การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย

พรจนทร เสยงสอน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณฑต (การสอสารประยกต)

คณะภาษาและการสอสาร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2557

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย ชอผเขยน นางสาวพรจนทร เสยงสอน ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต (การสอสารประยกต) ปการศกษา 2557

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ วเคราะหการน าเสนอผหญงและความรนแรงใน

ภาพยนตรไทย โดยอาศยวตถประสงคหลกในการศกษา และกรอบแนวคด ทฤษฎสตรนยม แนวคดเรองความรนแรง ทฤษฎจตวเคราะห แนวคดการเลาเรองในภาพยนตร และแนวคดเกยวกบการประกอบสรางความจรงทางสงคม โดยเปนการวจยเชงคณภาพ วเคราะหตวบทภาพยนตรไทยจ านวน 10 เรอง

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทมเนอหาเกยวของกบผหญงและความรนแรงจ านวน 10 เรองดงกลาว พบวา มการน าเสนอภาพผหญงและพฤตกรรมความรนแรงทมความสอดคลองกบความเปนจรงมากขน ตวละครเอกทเปนผหญงในภาพยนตรไทยมความมนใจในตวเองมากขน มความเปนปจเจกชนทพรอมเผชญหนากบความเสยง และเปดเผยความปรารถนาออกมาอยางชดเจน นอกจากน ภาพยนตรไทยไดน าเสนอภาพของผหญงทพรอมจะตอส หรอปกปองตวเองเมอเกดอนตราย เปนการสะทอนใหเหนถงการไมยดตดในอดมการณความเปนผหญงแบบเกา และการตอสกบอดมการณดงเดมแบบปตาธปไตย ทท าใหผหญงอยในสถานะทดอยกวาผชาย โดยสวนใหญแลวผหญงในภาพยนตรไทยทท าการวเคราะห ยงเปนฝายทถกกระท าความรนแรงกอน ดงนนความรนแรงทตวละครผหญงกระท า จงถกน าเสนอใหเหนเปนวธการหนงทมนษยน ามาใชในการยตความขดแยง ทตวละครถกบบจากปจจยแวดลอมตางๆ ซงความรนแรงทตวละครกระท าจงมทงทตงใจมการวางแผนไวกอน และแบบทไมตงใจหรอไดวางแผนเอาไว อยางไรกตามผกระท าความรนแรงทกคนจะตองไดรบบทลงโทษในชวตทนาเศรา ซงเปนการตอกย าใหเหนวาการใชความรนแรงไมใชทางออกทดในการแกไขปญหาใดๆ ภาพยนตรไทยไดใหบทเรยนถงผลกระทบทเกดขน เพอสรางใหเกดความตระหนกรวา ความรนแรงไมใชค าตอบของทกๆปญหา

ABSTRACT Title of Thesis Presentation of Women and Violence in Thai Films Author Miss Pornjurn Siengsorn Degree Master of Arts (Applied Communication) Year 2014

This research aims to study the presentation of women and violence in Thai films. The

analytical frameworks are based on feminism theory, violence theory, psychoanalytic theory, narrative analysis and social construction of reality. This is research analysis 10 Thai films. Using qualitative method.

The result shows that the presentations of women and violence in Thai films are consistent with the social reality. Women in Thai films show the portrayal of extreme individualization including self-confidence, self-exposure and disclose a desire explicitly. Moreover, Thai films have presented of women are ready to fight and protect themselves when a hazard. This reflects the requirement for social change and fight against the belief is created by Thai patriarchy society. As a result, women are in a position inferior to men. Became the inequality of power to oppression or exploitation others, and the violence be used to managing conflicts among relationships. Therefore, violence in Thai films is how humans use to violence both intentionally and unintentionally to end conflict or violence.

However, no violent acts went unpunished. All characters who inflict violence meet tragic ending. This is emphasizes that violence is not a good solution to any problem. Thai films give a life lesson about the effect of violence to cultivate awareness. That violence is not an answer to any problem.

กตตกรรมประกาศ

การจดท าวทยานพนธเรอง การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทยเรองน เกดจากความสนใจเกยวกบผหญงและความรนแรงทถกน าเสนอในภาพยนตรไทยในปจจบน โดยเฉพาะปญหาความรนแรงทสงผลกระทบตอคณภาพชวต ท ารายจตใจของเหยอผถกกระท าโดยเฉพาะผหญง เพอใหเกดการตระหนก และเขาใจถงปญหาทยงมอยในสงคมรอบ ๆ ตวเรา และขาพเจาขอขอบคณทกองคความรของผเขยนต าราทกเลม และทกงานวจยทไดท าการศกษามากอนหนาขาพเจา

สงทปรากฏในงานวจยเลมน ผวจยมไดมองคความรหรอประสบการณจรง หากเกดจากความเมตตา กรณาทดเสมอมา ขอขอบพระคณ ผศ.ดร. สาวตร คทวณช อาจารยทท าหนาทใหค าปรกษาและอาจารยผควบคมวทยานพนธฉบบนในทกขนตอน ทงยงคอยใหก าลงใจ อดทนอานงาน และตรวจทานงานของขาพเจาอยางละเอยดเสมอมา และขอขอบพระคณ ผศ.ดร. ศกดสทธ แสงบญ และอาจารย ดร. กฤตยา ณ หนองคาย ทกรณาใหค าแนะน า และก าลงใจในการศกษาครงน รวมทงกรณาพจารณา และตรวจสอบวทยานพนธใหถกตองสมบรณยงขน

ขาพเจาขอขอบคณ ครอบครวทอบอนทใหการสนบสนนการเรยน และการท าวทยานพนธเลมน ขอบคณเพอนๆทกคนโดยเฉพาะG.THESIS ทคอยเปนก าลงใจ เปนทปรกษา และเฝารอคอยความส าเรจของขาพเจาอยางอบอนรวมถงทานอนๆ ทมไดกลาวถง

พรจนทร เสยงสอน กรกฎาคม 2557

สารบญ

หนา บทคดยอ (3) ABSTRACT (4) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (9) สารบญภาพ (10) บทท 1 บทน า 1

1.1 ทมาและความส าคญของการศกษา 1 1.2 ปญหาน าวจย 6 1.3 วตถประสงคการวจย 7 1.4 ขอบเขตการศกษา 7 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 9 2.1 ทฤษฎสตรนยม 9 2.1.1 กลมสตรนยมแนวเสรนยม (Liberal Feminism) 12 2.1.2 กลมสตรนยมสายกาวหนา (Radical Feminism) 13 2.1.3 กลมสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist Feminism) 14 2.1.4 กลมสตรนยมแนววฒนธรรม (Cultural Feminism) 15 2.1.5 สตรนยมกบการน าเสนอผหญงสมยใหมในภาพยนตร 18 2.2 แนวคดเกยวกบความรนแรง 20 2.2.1 ประเภทความรนแรง (Typology of Violence) 20 2.2.2 ลกษณะของการกระท าความรนแรง 21 2.2.3 องคประกอบของการใชความรนแรง (Components of Violence) 21

(7)

2.2.4 ความรนแรงทถกน าเสนอในสอ 23 2.3 ทฤษฎจตวเคราะห 27 2.3.1 พฤตกรรมความกาวราวในมนษย 28 2.4 แนวคดการเลาเรอง 30 2.4.1 การเลาเรองในภาพยนตร (Cinematic Narration) 32 2.5 แนวคดเกยวกบการประกอบสรางความจรงทางสงคม 43 2.5.1 เทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย 45 2.6 งานวจยทเกยวของ 52 2.7 กรอบแนวความคด (Conceptual Framework) 55

บทท 3 วธด าเนนการวจย 56 3.1 แหลงขอมล 56 3.1.1 ประเภทภาพยนตร 56

3.1.2 ประเภทเอกสาร 57 3.2 การวเคราะหขอมล 57

3.2.1 ขอมลประเภทภาพยนตร 58 3.2.2 ขอมลประเภทเอกสารและงานวจย 59

3.3 การน าเสนอขอมล 59 บทท 4 การวเคราะหเนอหาผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย 61

4.1 เรองยอและโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 61 4.1.1 ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 (2542) 61 4.1.2 ภาพยนตรเรอง ขงแปด (2545) 73 4.1.3 ภาพยนตรเรอง คนไรเงา (2546) 83 4.1.4 ภาพยนตรเรอง คนเลนของ (2547) 94 4.1.5 ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส (2549) 104 4.1.6 ภาพยนตรเรอง แฝด (2550) 116 4.1.7 ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน (2551) 126 4.1.8 ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต (2551) 137 4.1.9 ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม (2552) 145 4.1.10 ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย (2553) 157

4.2 สาเหตความรนแรงและความรนแรงเกยวกบผหญง 167

(8)

4.2.1 สาเหตของความรนแรงทเกดขนกบผหญงและท าใหผหญงตองใชความรนแรง 167 4.2.2 รปแบบการกระท าความรนแรงทปรากฎในภาพยนตรไทย 169

บทท 5 อภปรายผลการน าเสนอในภาพยนตรไทย 173 5.1 การเปรยบเทยบภาพผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย 173 5.2 การน าเสนอผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย 189

5.2.1 ตวละครผหญงกบพฤตกรรมความรนแรง 189 5.2.2 การน าเสนอภาพลกษณของตวละครผหญงในภาพยนตรไทย 192 5.2.3 การเลาเรองผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย 196

5.2.4 การประกอบสรางความจรงในสงคม (Social Construction of Reality) 197 5.2.5 ภาพยนตรไทยกบบรบทของสงคมไทย 206 5.2.6 ความสมพนธระหวางตวละครและการกระท าความรนแรงใน 208 ภาพยนตรไทย 5.2.7 สาเหตทน ามาสการกระท าความรนแรงของตวละครผหญง 210

บทท 6 สรปผลการวจย และขอเสนอแนะการวจย 213 6.1 สรปผลการวจย 213 6.2 ขอเสนอแนะงานวจย 225 6.2.1 ขอเสนอแนะทมตอผผลตภาพยนตร 225 6.2.2 ขอเสนอแนะทมตองานวจยในอนาคต 225

บรรณานกรม 227 ประวตผเขยน 232

สารบญตาราง ตารางท หนา

5.1 สาเหตหลกทท าใหตวละครผหญงตองใชความรนแรง 174 5.2 สถานภาพและบทบาทของตวละครผหญงในภาพยนตร 176 5.3 ผกระท า/ผถกกระท าและการแสดงออกถงความรนแรง 178 5.4 ความรนแรงเชงโครงสรางสงคมและการแสดงออก 182 5.5 การกระท าความรนแรงในภาพยนตร 183 5.6 การใชเทคนคทางภาพยนตรทแสดงออกถงความรนแรง 186

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 รปแบบโครงสรางการเลาเรองรปตวว หรอ Classical Paradigm 34 2.2 ความสมพนธระหวางความจรง สอ และภาพตวแทน 40 2.3 กรอบแนวความคดของงานวจย 55 4.1 ใบปดภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 (2542) 61 4.2 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 69 4.3 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 70 4.4 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 71 4.5 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 72 4.6 ใบปดภาพยนตรเรอง ขงแปด (2545) 73 4.7 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ขงแปด 80 4.8 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ขงแปด 81 4.9 ภาพความรนแรงททเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง ขงแปด 81 4.10 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง ขงแปด 82 4.11 ใบปดภาพยนตรเรอง คนไรเงา (2546) 83 4.12 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา 90 4.13 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา 91 4.14 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา 92 4.15 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง คนไรเงา 93 4.16 ใบปดภาพยนตรเรอง คนเลนของ (2547) 94 4.17 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ 100 4.18 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ 101 4.19 ภาพความรนแรงของคนทโดนไสยศาสตรจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ 102 4.20 ภาพความรนแรงจากการสญเสยจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ 102 4.21 ภาพความรนแรงจากภาพถายจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ 103

(11)

4.22 ใบปดภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส (2549) 104 4.23 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส 112 4.24 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง 113 อ ามหตพศวาส 4.25 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง 114 อ ามหตพศวาส 4.26 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส 115 4.27 ใบปดภาพยนตรเรอง แฝด (2550) 116 4.28 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง แฝด 123 4.29 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง แฝด 124 4.30 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง แฝด 125 4.31 ใบปดภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน (2551) 126 4.32 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน 133 4.33 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง 134 เมมโมร รกหลอน 4.34 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง 135 เมมโมร รกหลอน 4.35 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน 136 4.36 ใบปดภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต (2551) 137 4.37 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต 143 4.38 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต 144 4.39 ใบปดภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม (2552) 145 4.40 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม 152 4.41 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง 153 เชอดกอนชม 4.42 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง 154 เชอดกอนชม 4.43 ภาพความรนแรงทางการเมองจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม 155 4.44 ภาพถายอวยวะของมนษยทถกทรมานจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม 156 4.45 ใบปดภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย (2553) 157

(12)

4.46 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย 164 4.47 ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย 165 4.48 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง 166 ชวฟาดนสลาย 5.1 ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน 198 5.2 ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม 198 5.3 ภาพความรนแรงจากเรอง ขงแปด 198 5.4 ภาพความรนแรงจากเรอง คนไรเงา 198 5.5 ภาพความรนแรงจากเรอง คนเลนของ 199 5.6 ความสมพนธระหวางตวละครและการกระท าความรนแรง 208 5.7 สาเหตการกระท าความรนแรงของตวละครผหญง 210

บทท 1

บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของกำรศกษำ

ภาพยนตร (Movie) เปนสอทน าเสนอดวยภาพเคลอนไหว (Motion Picture) ใหประโยชน

ในหลายดานทงความบนเทง สาระความร ธรรมชาตของภาพยนตรจงประกอบดวยปจจยหลก 3 ประการ คอ ความเปนศลปะ ความเปนวทยาศาสตร และความเปนสอมวลชน ภาพยนตรจงถกจดใหเปนศลปะสมยใหมแขนงทเจด ซงเปนการผนวกรวมศลปะทกแขนงเขาไวดวยกน อาท คตศลป จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม นาฏกรรม วรรณกรรม และบทบาทของวทยาศาสตรในภาพยนตรมก าเนดมาจากการประดษฐคดคนทางวทยาศาสตรเปนพนฐานและมการพฒนาเครองมออปกรณตางๆ ทเกยวของกบการผลต การถายท า การตดตอภาพยนตรใหมความทนสมย (รกศานต ววฒนสนอดม, 2545, น. 14-15) และมสวนในการสะทอนบรบททางสงคมในดานตางๆ เชน การเมองการปกครอง หรอสภาพสงคมในขณะนนเพอใหผชมไดรบรถงการเปลยนแปลงทเกดขน ผานการประกอบสรางทสวยงามของผผลตภาพยนตร

นอกจากน ภาพยนตรยงท าหนาทสอมวลชน มภาษาทมความพเศษในการน าเสนอตอผชมทตองอาศยการตความสงทเหนผานภาพในแตละชอต และเสยงทมความเหมอนจรง ผชมจะสามารถเขาใจความหมายตางๆ ทซอนอยเมอเหนภาพในแตละชอต แตละชวงเวลา และตางสถานทกสามารถทจะสรางความเขาใจเชอมโยงรวมกนได ดงนนปจจยทง 3 อยาง เปนสวนส าคญทชวยใหภาพยนตรประสบความส าเรจนอกเหนอจากการใหความร ความบนเทงแกผชมแลว ภาพยนตรยงมอทธพลอยางมากตอความรสก ทศนคต และพฤตกรรมของผชม มประสทธภาพในการครอบง าความคด และเขาถงกลมผชมไดอยางหลากหลายโดยไมจ ากดชวงวย (รกศานต ววฒนสนอดม, 2545, น. 14-15) นอกจากภาพยนตรจะเปนศลปะแลว ภาพยนตรยงสรางใหเกดความรสกถงจนตนาการอยางเสร เพราะเปนสอทสามารถเอาชนะเวลาและสถานท สามารถทจะยอนไปยอนมาไดอยางอสระ ผานเทคนคทางดานภาพยนตรและเครองมอตางๆ สามารถประกอบสรางเหตการณทมนษยไมสามารถเหนไดในธรรมชาต เชน การพงของลกกระสนปนทออกจากปากกระบอก หรอ

2

การประกอบสรางใหผชมสามารถรบรถงอารมณทซอนอยภายในจตใจของนกแสดง เชน ความโกรธเกลยด ความโหดรายรนแรงจากสงคราม ความโหดรายของผหญงทถกท ารายรางกาย ฯลฯ เหตการณทงหมดจะถกถายทอดผานกลองภาพยนตรอยางสมจรง นอกจากนภาพยนตรยงมสวนในการสะทอนคณคาของสงคมผานการประกอบสราง เปนอกสอหนงทแพรกระจายคานยม ความเชอตางๆทสงคมมในชวงเวลานน การไดรบชมภาพยนตรจะท าใหเหนวถการด าเนนชวตของคนในสงคมทามกลางความเชอความผกพนของผคน ภาพยนตรสามารถสอดแทรกทศนคต คานยม วฒนธรรมของสงคมนนๆลงไป เนอหาของภาพยนตรกจะมการเปลยนแปลงไปตามสภาพสงคมทไมหยดนง ดงนนภาพยนตรจงไมใชสอบนเทงเทานน แตเปนทงสอทสะทอนภาพความจรงในสงคม และเปนสอทสามารถชน าสงคมใหเกดการคลอยตามหรอสรางใหเกดความตระหนกรวมกนของคนในสงคม (รกศานต ววฒนสนอดม, 2545, น. 20-21)

การท าหนาทของภาพยนตรจงไมใชเปนเพยงสอทใหความบนเทง แตยงสามารถชวยสะทอนสงทเกดขนในสงคมใหผคนสวนใหญรบร กลาววาได ภาพยนตรทเกดขนเปนกจกรรมทางสงคม (Social Practice) รปแบบหนง (Donald & Renov, 2008, p. 38) หมายถง ภาพยนตรเปนสอทไมหยดนง มการเปลยนแปลงไปตามบรบทของสงคมทเปลยนแปลงเชนกน เปนสอทเกดจากสภาพความจรงของสงคมทแตกตางกน ดงนนการศกษาเกยวกบภาพยนตรจงตองอาศยความรจากหลายแหลงมาท าการอธบายควบคกน ทงดานภาษาศาสตร จตวทยา มานษยวทยา สงคมศาสตร ประวตศาสตรและวรรณคด รวมทงแนวคดตางๆทมสวนในการสรางความรความเขาใจ เชน แนวคดสตรนยม แนวคดความรนแรง และแนวคดเกยวกบการเคลอนไหวทางสงคมแนวใหมมาอธบาย ประโยชนทตองท าการศกษาภาพยนตรเพอจะท าใหเรามความเขาใจเกยวกบภาพยนตรมสวนสรางใหเกดความหมายทงทางตรง และความหมายโดยนยทส าคญในวฒนธรรมของคนในสงคมนนๆ ท าหนาทเปนตวแทน (Representation) ของกระบวนการทางสงคมผาน ภาพ เสยงและเทคนคตางๆทถกใหความหมายเปนตวแทนของสงใดสงหนงทงสน

ภาพยนตรไดท าหนาเปนสอทสะทอนภาพสงคม ผคน และเหตการณตางๆทเกดขน การน าเสนอของภาพยนตรจงไมใชความจรงทงหมดทเกดขนในสงคม แตเปนความจรงเพยงบางสวนทถกน าเสนอออกมาขนอยกบวาใครเปนผน าเสนอ และเลอกน าเสนอในมมมองแบบใด ตวอยางเชน การน าเสนอภาพผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทยสมยใหม และหากการน าเสนอมความบดเบอนไปจากความเปนจรง ภาพทออกมากจะสงผลกระทบในวงกวางไมใชเฉพาะผหญงแตเปนทกคนในสงคม กอใหเกดความเขาใจทผดเกยวกบการใชความรนแรงเพอแกปญหา หรอเพอระบายความอดอดใจ และกลายเปนสอทท าการตอกย าภาพของความรนแรงใหเพมมากขน เนองจาก

3

ภาพยนตรเปนสอทมอทธพลอยางมากตอสงคม วฒนธรรม สงผลตอคานยม และทศนคตของผคนในสงคม

การท าหนาทของสอประเภทภาพยนตรทเกดจากกระบวนการประกอบสรางความจรง (Construction) ยงสรางใหเกดประเดนตางๆในสงคม (Ben-Shaul, 2007, pp. 5, 16) ผานกระบวนการผลตซ า (Reproduce) ประเดนนนๆโดยน าเสนอผานภาพ สญลกษณตางๆ และเสยง ทถกใหความหมายเอาไวจนกลายเปนทศนคต ความเชอของคนสวนใหญในสงคมเชน การผลตซ าเกยวกบผหญงในภาพยนตรทมลกษณะเปนสงของ ไมมอ านาจในการตดสนใจ จตใจออนแอตองอยภายใตการควบคมดแลของเพศชายซงเปนการตอกย าสงคมแบบปตาธปไตย (Patriarchy) ในสงคมไทย (Ben-Shaul, 2007 อางถงใน กาญจนา แกวเทพ, 2535, น. 12) กลาวไดวา ภาพยนตรนอกจากเปนสอทสามารถสะทอนความเปนจรงแลว ภาพยนตรกยงเปนสอทถกประกอบสรางขนอยางตงใจเพอน าเสนอประเดนทผสรางใหความสนใจผานภาพ และเสยงรวมถงรหสทถกใสเขาไป และหากมการน าเสนอประเดนนนซ าๆ ภาพยนตรกมอทธพลมากพอทจะเปลยนแปลงมมมอง ความคดของคนในสงคมได การประกอบสรางความจรงของสอภาพยนตรจงมบทบาทส าคญตอการสรางความเขาใจ การรบรของคนในสงคมนนๆ

สงคมแบบปตาธปไตย (Patriarchy) คอ สงคมทมระบบความคดทใหอ านาจแกผชายมอ านาจเหนอผหญงในการตดสนใจ ผหญงกลายเปนผตามในทกเรอง และถกผลกใหกลายเปนผลเมองชนสองของสงคมตองอยภายใตการควบคมดแลของเพศชาย ภาพของผหญงทปรากฏในสอตางๆไมวาจะเปนนตยสาร โฆษณา หรอภาพยนตร บอยครงทผหญงถกน าเสนอในฐานะเปนวตถทางเพศ เชน การน าเสนอภาพผหญงนงนอยหมนอยในสอโฆษณาแอลกอฮอลชนดตางๆ หรอในนตยสารผชาย เปนตน ในสอภาพยนตรหลายเรองมการน าเสนอภาพของผหญงทเปนวตถทางเพศ ผานการจองมองจากสายตาของผชาย ดวยการน าเสนอภาพของผหญงทพงปรารถนาจะตองสวย หนดมผวขาว หรอมรปรางชวนมองและนาหลงใหล

การน าเสนอของภาพยนตรกบสภาพความจรงของสงคมไทย ใหภาพผหญงสวนใหญตกอยในฐานะของวตถทถกครอบครองมาโดยตลอด เชน การใหบดาเปนหวหนาครอบครว มสทธปกครองคนในครอบครว หรอใหผหญงตกเปนสมบตของผชายเมอแตงงานกตองซอสตยตอคชวต มบทบาทเปนชางเทาหลงไมมสทธในการเปนผน า เปนสงทถกน าเสนอบอยครงในภาพยนตรไทย จนกลายเปนการครอบง าทางความคด เปนทศนคตของคนในสงคมเกยวกบผหญงวา “ผหญงเปนเพศทออนแอ และมสถานภาพทดอยกวาผชายในสงคมเสมอ” (กาญจนา แกวเทพ, 2541) ตวอยางเชน เปนการสรางแบบฉบบใหผหญง ท าใหฐานะของผหญงตกเปนผถกกระท ามาโดยตลอดทงความรนแรงทเกดจากคนในครอบครว ใหพอหรอสามมอ านาจในการควบคม รวมทงอาจใชวธการทรนแรงเพอบงคบคนในครอบครวใหอยในกฎเกณฑ และกลายเปนความรนแรงทสงคม

4

หรอมนษยดวยกนมองไม เหน หรอเหนวา เปนเพยงเ รองเลกนอยทสามารถเกดขนไดในความสมพนธ

กลาวไดวา ภาพยนตรเปนสอชนดหนงทมการน าเสนอผหญงในฐานะเหยอของความรนแรงโดยการประกอบสราง และใหความหมายผานภาพและเสยง เปนความสมพนธทกอผลกระทบตอความคดของผคนในสงคมโดยเฉพาะการน าเสนอภาพของผหญงทตกเปนเหยอของความรนแรง ทงยงก าหนดบทบาทมากมายใหผหญงตองกระท า เชน ภาพยนตรเรอง “Psycho” ภาพยนตรแนวระทกขวญจตวทยาเรองทโดงดงมากทสดของ “อลเฟรด ฮตชคอก” ภาพยนตรขาวด า ความยาว 109 นาท ฉายใน ป ค.ศ. 1960 โดยฉากทมความรนแรงและเปนทพดถง คอ ฉากฆาตกรรมในหองน าท นอรแมน ฆาแมเรยน เครน ถกน าเสนอไดอยางมศลปะของความรนแรง หรอ ภาพยนตรเรอง “Dogville” ภาพยนตรทเขยนบทและก ากบโดย “ลารส ฟอน เทรยร” ผก ากบภาพยนตรชาวเดนมารก น าแสดงโดยนโคล คดแมน ภาพยนตรทสะทอนใหเหนจตใจทเหนแกตวของมนษยผานความรนแรงทมนษยกระท าตอกน และภาพยนตรไทยเรอง “คนบาป พรหมพราม” ภาพยนตรอาชญากรรม เขยนบทและก ากบโดย “มานพ อดมเดช” สรางจากโครงเรองจรงทเกดขนในป พ.ศ. 2520 ทอ าเภอพรหมพราม จงหวดพษณโลก เมอมผพบศพหญงสาวไมทราบชอ อยใกลทางรถไฟ ดเหมอนจะเสยชวตเพราะอบตเหตรถไฟชน แตเมอเจาหนาทท าการสอบสวนแลว พบวาคดนแททจรงเปนคดรมโทรม และฆาตกรรมอ าพรางโดยชาวบานจ านวนหลายคนเปนผลงมอ ภาพยนตรทงสามเรองน าเสนอความรนแรงทผหญงตกเปนเหยอโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศจากผชายและคนในสงคม

การศกษาประเดนเกยวกบผหญงในฐานะเหยอของความรนแรงในสอภาพยนตรทสวนใหญถกประกอบสรางโดยผชายเปนผก ากบ (กาญจนา แกวเทพ, 2541) ผานแนวคดการเลาเรองในภาพยนตร และสรางแบบฉบบใหผหญงเปนเพศทถกกระท ามาโดยตลอด โดยลมมองไปวามนษยทกคนมความตองการ มความปรารถนาเหมอนกนไมวาจะเปนเพศใด เชน ความรนแรงในครอบครวทผหญงเปนผรวมลงมอกระท าตอเดก หรอความรนแรงทผหญงกระท าตอสามอยางทเหนในขาว และความรนแรงทผหญงกระท าตอเพศเดยวกนทงการท ารายรางกาย การดาทอ เปนตน สงเหลานสะทอนใหเหนวามนษยทกเพศมความรนแรงซอนอย ผหญงจงไมใชเปนเพยงผถกกระท า แตในหลายกรณทเกดขนกลบกลายเปนผหญงทเปนคนลงมอกระท าความรนแรง สะทอนหเหนวาผหญงในปจจบนเรมมการแสดงออกทางอารมณทชดเจนมากขน กลาทจะเปดเผยโดยเฉพาะเรองเกยวกบความรก และตองการอสรภาพไปพรอมๆกบการเปลยนแปลงในสงคมทกดาน ผคนมการปรบเปลยนความคด และบทบาทผหญงในปจจบนกมความแตกตางจากสมยกอน ไมยอมถกกดขโดยแสดงออกใหเหนอยางเปดเผยในสงทตนปรารถนา มอสระ แสวงหาโอกาส และมบทบาทไม

5

แตกตางกบผชาย สงผลใหบทบาทผหญงไทยในปจจบนเปลยนแปลงไปจากเดม รวมถงพฤตกรรมการแสดงออกทไมเหมาะสมเตมไปดวยความรนแรง สะทอนสภาพจตใจทไมมนคงอนเปนผลมาจากแรงบบค นทางเศรษฐกจและสงคม น ามาสการแสดงออกทมความรนแรงเกดขนในความสมพนธระหวางมนษยดวยกน

ภาพยนตรไทยหลายเรองในปจจบน ไดสะทอนภาพของผหญงสมยใหมในลกษณะของความเปนปจเจกชน (Individualism) คอ ผหญงทไมมแบบแผนตายตว ไมไดเปนผตามหรอผรบ แตเปนผกระท า มความเขมแขง ไมตองการพงพาผชาย มความคดนอกกรอบ และไมยอมตกเปนเหยอแตเลอกทจะเปนผลา ภาพยนตรเรมทจะมการน าเสนอภาพผหญงทเปนตวเอกของเรอง (Female Protagonist) และมพฤตกรรมรนแรงในลกษณะน หรอทเรยกกนในละครหรอภาพยนตรวา นางราย ใชความสวย เสนหในการหลอกลอผชาย อาท “แพรว” จาก อ ามหตพศวาส ในป 2549 มลกษณะของผหญงททะเยอทะยาน ไมสนใจศลธรรม ท าทกอยางเพอใหไดมาในสงทตนตองการ โดยใชเสนหความสวย มารยาของผหญงหลอกลอผชาย กลายเปนความสมพนธระหวางชายหญงทซบซอนทงการแสดงออกทางอารมณ ความคดและพฤตกรรมของมนษยดวยกน

ความรนแรงในภาพยนตร (Violence in Film) ทถกน าเสนออยางหลากหลายในปจจบน ยงเปนประเดนทไดรบความสนใจในวงกวาง และเปนหวขอทถกเถยงในวงวชาการเกยวกบการน าเสนอของสอ โดยเฉพาะสอภาพยนตรซงเปนสอมวลชนทมอทธพลตอการเปลยนแปลงทงดานทศนคต และพฤตกรรมของคนในสงคม มสวนกระตนใหเกดพฤตกรรมการใชความรนแรงเพมขนโดยเฉพาะกบเยาวชน ความรนแรงสามารถพบเหนไดทกท ทกเวลาในสงคมไทยทกวนน มนษยไมวาเพศใดจงเปนไดทงผถกกระท า และผกระท าความรนแรงในเวลาเดยวกน สามารถเกดขนไดทงจากความตงใจและไมตงใจทจะกระท า เพราะความรนแรงเปนสวนหนงของสญชาตญาณแหงความตาย (Thanatos or Death Instinct) (ศรเรอน แกวกงวาล, 2551, น. 17-21) สญชาตญาณพนฐานของความเปนมนษยตาม “ทฤษฎจตวเคราะห” ของ ฟรอยด ทอยในรปของสญชาตญาณความกาวราว (Aggressive Instinct) ซงมนษยแตละคนกแสดงออกมามากนอยแตกตางกน และแมวาเราจะไมตองการทจะเหนความรนแรงเกดขน แตเรากไมสามารถทจะปฏเสธไดวาสงคมไทยทกวนนยงเปนสงคมทเตมไปดวยอนตราย และการใชความรนแรงตอกนผานการน าเสนอของภาพยนตร ความรนแรงกลายเปนประเดนทถกน าเสนอบอยครงและมความหลากหลาย ทงทเหนไดอยางชดเจนในรปแบบการท ารายรางกาย หรอการท ารายทางเพศ และความรนแรงอกแบบทแฝงอยในภาพยนตร และในสงคมจรงๆทไมตองลงไมลงมอ แตกท าใหผอนเจบปวด ทรมานไดไมตางกน คอ ความรนแรงเชงโครงสรางสงคมทมสวนเกยวของกบทกชวตในสงคมนนๆ เชน ลกษณะการกระท าทเออใหเกดการปฏบตทเหลอมล ากน เกดการกดขขมเหงระหวางคนทมอ านาจมากกวากบคนทมอ านาจ

6

นอยกวาในสงคม เชน หวหนางานกบลกนอง หรอแมแตในครอบครวระหวางพอกบลก หรอสามกบภรรยา เปนตน ผลของความรนแรงไมเพยงท าใหเกดบาดแผลทางรางกาย แตยงสรางใหเกดความเจบปวยภายในจตใจของผทถกกระท า ซงในปจจบนนความรนแรงไดถกน าเสนอใหมความหลากหลายทงตวผกระท า ผถกกระท า สาเหตทน ามาสการใชความรนแรง และรปแบบการกระท าความรนแรงทไดจากการประกอบสรางของภาพยนตรใหมทงความสมจรงในการน าเสนอทงภาพและเสยงไดอยางชดเจน เชน ภาพบาดแผลตามรางกายของเหยอทถกท าราย หรอภาพลกกระสนทพงเขาใสรางกาย รวมทงการน าเสนอในประเดนทไกลตวผชมหรอผชมไมเคยมประสบการณใหเขาใจในผทเคยประสบเหตการณมากยงขน และการน าเสนอใหเหนถงความสมพนธของมนษยทไมปกตทงทางอารมณ และการแสดงออกตอกนผานการประกอบสรางของภาพยนตร

ดวยเหตน ผวจยท าการวเคราะห ภาพผหญงและความรนแรงในลกษณะตางๆทปรากฏในภาพยนตรไทยตงแตป พ.ศ. 2540 จนถง พ.ศ. 2554 เนองจากเปนชวงเวลาของภาพยนตรไทยในสมยปจจบน (รกศานต ววฒนสนอดม, 2551) และมงานวจยทศกษาประเดนนอยไมมากนก โดยเฉพาะ การน าเสนอตวละครผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย ทมความแตกตางไปจากการน าเสนอในลกษณะเดมผานการประกอบสรางของภาพยนตร โดยผวจยใชการวเคราะหตวบท และทฤษฎทเกยวของเพอตความหมายการน าเสนอของภาพยนตรภายใตบรบทของสงคมไทย

งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพ ซงผวจยไมอาจหลกเลยงในเรองของการแสดงมมมอง และทศนคตของผวจย (Researcher Positionality) ในการวเคราะหและตความหมายเนอหาจากภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ในประเดนทมความหลากหลายในเชงอตวสย (ชาย โพธสตา, 2552, น. 69-86) ทงน ผวจยทราบวาทฤษฎสญวทยามสวนชวยในการตความหมายสงทภาพยนตรน าเสนอ แตในงานวจยนจะเนนทแนวคดการเลาเรองของภาพยนตร และเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมายแทนทฤษฎสญวทยาซงเปนขอจ ากดของงานวจยน

1.2 ปญหำน ำวจย

1.2.1 สาเหตความรนแรงและความรนแรงทเกยวของกบผหญงในภาพยนตรไทยเปนอยางไร

1.2.2 การน าเสนอภาพของผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทยเปนอยางไร

7

1.3 วตถประสงคกำรวจย

1.3.1 วเคราะหสาเหตความรนแรงและความรนแรงทเกยวของกบผหญงในภาพยนตรไทย 1.3.2 วเคราะหการน าเสนอภาพของผหญงและความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทย

1.4 ขอบเขตกำรศกษำ

ในการศกษานผวจยเลอกศกษาภาพยนตรไทย ตงแตป พ.ศ. 2540-2554 ทมความเกยวกบ

ผหญง และความรนแรงในภาพยนตรไทย เพอใหเหนกระบวนการน าเสนอในภาพยนตรไทยทมความเปลยนแปลงตลอดระยะเวลา 10 ป (ประกายการวล ศรจนดา, 2554) โดยใชวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) และความสามารถในการคนหาภาพยนตรในปจจบน (Convenient Sampling) ท งนพจารณาเลอกภาพยนตรทมการน าเสนอใหตวละครผหญงเปนตวละครทมความส าคญในการด าเนนเรองเปนทงผถกกระท าและผกระท าความรนแรงเปนส าคญ โดยใชภาพยนตรทผลตเขาฉายในโรงภาพยนตร และไดรบการบนทกภาพเปน VDO หรอ DVD จ านวน 10 เรอง มาท าการศกษา

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.5.1 ประโยชนในเชงวชาการของงานวจยน ชวยใหเขาใจเกยวกบสาเหตทท าใหผหญง

ตองใชความรนแรง รวมถงรปแบบพฤตกรรมความรนแรงของผหญงในภาพยนตรไทยทมระดบความรนแรงเพมขน มรปแบบทหลากหลายทงทางอวจนภาษา และวจนภาษาน าเสนอภาพของผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทยใหมความนาสนใจ และมความสมจรง ซงเปนการสะทอนภาพอกดานหนงในสงคมทเกดขนจรงใหผชมไดรบร เขาใจเกยวกบพฤตกรรมของผหญงทมการเปลยนแปลง เปนทงฝายทถกกระท า และเปนผกระท าความรนแรงไดไมตางจากผชาย ผหญงทงในภาพยนตร และในสงคมไทยในปจจบนเรมทตระหนก รบร และแสดงใหเหนถงการมสทธ ความเทาเทยม และเสรภาพของตวเองมากขน สงผลใหผหญงในปจจบนไมไดเปนเพศทออนแอตองพงพาผชายเพยงฝายเดยว แตมลกษณะเปนปจเจกชนมากขนทงในดานทศนคต และพฤตกรรมซงเปนการสะทอนใหเหนการเปลยนแปลงของผหญงและความรนแรงทมความหลากหลายมากขนในสงคมไทย

8

1.5.2 ประโยชนในเชงวชาชพของงานวจยน ชวยใหผทปฏบตงานดานสอมวลชนมความเขาใจ และตระหนกถงผลกระทบของการน าเสนอโดยเฉพาะประเดน ทเกยวของกบภาพลกษณของผหญง และความรนแรงวามอทธพลตอการรบรของผชม ซงเพมใหเกดความเสยงในการลอกเลยนแบบการกระท าดงกลาวทจะสงผลเสยตอสงคมในวงกวาง

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรอง “การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย” ผวจยไดน าแนวคด และทฤษฎตางๆมาใชในการศกษาวเคราะห ผวจยพบวา ตวบทของภาพยนตรมความนาสนใจโดยเฉพาะภาพผหญงกบความรนแรง ทงน ผวจยจะพจารณาผหญงกบความรนแรงทงในฐานะทผหญงเปนผกระท าและผถกกระท า ตลอดจนพจารณาการประกอบสรางของภาพยนตรในแตละเรอง เพอทจะท าความเขาใจภาพยนตรไทยมากขน ผวจยไดใชแนวคด และทฤษฎมาใชในการวเคราะหดงตอไปน

2.1 ทฤษฎสตรนยม 2.2 แนวคดเกยวกบความรนแรง 2.3 แนวคดทฤษฎจตวเคราะห 2.4 แนวคดเกยวกบการเลาเรองในภาพยนตร 2.5 แนวคดเกยวกบการประกอบสรางความจรงทางสงคม 2.6 งานวจยทเกยวของ 2.7 กรอบแนวความคด

2.1 ทฤษฎสตรนยม

ทฤษฎสตรนยม (Feminism) หมายถง อดมการณอยางหนง ทผ หญงตองการทจะปรบเปลยนความคดของสงคมใหเกดความเทาเทยมกนเพอไมใหผหญงถกกดข และมสถานภาพทดอยกวาผชาย อธบายความหมายกวางๆคอ เปนการเคลอนไหวเพอสรางความรความเทาเทยมกนดานสงคม การเมอง และเศรษฐกจของผหญง โดยสามารถทจะแยกออกเปน 3 องคประกอบ ประการแรก คอ การเคลอนไหวโดยการท างานประสานกนเปนกลมองคกร เพอใหบรรลเปาหมายทตงไวอยางเฉพาะเจาะจงสงผลใหเกดองคประกอบทสอง คอ การเปลยนแปลงความคดทางสงคมและการเมอง และการเมองซงเปนองคประกอบสดทาย เพราะรฐบาลและการเมองทมสวนในการ

10

ผลกดนแกไขกฎหมายตางๆทไมเปนธรรม เพอชวยใหผหญงสามารถเลอกทางของตวเองไดอยางอสระ (Baumgardner & Richards, 2000) กลาวไดวา ทฤษฎสตรนยมไดถอก าเนดขนในชวงปลายครสตศตวรรษท 18 ในประเทศตะวนตก ดวยชดความรของทง 6 ชด ทเปนการเรมตนของการศกษาทฤษฎสตรนยมแบบคลาสสก เพอตอสปกปองสทธตางๆของผหญง เรยกรองความเสมอภาค ความเทาเทยมกนระหวางผหญงและผชาย คดคานคานยมในสงคมทใหคณคาความเปนมนษยไมเทาเทยมกน โดยมองวาเพศชายเปนเพศทมปญญาฉลาด และเปนประโยชนตอสงคมมากกวาเพศหญง และยงเปนการปลดปลอยใหผหญงเปนอสระมากขน ในหนงสอ “เพศทสอง” (The Second Sex) ของ Beauvoir (1949) นกเขยนสตรนยมชาวฝรงเศส ไดสะทอนทศนคต ความเชอเรองความไมเทาเทยมกนทางเพศของชายและหญงในสงคม เปนผลทเกดจากการประกอบสรางทางวฒนธรรมไมใชสงทมในธรรมชาต กลาววา “One is Not Born a Woman, But Becomes One” ความวา “คนเรานนไมไดเกดมาเปนผหญง หากแตกลายมาเปนภายหลง” ดงนน ความเสมอภาคทางเพศจะเกดขนไดกตอเมอมการเปลยนแปลงระบบโครงสรางของสงคมอยางจรงจงทงระบบ (ฉตรสมาลย กบลสงห, 2535, น. 77) และยงมผใหค าจ ากดความค าวา “สตรนยม” (Feminism) ในลกษณะคลายกนสามารถสรปได ดงน

สตรนยม หมายถง การวเคราะห หรอการกระท าใดๆ ทมจดยนวาความสมพนธระหวางหญงและชาย สงคมตองเปนสงคมทมความเทาเทยมไมมใครอยเหนอกวาใคร คนทกคนตองไดรบการปฏบตทเทาเทยมกนไมวาจะเปนชายหรอหญง ความสมพนธทางสงคมทเคยมในลกษณะความไมเสมอภาคทแบงโดยเพศ จ าเปนตองมการเปลยนแปลงใหมเพอลดปญหาความไมลงรอยกนในสงคมระหวางหญงชาย (Albistur & Armogathe, 1977; Beauvoir, 1949 อางถงใน กนกพรรณ วบลยศรน, 2547, น. 12) จากทศนะตางๆ ทกลาวมา “แนวคดสตรนยม” หมายถง เรองของสทธ และความเทาเทยมกนระหวางหญงชาย มงสรางความเชอวาทกคนควรมสทธ เสรภาพในการตดสนใจเหมอนกน และผหญงกไมควรตองตกอยภายใตการกดขของผชายไมวาจะเปน การถกกดขทางเพศ การท ารายรางกาย หรอการถกเลอกปฏบต (Discrimination) โดยเปนการสรางความเขาใจรวมกนระหวางผหญงทมประสบการณ กบผหญงอกสวนหนงทไมเคยมประสบการณวาผหญงยงคงโดนกดขจากเพศชายอย ดงนน สตรนยมจงเปนความพยายามทจะท าใหเกดความเทาเทยมกนระหวางหญงชาย ไมใชพยายามทจะลดบทบาทของผชาย แตตองการใหผหญงอยไดโดยไมมการเอาเปรยบกน ตองการสงเสรมใหเกดความเขาใจในความสมพนธอนดระหวางกน เพอสะทอนถงคณคาของความเปนมนษยอยางเทาเทยมไมวาจะเปนชายหรอหญง ตางกมหนาทบทบาทของตวเองตอครอบครว

11

และตอสงคม ประเดนเหลานจงถกหยบยกขนมาเพอตอสกนในเรองของความไมเทาเทยมของมนษยในสงคมอยตลอดเวลา

จงกลาวไดวา ขบวนการเคลอนไหวเพอเรยกรองสทธความเทาเทยมกนของสตรเปนอดมการณและการปฏบตทเกดมานานในสงคมยโรปตะวนตกโดย “คลนลกแรก” (The First Wave of Feminism) อยในชวงกลางครสตทศวรรษทสบเกากบยสบ ซงในขณะนนประเทศไทยยงเปน “สยาม” และมการปกครองโดยใชระบอบสมบรณาญาสทธราช ในประเทศสหรฐอเมรกา การเคลอนไหวสวนใหญเพอเรยกรองสทธในการเลอกตง (Suffrage Movement) อยางเทาเทยมกนระหวางชายหญงโดยถกจ ากดอยในกลมผชายผวขาวเทานน การเคลอนไหวยคนจงเปนการเรยกรองของผ หญงผวขาว เปนสวนใหญ และย งมการเลอกปฏบตตอคนผวสอย จนกระทง ถงตนครสตศตวรรษท 20 ผหญงจงมสทธในการเลอกตงอยางเทาเทยมกนในสงคมตะวนตก และมการออกกฎหมายตางๆ และการปลดปลอยสาธารณะ (Public Emancipation) ในเวลาตอมา เชน การเพมโอกาสในการศกษาแกผหญง เรองคาตอบแทนในครอบครว สทธในการคมก าเนด การท าแทง และสทธตางๆ เปนการตอสทตงอยบนแกน 3 ประการ ทส าคญ คอ 1)ความส าคญของแรงงานหญงในบานเรอน 2) เงนหรอกองทนของความเปนแม (Endowment of Motherhood) และ 3) การปกปองในทางกฎหมายของผหญง เปนตน (Beasley, 1999, pp. 51-66)

การตอสของสทธสตรในคลนลกแรกประสบความส าเรจในบางเรอง และสบทอดมายงสตรนยมคลนลกทสอง (Second Wave) เกดขนในทศวรรษท 1960 หลงสนสดสงครามโลกครงทสอง โดยมอดมการณการเคลอนไหวใหม ทเรยกวา “ขบวนการปลดปลอยสตร” (Woman’s Liberation Movement) มสาระส าคญวา “การพจารณาประเดนปญหาตางๆทเกยวกบสตร จะตองเลกกระท าภายใตกรอบความคดเดมของผชายทเปนศนยกลางของความถกตอง” ตวอยางเชน การมองการเมองเปนเรองสาธารณะในความรบผดชอบของผชายเทานน Rich (1979) กวชาวอเมรกนผเขยนเรยงความเรยกรองสทธสตรกลาววา “ผหญงถกจ ากดใหรบผดชอบแตเรองภายในบานเทานน” ขบวนการปลดปลอยสตรไดทาทายกรอบความคดนโดยกลาววา “The Personal is The Political” เกบความเปนภาษาไทยไดวา “เรองสวนตว กเปนเรองการเมอง” เปนความพยายามของขบวนการปลดปลอยสตร ทตองการแกไขปญหาทมมานานอยางถงรากถงโคน ขบวนการนเตบโตมาจากกลมสตรนยมแนวกาวหนา (Radical Groups) โดยการขยายความคดเกยวกบการเมองและเศรษฐกจไปส เรองของเพศวถ (Sexuality) รางกาย (The Body) และอารมณ (Emotions) รวมถงบรบทดานอนๆ ในชวตทถกมองวาเปน “เรองสวนตว” เปนการปลดปลอยผหญงออกจากบทบาท หนาท และสถานภาพในครวเรอน คลนลกทสองจงไมใชประเดนเกยวกบสทธทางการเมองเทานน แตยงรวมถงประเดนเกยวกบเสรภาพในเรอง “เพศวถ” ทตองการยกระดบจตส านกของผหญง วา

12

ทกคนมอสระทจะเลอกแนวทางในการด าเนนชวต โดยตองไมถกจ ากด กดกนหรอเอาเปรยบทงดานหนาทการงาน และความแตกตางทางเพศ (Beasley, 1999, pp. 51-66)

สตรนยมหลงสมยใหม (Postmodern Feminism) เปนกลมสตร ทเชอวาไมมอะไรเปนความจรง เพราะความจรงเปนการประกอบสรางขนและถกใหความหมายผานวาทกรรมท งสน เชนเดยวกบความเปนหญงความเปนชาย หรอวธคดเรองความเทาเทยมกนระหวางชายหญงทเปนลกษณะแบบแบงสองขว (Binary) สตรกลมนมความตองการทจะรอถอนวาทกรรมตางๆทมอ านาจรวมถงรปแบบการปฏบตทมมาแตเดม พวกเธอเชอวา เพศสภาพ (Gender) มลกษณะไมคงท เปลยนแปลงอยตลอดเวลา และมองวาไมมสตร ไมมความเปนสตรทแทจรง ค าวา “สตร” จงไมควรเกดจากองคความรเดยวแตควรมอยางหลากหลาย โดยพจารณาเรองอนๆรวมดวย เชน เชอชาต ศาสนา ชนชน และความเปนเพศใดเพศหนง(Sexual Orientation) ทประกอบขนเปนคนคนหนง ท าใหพวเธอปฏเสธการตอสของกระบวนการสตรเพอเรยกรองความเทาเทยมกบผชาย เพราะสะทอนใหเหนวธคดแบบสองขว (Binary) ทมขอจ ากดเรองความหลากหลายทางความคด จดนเองทสตรนยมสายเสรนยมออกมาโจมตสตรนยมหลงสมยใหม เพราะเปนการท าลายความชอบธรรมของกระบวนการเคลอนไหวทางสงคมของผหญง และการตอสเพอปลดปลอยสตรเปนสงทไมสามารถเกดขนได (Gamble, 2001, p. 298)

ผวจยจะน าทฤษฎสตรนยมมาใชในการพจารณาภาพของตวละครผหญง วาถกน าเสนออยางเทาเทยมกนหรอไมกบตวละครผชายในประเดนตางๆ เชน ความเทาเทยมทางเพศ ความเทาเทยมในเรองของสทธการแสดงออก ความเทาเทยมกนในเชงอ านาจ เปนตน ซงการน าเสนอเหลานจะเปนการสะทอนใหเหนวาสงคมไทยเปนสงคมทมความเทาเทยมเกดขนหรอยงคงเปนสงคมทมความเหลอมล าซอนอยภายในโครงสรางสงคม วฒนธรรมและทศนคตของผคน

การเคลอนไหวเรยกรองสทธของผหญงเพอใหเกดความเทาเทยมกนทงทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม เปนอดมการณทมการพดถงมาอยางตอเนองในสงคมและงานเขยนจ านวนมาก ตวอยางเชนงานเขยนของ Mary Wollstonecraft นกสตรนยมชาวองกฤษคนแรกๆทไดตพมพงานของตนเองในป ค.ศ. 1792 ในชอ “A Vindication of The Rights of Woman” สาระส าคญในงานของเธอ คอ การน าเสนอเกยวกบการปองกนสทธตางๆของผหญง “The Rights of Women” และการปลดปลอยสตรโดยสามารถแบงกลมยอยของสตรนยมออกเปน 4 กลม ดงน

2.1.1 กลมสตรนยมแนวเสรนยม (Liberal Feminism) สตรนยมแนวคดน มความเชอวาผหญงและผชายมความสามารถเทาเทยมกน แตสงทท า

ใหผหญงและผชายแตกตางกนคอ การก าหนดบทบาทชายหญงดวยการปลกฝง ขดเกลาและการบม

13

เพาะจากสงคมจนกลายเปนมายาคตทางความคด ในการจ ากดบทบาทของผหญงโดยอาศยการแบงแยกทางเพศอยางไมเปนธรรม รวมถงความเชอ ศาสนา ประเพณวฒนธรรม และกฎหมาย สตรนยมแนวน ยนยนวาฐานะทางสงคมควรถกก าหนดโดยความสามารถและทกษะของปจเจกชนมากกวาการเหมารวม หรอการจะวดจากความส าเรจของบคคลในการแขงขนเทานน

การตอสของสตรนยมแนวน เปนการประยกตเอาหลกการเสรนยมมาใชคอ เสรภาพ เสมอภาค และความยตธรรมมาใชในการตอสเพอเรยกรองสทธใหผหญงทกคนไมวาจะเปนเพศใดตองมความเทาเทยมกน ดงนน ความเสมอภาคตองเกดขนในชนชนทางเพศดวย และผหญงกเปนหนงในชนชน แตยงเปนกลมหรอชนชนทยงถกเลอกปฏบตบนพนฐานของความเปนเพศหญง ทไมวาจะรวยหรอจน มการศกษาหรอไรการศกษากยงถกตกรอบการมองฐานะและบทบาทของสตรในเรองเพศ (Sex-Class) และการเลอกปฏบต (Gender Discrimination) ท าใหกลมสตรนยมเนนการตอสทความเสมอภาคและความเทาเทยมกนในสทธทางการเมอง (Keller, 1985, p. 13; กอบกล องคทานนท, 2537)

เปาหมายหลกของสตรนยมกลมน จงตองการเรยกรองเรองความไมเทาเทยมกนทางเพศ และการสงเสรมใหผหญงตระหนกถงเสรภาพ มสทธทจะเลอกใหมากขน ตอตานการแบงแยกบทบาททางเพศทมมากเกนไปและมองผหญงในลกษณะของการเหมารวม (Stereotypes) เปนกลม (Group) แทนทจะมองเปนปจเจกชน (Individual) ทมองวาผหญงไมใชมหนาทของเปนแมบานเทานน แตผหญงตองลกขนมาท างานอนๆเหมอนเชนผชายไดโดยไมถกกดกน และผหญงควรมสทธทงทางเศรษฐกจ สงคม กฎหมาย และการเมอง โดยไมลมลางโครงสรางเดมแตเปนการปรบเปลยนโครงสรางใหมใหมความเหมาะสมส าหรบผหญงใหมากขน สามารถทจะอยไดโดยไมถกกดข และยงเชอวาการปลดปลอยผหญงกยงเปนการปลดปลอยผชายดวย เพราะผหญงกสามารถทจะชวยผชายในการแบงเบางานนอกบานไดอยางมประสทธภาพ ซงผชายกควรชวยเหลอผหญงในการแบงเบาหนาทภายในบานดวย เปนการอยแบบพงพาอาศยกนระหวางชายหญง

2.1.2 กลมสตรนยมสายกาวหนา (Radical Feminism) สตรนยมกลมนปฏเสธระบบชายเปนใหญอยางสดขว โดยมแนวคดหลกการ อยทผชายม

อ านาจเหนอกวาผหญงเปนผลมาจากการทสงคมเปนระบบสงคมแบบชายเปนใหญ (Patriarchy) ระบบทท าใหผหญงถกเอารดเอาเปรยบทางเพศวถ (Sexuality) ทผชายหรอสงคมชายเปนใหญเหนวาผหญงเปนวตถทางเพศส าหรบผชาย รปแบบของการกดขทปรากฏออกมาใหเหนเปนรปธรรม เชน การขมขนในงานบนเทง และงานลามกอนาจาร (Pornography) เชน ภาพโป วดโอโป หนงสอโป ดงนนการตอสกบสงเหลาน จงถอวาเปนเรองใหญ และเปนพนทหนงของการกดขคอ “เนอตว

14

รางกาย” หรอ “Body” ของผหญง เปนการตอสในสทธ เนอตวรางกายของผหญง และเหนอเพศวถของตนเอง เชน ความรก ความปรารถนาทางเพศ ความสขทางเพศ สทธวาจะทองหรอไมทอง เรองการคมก าเนด การท าแทง การหยาราง การใชความรนแรงในครอบครว การท ารายรางกาย และการมองวาผหญงกบผชายแตกตางกนทงเรองของความสามารถ เรองกายภาพ กลายเปนความไมเทาเทยมกนในกจกรรมของผหญง และผชาย อาท กจกรรมทางการเมอง เศรษฐกจเปนพนทของผชาย และเรองเกยวกบงานบาน กจกรรมทางเพศทผหญงถกก าหนดใหมหนาทตองเปนฝายบรการเพศชายใหมความสขจนบางครงกกลายเปนปญหาสงคม กเปนเพราะอดมการณระบบชายเปนใหญทแทรกซมลงไปในวฒนธรรมของสงคมจนกลายเปนสงทผหญงไมสามารถทจะปฏเสธไมท าได สตรนยมแนวกาวหนาสนใจในเรองของเพศโดยเฉพาะการกดขทางเพศทเปนการกดขขนรนแรงและเปนพนฐานทส าคญทสดในสงคม เพราะเปนเรองเกยวกบครอบครวคนใกลตวเรามากกวาการแบงชนชนหรอเชอชาตเสยอก (Millett, 1969 อางถงใน กนกพรรณ วบลยศรน, 2547)

สตรนยมแนวกาวหนาแบบสดโตง มความตองการทจะ “ถอนรากถอนโคน” ระบบชายเปนใหญ กลาวคอ ผหญงควรก าหนดใหตนเองเอาชนะหรอลมลางระบบทางเพศ เพราะเปนระบบทมอบอ านาจใหแกผชายและท าใหผหญงไมมคาในสายตาของคนในสงคม และการไดมาซงเสรภาพและความเทาเทยมตองท าการลมลางระบบการเมองแบบเกา เนองจากกลมนมองวา การเมองอ านาจครอบคลมในหลายบรบทของสงคม ไมวาจะเปนสถาบนครอบครว (การแตงงาน-การหยา) สงคม และกฎหมาย เชอวาสถาบนเหลานเปนสวนหนงของสถาบนการเมองทกดขผหญง เพราะผหญงตองมลกและตองขนอยกบผชายถงจะอยรอด กลมนปฏเสธสญลกษณ ขอระเบยบตางๆ ทเปนของผชาย เปาหมายของกลมนตองการใหผหญงมความเทาเทยมกบผชายเหนอกวาผชาย เชน การก าหนดใหวถชวตและวฒนธรรมเปนมาตราฐาน คอ ปลอดการเมอง และตองการเสรภาพในการเลอกทจะก าหนดรสนยมทางเพศของตนเอง (Sex Preference) ดวย (กนกพรรณ วบลยศรน, 2547, น. 15)

2.1.3 กลมสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist Feminism) สตรนยมกลมนไดรบอทธพลมาจากแนวความคดของกลมมารกซสต Eisenstein (1979)

นกทฤษฎภาพยนตรชาวโซเวยดพดถงในหนงสอ “Capitalist Patriarchy and The Case for Socialist Feminism” สงคมนยมมความพยายามในการปรบเปลยนบรรทดฐานแนวความคดเรองความเทาเทยมกน และการปลดปลอยดวยการตความตามมารกซเหมอนเชน การปฏวตในประวตศาสตร ทมงเนนการวเคราะหสงคมทมชนชนเปนหลก โดยเพมเตมวาการเอารดเอาเปรยบทางเพศเปนรปแบบหนงทประสานไปกบการเอารดเอาเปรยบทางชนชน โดยการกดขทางเพศเกดจากการท

15

สงคมมการกดขกน และมชนชนท าใหคนในสงคมเกดความไมเทาเทยม ซงเปนการเอาเปรยบในระบบทนนยมทท าใหผหญงตกอยในฐานะแรงงานในโรงงานดวยการกดคาแรง หรอผหญงเปนเพยงแรงงานส ารองซงจะเปนคนกลมแรกทถกปลด รวมทงเอาเปรยบเลกจางเมอผหญงทอง เพราะมองวาไมสามารถทจะท างานไดอยางเตมท

ดงนน กลมสตรนยมมารกซสต มเปาหมายเนนทการแบงงานกนท าในระบบเศรษฐกจแบบทนนยม การเปดโอกาสใหผหญงท างานนอกบานมากขน และเปนการขยายความคดเรองการถอระบบชายเปนใหญทฝงรากลกในระบบทนนยม เพราะระบบนเออตอการใหผหญงเปนฝายปอนแรงงานสวนเกนใหแกหวหนาครอบครวซงออกไปท างานในระบบนายทน และฝายหญงท าหนาทเปนผซอในระบบเปนสวนใหญโดยไมไดมสวนในการผลต ท าใหตกเปนรองฝายชาย และตองพงพาทงในดานการเงนและจตใจผหญงไมสามารถทจะยนไดดวยตนเอง แนวคดนจงตองการทจะใหผหญงตองเขาไปเปนสวนหนงของกระบวนการผลตดวย เพอสรางอ านาจในการตอรอง และจะท าใหผหญงไดรบความยตธรรม ความเสมอภาคมากขน (พรพไล ถมงรกษสตว, 2539, น. 75)

2.1.4 กลมสตรนยมแนววฒนธรรม (Cultural Feminism) สตรนยมกลมน เหนวาผหญงและผชายมความแตกตางกน จงตองสงเสรมลกษณะความ

แตกตางทางเพศ โดยมองวาคณสมบตทางเพศของผหญงเปนสงทเหนอกวาผชาย คณสมบตทวาคอ ความออนโยน เอออาร ความอดทนทมมากกวาผชาย เปนพลงในการเปลยนแปลงความสมพนธอนดระหวางมนษยดวยกนใหเปนไปในทางสรางสรรคมากกวาการท าลาย ซงเปนสงทตองท าการเปลยนแปลงอยางเปนระบบของสงคม ความเชอของผคนโดยเฉพาะเรองเพศซงถอวาเปนความเชอทเปนแกนหลกของสงคมเปนสงทกดขผหญง และกอใหเกดอคตในดานอนตามมา

ดงน น สตรนยมแนววฒนธรรม เชอวา ผหญงจะมความเทาเทยมกนกบผชายไดตองยกระดบตวเองใหมอ านาจในการตอสกบการครอบง าของผชายหรอความเชอเดมในสงคม หรออดมการณชายเปนใหญ ดวยการทผหญงตองยนไดดวยขาตนเองไมพงพาผชายมากเกนไป และแยกตวออกมาสรางวฒนธรรมและมสถาบนทเปนของผหญงเองทงการศกษา สขภาพ สอมวลชน องคกรหรอหนวยงานตางๆ เปนการสรางพนทของผหญง เปนฐานอ านาจและขมพลงในการตอสเชงอ านาจกบผชาย อนจะน าไปสความสมพนธอนดระหวางชายหญง (Millett, 1969 อางถงใน Weiner, 1994, p. 146)

จากแนวคด และทฤษฎ สตรนยมทกลาวมา สรปเปนแนวคดพนฐานของสตรนยมได 7 ประการ (กนกพรรณ วบลยศรน, 2547 น. 17-18) ดงน

16

ประการท 1 ตอตานชายเปนใหญ (Against Patriarchy) สตรนยมมองวาผหญงกบผชายมความเทาเทยมกนทงในดานการใชเหตผล และในดานจตใจทมนษยมความสามารถเหมอนกนไมวาจะเปนเพศใด ดงนน ผหญงจงควรจะมสทธเทาเทยมกบผชายในทกดาน (กนกพรรณ วบลยศรน, 2547, น. 18)

ประการท 2 วพากษความเปนชาย (Critique of Maleness) เกดจากการทนกสตรนยมตงขอสงเกตวา การมองโลกแบบตะวนตกจะแบงสงตางๆออกเปน 2 ดานเสมอ และเมอน ามาใชวเคราะหกบมนษยกสรางใหเกดความแตกตางระหวางผชายกบผหญง เกดความไมเทาเทยมกนโดยมองวาผหญงเปนเพศทดอยกวาทงดานอารมณ ความมเหตผล และความสามารถซงเปนการสะทอนใหเหนมมมองดานเดยวทคอนขางจะแคบเกนไป ประการท 3 วพากษความเปนหญง (Critique of Femaleness ) นกสตรนยมไดล าดบความแตกตางของผชาย และผหญงตามระบบการคดแบบตะวนตกวา ผหญงเปนเพยงสงมชวตทเกดขนมาจากกฎของธรรมชาตในการด ารงอยเพอสบพนธ เปนเพศทเตมไปดวยอารมณ และลางสงหรณใจหรอกลายเปนแคสวนประกอบของสงอนๆอยเสมอ ผหญงจงเปนฝายทถกกระท า และไมมเสรภาพเทาทควรในการแสดงความคดเหนในเรองส าคญ หรอเรองทเปนสาธารณะถกจ ากดอยภายในพนทสวนตวในครอบครวเทานน ดงทปรากฏในผลงานทวไปของนกคดโลกตะวนตกทมผชายเปนผสรางเชน อดมกบอฟในความเชอของศาสนาครสต หรอในภาพยนตรตะวนตกทก าหนดบทบาทสวนใหญของผหญงมสองอยางคอ “แตงงาน” กบ “ตาย” ในตอบจบของเรอง ประการท 4 เพศในทางชวภาพ (Sex) Wollstonecraft นนยอมรบวา เพศในทางชววทยาของผชายกบผหญงอาจจะมความแตกตางกนในบางประเดน เกยวกบเพศในเชงชวภาพ เชน การตงทองการเลยงดเดก (การใหนม) เปนสงทท าใหผหญงตองพงพาผชาย แตในปจจบนเทคโนโลยและการพฒนามสวนลดเรองความแตกตางระหวางชายหญงลงได แตมสงทส าคญ คอ ความเปนมนษยของคนทกคนมเทากน และเพศไมสามารถทจะท าใหใครดอยคากวาใคร มการใชเหตผลในการตดสนใจเหมอนกน จะผหญง หรอผชายตางกมอารมณความรสก ความตองการทเหมอนกน จะตางกนตรงทการแสดงออก ขอสรปทไดเพศจงไมใชสงจ าแนกความเปนมนษยใหตางกน (Firestone, 1970)

ประการท 5 เพศสภาพ (Gender) เปนสงทสงคมมนษยสรางขนมาไมไดมอยในธรรมชาต โดยก าหนดบทบาทใหผหญงมความส าคญนอยกวาผชาย จนกลายเปน “ความส านกทางเพศ” เปนการตอกย าอดมการณทางเพศทผหญงตองเปนฝายพงพา (สชาดา ทวสทธ, 2547, น. 4-5) มลกษณะส าคญ คอ ความเปนแม ความอบอน มชวตเพอลก และครอบครว ปรบตวไดด และการเปนเหยอ สวนผชายเปนเพศทเขมแขง ตดสนใจเดดขาด มอารมณของความรนแรง และการท าลายลาย

17

บอยครงทเราเหนผหญงตกเปนเหยอของการใชความรนแรง ดงนนนกสตรนยมจงน าเอาดานบวกของผหญงและดานลบของผชายมาเปรยบเทยบท าใหเหนถงความสมพนธของโครงสรางเดม (ทวลกษณ) ทจ าเปนตองเปลยนแปลงสถานภาพของผหญงใหมโอกาสเขามาเปนสวนหนงของสงคมเพอลดการถกกดข และการเลอกปฏบตจากสงคม

ประการท 6 ความเสมอภาค (Equality) ถอเปนแนวคดพนฐานทนกสตรนยมแนวเสรนยม เรยกรองมาโดยตลอดทงในดานการศกษา ดานอาชพ การเมอง และกฎหมาย ถงเปนหลกการส าคญเหมอนกบความเสมอภาคของความเปนมนษย แมวาจะมความเหนตางเกดขนในแตละกลม เชนสตรนยมแนวมารกซสต มองวาความเสมอภาคไมสามารถเกดขนได เพราะสงคมทกสงคมมชนชน หรอการทกลมสตรนยมแนวกาวหนาปฏเสธความความเสมอภาค เพราะตองการใหผหญงอยเหนอกวาผชาย แตถงอยางไรความเสมอภาคกยงเปนเรองทผหญงตองตอส แมวายงจะเปนเรองยากทจะเกดขนไดจรง

ประการท 7 ความแตกตาง (Difference) นกสตรนยมแนวกาวหนา ใหความส าคญกบแนวคดน พวกเขาเชอในเรองความแตกตางของผหญงกบผชายโดยย าในประเดนทวาผหญงมความเหนอกวาทงในดานรางกายและดานศลธรรม โดยอางวาผหญงสามารถทจะใหก าเนดชวตใหม เปนผเลยงด ผหญงมความเปนมตรกบธรรมชาต และเหนแกสวนรวมมากกวา สรปแนวคดนมองวาผหญงมความดมากกวาผชาย ทถกมองวาเปนผท าลายสงคม (กนกพรรณ วบลยศรน, 2547, น. 17-18) ความแตกตาง จงเปนสงทถกสรางขนมา เพอกดอกฝายหนงใหฝายยอมรบการมตวตนหรออ านาจของตวเอง มนษยทกคนจะตองเขาใจวาเรามความตาง และยอมรบเพอการปรบตวไมใชเปนความขดแยงทน ามาสความรนแรง

กลาวโดยสรป กลมสตรนยมในทกกลมแนวคดตางมจดประสงคส าคญๆเหมอนกน คอ เรองความเสมอภาค และความเทาเทยมกนทางเพศในสงคม เขาใจธรรมชาตของมนษยวามความแตกตาง และการสรางใหเกดความตระหนกรวมในการพฒนาศกยภาพ ความสามารถของผหญงทจะยนใหไดดวยขาของตวเอง ยกระดบผหญงใหมความรทดเทยมผชาย ใหผหญงมอสระทจะก าหนดบทบาทใหกบตวเองไดอยางหลากหลายโดยไมถกครอบง าจากผชาย มแนวความคดททนสมยกาวหนาทนกบการเปลยนแปลงไมถกผกตดอยกบคานยม ความเชอแบบเดมอกตอไป แตเปนในลกษณะของการรวมมอกนผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงไปในทางทถกทควร เปนการผสานสงทเดนและสงทดอย ความเหมอนและความตางของผหญงและผชายใหมความเสมอภาคกนอยางแทจรงโดยตองไมมใครคนใดคนหนงถกกดขหรอถกเอารดเอาเปรยบ และปราศจากความขดแยงความรนแรงทเกดจากการใชก าลงหรอการลมลาง เพราะไมวาจะหญงหรอชายตางกเปนสวนประกอบหนงของสงคมทขาดจากกนไมได

18

ในงานวจยน ไดน าเอาแนวคดเกยวกบสตรนยมกลมตางๆ มาวเคราะหวา ภาพตวแทนของผหญงในภาพยนตรไทยทถกน าเสนอมความสอดคลองกบความเปนจรงอยางไร โดยเฉพาะในเรองความเทาเทยมกนทางเพศ การกดขเอารดเอาเปรยบ ในความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนจนน ามาสการใชความรนแรงระหวางผชายและผหญง โดยพจารณาจากบทบาทและสถานภาพของผหญง เชน บทบาทความเปนแม หรอภรรยา และคนโสดรวมท งบทบาทดานหนาทการงาน ลกษณะการใชชวต บคลกภาพ ความคด และการกระท า เปนตน

2.1.5 สตรนยมกบการน าเสนอผหญงสมยใหมในภาพยนตร โลกภาพยนตรเปนพนททถกประกอบสรางโดยผชายเปนสวนใหญ ไมวาจะเปนผสราง ผ ก ากบ รวมถงงานทเกยวของในสวนการถายท าลวนเปนการท างานของผชายทงสน และจดใหผหญงเปนเพยงสวนประกอบในฐานะนกแสดงและผปฏบตงานทวไปเทานน ผหญงจงกลายเปนคนสวนนอยในงานภาพยนตร ปจจยนสงผลใหภาพยนตรสวนใหญน าเสนอเรองราวอยภายใตทศนคตของผ ชายเปนหลก แกรม เทอรเนอ นกวชาการวฒนธรรมศกษาชาวออสเตรเลย กลาววา “ภาพยนตรเปนสอทสามารถถายทอด และผลตซ าคานยมทางวฒนธรรมไดอยางมประสทธภาพ” และดวยกระแสการเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองรวมถงการเคลอนไหวของกลมสทธสตรทขยายตวเพมมากขน สงผลใหมการศกษาเรองผหญงในภาพยนตรเพมขน ในป ค.ศ. 1970 พบวา มกลมผทสรางภาพยนตรผหญงและผหญงทท างานในวงการสอมวลชนในตะวนตกและยโรปมการรวมตวกนเขยนหนงสอ และวจารณการท างานทมอคตทางเพศในธรกจสอรวมถงภาพยนตรวาเปนมมมองดานเดยวของผชายทพยายามจ ากดกรอบของผหญงเกยวกบบทบาท และสถานภาพของตวละครผหญงในภาพยนตร คอ “Popcorn Venus: Women, Movies, and The American Dream” ของ Rosen ในป ค.ศ.1973 และ “From Reverence to Rape: The Treatment of Women in Movies” ของ Haskell ในป ค.ศ. 1974 งานวจยทงสองน เปนการศกษาการน าเสนอของภาพยนตรในมมมองของผหญงโดยใชทฤษฎทางสงคมศาสตรและทฤษฎสตรนยม มงเนนไปทกระบวนการสรางตวละครผหญงในการเลาเรอง หรอในตระกลของภาพยนตรทสรางใหเกดแบบแผนของตวละครผหญงในมมของสงคมศาสตร และสตรนยมแนวคดเกยวกบการเรยกรองสทธความเทาเทยมกนของสตรในภาพยนตรกระแสหลกทยงใหความส าคญกบผชาย และมองผหญงเปนเพยงวตถทางเพศ หรอเปนเพยงฉากหลงของพระเอกในเรอง จนมการออกฉายภาพยนตรเรอง “Julia” ในป 1977 ของผก ากบ “Fred Zinnemann” ภาพยนตรเกยวกบสทธสตรทชดเจนทสดเรองหนง น าเสนอเกยวกบมตรภาพทสวยงามและยาวนานของผหญงสองคน คอ Lillian Hellman นกเขยนบทละคร และ Julia นกศกษามหาวทยาลยในเวยนนา กอนททงสองจะรวมกนตอสกบลทธ

19

ฟาสซสตในชวงสงครามโลกครงท 2 และภาพยนตรอกหนงเรองทน าเสนอเกยวกบผหญงสองคนทหนออกจากกรอบและท าเรองบาบนเหมอนผชายคอ เรอง “Thelma and Louise” ในป 1991 ภาพยนตรแนวผชายความตนเตน การตอสและปน แตเรองนน าแสดงโดยผหญงสองคนกบการผจญภยในชวงวนหยดสดสปดาห แตกลบเกดเหตท าใหเธอทงสองพลงมอฆาคนตายในบาร จากความผดพลาดผสมกบความกลวและอคตทมตอผชายทสงสมในจตใจของพวกเธอกท าใหท งสองตดสนใจหนการจบกมพรอมปนในมอ แตดเหมอนเรองราวจะยงยงยากมากขนรวมทงความรนแรงทเพมขนตามมา พวกเธอทงสองเลอกทจะกระท าทกอยางดวยความเตมใจรวมถงบทสรปของการเดนทางในครงน “Thelma and Louise” หรอ ภาพยนตร เรอง “Kill Bill” ของผก ากบ เควนตน ทาแรนตโน ในป 2003 ทเลาเรองของ “เดอะไบรด” กบการตามลาผทเคยท ารายเธอในวนแตงงาน ดวยศลปการตอสอยางมชนเชง เปนการน าเสนอมมมองทหลากหลายของผหญงกบอสรภาพในการคด การกระท าของผหญงทตองการตงค าถามเกยวกบมายาคตทถกก าหนดโดยผชายเกยวกบประเดนเรองเพศ ทตองมองในเชงโครงงสรางสงคม วธการสรางวาทกรรมเรองเพศ อยางท Zoonen (1994) กลาววา “สงคมมนษยตงแตมการแบงแยกเพศอยางชดเจน ความแตกตางกเกดขนตามมาระหวางความเปนชาย (Masculinity) กบความเปนหญง (Femininity) รวมถงบทบาท หนาท และอ านาจทสงคมก าหนดขนมาไดกลายเปนเรองธรรมชาตอยางหลกเลยงไมได” ประเดนเรองบทบาททางเพศ (Gender) กลายเปนอกปจจยหนงทส าคญในการก าหนดพฤตกรรม อ านาจ และหนาทใหกบคนในสงคม (Tasker, 1993, pp. 134-139) หลงจากนนภาพยนตรแนวสตรกถกน าเสนอมากขนมเนอหาทหลากหลายเกยวกบผหญงหรอปญหาทผหญงไดรบ มมมมองการเลาเรองทไมไดใหน าหนกทของความเปนนางเอกของเรอง แตใหความส าคญทการท าใหผหญงเขาใจในความตองการของตนเอง รจกความปรารถนาทตองแลกมาพรอมกบความสญเสยกลายโศกนาฏกรรมในชวตของตวละครนน (กาญจนา แกวเทพ, 2535, น. 34)

ในงานวจยน ไดน าเอาแนวคดทฤษฎเกยวกบสตรนยมมาเพอวเคราะหภาพของผหญงทถกประกอบสรางขนในภาพยนตร บทบาททเปลยนแปลงไป และสถานภาพของผหญงทปรากฏในภาพยนตรมสวนเกยวของกบการใชความรนแรงอยางไรบาง โดยท าการวเคราะหถงคณลกษณะ พฤตกรรมทแสดงออกของผหญงกบความรนแรง ใชแนวคดหลกของสตรนยมทง 4 กลม ในประเดนทางกายภาพ อารมณความคด และพฤตกรรมทแสดงออกวามการใชความรนแรงมาอธบายดวย

20

2.2 แนวคดเกยวกบความรนแรง

องคการอนามยโลก The World Health Organization หรอ WHO (1995) ไดใหความหมายของการใชความรนแรงไวดงน

เปนการกระท าทมเจตนาใชก าลงหรออ านาจทางกาย เพอการขบงคบหรอกระท าตอตนเอง บคคลอน กลมบคคล หรอชมชน ซงมผลกอใหเกดหรอมแนวโนมทจะเกดการบาดเจบ การเสยชวต หรอเปนอนตรายตอจตใจหรอเปนการยบย งการเจรญงอกงามหรอปดกน กดกน ท าใหเกดความสญเสยสทธบางประการ การถกทอดทงไมไดรบสงทสมควรไดรบ 2.2.1 ประเภทความรนแรง (Typology of Violence) WHO (1997) ไดแบงประเภทของความรนแรงไวในเบองตนเปน 3 กลม ดงน

2.2.1.1 ความรนแรงตอตนเอง (Self-directed Violence) 1) พฤตกรรมการฆาตวตาย ความคดฆาตวตาย ความพยายามฆาตวตาย 2) พฤตกรรมการท ารายตนเอง การกระท าใหตนเองบาดเจบหรอการท าให

ตนเองอยในภาวะเสยงอนตราย แตไมจ าเปนตองมผลถงเสยชวต 2.2.1.2 ความรนแรงระหวางบคคล (Interpersonal Violence)

1) ความรนแรงในครอบครว ความรนแรงตอเดก ความรนแรงระหวางสาม ภรรยา และความรนแรงตอผสงอาย

2) ความรนแรงในชมชน หมายถง ความรนแรงทเกดขนระหวางบคคลภาย นอกบานทคนเคยกนหรอเกดจากบคคลทรจกกนโดยไมมความสมพนธตอกนหรอคนแปลกหนาไดแก ความรนแรงทเกดจากการรวมกระท าผดตงแต 2 คนขนไป (Gang Violence) การใชความรนแรงทางเพศ การขมขนโดยคนแปลกหนา (Stranger Rape and Sexual Assault) การใชความรนแรงทางกายระหวางวยรน หรอในครก (Dating Violence) และความรนแรงทเกดขนในสถาบนตางๆรวมถงการลวนลามทางเพศ (Sexual Harassment) และการทอดทง หรอการทบตท ารายรางกาย

2.2.1.3 ความรนแรงระหวางกลม (Collective Violence) 1) ความรนแรงทางสงคม การกระท าอาชญากรรมการใชความรนแรงทเกด

จากความเกลยดชง เหยยดผว หรอเหยยดเชอชาตกลมชน (Hate Crimes) การกระท าของ

21

ผกอการราย (Terrorist Acts) หรอการใชความรนแรงโดยกลมผประทวง (Mob Violence) ซงกอความเดอดรอนใหกบผอนและขยายในวงกวางฝงลกในจตใจ

2) ความรนแรงทางการเมอง การใชความรนแรงทเกดจากสงคราม หรอความรนแรงทเกดจากคนกลมใหญกระท าตอคนกลมทเลกกวา ดอยกวาในเรองอ านาจ ก าลง ตวอยางเชน การขมขนผหญงระหวางสงคราม หรอการทรมานเชลยทางการเมอง เปนตน

3) ความรนแรงทางเศรษฐกจ การใชความรนแรงโดยกลมคนกลมใหญท หวงผลประโยชนทางเศรษฐกจตอคนอกกลมหนงเปนการเอาเปรยบ หรอตองการชวงชงอ านาจภายใตระบบเศรษฐกจโดยเฉพาะระบบทนนยม ทเออใหผทมอ านาจเอารดเอาเปรยบผอนไดอยางงายดายโดยทเขากลมนนไมมสทธทจะตอส

2.2.2 ลกษณะของการกระท าความรนแรง สามารถแบงได 4 รปแบบ ตามวธการทใชในการแสดงออกถงความรนแรง ไดแก

2.2.2.1 ความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) หมายถง การไดรบบาดเจบโดยผกระท าความรนแรงในรปแบบตางๆทท าใหผถกกระท าไดรบบาดเจบ เชน กระดกหก เลอดออก ฟกช า แผลไฟไหม ไดรบสารพษ รวมถงการทะเลาะววาท ทงนตองค านงถงบรบทของแตละวฒนธรรมดวย และเปนเหตการณทไมใชอบตเหต

2.2.2.2 ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) หมายถง การกระท าใดๆทมวตถประสงคเพอใชผถกกระท าเปนเครองมอตอบสนองความตองการทางเพศของผกระท า หรอตกลงยนยอมรวมกน และการกระท านนอาจใชก าลงบงคบขมขหรอหลอกลวง ชกชวนใหสงตอบแทน

2.2.2.3 ความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) หมายถง การท ารายจตใจ ควบคมบงคบอยางไมมเหตผล ท าใหเกดความรสกอบอาย รสกดอยคาหรอลดคณคาความเปนมนษย

2.2.2.4 ความรนแรงทกอใหเกดความสญเสย หรอการละเลยทองทง (Deprivation or Neglect) หมายถง การไมไดรบการดแลเอาใจใสและการใหความคมครองอยางเหมาะสม รวมถงการทอดทงทางกาย ไดแก การไมใหอาหารทพอเพยง การไมดแลสขภาพ ไมดแลยามเจบปวย ไมคมครองจากอนตรายหรออบตเหต เปนตน

2.2.3 องคประกอบของการใชความรนแรง (Components of Violence)

องคประกอบของการใชความรนแรง องคการอนามยโลก (2010) มดงน

22

2.2.3.1 ปจจยน าเขา หมายถง ความจงใจทจะท าใหเกดผลของการกระท า กระท าไดดวยการใชความรนแรงทางกาย ทางวาจา ทางเพศ และทางจตใจ

2.2.3.2 เหยอ หมายถง ผทถกกระท าความรนแรง ซงมหลายระดบไดแก ระดบบคคล ระดบกลมคน และระดบสงคม

2.2.3.3 ผลลพธ หมายถง ผลทจะไดจากการใชความรนแรงจากการกระท าทเกดจากความจงใจตอเหยอ แสดงออกในรปแบบของการบาดเจบทางกาย การเสยชวต ความผดปกตทางจตใจและพฒนาการทางรางกาย (พการทางกาย/ พการทางสมอง)

นอกจากน Galtung (1990) ไดเสนอลกษณะความรนแรง ออกเปน 3 ประเภท เพมเตม (Galtung,1990 อางถงใน ชลดาภรณ สงสมพนธ, 2545, น. 130-160) ดงน

1) ความรนแรงทางตรง (Direct Violence) เปนปรากฏการณทเหนไดชดเจน และคนทวไปนาจะเหนพองตองกนวาเปนความรนแรง เพราะมรองรอยปรากฏใหเหนบนรางกายของมนษยในรปของบาดแผล เลอดเนอ และการสญเสยชวต รวมทงความเสยหายตอวตถและทรพยสนของผคน การท าทารณกรรม และการท ารายรางกายดวยวธการตางๆ หรอการฆาฟนกนของผคนจงเปนเรองของความรนแรงทางตรงทเหนไดงาย และชดเจนทสด และการกระท า ทอาจจะไมไดท าใหเกดการบาดเจบทางรางกาย หรอการสญเสยชวตในทนท แตกระทบตอความตองการพนฐานของมนษย การปดลอมดนแดน หรอการหามการตดตอทางดานการคา การแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศทสงผลตอความเปนอยของคนในประเทศหรอบรเวณทถกปดลอมน ามาสการขาดแคลนสนคาอปโภคบรโภค และปญหาดานสาธารณสขอนๆตามมา หรอการบงคบยดเยยด กลอมเกลาปลกฝงระบบความเชอ และวถชวตทเฉพาะเจาะจงตอกลมคนทมวฒนธรรมยอยตางไปโดยกลมทเปนวฒนธรรมหลก ซงสงผลตอการทจะด ารงอตลกษณทแตกตางออกไปของคนในกลมวฒนธรรมยอยกนบวาเปนความรนแรงทางตรง

2) ความรนแรงเชงโครงสราง (Structural Violence) หมายถง โครงสรางทท าใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบระหวางคนทมต าแหนงทแตกตางกนในโครงสรางนน เกดการเอารดเอาเปรยบระหวางผทมอ านาจมากกวากบผทดอยกวาในกระบวนการปฏสมพนธ และแลกเปลยน เปนความไมเทาเทยมทกระทบตอความอยรอด และความเปนอยของผทเสยเปรยบในโครงสรางท าใหคนเหลานไมสามารถเขาถงความตองการขนพนฐานทมนษยควรไดรบ (Galtung, 1969, pp. 167-191) ความไมเทาเทยมกนในโครงสรางสงคมสรางใหเกดปญหาตอกระบวนการพฒนาคณภาพชวตสงผลตอโครงสรางทางเศรษฐกจ และสงคมอยางหลกเลยงไมได เนองจากยงมคนบางกลมทมอ านาจ มความรท าใหคนอกกลมเสยเปรยบอยเชนเดม ยกตวอยางในสงคมไทยทยงมความแตกตางระหวางคนจนกบคนรวย หรอระหวางสงคมเมองกบชนบท และ

23

โครงสรางทางสงคมมตอนๆ เชน ศาสนา วฒนธรรม และเพศสภาพ เชน ระหวางชายหญง ถกมองวาเปนไปโดยสอดคลองกบลกษณะทางชวภาพของคน ท าใหคนในสงคมมองไมเหนการเอารดเอาเปรยบหรอความรนแรงเชงโครงสรางวามหลายรปแบบ

3) ความรนแรงเชงวฒนธรรม (Cultural Violence) คอ ระบบความเชอความหมายของสงคมมค าอธบายทท าใหเกดการเอารดเอาเปรยบ รวมทงการท ารายรางกายและจตใจระหวางคนในสงคมกลายเปนเรองทยอมรบไดหรอตองยอมรบ “วฒนธรรม” ในฐานะทเปนกรอบความหมายทคนใชในการท าความเขาใจตนเอง และชวตทางสงคมมแงมมทใหความชอบธรรมกบความรนแรงหลายรปแบบ ท าใหเกดปรากฏการณทเปนความรนแรงทางตรง และความรนแรงเชงโครงสราง กลายเปนเรองทยอมรบไดหรอเปนเรองถกตอง หลายสงหลายอยางท าใหเกดความทกขยากทางกายและทางใจของคนในสงคมไมถกจดวาเปนความรนแรงเชน การทพอแมดา และลงโทษลกโดยการต สงคมมองวาเปนการสงสอน อบรม ใหเดกรจกผดชอบเปนสงทยอมรบ และกลายเปนหนาทหนงในการเลยงดลกของพอแม ไมนบวาเปนการใชความรนแรง หรอกฬาประเภทชกมวย การตอสของคนสองคนบนสงเวยน เชนนกไมนบวาเปนความรนแรง ทงทบางครงการตอสของนกมวยกท าใหบาดเจบสาหสได จะเหนไดวาความรนแรงทางตรงถกหลอเลยงอยดวยความรนแรงเชงโครงสรางและความรนแรงเชงวฒนธรรม (Galtung, 1990 อางถงใน ชลดาภรณ สงสมพนธ, 2545, น. 130-160)

ความรนแรงจงเปนเรองทเกดขนไดอยางต งใจ และไมต งใจ สามารถกอใหเกดความเสยหาย เจบปวดทงทางรายการและจตใจของตนเองและผอน เปนพฤตกรรมทสะทอนใหเหนถงสภาพจตใจของคนๆนน เปนกระบวนการทตองอาศยระยะเวลาในการสงสม เกบกด และทายทสดกระบายออกมาอยางไมสมดล เปนอนตรายทงตอตวเองและผอน และตองอาศยระยะเวลายาวนานกวาทจะขจดความรสกเหลานออกไปจากจตใจ สวนใหญแลวความรนแรงจะแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ ความรนแรงแบบไมลงมอ (Passive Violence) หรอความรนแรงเชงโครงสราง และความรนแรงทางกายภาพ (Physical Violence) ซงเหนไดชดกวารปแบบแรก

2.2.4 ความรนแรงทถกน าเสนอในสอ นกวชาการและองคตางๆ ทงในตะวนตกและในยโรปทสนใจศกษาเกยวกบปญหาความ

รนแรงในสงคม และผลกระทบทไดจากสอโดยเฉพาะในเดก ตางยอมรบวาสอมอทธพลอยางมากตอทศนคตและพฤตกรรมของผรบ สามารถทจะกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในสงคมไดไมมากกนอย และความรนแรงทสอตางๆในปจจบนน าเสนอไดกลายเปนภยคกคามตอสขภาพของผชม (Gerbner & Signorielli, 1988, p. 11) และเปนอกหนงสาเหตทน าไปสการเพมขนของความรนแรง

24

ในโลกแหงความจรง สอในปจจบนไมวาจะเปนโทรทศนหรอภาพยนตรมการน าเสนอความรนแรงซ าๆผานตวละครทงการกระท าทเหนไดอยางชดเจนถงความรนแรง หรอการใชวาจาในการดาทอกน ดถกผอนทไมใชคนกลมเดยวกบตวเอง รวมถงความรนแรงเชงโครงสราง เชน ความรนแรงในครอบครว ความรนแรงทางสงคม เศรษฐกจและการเมอง ทงยงมความสมจรงในการแสดงออกทางอารมณ และพฤตกรรม ซงสงผลกระทบในระยะสนในลกษณะของการเลยนแบบ หรอการใชความรนแรงในการแกปญหาเฉพาะหนา เปนลกษณะพฤตกรรมเชงรกมากขนกวาการกระท าโดยใชเหตผล และมความเสยงทจะเพมระดบความรนแรงมากขนในระยะยาวของผชมวยหนมสาว หรอวยผใหญเชน การท ารายรางกาย การฆาตวตายทเกดจากภาวะผดปกตทางจต (Huesmann & Taylor, 2006 อางถงใน ชลดาภรณ สงสมพนธ, 2545, น. 164-166) และการเพมขนจ านวนมากของสอรปแบบใหมทมความทนสมย สมจรงในเรองของภาพและเสยงตวอยางเชน โทรทศนแบบดจตอล, ภาพยนตรแบบดจตอล,วดโอเกม และอนเตอรเนตในคอมพวเตอรหรอมอถอไดเขามามบทบาทอยางมากในชวตประจ าวนของมนษย มทงความรวดเรวความทนสมย สอเหลานมดานด แตอกดานหนงกก าลงกอใหเกดการเพมขนทสงผลผลกระทบตอคานยม ทศนคตของผชม รวมถงพฤตกรรมทเปนอนตราย สงผลตอการเกดความเสยงทมแนวโนมเพมสงตามไปดวยในสงคมปจจบนทมความรนแรงปรากฏใหเหนมากอยแลว สอจงเปนองคกรหนงมความส าคญอยางมากในขบวนการขดเกลาทางสงคม ท าหนาทสะทอนความเปนจรงใหสงคมรบทราบและเชอมความรวมมอกบภาคสวนตางๆในสงคม เชน ครอบครว องคเอกชนและสถาบนตางๆในประเทศใหตระหนกถงความรนแรงของปญหาชวยกนแกไขเรองทเกดขนอยางจรงจง และยงตองท าหนาทในการชน าสงคมใหเดนไปในทศทางทถกตองเหมาะสม และปญหาความรนแรงทเพมสงขนในสงคมกไมใชป ญหาทควรละเลยอกตอไป ในฐานทสอเปนองคกรทมบทบาทอยางมากตอทศนคตและพฤตกรรมของผคนโดยเฉพาะในเดก สอจ าเปนตองท าหนาทของตวเองใหถกตองชดเจน เพอลดความเสยงการเพมขนของความรนแรงไมวาจะเปนการกระท าหรอทางวาจา (Gerbner & Signorielli, 1988, p. 11)

Bandura (1994) ใหความเหนวา ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Cognitive Theory) มสวนชวยในการวเคราะหภาวะตนตวทางอารมณทจะมอทธพลตอพฤตกรรมของมนษย ใหเราสามารถเชอมโยงทศนคตเกยวกบปฏกรยาทางอารมณ นสย และพฤตกรรมของมนษยทมตอบคคล สถานท หรอสงทไดรบเชน การน าเสนอของสอตางๆ มนษยจะเรยนรและสงสมจนกลายเปนสวนหนงของประสบการณทางอารมณในแตละบคคลซงแตกตางกนออกไป และจากการพจารณาพบวาสอมสวนสรางใหเกดความเสยงทเพมขนของพฤตกรรมความรนแรงในผชมโดยไดมการน าเสนอปจจยตางๆทมสวนส าคญกระตนใหเกดการใชความรนแรงในชวตจรงเพมมากขนเปนผลมาจากการน าเสนอความรนแรงในสอม 7 ปจจย ดงน (Potter, 1997, p. 235)

25

ปจจยท 1 รางวลและการลงโทษ (Reward/Punishment) การใหรางวลทเกดจากการใชความรนแรงพบมากกวาการลงโทษทใชความรนแรงนนโดยเฉพาะในสอวดโอเกมสหรอสอภาพยนตรแนวซปเปอรฮโร แกงสเตอร เปนตน จงเทากบเปนการสงเสรมใหเกดความรนแรงมากขนตามล าดบ

ปจจยท 2 ผลทตามมา (Consequences) สอทมความรนแรงจะมการน าเสนอใหเหนภาพหรอผลทตามมาในดานลบนอยมาก ซงเทากบวาสอไมไดพยายามทจะยบย งความรนแรงทเกดขนแตกลบเพมใหเกดความเสยงทจะใชความรนแรงเพมมากขนเนองจากผชมไมเหนโทษของความรนแรงทชดเจน

ปจจยท 3 เหตจงใจ (Motive) เหตจงใจทจะใชความรนแรงในสอถกผลตออกมาในระดบทสงขนเรอยๆ แตในทางกลบกนมการน าเสนอผลกระทบทเกดจากการใชความรนแรงนอยลงในสอ ปจจยนมสวนทอาจจะสงผลกระตนใหเกดพฤตกรรมความรนแรงทไมเหมาะสมตามมา

ปจจยท 4 ความสมจรง (Realism) ความสมจรงในสอทมความรนแรง โดยการบรรยายใหเหนภาพความรนแรงเหมอนกบสงทเกดขนจรงดวยเทคนคทางดานภาพ เชน การใชภาพระยะใกลจบใบหนาของตวละครทถกกระท าความรนแรง หรอตวละครทใชความรนแรง การกระท าเชนนมสวนลดการยบย งการใชความรนแรงในชวตจรงเพราะมนเปนการกระท าทผชมรบรไดงายและมความเสยหายอยางเหนไดชด

ปจจยท 5 อารมณขน (Humor) เปนสงทถกผลต เพอท าใหลดความตระหนกถงอนตรายของความรนแรง อารมณขนแบบตดตลกทถกน าเสนอในสอทมความรนแรงจงมสวนเพมใหเกดความเสยงทผชมจะน ามาใชในชวตจรงมากขน

ปจจยท 6 การแสดงของตวละครในสอ (Identification with Media Characters) เกยวกบบทบาททไดรบ โดยทผชมจะท าการเปรยบเทยบตวเองกบตวละครวามความคลายคลงกน กลาวคอ ยงผแสดงแสดงไดดจนท าใหผชมเกดความรสกรวม นาเชอถอ และงายตอการลอกเลยนแบบมากกวาตวละครทเปนตวการตนในภาพยนตร

ปจจยท 7 การตนตวทางอารมณ (Arousal) เปนภาวะปกตในธรรมชาตของมนษย และถกน ามาใชในการเลาเรองในสอและมปรมาณมากซงสงผลทงในทางทดและทางทเลวรายหากถกน ามาใชในตวละครทมความรนแรง และมการเพมระดบใหสงขน ความสอดคลองทางอารมณและภาวะการตนตวทมลกษณะของความรนแรงกจะสงผลกอใหเกดพฤตกรรมทรนแรงไดงายขนเชนเดยวกน (Potter, 1997, p. 235; Berker & Petley, 2006, p. 70)

ความรนแรงในสอโดยเฉพาะสอภาพยนตรมการน าเสนอในหลายรปแบบ ผานเนอเรอง ตวละคร บทสนทนา และพฤตกรรมการแสดงออกทางกาย รวมถงเทคนคทางภาพ ถงแมวาภาพยนตร

26

ไมตองการใหผคนเลยนแบบและใชความรนแรง แตกปฏเสธไมไดวาการน าเสนอเหลานสรางใหเกดแรงจงใจทางอารมณน าไปสการกระท าบางประการเพอใหบรรลเปาหมาย ทงยงสรางใหผชมเกดอารมณรวมไปกบผแสดง ตนเตน หวาดกลวไปพรอมๆกบความบนเทงทภาพยนตรมอบใหโดยไมถกจ ากดทางความคดและรปแบบการกระท า ภาพยนตรยงสรางใหเกดภาพของผกระท าซงสวนใหญเปนเพศชายทมอ านาจในการใชความรนแรงสวนเพศหญงกจะเปนฝายทออนแอถกกระท ามาโดยตลอด (Carter & Weaver, 2003, pp. 55-63) สอในปจจบนมบทบาทส าคญอยางมากทจะชวยเพมหรอลดความเสยงของการใชความรนแรงในชวตจรงดวยวธการน าเสนอ หรอการผลตซ าผานการแสดงบทบาทตางๆของตวละครทงผหญงและผชาย รวมถงผลกระทบทเกดตามมาเมอมการใชความรนแรงระหวางกนในรปแบบตางๆโดยเฉพาะความรนแรงทเปนการกระท าและความรนแรงทางวาจาทผชมสามารถรบรไดทนททรบสอนนๆผานการน าเสนอของสอซงมผลทางตรงคอ มความเสยงมากขนเกยวกบการลอกเลยนแบบพฤตกรรมจากตวละครทใชความรนแรงจนน าวธการเหลานนมาใชในชวตจรงโดยเฉพาะในเดก วยรนทงหญงและชาย รวมทงยงสงผลทางออมตอการเรยนรสามารถทจะเปลยนแปลงทศนคตบางประการเกยวกบการใชความรนแรง เชน การใชความรนแรงทงการกระท าหรอทางวาจาในการแกปญหากลายเปนวธการหนงทถกน ามาใชระหวางมนษยดวยกนเอง ซงเปนความคดทไมถกตองทจะน าความรนแรงมาแกปญหาแมวาจะท าใหปญหานนจะยตลง แตความรนแรงกจะยงคงอยในสงคมและกลายเปนสวนหนงของการใชชวตของคนในสงคมอยางหลกเลยงไมได

จากแนวคดความรนแรงขางตน จะเหนวาความรนแรงมการแสดงออกมาในหลายรปแบบทงทสามารถเหนอยางชดเจนในลกษณะของการกระท า การแสดงออกทางวาจา หรอทไมสามารถมองเหนไดแตเปนความรสกวาสงทเกดขนเปนความรนแรงอยางหนง ความรนแรงจงเปนรปแบบความสมพนธอยางหนงของมนษยทกระท าตอกน หรอเกดขนกบบคคลนนเอง และมความส าคญทจะน ามาศกษาภาพยนตรไทยในปจจบนทมตวละครเปนผหญงและมการกระท าความรนแรงเกดขนทงในเรองลกษณะการแสดงออก สาเหตทตองใชความรนแรง และผลกระทบทจะเกดตามมาตอตวคนๆนน รวมถงผคนทอยรอบขางโดยเฉพาะคนใกลชด ทไมใชแตจะสงผลตอรางกายแตยงรวมถงจตใจของคนทกระท าและคนทรบการกระท าความรนแรง

27

2.3 ทฤษฎจตวเคราะห

ทฤษฎจตวเคราะห Sigmund Freud (1856-1939) นกจตวทยาชาวออสเตรยไดน ามาใชในการวเคราะหบคลกภาพของมนษยทพฒนามาจากแรงขบภายใน ทมสวนส าคญกระตนใหเกดพฤตกรรมตางๆของมนษย โดย Freud ไดแบงระดบจตใจของมนษยไว 3 ระดบ คอ จตส านก (Conscious Mind) จตใตส านก (Subconscious Mind) และจตไรส านก (Unconscious Mind) ซงเปนสวนทฝงอยลกทสดในจตใจ และมอทธพลตอพฤตกรรมการด าเนนชวตมากทสด

Freud อธบายวา จตใตส านกมกลไกทางจตหลายประเภทดวยกน เชน แรงจงใจ, อารมณทถกเกบกด, ความรสกนกคด, ความฝนความทรงจ า เปนตน จตใตส านกมสวนอยางมากในการกระตนใหเกดพฤตกรรมทไรเหตผลและผดปกตในลกษณะตางๆ เชน รสกกลวตลอดเวลา กามวปรต ซมเศราตลอดเวลา เปนตน จตใจมนษยจงประกอบดวย Id, Ego และSuperego ทจะสงผลตอพฤตกรรมของมนษย (ศรเรอน แกวกงวาล, 2551) วาดวยเรองของ Id สญชาตญาณทางเพศ และจตใตส านกของความปรารถนาพนฐานอนเกดจาก หลกความพงพอใจ (Pleasure Principle) ทมนษยใชในการขจดความตงเครยดทางอารมณ และจตใจของมนษยกเปรยบเสมอนขมทรพยทเปนพนฐานของสญชาตญาณทไมตองการเหตผลหรอตรรกะ ศลธรรมหรอคณธรรมใดๆ และไมสนใจผอนนอกจากตวเอง Id จงสามารถทจะขบเคลอนไปดวยสญชาตญาณความกาวราว และแรงปรารถนาทตองการหาความสขเพอตวเอง เปนสวนทมดมนและลกลบในจตใจทสะทอนผานบคลกภาพของมนษย และการแสดงออกของคนทขาดการยบย งชงใจ เชน การขวางปาขาวของ การท ารายผอน การขมขน พฤตกรรมเหลานเปนการแสดงออกภายใตการท างานของอดเชนเดยวกบการฝนของมนษยซงเกดจากแรงปรารถนาทเกบกดไวจนบางครงอดกเปนเหมอนดานมดในจตใจของมนษยเราทกคนทเกบกดไว (ศรเรอน แกวกงวาล, 2551, น. 17-21)

ในสวนของ Superego เปนพลงทเกดจากการเรยนรคานยมตางๆ เปนความด ศลธรรม มโนธรรม จตส านกทดเปนตวทท าหนาทตรงขามกบ Id โดยสนเชง ซงหากมนษยม Superego มากเกนไปมนษยกจะไมมความสข เกดอาการเกบกดทไมสามารถจะปลดปลอยความปรารถนาในจตใจออกมา มนษยจงตองม Ego ทท าหนาทเปนเสมอนตวควบคมการท างานของ Id และ Superego ใหท างานไดอยางสมดลตามหลกของความเปนจรง (Reality Principle) แสดงออกเปนพฤตกรรมทเหมาะสมไมตงเพราะม Superego มากเกนไปหรอหยนเพราะม Id มากเกนไป

Freud เชอวามนษยทกคนมพฤตกรรมทเกดจากแรงจงใจจากจตไรส านก (Unconscious Mind) เชน ความฝน การพดพลงปาก พฤตกรรมตอบสนองแบบฉบพลน หรอ อาการผดปกตทาง

28

จตในดานตางๆ เชน จตเพศ โรคประสาท เปนตน นอกจากนเขายงเชอวามนษยทกคนเกดขนมาพรอมกบแรงขบทางสญชาตญาณ (Instinctual Drive) ทสามารถเปลยนแปลงไดอยางไมหยดนงประกอบดวย 1) สญชาตญาณทางเพศ (Sex Instinct) ซงไมไดหมายถงความตองการทางเพศตามทรางกายเรยกรองเทานน แตเพอการธ ารงเผาพนธของมนษยอนจะแปรรปมาเปนพลงงานอนมคณสมบตเปนพลงแหง “การสรางสรรค” (Constructive) และยงรวมถงสญชาตญาณทตดตวมนษยมาตงแตเกดจนตาย เชน การปองกนตว ความปรารถนา และความตองการของมยษยในการแสวงหาสงทจะท าใหตวเองเกดความพอใจ และ 2) สญชาตญาณแหงความตาย (Thanatos or Death Instinct) คอ สญชาตญาณทท าใหมนษยแสวงหาความพงพอใจใหแกตนเองหรอ อนแปรรปมาเปนพลงงานแหง “การท าลายหรอความกาวราวรนแรง” (Destructive Instinct or Aggressive Instinct) ซง ฟรอยด เชอวามนษยมธรรมชาตในแงลบแฝงอย คอ ความไมมเหตผล ไมมการขดเกลา มงตอบสนองความพงพอใจใหกบตวเองเปนส าคญ โดยทพลงงานทงสองจะท าหนาทประสานงานกนในทกๆกจกรรมของมนษยเปนพฤตกรรมตางๆทมนษยกระท าตงแตเกดจนตาย

2.3.1 พฤตกรรมความกาวราวในมนษย Freud (1959) อธบายเพมเตมวา เปาหมายของมนษยคอ ความตายซงองคประกอบหลกของ

สญชาตญาณนคอ ความกาวราว (Aggressive) กลาวไวดงน

มนษยไมเพยงแตตองการความสข ความเปนมตร และมงหาความรกหรอการรจกปองกนตวเองเทานน แตมนษยยงมความตองการทจะแสดงความกาวราวออกมา เพราะเปนสญชาตญาณหนงของมนษย ผลทเหนคอ ผทอยใกลชดไมไดเปนคนทคอยชวยเหลอหรอเปนครกเทานน แตยงเปนเปาหมายใหท าราย เอารดเอาเปรยบในการงานหรอเรองของเพศสมพนธโดยไมยนยอม การถกท าใหอบอาย ท าใหเจบตวเจบใจ ถกทรมานหรอแมแตถกฆาทง (นพมาศ ธรเวคน, 2546, น. 27) ความกาวราวในทาง “ทฤษฎแรงผลกดน” (Drive Theory) ถอวาเปนพฤตกรรมทเกดขนเพอ

ปรบสงแวดลอมทขาดดล ความกาวราวเปนผลมาจากความคบแคนใจ (Frustration) ทไมสามารถจะกระท าในสงทตองการ และยงมแรงกระตนหรอแรงจงใจมากเทาไร ความกาวราวกจะเพมมากขนเทาน น ท งนขนอยกบตวแปรทางสงคมและสงแวดลอมประกอบดวย และมนษยแตละคนกแสดงออกถงความกาวราวทตางกนแมจะอยในบรบทเดยวกน

Berkowitz (1962) ไดแบงพฤตกรรมความกาวราวออกเปน 2 ประเภท

29

ประเภทท 1 พฤตกรรมความกาวราวทเปนเครองมอไปสเปาหมาย (Instrumental Aggression) เปนพฤตกรรมทไมมเจตนามงรายใหบคคลอนบาดเจบ เสยหาย แตเปนพฤตกรรมทแสดงออกเพอผลบางประการ เชน การระบายความคบของใจ หรอเพอเรยกรองความสนใจ เปนตน

ประเภทท 2 พฤตกรรมความกาวราวทเกดจากความโกรธแคน (Angry Aggression) คอ พฤตกรรมทตองการใหบคคลอนไดรบบาดเจบหรอเสยหาย

การแสดงความกาวราวของแตละบคคลจงขนอยกบปจจยอนๆทงภายในและภายนอกรวมดวย เชน ประสบการณในการเรยนร การปรบตวทมอย สภาพจตใจ หรอสงกระตนภายนอกทน ามาสความกาวราว เชน การเลยงด โครงสรางทางสงคม และวฒนธรรม เปนตน (Berkowitz, 1962, pp. 31-33)

Baron & Richardson (1994) ไดอธบายวา พฤตกรรมความกาวราวในลกษณะเหมอนกนคอ เปนการตอบสนองตอสงกระตนในรปแบบของการกระท าแบบทนททนใดโดยมเจตนาใหผอนไดรบความเจบปวดแบงออกเปน 2 ประเภท (Baron & Richardson, 1994, pp. 9-10) ไดแก ประเภทท 1 การกระท าทางรางกาย (Physical Aggression) เปนพฤตกรรมทใชอวยวะทางรางกายในการท ารายผอน เชน การใชแขน ขาหรออวยวะทางรางกาย หรอการใชอาวธทกชนดเพอท ารายผอนใหไดรบบาดเจบ ประเภทท 2 การกระท าทางวาจา (Verbal Aggression) เปนพฤตกรรมตอบสนองตอสงทมากระตนโดยใชวาจา ถอยค าเพอใหคนอนเกดความเสยหาย หรอไดรบความเจบปวด เชน การพดตรงๆเพอท ารายจตใจ การพดเหยยดหยาม การนนทาวารายผอน การพกตลกประชดประชนหรอแมแตการสรางขาวลอเพอใหผอนไดรบความเสยหายอบอาย เปนตน

Bandura (1963) กลาววา พฤตกรรมกาวราวเกดจากการเรยนรโดยการสงเกต การลอกเลยนแบบ และการเสรมแรง ถามการสงเสรมวาพฤตกรรมกาวราวเปนสงทดอาจจะน าไปสพฤตกรรมกาวราว เปนการเรยนรทเกดจาก คน หรอ เรองราวทเหนอยบอยๆในสอตางๆ เชน การน าเสนอค าพดทหยาบคายในละคร หรอภาพยนตรบอยๆกจะเกดการเลยนแบบได หรอเกดจากปจจยทางสงคมทท าใหเกดพฤตกรรมกาวราว เชน ปญหาทางเศรษฐกจ หรอการเปลยนแปลงโครงสรางครอบครว (การหยาราง ความหลากหลายทางวฒนธรรมของครอบครว) และการถกกดกนจากโครงสรางทางสงคมสงผลใหเกดความสญเสยความมคณคาในตวเอง เกดความทกขสงสม และการควบคมชวตของตวเอง ในบางครงอาจน าไปสความกาวราวตอคนอน และอาจรายแรงจนถงการฆาตวตาย (Bandura, 1963, pp. 1-14)

พฤตกรรมความของความกาวราวจงคอนขางทจะกวางและซบซอนยากทจะอธบายอยางชดเจนทงนยงตองพจารณาถงตวแปรตางๆทมสวนกอใหเกดเชน แรงจงใจ ความตงใจ และแรงผลกในการกระท าความกาวราวทเปนการแสดงออกทางอารมณ ทางวาจาหรอทางรางกายของมนษยเมอ

30

อยในสภาวะทรางกายและจตใจไมสมดล ถกท าใหบาดเจบทกขทรมาน หรออาจเกดขนเพอเรยกรองบางสงบางอยางทตวเองไมไดรบ ไมพอใจ เปนความตองการทจะปลดปลอยเพอใหรางกายและจตใจกลบเขาสความสมดลอกครง ทงนขนอยกบสภาพแวดลอม สงคมและประสบการณทจะมสวนในการควบคมใหพฤตกรรมความกาวราวสามารถทจะแสดงออกมามากหรอนอย และความกาวราวอาจเพมระดบกลายเปนความรนแรงทท าอนตรายทงตอตนเองและผอนไดเชนกน

ผวจยจะน าเอาทฤษฎจตวเคราะหและสญชาตญาณความกาวราวซงเปนพนฐานของมนษยมาอธบายเชอมโยงใหเหนถงสาเหตของการใชความรนแรงทอาจเกดจากสภาพจตใจของมนษยทไมสมดล วธการแสดงออกเรองความรนแรงของผหญงในภาพยนตรวามสวนเกยวของกนอยางไร และเพราะเหตใดจงท าใหผหญงแสดงพฤตกรรมเหลานนออกมา

2.4 แนวคดการเลาเรอง

การเลาเรอง (Narratives) และเรองเลาตางๆ (Stories) เปนวธการพนฐานในการสรางความหมายหรอความเขาใจรวมกนเกยวกบประสบการณตางๆทเกดขน มนษยจ าเปนตองสรางความเขาใจ และแลกเปลยนประสบการณทเกดขนผานการเลาเรอง ทงการพด การกระท าหรอการใชสญลกษณทมล าดบขนตอนมความหมายส าหรบคนในสงคมนนๆโดยน าเสนอประสบการณเหลานนในรปแบบของเรองเลาหรอโครงสรางของการด าเนนเรอง นนคอการล าดบเหตการณตางๆ ทเชอมโยงกน ผานกระบวนการของเหตและผลทเกดขนตามเวลาและสถานท โดยเรมเลาเรองราวตงแตจดเรมตนด าเนนไประหวางกลางและตอนจบ (Bordwell, 1993, p. 65) ในการศกษาการเลาเรองในแบบ Narrative พจารณาถงระดบของเรองโดยแบงเปน 2 ระดบไดแก (นพพร ประชากล, 2542, น. 8-9) ระดบท 1 ระดบเนอหาทปรากฏ (Discourse) หมายถง เนอความของนยายหรอเนอความของภาพยนตรทรบรดวยตาตามทปรากฏจรง คอ ตวเรองทรบรเปนรปธรรม เปนการศกษาเรองเลาวามการประกอบสราง มแบบแผนแนวคดภายในอยางไร โดยดการด าเนนเรองทถกก าหนดตรงตามแบบแผนหรอไม สงทน ามาพจารณ าคอ องคประกอบ และวธการน าเสนอ (ตวละคร/สถานท/เวลา/ปมเรอง/ผเลาเรอง) วธการล าดบเหตการณเรองราวตามล าดบเวลา และมมมองทใชในการเลาเรองวาน าเสนอผานสายตาใคร ระดบท 2 ระดบเนอเรอง (Story) และ ระดบโครงเรอง (Structure) เปนสวนทอยลกไปในความสมพนธของแนวคดหลก (Concept) ทอยในเนอเรอง กบไวยากรณของเรอง (Narrative

31

Grammar) โดยมความเชอวานาจะมไวยากรณเปนตวกบก ากบทท าใหมองเหนโครงสรางความสมพนธของหนวยตางๆในเรอง และสอความหมายออกมาอยางไรโดยดทองคประกอบของการเลาเรอง ประกอบดวย 3 ประการ คอ

ประการท 1 เนอเรอง (Story) คอ เหตการณทเลาเปนเรองมจดหกเห น ามาเรยงเรองตามล าดบเวลาโดยอาศยตวละครเปนผด าเนนเรอง ม 3 องคประกอบพนฐาน ไดแก

1. โครงสรางการเลาเรอง 1) ตวละครและการปรากฏตวเรอง (Existents of Characters and Setting) ศกษา

ถงบคลกภาพของตวละคร บทบาท หนาท ของตวละครรวมถงความสมพนธทเกยวของกบเรองของตวละคร

2) ความสมพนธของเรองราว (The Relation in The Story) ม 3 แบบ ดงน (1) การจดล าดบเหตการณ (Chronological) ตามเวลาทเกดขน เชน วยเดก วน

รน วยท างาน วยชรา เปนตนเพอบอกใหทราบถงเหตการณทเกดขนกอนหลกเปนอยางไร (2) เหตและผลทเกดขน (Cause-Effect) โดยดวาเหตการณทเกดขนสงผล

อยางไร และยกตวอยางเหตการณทเกดขนมาเสรมโดยไมมการเรยงล าดบตามเหตการณทเกดกอนหลง

(3) การแกปญหาหลงเหตการณทเกดขน (Problem Resolution) 3) การสรปเรอง (Conclusion) หมายถง บทสรปของเรองราวซงอาจเปนการ

คลคลายปญหาของเรองทงหมดผานบทสรปของตวละครแตละตว หรอเปนการทงประเดนค าถามเพอใหผชมคดตอกเปนไปได

2. การก าหนดเรอง หมายถง การล าดบเหตการณในการเลาเรองตงแตเรมไปจนถงจดจบของเรองราว

3. แกนความคดหลก หมายถง ความคดหลกในการด าเนนเรอง เปนวตถประสงคทผ เลาตองการจะสอใหผรบ โดยเฉพาะเมอตองการวเคราะหถงใจความส าคญของเรองทถกน าเสนอ

ประการท 2 วาทกรรม (Discourse) นกคดหลงโครงสรางนยม (Post structuralism) มองวาหนาทของภาษาตองมปฏสมพนธรวมกบวถปฏบต และปรากฏการณทางสงคมทเกดขน วาทกรรมจงเปนกระบวนการสรางตวตนและความหมายใหกบทกๆสงในสงคม มลกษณะเปนชดความคดทแฝงดวยอ านาจและอดมการณของสงคมในชวงเวลาหนงๆ และในสงคมกประกอบดวยชดความคดหลายชดดวยกนทตอสกนอย โดยบอกเลาผานตวบท (Text) และกจกรรมตางๆ ทสามารถเขาไดตรงๆ ในบรบทของสงคมเปนกระบวนการทางสงคมทกอใหเกดวาทกรรมน นๆในการสอ

32

ความหมายระหวางกนของคนในสงคมเดยวกน (Foucault, 1970, p. 217 อางถงใน ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2542) ดงนน วาทกรรมกบวถชวตของมนษยเปนสงคกนไมสามารถทจะแยกออกจากกนได วาทกรรมเปนสงทมนษยสรางขนอยางแตกตาง เพอปฏบตตอกนอยในรปตวแทนทางความคดผานภาษาและสญลกษณ ในการวเคราะหวาทกรรมจ าเปนอยางยงทผวเคราะหจะตองมความเขาใจบรบททางสงคม จากการวเคราะหภาคปฏบตทางสงคมและวฒนธรรม (Sociocultural Practice) โครงสรางทางอ านาจ หรออดมการณทถกผลตซ าๆอยางไมเทาเทยมกนในสงคม จากการวเคราะหภาคปฏบตทางวาทกรรม (Discursive Practice) (Fairclough, 1997) โดยเฉพาะความสมพนธระหวางผชายกบผหญงทยงมความเหลอมล ากนอยภายใตบรบทของสงคมไทย ทผหญงยงถกมองวาดอยกวาผชายจากทศนคตทถกปลกฝงมา และกลายเปนสาเหตหนงทท าใหผหญงถกกดข และถกกระท าความรนแรงจากคนในสงคม ประการท 3 การจดล าดบตารางเนอหา หมายถง วธทเนอเรองและการเลาเรองไดถกจดวางเนอหาไวตามล าดบของวธการทจะเลา และสงผลตอเรองราวนนอยางไร กลาวคอ การจะบอกวาตวบทถกเขยนและสอสารตามล าดบเวลาอยางไร (นพพร ประชากล, 2542, น. 25-30) แนวคดในการเลาเรอง ผวจยจะน ามาประยกตใชรวมกบแนวคดการเลาเรองในภาพยนตรเพอใหเหนประเดนตางๆทผผลตภาพยนตรตองการน าเสนอในสงคมโดยเฉพาะ เรองอ านาจทสรางใหเกดความไมเทาเทยมกนในสงคม เรองรปแบบความรนแรงทตวละครชายและหญงมการน ามาใช โดยถกประกอบอยางไรผานภาพและบทสนทนาของตวละครเกยวกบผหญงและความรนแรงในภาพยนตรแตละเรองวาถกผลตซ าหรอไม ภาพของผหญงในภาพยนตรถกน าเสนอในทศทางใด ตรงกบความเปนจรงในสงคมหรอไม 2.4.1 การเลาเรองในภาพยนตร (Cinematic Narration) ภาพยนตรมประวตความเปนมาอยางยาวนาน เรมตงแตยคบกเบกทยงเปนภาพยนตรเงยบ หรอภาพยนตรขาว-ด า ใน ป ค.ศ. 1908-1928 หรอ ป พ.ศ. 2451 ของประเทศไทย การเลาเรองในภาพยนตรนนนอกจากเปนการถายทอดเรองราวผานตวนกแสดงแลว ยงเปนการบนทกเรองราวในประวตศาสตรในแตละชวงเวลาเอาไว เพอใหคนรนหลงไดศกษา ท าความเขาใจและเรยนรสงตางๆ ในโลกตงแตอดตมาจนถงปจจบน เปนกระบวนการส าคญในการสบทอดวรรณกรรมของนกประพนธแตละคน ทมประวตศาสตรมาอยางยาวนานจนถงปจจบน การศกษาการเลาเรองในภาพยนตร ยงมลกษณะเฉพาะตวทตางจากการเลาเรองในสออนๆ โดยเลาเรองและสรางความสมจรงผานภาพ (Image) ทเราเหนและเสยง (Sound) ทไดยนเปนหลก

33

ทงยงมการใสรหสทางภาษาทซบซอนเพอจะสอความหมายในรปสญลกษณ (Signs) ทจะเชอมโยงสญลกษณตางๆเขาดวยกนใหเกดความหมาย (Monaco, 1981, p. 140) โครงสรางการเลาเรองของภาพยนตรจงมความเคลอนไหวอยางตอเนองเพอชวยในการสอสารระหวางผสรางกบผชมภาพยนตร Giannetti (1990) ไดอธบายไววา “ สมยโบราณ มนษยตดตอสอสารกนโดยการเลาเรอง ในหนงสอ ‘The Poetics’ ของอรสโตเตลไดจ าแนกการเลาเรองบนเทงไว 2 ลกษณะ คอ การแสดง และการเลาเรอง” การแสดง คอ การทเหตการณเลาเรองดวยตวมนเอง เชน การละคร สวนการเลาเรอง คอ การเลาเรองราวโดยมผเลา เชน นวนยาย มหากาพย ซงการเลาเรองในภาพยนตรก าเนดมาจากการน าเอาสองวธนมาผสมผสานกน ผานกระบวนการ เทคนคเฉพาะของสอภาพยนตร โดยการวเคราะหการเลาเรองในภาพยนตรได ดงน

2.4.1.1 โครงเรอง (Plot) เหตการณทปรากฏอยในเรองเลา เปนลกษณะของชดเหตการณทน ามาตอรอยเรยง

กนตงแตตนเรองไปจนจบเรองราวทงหมดทเกดขน โครงเรองมสวนส าคญในการน าเสนอเนอหาภาพยนตร ทมท งการวางโครงเรองแบบเรยบงายและแบบซบซอนนาตดตาม ในการวเคราะหภาพยนตร และการเลาเรองทกชนด องคประกอบส าคญทน ามาวเคราะหจะมการล าดบเหตการณดงตอไปน

1) การเปดเรอง (Exposition) ถอเปนขนตอนแรกของการเรมตนการเลาเรอง เปนการชกจงความสนใจของผชมใหตดตามเรองราว และเปนการแนะน าตวละครแตละตว การเปดฉาก สถานทรวมถงรายละเอยดทส าคญในการด าเนนเรองราว การเรมเรองไมจ าเปนตองด าเนนเรองอยางเปนล าดบเหตการณ อาจเปนเรองทเกดตอนกลางเรองหรอเรมดวยฉากจบของเรองเพอยอนไปยงจดเรมตนกได ซงจะท าใหผชมเกดความสนใจวาเรองราวเปนมาอยางไร ทงนแลวแตเทคนคการน าเสนอ การสรางสรรคงานของแตละผสรางทแตกตางตามประเภทของภาพยนตรและแนวทางของแตละคน

2) การพฒนาเหตการณ (Rising Action) คอ การทเรองราวด าเนนไปอยางตอเนองจากการเปดเรองไวในตอนตน โดยปมปญหาหรอความขดแยงตางๆของตวละครจะเรมมการทวความรนแรง ความยงยากมากขนเรอยๆ เปนการเรมประเดนทน าไปสความขดแยงท าใหผชมเกดความอยากรวาตวละครหรอเรองราวจะมการเปลยนแปลงอยางไร และเกดความอยากทจะตดตามตอไป

3) ภาวะวกฤต (Climax) จะเกดเมอเรองราวด าเนนไปสจดแตกหก ขดแยงอยางรนแรงของตวละครแตละตว เปนสถานการณทตองใชการตดสนใจ มความอดอดใจ หดห

34

หรออาจเปนชวงตกต าพลกผนของตวละครบางตว ในตอนนเรองอาจปรากฏอยในลกษณะหกมม ไมคาดคดวาเรองทด าเนนมาอยางดในตอนตนจะเกดการเปลยนแปลงอยางน

4) ภาวะคลคลาย (Falling Action) เปนสถานการณหลงจากผานจดวกฤตมาแลว เงอนง าประเดนตางๆ เรมไดรบการเปดเผยไปในทศทางทดขน ความขดแยงจะถกขจดใหหมดไป แตอาจไมใชการสนสดของเรองเหลานน เพราะทายทสดภาพยนตรกอาจเปดประเดนใหมเพอใหผชมไดน าไปคดตอเปนเหมอนคตเตอนใจในตอนจบของเรอง

5) การยตเรองราว (Ending) คอ การสนสดของเรองราวทงหมด โดยเรองอาจจะจบลงอยางมความสข หรอโศกเศราสญเสย หรอเปนการทงประเดนไวใหคดตอเปนการจบแบบมภาคตอกยอมจะเกดขนได ซงการจบเรองราวนบเปนศลปะอยางหนงของกระบวนการเลาเรอง เปนเหมอนบทสรปวาผชมจะไดขอคด สาระอะไรจากเรองเรองนน และยงสรางใหเกดอารมณรวมความซาบซงตอเรองนนดวย

Freytag (1863) นกวเคราะหชาวเยอรมนไดเสนอ รปแบบโครงสรางการเลาเรองรปตว ว ส าหรบเรองไวดงภาพท 2.1 จดสดยอด Climax

พฒนาเหตการณ Rising Action การแกปญหา Resolution ตวเอก Protagonist คปกปกษ Antagonist เปดเรอง Exposition ระยะเวลาด าเนนเรองTemporal Axis จบเรอง Closure ภาพท 2.1 รปแบบโครงสรางการเลาเรองรปตวว หรอ Classical Paradigm แหลงทมา: Giannetti,1990, p. 305.

35

ส าหรบโครงสรางรปตวว นเปนโครงสรางมาตรฐานในการเลาเรองทปรากฏในสอ

หลายประเภท โดยเฉพาะสอภาพยนตรไมวาจะเปนภาพยนตรประเภทใด หรอสรางโดยใครกจะใชสตรน เปนสตรโครงเรองแบบดงเดมหรอเรยกวา โครงเรองแบบคลาสสค

6) จดยนการเลาเรอง (Narrator Standing Point) คอ การมองเหตการณ การเขาใจพฤตกรรมของตวละคร หมายถง การเลาเรองทมาจากการมองเหตการณจากวงในใกลชด หรอ จากวงนอกในระยะหางๆ ซงการเลาเรองในแตละจดยนมความนาเชอถอตางกน และจดยนในการเลาเรองมความส าคญอยางมากตอการเลาเรอง และมผลโดยตรงตอความรสก การรบรของผชมใหเขาใจในสงทตวละครแตละตวแสดง และเขาใจในสงทผผลตตองการจะสอความหมาย เนองจากสอภาพยนตรมอทธพลอยางมากตอความรสกของผชมเกดความรสกรวมอยางไมรตว แมวากอนชมภาพยนตรเราอาจรสกแตกตางกบผผลตและมจดยนเปนของตวเอง แตเมอชมภาพยนตรทมการประกอบสรางซ าๆ ผานจดยนเดมๆผชมกจะรสกคลอยตามโดยไมรตว เชน เมอเราดภาพยนตรทผหญงถกท ารายรางกายแลวผหญงมการตอบโต เราจะรสกเขาขางผหญงและเหนดวยกบสงทผหญงกระท าโดยทเราไมทนคดดวยซ าวาความรนแรงเปนวธการทไมถกตองและไมเคยยตปญหาไดจรง ดงนน สงทเราตองร คอ ใครเปนผเลาเรองในภาพยนตร (กาญจนา แกวเทพ, 2553, น. 23-24)

ดวยเหตน ผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทยในปจจบน จงมมมมองการเลาเรองแบงออกเปน 2 ประเภท คอ มมมองผหญง และมมมองผชาย ไดดงน

ประเภทท 1 มมมองของผหญง ภาพยนตรไทยสวนใหญทเกยวของผหญงและความรนแรงจะถกเลาเรองโดยผานมมมองน โดยแบงออกเปน 2 มมมอง คอ 1) ผหญงทเปนคนวงใน หมายถง ผ หญงทถกกระท าความรนแรงและเปนคนกระท าความรนแรงเปนคนทอยในเหตการณโดยตรง 2) ผหญงทเปนคนนอก หมายถง ผหญงทเปนเพยงผเฝามองเรองราวทเกดขน แลวน ามาเลาใหผชมไดทราบเรองราวทเกดขนในอดต ไมไดถกกระท าความรนแรงโดยตรง

ประเภทท 2 มมมองมองผชาย ผหญงกบความรนแรงในภาพยนตร ยงสามารถเลาผานมมมองของผชายไดเหมอนกน โดยแบงออกเปน 2 มมมองเหมอนกบผหญง คอ 1) ผชายทเปนคนใน หมายถง ผชายทเปนผกระท าและผถกกระท าความรนแรง เปนคนทอยในเหตการณนนโดยตรง และ 2) ผชายทเปนคนนอก หมายถง ผชายทเปนเพยงคนเฝามองเหตการณทเกดขนในอดต แลวน าเหตการณนนมาถายทอดใหผชมทราบเรองราวไมไดเปนผกระท า หรอถกกระท าความรนแรง

การเลาเรองในภาพยนตรตงแตเปดเรองจนถงบทสรปของเรองในมมมองหรอจดยนทมความแตกตางยงเกยวของโดยตรงกบมตเชงอ านาจทเขามาเกยวของกบการเลาเรอง อ านาจใน

36

การประกอบสรางความจรงใหกบทกสงผานภาพและเสยง ประกอบสรางความหมายในเรองเลาและผเลาเรอง และยงสะทอนใหเหนถงความสมพนธเชงอ านาจทางเพศระหวางผชายและผหญง จงปฎเสธไมไดวาผเลาเรองคอ ผทมอ านาจในการเลอกสรร ประกอบสรางหมายผานเรองเลา (กาญจนา แกวเทพ, 2553, น. 299)

2.4.1.2 แกนเรอง (Theme) Hurtik & Yarber (1971) ไดใหความหมายของแกนเรองไววา “เปนความคดหลกใน

การด าเนนเรอง เปนความคดรวบยอดทเจาของเรองตองการน าเสนอ” ซงเราสามารถทจะเขาใจแกนความคดไดจากการสงเกตองคประกอบตางๆทถกน าเสนอในภาพยนตรเรองนนๆ เชน ชอเรอง ชอตวละคร คานยมทศนคต ค าพด หรอสญลกษณพเศษทถกน าเสนอในเรอง แกนความคดทเราพบเหนไดบอย คอ ความด-ความเลว/ความรก-ความเกลยด เปนตน และในแตละสวนของรายละเอยด แกนความคดในแตละเรองกจะมสวนประกอบยอยๆในการสนบสนนความคดทแตกตางกน อาจมบางสวนทเหมอนกนหรอเปนไปในทศทางเดยวกน และในการพจารณาแกนความคด การทเราพจารณาโดยการแยกยอยความคดจะท าใหเราสามารถทจะเขาใจเรองราวตางๆไดดขน (Hurtik & Yarber, 1971, p. 94)

2.4.1.3 ฉาก (Setting) ฉากนบเปนสวนประกอบส าคญอยางหนงของการเลาเรอง เพราะเรองทเกดทกเรอง

จ าเปนตองมสถานท มฉากชวยในการสรางบรรยากาศใหเรองมความเหมอนจรง ฉากยงเปนการบอกถงความหมายบางอยางของเรอง บอกถงแนวของภาพยนตร และฉากยงโยงไปถงความสมพนธกบตวละครทกตววามภมหลง ความคด มอาชพ หรอเพศของตวละครอยางไร ชวยใหผชมสามารถทจะเขาใจเรองราวไดมากขน ซงสามารถสรปประเภทของฉากในเรองไดดงน (ธญญา สงขพนธานนท, 2539, น. 191-193)

1) ฉากทเปนธรรมชาต ไดแก ทะเล ปาไม ล าธาร เปนตน 2) ฉากทเปนสงประดษฐ ไดแก บานเรอน อปกรณ เครองใชตางๆ 3) ฉากทเปนชวงเวลา ยคสมย ไดแก ชวงเวลาทเกดเหตการณตามทองเรอง

เชน เหตการณ 14 ตลา, สงครามโลก หรอเปนฉากของโลกในอนาคต เปนตน 4) ฉากทเปนการด าเนนชวตของตวละคร คอ สภาพแบบแผนหรอกจวตร

ประจ าวนของตวละคร เชน ฉากทบาน ทท างาน เปนตน 5) ฉากทเปนสภาพแวดลอมทเปนนามธรรม คอ สภาพทจบตองไมได ม

ลกษณะเปนความเชอ ความคดของคน เชน คานยม ประเพณวฒนธรรม ธรรมเนยม เปนตน 2.4.1.4 ตวละคร (Characters)

37

องคประกอบหนงทขาดไมไดในการเลาเรองของภาพยนตรกคอ ตวละคร เปนผทมสวนเกยวของในการด าเนนเรองในภาพยนตรทงเรอง ยงหมายถงมบคลกลกษณะของตวละคร ความคดทศนคต รปรางหนาตา และการแสดงออกดวยทาทาง ซงท าใหตวละครนนมชวตชวาดสมบทบาท เปนการแสดงทตองอาศยศลปะในการเขาถงบทบาท บทสนทนา (Dialogue) และ สรางบท (Dramatization) การสรางพฤตกรรม รวมถงความคดนสย (Characterization) ใหกบตวละครแตละตวในภาพยนตร Swain (1982) กลาวถงลกษณะของตวละครไวในหนงสอเรอง “Film Scripting” กลาวถงตวละครทกตวตองมองคประกอบดวยกน 2 สวน คอ สวนทเปนความคด (Conception) กบสวนทเปนพฤตกรรม (Presentation) สวนความคดของตวละครปกตแลวเปนสวนทเปลยนแปลงไดยาก จนกวาจะมเหตผลมากเพยงพอทกอใหเกดการเปลยนแปลง และพฤตกรรมทแสดงออกมากเปนผลทเกดจากความคด ทศนคตของตวละครนนๆ โดยสามารถทจะแบงตวละครออกเปน 2 ประเภทหลกๆ (Swain, 1982, pp. 95-114) ไดแก

1) ตวละครทเปนผกระท า (Active Character) คอ โดยทวไปแลวตวละครเอก หรอตวละครหลก (Main Character) ทเปนศนยกลางของเรอง จะเปนตวผกระท าและเปนตวด าเนนเรองตงแตตนจนจบ สามารถทจะดงดดความสนใจของผชม เปนตวละครทเขาไปเกยวพนกบเหตการณตางๆในเรอง หรอผคนรอบขาง มปฏกรยาโตตอบเปลยนแปลงไปตามสถานการณและอปสรรคตางๆทเกดขน

2) ตวละครทเปนผถกกระท า (Passive Character) คอ เปนตวละครสวนใหญทไมใชผทกอเหตการณตางๆ แตกลบเปนฝายทตองท าตามเหตการณนนๆทเกดขนอนเปนผลมาจากการกระท าของตวละครอน ซงพบวาตวละครสวนใหญทจดอยในประเภทนมกเปนผหญง เดก คนชรา ทตกเปนฝายถกกระท ามากอน และเมอเรองราวหรอสถานการณมการเปลยนแปลงผถกกระท ากอาจกลายเปนผกระท าไดเชนเดยวกน

ตวละครในเรองนอกจากมบทบาทดงทกลาวมาแลว ยงสามารถทจะท าการจ าแนกตวละครออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก ตวละครลกษณะแบน (Flat Characters) คอ มการแสดงออกเพยงดานเดยว มความด - ความเลวแยกอยางชดเจน ไมวาจะเปนลกษณะนสย กรยามารยาท เปนแบบฉบบทตายตวของสตรส าเรจ ทผชมสามารถจะมองออกไดทนทวาตวละครตวนนเปนคนอยางไร สวนตวละครอกแบบจะมลกษณะกลม (Round Characters) คอ ตวละครทมการแสดงออกอยางหลากหลายในเรอง มนสยใจคอดเลวปะปนกนไป เปนไดทงผทกระท าและผถกกระท าในเรองนนๆ บคลกลกษณะ พฤตกรรมจะเปลยนแปลงไปตามสถานการณ และมความเปนจรงสงมความเหมอน

38

คนในโลกของความเปนจรงและตวละครประเภทนเปนตวละครทพบมากในภาพยนตรเกอบทกเรอง(ชโลทร โพยมยล, 2552, น. 33-41)

2.4.1.5 ความขดแยง (Conflict) ความขดแยงเปนองคประกอบทส าคญอยางหนงในโครงสรางการเลาเรอง เปนปม

ปญหาทเกดขนเพอใหเกดการแกไข หรอเปนจดพลกผนของเรอง แสดงถงความไมลงรอยกนทงพฤตกรรมทแสดงออกทางกายหรอวาจา และทศนคต สภาพของจตใจของตวละคร ความขดแยงเปนสวนหนงทท าใหผชมเขาใจเรองราวไดมากขน วาทกสงลวนด าเนนและสานเรองราวบนทางแหงความขดแยงนนเอง อยางท Muller & Williams (1985) อธบายไววา “โครงเรอง คอ การล าดบเหตการณ หรอพฤตกรรมอยางตอเนอง ซงเหตการณหรอพฤตกรรมนนจะมการพฒนาขนทามกลางความขดแยงตางๆ” โดยสามารถแยกความขดแยงได 4 ประเภท ดงน

1) ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย คอ การทตวละครทงสองฝายไมลงรอยกน และเกดการตอตานกนทงทางพฤตกรรมและความคด

2) ความขดแยงทเกดขนภายในจตใจ คอ ความขดแยงทเกดจากภายในตวละครเอง โดยเปนความสบสนยงยากล าบากใจในการตดสนใจทจะท าอะไรบางอยางทคด เชน ความขดแยงกบความรสกผดชอบชวด หรอขดแยงกบกฎเกณฑของสงคม

3) ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคมหรอกลมคน คอ เปนความขดแยงทเกดจากความไมลงรอยระหวางตวละครกบคนหรอกลมคนในสงคม โดยเกดจากสาเหตตางๆ เชน ผลประโยชน อ านาจ ความคดเหน อดมการณทตางกน หรอการตอสกบความเชอในสงคม โครงสรางเศรษฐกจ การเมอง เปนตน

4) ความขดแยงระหวางมนษยกบธรรมชาต คอ ความขดแยงระหวางมนษยกบพลงทางธรรมชาต เชน ภาพยนตรเรอง The Impossible (2004) และภาพยนตรตะลมพกของประเทศไทย ทงสองเรองลวนเปนความขดแยงทมนษยตองเผชญหนากบธรรมชาตทยากจะควบคม หรอพลงเหนอธรรมชาต เชน ภาพยนตรเกยวกบไสยศาสตร สงลลบตางๆ เชน ภาพยนตรลองของและภาพยนตรคนเลนของ เปนตน (Muller & Williams, 1985, pp. 42-43)

2.4.1.6 สญลกษณพเศษ (Special Symbol) การเลาเรองในภาพยนตรจะมการใชสญลกษณพเศษในการสอความหมายอยเสมอ

โดยใชสญลกษณในการสอความหมายทงทเปนรปภาพ หรอค าพด ในการใชสญลกษณพเศษทพบเหนในภาพยนตรม 2 ชนด คอ

1) สญลกษณทางภาพ คอ องคประกอบทางภาพทเราสามารถทจะมองเหนดวยตาทถกน าเสนอซ าๆในภาพยนตร เชน วตถ สถานท หรอสงมชวต ทอาจเปนเพยงภาพภาพเดยว

39

หรอเปนกลมภาพทเกดจากการตดตอทปรากฏใหเหน นอกจากน เทคนคตางๆทภาพยนตรใช ไมวาจะเปน มมกลอง แสง ส กยงสามารถทจะสอความหมายไดเชนกน

2) สญลกษณทางเสยง คอ เสยงตางๆทสามารถสอความหมาย หรอเปรยบเทยบความหมาย เพอเปนการแสดงถงวตถประสงคของตวละคร ไมใชใชเพอสรางอารมณรวมกบตวละครและเรองราวในภาพยนตร การศกษาการใชสญลกษณพเศษน ามาวเคราะหประกอบการชมภาพยนตรจะชวยใหเขาใจเรองราวไดดขน เกยวกบความหมายทแฝงอยซงอาจสอไดดกวาสงทปรากฏใหเหนภายนอกทงนขนอยกบการตความการใหความหมายของแตละบคคลซงอาจไมตรงกนกได

2.4.1.7 มมมองการเลาเรอง (Point of View) มมมองการเลาเรองในภาพยนตร คอ การมองเหตการณ และเปนสวนหนงทชวย

สรางความเขาใจในพฤตกรรมของตวละครแตละตว เปนการมองเหตการณในเรองผานสายตาของตวละครตวใดตวหนง หรออาจเปนการเลาเรองจากผทมองเหตการณทอยวงในหรออยวงนอกซงจะมความแตกตางกน โดยมมมองของการเลาเรองมความส าคญตอเรองราวในภาพยนตรอยางยง เพราะมผลตอความรสก และสามารถทจะชกจงอารมณของผชมใหเกดความรสกคลอยตามได โดยท Giannetti (1976) ไดแบงมมมองในการเลาเรองของภาพยนตรออกเปน 4 ประเภท ดงน

1) การเลาเรองจากมมมองของบคคลทหนง (The First- Person Narrator) คอ การทตวละครเอกของเรองเปนผเลา ขอดในจดนคอ ท าใหผชมเกดความใกลชดกบเหตการณแตขอเสยคอ เปนการเลาเรองทปนดวยอคตสวนตวของผเลา โดยขอสงเกตคอ เรองทเลาตวละครมกแทนตวเองลงไป เชน ค าวา “ผม” “ฉน” อยเสมอ ภาพยนตรทพบบอยคอ ภาพยนตรประเภทอตชวประวต

2) การเลาเรองจากมมมองของบคคลทสาม (The Third-Person Narrator) คอ การเลาเรองจากบคคลภายนอกทผเลากลาวถงตวละครอน หรอเหตการณทตวเองพบเหนหรอเคยรวมอยดวย

3) การเลาเรองจากมมมองทเปนกลาง (The Objective Narrator) คอ ผสรางพยายามเลาเรองทเปนกลาง การเลาเรองแบบนจะท าใหผชมไมสามารถเขาถงอารมณของตวละครไดอยางลกซงโดยใหผชมตดสนเรองราวทเกดขนเองซงเปนการเลาจากคนภายนอก เชน ภาพยนตรขาว สารคด หรอภาพยนตรแนวสมจรง

4) การเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) คอ การเลาเรองทไมมขอจ ากด เปนการหยงรจตใจของตวละครทกตว ไมมขอจ ากดดานเวลา และสถานทสามารถทจะยอนไปยอนมาไดอยางอสระ และเปนวธการเลาเรองทถกน ามาใชมากทสดในภาพยนตร

40

การเลาเรองของภาพยนตร เปนเพยงการประกอบสรางความจรงผาน “ภาพตวแทน/การน าเสนอภาพตวแทน” (Representation) หมายถง สงทไมใชมความหมายเพยงแคภาพทมองเหน แตครอบคลมถงกระบวนการตางๆ ในการน าเสนอภาพนนออกมาสามารถแปลความหมายในนยตางๆได 3 ประการ ดงน (O’Shaughnessy & Stadler, 2005)

1) มลกษณะคลายคลง (To Look Like or To Resemble) 2) เปนตวแทนสงของหรอบคคล (To Stand in for Something or Someone) 3) เสนอใหมหรอน าเสนอซ า (To Present a Second Time or To Re-present)

ขางตนสรปไดวาภาพตวแทน (Representation) การน าเสนอภาพตวแทนเปนการน า ความจรงหรอภาพตนแบบมาน าเสนอซ าอกครง โดยทการน าเสนอภาพตวแทนไมสามารถทจะน าเสนอไดตรงกบความจรงหรอภาพตนแบบทงหมด เปนเพยงตวแทนทคลายคลงกบความจรงหรอภาพตนแบบเทานน ความจรงหรอภาพตนแบบลวนถกน าเสนอใหมความบดเบอนผานสอตางๆ ไมวาจะเปน ภาพวาด ภาพถาย วาทกรรม และสอมวลชน รวมท งการแสดงออกทางวจนภาษาและอวจนภาษา ทสามารถน าเสนอภาพตวแทนไดทงหมด ดงแผนภมแสดงความสมพนธระหวางภาพความจรง/ภาพตนแบบกบภาพตวแทนไว ดงภาพท 2.2

ภาพท 2.2 ความสมพนธระหวางความจรง สอ และภาพตวแทน แหลงทมา: O’Shaughnessy & Stadler, 2005: 91. จากภาพขางตน จะเหนไดวาความจรงตางๆ ไดถกน าเสนอผานสอดวยวธการตางๆทท าใหความจรงถกบดเบอน การใหความหมายผาน “การน าเสนอ” การดงเอาความหมายในวฒนธรรมมาใหความหมายแกสงทถกน าเสนอผาน “การประกอบสราง” และการแปลความหมายของสงทน าเสนอในทศทางของผผลตเขาใจผาน “การตความ” กลายเปนภาพหรอตวบททเราเหนซงถกกระบวนการทงสามบดเบอนเรยบรอยแลว

ความเปนจรง

The World/ Reality

การน าเสนอผานสอ Media Representation

การประกอบสรางโดยสอ Media Construction

การตความโดยสอ Media Interpretation

ภาพ/ ตวบท Image/Text

41

นอกจากน ทศทางของหวลกศรระหวางกรอบท 1 กบกรอบท 2 มการยอนไปยอนมาเพราะ เชอวามนษยมการแปลความทวไปเรองภาพตวแทน (Representation) กบความจรง (Reality) ทมอยเกดขนไมงาย หากแตความจรงทเราเขาใจนนถกน าเสนอผานสอเชนกน เพอแสดงใหเหนวา ตวของความจรง กมทมาจากการน าเสนอภาพตวแทนดวย และตวบท (Text) ทกลาวถงกไมใชแคภาพ หรอตวอกษรและสญลษณเพยงอยางใดอยางหนง แตครอบคลมถงทกๆสงทผรบสามารถรบรไดผานโสตประสาทและสามารถวเคราะหได รวมถงสอทกชนด ตวบทจงตองถกผลตซ าไดและวเคราะหได (O’Shaughnessy & Stadler, 2005, p. 91) และการทเราจะเขาใจภาพตวแทนทถกน าเสนอ สอจงมความส าคญอยางยงในการน าเสนอภาพตวแทนกบภาพความจรง Hall (1997) กลาวใน “Represantation and The Media” ไววา การทเราจะเขาใจบทบาทของสอในสงคม เราจ าเปนตองท าการศกษา สอดวยวธการ การศกษาวฒนธรรม (Cultural Studies) โดยเรมจากการศกษาทภาพตวแทนในสอกบความเปนจรงทเกดขนในสงคมวามความเหมอนหรอบดเบอนไปจากความเปนจรงมากนอยเพยงใด แนวความคดนจะท าใหผคนเขาใจวธคด บทบาท และสงทมนษยสรางสรรคขนมาใหมเกยวกบโลกและสงคมของพวกเขาผานภาพตวแทน (Representation) ซงจะท าใหการสอสารของมนษยมความซบซอนมากขนโดยเฉพาะในสอทมความเขมแขงและมอทธพลตอความคดของมนษย สอมสวนอยางมากในการเชอมโยงกลมคนในสงคมโดยไมถกจ ากดเรองเวลา และสถานท ทงยงสรางอ านาจใหกบคนกลมหนงในการก าหนดสงทเรยกวา ความร (Knowledge) ใหกบคนอนๆในสงคมผานภาษา การใหความหมาย การตความทเราใชสอสารกน (Hall, 1997, p. 15-20) ซงไมใชความจรงทงหมด เชน ภาพตวแทนของผหญงทถกน าเสนอผานภาพ และเสยงทถกเลอกไวเปนตวบท เพอน าเสนอความหมายของเรอง เปนสงทบอกถงปฏสมพนธทเกดขนระหวางโลกความจรงกบโลกในภาพยนตร ทมสวนใกลเคยงหรอเทยบเทาความเปนจรงโดยอาศยการตความสงตางๆ ใหเปนความรโดยผานระบบสญญะ เชน ภาษา รปภาพ (สรเดช โชตอดมศกดพนธ, 2551, น. 4-5)

Berger (2007) กลาวถง การสรางภาพแทนความเปนจรง (Representing Reality) ไววา “ทกๆครงทเราพบเหนขอความในสอ เราไมไดพบกบความเปนจรง แตเราพบเพยงบางสงทมนแสดงออกมา” ในภาพยนตร กเชนเดยวกนเราไมไดเหนในสงทเปนความจรง แตเราเหนในสงทถกก าหนดไวแลวโดยผสรางซงม 3 เรอง ทผชมตองเขาใจ (Berger, 2007, p. 297) ไดแก

1) การเลอก (Selection) สงทถกเลอกมาน าเสนอในพนทของสอในแตละวนเกดมเรองราวเกดขนมากมาย ขาวสารใดๆ ทผผลตตดสนใจเลอกมาใหผชมเนอหาของขาวจะถกตดทอนลงแลวแทนดวยภาพขาวจ านวนมากทผผลตตองการใหเหน

42

2) องคกร (Organisation) สอจะมการจดวางองคประกอบตางๆอยางระมดระวงในแบบทชวตจรงไมสามารถท าไดในแตละฉากของการเลาเรอง ในกระบวนการผลตองคกรจะเขามาตดตามวาสอไดตรงกบวตถประสงคหรอไม

3) การเนน (Focusing) ทกๆการกระท าของสอตงแตเรมตนจนสนสด ผชมจะถกชน าใหสนใจในสงทสอตองการเนนใหเหน และละเลยกบบางสงทมอย เชน การทกลองจบภาพระยะใกลของรางกายผหญง หรอการพาดหวของหนงสอพมพ เปนตน ผชมจะเหนไดชดเจนและเขาใจไดงายโดยลมไปวาอาจมบางสงทมคณคาเพยงแตมนไมไดถกเนนใหเหนไมเหมอนในชวตจรงทเราสามารถตดสนใจไดดวยตวเอง

ก าจร หลยยะพงศ (2547) กลาววา “ภาพทเราเหนในภาพยนตรแทจรงแลวอาจไมใชภาพทสมบรณ แตเปนการประกอบสรางโดยมเงอนไขตางๆ ก าหนดกรอบทงในเชงมตทางสงคมและวฒนธรรม” เชน เมอพจารณา ความหมายของผหญงสมยใหมในภาพตวแทน พบวา ยงคงมนยของการน าเสนอความเปนหญงใหเปนเรองของธรรมชาต เชน ผหญงมกใชอารมณในการตดสนใจ มความตองการใครสกคนทจะมาปกปอง เปนตน และธรรมชาตเหลานมความสมพนธเกยวกบบทบาททางเพศของผหญงคอ ความเปนแม เปนภรรยา เปนลกสาว ท งทเพศเปนเรองทมการเปลยนแปลงไปตามเวลา และสถานท ดงทเหนไดจากสงคมปจจบน รวมถงความคาดหวงของสงคมเกยวกบผหญงในอดตและปจจบนกตางกน และผหญงเองกไมไดเหมอนกนในทกสงคม การสรางภาพตวแทนผหญงในภาพยนตรจงเปนเพยงสวนหนงของอดมคต มมมองของผชายเปนใหญและน ามาผลตซ าใหความเปนจรงในสงคมเรอยมา (ก าจร หลยยะพงศ, 2547, น. 330-333) ภาพตวแทนความเปนจรง จงเปนความสมพนธระหวางอ านาจในการประกอบสรางกบประสบการณการรบรของคนในสงคม หรอวฒนธรรมหนงๆ และภาพตวแทนทถกผลตขนซ าๆกจะมความหมายเมอสอดคลองกบมาตราฐานของสงคม และวฒนธรรมนน เชน อดมคตเกยวกบผหญงในสงคมไทย ทายทสดกกลายมาเปนความหมายของคนในสงคมท งทไมใชสงทเปนธรรมชาตแตเปนสงทถกสรางขนมาอยางมความหมายนนเอง ทฤษฎการเลาเรอง ผวจยจะน ามาใชในการวคราะหองคประกอบทง 7 อยาง ของภาพยนตร เพอศกษาเกยวกบกระบวนการสรางความรนแรงของผหญงในการเลาเรองของภาพยนตร โดยจะพจารณาในเชงลกทซอนอย ไมวาจะเปนในสวนของการด าเนนเรอง การกระท าของตวละครหญงทเกยวของกบการใชความรนแรง แกนของเรอง สาเหตและผลทเกดจากการทผหญงใชความรนแรง ซงองคประกอบของภาพยนตรนาจะมความสมพนธกบการประกอบสรางความหมาย หรอความเปนจรงเกยวกบการทผหญงใชความรนแรงในภาพยนตร

43

2.5 แนวคดเกยวกบการประกอบสรางความจรงทางสงคม

การประกอบสรางความจรงในสงคม (Construction of Social Reality) เปนแนวความคดของส านกปรากฏการณนยม (Phenomenology) หมายถง ความเปนจรง (Reality) นนไมใชสงทมอย แตเปนการทมนษยสรางและก าหนดความหมาย (Make Sense) ใหกบสงตางๆ ในสงคมรวมถงในสอทมสวนในการจดวางรปแบบความเปนจรงขนมาดวยเทคนคตางๆ ในการเลาเรองมนษยจะท าการสราง(Construct) รอซอม (Deconstruct) และสรางใหม (Reconstruct) อยตลอดเวลาในทกกจกรรมของมนษย เหมอนท Hall กลาววา “สอไมไดท าหนาทเพยงครอบง าหรอสะทอนสงคมในเชงอดมการณเทาน น แตยงท าหนาทเปน ตวประกอบสรางความเปนจรงของสงคมอกดวย” เชนเดยวกบแนวคดของ ฟรดรช นทเชอ ทเขยนไวในหนงสอ “God is Dead” ในป 1883 ไววา “มนษยเลกเสยททจะเชอวาสงเหลานทมอยจะเปนจรงตลอดการ” เพราะมนษยจะคดแลวท าหลงจากนนเรากตงค าถามกบสงทเกดขน มนษยท าไดเพราะ เราเชอวาทกคนมความรเดมทเราใชในการตดสนใจเกบไวมากมายจนกลายเปนคลงความรทางสงคม ไวใชส าหรบการรบมอกบทกเหตการณทเกดขนในชวตของเรา มนษยเปนสงมชวตทสามารถตความ และแปลความหมายของสญญะ หรอรหสตางๆทมมากมายในสงคมซงเปนสงทเราก าหนดสรางขนมาไมใชความจรงสากลทมอยจรง (Social Construction) มนษยแตละคนจงมองความจรงทตวเองเชอวาเปนจรงไดแตกตางกน ขนอยกบการท าความเขาใจเชงตความ เพอหาเหตผลและท าความเขาใจการกระท าของมนษยในกจกรรมตางๆ เชน สาเหตทท าใหผหญงตองฆาสามของตวเอง หรอท าไมผชายชอบใชความรนแรงกบผหญงกอน ลวนเปนสงทตองอาศยการตความผานการแสดงออกอยางมความหมาย และมความหลากหลายในสงทเกดขนในการศกษาสงแวดลอมทอยรอบตวเรา หรอปรากฎการณตางๆผานทางภาษา (วจนภาษา/อวจนภาษา) และการสอสารเปนเครองมอส าคญชวยในการท าความเขาใจรวมกน (Intersubjectivity) ระหวางผสงสารกบผรบสาร (Berger & Luckmann, 1966, pp. 20-23)

Schultz (1967)ไดเสนอแนวคดเกยวกบการประกอบสรางความจรงทางสงคมไว ดงน โดย Schultz เชอวาสงแวดลอมตางๆรวมถงมนษยมอย 2 โลก คอ โลกแบบแรกเปนในทาง

กายภาพ (Physical World) ไดแก บคคล หรอสงตางๆทสามารถจบตองได มองเหนและรบร บรรยากาศดานกายภาพทแวดลอมอยเปนสงทเกดขนตามธรรมชาต และอกแบบหนงซงมหลายชอเรยก เชน โลกทางสงคม (Social World) สงแวดลอมเชงสญญลกษณ (Symbolic Environment) หรอ ความเปนจรงทางสงคม (Social Reality) โลกแบบนเกดจากการประกอบสรางขนจากสถาบนตางๆทางสงคม เชน ครอบครว โรงเรยน ศาสนา รฐและสอมวลชน เปนส าคญ เพอสรางใหเกด

44

ความเขาใจรวมกนของคนในสงคมนน และมความเกยวพนถงความเชอ ความคด และพฤตกรรมของมนษย

สอมวลชนเปนสถาบนหนงทเชอมระหวางสงคมแหงความเปนจรงกบสมาชกในสงคม สอมวลชนจงไมไดเปนเพยงชองทาง (Channel) หนงเทานน แตยงเปนสถาบนทใหก าเนดความสรางสรรคของสงคมผานกระบวนการทางสญญลกษณ มหนาทในการแพรกระจายขาวสารทเกดขนในสงคมรวมถงผลตความร (สาร) หรอตอกย าความคด ความเชอทมอยในสงคมใหกบสมาชกในสงคมใหเกดการยอมรบและปฎเสธผานภาพ และเสยง เชน การปลกฝงอดมการณความคด ทศนคตใหกบสมาชกในสงคมนนๆ ทงยงสามารถทจะน าเสนอความคด ความเชอใหมทกอใหเกดการเปลยนแปลงในสงคมทงดานความคด และการปรบเปลยนพฤตกรรมของผคน สอมวลชนจงมอทธพลตอการเรยนรปรากฏการณตางๆในโลกแหงความเปนจรง หมายถง การทสมาชกทกคนในสงคมสามารถรบรและเขาใจสถานการณความเปนจรงทางสงคมไดโดยไมจ าเปนตองเขาไปมสวนรวมโดยตรง เพราะทกคนสามารถมองเหนทกอยางผานการน าเสนอของสอ (ศรอนงค สขยง, 2547, น. 13-14)

โดยสามารถแบงประเภทความเปนจรงทางสงคมออกเปน 3 ลกษณะ (Berger & Luckmann, 1966) ดงน ลกษณะท 1 Objective Social Reality ความจรงทมนษยสามารถสมผสไดดวยประสบการณตรงหรอเปนเรองทเกดขนจรงในชวตของคนนนๆ ทเกดจากสงแวดลอมรอบๆตวเราเชนสถาบนตางๆทางสงคม และเราไดเผชญในฐานะทเปนจรง เปนสงทมนษยสรางความจรงขนมาผานทางความคด ตวอยางเชน ผหญงออนแอตองการการปกปองจากผชาย ซงเปนการก าหนดบทบาทใหกบผหญง ทงนบทบาทตางๆของคนในสงคมกมความแตกตางเปนเหมอนกบการสรางตวคนใหกบคนในสงคม ลกษณะท 2 Symbolic Social Reality ความเปนจรงทแสดงออกมาในรปของสญลกษณ เชน ศลปะภาพวาด บนทกเอกสาร และเนองหาทเราไดเหนไดฟงในสอ เปนความจรงทมมากมายทสด แตสงทส าคญทสดคอความสามารถงของบคคลในการบร หรอ ตความหมายทถกสรางขน และแยกแยะสงตางๆดวยตวเอง ตวอยางเชน การน าเสนอภาพบาดแผลบนรางกายของผหญงในภาพยนตร เปนความรนแรงทปรากฏใหเหนทางกายภาพ ลกษณะท 3 Subjective Social Reality ความเปนจรงทเกดขนในทศนะของตวผมองเอง นนกคอ การน าเอาความจรงแบบ Objective Social Reality และ Symbolic Social Reality มารวมกนเพอวเคราะหความเปนจรงทอยในเชงสญลกษณ และน าไปสการท าความเขาใจจนกลายเปน

45

ความส านกของแตละบคคล เมอเราน าตวอยางท 1 และ 2 มารวมกนกจะสามารถตความไดวา ผหญงยงคงเปนเหยอของความรนแรงในครอบครว น ามาสความส านกรและรวมกนหาทางปองกน

จากแนวคดน สามารถอธบายไดวา ภาพยนตรเปนสออกประเภทหนงทถกประกอบสรางขนเพอสะทอนความเปนจรงของสงคมทอาจไมใชความเปนจรงทงหมดทเกดขนในสงคมโดยการใหความหมายกบทกอยางทปรากฏในโลกภาพยนตร ไดถกประกอบสรางขนมาผานระบบสญลกษณ ทตองอาศยการตความ (Interpretation) ในความหมายทภาพยนตรสรางขนมาในบรบทหนงของสงคมซงไมใชทงหมดทเปนอยในสงคมจรง เปนการสะทอนใหเหนรปแบบ การกระท า หรอสงทเกดขนในชวงเวลาและสถานทนนๆ รวมกบประสบการณจรงของแตละคนซงแตกตางกน แนวคดนจะชวยเปนกรอบในการวเคราะหวา ภาพยนตรทถกประกอบสรางขนมานน ความเปนจรงของภาพยนตร ไดประกอบสรางความหมายของความเปนจรงใหกบภาพผหญงและความรนแรงในภาพยนตร จากความจรงในแงมมใด และมการประกอบสรางในลกษณะใด

การศกษาเรอง “ผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทยในปจจบน” เปนการศกษาการประกอบสรางของภาพยนตร ซงมบทบาทในการประกอบสรางภาพความเปนจรงเกยวกบผหญงกบความรนแรง โดยขนอยกบวาภาพยนตรเลอกทจะน าเสนอออกมาอยางไร โดยจะน าไปเปนกรอบในการวจยเกยวกบการประกอบสรางภาพความจรงของผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย

2.5.1 เทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย ภาพยนตร เปนสอทเกดจากการประกอบสรางความจรงจากฝมอมนษยดวยการใช

เทคโนโลยและเทคนคตางๆไมวาจะเปนกลองถายภาพยนตร ฟลม หรออปกรณตางๆ ภาพยนตรจงเปนสอทมเทคนค และองคประกอบในการเลาเรองราวเฉพาะตว เพอเปนการสอความหมายไปยงผ ทชมภาพยนตร ดงนนในการทเราจะท าการวเคราะหสญญะตางๆ ทปรากฏในภาพยนตรจะเหนวาเนอหาและเทคนคตางๆทางภาพยนตร เปรยบไดกบ “ตวหมาย” (Signifier) สวนความหมายทเกดจากเนอหาดวยวธการทางภาพยนตรจงเปน “ตวหมายถง” (Signified) ในการศกษาสญศาสตร (Saussure, 1857-1913 อางถงใน ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2545) และการทจะเขาใจภาพยนตรไดด ผศกษาจะตองสามารถตความหมายในสงทผสรางตองการทจะสอ รวมถงการสอดแทรกอดมการณทางสงคม และความเชอ ซงเปนการตความหมายโดยนย (Connotative Meaning) ทถกประกอบสรางอยางเปนอตวสย(Subjective) สอดกแทรกเชงวฒนธรรม และเชงสงคมแฝงอย (กาญจนา แกวเทพ, 2543, น. 34) ไมไดเกดจากตวสญญะโดยตรง แตเกดจากการเรยนร ประสบการณทางสงคม อารมณความรสก ความเชอ คานยม และทศนคตของผทสรางถายทอดปะปนอย เชน เมอกลาวถง ส

46

แดง อาจไมไดหมายถงสแดงในวงจรส แตอาจหมายถง ความรนแรง หรอความรอนแรงในอารมณ (Barthes, 1974 อางถงใน ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2545, น. 139)

ความหมายโดยนยในสอภาพยนตรกเปนสวนหนงของตวสญญะ เนองจากภาพยนตรเปนผลผลตของวฒนธรรม (ก าจร หลยยะพงศ และสมสข หนวมาน, 2552, น. 7) ทเกดจากการเปรยบเทยบความสมพนธทส าคญใน 2 แบบ คอ เปนการปรบเปลยนมาจากความสมพนธของภาษาในทางภาษาศาสตร หรอความสมพนธในแนวราบ (Syntagmatic Connotative) เปรยบเทยบเหมอนกบ การตดตอในภาพยนตรทน าภาพแตละภาพมาเรยงตอเขาดวยกน เพอสอความหมายอยางใดอยางหนงหรอการใชภาพทแสดงลกษณะเชอมโยงกน เปนความสมพนธในแนวดงหรอการแบบหมวดหม (Paradigmatic Connotative) เหมอนกบการจดองคประกอบตางๆในภาพยนตร (Mise en Scene) เปนการเปรยบเทยบระหวางภาพทถกใชกบภาพทไมไดใชวามความสมพนธเชอมโยงกนอยางไร

Metz (1974) นกทฤษฎสญวทยาดานภาพยนตรกลาวเกยวกบการท าความเขาใจภาพยนตร ไวดงน

ภาพยนตรเปนสงทยากจะอธบาย เพราะมนงายทจะเขาใจ คอ เราไมไดเขาใจภาพยนตรเพราะเราเขาใจระบบของมน ตรงกนขามทเราเขาใจระบบมนไดเพราะเราเขาใจภาพยนตรเรองนน และไมใชเพราะภาพยนตรเปนภาษาถงเลาเรองไดดขนาดนน แตเพราะเลาเรองไดดมนจงท าใหภาพยนตรกลายเปนภาษา (Metz, 1931-1993 อางถงใน Monaco, 1981, p. 127) Metz (1974) เสนอเรองส าคญของการใชภาษาภาพยนตร เพอความเขาใจความหมายทถก

ประกอบสรางขนวา ภาพยนตรไมไดมภาษาเฉพาะมาตงแตตนของการก าเนดสอ แตไดความหมายมาจากการใชกระบวนการของเครองมอ ซงก คอ กลองถายภาพยนตร ทสรางการรบรภาพทมองเหนไดจากชวตจรงทวไป และน ามาจากลกษณะของตวละคร เชน การจดองคประกอบของภาพ (Mise-en Scene)

Metz กลาววา ภาษาทางภาพยนตรเปนภาษาชนดหนง โดยท าการเปรยบเทยบภาพยนตรกบภาษา คอ การเทยบชอต (Shot) เทากบค า (Word) หรอซน (Scene) เทากบประโยค (Sentence) และซเควนซ (Sequence) เทากบยอหนา (Paragraph) ซงชอต คอ หนวยเลกๆทประกอบเปนหนวยทใหญกวาขนมา ภาษาของภาพยนตร คอ ชดของเนอความซงเปนรปแบบการแสดงออกประกอบมาจากชองทาง 5 ประการ คอ 1) การเคลอนไหวของภาพ 2) การบนทกเสยงทเปนเสยงพด (Phonetic

47

Sound) 3) การบนทกเสยงทเปนบรรยากาศโดยรอบ (Noises) 4) การบนทกเสยงดนตร (Musical Sound) และ 5) การเขยน เชน การขนไตเตล (Titles) (Metz, 1974, p. 47)

Scholes นกทฤษฎและนกวจารณดานภาษาศาสตร ชาวอเมรกน กลาววา “ภาพยนตร คอ หนวยในอดมคตของการศกษาแบบสญญวทยา เพราะภาพยนตรททง ภาพ แสง เสยง เพลง การกระท า การแสดง และเนอเรองทสามารถสรางความหมายไดทงสน” เขาสรปวา “หากใครตองการทจะศกษาวเคราะหภาพยนตร จะตองมความรความเขาใจในการวเคราะหแบบสญญวทยา จงจะอานและดภาพยนตรเปน” (ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2545, น. 18)

Berger (2007) ไดแบงลกษณะของเทคนคทางภาพยนตรในการสอความหมายออกเปน 6 ประเภท (Berger, 2007, pp. 38-46) ไดแก

2.5.1.1 ขนาดของภาพ (Camera Shot) ขนาดของภาพถกก าหนดดวยจดประสงคทผสรางตองการสอสารทไมจ ากดเฉพาะ จดประสงคในดานการเลาเรองเทานน แตยงรวมถงจดประสงคในดานจตวทยาเพอกอใหเกดอารมณ ความรสกหรอความหมายตอผชมดวย ดงนนขนาดของภาพจงเกยวของโดยตรงตอการรบรและผลลพธทางความหมายทเกดตอผชม นอกจากนการวเคราะหความหมายของการใชขนาดภาพคนทแตกตาง ยงตองค านงถงเนอหาของภาพยนตรประกอบดวย โดยทวไปแบงออกเปนประเภทใหญๆ ดงน

1) Establishing Shot เปนภาพแสดงอาณาบรเวณทกวางใหญเพอบอกสถานทในเรอง

2) Long Shot เปนภาพไกลทแสดงบรบทและขอบเขตทเกดเหตการณ 3) Full Shot เปนภาพเตมตวของบคคล ทแสดงใหเหนความสมพนธกบ

สภาพแวดลอม 4) Medium Shot สวนใหญใชในฉากสนทนา การแสดงกรยาอาการ ทาทาง

ของตวละคร บางครงใชเพอเนนความส าคญในฉากนน การเผชญหนาของสองตวละคร หรอแสดงใหเหนถงอ านาจอทธพลของตงละครหนงทมเหนอตวละครหนง

5) Close-Up เปนขนาดภาพทเนนความสมพนธในระยะใกลชดระหวางผชมกบตวละคร หรอแสดงนยส าคญทางอารมณผานสหนาแววตาทงดใจ เสยใจ โกรธ หวาดกลวของตวละครหรอนยอนๆ

6) Extreme Close-Up เปนภาพขนาดใกลเปนพเศษ เชนการแสดงสวนใดสวนหนงของใบหนาเพอตองการสอความหมายทางอารมณในฉากนนใหละเอยดมากขน เปนภาพทใหความรสกอดอดหรอบางครงกแสดงใหเหนถงความเจบปวดภายในจตใจ

48

2.5.1.2 มมกลอง (Camera Angle) เปนต าแหนงทตงหรอมมของกลองสามารถทจะใหความหมายแกบคคลหรอวตถทถกถายได ซงความรสกทเกดขนนนกอใหเกดความหมายหรอความรสกในเชงจตวทยาตอผชม นอกจากนมมกลองจะมความหมายมากยงขนหากประกอบขนอยางสมพนธกบระยะหรอขนาดของภาพประเภทตางๆ มมกลองโดยทวไปประกอบดวย

1) มมสง (High Angle) เปนมมทแอยเหนอกวาระดบศรษะของวตถทถกถาย หากเปนภาพมมสงทประกอบกบขาดของภาพทอยในระยะไกลแลวจะเปนการเนนใหเหนถงความยงใหญของฉาก หรอใหความรสกเวงวาง กวางไกล หากเปนภาพมมสงทถายบคคลจะใหความรสกวาบคคลคนนนต าตอย ดอยคา ไมนาเกรงขามหรอบงบอกถงลกษณะทดถก

2) มมระดบสายตา (Eye Angle) เปนมมปกตทควาหมายจะเกดจากองคประกอบตางๆรวมกน

3) มมต า (Low Angle) เปนมมทแสดงความยงใหญของสงทถกถาย การเคลอนไหวของสงทถกถายในมมนจะใหความรสกทรวดเรว หากใชประกอบฉากทมความรนแรงจะเปนประโยชนในการสรางความรสกทดสบสนวนวาย ในทางจตวทยา มมภาพลกษณะนเปนการเพมความส าคญใหกบตวละครทถกถายใหดนากลว นาเกรงขาม นานบถอ หรอกอเกดคกคามสงผลใหผชมรสกไมมนคงและถกครอบง า

4) มมเอยง (Dutch Angle) เปนมมทตวละครเหมอนก าลงจะลมไปทางหนง บงบอกถงสภาวะมนเมา จตหลอน ไมมนคงของตวละคร นอกจากนยงเปนการสอถงภาวะตงเครยด ตลอดจนสถานการณทไมมนคงในฉากทมความสบสนวนวายดวย (ประพนธ ตตยวรกลวงศ, 2553, น. 37-38) 2.5.1.3 การเคลอนกลอง (Pan) ความเคลอนไหวในภาพหนงๆนน มอยสองประเภท คอ การเคลอนไหวในแนวนอน และการเคลอนไหวของกลองในแนวดง การเคลอนไหวของกลองนนนอกจากเปนการเพมอารมณความรสกใหกบฉากนนๆ แลวยงสามารถทจะสอความหมายบางประการไดอก การเคลอนไหวของกลองโดยทวไป ประกอบดวย 1) การแพน (Pan) เปนการเคลอนกลองบนขาตงกลองในแนวนอน การหมนกลองใหดานหนาของกลองไปทางขวา เรยกวา “แพนขวา” ไปทางซายเรยกวา “แพนซาย” การแพนสวนใหญใชเพอรกษาการเคลอนไหวของตวละครใหอยกรอบภาพ บางครงใชสอเพอเปดเผยขอมลบางอยาง หรอการแพนอยางเรวเพอแสดงใหเหนถงความวนวายสบสนของเหตการณ 2) การทลท (Tilt) เปนการเคลอนกลองบนขาตงกลองในแนวดง การยกกลองใหดานหนาของกลองแหงนขนเรยกวา ทลทขน (Tilt Up) กดกลองลงต าเรยกวา ทลทลง (Tilt Down)

49

3) การซม (Zoom) เปนการเคลอนทของภาพทเกดจากเลนสซมในตวกลอง ภาพทใกลเขาไปเรยกวา ซมเขา (Zoom In) หรอแคบเขา เปนการแสดงความสนใจของภาพหรอรายละเอยดทก าลงน าเสนอ สวนภาพทหางออกมาเรองๆ เรยกวาซมออก (Zoom Out) หรอกวางออก เปนการแสดงขอบเขตหรอบรบทแวดลอม 4) การดอลล (Dolly) เปนการเคลอกลองและขาตงกลองไปพรอมกน การเคลอนไปขางหนาหาเปาหมายเรยกวา ดอลลเขา (Dolly In) และถอยออกมาจากเปาหมายเรยกวา ดอลลออก (Dolly Out) วตถประสงคการการดอลล คอ เพอสรางความตนเตน หรอตองการตดตามการเคลอนไหวใหเกดมมมองภาพทหลากหลายทงยงชวยในการปรบเปลยนองคประกอบภาพ 5) การทรคหรอแทรค (Trucking/Tracking) หมายถง การเลอนไหวกลองและขาตงกลองไปพรอมกน หากเคลอนไปดานซายใหขนานกบวตถ เรยกวา แทรคซาย เคลอนไปทางขวาเรยกวา แทรคขวา ซงผลจะคลายกบการแพน แตการแทรคจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงมตเรองความลกของ ภาพไดดกวาคลายๆกบความรสกของเราทมองออกไปนอกหนาตางรถขณะทรถเคลอนทไป 6) การอารค (Arking) หมายถง การเคลอนไหวกลองในแนวเฉยงเปนรปครงวงกลมไปทางซายเรยกวา อารคซาย (Ark Left) หรอ ไปทางขวาเรยกวา อารคขวา (Ark Right) เพอเปลยนมมกลองไปทางดานขางของวตถ 7) การบม หรอเครน (Booming/Craning) หมายถง การถายภาพพรอมกบขาตงกลองในแนวตง เรยกวา ‘บม’ ถาเคลอนขน เรยกวา Boom Up สวนเลอนลง เรยกวา Boom Down และถาเคลอนกลองขนลงโดยใชเครน เรยกวา Crane Up และCrane Down เมอตองการเคลอนกลองลงดวยเครน วตถประสงคเพอตองการคงมมกลองทตองการจากมมสงและต าอยางตอเนอง (ประพนธ ตตยวรกลวงศ, 2553, น. 37-39) 2.5.1.4 เทคนคการล าดบหรอการตดตอภาพ (Editing Teachnique) เทคนคการล าดบภาพคอ การเปลยนจากภาพหนงไปยงภาพหนง หรอจากเหตการณหนงไปยงเหตการณหนง ซงจะตองมตวเชอมเปลยน ทโดยปกตแลวในทางภาพยนตรจะใชเทคนคอย 3 รปแบบ คอ การคดชนภาพหรอการคท (Cut) การเลอนภาพหรอการเฟด (Fade) และการจากซอนภาพ (Dissolve) 1) การคดชนภาพหรอการคท (Cut) เปนการเปลยนภาพแบบเรวเหมอนการกระพรบตา หมายถง การน าเอาภาพหนงมาตอกบอกภาพหนงทชใหเหนความตอเนองรวดเรว ในบางโอกาสใชเพอกระตน เรงราวความรนแรงไดเชนเดยวกน การตดตอในลกษณะนสวนใหญใชในกรณทเปนการกระท าตอเนอง ตองการเปลยนจดสนใจหรอมการเปลยนแปลงของขอมลหรอสถานทเกดเหต

50

2) การเลอนภาพหรอการเฟด (Fade) เปนการเชอมภาพทคอยเปนคอยไปจากภาพหนงไปสฉากทด าสนทหรอขาวสนท เรยกวา เฟดออก (Fade out) และจากด าสนทหรอขาวสนทไปสภาพใดภาพหนงเรยกวา เฟดเขา (Fade in) การเฟดเปนการบอกถงการเรมตนหรอการสนสดของเรองหรอการเปลยนจากเวลาหนง เหตการณหรอสถานการณทหนงไปสอกทหนง 3) การจางซอนภาพหรอการผสมภาพ (Dissolve) เปนการเปลยนภาพโดยภาพหนงคอยเลอนออกในขณะทอกภาพหนงคอยๆปรากฏขนมาแทนท ความหมายของตวเชอมนแสดงถงความนมนวล เปนการเปลยนเวลา เปลยนเหตการณและสถานทอยางนมนวล (ประพนธ ตตยวรกลวงศ, 2553, น. 38-40)

2.5.1.5 ส (Color) สเปนองคประกอบสวนหนงในภาพยนตรทมผลตอการสอความหมาย และความรสก (ผอนคลาย/เยอกเยน/หมนหมอง/หวาดกลว/ความรนแรง) ท าใหสกลายเปนสวนหนงของสญญะทถกใสเขามาในภาพยนตร เพอบอกความรสกและอารมณของตวละครในขณะนน โดยความหมายของสในการพจารณาขนอยกบบรบททางสงคม และวฒนธรรมของผสรางภาพยนตรเรองนน สในเชงจตวทยามความพยายามในการอธบายถงอทธพลของสตอความรสกของผชม และมการแบงประเภทของสในภาพยนตรเปน 2 ประเภท คอ

1) ความอมตวของส หรอระดบความเขมของส (Saturation) แบงออกเปน 2 ชนดคอ “สอมตว” (Saturated Color) เปนสทมความเขมขนสง จดจาน เพอแสดงถงอารมณความรสกชดเจน รนแรง เชน ภาพยนตรแอกชน ภาพยนตรเขยาขวญ เปนตน และ “สไมอมตว” (Desaturated Color) คอ สทถกท าใหมว ซดจาง แสดงถงความออนแอ ไรซงพลง หรอแสดงถงชวตทก าลงจบสนสญเสย มกแสดงภาพทหมนหมองของชวต เหนไดจากภาพยนตรแนวชวต ภาพยนตรรก เปนตน

2) วรรณของส (Tone) แบงออกเปน 3 ชนด ประเภทท 1 สโทนรอน (Hot Tone) เชน สแดง สสม สเหลอง เปนสทใหความรสกถงการมพลงมความรอนแรงทสด สามารถมองเหนไดรวดเรวโดยเฉพาะสแดง ทใหความรสกถงพละก าลง ความมชวตชวา ในทางอารมณสอถงความรนแรงกาวราว ความขดแยง หรอเปนอนตรายตอความรสก ประเภทท 2 สโทนเยน (Cool Tone) เชน สเขยว สฟา สน าเงน เปนสทใหความรสกปลอดภย อบอนนมนวล วางเปลา แตบางครงกแสดงถงความรสกออนแอ หมองเศราหรอแทนความเจบปวดในจตใจ และประเภทท 3 สกลาง (Neutral Tone) เชน สด า สเทา เปนสทใหความรสกหดห ชวราย เศราหมอง นากลว และความตาย ในสวนของสขาวจะใหความรสกบรสทธไรเดยงสา หรอไรซงความรสก การยอมแพสนหวง การใชสในภาพยนตรเปนเรองทขนอยกบการตความหมาย และการสรางของผก ากบแตละทานทอาจไมตรงกบความหมายของแตละส (ประพนธ ตตยวรกลวงศ, 2553, น. 40-41)

51

2.5.1.6 แสง (Lighting) นอกจากเรองของสแลว แสงกเปนอกสวนประกอบหนงทสามารถชวยสรางอารมณ ความรสกและสอความหมายรวมถงสะทอนใหเหนสภาวะของตวละครบางประการไดเชนกน ซงลกษณะของการจดแสงและความหมายนมความสมพนธเกยวของกนกบเหตการณหรอแนวของภาพยนตร โดยทวไปแสงเกดจากลกษณะทส าคญ 2 ประการ คอ

1) คณภาพของแสง (Quality) หรอความเขมของแสง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ แสงแขง (Hard Light) หรอแสงกระดาง เปนแสงทท าใหเกดเงาชดเจน ใหความรสกทรนแรง ในบางกรณสอถงความขดแยง หรอภาวะไมปกตภายใจจตใจของตวละครทเกดขนในฉากนน แสงอกชนดคอ แสงนม (Soft Light) เปนแสงทท าใหเกดเงาอยางเบาบาง ใหความรสกออนโยนและออนหวานเชน ในตอนจบของภาพยนตรรกโรแมนตกจะเปนลกษณะของแสงทถกใชบอย

2) ทศทางของแสง (Direction) แบงออกเปน 5 ทศทางทส าคญ คอ (1) แสงดานหนา (Front Light) เปนการใหทศทางของแสงกระจายเขา

ทางดานหนาของบคคลใหมความสวางทวถงหรอจดเพอลบเงาตกกระทบ ซงจะท าใหภาพดแบนไมมมตหรอเรยกวา (Flat Lighting) ซงบางกรณแสงแบบนสามารถทจะสอถงความสขได

(2) แสงดานขาง (Side Light) เปนการจดแสงใหเขาทางดานขางของบคคลทแสดงใหเหนความโคงมนของโครงหนา แสดงใหเหนถงความสบสน หรอความขดแยง ถาท าใหเกดเงาทมดมากกวาปกต หรอมากกวาความสวาง สามารถทจะเพมมตใหกบภาพชวยเนนรายละเอยดของใบหนาใหชดมากยงขน และสามารถสอถงความทกข ความโกรธเกลยด หรอความรสกเศราของผทถกถายไดเปนอยางชดเจน

(3) แสงดานหลง (Back Light) หรอแสงในแนวราบ 180 องศาจากดานหลงของบคคล หรอทนยมเรยกกนวา ภาพยอนแสง ซงจะท าใหเกดความสวางบรเวณล าตว และเสนผมแตดานใบหนาจะมดจนแทบมองไมเหนถงสหนาของบคคลทถกถาย เปนแสงทนยมใชมากในภาพยนตรลกลบตนเตน เพอสอถงการปกปดซอนเรน อ าพราง แตหากแสงลกษณะนน ามาใชในภาพยนตรรก จะแสดงถงความนมนวลออนหวาน และบอบบางหรอเศราเหงากแลวแตการตความ

(4) แสงดานลาง (Bottom Light) เปนทศทางแสงทไมไดพบในธรรมชาตแตเกดจากการจดขนเพอถายภาพโดยเฉพาะเปนแสงทมกบดเบอนโครงหนาของตวละคร สรางความรสกนากลว นยมใชกนมากในภาพยนตรแนวสยองขวญทงหลาย เพราะแสงประเภทนจะกอใหเกดความรสกทเหนอธรรมชาตลกลบวงเวง

(5) แสงดานบน (Top Light) เปนแสงทถายในทศทางดานบนบคคลจะท าใหตวละครเหมอนมรศมมความสวางในลกษณะของเงาด าและเสนทเดนชด ชวยขบเนนชวง

52

หวไหล เสนผมบรเวณทนนของใบหนาเชน ดงจมก แตจะเกดเงาบรเวณใตตาใตจมก แสงประเภทนนจะท าใหบคคลนนดนายกยองแสดงใหเหนถงความดงาม ความศกดสทธ และความบรสทธ เปนตน (ประพนธ ตตยวรกลวงศ, 2553, น. 41-42; McDonnell, & Burrough, 1998, p. 126)

การสอความหมายของภาพยนตรดวยเทคนคทางภาพยนตรทกลาวมาขางตน เปนเครองมออยางหนงทสามารถน ามาใชตความความหมายทงทางตรงและความหมายเชงนยทภาพยนตรน าเสนอ ชวยใหเขาใจเกยวกบกระบวนการสรางความหมายในตวบทของภาพยนตรในแตละเรอง และการใชเทคนคทางภาพยนตรเพอสอความหมายโดยเฉพาะยงสามารถน ามาใชวเคราะหภาพผหญงกบความรนแรงทถกน าเสนอในภาพยนตร สะทอนใหเหนวามสวนเกยวของกบอดมการณและวฒนธรรมของสงคมไทยซงจะชวยใหเขาใจยงมากขน

2.6 งานวจยทเกยวของ จากการศกษางานวจยทเกยวของกบผหญงและการกระท าความรนแรงในภาพยนตร พบวามงานวจยจ านวนหนงไดท าการศกษาประเดนผหญงและความรนแรงผานการน าเสนอของภาพยนตรไวอยางนาสนใจ และเพอใหงานวจยเหนภาพทชดเจนมากขนในประเดนนวามความเปลยนแปลงไปจากเดมอยางไรเกยวกบผหญงและการกระท าความรนแรงทสะทอนผานภาพยนตรไทยในปจจบน ฉลองรตน ทพยพมาน (2539) ศกษาเรอง วเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรอเมรกนทมตวเอกเปนสตร จากภาพยนตรจ านวน 6 เรอง โดยใชแนวคดการเลาเรอง 3 รปแบบ คอ 1) โครงเรองทจกเรยงตามสภาวการณสะทอนความคดและปญหาของสตร 2) โครงเรองทตดสภาวะสงบสขออกไป พบวาตวละครผหญงในภาพยนตรเกดมาพรอมกบปญหาแตยงมวธการแกไขปญหา 3) โครงเรองทสลบสภาวการณ คอ การมองแบบภาพรวม เพราะเชอวาจะท าใหเหนและเขาใจปญหาไดชดเจน เมอพจารณาจะพบวาโครงสรางการเลาเรองทกรปแบบมการน าเสนอปญหาและการแกปญหารวมถงความคดทขดแยงของผหญงกบความรก ครอบครวและสงคม ผหญงจะมบทบาททหลากหลายมากขน ซงสอดคลองกบความเปนอยของสงคมในขณะนน พนดา หนสวาสด (2544) ศกษาเรอง ผหญงในภาพยนตร กระบวนการผลตซ าภาพลกษณของผหญงในสงคมไทย จากภาพยนตรจ านวน 9 เรอง พบวา ภาพของผหญงทปรากฏในภาพยนตรสวนใหญเปนภาพทเกดจากความคาดหวงของคนในสงคมเดมๆ เปนภาพของผหญงในอดมคต ตองเปนผหญงทด เปนแมและภรรยาทด ซอสตยตอสาม ผหญงยงคงถกกดทบใหอยภายในกรอบ

53

แนวคดแบบเดมๆ และหากจะสรางตวละครหญงใหมลกษณะทเบยงเบนจากอดมคต ฝาฝนอ านาจของสงคมกจะถกมองวาเปนคนผดปกตและในตอนจบกจะถกลงโทษจากสงคมในลกษณะตางๆ วาจะเปนการถกรงเกยจจากคนในสงคม ลมเหลวในหนาทการงาน ถกฆาอยางโหดราย เปนตน กนกพรรณ วบลยศรน (2547) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบภาพตวแทนผหญงสมยใหมและหลงสมยใหมในภาพยนตรไทยและภาพยนตรอเมรกน พบวา ภาพตวแทนของผหญงสมยใหมในภาพยนตรมการเปลยนแปลงทางกายภาพทดขน มความกลาทงการแสดงออกและทางความคดมากขน มความเปนปจเจกชนสงตองการความความกาวหนาในหนาทการงาน มความคดทปฏเสธกฎระเบยบความคดเดมๆ ไมตองการถกบงคบ แตตองการการยอมรบจากสงคมโดยเฉพาะการยอมรบจากเพศชายเปนจดทเหมอนกนของผหญงในภาพยนตรไทยและอเมรกนแตจดทตางกนจะเปนในเรองของวถการด าเนนชวตและความสมพนธระหวางบคคลโดยเฉพาะคนใกลชดสงคมไทยยงใหความส าคญกบครอบครวอยมาก รวมถงเรองรสนยมทางเพศยงเปนสงทแตกตางกนระหวางผ หญงไทยและผหญงอเมรกน ผหญงไทยไมเปดเผยมากนกเกยวกบรสนยมทางเพศทผดไปจากความสมพนธของชายกบหญงทจะถกสงคมมองวาผดปกตและบทลงโทษทจะไดจากสงคม สรวฒน มาเทศ (2553) ศกษาเรอง อสตรทมความพยาบาทในละครโทรทศนไทย พบวา การประกอบสรางความจรงเกยวกบผหญงในละครโทรทศน พบวา ความพยาบาท(Vengeance) เปนพฤตกรรมเบยงเบนของจตใจประเภทหนงทเกดจากการทมนษยถกกระทบกระเทอนจตใจอยางรนแรง น ามาซงความโกรธความเกลยดจนกอใหเกดอคตทรนแรง “อคต” จงเปนความรสกทไมปกต ไมมนคงทมนษยมตอมนษยดวยกนเอง และสามารถทจะเปลยนแปลงใหดขนในระยะเวลาตอมาโดยไมมความรนแรงเกดขน หรออกทางหนงคอเปลยนแปลงในทศทางทแยลงจนน ามาส อารมณ และการกระท าทเตมไปดวยความรนแรงตอบคคลอน สพมตรา วรพงศพเชษฐ (2554) ศกษาเรอง การสรางสนทรยภาพแหงความรนแรงในภาพยนตรของมชาเอล ฮาเนเคอ พบวา ความรนแรงทถกสรางอยในภาพยนตรของ มชาเอล ฮาเนเคอ มลกษณะทเหมอนกนกบสภาพความเปนจรงในสงคมปจจบน ปญหาสงคมทเกดขนลวนแฝงไปดวยความรนแรงทงสน การศกษาครงนเกยวกบสนทรยภาพแหงความรนแรงทเปนเหมอนกระจกสะทอนภาพความเปนจรง กเพอใหผทศกษา ผทอานเกดความเขาใจในเรองความรนแรงและตงค าถามกบตวเองวาหากตองพบเจอความรนแรงจะรบมอจดการดวยวธใด ซงทกอยางจะถกสะทอนในภาพยนตรสอทไดชอวาเปนกระจกทสะทอนสงคมอกสอหนงทเหนชดเจนทงภาพและเสยง รวมถงวธการสรางของภาพยนตรทมความสมจรงกอใหเกดอารมณรวมของผทชมภาพยนตร โดยจะเลอกวเคราะหในสวนของความรนแรงทถกสรางขนผานโครงสรางการเลาเรองในภพายนตร ทงภาพและเสยงรวมถงการตดตอฉากทมการน าเสนอความรนแรง

54

กลาวโดยสรป งานวจยนไดท าการศกษาการน าเสนอภาพผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทยในปจจบน ซงในงานวจยอนๆทเกยวของในประเดนนยงมการน าเสนอเพยงดานเดยว คอ ภาพผหญงทยงเปนผถกกระท าความรนแรงผานการผลตซ าภาพของผหญงในลกษณะเดมๆ และยงใหความสนใจตวละครผชายมากกวาตวละครผหญง อยางไรกตามวจยเรองนจะใหความส าคญกบตวละครผหญงทงทเปนผกระท าและถกกระท าความรนแรง เพอใหเหนภาพทกวางมากขน และเหนการเปลยนแปลงทเกดขนในการน าเสนอของภาพยนตรไทยในปจจบน โดยในบทนจะเปนสวนของแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผหญงผานมมมองของผหญงกลมตางๆ ตามทฤษฎสตรนยมวามการเปลยนแปลงไปในทศทางใด และมผลใหเกดความเปลยนแปลงตอพฤตกรรมความรนแรงของผหญงหรอไมในลกษณะใด รวมถงแนวคดเกยวกบความรนแรง ทจะน ามาวเคราะหถงสาเหตและพฤตกรรมความรนแรงของตวละครผหญงทกระท าตอผอนและอาจกระท าตอตวเอง โดยทงหมดจะถกน ามาวเคราะหผานกระบวนการเลาเรองในภาพยนตร แนวคดเกยวกบความรนแรง และแนวคดทฤษฎจตวเคราะห โดยเฉพาะเรองของจตใตส านก และสญชาตญาณแหงความตายทมอยในมนษยทกคน และเปนสวนทผลกดนใหเกดพฤตกรรมความรนแรง รวมถงแนวคดการประกอบสรางความจรง เพอเปรยบเทยบสงทภาพยนตรน าเสนอกบความเปนจรงในสงคมมสวนทสอดคลองกนหรอไม และมการใชเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมายลกษณะใดในการสอคงามหมาย ซงชวยใหผวจยเหนภาพไดชดเจนมากยงขนในประเดนทศกษาและใชเปนกรอบการวเคราะหในบทตอไป

55

2.7 กรอบแนวความคด (Conceptual Framework)

ภาพท 2.3 กรอบแนวความคดของงานวจย

- แนวคดเกยวกบความรนแรง

- แนวคดเรองจตวเคราะห

- แนวคดสตรนยม

ตวละครหลกผหญงใน

ภาพยนตรไทย 10 เรอง

วธการใชความรนแรง

จากตวละครผหญง

- แนวคดโครงสรางการเลาเรอง

- แนวคดการประกอบสรางความ จรงทางสงคม/เทคนคทางภาพยนตร

ความรนแรงทเปนการกระท า

- เปนผกระท า

- เปนผถกกระท า

ความรนแรงทเปนวาจา

บรบททางสงคม

อดมการณทางสงคม

วเคราะหตวละครหญงทงภาพและเสยง

- ภาพลกษณภายนอก

- จตใจอารมณ ความคด ความรสก

- ปฏสมพนธกบคนอนๆ

บทท 3

ระเบยบวธวจย และการเกบรวบรวมขอมล

การวจยเรอง “การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย” เปนงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative Analysis) โดยใชวธการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) เพอท าการศกษาผหญงกบการใชความรนแรงในภาพยนตรไทย รวมทงการน าเอาแนวคดและทฤษฎตางๆ ไดแก ทฤษฎสตรนยม ทฤษฎจตวเคราะห แนวคดความรนแรง แนวคดการเลาเรองในภาพยนตร และแนวคดการประกอบสรางความจรงทางสงคมเปนเครองมอในการศกษา ในสวนของทฤษฎสญวทยา ผวจยทราบวางานวจยดานภาพยนตรหลายงานใชทฤษฎนในการตความหมายสงตางๆ ในเนอหาของภาพยนตร โดยทผวจยจะใชทฤษฎในบทท 2 และเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย เขามาวเคราะหการน าเสนอภาพผหญงกบความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทย นอกจากน ผวจยไดใชขอมลจากแหลงประเภทตางๆ ทงหนงสอเกยวกบประวตภาพยนตรไทยบทความเกยวกบความรนแรงของผหญงในสงคมไทยและตางประเทศ เอกสารทางวชาการ งานวจยทเคยมเกยวกบทฤษฎตางๆทเกยวของ รวมถงสอวดทศนประเภท ดวด สอออนไลน หรอเวบไซตทนาเชอถอ เพอใชในการตความและวเคราะหเกยวกบประเดนผหญงและการใชความรนแรงในเนอหาภาพยนตรไทยใหถกตองมากขน

3.1 แหลงขอมล 3.1.1 ประเภทภาพยนตร

ศกษาจากภาพยนตรไทยทมเนอหาเกยวของกบผหญงและการใชความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรตงแตป พ.ศ. 2540 จนถง พ.ศ. 2554 โดยในบทภาพยนตรจะตองมการน าเสนอประเดนผหญงและการใชความรนแรงน าเสนอโดยตรงหรอ/และโดยนย ทงทางวจนภาษา และอวจนภาษา รวมทงตวละครหญงจะตองไดรบผลกระทบหรอเปนผกอเหตความรนแรง และในแตละเรองจะตองมความส าคญเปนตวละครหลกในการด าเนนเรอง ถกระบในโครงเรองหรอเรองยอทายปกภาพยนตรดวยวธการเลอก

57

แบบเจาะจง (Purposive Sampling) ไปทกลมตวอยางทสามารถหาได (Convenient Sampling) ชวยสรางความเขาใจในประเดนทตองการศกษาได (ชาย โพธสตา, 2552) ดงตอไปน

3.1.1.1 เรองตลก 69 (2542) ก ากบภาพยนตรโดย เปนเอก รตนเรอง 3.1.1.2 ขงแปด (2545) ก ากบภาพยนตรโดย สนานจตต บางสพาน 3.1.1.3 คนไรเงา (2546) ก ากบภาพยนตรโดย พมพกา โตวระ 3.1.1.4 คนเลนของ (2547) ก ากบภาพยนตรโดย ธนตย จตนกล 3.1.1.5 อ ามหตพศวาส (2549) ก ากบภาพยนตรโดย ศรณย วงษกระจาง 3.1.1.6 แฝด (2550) ก ากบภาพยนตรโดย บรรจง ปสญธนะกล และภาคภม วงศภม 3.1.1.7 เมมโมร รกหลอน (2551) ก ากบภาพยนตรโดย ตอพงศ ตนก าแหง 3.1.1.8 ชอคโกแลต (2551) ก ากบภาพยนตรโดย ปรชญา ปนแกว 3.1.1.9 เชอดกอนชม (2552) ก ากบภาพยนตรโดย ทวา เมยไธสง 3.1.1.10 ชวฟาดนสลาย (2553) ก ากบภาพยนตรโดย มล.พนธเทวนพ เทวกล

3.1.2 ประเภทเอกสาร ขอมลประเภทเอกสาร คอ เอกสารตางๆทเกยวของกบผหญงและความรนแรงในภาพยนตร

ไทยยคปจจบน ซงผวจยจะท าการรวบรวมเอกสารไมวาจะเปน หนงสอวชาการ งานวทยานพนธ บทความทงไทยและตางประเทศ และหนงสอทมเนอหาเกยวของกบความรนแรง หรอผหญงกบการใชความรนแรงนอกจากนยงรวมถงเอกสาร หนงสอทเกยวของกบการสรางภาพยนตร นตยสารเกยวกบภาพยนตร รวมท งขอมลจากสอออนไลน บทความวเคราะห ทผวจยจะคนควาจากหองสมดของมหาวทยาลย และหนงสอจากรานหนงสอ

3.2 การวเคราะหขอมล

ผวจยใชวเคราะหแบบตความในเนอหาสาระ (Subject Matters) ในเชงอตวสย (Subjective) (ชาย โพธสตา, 2552, น. 69-86; Denzin & Lincoln, 2003, p. 3) เพอใหเหตผลขอสรปแบบอปนย (Induction) โดยอางองกรอบแนวคดและทฤษฎทระบไวในบทท 2 และท าการตรวจสอบโดยใชกฎสามเสา (Triangulation) เพอใหผลการวเคราะหขอมลออกมาเทยงตรงมากทสด (สภางค จนทวาณช, 2552,น. 13) โดยวเคราะหการน าเสนอภาพผหญงกบความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทยตงแตป พ.ศ.2540 ถงปจจบน พ.ศ. 2554 จากภาพยนตรจ านวน 10 เรอง ในภาพยนตรแตละเรองจะตองมการน าเสนอตวละครผหญงทมความส าคญในการด าเนนเรองและมพฤตกรรมความรนแรงทงทเปนผถกกระท าและ

58

เปนผกระท า ตามหลกทฤษฎการเลาเรองในภาพยนตร และแนวคดอนๆทเกยวของในบทท 2 ประกอบกบขอมลทเปนเอกสารมาเสรมในการวเคราะห ตความภาพยนตรโดยมรายละเอยด ดงน

3.2.1 ขอมลประเภทภาพยนตร ศกษาภาพยนตรเพอใหทราบถงการน าเสนอภาพผหญงและความรนแรงทปรากฏในภาพยนตร

ไทยโดยศกษาวเคราะห ดงน 3.2.1.1 วเคราะหการเลาเรองในภาพยนตร ศกษาเนอหาในภาพยนตร รวมทงศกษาการน าเสนอภาพตวละครผหญงและความ

รนแรงทถกประกอบสรางขนมาโดยใชแนวคดทฤษฎสตรนยม แนวคดความรนแรง แนวคดการเลาเรองในภาพยนตร แนวคดการประกอบสรางความจรงทางสงคม และเทคนคทางภาพยนตรเพอท าความเขาใจในสงทภาพยนตรตองการน าเสนอ แบงการวเคราะหการเลาเรองในภาพยนตร (กนกพรรณ วบลยศรน, 2547) ไดดงน

1) วเคราะหโครงเรอง (Plot) ศกษาโครงเรองของภาพยนตร เปนเหตการณทตอเนอง ตงแตเรมเรอง การพฒนาเหตการณ ภาวะวกฤต ภาวะคลคลาย และจดจบของเรองเพอวเคราะหความหมายตางๆ

2) วเคราะหแกนความคด (Theme) ศกษาแกนความคดหลกของภาพยนตรในแตละเรองเกยวกบผหญงกบความรนแรงววามการสะทอนออกมาในลกษณะใดเหมอนกนหรอตางกนอยางไร เพอวเคราะหความหมายของแกนความคดทปรากฏในแตละเรอง

3) วเคราะหตวละครหลก (Character) ศกษาตวละครผหญงในภาพยนตรเกยวกบลกษณะการใชความรนแรง สาเหตของความรนแรง นสย และทศนคตของตวละครทสะทอนออกมาในรปของพฤตกรรม อารมณความรสก

4) วเคราะหความขดแยง (Conflict) ศกษาถงความขดแยงตางๆทเกดขนกบตวละครหญงในภาพยนตรทงทแสดงออกในลกษณะทางกายภาพระหวางคนกบคน และความขดแยงในจตใจระหวางคนกบสงภายนอก และมผลตอการด าเนนเรองอยางไร

5) วเคราะหฉาก (Setting) ศกษาเกยวกบฉากตางๆในเรองทงหมดทเกยวของกบตวละครและอาจบงบอกความหมายบางอยางของเรองได เชนอทธพลทางความคด การกระท าของตวละคร

6) วเคราะหสญลกษณพเศษ (Symbols) ศกษาเกยวกบสญลกษณพเศษของภาพและเสยง ความหมายทซอนอยภายในภาพและการใชเสยงตางๆในภาพยนตร เพอใหเหนทศนคตของตวละครและความรนแรงทน ามาใช

59

7) วเคราะหมมมองการเลาเรอง (Point of view) ศกษามมมองการเลาเรอง วาเปนมมมองทมาจากจดยนการเลาเรองของใคร

8) วเคราะหเทคนคตางๆทางภาพยนตรในการสอความหมายวามสวนในการแสดงใหเหนถงรปแบบ วธการใชความรนแรงอยางไร โดยผวจยจะใชในการตความหมายรวมกบแนวคการเลาเรองทกลาวมาแลวขางตนแทนทฤษฎสญญวทยาทงภาพและเสยงทปรากฏในภาพยนตร

3.2.2 ขอมลประเภทเอกสารและงานวจย ผวจยไดรวบรวมหนงสอตางๆทเกยวของกบการศกษาภาพยนตรไมวาจะเปนเอกสาร บทความ

งานวจย และวทยานพนธทงในประเทศและตางประเทศทเกยวของกบผหญงและความรนแรง มาศกษาวเคราะหเพอเปนขอมลประกอบในการศกษาวจย ซงจะชวยใหเหนภาพในการน าเสนอของภาพยนตรไดชดเจนมากขน

3.3 การน าเสนอขอมล

หลงจากผวจยวเคราะหขอมลแลวจะน าเสนอผลการวเคราะหในแตละเรองโดยเรมจาก 1) เรองยอ 2) โครงสรางการเลาเรองประกอบดวย โครงเรอง/แกนเรอง/ฉาก/ตวละคร/ ความขดแยง/ สญลกษณพเศษ และมมมองการเลาเรอง 3) บทสนทนาทแสดงออกถงความรนแรง 4) องคประกอบของความรนแรง และ 5) ผลสรปในแตละเรอง โดยอาศยแนวคดและทฤษฎตางๆในบทท 2 มาเปนกรอบในการศกษาวจย และรายงานผลดวยวธการพรรณนาเชงวเคราะห (Descriptive Analysis) ในเชงอตวสย (Subjective) ของผวจยรวมดวยในประเดนการน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง โดยใชแนวคดความรนแรง แนวคดการเลาเรองของภาพยนตร และเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมายวเคราะหเพอหาความหมายทงทางตรง และความหมายโดยนยทสามารถสอถงความรนแรงทงทางอวจนภาษาและวจนภาษาในภาพยนตรซงแบงได ดงน

บทท 4 เปนการวเคราะหตวบทของภาพยนตรทง 10 เรอง ผานโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร โดยมองคประกอบเรมจากการวเคราะหโครงเรอง (Plot) แกนเรอง (Theme) ฉาก (Scene) ตวละคร (Character) ความขดแยง (Conflict) สญลกษณพเศษ (Symbols) มมมองการเลาเรอง (Point of View) และเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย ไลไปทละเรองตามล าดบทออกฉายภาพยนตรในประเทศไทย เพอ ศกษาเกยวกบสาเหตและการใชความรนแรงของผหญงและรปแบบการกระท าความรนแรงในภาพยนตรมการน าเสนออยางไร

บทท 5 เปนการอภปรายผลการน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย โดยใชขอมลทไดจากการวเคราะหตวบทของภาพยนตรทไดจากบทท 4 มาอภปราผล เพอตความหมายทงท

60

เปนความหมายโดยตรง และความหมายโดยนยทมสวนเกยวของกบอดมการณทางสงคมของไทย วฒนธรรม และทศนคตของคนในสงคมไทยทมตอประเดนของผหญงและความรนแรงทปรากฏในการน าเสนอของภาพยนตรไทยในยคปจจบน

บทท 6 เปนการสรปผลการวจยเรอง “การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย” พรอมทงขอเสนอแนะและขอจ ากดในการวจยส าหรบงานวจยครงตอไป

บทท 4

การวเคราะหเนอหาผหญงและความรนแรงในภาพยนตร

ในการวเคราะหเนอหา (Textual Analysis) การน าเสนอภาพผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย โดยการวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร (Narrative) เทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย และแนวคดเรองความรนแรง (Violence) เพอวเคราะหถง สาเหตทน ามาสการใชความรนแรงระหวางตวละคร และรปแบบการกระท าความรนแรงทเกดขนโดยมตวละครผหญงเขาไปเกยวของในภาพยนตรไทยแตละเรอง โดยแบงเนอหาออกเปน 2 สวน

4.1 เรองยอและโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 4.2 สาเหตของความรนแรงและความรนแรงในภาพยนตร

4.1 เรองยอและโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 4.1.1 ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 (2542)

ภาพท 4.1 ใบปดภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 (2542)

62

ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 เรองราวชวตของผหญงธรรมดาคนหนงในวนทแสนธรรมดาแตกลบไมธรรมดาเพยงเพราะความผลกผนของตวเลข 69 ตม ชวตเธอตองพลกจากหนามอเปนหลงมอภายในวนวนเดยวตงแตทเธอบงเอญพบเงนจ านวนมากวางอยหนาหองพกของเธอ และเพราะความละโมบ สงผลใหตมตองพบกบเรองราวมากมายทเปลยนชวตของเธออยางทคาดไมถง

4.1.1.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตร เรองตลก 69 โครงเรองเปนการเลาแบบ

เรยงล าดบตามชวงเวลาอยางเปนขนเปนตอนบอกเหต และผลของเรองราวทงหมดทเกดขนภายในหนงวนผานตวตม ซงเปนตวผหญงและเปนตวละครหลกในการด าเนนเรอง โดยภาพยนตรเปดเรอง (Exposition) ดวยสภาพสงคมไทยทย าแยจากพษเศรษฐกจตกต าอยางตอเนองในปพ.ศ. 2540 ซงกระทบโดยตรงตอตวละครหญงของเรอง ตม เปนหนงในพนกงานทตองตกงานเพยงเพราะความซวยทจบไดเลข 9 หลงจากตกงาน ชวตตมตองดนรนเพอใหอยไดในสงคมทเตมไปดวยแรงบบคนโดยเฉพาะปญหาปากทอง จนวนหนงเมอตมพบเงนจ านวนหนงลานบาททวางอยหนาหอง เพยงเพราะความเขาใจผดคดวาเปนหองเลขท 9 แตความจรงเปนหองเลขท 6 ซงตวเลขกลบหวตกลงมา จากความเขาใจผดเพยงเลกนอยของหมายเลขหองน ามาสเรองราวทผลกผนชวตตมและคนรอบขางเธออยางคาดไมถงน ามาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) เมอตม ไดพลงฆาผชายสองคนทกลมผมอทธพลสงมาทวงเงนทวางผดหองตายโดยบงเอญในหองของเธอ และเปนชวงเวลาทตมตองตดสนใจระหวางบอกสงทเกดขนกบต ารวจหรอปกปดสงทเกดขนกบตวเองแลวหนไปพรอมกบเงน สดทายเธอเลอกทจะปกปดเรองทกอยางเพราะความกลวทเกดขนในจตใจไมอยากตดคก และพยายามหาทางออกใหกบตวเองโดยการอ าพรางศพทงสองไวในหอง พรอมทงหาซอกลองใบใหญทสามารถเอาศพลงไปไดแลวรอเวลาทจะเอาศพทงสองไปทงน าทอยธยาตามทเพญเพอนสาวทพกทเดยวกนแนะน าใหโดยบงเอญ และเกบเงนทไดหนไปเรมตนชวตใหมทองกฤษ แตแลวชวตของเธอยงคงวนวายไมจบเมอผมอทธพลเจาของเงน สบรวาเงนจ านวนนนอยทตม เธอจงถกตามลาตวโดยทตมเองกไมรตววา ครรชต คนทเธอตดตอจางใหท าหนงสอเดนทางปลอมเพอหนออกนอกประเทศ คอ คนทเปนเจาของเงนและตองการตวเธออยในขณะน เรองเรมตงเครยดมากขนจนกลายเปนจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอเรองศพทเธออ าพรางไวถกต ารวจทมาจบพวกเสพยาเสพตดขางหองเธอเขามาพบโดยบงเอญ ซงเปนชวงเวลาเดยวกบคนทผมอทธพลอกกลมสงคนมาสบเรองเงน และซอนตวอยในตเสอผาของตมในหอง น ามาสการยงตอสกนผลปรากฏวามคนตายเพมอกสองคนในหองของตม กลายเปนวาตอนนมศพสศพอยภายในหอง ตมจงตองออกไปซอกลองมาเพมเพอใสศพทงหมด และเอาไปทงน าใหทนภายในคนน โดยไปขอยมรถกระบะของ จม ซงเปนเพอนทตมสนททสด และเปนความบงเอญทจมถกแฟนทงก าลงคดจะฆาตวตายพอด จมจงรเรองศพตอนทตมจ าใจพาจมไปทงศพทอยธยาพรอมกน ทงสองเกดมปากเสยงกนและเปนชวงเวลาทตมลงเลวาจะฆาจมหรอไม แตสดทายดวยความเปนเพอนกนมานาน และตมกไมใชคนโหดราย เธอจง

63

ตดสนใจชวนจมหนไปองกฤษดวยกนเพอหนเรองวนๆทงหมด เรองราวด าเนนมาถงตอนจบ (Ending) เมอตมและจมเดนทางมาทคายมวยครรชต เพอเอาหนงสอเดนทางทสงท าไว กอนทจมจะโดนลกนองครรชตยงตาย และจบตวตมพาไปหาครรชตทนดพบกบ เสยโตง ท าธรกจรวมกนทหองของตม และตองการจะสะสางเรองราวทงหมดทน สวนตมเอาตวรอดมาไดโดยพลงมอฆาลกนองครรชตตาย กอนจะกลบมาเกบของ ของเธอทหองโดยไมรเลยวาพวกครรชต และเสยโตงมาดกรอกนอยทหองของเธอแลว และเหมอนโชคชะตาจะเขาขางตม เมอต ารวจซงไดรบแจงจากลงทดแลหอพกวาจะมเรองไมดเกดขนบกเขามาตรวจคน และหลงจากนนกเกดการยงกนอยางสนนหวนไหวภายในหอง ทกคนทมาทหองของตมตายทงหมดไมวาจะเปนกลมผมอทธพลหรอต ารวจ และในตอนนนเองทตมไดรความจรงวาเสยโตง คอ เจานายของเธอทเปนคนไลเธอออกจากงาน เหตการณทเกดขนท าใหตมคดไดวามนจะไมเกดขนเลยถาเธอไมโลภอยากไดเงนทไมใชของเธอ ตมจงตดสนใจน าเงนทงหมดทเหลอไปทงน า และเปนการทงเรองราวทงหมดทเกดขนไวเบองหลง กอนทจะเดนทางกลบไปเรมตนชวตใหมทบานของเธอทตางจงหวดดวยความรสกผดทเกดขนภายในจตใจ

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 มแกนความคดหลกเกยวกบ การใชชวต ชวตทดของมนษยไมไดขนอยกบโชคชะตา แตขนอยทความคดและการกระท า ถาคนเราท าด ท าในสงทถกตอง เรากไมตองกลววาจะเกดโชครายหรอเรองรายๆในชวต เรองตลก 69 จงเปนภาพยนตรตลกทอาจไมตลกส าหรบคนบางคน ทตองพบกบความไมแนนอนในชวต และในชวตของคนเราสามารถพบกบเรองทไมคาดคดไดตลอดเวลา เหมอนตมทชวตตองพบเรองราวมากมายเพยงเพราะกลองใบเดยวกบเลข 6 และ 9 หนาหองของเธอ ทท าใหเธอตองพบกบเรองแปลกๆเกดขนภายในวนเดยว ทงยงตองพลกผนเขาไปพวพนกบกลมผมอทธพล และการฆาตกรรมทเกดขนโดยมเงนในกลองเปนแรงดงดดใหผคนมากมายตองมาฆากนตายในหอง 69 เพยงเพราะความเขาใจผดเลกนอยเกยวกบหมายเลขหอง 6 กบหมายเลข 9 ของเธอทตกสลบกน และความผดพลาดเลกนอยทเธอมองขามโดยไมเคยคดทจะแกไขใหถกตองไดน ามาสความเปลยนแปลงในชวตครงส าคญ

นอกจากนเรองตลก 69 ยงมประเดนวพากษวจารณ เสยดส ผคน และสงคมไทยโดยเฉพาะในชวงทเศรษฐกจประเทศไทยตกต าอยางทสดสงผลใหมคนวางงานจ านวนมาก การใชชวตแบบตวใครตวมนไมไดคดหนาคดหลงขาดการวางแผนชวตทด และสงคมไทยทฟอนแฟะในสายตาชาวตางชาตทงเรองผหญงไทยกบการขายตวในตางประเทศ การคายาเสพตดสงผดกฎหมายตางๆ รวมถงการทคนไทยไมเคารพกฎหมาย ละเลย และมองขามทจะท าทงยงมการน าเสนอการคอรปชนของคนไทยบางคนน าเสนอใหเหนอยตลอดทงการกระท าและค าพดตงแตตนจนจบเรอง

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตร เรองตลก 69 ม 2 ประเภท คอ ฉากหลก ทเปนการด าเนนชวตของตวละครในเรอง และฉากรอง ทเปนชวงเวลาของการเกดเหตการณ ซงในภาพยนตร เรองตลก 69 เปนฉากในชวงเวลาของ ป พ.ศ. 2540 ปทเศรษฐกจไทยตกต า (ตมย ากง)

64

ประสบปญหามากมายในดานเศรษฐกจในประเทศ ปญหาคนตกงานรวมทงตว ตม ตวละครเอกของเรองทประสบปญหาดงกลาว ในสวนของฉากการด าเนนชวตของตวละครทส าคญ ซงเปนการแสดงใหเหนถงภมหลงตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครแตละตว รวมถงรปแบบการด าเนนชวตของตวละครม ดงน

(1) ฉากทท างาน เปนฉากแรกทเปดเรองม ตม และเพอนทท างานดวยกนซงเปนผหญงทงหมดก าลงจะโดนไลออกโดยหวหนางานทเปนผชายอยรวมกนภายในหองท างาน เพอพจารณาการท างานของพนกงานและการไลพนกงานออกเนองจากพษเศรษฐกจ โดยใชวธการจบฉลากซงเปนวธการทแปลกและไมมบรษทไหนใชวธน เพราะเปนการไลคนออกโดยไมไดพจารณาถงศกยภาพในการท างาน แตถกออกเพราะดวงไมด และตมกเปนหนงในจ านวนทตองตกงานในชวงเวลาทเลวรายของสงคมในขณะนน

(2) ฉากหองหมายเลข 6 และ 9 ของตม เปนฉากทส าคญทสดของเรอง เปนสถานททเปนพนทสวนตว แสดงใหเหนถงรปแบบการใชชวตของตวละครอยางตม ในลกษณะของคนเมองตางคนตางอย มโลกสวนตวในการด าเนนชวต และเปนเพยงพนกงานทวไปไมไดร ารวยทงยงเปนการแสดงใหเหนถงความสมพนธของตมกบตวละครคนอนในเรอง ททกคนตองเขามาพวพนกนภายในหองนกลายเปนฉากทมเรองส าคญเกดขนมากมายทงเรองด ทมเงนจ านวนมากมาวางอยหนาหอง และเรองรายตางๆเกดขนตามมาเกยวกบเงนจ านวนน มคนจ านวนมากทเขามาเกยวพนทงทตงใจ และเปนความบงเอญกบตมตองมาฆากนตายภายในหองหมายเลข 6 และหมายเลข 9 เลข 69 จงเปนหมายเลขหองของตมทตกสลบไปมาตลอดทงเรอง

(3) ฉากทคายมวยของครรชต เปนฉากทตมมาพบกบครรชต เพอตดตอใหครรชตท าพาสปอรตปลอมให และเปนฉากทเปดเผยถงเบองหลงของตวละครอยางครรชตวาเปนคนทพดจรงท าจรง สามารถฆาคนไดโดยไมกลวความผด เปนนกเลงทไมสนใจกฎหมาย แตในอกดานหนงกเปนการเปดเผยใหเหนวาครรชตกเปนคนหนงทศรทธาในพระพทธศาสนา แตไมศรทธาในกฎหมายโดย เปดคายมวยบงหนาแตเบองหลงคอ การท าธรกจผดกฎหมายและเปนเจาของเงนจ านวนนนโดยทตมไมทราบมากอน ครรชตจงเปนตวละครทมทงดานมด และดานสวางอยในคนๆเดยวกน

4) ตวละคร (Character) ทส าคญในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 ประกอบดวย (1) ตม คอตวละครหญงและเปนตวละครหลกทเดนเรองราวทงหมด ตมเปน

ผหญงธรรมดาจากตางจงหวด ทตาองการมชวตทดขนจงตดสนใจเขามาท างานในกรงเทพฯ เมองทเตมไปดวยการแขงขน และคาครองชพทสงขนจากผลพวงความรนแรงทางเศรษฐกจในขณะนน ตมท างานเปนพนกงานดานการเงนใหบรษทเอกชนแหงหนง และตองถกพจารณาเลกจางงานอนเปนผลมาจากเศรษฐกจทตกต าตอเนองในชวงป 2540 ภายนอกเธอจงเปนคนคอนขางเกบตว เปนคนพดนอย ใชชวตเรยบงาย แตฉลาดทจะเอาตวรอด และเปนคนมน าใจ ตมมความฝนอยากเกบเงนสงทบานใหทกคนได

65

อยอยางสบาย และเพอสานความฝนอกอยางของเธอ คอ การไดไปประเทศองกฤษสกครงหนงในชวต เพราะ เธอชนชอบในตวของเจาหญงไดอานาเปนอยางมาก

(2) ครรชต หนมใหญเจาของคายมวย และผมอทธพลท าธรกจผดกฎหมาย ไมเคยทจะเคารพกฎหมาย แตอกดานหนงเขากลบมความเลอมใสในพระพทธศาสนา ซงเปนความขดแยงทอยภายในคนๆเดยว เพราะในชวตจรงของเขา ครรชตเปนคนจรง พดจรง ท าจรง และสามารถฆาคนไดโดยซงขดตอหลกของศาสนา เขาไมสนใจกฎหมาย เพราะเขามความเชอวากฎหมายเปนเรองงเงา และถกสรางขนมาจากคนทเหนแกตวเหนแกประโยชนไมตางกนกบเขา โดยเฉพาะพวกนกการเมองทครรชตมองวาเปนพวก “มอถอสาง ปากถอศล” แตเขาไมใช ครรชตเปนคนๆหนงทรกษาค าพดและรกศกดศรของตวเอง

(3) จม เพอนสนทของตม จมมอาชพเปนแมคาปากจด เปนคนทตดสนใจอะไรดวยอารมณ และความรสกมากอนเหตผลเสมอ แตกเปนคนทมมน าใจตอเพอนเสมอ ภายนอกจมดเปนคนเขมแขง แตขางในกลบเปนคนออนไหว และขเหงาคนหนง เปนคนทรกใครแลวจะรกจรงเชอมนในผชายทตนรก ขหงและตองการใหคนรกเอาใจ แตเมอเธอถกคนทรกหกหลง ความรสกผดหวง เสยใจทเกดขนกท าใหเธอขาดสตและท ารายตวเอง จมจงเปนตวละครทสะทอนใหเหนถงความออนไหว ออนแอของผหญงไดเปนอยางด

(4) เพญ เปนหญงวยกลางคน แตกลบโชคดทมแฟนเดกกวาและเปนต ารวจ เธอเปนคนทชอบสอดรสอดเหนเรองคนของอนโดยเฉพาะเรองความสมพนธระหวางชายหญง เพญเปนผหญงทมมนษยสมพนธทด เขากบคนอนๆไดงาย เปนคนตลก ปากจด แตกมน าใจตอผอนเสมอโดยเฉพาะกบตมผหญงคนหนงทเธอบงเอญพบในหอพกเดยวกน และเพงรจกเพยงแควนเดยว แตเธอกสามารถทจะสานไมตรไดอยางรวดเรว

(5) เสยโตง เปนผมอทธพลทอยเบองหลงความขดแยง และผลประโยชนของเงนกอนนอกคน เขามสวนไดสวนเสยในเงนจ านวนนนเพราะการรวมกนท าธรกจผดกฎหมายกบครรชต ซงทงสองเปนผมอทธพลทไมสนใจกฎหมาย และเขากเปนคนเดยวกนกบเจานายของตม ซงเปนคนไลเธอออกจากงาน เพยงเพราะเธอจบไดเลข 9 ซงเปนตวเลขทเสยโตงไมชอบ

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 น าเสนอความขดแยงหลกๆ 2 ประการ ไดแก

(1) ความขดแยงทเกดระหวางมนษยกบสงคมโครงสรางสงคมทางเศรษฐกจทย าแยของประเทศไทยในขณะนนกบการตอสดนรนของผคนในเมองหลวงทามกลางเศรษฐกจทตกต า การทสนคาราคาปรบขน และการวางงานจ านวนมากของผคน รวมถงความถดถอยของสภาพบานเมอง และสงมชวต เชน ภาพหมาจรจด ภาพคนแกทถกทงใหอยตามล าพง หรอภาพคนทท างานโดยไรจดหมายและความเจรญในหนาทการงานซงเปนผลกระทบโดยตรงตอจตใจและรางกายของคนใน

66

สงคมนนๆทงยงสงผลโดยตรงตอความสมพนธของมนษยจนน ามาสความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยดวยกนเองเพราะแรงบบคนทเพมมากขนในการใชชวต

(2) ความขดแยงภายในจตใจ ระหวางการท าในสงทถกตองแตตวเองตองเดอดรอนกบการท าในสงทไมถกตองและอาจท าใหชวตดขนโดยไมสนใจวาจะเกดเรองอะไรตามมาหรอใครจะตองเดอดรอนในสงทตวเองท า เหนไดจากการทตมตองตดสนใจเรองเงนทเธอพบวาจะเกบไวใชจายในชวตและสานฝนในการไปเทยวประเทศองกฤษ หรอน าไปวางไวทเดมโดยการทเธอโทรไปถามเพอนเพอขอความคดเหน แตไมทนทเธอจะตดสนใจกมผชายสองคนมาทวงเงนถงหอง และเปนเหตใหเธอพลงมอฆาสองคนนนตาย ตอมาเธอกรสกสบสนระหวางการทเธอจะโทรบอกความจรงกบต ารวจหรอเลอกทจะปกปดแลวจดการน าศพทงสองไปทงเพออ าพราง แตดวยความกลวทตองตดคกเธอกเลอกทจะปกปดเรองราวทงหมด ตอมาในตอนทเธอตดสนใจเอาศพทกศพทบงเอญตองมาตายในหองของเธอไปทงน าทอยธยา โดยมจมเพอนของเธอทบงเอญมารเรองเขากเกดเปนความขดแยงในใจวาเธอจะจดการกบจมโดยการฆาปดปาก หรอเลอกทจะพาไปองกฤษดวยกน และเมอเรองทกอยางทเกดขนจบลงดวยการตายของทกคนทเกยวของยกเวนเธอคนเดยวทรอดชวตพรอมกบเงน เธอจงแกไขปญหาทเกดขนโดยหมดขอขดแยงในจตใจ เพราะเธอตดสนใจจบปญหาโดยการทงเงนทงหมดทเหลอและเดนทางกลบบานทตางจงหวดพรอมกบความรสกผดในจตใจ ความขดแยงทเกดขนในจตใจของตมลวนเปนผลมาจากการกระท าทผดตงแตตน ตมไมไดตองการทจะฆาคนหรอเปนสาเหตใหใครตองมาตาย เรองราวทเกดขนเปนความบงเอญทเธอคาดไมถง และไมคดวาเรองจะบานปลายอยางรวดเรวภายในวนเดยว

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ท าหนาทสอความหมายในสงทผชมสามารถมองเหน และไดยนเสยงทปรากฏอยในภาพยนตรทงหมด ในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 ม 2 อยาง ทเหนไดชด ไดแก

(1) เลข 69 หรอ เลข 6 กบ เลข 9 ตวเลขทผกผนอยตลอด และเกยวพนกบชวตของตมทงเรอง เปนเลขทท าใหเกดเรองราวทงด และเรองทเลวรายในชวตของตม ตงแตตนเรองกบการทตมจบไดเลข 9 แลวถกเลกจางงาน ตอมาเธอไดรบมตรภาพจากชายแปลกหนาทเขามาชวยเธอถอของไปทหองเลขท 6 ของเธอทตอนนตกกลบหวเปนเลข 9 และเปนทมาของความเขาใจผด รวมถงเรองราวมากมายทใครตอใครตางมาตาย หรอถกฆาทหองของเธอ และเปลยนชวตใหตองพบเจอกบเรองทไมคาดฝนอยางไมทนตงตว ในภาพยนตรผชมจะเหนวา ความผดพลาดทเกดขนทงหมดลวนเกดจากความผดพลาดเลกนอยเกยวกบ เลขหอง 6 กบ เลขหอง 9ในตอนตนและไมไดรบการแกไขทถกตองจากเจาของหอง คอ ตม ซงเปนการสอนใหเหนวาคนเราไมควรมองขามความผดเลกๆนอยๆ เพราะทายทสดแลวเรองทคดวาเลกนอยกสามารถกลายเปนเรองใหญไดเชนเดยวกน

67

(2) รปเจาหญงไดอานา ในหองตม คอ สญลกษณแทนความด ความฝนลกๆทสวยงามของเธอ ตมอยากทจะมโอกาสสกครงในชวตทจะไดไปเยอนประเทศองกฤษ แตในขณะเดยวกนกเปนการสะทอนใหเหนถงความทะเยอทะยานในจตใจของตม ทตองการมชวตทดขน มเงนมากพอทจะพาตวเองไปสความฝนทหวงไว ตมจงเปนเหมอนคนทวๆไป ทเกดในตางจงหวดแลวเขามาหางานท าในกรงเทพมหานคร เพอท าใหมความเปนอยทดขน และมโอกาสทจะสานฝนใหตวเอง เปนมนษยทมความรก ความตองการ และความปรารถนา สามารถท าในสงทถกตองไดแตในขณะเดยวกนกมชวงเวลาหลงผดกบสงทท า ตมจงไมใชคนเลวทอยากจะเหนใครถกฆาหรอเขาไปมสวนในเหตการณฆาตกรรมโดยไมมความรสกอะไรเลย เพราะลกๆแลวเธออยากเปนคนด อยากเปนเหมอนเจาหญงไดอานา และกอนทรปเจาหญงไดอานาจะถกท าลายลงในวนทชวตของเธอตองผกผนจากหนามอเปนหลงมอ จะเพราะโชคชะตาทกลนแกลง หรอเพราะสงทเธอท าผดตงแตตน ท าใหเธอตองพบเจอกบเรองทไมคาดฝนในชวตเพยงชวงเวลาหนงวน กอนทชวตของเธอจะเปลยนแปลงไปตลอด

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 มมมมองการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงอยางตม ทท าใหผชมสามารถเหนเรองราวทเกดขนกบตวละครทกตวในเรอง วาใครเคยมประวตอยางไรมากอนในอดต มรปแบบการด าเนนชวต และดานหนาทการงานท าอะไรโดยไมจ ากดในเรองเวลาและสถานท ผชมจะรบรทกอยางทงความคด สาเหตของการใชความรนแรงทเกดจากความเขาใจผด การละเลยทจะแกไขในสงทผดของตวละคร และความโลภทสะทอนผานตวละครอยางตม เมอพบเงนจ านวนมากหนาหองของเธอ ตมเปนตวละครหญงทมความส าคญ และเปนตวด าเนนเรองทงหมด รวมถงผลทเกดตามมาจากการกระท าในตวละครทกตวละครอยางชดเจน

4.1.1.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

(1) ตมกบครรชตทบานครรชต ตม: แตจะแนใจไดยงไงวา ครรชต: วาผมจะไมเบยวคณใชมยครบ คณไมมวนทจะแนใจอะไรได

หรอกครบ ถาคณตองการความแนใจแลวละก ผมขอแนะน าใหคณไปท าพาสปอรตทกระทรวงการตางประเทศ แลวไปขอวซาของจรงทสถานฑตแนนอนและสบายใจ และราคากถกกวาผมเยอะ

ครรชต: แตผมรบรองวาคณยงไมไดเดนทางวนนแนนอน อยางนอยกตองอาทตยกวาๆ หรอสองอาทตย แตกอกละครบคณจะแนใจไดไงวาสถานฑตเขาจะออกวซาใหคณ อยาลมนะครบวาหลายๆประเทศในโลกน เขาหมายตาคนทถอพาสปอรตไทย โดยเฉพาะผหญงสาวๆสวยๆอยางคณนละ เพราะพวกเขาเหลาน เขาคดวาประเทศไทยมอยแค 2 อาชพ ขอประทานโทษ ถาเปนผหญงก คอ กะหร สวนผชายก คอ พอคายาเสพตด นนเอง

68

ครรชต: คณผหญงครบๆ ชวตของผมปฏเสธการเคารพกฎหมายอยางสนเชง เพราะผมคดวากฎหมายมนงเงาส าหรบผม แตมอยสงหนงทคนเถอนอยางผมเคารพ คอ การรกษาค าพดและศกดศรมแตนกการเมองเทานนแหละครบ ทไมรกษาค าพดแตเทอดทนกฎหมาย

ตม: คะ บทสนทนาขางตน ค าพดของผชายทพดกบผหญงแมจะไมมการใชค าหยาบคายดาทอ

ผหญงทสนทนาดวย แตเปนการพดทแสดงใหเหนทศนคตทางลบทเขามตอกฎหมาย ตอผหญงไทยและตอสงคมไทยทก าลงเสอมถอย ทกอยางสามารถซอไดดวยเงนและอ านาจ และการทตม ไมปฏเสธหรอตอบโตเกยวกบการแสดงทศนคตของเขา กเปนการสะทอนใหเหนถงการยอมรบของตม วาเธอกเหนดวยทมผหญงไทยเปนกระหรมากขน และสงคมไทยทกวนนกเสอมโทรมมากขนทกวน ซงเปนการสะทอนใหเหนถงความรนแรงในระดบโครงสรางสงคมทเปนปญหาจรงๆในสงคมไทยในปจจบนทงเรองคามนษย ยาเสพตด และการละเมดกฎหมายน ามาสการใชความรนแรงและอาชญากรรม

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง (1) ตมกบจมทรานอาหาร

จม: รานฉนนะแก อยไดกเพราะตอเนยละ อพวกวยรนแรดๆทมนชอบมาเดนสวนกนมนชอบมาจบ มนกท าดกางกงกางเกงไประหวางทมนดมนกชอบท าแรดไป แลวแกนกออกมยวาตอ เขาทงสภาพ และขอาย อดอกพวกนนมนยงชอบกนใหญ

ตม: มเยอะวยรนแรดๆนะ จม: อย! แกเพยบ เศรษฐกจยงเหยนะ คนมนยงแรด

บทสนทนาขางตนของตม กบ จม แสดงใหเหนถงมมมองความคดของคนทงสองทมตอวยรนหญงในสงคมไทยขณะนน โดยทงคมองทกวนนวยรนหญงไทยจ านวนมากมพฤตกรรมทไมดเกยวกบการวางตว ไมเปนกลสตร และไมมศกดศรซงมการใชค าพดในเชงต าหน เหนบแนมผหญงทปฏบตตวดงกลาว

(2) เพญกบเพอนภายในหอง เพอนเพญ: มนแลกกนแขนขาหอยขนาดนนนะเพญ มนไมไดเอากนท

เดยวหรอก เพญ: ถงวาอะด พกหลงเนยออนเพลยเพลยแรงตลอดเลย สมยกอนเนย

เอากนฉบหายวายโปงเลย เชาสายบายเยนกลางคนดกๆดนๆตงนาฬกาปลกตนขนมาเอากนยงมเลย เพอนเพญ: เลวกนขนาดเนยนะแกมโทษสถานเดยว ตดทง... กตดไอนน

นะแหละ แกไมรเหรอ ตดมนทงส คนเรามนเลวเพราะเจาโลกอนเดยวกตดมนทงซะใชเปลา มนจะไดเปนคนดขนมาบาง ตดทงๆฮาฮา..

69

เพอนเพญ: ตดฉบเดยว..ใหขาดไปเลย... ตดเสรจแลวใชมย..เธอกเอาไอทตดเนยนะ หยอนลงไปในน.. แลวเธอกปนๆๆๆ.. ตอนทเครองมนปนอยเนยนะ เธอกอธบายใหมนฟง วาเพราะอะไร มนกบจาวโลกของมน ถงตองแยกทางกนเดน.. ฮ แลวกเพอเปนการตอบแทนความมน าใจของนงนนนะนะ ทใหน าปลาเธอยม.. เธอกเอาไอนนนะนะ ของไอนายต ารวจหนาหมอ ทปนจนละเอยดแลวเนยนะ ท าเปนลาบใหมนกน...

บทสนทนาขางตน เกดขนหลงจากทเพญแอบมองตมกบแฟนของตมมอะไรกน แตกลบเหนตมอยกบแฟนตวเอง และเขาใจผดคดวาสองคนมความสมพนธเชงชสาวกน เพญรสกเหมอนโดนหกหลงทงจากตมและคนรก น ามาสความโกรธเกลยดชงชง จนตองเกบไประบายใหเพอนฟง และบทสนทนาขางตนแมจะฟงคลายเรองเลาตลกขบขนของผหญง ซงเปนการระบายความคบแคนใจของผหญงดวยกนอาจเปนเรองปกต แตการทตวละครกลมนพดเนนถง การตดอวยวะเพศ ของผชายหลายครง กเปนการสะทอนใหเหนถงความไมปกตทเกดขนในจตใจ และทายทสดกน ามาสเหตการณความรนแรงเกดขนระหวางผหญงดวยกนเอง เชน การลงไมลงมอกนระหวางเพญกบตมในลฟทของหอพก

4.1.1.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.2 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69

ลกษณะความรนแรงทผหญงถกกระท าในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 พบวา สวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) ทจะแสดงใหเหนถงสหนาความเจบปวด หวาดกลวของตวละครผหญง และภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) ทสอใหเหนการกระท าความรนแรงของตวละครชาย บรรยากาศโดยรอบทมการใชความรนแรง นอกจากนยงใชสโทนรอน หรอใหแสงทแขงผานดานขางของตวละครจนเกดเงาทมากกวาปกตในฉากหลงทมดหรอใชชวงเวลากลางคน เพอแสดงใหเหนถงความไมปลอดภย ความรนแรงทเกดขนในเรอง

70

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.3 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69

ลกษณะความรนแรงทผหญงเปนผกระท าในภาพยนตร เรองตลก 69 พบวา สวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากการพลงมอไมตงใจใหเกดขน หรอเปนการปองกนตว โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) จบแคบางสวนของรางกาย เชน มอทจบมด หรอมอถอปน ผชมจะไมเหนสหนาของผหญงขณะก าลงกระท าความรนแรงตอผชาย แตจะเหนเมอเหตการณความรนแรงสนสดลงทการตายของตวละครผชาย และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนถงการลงมอตอส บรรยากาศทมด หรอเปนสถานททบงคบไมมทางใหหน เชน ในหอง ในรถตอนทตมพล งมอฆาลกนองครรชต เพอใหเหนถงความไมปลอดภย หรอตกอยในสถานการณทจ าเปนจะตองลงมอกระท าความรนแรงเพราะไมมทางใหหนของผหญงและจบลงดวยการตายของผชาย ทงยงมการใชโทนสรอน (Hot Tone)ใหแสงทแขงผานดานขางของตวละคร ในฉากหลงทมดหรอเปนเวลาค าคนเปนสวนใหญในภาพยนตร

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน

71

ภาพท 4.4 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าโดยผหญงจากภาพยนตรเรอง เรองตลก 69

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกนในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 พบวา สวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ซงเปนผลทเกดจากความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) แลวสะทอนออกมาเปนพฤตกรรมทไมปกตโดยกระท าความรนแรงกบตวเอง เชน การกรดขอมอตวเองประชดคนรกโดยขาดสต หรอการใชปนจอปากตวเองเพราะรสกกดดนกบสงทเกดขนโดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) เพอใหเหนถงสหนาแววตาความรสกของตวละคร และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) กบเหตการณทผหญงกระท าความรนแรงตอผหญงดวยกน เชนฉากทตมจอปนไปทเพอนของเธอ หรอฉากตบตกนระหวางตมกบเพญในลฟทเรองผชาย เพอแสดงใหเหนถงบรรยากาศของความอดอดลงเลใจ หรอความรนแรงทเกดจากความเจบช าใจ โดยใชแสงดานขาง (Side Light) ของตวลละครเพอสะทอนความรนแรงสวนใหญทเกดขนจะอยในฉากหลงทมดหรอเปนเวลากลางคนใชคณภาพแสงแขง (Hard Light) จนเกดเปนเงาชดเจน หรอใชโทนสรอน (Hot Tone) เพอสะทอนถงพฤตกรรมความรนแรงทเกดขนของตวละคร

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร

72

ภาพท 4.5 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง เรองตลก 69

ลกษณะความรนแรงอนๆทปรากฏใหเหนอกรปแบบหนง คอ การใชภาพความเสยหายทเกดขนแทนการกระท าของมนษยทมความรนแรง ภาพความเสยหายของสงของเครองใช หรอสถานท และการใชสโทนรอน (Hot Tone) อยางสแดงในฉากนนๆอยางตงใจ ซงสแดงหรอสสมเปนสโทนรอนสามารถสอใหผชมเขาใจไดถงความรนแรงทซอนอย ซงจะเปนภาพทถายในระยะใกล (Close-Up Shot) เปนสวนใหญ เพราะสามารถทจะจ ากดความสนใจของผชมใหอยกบภาพภาพนน และสะทอนภาพทปรากฏไดอยางชดเจน

4.1.1.4 สรปภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 ภาพยนตรเรอง เรองตลก 69 เปนภาพยนตรแนวตลกรายเลาเรองผานจดยนของตวละคร

ผหญงภายในชวงเวลาเพยงหนงวนทเกดเรองราวทงด และรายสลบกนไปมาจนสรางความรสกสบสนใหกบตวละคร รวมถงประเดนเสยดสสงคมไทยสอดแทรกอยตลอดทงเรองผานภาพและค าพดของตวละคร ซงเปนสงทผก ากบอยาง เปนเอก รตนเรอง เจตนาใสไวในภาพยนตรเรองน ความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรสวนใหญมสาเหตมาจากความเขาใจผดของตวละคร หรอเปนความบงเอญของตวละครทเขาไปของเกยวในเหตการณแบบผดทผดเวลาในสวนความรนแรงทผหญงเปนผกระท าในเรองสวนใหญเกดจากความไมตงใจทจะกระท าแตโดนสถานการณบบบงคบ หรอเพอปองกนตวในชวงเวลาวกฤต เกดสลบกบพฤตกรรม และค าพดของตวละครทแสดงออกอยางตลกๆ สรางมตแปลกๆใหตวละครเชน ตวละครทเปนลกนองครรชตตอนทจบตวตมแลวจะพาไปหาครรชต กลบมารองไหตอหนาตมเพยงเพราะไดฟงเพลงทแมของตนชอบกอนทจะถกฆาตาย หรอฉากสดทายในหองตมทตองมายงกนตายทงหมดกเพยงเพราะเสยงโทรศพททดงขน พฤตกรรมหรอเหตการณเหลานจงดตลก แตเปนความตลกทแฝงดวยความรนแรงทสรางเปนความแปลกใหมของการเลาเรองท าใหภาพยนตรเรองนไดรบรางวลมากมาย เชน บทภาพยนตรยอดเยยม ผก ากบยอดเยยม และนกแสดงน าหญงยอดเยยม ประจ าป

73

พ.ศ. 2542 ทงรางวลพระราชทานพระสรสวด รางวลภาพยนตรแหงชาต สพรรณหงส และรางวลชมรมวจารณบนเทงอกดวย

4.1.2 ภาพยนตรเรอง ขงแปด (2545)

ภาพท 4.6 ใบปดภาพยนตรเรอง ขงแปด (2545)

ภาพยนตรเรอง ขงแปด เรองราวของ ดาวไสว ไพจตร บณฑตสาวมการศกษา และมครอบครวทอบอน เธอมความฝนอยากเปนนกเขยนนวนยาย แตกลบตองมาตดคกนานถง 10 ป ในขอหาฆาคนตายโดยเจตนา เมอพนโทษออกมาเธอกไดไปอยกบเพอนทใชชวตไมตางจากชวตของเธอ ดวยอาชพทสงคมรงเกยจ เรองราวความสกปรกของสงคมคอ สงทสะทอนออกมาในเรอง ขงแปด เรองทเขยนมาจากเรองจรงของเธอ

4.1.2.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง ขงแปด เลาเรองราวชวตของผหญงสอง

กลมระหวางคนในคกทถกกกขงอสรภาพโดยกรงเหลกกบกลมโสเภณนอกคกทถกกกขง กดกนจากคนในสงคมโดยอาชพทท า ผานนวนยายชวตของเธอ ดาวไสว ไพจตร ถายทอดเรองราวของผหญงทมการศกษาด ทมชวตความเปนอยทดในครอบครวทอบอน และก าลงไดท างานทตวเองรก แตตองมาตดคกในแดน 8 ตามค าพพากษาลงโทษเดดขาด และแนนอนจากชวตทสวยงามแตตองมาอยในคกทมดมนความแตกตางเหลานยอมกอใหเกดเรองราว ความขดแยงเกดขนมากมายภายในคกทงเรองทดระหวางเพอนนกโทษดวยกนจนแมแตก าแพง ลวดหนาม และกฎเหลกกไมสามารถทจะขดขวางพวกเธอได

74

และความรนแรงทเกดขนภายในจตใจ วาจา และการกระท ากอนจะเปดเรอง (Exposition) ดวยเหตการณงานศพของ ดาวไสว ไพจตร หลงจากทเธอไดเปนนกเขยนนวนยายไดส าเรจ ตามความฝนของเธอ เธอสงเสยกอนตายกบลกชายคนเดยวของเธอชวยเปนธรจดการเรองงานศพ และโทรตามเพอนทเธอรกมาในวนสดทายของงานศพ เพอลอยเถากระดกของเธอกบเถากระดกเพอน 2 คนของเธอพรอมๆกน ดาวไสว เธอใชชวตอยางสงบในตางจงหวดเมอออกจากคก และตายไปอยางสงบในวนสดทายของชวต เธอไมเคยทจะเลา หรอบอกอะไรเกยวกบตวเธอใหลกชายของเธอรรวมถง นยายเรอง ขงแปด ทเธอเขยนมาจากชวตจรงของคนคกคนหนงทฆาคนตายเพราะ ถกคนรกหกหลงคบช กอนทเรองราวในอดตเกยวกบเธอจะยอนกลบมาใหเหนเปนภาพทชดเจนยงกวาค าพดใดๆ เรองราวจงเขาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) ในอดตของดาวไสว หญงสาวเปนคนสวยเพงจะจบการศกษามาใหมๆ และเตมไปดวยความมงมน มความใฝฝนทงเรองการงาน และความรก เพราะเธอก าลงคบหากบผชายคนหนงซงมอาชพเปนต ารวจเธอรก และเชอใจเขามากจนไมคดวาเขาจะนอกใจเธอได จนวนหนงเมอเขาโทรมายกเลกนดกบเธอโดยอางเรองงาน แตดวยความทเธอเปนผหญงโรแมนตกตองการทจะท าอะไรพเศษเพอคนรก เธอกลบพบเรองทชอกความรสกเหมอนโดนตบหนา ถกหยามศกดศรโดยการหกหลงจากคนรกใหเสยทงตวและหวใจ เมอเธอเหนแฟนของเธอนอกใจเธออยกบผหญงอกคนในหองของเธอเอง ดวยความโกรธแคน และขาดสตเธอใชปนของเขายงทงสองตาโดยไมคดจะหนเธอนงรอต ารวจพรอมอาวธปนในมอ เหตการณในคนนนท าใหเธอกลายเปนผตองหาฆาคนตายโดยเจตนา และตองเขาไปอยในแดนแปดหรอทคมขงผตองหาหญงฉกรรจ วนแรกในคกเธอไดรจกกบเพอนคนคกสามคนทตางตองตดคกดวยขอหาฆาคนตายทงสน และการเขาไปอยในคกวนแรกกสรางความอดอดล าบากใจตอเธอเปนอยางมาก เธอไมสามารถทจะปรบตวหรอยอมรบตอสงทเปนอยไมวาจะเปนคนหรอสถานทจนเกดเปนความกดดนลกๆภายในใจ และดวยความทเธอเปนคนสวยท าใหดาวไสวมทงคนทชอบและคนทเกลยดทงยงถกกลนแกลงอยเสมอ แตเธอกโชคดไดรบการชวยเหลอจากเพอนนกโทษและสอนใหเธอรจกทจะอยในคก รจกอดทนรอคอย และสงเกตสงรอบตวอยางระมดระวงจนเธอเรมทจะปรบตวได และเปดใจยอมรบเพอนในคกอยาง เพญ จอย และพกตร ชวตในคกของเธอด าเนนไปเรอยๆเหมอนทกวน จนวนหนงทเธอไดไปรเหนการท ารายรางกายระหวางกลมนกโทษหญงทอยมานานและชอบทจะหาเรองคนอนๆไปทวรวมทงตวเธอดวย เธอจงถกคนกลมนนหมายตา ขมขท ารายแตเธอกเอาตวรอดมาได ตลอดระยะเวลาทอยในคก คกไดสอนอะไรหลายอยางแกเธอ และกพรากหลายสงหลายอยางไปจากชวตเธอทงอสรภาพ และอนาคตทสดใสรวมถงคนทเธอรกทรอคอยเธออยทบาน กอนทเรองจะตดกลบมาใหเหนเรองราวชวตนอกคกของกลมโสเภณกลมหนงทใชชวตอยางอสระโดยเฉพาะเรองความรก แตดวยอาชพทท าสงผลใหความรกทแทจรงเปนเรองทเกดขนไดยาก ชวตของพวเธอจงไมตางอะไรกบการโดยกกขงโดนดถกรงเกยจจากสงคม และไมสามารถไดทกสงตามทใจปรารถนา พวกเธอทกคนตางสญเสยคนทรกและเพอนรกทถกฆาเพยงเพราะเปนโสเภณใหกบตญหา

75

ของผชายทเหนผหญงเปนเพยงเหยอ และทระบายอารมณโดยทพวกเธอไมสามารถจะเรยกรองความเปนธรรมไดสวนหนง เพราะมนเปนสงทเธอเลอกเอง กอนทเรองราวทกอยางจะตดกบไปในคก และเรมเขาสจดวกฤต (Climax) ของดาวไสว เมอเธอโดนท ารายรางกายจากคนคกดวยกนโดยวธทผหญงปกตไมท ากน เชน การขมขน หรอการใชสงของสอดใสเขาทางอวยวะเพศ เปนตน เรองทเกดขนสรางความโกรธแคน อบอาย และความกดดนทเธอกดเกบไวทกอยางไดระบายออกมากลายเปนความรนแรงอกครง เธอใชวธการทคนคกท ากนเพอแกแคน คอ “ตาตอตา ฟนตอฟน” โดยไดรบการชวยเหลอจากเพอคนคกของเธอ ดาวไสวใชคอนทบมอผหญงทท าเธอจนแหลก กอนทจะขมขไมใหมายงกบเธออกเพราะไมอยางนนคราวหนาจะไมใชแคทบแตเธอจะตดมอทงเสย เหตการณทเกดขนครงนสอนใหเธอรจกทจะส และรจกทจะรอคอยอยางแทจรงเธอไดเรยนรหลายสงหลายอยาง และคกกท าใหเธอไดมโอกาสรจกกบกลมโสเภณนอกคกทเปนเพอนกบเพญ และคอยชวยเหลอเธอเมอเธอไดรบอสรภาพอกครง เหตการณตางๆเรมเขาสบทสรปของเรอง (Ending) ทกคนใกลจะไดรบอสรภาพไดออกไปใชชวตนอกคกอกครงแตแลว เรองไมคาดฝนกเกดขนอกครงเมอเพญ เพอนรกของเธอเกดบนดาลโทสะทโดนดาวาเปนกะหรจากคนทเคยท ารายดาวไสว เพญใชมดแทงผหญงคนนนเสยชวตภายในคก ซงท าใหเพญโดนตดสนประหารชวตทนท แตกอนตายเธอไดสงเสยใหเกบศพเธอไวเพอรอเผาพรอมเพอนคนคกของเธอ คอ ดาวไสว และพกตร หลกจากนนไมนานพกตรกตายลง เพราะเปนโรคมะเรงทล าไส และเหลอเพยงดาวไสวทไดออกจากคกพรอมกบอสรภาพอกครง เธอเขยนบนทกเรองราวทกอยางเกยวกบชวตคนคกเปนหนงสอเรองเรอง ขงแปด จนประสบความส าเรจในหนาทการงานอยางทเธอเคยฝนไวกอนทเธอจะจากโลกนไปอยางสงบในบานทตางจงหวดพรอมความทรงจ าทผานเขามาในชวตของผหญงคนหนง

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง ขงแปด เปนเรองเกยวกบตณหาความปรารถนาของผชายทมากเกนพอด เปนการกระท าทไมมความรสกยบย งใจในสงทกระท า จนน ามาสการท าลายความสมพนธของความรก ความไวใจทมใหของคนทตวเองรก จนกลายเปนสาเหตหนงน ามาสการใชความรนแรงทมนษยกระท าตอกน เพราะสญเสยความรก หมดความไวใจ และหมดความรสกเหนอกเหนใจกน การกระท าทกอยางทเกดขนน ามาสความรนแรงโดยไมคาดคด ทกอยางลวนเกดจากความรสกมากกวาการใชเหตผลในการด าเนนชวต มหลายเหตการณบบบงคบใหผหญงตองกลายเปนผตองหาฆาคนตาย กระท าความรนแรงทงทไมไดตงใจอยากใหเกด แตเพราะถกกดข ถกกระท ามากอน และทายทสดกตองเขาไปอยในเรอนจ า สญเสยอสรภาพ และหมดอนาคตไปกบสงทเกดขนเพยงเพราะอารมณชววบ การใชความรนแรงระหวางกน จงเปนสงททกคนตองตระหนกวามโทษรองรบทงผทกระท า และผทถกกระท า และในความสมพนธระหวางคนรกนอกจากความรก ความซอสตย และความไวใจ เปนสงทส าคญอยางมากทจะชวยใหเราสามารถทจะอยรวมกนไดแมวาผหญงกบผชายจะมความแตกตางกน

76

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง ขงแปด สวนใหญเปนฉากแสดงใหเหนถงการด าเนนชวตของตวละคร ภมหลง ฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครในเรอง โดยม คก เปนฉากส าคญทสดของภาพยนตรเรองน ไมเพยงแตใชในการลงโทษผกระท าผดใหส านกความผด แตคกยงเปนสถานททใชจองจ าอสรภาพทจะคดหรอกระท าของนกโทษทกคนตองอยภายใตกฎเกณฑทเครงครด และเปนททดสอบจตใจของนกโทษแตละคนวามความเขมแขงมากพอทจะอดทนตอแรงบบคนตางๆวาจะเลอกทจะเปนคนด กลบตวกลบใจ หรอเลอกทจะเปนคนเลวตอไป เมอตองเขามาอยในสถานทแหงน ความแตกตางของแตละคน รวมถงกฎเกณฑตางๆจงเปนสถานททตวละครหลกของเรองใชในการเรยนรชวตอยางแทจรงใหอยกบปจจบนและลมอดตทผานมา รอคอยอนาคตอยางสงบสอนใหเขาใจชวตมากขน ฉากในภาพยนตรไมไดสะทอนใหเหนถงความรนแรงทกระท าตอกนเทานน แตยงสะทอนใหเหนดานทดระหวางเพอนมนษยดวยกน คอ ความรสกเหนอกเหนใจกน ชวยเหลอกน แมวาสงคมภายนอกจะมองวาคนทตดคกเปนนกโทษกระท าความผด แตความผดเปนสงทเราสามารถทจะใหอภยกนได เมอผกระท าไดส านกความผดนนและไมเคยมใครทไมเคยท าผดพลาดในชวต

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง ขงแปด ตวละคร ดาวไสว ไพจตร เปนตวละครทมความส าคญอยางมากในการด าเนนเรองทงหมดในภาพยนตร เกยวพนเชอมโยงทกตวละครเขามาไวดวยกน ท งยงมความแตกตางกนในทกเรองไมวาจะเปน การด าเนนชวต ภมหลง ครอบครว แตทามกลางความแตกตางของตวละคร กลบมสงหนงทเหมอนกน คอ มนษยทกคนผดพลาดไดเสมอ และความผดพลาดทเกดขนจะท าใหเราเขมแขงเตบโตขน และอกเรองหนง คอ ตวละครในเรองทกคนลวนถกกกขง ถกจ ากดอสรภาพไมวาจะเปนคนทอยนอกคกหรอคนทอยในคกกตาม ตวละครทงสองกลมจงมลกษณะมความเปนมนษยสง คอ เปนคนทมทงความดและความเลวปะปนกน เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผถกกระท าความรนแรง และผกระท าความรนแรงในเรอง

(1) ดาวไสว เปนผหญงสวย รกศกดศร มนใจในตวเองแบบผหญงสมยใหม มการศกษาทด ฐานะความเปนอยด มครอบครวทอบอนเขาใจเธอ และเธอมความฝนวาสกวนหนงเธอจะตองเปนนกเขยนนวนยายทประสบความส าเรจ มครอบครวทอบอนเหมอนพอกบแม ไดแตงงานกบคนทรกและรกเธอ ดาวไสวมแฟนทคบกนมานานเธอไวใจและเชอใจจนไมคดวาแฟนของเธอจะมพฤตกรรมนอกใจเหมอนผชายคนอนๆ จนวนทเธอรความจรงดวยตาของตวเอง ความโกรธแคน ผดหวงท าใหเธอตดสนใจท าทกอยางโดยไมกลวผลทจะตามมา เพราะเธอเปนคนตรงทงการคดและการกระท า กลาท ากลารบเธอยงผชายคนนนตายโดยไมคดทจะหน และยอมรบผดทกอยางกบสงทกระท าเมอเธอเขาไปอยในคกรวมกบนกโทษคนอนๆ ในชวงแรกเธอไมยอมทจะปรบตวมพฤตกรรมกาวราว

77

ทงการกระท าและค าพด แตสดทายเพอนนกโทษและคกกสอนใหเธอรจกทจะสงบ อดทน และมความเปนผใหญมากขน ทกสงทผานเขามาในชวตลวนเกดจากการเรยนรของเธอทไดจากกรงขงแหงน

(2) จอย เพอนคนแรกของดาวไสว ตองโทษพรอมกนกบเธอกอนทเขามาอยในคก จอยเปนผหญงทแตงงานแลวมลกสาวหนงคนก าลงเปนวยรน สวนตวเธอมอาชพเปนนางพยาบาล โดยนสยแลวเธอเปนคนออนโยน มน าใจชอบชวยเหลอผอน เปนคนทมความอดทนดระดบหนง และเปนแมทรกลกมากจนวนทเธอตองสญเสยลกสาวคนเดยวไป เพราะลกสาวทนไมไดทตองอบอายจากการถกผชายขมขน และไมรบผดชอบทงยงดถกวาครอบครวเธอนนยากจน ไมสามารถทจะท าอะไรได เมอฟองรองกวาคดจะจบสน เธอแทบไมมหวงวาจะไดรบความยตธรรม ดวยความแคนเธอจงตามไปยงผชายคนนนตายเพอลางบาปใหกบลกของเธอทตายไป สวนเธอกตองเขามาอยในคก และไดมาพบกบดาวไสว และ เพญ

(3) เพญ เปนผหญงทมลกษณะคลายผชาย พดนอย แตเปนคนจรงพดจรงท าจรง เธอ เขาใจชวต และรจกทจะอยกบปจจบน เธอเปนคนสอนใหดาวไสวเรยนรสงตางๆรอบๆตว รจกทจะปรบตว และอดทน กอนทจะตองโทษ เพญเปนผหญงขายบรการมากอนเธอเปนเพอนกบกลมผหญงขายบรการนอกคก ซงหลงจากดาวไสวพนโทษเธอไดไปอาศยอยกบกลมคนเหลานน เพญตดคกเพราะเธอฆาผชายสองคนตายจากการทพวกเขามาดถก กดขเธอ เพญจงเปนเหมอนคนกลางทเชอมความสมพนธระหวางดาวไสวกบเพอนของเธอ (ผหญงขายบรการ) ทอยนอกคก และเปนคนคอยชวยเหลอเธอมาโดยตลอดเปนเพอนรก และเพอนตายคนหนงของดาวไสว

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง ขงแปด เปนความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย โดยเฉพาะผหญงดวยกนเอง และเปนผหญงทตองตดคกเหมอนกนเพราะท าผดจะดวยเหตผลอะไรกตาม การทคนแปลกหนาตางทตางถนแตตองมาอยรวมกนยอมตองมความขดแยงเกดขนเปนเรองธรรมดา เปนความไมลงรอยกนทงในดานทศนคต การศกษา ภมหลง และพฤตกรรมทตดตวของแตละคนกอนทจะเขามาอยในคก อาจท าใหเกดความสมพนธทด เชน เกดความเหนอกเหนใจซงกน แตในอกดานหนงกเปนความสมพนธทไมลงรอยกน รงแกเอาเปรยบคนทออนแอกวา สรางใหเกดความขดแยงทงในจตใจ และการกระท าทน ามาสความรนแรงไดทงสน ความขดแยงในเรองจงไมไดท าใหเกดความสมพนธระหวางบคคลในทางลบเทานน แตความขดแยงทเกดขนในเรองยงมสวนชวยใหทกคนเรยนรความแตกตาง ชวยในยการปรบตว เพอทจะอยรวมกนได เพราะทายทสดทกคนตางกเปนนกโทษเหมอนกน ตองอยในกฎเกณฑเดยวกนภายในกรงเหลกทลอมกรอบไวอยางหนาแนน

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol)ในภาพยนตรเรอง ขงแปด เรองราวของผตองหาหญงทตองถกจองจ าในคดฆาคนตายและคดอนๆทเปนอาญา คก หรอ กรงเหลก จงเปนสญลกษณพเศษทชดเจนแทนอสรภาพ เสรภาพทผตองหาทกคนตองสญเสยถกจ ากดภายใตกฎเกณฑทเครงครดและกฎหมดวยกนเองทมแตคนคกดวยกนทรวาเมอเขาไปอยควรทจะท าตวอยางไร และยงเปน

78

การตดขาดคนๆนนออกจากโลกภายนอกทงตอนทอยในคก และเมอออกจากคกสงทตดตวออกไปดวย คอ ตราบาป ทท าใหคนในสงคมตราหนาวาเคยตดคก เคยฆาคนตายโดยทเขาเหลานนไมรดวยซ าวาเพราะสาเหตใดผหญงเหลานจงตองเขาไปอยในคก ท าไมจงตองฆาคน นอกจากนคกไมใชแคทกมขง แตยงเปนสถานท ทสอนคนเหลานนใหรจกทจะอดทนรอคอย และเรยนรทกสงทกอยางท าหนาทเหมอนโรงเรยน จะตางกนตรงทไมมใครสอนหรอใหอภยเมอเราท าผดเราตองไดรบบทลงโทษ ทกอยางลวนเกดขนจากการเรยนรดวยตวเองและพยายามท าผดใหนอยทสด ยอมรบทจะปรบตวเพอความอยรอดของตวเอง

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน(The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงเปนหลก เลาเรองแบบไมเรยงตามล าดบเวลายอนไปยอนมาระหวางคนทใชชวตในคกทตองพบกบความกดดนในจตใจ ความรนแรงทางกาย วาจา และการเรยนรสงใหมๆ กบคนทมชวตนอกคกท างานขายบรการอยางเตมใจในลกษณะเปรยบเทยบมทงดานทเหมอนกนและดานทตางกนในการด าเนนชวตของแตละคนผานนวนยายของดาวไสว ตวละครเอกของเรอง ถายทอดใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต รวมถงจตใจ และพฤตกรรมของตวละครทงสองกลม ทงในสวนทดและสวนทผดพลาด แมพวกเขาจะถกจ ากดอสรภาพ แตพวกเขากมเสรภาพในการทจะเลอกใชชวต เลอกวถการด าเนนชวตดวยตวเอง และทกคนตางมความฝนทตองท าใหส าเรจแมวาพวกเธอจะเปนกลมคนชายขอบของสงคม

4.1.2.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง ผวจยไมพบบทสนทนาทรนแรงระหวาง

ผชายกบผชายในภาพยนตรเรองน 2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง เนองจากตวละครผหญงสวนใหญเปน

คนทตองตดคก และอกกลมกมอาชพเปนโสเภณตองพบเจอกบความรนแรงจากคนอนๆในสงคม และอกดานหนงกเปนผกระท าความรนแรงเสยเอง บทสนทนาในเรองจงเตมไปดวยค าหยาบค าแสลงห มลกษณะดถกสอดแทรงอยในบทพด ซงเปนค าพดทคนทวไปไมพดกนจะพดกนกเฉพาะกลมเทานน

(1) เพญกบดาวไสวทโรงอาหาร จอย: ไมจ าเปนกไมตองไปยงกบอนน เพญ: แลวกระวงจมกบลนเธอเอาไวใหดดวย ดาวไสว: พพดอะไรฉนไมเขาใจ เพญ: เรยนมากสงกหดดเองเสยมง โดนตบสกฉาดแลวจะเขาใจ ดาวไสว: นพดอยางนเกนไปหรอเปลา

(2) กลมนกโทษกบดาวไสว นกโทษ 1: ไมจายคาเชาทกปลกบานไมได

79

ดาวไสว: พงรวาตรงนเปนบานเชา คดวาเปนคกมาตงนานแลว นกโทษ 2: แตส าหรบนองฟรกได แตตองยายมาอยบานพ ดาวไสว: ฉนชอบของแขงๆอะพ ไอประเภทสากๆนมๆเปอนน าลาย

อยางพเนย...ฉนวามนไมไดเรองหรอก...อกอยางฉนไมเคยนอนบานคนอน (3) กลมนกโทษกบดาวไสว

เพญ: ตงแตกเขาคก กไมเคยถามใคร วามงรมยกเปนใคร แตทกคนเขากรวากเปนใคร เหลอกแตมงเทานนแหละทท าเปนไมร กจะท าใหมงรแตไมใชก ดาวคดเอาเองเลยจะจดการยงไง

ดาวไสว: จบมอมนไว...จรงอยางทพวาฉนมนกอขคก แตคกนมนกเปลยนไดแคตวของฉนแตใจฉนกยงเปนคนอย...ไดถาพอยากใหฉนเปนอขคกฉนกจะเปน (เอาคอนทบมอ) และถาพยงยงกบฉนอกละก...กนแหละจะตดมอมง ปง!

(4) เพญกบกลมนกโทษในหองรวม เพญ: ไดขาววามงวางยาก นกโทษ: กไมรเรอง กจะท าท าไมไหนๆกกจะไปแลว เพญ: อสตว! มงคดวามงตดคกนานกวากหรอไง...ท าไมไมตางคนตางอย

วะ แคมอมงโทษฐานทมายงกบคนของกมนยงไมพอใชมย...ถากโดนยายไมวามงจะไปนอนทไหนแมกระทงมงออกไปแลวกเถอะเวลานอนมงอยาเผลอหลบตาแลวกน

นกโทษ: กระหรจากซองอยางมงจะมน ายาอะไร... เพญ: ผชายสองคนทมนเรยกกวาอกระหรมนตายดวยน ามอก...กไม

อนญาตใหใครหนาไหนมาเรยกกวาอกระหรอก (เพญใชมดแทงนกโทษตาย) บทสนทนาขางตนทงหมด แสดงใหเหนถงอนตรายและความรนแรงทเกดจากการ

กระท าของมนษยดวยกนทงตอหนาและลบหลงภายในเรอนจ าหญง มสาเหตมาจากความขดแยงไมลงรอยกนทางความคด และพฤตกรรมมเรองบาดหมางกนมานานระหวางกลมนกโทษเกาๆในแตละกลม ทพยายามแยงชงอ านาจความเปนใหญท าตวเปนนกเลงภายในคก เพอทจะไดขมขคนอนๆใหอยใตอ านาจโดยเฉพาะพวกนกโทษใหมทเพงเขามา ทงยงสะทอนใหเหนถงความรนแรงทางเพศระหวางผหญงกบผหญงดวยกนโดยใชวธการขมข หรอดกท าราย แสดงใหเหนถงความกดดนแรงบบคนภายในคกไมวาจะเปนคน หรอบรรยากาศทสงผลโดยตรงตอจตใจของนกโทษแตละคน หากนกโทษคนไหนไมสามารถทจะทนตอแรงบบคนเหลานกจะเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมบางอยางใหเลวรายไปกวาเดม เกดความรสกหมดหวง หรอหมดศรทธาตอความด สามารถกลายเปนคนทท าอะไรเพอตวเองมความเหนแกตวมากขน หรอใชความรนแรงจดการกบเรองทกเรองทเกดขนมากกวาการใชเหตผลหรอ

80

สต ความรนแรงทถกน าเสนอในภาพยนตรเรองนจงไมใชเปนความรนแรงทผหญงเปนผถกกระท าเทานนแตกลบเปนฝายเรมตนความรนแรงโดยเฉพาะกบผหญงดวยกน

4.1.2.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.7 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ขงแปด

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ขงแปด ทผหญงเปนผถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) โดยเฉพาะการถกกดข และความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) ทตวละครผหญงถกขมขนจากคนทไวใจและจากคนแปลกหนาทจองจะเอาเปรยบรางกายผหญงโดยไมสนใจวาจะยนยอมหรอไม โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตา หรอภาพจบทอวยวะบางสวนของผหญงทแสดงใหเหนความเจบปวดทเกดจากการถกกดขและไมเตมใจกบสงทเกดขน หรอเปนแววตาของความเจบปวดจากเรองทเกดขนน ามาสความสญเสยทไมสามารถเรยกกลบคนมาได อยในสโทนรอน (Hot Tone) สะทอนถงความรนแรง ความรสกเจบปวดของผหญงและใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) ถายในมมสง (High Angle) แสดงใหเหนถงการกดขทผชายกระท าตอผหญงใหดอยคาภายในบรรยากาศทเตมไปดวยความรนแรงและการสญเสยและใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญงจนเกดเงาทมากกวาปกตสอใหเหนความกดดนความเจบปวดภายในจตใจทงยงสรางใหเกดบรรยากาศทอดอดในตอนนนและน ามาสความรนแรงในเวลาตอมา

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

81

ภาพท 4.8 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ขดแปด

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ขงแปด ทเกดขนจากการกระท าของผหญงเปนพฤตกรรมความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากความแคนใจเสยใจกบการกระท าของผชายโดยเฉพาะเปนคนทตวเองรกหวงจะมอนาคตรวมกน โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนาแววตาของผหญงรวมทงอาวธปนทใชฆา ในสวนของผชายทถกกระท าความรนแรงจะอยในลกษณะตกใจไมคาดคดวาเหตการณแบบนจะเกดขนอยในสโทนรอน (Hot Tone) สะทอนใหเหนความรนแรงความเจบปวดในจตใจของผหญงทตองใชความรนแรงกบคนทตวเองรก และภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) สอใหเหนบรรยากาศของความรนแรงทก าลงจะเกดขนกบตวละครผชายทเปนสาเหตของความสญเสยทตวละครผหญงไดรบ อยในสโทนเยน (Cool Tone) ใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญงเพอสอใหเหนความแคนใจความเจบปวดทเกดขนในจตใจสงผลใหเกดความรนแรงตามมา

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเอง และผหญงดวยกน ภาพยนตรเรอง ขงแปด พบวา มภาพการใชความรนแรง 2 ลกษณะ คอ ผหญงปนทงผกระท า และผถกกระท าความรนแรง

ภาพท 4.9 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง ขงแปด

82

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองในภาพยนตรเรอง ขงแปด การกระท าความรนแรงทผหญงเปนผกระท าสวนใหญเปน ความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากความโกรธแคน ความเหนแกหรอตองการทจะสงสอนใหอกฝายเกรงกลวไมมายงวนวายอก โดยมการใชความรนแรงทงตบต แตะตอย หรอการใชอาวธกระท าตอกนทงขมข ท าใหบาดเจบจนถงเสยชวตระหวางนกโทษทงสองกลม โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตาความเจบปวดทผถกกระท าไดรบจากการถกรมท าราย และจบภาพอาวธทใชในการกระท าความรนแรงอยางชดเจนโดยทผถกกระท าไมมสทธทจะขอรองหรอชวยเหลอตวเองได และใชภาพระยะปานกลาง(Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศความรนแรง หรอสถานทเกดเหตทถกจ ากดไมสามารถทจะหนเอาตวรอดได โดยใชสโทนรอน (Hot Tone) อาจมการจบภาพในมมสง (High Angle) และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครจนเกดเงาทมดมากกววาปกต รวมทงฉากหลงทมดจนแทบไมเหนรายละเอยดเพอสรางใหเกดความรสกอดอดกดดนระหวางตวละครแตละตวทมความขดแยงกน

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร

ภาพท 4.10 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง ขงแปด

ลกษณะความรนแรงทปรากฏในภาพยนตร เปนความรนแรงทเกดจากโครงสรางทางสงคม อาชญากรรมเหยอสวนใหญเปนผหญงและเดก การถกท ารายจากคนใกลชด คนทไวใจรวมทงความทกขยากแรงบบคนทน ามาสการใชความรนแรงทผหญงเปนผกระท าไมวาจะท าเพราะปองกนตวหรอท าเพราะตองการทจะแกแคนทถกคนรกหลอก ถกกดขดถกความเปนคนหรอถกท ารายรางกายเปนประจ า กเปนสาเหตใหผหญงลกขนมาใชความรนแรงตอบโตไดเชนเดยวกบผชาย โดยใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนถงบรรยากาศทนาหดห และขาดอสรภาพของนกโทษภายใน

83

เรอนจ าหญง ซงบางคนเขามาอยในสถานทนเพราะพลงมอฆาคนทเขามาท ารายหรอไมสามารถทจะอดทนกบการเปนเหยอไดอกตอไป

4.1.2.4 สรปภาพยนตรเรอง ขงแปด ภาพยนตรเรอง ขงแปด เปนการน าเสนอความรนแรงของผหญงทตกเปนเหยอของผชาย

ถกท ารายทางกาย การดถกทางวาจา หรอการท ารายจตใจจนน ามาสการใชความรนแรงของผหญงในการโตตอบ สวนใหญเกดจากการทผหญงไมไดรบความเปนธรรมทางกฎหมาย หรอถกเมนเฉยจากผ บงคบใชกฎหมาย เกดความรสกวาตวเองไมไดรบความเปนธรรมกบสงทเกดขนจนไมสามารถทจะอดทนตอไปได และใชความรนแรงในการแกแคนผทกระท า กลายเปนสาเหตท าใหผหญงตกเปนผกระท าความผดเสยเอง และถกลงโทษโดยกฎหมายถกจองจ าขาดซงอสรภาพและเสรภาพ ทงยงตองพบเจอกบความรนแรงทผหญงกระท าตอกนภายในเรอนจ า ความรนแรงทปรากฏใหเหนในภาพยนตรไมวาจะเปนทางวาจาและทางกาย ลวนเปนความรนแรงทเกดจากความตงใจทจะกระท าใหผอนไดรบความเจบปวด หรอเสยชวต แตขาดสตในการยบย ง ความรนแรงของผหญงในเรองนจงเกดจากการทถกคนหรอสงแวดลอมภายในคกบบบงคบใหตองใชความรนแรงเพอเอาตวรอด หรอเพอสรางอ านาจใหกบตวเองและพวก แตทายทสดไมวาจะดวยเหตผลใดการใชความรนแรงก ไมเคยใหประโยชนตอใครและผทใชความรนแรงจะตองไดรบบทลงโทษ เพอเตอนสตใหรวาความรนแรงไมใชวธทดในการแกไขปญหาทเกดขน

4.1.3 ภาพยนตรเรอง คนไรเงา (2546)

ภาพท 4.11 ใบปดภาพยนตรเรอง คนไรเงา (2546)

84

ภาพยนตรเรอง คนไรเงา เรองราวความรก ความเศราของผหญงสองคนทไมนาจะตองมาเกยวพนกนใน 1 คนของความรก และเปน 1 คนของความเศราในชวงเวลาทส าคญทสดของผหญงในคนแตงงานกบการหายตวไปของสาม รวมถงการเขามาในชวตของผหญงอกคนทจะเปลยนชะตากรรมของเธอใหตองราวรานเจบปวดจนอยากทจะอธบายกลายเปนโศกนาฏกรรมชวตทเกยวกนผหญงสองคนเขาไวดวยกนภายในคนคนเดยว

4.1.3.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง คนไรเงา เรองราวของผหญงคนหนงทเพง

แตงงานและสามกมาหายตวไปในคนแตงงาน กบผหญงอกคนหนงทฆาผชายเพราะความรก กอนทความสมพนธของคนทงสองจะน ามาซงความอบอน มตรภาพ แตขณะเดยวกนกราวรานในความรสกเมอเรองราวทกอยางเปดเผยออกมา กอนจะเปดเรอง (Exposition) ดวยเหตการณคนแรกของการแตงงานระหวาง สปาง กบ นภทร ในชวงเวลาของความสข และวนแหงการเรมตนใชชวตคของเธอในคนนนกลบมโทรศพทลกลบโทรเขามาหาและนภทรเปนคนรบสาย หลงจากรบสายเขากมอาการเครยดอยางเหนไดชด เมอเขาหยบบหรขนมาสบตอหนาเธอหลง จากนนไมนานกมโทรศพทโทรเขามาอกครงคราวนเปนสปางทเปนคนรบสาย และเธอไดยนเสยงผหญงรองไหกอนทจะวางสายไป เธอถามนภทร แตเขาบอกเธอวา ผหญงคนนนเปนคนเสยสตทชอบโทรมากอกวนอยเสมอ แตหลงจากทเธอเขาหองน าไมนาน นภทรกรบหนหนออกไปโดยไมไดหยบของใชสวนตวอยางอนออกไปนอกจากโทรศพทมอถอเครองเดยวทงยงไมบอกเธอวาจะไปไหน และในคนนนเขากไมกลบมาอกเลย สปางรสกสบสนมนงงกบพฤตกรรมแปลกๆของสาม เธอพยายามหลายครงในการทจะตดตอหาเขาแตปลายสายกลบไมมใครรบและปดเครองลงในทสด สปางออกตามหาเขาทงคนแตกไมพบ ตวเธอจงเขาแจงความคนหายในเชาวนตอมา พรอมกบขอความชวยเหลอจาก ชาต พชายของนภทรทไมคอยจะเตมใจชวยมากนกเขาบอกเพยงแตวานภทรไมไดหายไปไหน อาจไปอยในบอนการพนนทไหนสกแหง จนน ามาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) เมอสปางพยายามทจะสบหาจากของใชสวนตวของนภทรจนพบกบของทผหญงคนหนงใหเขาไวโดยใชชอวา เหมย อกวนเธอจงไปตามหาตวสามทบอนแตกลบไมพบ และคนทบอนกไมมใครทราบวาเขาหายไปไหน แตเธอกไดเบาะแสบางอยางทสามารถเชอมโยงมาทบานของชาต สปางจงมาทบานของเขาอกครงคราวนเธอไดพบกบ บษบา และมโอกาสไดพดคยท าความรจกบษบามากขน และพบวา บษบาซงเปนภรรยาของชาตนนเธอเปนคนเงยบขรม ทาทางกลวสามอยางเหนไดชด และการท าความรจกของสปางในครงนกท าใหเธอทราบความสมพนธระหวาง บษบา กบ ชาตตางมความขดแยง และความรนแรงแฝงอยอยางชดเจน เรองราวตางๆเรมทจะซบซอนมากขนเรอยๆ เมอสปางแอบเขาหองของชาตกบบษบา และพบปนหนงกระบอกทลกกระสนหายไปหนงลก เธอสงสยวาชาตอาจมสวนในการหายตวไปของนภทร เหตการณนท าใหทงชาต และบษบา โดยเรยกสอบเรองปน บษบายนยนวาชาตไมเคยใชปนกระบอกนน แตทางต ารวจกลบไมเชอ เพราะมลกกระสนทถกใช

85

ไป และเมอกลบถงบานบษบากโดนชาตใชความรนแรง ในสวนสปางกไมลดละทจะสบจากบษบา เพราะเธอเชอวาบษบาตองรเหนเกยวกบลกกระสนปนทหายไป การสบของเธอในครงนสรางใหเกดความสนทสนมระหวางเธอกบบษบามากขน สปางเหนวาบษบาเปนผหญงทนาสงสาร เรยบรอย แตกมบคลกเกบกด และซอนความเจบปวดอยลกๆภายในจตใจ และทส าคญ คอ ท าไมเธอจะตองมาแตงงานหรอทนอยกบผชายอยางชาต ทชอบใชความรนแรงกบเธอจนเหนไดชดเจนจากรอยฟกช าตามรางกาย และตอหนาเธอเองในวนททงสองออกไปเทยวนอกบานกน สปางรสกเหนใจบษบามาก นนจงเปนสาเหตท าใหทงสองยงใกลชดขนไปอก และเมอเธอยงสบการหายตวไปของนภทร เธอกยงพบปมทซบซอนมากยงขน เมอสปางรวานภทรไมไดมเธอแคคนเดยว แตกลบซอนใครอกคนไว และเมอเธอตามสบจากผหญงคนทสองเธอกลบพบวา เขายงมผหญงอกคนหนงทยงเกยวดวย ซงอาจจะเปนผหญงทชอ เหมย จนกระทงวนหนงมโทรศพทตดตอเขามาเปนหมายเลขเดยวกบทโทรเขามาในวนทสามเธอหายตวไป และในคนนนบษบาโทรเขามาหาเธอบอกเพยงพชาตกอนจะตดสาย สปางรสกเปนหวงมากจงรบไปหาทบาน แตกลบพบวาไมมใครอยและบานกเตมไปดวยขาวของทเกลอนกระจาย ยงไปกวานนปนกหายไปดวย สปางคดวาชาตตองเปนคนราย และก าลงจะฆาบษบาเพอปดปาก เธอนกขนไดวายงมเรอนหลงเลกทเธอไมเคยเขาไปหา สปางไปทนนและไดพบกบผหญงคนหนงทเปนอมพาตเดนไมไดโวยวายอยภายในบาน เหตการณน ามาสจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอผหญงคนนน คอ เปนแมของบษบาและเรยกบษบาวา เหมย ความจรงทถกปกปดกเปดเผยออกมาท าใหสปางทงตกใจ และเสยใจทผหญงทสนททสดในตอนน ผหญงทดเรยบรอย และนาสงสารอยางบษบาจะเปนคนทฆาตกรรมสามของเธอในคนแตงงานเพยงคนเดยว และในคนนความจรงทกอยางไดถกเปดเผยวาแทจรงแลว บษบาเปนผหญงคนแรกของนภทร และเปนคนทเขาสญญาวาจะแตงงานดวยกอนทเขาจะนอกใจมาแตงงานกบสปาง และบษบาตองมาแตงงานกบชาต พชายของนภทรแบบไมมทางเลอก และในคนวนแตงงานของสปางกบนภทร กเปนบษบาหรอเหมยทโทรศพทเขาไปเพอขวาจะฆาตวตาย นภทรจ าเปนตองรบออกมาเพอยตเรองราวทกอยางในคนนน แตกลบกลายเปนคนสดทายของการเปนสาม นภทรไมมโอกาสทจะกลบมาหาสปางอกเลย เหตการณน ามาสบทสรปในตอนทายของเรอง(Ending) ทสปางไดรความจรงระหวางบษบากบนภทร และเธอกตองตอบค าถามของบษบาทถามเธอวาถาเปนคณ คณกเลอกท าเหมอนกนกบฉนท าใชมยคะ สปางไดถามตวเองวาหากเปนเธอ เธอจะท าอยางทบษบาท าหรอไม และทายทสดเธอกตอบตวเองวา การกระท าของบษบากเปนทางเลอกหนงทเธอจะกระท าถาเธอตองถกคนทรกทอดทงใหตองมชวตทขมขน

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง คนไรเงา เกยวกบความรกทมความซบซอนเนองจากเปนความรกของคนสามคน แตกลบเปนเรองใกลตวและเชอมโยงคนสามคนเขาไวดวยกนทามกลางความเหมอน และความขดแยงของผหญงสองคนทมความแตกตางกนอยางสนเชง ทงในดานทศนคต รวมถงพฤตกรรมการแสดงออกในเรองของความรกผสมปนเปอยในความสมพนธท

86

ซบซอนของผหญงสองคนทมตอผชายคนเดยวกน รวมถงความรสกทมใหตอกนซงเตมไปดวยความขดแยงเปนความรก ความเหนใจทมแตผหญงดวยกนเทานนจงจะเขาใจ แตในขณะเดยวกนกลบรสกเกลยดไมพอใจทรวาตางตกหลมรกผชายคนเดยวกน และยงไปกวานนเมอความลบในคนนนถกเปดเผย ความสมพนธของทงสปางและบษบากเปลยนแปลงไปอยางไมมวนเหมอนเดม และค าตอบทเคยชดเจนเกยวกบความรกในทายทสดกลบกลายเปนความมดมน ความสบสนเกดขนภายในจตใจของพวกเธอวาความรกทแทจรงควรเปนอยางไรกนแน

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง คนไรเงา สวนใหญเปนฉากแสดงใหเหนถงการด าเนนชวตของตวละคร ภมหลง ฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครในเรอง บาน จงเปนฉากส าคญทสดของภาพยนตรเรองน เหตการณทกอยางทเกดขนลวนเกดขนในบานทงความรก ความผกพน และความผดหวงจนน ามาสความรนแรงของผหญง บานในภาพยนตรไมเพยงเปนฉากประกอบเทานน แตยงเปนสญลกษณแทนทจองจ าผหญงใหอยในบทบาท และท าหนาทของความภรรยาทมตอสาม ทงยงเปนสถานททผหญงถกกดขมากทสดแตในขณะเดยวกนผหญงกเลอกใหบานเปนททสามารถปลดปลอยความตองการของตนเพราะบานอาจเปนสถานทเดยวทพวกเธอคนเคยมากทสด

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง คนไรเงา ตวละครผหญงทงสองคนเปนตวละครทมความส าคญอยางมากในการด าเนนเรองทงหมดในภาพยนตร และเปนตวละครทมความแตกตางกนทงดานทศนคต และรปแบบการใชชวต แตมสวนหนงทผหญงทงสองคนเหมอนกน คอ ยงตองใชชวตอยในกรอบประเพณทเขมแขงของสงคม ตวละครทงสองจงมลกษณะความเปนมนษยสง คอเปนคนทมทงความดและความเลวปะปนกน มการแสดงออกทางอารมณทคอนขางซบซอน และเปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผถกกระท าความรนแรงและผกระท าความรนแรงในเรอง

(1) สปาง ผหญงสมยใหม มหนาทการงานทมนคง เลอกใชชวตแบบคนเมองทวไปทมความมนใจในตวเอง เปดเผย ตรงไปตรงมาตอความรสกของตวเอง เมอเธอตกลงใจทจะแตงงานกบนภทรนองชายของชาตสามของบษบา สปางคดวาเขาจะเปนผชายทเหมาะสมส าหรบเธอเปนคนทเธอรก แตเมอความจรงเกยวกบการนอกใจของเขาเปดเผย เธอกลบบอกตวเองไมไดเหมอนกนวายงรกเขาหรอเปลา ซงแสดงใหเหนถงความคาดหวงของผหญงตอผชายทแตงงานดวยวา นอกจากความรกแลว กตองเปนผชายทดพอทจะอยดวยกนไปตลอด ความรกเพยงอยางเดยวไมสามารถทจะประคบประคองชวตคไปตลอดไดมนตองมความเชอใจและซอสตยตอกน

(2) บษบา หรอ เหมย เปนผหญงทเรยบรอย พดนอย มบคลกลกษณะเปนคนเกบกด ไมเปดเผยความรสกใหใครเหนไดงายๆ ไมวาจะเปนดใจหรอเสยใจ และยงซอนเรนความเจบปวดไวภายในจตใจ แตจะแสดงออกอยางชดเจนทางสายตา ดวยบคลกอยางนท าใหเธอไมมเพอน ม

87

ชวตจ าเจอยแตในบาน ท าหนาทเปนแมบานของชาต ผชายทเธอแตงงานดวยอยางไมมทางเลอก และไมไดรก แตถงอยางไรเธอจ าตองอยกบเขา เพยงเพราะ เธอขนชอวาเปนภรรยาของเขาเทานน ทงทชาตเองกไมไดดกบเธอมากนก และบอยครงทเขาลงมอท ารายเธอ ทงยงกดขท ารายจตใจ บษบาจงเปนผหญงทนาสงสารมากในความรสกของสปาง เปนผหญงทอยในลกษณะของเหยอทไรทางส และไมคดจะส เธอไมเคยกลาทจะตอตานชาต แตกลบเธอเลอกทจะลมทกอยางทเกดขน และด าเนนชวตใหผานพนไปวนๆหนงเทานน

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง คนไรเงา เปนความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย โดยเฉพาะผหญงสองคนมความไมลงรอยขดแยงกนบางอยางในดานทศนคต และพฤตกรรมเกยวกบความรก และความสมพนธ อนเกดจากรปแบบการใชชวต รวมถงวธคดทแตกตางกน อยางเชน การท สปางถามบษบา วาท าไมถงทนอยไดกบการถกท าราย เพราะหากเปนเธอ เธอจะไมทน แตบษบากลบตอบเพยงวา “แคลมๆมนไป เดยวทกอยางกผานไป” กลบกนเมอ บษบาถามสปางวา เธอจะท าอยางไรหากคนรกนอกใจ สปากลงเลทจะตอบวารก แตบษบากลบบอกวา “ของๆเรากตองเปนของเราอยวนยงค า เราเลกทจะรกเขาไมไดหรอก” บทสนทนาทงสอง แสดงใหเหนถงความขดแยงทเกดขนลกๆในภายในจตใจของผหญงทงสองคนทมตอความรสกของตวเอง ซงสะทอนใหเหนวาผหญงเปนสงมชวตทซบซอน และมความขดแยงตลอดเวลา เพราะไมเพยงจะขดแยงระหวางมนษยดวยกน แตยงขดแยงกบจตใจของตวเองดวย

นอกจากความขดแยงระหวางผหญงกบผหญงแลว ภาพยนตรยงมการน าเสนอความขดแยงระหวางผชายกบผหญง ซงเปนสาเหตทน ามาสความรนแรงในเรอง เมอผหญงคาดหวงวาคนทตวเองรกจะรกษาค าสญญาทมให และจะแตงงานดวย แตผชายกลบมองวาการแตงงานนอกจากความรกจะตองมความเหมาะสมดวย เมอไมเหมาะสมกไมควรแตงงานหรอยดวยกน สงผลใหผหญงเกดความรสกผดหวง หมดคณคา และเหมอนถกหกหลงกลายเปนความขดแยงภายในจตใจทสวนใหญจะยตลงดวยความรนแรง

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง คนไรเงา คอ บรเวณสวนหนาบาน และบานของบษบา สถานทเดยวในเรองทสปางและบษบาใชเวลาอยดวยกน พดคยกนถงความเปนมาของแตละคน และใชเปนทแสดงความรสกเหนอกเหนใจกนอยางเปดเผย และไมเพยงเปนทส าหรบระบายความในใจเทานน แตยงเปนสถานททบษบาใชในการปกปดอ าพรางอกหนงรางทไรวญญาณถกฝงไวอยในทนดวยเชนกน นองจากบรเวณสวนหนาบานแลว บานยงเปนสถานทเฉพาะส าหรบผหญงทกคนทแตงงานไมเพยงเปนทอยอาศย แตในขณะเดยวกนกเปนทจองจ า และตดขาดผหญงออกจากโลกภายนอกใหตองท าหนาทของภรรยาตอสาม หรอแมทมตอลก บานท าใหผหญงมหนาทตองรบผดชอบมากมายในแตละวน แตละชวงเวลาของทกๆวน ท าใหผหญงหมดอสรภาพทจะคดหรอท าในสงทสามไมเหนดวยหรอมองขามความส าคญ โดยเฉพาะผหญงอยางบษบาทท าทกอยาง

88

ตามทสามตองการ ไมกลาแมแตจะออกความคดเหน เพอเปลยนแปลงสงเดมๆสงเกาๆเพอน าสงใหมๆเขามาในชวตเธอกไมสามารถท าไดหากสามไมเหนดวย

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงทงสองคนทมทงความเหมอน และความแตกตางสะทอนใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต รวมถงจตใจ และพฤตกรรมของตวละครโดยเฉพาะตวละครผหญงทงสองคน อยางสปาง และบษบา โดยไมจ ากดในเรองของเวลา และสถานท ในการเลาเรองบางครงจะเหนเหตการณทเกดขนแลว เสมอนกบผชมเปนผสงเกตการณนงดเหตการณนน กอนทเรองราวจะคอยๆเปดเผยใหเหนถงความขดแยง และความเหมอนกนในความสมพนธระหวางผหญงสองคนทเรมจากคนแปลกหนาจนกระทงกลายมาเปนคนสนท ทเหนอกเหนใจกน แตทายทสดคนสนทอยางบษบากลบกลายเปนผทลงมอฆาตกรรมสามในคนแตงงานของเธอ และเมอสปางถามตวเอง เธอกไมปฏเสธสงทคด วาคดเหมอนกนกบบษบา ตองหากเธอตองตกอยในสถานการณเชนเดยวกน คอ การถกนอกใจโดยคนรก สะทอนใหเหนวา แมผหญงทงสองคนจะมความแตกตางกน แตอกดานหนงพวกเธอกมความเหมอนกนอยางมากทสด

4.1.3.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญงในภาพยนตรเรอง คนไรเงา จะไมมบท

พดทเปนความรนแรงในลกษณะดาทอกน แตจะเปนการใชค าพดทท าใหผหญงเกดความรสกดานลบตอตวเอง และการพดลกษณะนกน ามาสความรนแรงทเกดขนในเรอง

(1) นภทรกบบษบาในบาน (เหตการณในคนแตงงานของสปาง) นภทร: อะไรเนยบษ(บษใชปนจอหวตวเอง)...นใชปนเลยเหรอพบอก

เธอตงกครงแลว...เธอไมเขาใจหรอไง เรองของเรามนเปนไปไมได พวาเราท าผดกนมาเยอะแลวนะ...ถงเวลาแลวละทเราตองท าในสงทถกตองสกท(บษสายหนา)...เนยอะไรอกนะเธอยงไมเขาใจหรอไง... แลวเธอเลกสกทไดมยกบการทเธอท าอะไรบาๆอยางน

บษบา: พใมรกบษเลยเหรอคะ “สงสารพแคสงสาร และบษแนใจเหรอวาจรงจง”

นภทร: สงสารพแคสงสาร และทผานมาบษแนใจเหรอวาบษจรงจงกบพ (บษบาพดใหสปางฟง)

บษบา: นไงความจรงจงของบษ (จะยงตวเอง) นภทร: เธออยากตายเหรอ (เอาปนจอหวผหญง)...เธออยากตายมากหรอ

ไง...คราวหนานะบษถามอยางนอกนะ ฉนนละจะเปนคนยงเธอเอง...อะไรอกนะ...นเธอจะท าไรอก...เธอยงไมหยดอกเหรอ...เอาเถอะนะตามสบายเลยบษอยากจะท าไรอกกเชญ...ถาอยากตายมากนกรอใหฉนไปกอนฉนขเกยจเชดเลอด

89

บทสนทนาขางตน แมวาผชายจะไมไดใชวาจาทหยาบคายดาทอผหญง แตค าพดทใชกลบเปนการพดทท าใหผหญงเกดความรสกนอยใจจนรสกวาตวเองหมดคณคา และรสกวาตวเองไมเปนทตองการของคนรกอกตอไป เปนการพดจาดถกความรสกของผหญง และแฝงไปดวยความเหนแกตวของผชายทไมตองการจะถกผกมดหรอรบผดชอบตอการกระท าของตวเอง ทงยงไมรกษาสญญาทใหไว ทงหมดเปนเพยงความสมพนธทเกดขนเพราะความสนก และความสงสารของผชายเทานน ซงเปนสงทขดแยงกบความรสกของผหญงทเรมความสมพนธทกอยางดวยความรก และตองการทจะไดรบความรกกลบคนมาจนน ามาสจดจบทนาเศราของคนสามคน

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง (1) สปางถามบษบาเรองนภทรทบาน

สปาง: ไมตองมาท าหนาไมรเรองนะ ต ารวจบอกสหมดแลว บษบา: คณพดอะไร สปาง: นคณจะไปไหน...เขาท าคณขนาดนเลยเหรอ...เขาท ารายคณๆถง

รวมมอกบเขาใชมย บษบา: คณไมเขาใจ สปาง: หนงอาทตยกอนแตงงานพชาตท าอะไรภทร...ปนอนนนพชาตใช

ยงภทรใชมย สปาง: นคณกลาหนอยซ บษบา: กพชาตแคจบไดวาพภทรปลอมลายเซนตแลวเอาบานไปจ านอง

นะ...แตคณสคะมนไมเกยวไรเลยกบทพภทรเขาหายตวไปนะ สปาง: แลวภทรเขาเปนอยางนนจรงๆหรอเปลา...คณนะพชาตเขาท าราย

คณบอยมย บษบา: ไมเปนไรคะบษชนแลวคะ..แตถาเกดท าลมๆไปซะเดยวมนก

ผานไป (2) สปางกบบษบาในหองครว

สปาง: จรงๆ สมยนเตาแกสมทงหลายแบบท าไมคณไมเปลยนเปนแบบอนดบางละคะ

บษบา: กพชาตเขาไมชอบใหเปลยนของทเขาซอนะคะ สปาง: สสงสยจง ท าไมคณบษถงแตงงานกบคนอยางพชาตนะคะ บษบา: กไมมอะไรมากนะคะ บานเราอยตดกนพชาตมาขอบษ บษกตก

ลง...แลววนงานมนกไมมอะไรมากนะคะ มนไมใหญเหมอนงานคณส กแคท าบญบานแลวกมพระมา

90

สวดแลวมคนไมกคน คอ จรงๆไมรจะเชญใครนะคะมคนในงานแคสามคน แลวคณนะคะท าไมคณถงแตงงานกบพภทรนะคะ...คนอยางคณตองมคนใหเลอกเยอะแน

สปาง: นนนะสคะ ท าไมกไมร ภทรเคากคงเหมอนน าในกระปองนมงคะ ตองลองเปดดมดถงรรสชาต ถาใชกใชถาไมใชกตองเปลยนเปนยหออนหรอไมกเปลยนเปนรสอนไปเลย

บษบา: แลวตอนนแนใจหรอยงคะวาใชหรอไมใช (3) บษบาถามสปางใหตดสนใจในตอนจบของเรอง

บษบา: ใชมยละคะถาเปนคณ คณกคงท าแบบนเหมอนกนใชมย...ไปสคะเราจะไปหาพภทรดวยกน...พภทรเขาอยกบเราตรงนแลวไงคะเขาไมไปไหนแลวละ

บทสนทนาขางตน จะเหนวาการทผหญงคนหนงไดกระท าความรนแรงสวนใหญไมไดเกดจากความตองการทจะกระท า แตเกดจากการถกหลอหลอมใหตองกระท าความรนแรง ทงยงมการแสดงใหเหนวาความรนแรงทตวเองไดกระท าน นเกดจากความเจบปวยภายในจตใจทสงสมจนกลายเปนความชาชน จนมองความรนแรงเปนแคเรองธรรมดาทสามารถเกดขนไดจากบทสนทนาท 3 นอกจากนบทสนทนาทง 3 ยงตองการสอใหเหนถง ความรนแรงในสงคมผานผหญงสองคนทมความแตกตางทงทศนคต และการใชชวต คนหนงเปนคนเมอง มความคดทนสมย มนใจในตวเอง และเปนคนเปดเผย สวนอกคนเปนเพยงแมบาน ทเกบตว ออนแอ และดเปนคนทขาดความเชอมนในตวเองอยางมาก แตภายใตความแตกตางกลบมบางอยางทท าใหเธอทงสองเหมอนกน คอ สดทายแมวาผหญงจะมความคดททนสมยหรอมอสระมากขนกยงตองอยภายใตกรอบทสงคมก าหนดไวอยางเครงครด มทางเลอกนอยกวาผชาย และยงเปนฝายทถกกระท ากอนเสมอ ตอเมอแตงงานกตองท าหนาทของภรรยาโดยทผหญงไมสามารถทจะหลดพนจากกรอบนได

4.1.3.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.12 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา

91

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง คนไรเงา ทผหญงเปนผถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ถกตบต และกดขจากคนรกจนไมกลาทจะแสดงความคดเหนหรอท าในสงทตวเองตองการ โดยใชภาพระยะใกล(Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตาของผหญงทยอมไดทกอยางกบคนทตวเองรกตอใหเปนการกระท าทรนแรงกตาม อยในสโทนเยนอยางสฟา (Cool Tone) สะทอนถงความรสกเจบปวดในจตใจของผหญง และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนทงสหนาแววตสาของผหญงทถกกระท า และยงเหนถงบรรยากาศของความรนแรงทเกดจากผชาย มการท ารายรางกาย การตบต ฉดกระชากตว อนเกดจากอารมณโกรธของผชาย โดยทผหญงจะตกอยในสภาพจ ายอมไมสเปนลกษณะของเหยออยางชดเจน และใชสโทนรอน (Hot Tone) เพอใหผชมรสกถงความรนแรง ความเจบปวดทเกดจากการะท า และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญง จนเกดเงาทมดสรางใหเกดบรรยากาศทอดอด เจบปวด และเตมไปดวยความรนแรงเกดขน

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.13 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง คนไรเงา ทเกดขนจากการกระท าของผหญงเปนพฤตกรรมความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากภาวะความกดดนทสะสมมานาน ความเสยใจ นอยใจ ทผชายทตวเองรกมองไมเหนคณคาความรกทมอบใหทงตวและหวใจ โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนาแววตาของผหญง อวยวะบางสวนของรางกาย รวมทงอาวธปนทอยในมอ และใชยงผชายทเธอรกมาก ในสวนของผชายทถกกระท าความรนแรงจะอยในลกษณะทไมคาดคดวาเหตการณแบบนจะเกดขน และตายโดยไมรตวไมมแมแตโอกาสทจะรองขอความชวยเหลอหรอความเหนใจใดๆทงสน อยในสโทนเยนอยางสฟา (Cool Tone) สะทอนใหเหนถงความเจบปวดในจตใจของผหญง ทตองใชความรนแรงกบคนทตวเองรก ใชแสงแขง (Hard Light) ใน

92

ทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครเพอสอใหเหนความทกขจากการใชความรนแรงกบคนรก หรอการปกปดความรสกทเกดขน ภายใตบรรยากาศของความสญเสยเศราโศกกบจดจบของความรกทเกดตามมา เปนความรนแรงทเกดขนพรอมกบความเสยใจ และเจบปวดของผหญงทกระท า

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเอง และผหญงดวยกน ภาพยนตรเรอง คนไรเงา ปรากฏภาพการใชความรนแรงทผหญงมสวนเกยวของทงสองลกษณะ คอ เปนผทกระท าและผถกกระท าความรนแรงทงตอตวเองและตอผหญงดวยกนอยในลกษณะของการขมข

ภาพท 4.14 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง คนไรเงา

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองในภาพยนตรเรอง คนไรเงา พบวา ความรนแรงสวนใหญทผหญงเปนผกระท าตอกนหรอตอตวเอง เปนความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) เปนความรสกทซบซอน สบสนระหวางผหญงทงสองคน แมจะมความรสกโกรธอยากทจะฆาอกคนใหตาย แตกท าไมลงท าไดแคเพยงใชปนขมขหรอตบหนาเทานน เปนลกษณะของการลดความโกรธแคนทเกดขนในจตใจ ซงการตบหนาหรอขมขดวยปนเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเหนไดชดเจนเพยงอยางเดยวทเกดขนระหวางผหญงทงสองคน กอนทเหตการณทกอยางจะกลบเขาสสถานการณทสามารถจะควบคมไดอกครง ดวยการบอกเลาเรองราวทกอยางทเกดขน รวมถงสาเหตทน ามาสความรนแรงในครงน โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตาทชดเจนของตวละครทงสอง คนหนงอยในอารมณโกรธกบอกคนหนงทรตววาผด โดยใชสโทนรอน

93

(Hot Tone) และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละคร จนเกดเงาทมด และอยในฉากหลงทมดกวาปกตสรางใหเกดความอดอด ความสบสนทเกดขนในความคดของตวละครในชวงเวลานน กอนทเหตการณทกอยางจะยตลงในเวลาตอมา

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร สวนใหญความรนแรงทปรากฏจะเปนภาพความรนแรงทเกดขนในสงคม เชน การพนน อาชญากรรมตางๆ เปนตน

ภาพท 4.15 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง คนไรเงา

ลกษณะความรนแรงทปรากฏในภาพยนตร เปนความรนแรงเชงโครงสรางดานสงคม ความทกขยากล าบาก การพนน และยาเสพตดเปนสงทแฝงอยในทกสงคม และเปนสาเหตหนงทท าใหเกดความขดแยงความรนแรงของผคนตามมา เชน การทแมหรอภรรยาตองถกทอดทง เพราะสามตดคกหรอตดการพนนจนไมใสใจเรองภายในบานและคนในครอบครว หรอการทผหญงถกท ารายรางกายเพราะไมมเงนใหสามไปเลนการพนน เปนตน โดยใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนถงบรรยากาศของความวนวายของผคนภายในบอน และความรนแรงในสงคม ซงปญหาเหลานไมไดเปนเพยงปญหาภายในครอบครวเทานน แตยงเปนปญหาสงคมทน ามาสอาชญกรรมตางๆอกมากมายตามมา และสงผลกระทบเปนวงกวางทไมวาจะปราบปรามอยางไรกไมสามารถทจะแกไขใหหมดไปโดยงาย เรองเหลานเปนสงทภาพยนตรไดสะทอนถงความเปนจรงในสงคมใหผชมรบร และใชสไมอมตว (Desaturated Color) เพอแสดงใหเหนความออนแอของสงคม และความออนแอในจตใจของมนษยทตกเปนเหยอของอบายมขตางๆไมวาจะเปนการพนนหรอยาเสพตด

4.1.3.4 สรปภาพยนตรเรอง คนไรเงา ภาพยนตรเรอง คนไรเงา เปนภาพยนตรแนวฆาตกรรมแบบผหญง มการน าเสนอใหเหน

ความสมพนธเชงโครงสรางภายในครอบครว มการใชอ านาจระหวางสามกบภรรยาในลกษณะ ทผหญงตกเปนเหยอถกกระท าความรนแรงจากเรองเลกนอยไปจนถงการลงไมลงมอ รวมถงความสมพนธของ

94

ผชายทคบผหญงหลายคนในเวลาเดยวกน จนน ามาสเหตการณความรนแรง ทเกดจากความหงหวงของผหญง ทงยงมประเดนทผหญงหลายคนยงคงถกจ ากดอสรภาพผานบทบาทของความเปนภรรยาท าใหผหญงมทางเลอกนอยกวาผชายภายใตกรอบทสงคมก าหนดไว นอกจากนยงน าเสนอประเดนเกยวกบความสมพนธระหวางผหญงกบผหญงดวยกน ซงเปนความสมพนธทคอนขางซบซอนไมชดเจนระหวางความรก ความเหนใจ ความสงสาร หรอจะเปนความโกรธเกลยดทแมแตคนๆนนกไมสามารถจะหาบทสรปทแนนอนใหกบตวเองวารสกเชนไรหรออาจเปนลกษณะฉนรกเธอแตฉนกเกลยดเธอดวย

4.1.4 ภาพยนตรเรอง คนเลนของ (2547)

ภาพท 4.16 ใบปดภาพยนตรเรอง คนเลนของ (2547)

ภาพยนตรเรอง คนเลนของ เรองราวเกยวกบความเรนลบ การท าของเปนเรองเกยวกบความเชอเหนอธรรมชาต ทคนโดนกระท าจะรสกเจบปวดจนแมแตความตายกยงไมทรมานเทากบสงทก าลงเกดขนกบตวเองและคนรอบขาง ไสยศาสตร เปนเรองเกยวกบความเชอ ทยากจะอบายหรอพสจนดวยวทยาศาสตร ทมแตคนทเคยประสบดวยตวเองเทานนจะรสกถงความเจบปวด แตกบคนทไมเคยประสบพบกบเหตการณเหลานกอาจจะไมเชอ วาปจจบนยงมเรองของไสยศาสตรอยจนกวาจะพบเจอเขากบตวเอง ของ เปนเรองทเราอาจไมเชอ แตกไมมใครอยากลองดหรอเขาไปเกยวของดวยเพราะเปนสงทยากจะอธบายและรกษา

4.1.4.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรเรอง คนเลนของ

95

1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง คนเลนของ มการวางโครงเรองทคอนขางซบซอนในการล าดบเรองราวโดยเปดเรองเปนฉากใกลจบของเรองภายใน บานศวะหรญ ตดสลบเรองทเกดขนในอดตของตวละครกบเรองราวทเกดขนในปจจบนกลบไปกลบมาอยตลอดเวลา ระหวางคน เลนของและคนทโดนของภายในตระกลศวะหรญ โดยมแรงจงใจมาจากเงนมรดกหลายพนลานของนายประธาน ศวะหรญ และกอนทเรองราวทงหมดจะเปดเผยวาใครมสวนเกยวของในการกอเหตความรนแรง รวมถงสาเหตทแทจรงทท าใหผหญงคนหนงกลายมาเปนคนกระท าความรนแรงโดยใชไสยศาสตรฆาคน ภาพยนตรเปดเรอง (Exposition) โดยเรมจากตอนใกลจบของเรอง ทงหมดทเกดขนโดยม บม พสะใภ แนน และเปนภรรยานอยของพอเธอ โดยทแนนไมรมากอน บมเปนคนทท าของใสสมาชกทกคนของตระกลศวะหรญ เพอหวงในเงนนบพนลานของนายประธาน ศวะหรญ ผชายทบมมความสมพนธดวยจนตงทอง แตไมไดรบการยอมรบทงยงถกขบไลใหเธอไปเอาลกในทองออก และถกเพอนของนายประธานรมโทรมจนเธอตองเสยเดกในครรภ และไมสามารถทจะมบตรไดอก กลายเปนปมทน ามาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) กลายเปนสาเหตทสรางใหเกดความคบแคนใจ ความอาฆาตพยาบาท และการกระท าความรนแรงโดยใชสงทเหนอธรรมชาตเกยวกบไสยศาสตรตามมา บมเลนงานทกคนในตระกลศวะหรญทงครอบครวปจจบน ตวนายประธาน และครอบครวของแนน ซงเปนครอบครวเกาของนายประธาน และกลายมาเปนผรบมรดกทงหมดเมอนายประธานตายลง โดยบมท าของใสพชายของแนน ใหเขาหลงรกจนสามารถเขามาเปนสมาชกคนหนงของครอบครวในฐานะพสะใภของแนน เธอไดรบความรก ความไวใจจากทกคนในครอบครว แตดวยความทะเยอทะยาน ความกลว เธอกลววาความจรงทกอยางจะถกเปดเผย ทงเรองการท าของใสคนในตระกล และเรองทเธอโกหกเกยวกบการทเธอตงครรภ ทงทความจรงแลวเธอไมสามารถจะมบตรไดอก เธอจงเรมทจะเลนของกบทกคนอกครง ไมเวนแมแตคนทรกเธอมากอยางรท เรองราวเรมตงเครยดมากขนจนเปนจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอบมเรมทจะใชของกบทกคนโดยเรมจากนองชายทงสองคนกอน ตามมาดวยแมของแนน รวมถง รท คนรกของเธอเอง บมท าของใสทกคนใหตายอยางไรสาเหตทละคน จนกระทงมการตรวจพบของแปลกปลอม อยางเชน ตะป ใบมดโกน เศษเนอภายในทองของผตายจงเปนเหตผลให แนน เชอวาคนในครอบครวของเธอตาย เพราะโดนท าของใส เธอจงเรมสบเพอหาตวคนรายโดยเธอไดรบการชวยเหลอจาก ดนย นกขาวทตามสบคดการตายของครอบครวศวะหรญ มาโดยตลอดทงสองชวยกนสบหาตวฆาตกร ไมนานนก ดนยกถกท าของใส เพราะเขารความจรงบางอยางเกยวกบบมมากเกนไป และมนใจวาเธอ คอ คนทอยเบองหลง เขาพยายามทจะบอกแนน แตกเกดเรองกบแนนกอน เหตการณน ามาสตอนจบของเรอง (Ending) เมอบมตองการทจะจบเรองราวทกอยางใหเรวทสด โดยตองการใหแนนเซนตพนยกรรม ยกมรดกทงหมดใหเธอ บมจบตวแนนไปเพอบงคบใหเธอเซนตเอกสาร โดยใชแมและนองของเธอเปนตวประกน สวนดนยทรอดชวตมาไดจากการถกของ กสบจนทราบวาใครเปนคนท าของ และตามไปจดการกบคนคนนน แตสดทายตวเขาเองกตองมาตาย

96

เพราะของทถกท าใส สวนแนนกตองเผชญหนากบบมตามล าพง เพอชวยเหลอแมและนองชายของเธอทเหลออย กอนทแมของเธอจะตดสนใจยงตวตาย เพราะไมตองการท ารายลก หลงจากนนทง แนน และบมกตอสกนบนตกราง โดยมนองของแนนเปนเดมพน การตอสกนครงนท าใหบมพลาดตกตกรางเสยชวต และแนนสามารถทจะชวยเหลอนองชาย ซงเปนญาตเพยงคนเดยวทเหลออยของเธอไดส าเรจทามกลางการสญเสยมากมายของคนทเธอรก ไมวาจะเปนแม พชาย นองชาย หรอแมแตบมคนทเธอเคยรก และนบถอในฐานะพสะใภ รวมถงดนยนกขาวทคอยชวยเหลอเธอมาโดยตลอด เรองราวทงหมดกลายเปนโศกนาฏกรรมของครอบครวศวะหรญ ทตองตาย เพราะไสยศาสตรเรองเหนอธรรมชาตทมแตคนทโดนกบตวเองเทานนจงจะเชอวาเรองเหลานยงมอยจรงในสงคม

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง คนเลนของ เกยวของกบความเชอ เรองการใชคณไสย ท ารายคนทเราโกรธเกลยด เปนความอาฆาตพยาบาททเกดมาจากการทผหญงคนหนงถกท ารายรางกาย ถกขมขน และท ารายจตใจจากผชายทเธอมความสมพนธดวย แตเขากลบท าเหมอนเธอไมใชคนแตเปนเพยงวตถทางเพศ ทสามารถซอไดดวยเงน จนเธอตองหนไปพงพาไสยศาสตร การเลนของมาเปนเครองมอในการแกแคนคนทเคยท ารายตวเอง และผทเกยวของท งหมดใหไดรบความเจบปวดทกขทรมานเชนเดยวกนกบเธอทเหมอนตายทงเปน

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง คนเลนของ สวนใหญเปนฉากการด าเนนชวตของตวละครทงหมดซงแสดงใหเหนถงภมหลง ฐานะความเปนอยของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครแตละตว รวมถงรปแบบการด าเนนชวต ฉากทเหนชดเจนภายในเรองมฉากเดยว คอ บานศวะหรญ สถานทเกดเหตความรนแรง และการตายอยางมเงอนง าของสมาชกทกคนในตระกล บานยงบอกถงฐานะทมอนจะกนของเจาของบานซงเปนสวนหนงทส าคญของเหตความรนแรงทเกดขนจากความทะเยอทะยานอยากไดอยากม

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง คนเลนของ โดยเฉพาะตวละครหญงมลกษณะกลม (Round Character) คอนขางมความซบซอนในจตใจ และสงผลกระทบโดยตรงตออารมณความรสกของตวละคร ใหมทงความรก และความเกลยดชง รวมถงเปนทงผทกระท า และผถกกระท าความรนแรงในเรอง ดงน

(1) บม เปนตวละครหญงทส าคญของเรอง เปนตวละครทถกกระท า แตในขณะเดยวกนกเปนคนกระท าทกคน โดยใชวธการสกปรกท าของใสทกคนทขดขวางทางเธอ บมเปนผหญงทสวยทงหนาตา และรปรางมเสนหนาหลงใหลส าหรบผชาย เธอท างานเปนพนกงานในสปอรตคลบแหงหนงในกรงเทพฯ มชวตทเตมไปดวยความทะเยอทะยานอยากมอยากสขสบายจนยอมทจะเปนเมยนอยบานศวะหรญ เพอหวงความร ารวยในเงนทองทเธอคดวาจะไดมาหากเธอมลก แตกอนทเธอจะไดทกอยางทหวงบมกลบถกนายประธาน ศวะหรญผชายทมความสมพนธดวยจนตงทองท ารายรางกายจนแทงและท ารายจตใจใหตองอบอาย ท าใหเธอกลายเปนคนอาฆาตพยาบาท เตมไปดวยความโหดราย

97

และใชไสยศาสตรเลนงานทกคนทเคยท ารายเธอไมวาจะเปนนายประธานและคนอนๆในครอบครว รวมถงเพอนของนายประธานทเคยรมท ารายเธอ ทงยงวางแผนใหตวเองเขามาเปนสวนหนงของครอบครวศวะหรญเพอหวงเงนมรดกนบพนลานทเธอจะไดหากทกคนตายทงหมด

(2) แนน ลกสาวของนายประธาน ศวะหรญกบครอบครวเกา แนนมอาชพเปนนกออกแบบแฟชน เธอใชชวตอยางอสระแบบหญงสาวยคใหมทมความมนใจในตวเอง มมนษยสมพนธทดกบเพอนและเจานาย และแนนเปนคนทรกครอบครวมาก เพราะเธอโตมาในครอบครวทอบอน ความทเปนผหญงยคใหมมความคดททนสมยท าใหเธอไมเชอวาในปจจบนยงมการใชไสยศาสตรท ารายกนจนถงตาย จนกระทงเกดเรองขนกบคนในครอบครวของเธอ เมอทกคนทเธอรกตองมาตายลงอยางมเงอนง าและตรวจพบสงแปลกปลอมมากมายในรางกายในลกษณะของคนทโดนของทงหมดมสาเหตมาจากสมบตมากมายของตระกลศวะหรญ สงผลใหแนน และครอบครวเธอกลายเปนเหยอทตองถกก าจด

(3) ประธาน ศวะหรญ ผชายทเปนสาเหตของความโกรธแคนของบม เขาเปนหนมใหญมฐานะ มหนาทการงานทด และมครอบครวทอบอน ภายนอกเขาเปนคนทนานบถอดวยหนาทการงาน แตเบองหลงของเขา ประธานกลบเปนผชายทเจาช ไมมความรบผดชอบ ทงยงมความโหดรายกระท าตอผหญงทเขามความสมพนธดวย ท าไดทกอยางเพอรกษาหนาตาของตวเอง และครอบครวใหดดในสายตาของคนอน แมวาการกระท านนจะเปนการกระท าทเตมไปดวยความรนแรงทงการท ารายรางกาย และท ารายจตใจ ท าใหผหญงรสกดอยคณคาในตวเอง และยงเปนการเหยยบหยามศกดศรของผหญง การกระท าของเขา คอ สาเหตส าคญในเรองทท าใหผหญงคนหนงเจบปวดเสยใจ จนกลายเปนคนโหดรายพยาบาทใชไสยศาสตรท ารายทกคนทเกยวของใหตายอยางนาสยดสยอง

5) ความขดแยง (Conflict) ในภาพยนตรเรอง คนเลนของ ปรากฏชดเจน 2 ลกษณะไดแก ความขดแยงระหวางมนษยดวยกน กบ ความขดแยงระหวางมนษยกบเรองเหนอธรรมชาต

(1) ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยในภาพยนตรเปนสาเหตทส าคญกอใหเกดความรนแรงในเรอง เกดจากความไมลงรอยกน และการหลอกลวงทมผลประโยชนจ านวนมากเขามาเกยวของเมอผหญงคนหนงตองการมชวตความเปนอยทดขนยอมเปนภรรยานอยและมลกกบผชายทมครอบครว มฐานะการงานทด แตกลบถกเขาหกหลง ขมขท ารายรางกาย และจตใจความรกจงกลายเปนความแคนชงชง และน ามาสการใชความรนแรงท ารายซงกนและกน ไมวาจะเปนการท ารายทางรางกายใหไดรบบาดเจบ อบอาย หรอถงแกชวต หรอการขมขทางวาจาใหเกดความรสกหวาดกลว รวมถงการใชไสยศาสตรเขามาจดการกบคนทตวเองเกลยดเพอใหไดมาในสงทตวเองตองการ

(2) ความขดแยงระหวางมนษยกบสงเหนอธรรมชาตในภาพยนตรเกยวกบการเลนของ หรอการใชไสยศาสตรท ารายกนเปนเรองทไมสามารถทจะพสจนไดในทางวทยาศาสตร

98

แตคนหลายคนในสงคมเชอวาเรองเหลานมอยจรงและหากไมเชอกจะไมลบหล ไสยศาสตรเปนเรองเหนอธรรมชาตและหากเกดขนและกลายเปนสวนหนงของความขดแยงระหวางมนษยดวยกนกจะเปนเรองยากทจะควบคมหรอรบมอหากเกดขนกบตวเองหรอคนรอบตว เนองจากไมสามารถทจะพสจน ใหคนอนๆเชอเหมอนๆกน เปนเรองไกลตวและไมไดเกดขนบอยในสงคม

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง คนเลนของ คอ ของ หรอ ไสยศาสตร ทถกน ามาใชในการท ารายผอน เชน การเสกใบมด เสนผม หรอตะป เขาไปอยในทองของคนทเกลยด เปนตน ของหรอไสยศาสตรเปนสญลกษณแทนความชวราย ความสกปรก หรออ านาจมดภายในจตใจของคนทเลน เปนสงเหนอธรรมชาตทไมสามารถจะพสจนไดดวยวทยาศาสตร แตผคนกเชอวาเปนสงทสามารถพบไดจรง และถกน ามาใชจรงในสงคมไทย ไสยศาสตรภายในเรองไดถกผหญงอยางบม น ามาใชเพอจดการกบคนทมอ านาจมากกวาตวเอง เปนรปแบบของความรนแรงอยางหนงทสงผลตอชวตของผทถกกระท าโดยไมรตวและยากทจะปองกน ไสยศาสตรจงกลายเปนอาวธอยางหนงของคนทมอ านาจนอยกวาใชในการท าลายอกฝายทมอ านาจมากวา โดยเฉพาะอ านาของเงน เพอเปาหมายทตนคาดหวงไว

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) ภาพยนตรเรอง คนเลนของ มมมมองการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงทเตมไปดวยความแคน เลาเรองราวทเกดขนในชวต จนน ามาสการตดสนใจใชไสยศาสตรท ารายผอน รวมทงตวละครทกตวในเรองวาใครมประวตและมความสมพนธกนในลกษณะเปนความสมพนธทด หรอความสมพนธทเลวราย รวมถงการด าเนนชวต หนาทการงานโดยไมจ ากดในเรองเวลาและสถานท ผชมจะรบรทกอยางทเกยวของกบตวละครทงความคด ความรสก และการกระท าทแสดงออกถงความรนแรงอยางชดเจนวามสาเหตมาจากเรองใด

4.1.4.2 บทสนทนาทสอถงความรนแรง 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

(1) ประธานกบเพอนของเขาและบมในบานพกรมทะเล บม: คณอา ใครคะ ประธาน: ฉนใหเธอหนงลาน ฉนจะกนคนเดยวไดยงไง ตองแบงคนอน

กนมงส บม: ชวยดวย ปลอยก ชวยดวยๆ....ไอสตว! ปลอย.... ชวยดวย ปลอย

ไอสตว เพอนประธาน: จบๆๆไว

(2) ประธานกบบมในรานอาหาร (กอนบมจะถกตบต) บม: คณอาตองรบผดชอบหนมากกวาหนงลาน

99

ประธาน: ออกไปคยกบฉนขางนอก... เอา (เงน)...มงอยาสะเออะมายงกบครอบครวกอกนะ มงจ าเอาไวเลยถงแมกตายไป มงจะไมมวนไดเงนกอกแมแตบาทเดยว

บม: ไอสตว บทสนทนาทงหมดขางตน แสดงใหเหนถงความสมพนธทไมเหมาะของผชายทมตอ

ครอบครวเกยวกบการนอกใจภรรยาและลกไปมความสมพนธกบผหญงอกคนซงเปนการท ารายจตใจผหญงทขนชอวาเปนภรรยาและแมของลก ทงยงมการใชค าพดหลอกลวงผหญงทมอายนอยกวา ออนแอขาดประสบการณใหเกดความเชอใจและยอมมความสมพนธดวย เพอหาความสขใสตวโดยไมสนใจวาจะเปนการท ารายจตใจผหญงคนนน น ามาสการใชความรนแรงท ารายรางกายกนรวมถงการใชความรนแรงทางเพศกระท าตอผหญงเปนการย ายจตใจ ลดคณคาความเปนคนและมองวาผหญงเปนเพยงแควตถทสามารถใชเงนซอได

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง (1) บมกบแนนในบานศวะหรญ

บม: มงรมยวาตอนนนกคดอะไร…ชวตมนเหย แตคงผดกนละส... มงกบแมคงคดวาถกหวยรางวลใหญเลยละส...ในฐานะอะไร...ฐานะทยงมลกของไอสตวนรกนนอยอกเหรอ

แนน: แตกเปนลกทมสทธตามกฎหมาย มงละเปนใคร บม: กคอคนทพอมงกบเพอนมนฟนเลนไงละไอสตว แนน: มงไปเอากบเขานะส บม: หบปาก...มงยงคดวามงเปนคนทโชคดอยอกเหรอ

(2) บมกบแนนในหองนอน แนน: ฉนอยากรจรงๆ แกเคยรกใครบางมย แกเคยรกพชายฉนบางมย บม: เขาคอความรกครงเดยวของฉน แนน: รกเหรอ... มงรกเขาไปไดยงไง กในเมอมงเลอกพชายกมาเปน

เหยอแตแรกแลวไมใชเหรอ บทสนทนาทงหมดขางตน แสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางผหญงสองคนทรจก

กนมากอน และเคยมความสมพนธอนดตอกนในฐานะญาตมความเคารพใหกน กอนทความจรงอนโหดรายทปกปดไวในอดตปรากฏใหเหน ไมวาการถกขมขน การโกหกหลอกลวงคนทรกโดยใชเปนเครองมอในการแกแคน หรอการฆาตกรรมดวยฝมอของผหญงโดยใชไสยศาสตรกบคนทเคยท ารายรางกายและจตใจมากอน ทกสงทเกดขนสรางใหเกดความแตกแยกจนไมอาจทจะประสานรอยราวไดอก น ามาสการท าลายความสมพนธทดทเคยมตอกน จากความรก จากคนในครอบบครวเดยวกบกลบ

100

กลายเปนความเกลยดชง รษยา และน ามาสการใชความรนแรงเพอขมข ท ารายรางกายเพอใหไดมาในสงทตวเองตองการไมวาจะเปนเงนหรอแกแคนใหกบสงทสญเสยไป

4.1.4.3 วเคราะหองคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.17 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ

ลกษณะความรนแรงในภาพยนตรเรอง คนเลนของ ทผหญงเปนผถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) เปนการท ารายรางกายเพอใหไดรบบาดเจบ การขมขรวมถงการกระท าความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) ท าใหเกดความรสกอบอายจากการถกเหยยดหยามเกยรต ซงสงผลโดยตรงตอสภาพจตใจของผหญง และกอใหเกดความรนแรงอนๆตามมา โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนา แววตาของผหญงทถกกระท าความรนแรง และหมดทางทจะตอส และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนถงบรรยากาศ ฉากหลงขณะเกดเหตความรนแรงกบผหญง โดยใชสโทนเยน (Cool Tone) อยางสฟาทสามารถสอถงความรสกเจบปวดของผหญง ทถกผชายท ารายรางกาย รวมถงการใชความรนแรงทางเพศ และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครเพอใหเกดเงามดกบตวละครหญงในบรรยากาศทสะทอนความเจบปวดภายในจตใจทเกดขนกบตวละครผหญง

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย ภาพยนตรเรองคนเลนของ ไมปรากฏภาพผหญงท ารายผชายอยางชดเจนในลกษณะการท ารายทางรางกาย แตจะเปนการทผหญงท ารายผชายโดยใชไสยศาสตรเขามาชวย

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน

101

ภาพท 4.18 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ

ลกษณะความรนแรงในภาพยนตรเรอง คนเลนของ ทผหญงเปนผกระท าความรนแรงโดยเฉพาะความรนแรงตอเพศเดยวกนสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) เปนการท ารายรางกายเพอใหไดรบบาดเจบ การขมขโดยใชอาวธ อยางเชน มด ปน เพอบงคบใหท าในสงทตวเองตองการโดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนา แววตาโหดรายของผหญงขณะกระท าความรนแรง และสหนาความเจบปวดของผทถกกระท า และยงใชสโทนเยน (Cool Tone) อยางสฟาทสามารถสอถงความรสกเจบปวดของผหญงทถกท าราย รวมถงใชการใชสโทนกลาง (Neutral Tone) อยางสด าส ทใหความรสกหดห ชวราย การตายเกดขนกบตวละครใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละคร เพอใหเกดเงามดกบตวละครในบรรยากาศทสรางความเจบปวด ความอดอด และทรมานจตใจใหกบตวละครหญงทถกกระท าความรนแรง

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร ในภาพยนตรเรอง คนเลนของ สวนใหญเปนความรนแรงเกยวกบ เรองเหนอธรรมชาต (ไสยศาสตร) เปนความรนแรงทเกยวของกบความเชอ เรองการเลนของ และไมสามารถพสจนไดดวยวทยาศาสตร จงปรากฏภาพลกษณะอนๆมากมายในเรอง ทงการใชภาพขาว การใชภาพของคนทโดนของ และการใชสทสามารถสอถงความเจบปวดทตองสญเสยคนรกอยางสฟาซงเปนสโทนเยน

(1) ภาพความรนแรงของคนทโดนท าของใส (ความรนแรงเหนอธรรมชาต)

102

ภาพท 4.19 ภาพความรนแรงของคนทโดนไสยศาสตรจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ

ลกษณะความรนแรงทปรากฏ เปนภาพของคนทโดนท าของใสใหทรมาน และตายอยางนาสยดสยอง สวนใหญใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) เพอใหเหนถงสหนา ทาทางของผตายทตองตายอยางทกขทรมานจากการถกของซงเปนความนากลวนาสยดสยองของความรนแรงทเกยวของกบเรองเหนอธรรมชาต และใชสโทนรอน (Hot Tone) สอถงความรนแรงทางกายทเกดขน ใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครท าใหเกดเงามดขนกบตวละครทถกกระท าความรนแรงในบรรยากาศทสรางความอดอดใจ หดหของตวละครทตองมาตายอยางเจบปวดโหดราย

(2) ภาพความรนแรงจากการสญเสย

ภาพท 4.20 ภาพความรนแรงจากการสญเสยจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ

ลกษณะความรนแรงทเกดจากการสญเสยคนทรก เปนเรองราวทพบเหนมากทสดในภาพยนตร โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) จบใบหนา แววตาของตวละครทก าลงอยในอาการเศราโศกเสยใจกบการจากไปของคนทรก และใชภายระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศทเกดความรนแรง ความสญเสยทเกดขนกบคนรกหรอคนในครอบครว โดยใชสโทนเยน

103

(Cool Tone) อยางเชนสฟา สามารถสอถงความเจบปวดสญเสยและแสดงใหเหนถงความออนแอทเกดขนของตวละคร ใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครท าใหเกดเงามดขนกบตวละครเมอตองพบเจอกบความรนแรง ความสญเสยภายในบรรยากาศทสรางความอดอดใจ โศกเศราใหกบตวละครทยงมชวตเหลออย

(3) ภาพความรนแรงจากภาพถาย

ภาพท 4.21 ภาพความรนแรงจากภาพถายจากภาพยนตรเรอง คนเลนของ

ภาพถายทแสดงใหเหนถงความรนแรงทเกดขน สวนใหญจะเปนภาพระยะใกล (Close-Up Shot) ของภาพถายทสอถงความรนแรงทเกดขนจากการถกของ และเปนการตายทยงมเงอนง า การใชภาพคนทเสยชวตกเปนอกหนงลกษณะทสามารถสอใหเหนความรนแรงทเกดขนจากการถกของ (ไสยศาสตร) เปนการฆาตกรรมรปแบบหนงทไมสามารถพสจนไดในทางวทยาศาสตรแตพบวายงมอยในความเชอของสงคมไทย

4.1.4.4 สรปภาพยนตรเรอง คนเลนของ ภาพยนตรเรอง คนเลนของ เปนภาพยนตรแนวสยองขวญลกลบ เรองราวเกยวกบผหญง

คนหนงถกผชายทตวเองไปมความสมพนธดวยท ารายรางกายอยางเจบปวด สงผลใหเธอรสกโกรธแคน รสกอบอายกบสงทเธอไดรบ กลายเปนคนทมจตใจผกอาฆาตพยาบาท แตดวยความทเธอเปนผหญงธรรมดาทไมมอ านาจ จงไมมทางทจะเอาชนะผชายทมอ านาจมากกวาเธอได โดยเฉพาะดานการเงน เธอจงใชวธทคนทวไปไมท ากนโดยการเลนของท าคณไสยใสผชายทเธอเกลยด รวมถงทกคนทเกยวของกบเขา ไมวาจะเปนคนในครอบครว หรอเพอนของเขาทรมขมขนเธอใหตายดวยคณไสย นอกจากเธอจะมความโกรธเกลยดแลว เธอยงเปนผหญงทเตมไปดวยความทะเยอทะยาน อยากมชวตทด และสามารถท าไดทกอยางโดยไมสนใจวาสงทท าจะสรางความเจบปวดใหกบใคร เธอลงมอฆาทกคน แมแตคนทรกเธอ เพราะหวาดระแวงวาคนเหลานนจะรเหน แลเขามาขวางทางของเธอ ความรนแรงท

104

ปรากฏในภาพยนตรเรองน เปนความรนแรงทางกาย ทสามารถสะทอนใหเหนความรนแรงภายในจตใจของผหญงคนหนง ทไดรบจากการกระท าของผชายจนกลายเปนความรสกโกรธเกลยด อาฆาตพยาบาทอยากเหนคนทท ารายตวเองตองตายอยางทรมาน ซงแสดงใหเหนวา ตวเธอเองกไมตางอะไรจากผทท ารายเธอกลายเปนอกหนงคนทใชความรนแรงกระท าตอผอนเชนกน

4.1.5 ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส (2549)

ภาพท 4.22 ใบปดภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส (2549)

ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส เรองราวความสกปรก เหนแกตวของผคน โดยเฉพาะเพศชายทกระท าตอเพศหญง และการตอสของ แพรว หญงสาวทไดเขาไปของเกยว มสวนพวพนกาวกบวงจรธรกจสกปรกของโรงภาพยนตร มลตเพลกซ เวลด ชวตเธอตองพบเจอกบเรองอนตรายทางรางกาย และการคกคามทางเพศ ทสงผลตอจตใจของเธออยางไมมทางจะหลกเลยง เหยออยางเธอจงตองลกขนส และเผชญหนาความโหดรายอ ามหต ทตามตดเธอเปนเงาไปทกๆทในโรงภาพยนตร สถานทเพยงแหงเดยวในเรอง ทเปนทงจดเรมตน และจดจบของการไลลาในคนเดยวทหนงจบทกอยางกจะถกเปดเผยและถกปดตายไปพรอมเธอ

4.1.5.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรอ ามหตพศวาส 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส เปดเรอง (Exposition) ดวย

บรรยากาศของผคนทออกจากการชมภาพยนตรในโรงภาพยนตร มลตเพลกซ เวลด พรอมๆกบการเปดประเดนเกยวกบมกลมคนบางกลมทใชโรงภาพยนตรในการท าธรกจผดกฎหมายอยเบองหลง แพรว

105

หญงสาวทเขาชมภาพยนตรเพยงล าพง เธอตองการทจะชมภาพยนตรคนเดยวทกเรอง และทกรอบ ซงเปนการสะทอนใหเหนพฤตกรรมทแปลกส าหรบผหญงในการชมภาพยนตร ตอมาเรองราวเปดเผยดานตางๆของตวละคร ทงด และราย โดยเฉพาะตวละคร ชย ในเรองเปนผทอยเบองหลงความเลวรายของธรกจผดกฎหมายตางๆ ไมวาจะเปนการละเมดลขสทธภาพยนตร และการละเมดความเปนสวนตว เชน การตงกลองวงจรปดไวในททไมควรตดตง เชน หองน าหญง หองเปลยนผาสตร เพอลอบดและอดเปนคลปลามกออกขาย โดยม บญเกด และขาว เปนลกนองคอยชวยเหลอ เรองราวตดสลบกบเหตการณในอดตของแพรวตอนทเธอยงเดก เธอถกกลมเดกผชายท ารายรางกายเพยงเพราะวาเธอเปนเดกผหญงทมหนาอกทโต มทาทางออนแอ ไมมเพอน และไมมใครทคอยปกปองเธอ แพรวจงเปนเหยอของการถกกลนแกลงอยเสมอจนถงกบบาดเจบตองเขารกษาตว แตกไมมใครสนใจเธอเหมอนเดม เธอถกทอดทงถกท ารายจตใจ ซงมนสงผลตอสภาพจตใจของเธอเรอยมาจนเธอโตเปนผใหญ เมอมองจากภายนอกแพรวดเปนผหญงทออนแอ แตลกๆภายใจจตใจของแพรวกลบกลายเปนผหญงทถกความรนแรงครอบง าอยตลอดเวลา และรอเวลาทจะปลดปลอยออกมา โดยการทเธอเลอกแสดงออกมาในลกษณะของการเปนเหยอ หรอพยายามท าตวใหเปนเหยออยตลอดเวลา กอนทเหตการณจะน ามาสการพฒนา (Rising Action) เปนเรองราวเกยวกบแพรว และนอย ผหญงสองคนทบงเอญพบกน และตองเขาไปพวพนกบในวงจรธรกจสกปรกของชย เมอแพรวถกชยตามลาตว เพอหวงทจะขมขน และถายคลปไวขาย ทงยงตองการทจะปกปากเธอทเขามารเหนเรองราวของตวเอง แตแพรวกสามารถทจะหนหลดพนมาไดดวยการชวยเหลอของนอย พนกงานท าความสะอาดในโรงภาพยนตรทตกหลมรกขาวเพยงฝายเดยว และพรอมทจะท าทกอยางเพอใหไดขาวมาเปนของตวเอง เหตการณนท าใหนอยถกกลมของชยตามลาตวอกราย ทกอยางเรมเลวรายเมอทกสถานทในโรงภาพยนตรเตมไปดวยกลองวงจรปด และทกทางหนถกปดตาย เมอไมสามารถทจะหลบหนได ทางเดยว คอ ผหญงสองคนจะตองหนหนาตอสเพอใหรอดจากการตามลา เมอเหตการณทกอยางเรมรนแรงมากขน มทงการท ารายรางกายไปจนถงการลงมอฆาระหวางกลมของชย นอย และแพรว พวกเธอทงสองสามารถทจะหนรอดมาไดในชวงแรก แตตอนนทกอยางบบคนใหพวกเธอตองเผชญหนากบชยตวตอตว เขาสจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอนอยโดนชยจบตวได และถกชยขมขนจนตายเปนเหตใหบญเกดทรกนอยแคนชยมาก ทฆาคนทเขารกอยางโหดราย และตดสนใจจะไปฆาชย แตกลบถกชยฆาตาย สวนแพรวกเปดเผยตวตนทแทจรงวาเธอ และขาวรวมมอกนอยเบองหลงเรองทกอยาง แพรวใชตวเองเปนเหยอ เพอหลอกใชใหชยทมความผดปกตทางจต ชอบความรนแรงทางเพศวงเขามาหาตวเธอ เพอแกแคนใหตวเองทเคยถกกระท ามากอน และเรยกเงนจากการขายเทปลบใหกบเจาของโรงภาพยนตร เปนสาเหตใหทกคนทเกยวของตองมาตายเพราะความเหนแกตว ความอยากม อยากไดโดยไมค านงถงศลธรรม และความถกตอง กอนทชยจะถกแพรวกบขาวรวมมอกนฆา และเรองราวด าเนนมาถงตอนจบ (Ending) เมอทกอยางเปดเผยใหผชมรบรวา แทจรงแลวแพรวไมใชเหยอทออนแออยางทเราเหนจากภายนอกอกตอไป แตเธอ คอ คนทอย

106

เบองหลงเรองทกอยาง เธอวางแผนมาเปนอยางด และหลอกใชทกคนไมวาจะเปนชย หรอขาวใหท าในสงทเธอปรารถนา รวมถงการเฉลยใหรถงชวงชวตในวยเดกของแพรวทผชมเหนในเรองตอนทเธอถกกลมเดกผชายท าราย และฉากทเธอโดนขมขนในหองน าวา แทจรงแลวในวยเดก เธอไมใชคนทถกท ารายจนเขาไปนอนในโรงพยาบาล แตกลบเปนเดกผชายทถกเธอท ารายจนตาบอด และฉากทเธอถกขมขนกไมใชเรองจรง เธอไมไดถกขมขน แตเธอเตมใจใหภาพออกมาเปนเชนนน เพอใหขาวถายภาพเธอเอาไวไปแบลคเมลเจาของโรงภาพยนตร แพรว จงเปนผหญงทอนตราย และไมกลวทจะตองเผชญกบความรนแรง ทงตอตวเอง และตอผอน เพราะเธอคดอยเสมอวาชวตทมความสข คอ ชวตทไมตองการผกตดอยกบคนอน นนคอสงทเธอท าทงหมด ซงการกระท าของแพรวทกระท าตอตวเองเปนการสะทอนใหเหนวา ลกๆแลวเธอกเปนคนปวยทตองการการรกษาเยยวยาโดยทเธอเองกไมรตว

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ตองการทจะเปดเผยใหเหนดานมดในจตใจมนษย ความเหนแกตว โกหกหลอกลวง และการใชความรนแรงทมนษยกระท าตอกนเพอใหไดมาซงสงทตนเองปรารถนา โดยไมสนใจวาสงทท าจะสรางความเดอดรอน หรอไดละเมดความเปนมนษยของใคร เรองราวทเกดขนทงหมดในภาพยนตร จะเปนการสะทอนดานทเลวรายของมนษยทกคนโดยไมจ ากดวาเปนเพศ ใหผชมไดเหนอยางชดเจนทงการกระท าทางกาย ทางวาจา และทางจตใจทไมปกตของมนษย รวมถงการกระท าความรนแรงทางเพศ ทผชายใชในการกดข ขมเหงผหญง มองผหญงเปนวตถทางเพศ สรางใหเกดความอบอายแกผหญงทถกกระท า เกดความรสกวาตวเองดอยคา กลายเปนความเจบปวดทมากพอในการบบคนใหผหญงตองลกขนส และใชความรนแรงออกไป ซงจะปรากฏใหเหนอยในภาพยนตรตลอดทงเรอง

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ทเหนอยางชดเจนมเพยงฉากเดยว คอ โรงภาพยนตรมลตเพลกซ เวลด ในเรองซงเปนฉากเปดเรอง และปดเรองราวทงหมดทเกดขน เปนสถานทของตวละครหลกอยางแพรว ใชแสดงออกถงความปรารถนาในจตใจ หรอความเหนแกตวทเธอปกปดในชวงตนเรอง และเปนททใหเธอใชเปดเผยตวตนทแทจรง เปนสถานททแสดงใหเหนถงความสมพนธของตวละครทกตววาใครเกยวของกนอยางไร ใครมความพฤตกรรมแสดงออกมาอยางไร ทงยงเปนสถานททเกดความรนแรงมากมายทงความรนแรงทางกาย ความรนแรงทางวาจา และความรนแรงทางเพศ โดยเฉพาะในหองน าหญงของโรงภาพยนตรสถานทสวนตวของผหญงทอาจไมมความเปนสวนตวอกตอไปและมความเกยวพนกบตวละครทกตวละครในเรอง

4) ตวละคร (Character) ตวละครผหญงในเรอง อ ามหตพศวาส เปนตวละครทมความส าคญในการด าเนนเรองตงแตตนจนจบ และเปนตวละครทสะทอนใหเหนถงจตใจของมนษยทมความซบซอนยากทจะคาดเดา เปนทงผทถกกระท าและผกระท าความรนแรงจงเปนตวละครท มลกษณะกลม (Round Characters) ทมการแสดงออกอยางหลากหลายผานพฤตกรรมทเปลยนแปลงอยตลอดทงเรอง

107

(1) แพรว คอ ตวละครผหญงและเปนตวละครหลกของเรอง เปนตวเดนเรองโดยเรองราวทเกดขนเกดจากรปรางทสวยนามองของแพรว เธอมความเปนเพศหญงทชดเจน แพรวจงกลายเปนเหยอชนดของผชายเลวๆอยาง ชย ทชนชอบการใชความรนแรง และการลวงละเมดสทธทางเพศของผหญง ภายนอกแพรวเปนผหญงทดออนแอบอบบาง เปนคนเงยบๆ ไมกลาทจะแสดงความคดหรอโตตอบใครกตามทท ารายเธอ จงท าใหเธอเปนคนทมลกษณะเกบกด ไมปกต และคดอะไรบางอยางอยตลอดเวลา และยงท าตวเปนในลกษณะของเหยออยางชดเจน คอ ชอบท าอะไรคนเดยว ไปไหนมาไหนคนเดยว รวมถงการชมภาพยนตร เธอเลอกทจะชมภาพยนตรคนเดยวในทกเรอง และทกรอบการฉาย ซงแตกตางจากผหญงโดยทวไป ทไมชอบชมภาพยนตรคนเดยวโดยดทงวน และในขณะเดยวกนนอกจากความสวยแลว แพรวกมความพยายามย วยวนโดยชอบท าตวเองใหตกอยในสถานการณทเสยงอนตราย ทงๆทรวาตวเอง คอ เปาหมายของชย ซงการกระท านสะทอนใหเหนถงความผดปกตภายในจตใจ วาแทจรงแลวเธออาจไมไดเปนอยางทเหน เธอมความคดบางอยางแอบซอนไวภายในจคใจ ซงอาจเกดจากบาดแผลทไดรบในวยเดกจากการกระท าโดยเพศชายและคนรอบๆตว

(2) ชย คอ เปนตวละครชายทไมมความดเลยตงแตตนเรองจนจบเรอง เปนคนทชวรายเตมจตใจ มจตใจทอ ามหต และชนชอบความรนแรง โดยเฉพาะการใชความรนแรงทางเพศ เหนผหญงเปนเพยงเหยอ ทไมสามารถชวยเหลอตวเองได และเปนเพยงทระบายความตองการของตวเอง ไมมความเปนสภาพบรษ เขาใชโรงภาพยนตรเปนสถานทในการท าธรกจผดกฎหมายเกยวกบการละเมดลขสทธภาพยนตร และการละเมดสทธความเปนสวนตวของผอนๆ โดยการแอบถาย ตดตงกลองในสถานทตางๆภายในโรงภาพยนตร เชน ในหองน า ตสตกเกอร หรอ หองลองเสอผา เพออดขายใหบรรดาพวกโรคจตทงหลายไดชนชมผานสอทกรปแบบ ชยจงเปนผกระท าความรนแรงและเหยอของเขาในครงนกคอ แพรว หญงสาวทเขาหมายตาตงแตครงแรกทพบ

(3) นอย เปนตวละครผหญงคนหนง ทเคยตกเปนเหยอของชย นอยเปนคนตรงๆรกใครเกลยดใคร กแสดงออกอยางชดเจนทงการกระท า และค าพด เปนคนปากจดโดยเฉพาะกบบญเกด เธอท างานเปนพนกงานท าความสะอาดในโรงภาพยนตรแหงน นอยเปนคนมน าใจ และเธอมความรกอยเตมหวใจ พรอมทจะท าทกอยางเพอใหได ขาว ผชายทเธอรกมาอยเคยงขาง แมวาการท างานในโรงภาพยนตรแหงนเธอมกจะถก ชย ลวนลามอยบอยครง แตเธอกไมสนใจยงคงอดทนท างานทนตอไป กเพยงเพราะขอใหเธอไดอยใกลๆ กบขาวเทานนเพยงพอแลว และเธอไมเคยสนใจวาขาวจะรกเธอหรอไมนอยยอมท าไดทกอยางแมแตการลดศกดศร เพอเขาหาผชายกอนทงๆทขาวไมเคยรกเธอเลย

(4) ขาว คอ ตวละครชายทท างานเปนพนกงานขายบตรในโรงภาพยนตร ตดยาเสพตดจนเปนหนตองคอยหลบหนกลมนกเลงทไลตามทวงเงนคายา ขาวตองการมชวตทดขนกบผหญงทเขาหลงรก ยอมทจะรวมมอกบแพรวคนทเขารก วางแผนโกงเงนทไดจากการขายเทปโปของชยมาเปนของตวเอง ฉากหนาขาวท างานใหชยเปนคนทคอยตดตงกลอง และถายภาพโปของผหญงตามมม

108

ตางๆใหชย เพออดขายเปนวดโอทงในหองน า หองแตงตว ตามบนได เปนตน บคลกภายนอกเขาคอนขางเปนคนทพดนอย ทาทางขกลว ขขลาด และเปนลกนองของบญเกด เพอหาโอกาสทจะขโมยเทปทชยใชใหบญเกดไปสงแลกกบเงนคาของ

(5) บญเกด คอ ตวละครทสรางความตลกเลกๆนอยๆใหกบผ ชม จากพฤตกรรมการแสดงออกของเขา บญเกดเปนลกนองคนสนทของชย และเปนพนกงานรกษาความปลอดภยในโรงภาพยนตร ทไมเคยท าหนาทของตวเอง เขามหนาทเปนหเปนตา คอยท างานทกอยางทชยสง บญเกดหลงรกนอยมานาน โดยทนอยไมเคยสนใจ ทงยงรงเกยจทเขาคอยรบใชชย คนทเธอเกลยดมากทสด จงเปนสาเหตใหบญเกดไมคอยชอบขาวชายคนทนอยรก แมเขาจะเปนคนนสยไมด แตอกดานหนงบญเกดกเปนคนทรกใครรกจรง ยอมท าทกอยางเพอใหไดมาซงคนทรก แมแตการเสยงชวตเพอใหไดอยกบคนทตวเองรก

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส มการน าเสนอความขดแยงทเหนอยางชดเจน คอ ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยดวยกนเอง เปนความขดแยงทเกดจากความตองการของมนษยแตละคนทแตกตางกน ความเหนแกตว อยากสขสบาย สามารถท าไดทกอยางแมแตการหลอกใชผอน เพอใหไดมาในสงทตวเองปรารถนา โดยไมสนใจวาใครจะตองมาเดอดรอน หรอใครตองตาย เชน แพรว เธอไมตองการทจะผกตดกบใคร ไมเคยทจะเชอใจใคร และไมรกใครมากไปกวารกตวเอง เธอจงหลอกใชทกคนโดยใชจดออนของผอนใหเปนประโยชน เธอใชความรกทขาวมใหท าในสงทเธอตองการ และสดทายเธอกฆาเขาโดยทขาวไมรเลยวาแพรวไมไดตองการทจะใชชวตกบเขาเพราะความสขทแทจรงของเธอ คอ การไมตองผกตด การมอสระ ซงเธอมองขาวเปนเพยงหมากตวหนงในเกมเทานน แมวาเขาอาจเปนผชายคนเดยวทรกเธอกตาม

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) (1) โรงภาพยนตร คอ สญลกษณทางภาพทปรากฏอยางชดเจน โรง

ภาพยนตรไมเพยงเปนสถานทหลกของเรอง แตยงสะทอนอยในสญลกษณพเศษ ของเรองเรองนดวย เพราะโรงภาพยนตรเปนสถานททใหความเปนสวนตวของผคน และเปนสถานททใชในการหลกหนความวนวายจากภายนอก หรอความเปนจรงในสงคม เพอเขามาหาความสขจากการชมภาพยนตรเพยง 2-3 ชวโมง และคนสวนใหญเชอวาโรงภาพยนตรนนมความปลอดภย และเปนทสวนตวทสรางความบนเทง แตโรงภาพยนตรในเรองน กลบกลายเปนททเตมไปดวยอนตรายโดยเฉพาะตอผหญง และมการละเมดสทธตางๆของผคนละเมดสทธความเปนสวนตว เปนการยนยนใหเหนวาไมมทใดทมนษยจะปลอดภยรอยเปอรเซนตในการใชชวต ชวตของเราจงเตมไปดวยความเสยง อนตราย และทกครงทเราออกจากบานไปยงสถานทอนๆ เทากบวาความเปนสวนตวกจะไมมอกตอไป โรงภาพยนตรในเรองจงกลายเปนสถานทใหความบนเทงภายใตบรรยากาศความมดทแฝงไปดวยความชวรายและเปนความชวรายทเราไมทนระวงตว

109

(2) หองน า คอ สญลกษณแทนความเปนสวนตว มการแบงแยกอยางชดเจนระหวางหองน าผหญงกบหองน าผชาย แตหองน าหญงภายในเรองกลบกลายเปนสถานททอนตรายทสดส าหรบผหญง และเปนททเกดเหตความรนแรงตอตวละครหญงทกคนในเรอง เปนททผหญงถกกระท าความรนแรง ถกลวนลาม ถกแอบถาย ซงเปนการละเมดสทธความเปนสวนตวของมนษยอยางรนแรง ผหญงถกเอาเปรยบ ถกกดขทงจากการกระท าทางกาย และทางวาจาโดยผชายในเรองอยาง ชย และใชหองน าเปนทในการระบายความปรารถนานนออกมา ผชมจะเหนไดตลอดทงเรองถงความรนแรงทเกดขนโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศทเกดขนภายในหองน าผหญงสถานททผหญงสวนใหญคดวาเปนททปลอดภยปราศจากสายตาหรอเครองมอใดทจะคอยจบความเคลอนไหวของเรา ไมเหมอนสถานทอนๆทเราทกคนตางตกอยภายใตการจบจองจากสายตาของบคคลอนโดยมกลองวงจรปดเปนอปกรณอกอยางหนงท าหนาทบนทกภาพของเราทกคน

(3) กลองวงจรปด คอ สญลกษณแทนความปลอดภย เปนความอบอนใจ วาหากเกดเหตอนตรายกบรางกายหรอสงของ และสถานททเราอยอาศย ภาพจากกลองวงจรปดกเปนสงหนงทจะชวยในการคนหาเบาะแสทเกดขนพรอมทงเปนหลกฐานในการเอาผดคนรายไดอยางด แตปรากฏวากลองวงจรปดภายในเรองกลบถกสอความหมายเปนเครองมอทเปนอนตรายอยางมากตอผหญง เมอกลองวงจรปดไดถกน ามาตดไวในททไมควรมอย เชน ภายในหองน าผหญงเพอท าการบนทกภาพชวงเวลาสวนตวของผหญงแลวน าออกมาเผยแพรในทสาธารณะ เปนภาพแอบถาย หรอภาพอนาจาร และเปนการเหยดหยามศกดศรของผหญงรปแบบหนง ทสรางความอบอายแกผทถกลวงละเมดความเปนสวนตวโดยไมรตว และยงเปนอนตรายอยางมากตอการใชชวต เพราะไมวาเราจะอยในสถานทใด เราตางตกอยภายใตการจบจองของบคคลอนผานกลองวงจรปดโดยทเราไมรตวและไมรวาใครเปนคนทเฝามองเราอย

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) โดยเลาผานจดยนของตวละครผหญงทเปนเหยอของความรนแรง และในขณะเดยวกนกเปนผกระท าความรนแรงในเรอง สะทอนใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต รวมถงจตใจ และพฤตกรรมของตวละครทกตว โดยไมจ ากดเรองของเวลา มการยอนกลบไปกลบมาระหวางเหตการณในปจจบนกบเหตการณในวยเดกของแพรวเปนชวงเวลาทเธอถกกลนแกลง ท ารายรางกายใหเหนอยตลอดทงเรองตงแตเปดเรองจนถงฉากจบของเรอง เพอใหผชมทราบถงอดตทสงผลตอพนฐานความคด และพฤตกรรมของตวละคร และเปนสาเหตทมาของการใชความรนแรงทงหมดทเกดขนโดยเฉพาะความรนแรงทมผหญงเปนสวนหนงของการกระท า

4.1.5.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

(1) ชยกบนอยในหองน าชาย

110

ชย : นมนหองน าชายไมใชเหรอ นอย : ฮ! พดเหมอนไมเคยเขาหองน าหญง... (นอยโดนลวนลาม) นอย : ไอเหยเอย

(2) นอยกบบญเกดในหองเกบของ บญเกด : รองเพลงจบนอย นอย : ถาวางมากละนกหดไปซอโลงศพท าบญเสยบางไป บญเกด : ซอท าไมโลงศพ เอาเงนไปดนเนอรดกวามย เอาปะหมกระทะ

ตอดวยคาราโอเกะ นอย : คนนไมวาง คนอนกไมวาง ไมวางสกคน บญเกด : นอย นมเปรยวมยจะ นอย : นมแมมงสเปรยว บญเกด : อนน นอย : กเอาลนเลยฝา ยงอรอยกวาแดกนมมงอก

(3) นอยกบบญเกดตรงทางเดน บญเกด : รองเพลงจบนอย นอย : เงยนนกไปกนกระหรไป บญเกด : อน นอย: เอาสมงตบก กตบกลบไมเชอลองด... ถย! กนกวาจะแน

(4) นอยกบบญเกดในหองน า บญเกด : พใหสญญานะ พจะดแลนอยอยางด พจะไมใหนอยล าบาก พ

จะใหนอยมความสข พจะดแลไปชวชวตเลย นอย : เพอเหรอเปลาเนย หนาอยางมงเหรอจะท าใหกอยดกนด...ถย! เอา

ตวมงใหรอดกอนเถอะ บญเกด : เปลยนค าพดใหมเดยวนนะนอย นอยรมยไอเนยมนคออะไร

มนคอเงน เงนทจะเปลยนชวตพเปลยนชวตเราอกไมกชวโมงเราจะรวยกนแลวนะนอย นอย : ไอควายแดกยาผดมาเหรอมง เสอกมาขอความรกผหญงใน

หองน านะ บญเกด: เดยวนอย นอยคยกนกอนด นอยจะใหพบอกทไหนนะ จะให

บอกทหองไหนกบอกมาสเวย คนอยางมงหาดกวากไมไดหรอกนกกจะบอกให นอย : ไมไดกกไมเอาเวย

111

บญเกด: แมงเอย! นอยกลบมาคยกนเดยวนนะ...จ าไวเลย แลวมงจะเสยใจ

บทสนทนาขางตน แสดงใหเหนการตอรองเชงอ านาจระหวางผหญงกบผชาย ในการพดคยนอยเปนผหญงทใชวาจาทคอนขางรนแรงดาทอบญเกด แสดงใหเหนถงความรงเกยจ ไมชอบหนา และไมตองการใหเขามายงวนวายในชวต เพราะเธอมคนทรกอยแลว คอ ขาว แตบญเกดกไมเคยยอมแพ ยงคงตามตออยทกวน ท งยงสะทอนใหเหนถงความสมพนธของตวละครทงสองรวมถงความหวง ความฝนของตวละครทตองการมชวตทดขน โดยเฉพาะนอยเธออยากใชชวตคกบคนทเธอรก สวนบญเกดกตองการทจะมความมนคงในชวต สามารถเปนหลกใหกบนอยได เพยงแตวธการทไดมามนไมถกตอง และนอยกไมมวนทจะเชอวาบญเกดมความสามารถทจะท าไดอยางทพดไว

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง ผวจยไมพบวา มบทสนทนาทมความรนแรงระหวางผหญงกบผหญงในภาพยนตรเรองน

4.1.5.3 องคประกอบของความรนแรง ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส เปนภาพยนตรทสะทอนดานมดของมนษยทกคน ไมวา

จะเปนผชาย หรอผหญงตางกมความเหนแกตว รกตวเองมากพอทจะท าไดทกอยางไมวาจะถก หรอผด ตองการทจะมชวตทดขน มเงนมความมนคง และมความรกความเกลยดชงระหวางกน ซงแตละตวละครกจะแสดงออกมาแตกตางกน ความรนแรงทปรากฏในเรองนมทกรปแบบ ทงการใชวาจาดาทอ การท ารายรางกาย การท ารายจตใจ และโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศทผหญงยงคงตกเปนเหยอ ทงทสมยอม และโดนบงคบขนใจ โดยทผชมจะไดเหนความรนแรงทงแตในฉากแรกจนถงฉากสดทายของการเลาเรองในภาพยนตร

112

1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.23 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส

ลกษณะความรนแรงของเรอง อ ามหตพศวาส ความรนแรงทผหญงถกกระท าในเรองนสวนใหญเปนการท ารายรางกาย ม 2 ลกษณะ คอ ความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) ทจะแสดงใหเหนถงสหนาความเจบปวด หวาดกลวของตวละครผหญง หรอจบภาพอวยวะบางสวนของรางกาย เชน ขาออน หนาอกทโดนกระท าโดยเพศชาย และภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) ถายในมมสง (High Angle) สอใหเหนการกระท าความรนแรงของการกดข การแสดงอ านาจของตวละครชายทกระท าตอตวละครหญงใหรสกดอยคา หรอมความเปนคนไมเทาเทยมกน นอกจากนยงใชสโทนรอน (Hot Tone) เชน สแดง ใชแสงทแขง (Hard Light) กวาปกตในบรรยากาศทมด และในสถานททจ ากด เชน ในหองน า หรอในโรงภาพยนตร และสวนใหญเปนเวลากลางคน เพอสะทอนใหเหนถงความรนแรง ความไมปลอดภยจากการถกคกคามโดยเฉพาะผหญงทตกเปนเหยอของผชาย

113

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.24 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส

ลกษณะความรนแรงทผหญงเปนผกระท าในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส พบวา สวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) เปนการปองกนตวหรอตอส เพอใหหลดพนจากการถกท าราย โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนา แววตาของผทถกกระท า ในพนททจ ากด และอดอด โดยทผชมจะไมเหนสหนาของผหญงขณะก าลงกระท าความรนแรง ผชมจะไมทราบอารมณความรสกของผหญงอยางชดเจนขณะทก าลงลงมอกระท า และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) ทถายในมมสง (High Angle) แสดงใหเหนขณะทมการลงมอท ารายรางกาย การกดขขมเหงผหญง สอถงอ านาจของผทกระท า และกระท าอยภายในบรรยากาศทมด หรอเปนสถานททมดชด ไมมทางใหหน เชน ในลฟท ในรถ ในหองทปดใสกญแจ เพอใหเหนถงความไมปลอดภย การถกกกขง หรอตกอยในสถานการณทจ าเปนจะตองลงมอกระท าความรนแรงอยางไมมทางหน ถกกระท ากอนจงตองตอบโตเพอเอาตวรอด และจบลงดวยการตายของตวละครผชาย ทงยงมการใชโทนสรอน (Hot Tone) ใหแสงทแขงในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละคร และอยในฉากหลงทมดซงสวนใหญเปนฉากในเวลาค าคน เพอใหผชมเหนถงอนตราย รวมถงความรนแรงทซอนอย

114

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน

ภาพท 4.25 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส

ลกษณะความรนแรงในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ไมพบภาพทผหญงกระท าความรนแรงตอผหญงดวยกน แตมภาพทตวละครผหญงกระท าความรนแรงตอตวเองในลกษณะของการท าใหตวเองตกอยในอนตราย หรอเสยงชวตใหไดรบอนตราย และเรองยาเสพตด โดยใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) สอใหเหนถงบรรยากาศโดยรอบของททเกดเรองราว และภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาของตวละคร ความสขทไดจากการกระท าความรนแรง หรอการเอาตวเองเขาไปเสยงกบอนตรายเพอใหไดในสงทตองการ ทงยงมการใชโทนสรอน (Hot Tone) เชน สสม และสแดง ใชแสงทแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครทอยในฉากหลงทหมองหมน อางวาง สะทอนถงสงทเหลออยหลงจากทความรนแรงจบไป

115

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร

ภาพท 4.26 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส

ลกษณะความรนแรงรปแบบอนๆในภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส คอ เมอมฉากเกยวกบเหตการณในอดตทเคยเกดขน และมการกระท าความรนแรง ภาพทปรากฏจะอยในโทนสรอน (Hot Tone) โดยเฉพาะสแดง หรอสสม สามารถสอถงความรนแรงทเกดกบตวละครปรากฏในฉากนนๆ สวนใหญเปนฉากเกยวกบความรนแรงทางเพศของผหญง ทถกกระท า ถกกดขจากเพศชายใหรสกดอยคา หมดสทธเสรภาพภายในสถานททจ ากด ไมมทางใหหลกหน อยางเชน ในรถ หรอททควรเปนสวนตวปลอดภยจากกลองวงจรปด อยางเชน ในหองน า แตสถานทเหลานกลบกลายเปนททผหญงถกลวงละเมดทางเพศอยางไมรตว

4.1.5.4 สรปภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส เปนภาพยนตรทน าเสนอเกยวกบดานมดในจตใจของ

มนษยทกคน ไมวาจะเปนผหญงหรอผชาย ตางกมท งดานทด และดานทเลวราย โดยเฉพาะดานทเลวรายของมนษย ผชมจะเหนไดจากตวละครบางคนทรกตวเองมากจนสามารถท าทกอยาง เพอใหไดมาซงสงทตวเองตองการ โดยไมสนใจวาวธการทท าจะมความถกตอง หรอมใครตองมาเดอดรอน ความรนแรงตางๆทเกดขนในเรอง เกดจากสาเหตความเหนแกตว และความตองการของมนษย ไมวาจะเปนความรนแรงทางกาย ทางวาจา หรอความรนแรงทางจตใจ และโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศทเกดกบรางกาย แตสงผลโดยตรงตอสภาพจตใจของเหยอ อยางเชน การทผหญงโดนขมขน หรอตกเปนเหยอถกกระท ามาโดยตลอด และถกละเมดสทธความเปนสวนตว ถกเอารดเอาเปรยบทางกาย และจตใจ ทงทรตว และไมรตว วาตวเองไดกลายเปนเหยอ นอกจากผหญงจะตกเปนเหยอแลว ภาพยนตรเรองนยงน าเสนออกดานหนงทนาสนใจ คอ การลกขนมาตอสของผหญงโดยใชรางกาย หรอเสนหของเพศหญง และการเปลยนแปลงของตวละครผหญงในเรอง จากตวละครทเปนเหยอกลบกลายมาเปนผกระท า

116

ความรนแรง โดยใชตวเองเปนเหยอลอ ท าตวใหดออนแอ และรอเวลาทเหมาะสมในการลงมอกระท าความรนแรง อยางเชน การโกหกหลอกลวง หรอเปนผทวางแผนอยเบองหลงเรองทกอยางเพอใหไดมาในสงทตวเองตองการ ภาพยนตรเรองแสดงใหเหนวาตวละครทกตวทงผหญง และผชาย ตางเปนทงผทกระท าและผทถกกระท าความรนแรงทงสน

4.1.6 ภาพยนตรเรอง แฝด (2550)

ภาพท 4.27 ใบปดภาพยนตรเรอง แฝด (2550)

ภาพยนตรเรอง แฝด หรอ แฝดสยาม สองชวตทถกผกตดดวยรางกาย และผกพนดวยหวใจ ชวตของคนสองคนคงจะไมมปญหา เมอเกดมาตวตดกนแตเขาใจกน หากแตเมอใครอกคนตองการทจะแยกออกมามชวตเปนของตวเองและท าใหใครอกคนหนงตองตายไป หนงชวตทเหลออยกไมสามารถทจะเปนสขไดอกเลย ชวตแสนสขของ พม แฝดทรอดตองหยดชะงกทนท เมอเธอไดรบโทรศพทสายหนงทแจงขาวรายเรองแมของเธอประสบอบตเหตทเมองไทย พมจงรบเดนทางกลบเมองไทยพรอม ว คนรกของเธอ แตทนททพมเหยยบยางเขาบานหลงเกา เรองราวความทรงจ าในอดตของเธอ และ พลอย แฝดอกคนทตายไป ทงความผกพน ความเกลยดชง และความกลวสดหวใจกยอนคนกลบมาเปนภาพทชดเจน เชอมตดพมกบพลอยเขาดวยกนอกครง และยงพนธนาการพวกเธอทงสองเขาดวยกนไดเปนอยางด

117

4.1.6.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง แฝด เปนการเลาเรองอยางเรยบงายแตม

ความนาสนใจนาตดตาม เรองราวทกอยางจะบอกใหทราบถงความเปนมาของตวละครหญงของเรองวาเธอเคยมแฝดมากอน โดยภาพยนตรเปดเรอง (Exposition) เกยวกบผหญงคนหนงใหก าเนดลกออกมาเปนแฝดหญงตวตดกนคนแรกของประเทศไทย คอ พม และ พลอย กอนทภาพจะตดเปนเวลาในปจจบนทเหลอเพยงผหญงคนเดยว คอ พม กบคนรกของเธอ คอ ว ทงคอาศยอยในกรงโซลประเทศเกาหล และมชวตทเตมไปดวยความสขมเพอนทนารกทท างานดวยกน จนวนหนงทพมไดรบโทรศพทจากทประเทศไทย บอกวาแมของเธอปวยหนกเขารกษาตวในโรงพยาบาล เธอ และคนรกจ าเปนตองเดนทางกลบมายงประเทศไทยอกครง โดยทพมเองไมไดอยากทจะกลบมา เพราะเธอรสกกลวทตองเผชญหนากบสถานทเดมๆ และเรองราวในอดตเกยวกบแฝดอกคนของเธอทตายไปแลว แตพมกลบรสกวาพลอยไมเคยตายไปจากชวตของเธอเลย และเมอเธอกลบเขามาทบานของเธออกครง เรองราวในอดตทเหมอนจะเลอนรางกคอยๆชดเจนขน เรองราวเรมเขาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) เรมจากเดกท าความสะอาดบานของเธอทไมยอมนอนคางทบานเธอ แตเลอกทจะท างานเชา และกลบในตอนเยนกอนมด ภาพหลอนของพลอยทเกดขนกบพม ไมวาจะเปนในหองน า หนาอางลางหนาเวลาทเธอสองกระจกเธอจะเหนพลอยทกครง จนท าใหเธอถงกบประสบอบตเหตตกบนได ไปจนถงการทเธอเกดภาพหลอน และลงมอท ารายตวเองโดยไมรตว สภาพจตใจของพมเรมย าแยลงเรอยๆ เธอเรมมอาการของคนเกบกด และมความเครยดอยางเหนไดชดเจน จนท าให ว คนรกของเธอเปนหวง เขาเลยไปขอค าแนะน าจากจตแพทยรนพ เพอขอใหมาท าการรกษา แตพมกลบโกรธว คดวาเขากลาวหาวา เธอเปนบา อารมณทโกรธจนขาดสต ท าใหพมขบรถทบหมาทรกตาย พมเสยใจอยางมากจงยอมทจะเขารกษาอาการหลอนทเกดขน และในการรกษาเธอจ าเปนจะตองเลาเรองราวในอดตทงหมดระหวางเธอ และพลอย รวมถงค าสญญาททงสองมใหกน วาจะไมมวนพรากจากกน นจงเปนสาเหตทท าใหพมคดวา พลอยไมเคยตายไปจากเธอเลย และโกรธแคนทเธอเปนคนผดสญญา จนท าใหพลอยตองตาย เหตการณเรมทวความรนแรงมากขน เมอวกสามารถทจะเหนวญญาณของพลอยทคอยตามตดพม หลอกหลอนจนท าใหพมเหมอนคนทขาดสตมากขนทกวน วจงตดสนใจทจะน าแมทปวย และพมเดนทางกลบเกาหลเปนการดวน เพราะสงทเขาเหนท าใหเขาเชอในสงทพมเปนคนบอก เกยวกบเรองของพลอยวาเธอตองการเอาพมไปอยดวย เพราะความโกรธ รวมถงเหตการณในอดตเกยวกบความสมพนธของคนทงสาม และสาเหตของการผาตดแยกรางออกจากกน ทงหมดเปนเพราะทงพลอยและพมตางหลงรกว แตวกลบรกพม พลอยจงเกดความรษยานองสาวฝาแฝดของตวเอง นองสาวททกคนรก แตเธอกลบไมไดรบความรกทงทเกดมาเหมอนกน และพลอยไมตองการทจะถกทอดทง เธอจงคดฆาตวตายเพอใหพมรสกผดจนไมอยากทจะผาตด แตสดทายการผาตดกเกดขน และเปนเหตใหพลอยตาย เรองราวทงหมดเรมจะดขนเมอทงคท าบญอทศใหพลอย และอาการของแมพมกดขน จนสามารถทจะเคลอนยายไปเกาหลได

118

แตแลวเรองราวทเหมอนจะจบลงดวยดกลบพลกผน เมอเรองทพมเลากบเรองจรงทเกดขนในอดตไมตรงกน และเปนสงทเธอตองการจะปกปดไปตลอดชวต ความตงเครยดจงเกดขนอกครงพรอมกบความรนแรงทเกดจากการกระท าของพม ซงเปนจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอว รความจรงจากแมกอนทแมจะถกพลอยฆาตาย วาแททจรงแลวคนทเขาอยดวย คนทเขารกในตอนนไมใชพม แตเปนพลอย และคนทตายไปแลวจรงๆ คอ พม ผหญงทเขารก เรองราวในอดตปรากฏชด เมอพลอยตองการทจะเปนพม ตองการเปนคนทวรก และดวยความโกรธ ความเสยใจ และความอจฉาทมตอพม นองสาวฝาแฝดของเธอ ท าใหพลอยพลงมอฆาพมตายตงแตยงไมไดผาตดแยกรางออกจากกน หลงจากนนพลอยกสวมรอยเปนพมมาโดยตลอด เพอใหตวเองไดเปนคนรกของว ทกคนทรเรองราวของเธอ ทงแมทปวย และเดกท าความสะอาดทกลบมาเอาของในวนทวรความจรง และโดนพลอยจบตวเขาขงไวในบานของเธอ ลวนถกพลอยฆาตาย เมอตอนนความจรงทกอยางเปดเผย วกไมตองการทจะอยกบเธออกตอไป เขาทงโกรธ ทงกลว และสมเพชในตวพลอย ความรกททงสองเคยมใหกนไดแปรเปลยนเปนความเกลยดชง ความนอยใจทพลอยไมมวนไดเปนคนทเขารกไดเลย ทงทมหนาตาเหมอนพมทกอยาง เมอความรกทเคยมหมดสนไป ความโกรธเกลยดกเขามาแทนท และกลายเปนความรนแรงในทสด พลอยตองการทจะฆาวปดปาก และเผาท าลายทกอยางทเปนความทรงจ า ความผกพนระหวางเธอกบพมทงท งหมด โดยเฉพาะบานหลงเกา สถานททเปนความหลง เปนความทรงจ าทคอยหลอกหลอนเธอมาโดยตลอด การตอสระหวางพลอยกบว จงเกดขนภายในบานทก าลงลกเปนไฟ ดวยฝมอของเธอเอง กอนทเรองราวทงหมดจะคลคลาย และด าเนนมาจนถงตอนจบ (Ending) ของเรองเมอ วสามารถหนหลดพนจากการจบตวของพลอย เขารอดมาได เพราะพลอยเกดเหนภาพหลอนของพมทตายไปแลว กอนทเธอจะพลาดพลงเพราะความกลว ความรสกผดทตดอยในจตใจ ท าใหเธอถกไฟทตวเองเปนคนจด เผาตายทงเปนไปพรอมกบบานหลงเกา และของใชทกสงทกอยางทเปนทงความทรงจ า ความผกพนระหวางพลอยกบพม มอดไหมอยในกองเพลง กลายเปนโศกนาฏกรรมของความรกทจบลงดวยความสญเสยอยางแทจรง

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง แฝด คอ ความรกทมากลน จนไมสามารถจะทนไดถาตองสญเสยคนทรกไป น ามาสพฤตกรรมสดโตงทรนแรงของตวละคร เรองราวความผกพนของคนสองคนทแมแตความตาย กไมอาจแยกจากกนได พลอย และ พม เปนเหมอนเงาสะทอนของกนและกนภายใตใบหนาทเหมอนกนของแฝด ไมไดบงบอกวาคนสองคนจะตองมความคด ความรสกทเหมอนกน มนษยทกคนแมจะเปนฝาแฝดทมหนาตาเหมอนกน แตกมความแตกตางทางความคด จตใจ มดานมด และดานสวางในตวเอง ทงยงสงผลตอการแสดงออกของพฤตกรรมดวยเชนกน โดยเฉพาะเมอมนษยอยในชวงเวลาทมความรก หรอเปนชวงเวลาทสมหวงในความรก ความรนแรงจะไมเกดขน แตเมอใดกตามทรกไมสมหวง หรอไมไดเปนคนทถกรก สงสมเกบกดจนเกดเปนความเสยใจ นอยใจรสกวาตวเองไรคา ไรตวตนส าหรบอกฝาย ความรกทเคยมกสามารถกลายเปนความ

119

เกลยดชง ซอนลกอยภายในจตใจ ความรนแรงกสามารถเกดขนไดทงกบคนทเราเกลยด หรอแมแตคนทเรารกไดเทาๆกน

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง แฝด สวนใหญเปนฉากการด าเนนชวตของตวละคร ซงฉากจะแสดงใหเหนถงภมหลงตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละคร รวมถงรปแบบการด าเนนชวตของตวละคร ในภาพยนตรเรองนฉากทส าคญ และเปนสถานททเกดเรองราวทงความรก และความรนแรง คอ บานหลงเดม ทพมและพลอยเคยอาศยสมยเดก ขาวของทกอยางยงถกเกบรกษาไวเปนอยางดในทของมน ของทกอยางมเปนค ไมวาจะเปน เสอผา รองเทา ตกตา และบานยงเปนสถานท ทเกบง าความจรงของเรองราวทกอยางไว เปนเหมอนททหยดเวลากอนทเวลาจะเดนอกครงเมอพลอยไดกลบเขามาเหยยบบานหลงน ทงความรสกเกาๆ ความรสกทเหมอนมใครอกคนอยขางกายตลอดเวลา ความรสกของความรก และความรษยาทยงรอคอยอย แมความตายกไมสามารถทจะแยกจาก ผชมจะเหนภาพเรองราวทงหมด ต งแตอดตจนถงปจจบนของพม และพลอย รวมถงว ผชายทเธอทงสองรก จากความรกทม แปรเปลยนเปนความเกลยด ความรนแรงทกระท าตอกนอยางทใครกคาดไมถง

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง แฝด ตวละครทเปนแฝดจะมความซบซอนในจตใจทสงผลตอความรสก และมความเปนมนษยสง คอ เปนคนทมทงรก และเกลยด เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผกระท าความรนแรงและผถกกระท าความรนแรงในเรอง ไดแก

(1) พม และ พลอย คอ ตวละครแฝดสยามหญงตวตดกนทเกดมามหนาตาเหมอนกนทกประการ แตสงทตางกน คอ จตใจ และอารมณความรสก ของทงสองคน ทไมมสงไหนเหมอนกนเลย แฝดหนง พลอย เปนเดกผหญงทคอนขางเงยบ เกบความรสก และไมแสดงออกในดานของความรนแรงใหเหน จนกลายเปนความเกบกดโดยไมรตว เธอตองการความรก ความเอาใจใสอยางมากจากคนรอบขาง และเปนคนทมอารมณโกรธรนแรง เธอสามารถท าเรองทไมคาดคดตอบโตได หากโดนขดใจ หรอไมพอใจในสงทผอนพด หรอกระท า แตเธอกมความรก ความผกพนใหกบพมอยางมากจนเธอรสกวา ไมสามารถมชวตอยได หากตองตายจากกน จนกระทงวนททงสองตกหลมรกผชายคนเดยวกน ความรกทเกดขนจงกลายเปนสงทแยกแฝดทงสองออกจากกนตลอดไป

สวนแฝดสอง พม เปนเดกผหญงทกลาหาญ มความราเรง เปนมตร และมความจรงใจ เปนเหมอนดานทสวางของพลอย พมรกพลอยมากจนยอมท าทกอยางแทนใหกนได เธอคอยปกปอง ดแลพลอย ทคอนขางขกลว และเงยบขรม เพราะทงสองเกดมาตวตดกน ทกอยางตองกระท าพรอมกนเปนสวนหนงสวนเดยวกน จนกลายเปนความผกพนทอยากจะทดแทน และมแตแฝดเทานนทจะเขาใจความสมพนธน

120

(2) ว คอ ตวละครชายคนเดยวของเรอง และเปนผชายเพยงคนเดยวทมอทธพลตอความรสกของผหญงทงสอง ทงยงมสวนในการเปลยนแปลงความคด และพฤตกรรมของแฝดในดานทด คอ ความรก และดานทเลวราย คอ ความอจฉารษยา เมอวไดกลายมาเปนคนทยนอยตรงกลาง เขามามผลตอความสมพนธของพม และพลอย แฝดทรกกนมากๆ ไมเคยคดทจะแยกรางออกจากกน แตแลววนหนง วกท าใหพมเกดความคดทจะแยกรางออกจากพลอย เพราะความรก วเปนตวละครผชายทรกใครรกจรง อบอน และมความรบผดชอบ เปนผน าทผหญงจะหลงรกไดไมยาก เปนคนเปดเผยมความจรงใจและทส าคญเขารกพมมาก มากจนท าใหพลอยเกดความอจฉาในตวพม ทไดหวใจของคนทเธอเองกรก

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง แฝด มการน าเสนอความขดแยงทเกดขนภายในจตใจของตวละคร จนน ามาสความขดแยงระหวางมนษยยดวยกน ซงเปนการแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางมนษย ทมความซบซอนทางอารมณ และความคดเปนลกษณะของมนษย ทมทงความเกลยดชงใหกบใครคนหนง แตในขณะเดยวกนใครคนนนกเปนคนทรก และผกพนกนมา โดยเฉพาะ พลอย ตวละครแฝด มลกษณะของคนเจาอารมณ เกบกด และมความพยาบาทแฝงอยในจตใจ แตอกดานหนงเธอกตองการความรก ความเอาใจใสจากคนรอบขาง เธอจะมอารมณรนแรงทกครงเมอรสกไมพอใจ หรอโกรธทมคนขดใจ หรอถกกระท าใหรสกนอยใจเหมอนเธอเปนสวนเกน เธอจะแสดงพฤตกรรมความรนแรงออกมา แมแตคนทตวเองรกอยางแม หรอ พมแฝดนองของเธอทเปนเหมอนอกดานหนงซงเธอไมเคยม รวมถงวผชายทเธอรก แตเขากไมเคยรกเธอเลย ทงทเธอกมหนาตาเหมอนพมทกอยาง ความขดแยงในภาพยนตรเรองนสวนใหญจงเกดจากความสบสนภายในจตใจของมนษย ทตองเลอกกระท าระหวางเรองทดแตตองสญเสยคนทตวเองรก กบเลอกท าในเรองทเลวรายเพอใหไดอยกบคนทรก

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง แฝด ม 2 สงทชดเจน ไดแก

(1) บานหลงเกา สถานททพม และพลอยเคยอาศยอยดวยกนในชวงเวลาหนงกอนททงสองจะผาตดแยกตวออกจากกน และท าใหใครอกคนหนงตองตายไป บานหลงเกาในเรองไมไดเปนเพยงฉากของเรองอยางเดยวเทานนแตยงสามารถสอใหเหนถงความสมพนธ ความผกพน ความรสกทงดและรายทคนสองคนมใหแกกน รวมถงพฤตกรรมตางๆของคนทงสองคนทเกดมามล าตวตดกน มหนาตาทเหมอนกนทกอยาง นอกจากนบานหลงเกายงเปนสถานททเกดเรองราวตางๆจนกลายเปนความผกพนระหวางพลอยและพม มทงเรองราวทดนาจดจ าและเรองราวของความสญเสยความรนแรงทเคยเกดขนในอดต และก าลงจะเกดขนอกครงในปจจบนระหวางพลอยกบวในบานหลงเกาหลงเดม บานจงเปนสญลกษณแทนความผกพนทพนผกทกคนเขาไวดวยกน

121

(2) แวนตา (ของพลอย) เปนสญลกษณแทนตวพลอย ทถกซกซอนไว หรอความรสกเกบกดภายในจตใจของเธอ ทกครงทพลอยยอมรบความเปนตวของตวเอง เปนตวตนทแทจรงไมใชปลอมตวเปนพมจะปรากฏใหเหนวา เธอสวมแวนตา และมอารมณเตมไปดวยความอจฉา พยาบาท สะทอนใหเหนดานมดของเธออยางชดเจน ผานการกระท า การแสดงออกของเธอ แมวาเธอไมไดตองการใหเกดขน แวนตายงมสวนท าใหผชมสามารถทจะแยกแยะออกวาคนไหน คอ พม และคนไหน คอ พลอย สะทอนใหเหนถงความเปนตวตนของคนๆนน วาเราทกคนตางมความแตกตาง ไมมใครทจะเกดมาเหมอนกนทกประการ แมวาจะเกดมาพรอมกนอยางแฝด หรอไดรบการเลยงดทเหมอนกน

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงอยางพลอยทสวมรอยเปนพม สะทอนใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต จตใจ และพฤตกรรมของตวละครทกตว โดยไมจ ากดในเรองของเวลาและสถานท เรองราวทด าเนนไปในชวงเวลาปจจบนของตวละครพลอย ทปลอมตวเปนพม แฝดคนเดยวทเหลออยจะถกตดสลบกบเรองทเกดขนในอดต ตอนทพมยงมชวตอย และยงไมมการผาตดแยกทงสองออกจากกน ผชมจะรบรไดวาท ง พลอย และ พมมความเหมอนกนเฉพาะหนาตา แตจตใจ อารมณ ความรสก ทงสองคนแตกตางกนอยางชดเจน และทราบถงสาเหตแทจรงทท าใหทงพลอยและพมตดสนใจผาตดแยกออกจากกน ความผกพนความรกทเคยมใหกนของพนอง ตองแปรเปลยนกลายเปนความเกลยดชง กเพราะความรก และวผชายเพยงคนเดยวทกาวเขามาในชวตของพวกเธอทงสองคน

4.1.6.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

ลกษณะของบทสนทนาในเรอง แฝด ไมมการใชค าพดหยาบคายระหวางกน แตเปนการใชค าพดในลกษณะทสรางความนอยใจความเจบปวดในจตใจ และสงผลใหเกดพฤตกรรมทมความรนแรงระหวางกนของตวละครทง พลอย พม และว ทงในอดต และปจจบนภายในบานหลงเกา

(1) พลอยกบวภายในบาน (ปจจบน) พลอย: แมตายแลวนะ...วไปท าอะไรมาท าไมตวเปยกอยางน... ว: แมตายยงไง... พลอย: พมกไมรเหมอนกน...พมกไมรวาแมจะทรดเรวขนาดน (พมก าลง

ฆาแม) ว: ดนะทแมคยกบผมกอนตาย...ท าไมกลวแมจะบอกอะไรผมเหรอ...น

ของคณใชมย ตกใจมากเลยเหรอพลอย พลอย: นวพดอะไรนะ

122

ว: เลกโกหกผมสกทไดมย...วนนผมไปทวดมา เกดอะไรขนกบพมกนแน...พมเขาตายยงไงบอกมานะพลอย

พลอย: พลอยเขาตายไปแลวว ว: พลอยคณท ายงนท าไม พลอย: ไม ฉนคอพม ฉนคอพม ฉนคอพม ว: เกดอะไรขนกบพมกนแน หรอวาคณท าอะไรเคา

(2) พลอยกบพมในบาน (อดต) พม: เราอยดวยกนแบบนไมไดหรอก...เราแยกกนเถอะ พลอย: ไม ฉนจะอยกบแกอยางนไปจนตาย พม: แกท าแบบนท าไม...รมยแกมนเปนสวนเกน พลอย: ไมฉนไมใชสวนเกน ไมใชๆ พม: พลอยปลอย ปลอย....

(3) พลอยกบวในบาน (ปจจบน) พลอย: ฉนไมไดตงใจ ว: คณท าลงไปไดยงไง เคาเปนนองคณนะ...คณหลอกผมมาตลอด พลอย: ท าไมนะว... ฉนกเหมอนพมทกอยาง ท าไมวถงรกฉนไมได... ว: คณนมนนาสมเพช พลอย: แลวเวลาทเราอยดวยกนมาละว มนไมมคาอะไรเลยเหรอ...ฉน

ไมใชเหรอทคณบอกวารกนะ ว: นไมใชของคณ

(4) พลอยกบวภายในบาน (วถกจบมดเอาไว) พลอย: ฉนไมเคยคดเลยวาจะมวนน...ใครๆกรกแตพม พอพมตายแมก

ไมยอมพดกบฉนอกเลย...ท าเหมอนฉนเปนตวนารงเกยจ นาขยะแขยง...ฉนกรกวไปไมนอยกวาพมหรอกนะ แตวกสนใจแตพม...จดหมายทวเขยนหาพม ฉนกไดแตบอกตวเองวาวเขยนหาฉน...ทางเดยวทจะท าใหวรกฉนคอ ฉนตองกลายเปนพม...จดหมายทงหมดทวไดรบ ฉนเปนคนเขยนเองทงนน แลววจะบอกไดยงไง วาวรกพม...วรกฉนตางหาก...นาสงสารพมนะเพราะฉนตางหากทเปนคนไดรบความรกทงหมดจากว...ทรมานมากเหรอรอเดยวนะ

พลอย: เกลยดมนมากนกใชมย... มนแทนตวเกาไมไดหรอไง...ท าไมละทงๆทมนกเหมอนกนทกอยาง

บทสนทนาขางตนทงหมด แสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางคนสามคนทมทงความรก และความเกลยดชงมใหแกกน พฤตกรรมความรนแรงทตามมาในเรอง ไมไดเกดจากการใชค าพด

123

เพยงอยางเดยว แตยงเกดมาจากภายในจตใจของมนษย ทตองการเปนคนทถกรก แตกลบไมไดในสงทตวเองตองการ กลายเปนความรสกนอยใจ เสยใจทมตอคนทรก แตเขาคนนนกลบมองไมเหนคณคาในความรกของเรา รสกเหมอนไรตวตน ไมเปนทตองการของใคร ความรนแรงทางวาจาในเรอง จงไมใชการใชค าพดทหยาบคายดาทอกน แตเปนการใชค าพดทสรางใหเกดบาดแผลภายในจตใจ เกดความรสกไรคา พฤตกรรมความรนแรงระหวางคนทเคยรกเคยผกพนกนมา กสามารถทจะเกดขนไดเชนเดยวกน

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง ผวจยไมพบ บทสนทนาทมความรนแรงระหวางผหญงกบผหญงอยางชดเจนในภาพยนตรเรอง แฝด

4.1.6.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า ในภาพยนตรเรอง แฝด ผวจยไมพบ

ภาพทผหญงถกกระท าความรนแรงโดยผชายอยางชดเจน แตจะเปนในลกษณะการปองกนตวของผชายมากกวาการตงใจทจะท ารายรางกายผหญงใหไดรบบาดเจบหรอถงแกชวต

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.28 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง แฝด

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง แฝด ทเกดขนจากการกระท าของผหญงม 2 ลกษณะ คอ ความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) ของตวละครผหญงทเกดจากความรสกผดหวง นอยใจ เสยใจทไมถกรก และสงผลโดยตรงกอใหเกดพฤตกรรมความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) แสดงออกมาอยางชดเจน เชน การใชอาวธท ารายผชายทรก การจ ามดเพอทรมาน โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) กบตวละคร แสดงใหเหนถงสหนา แววตาของตวละครผหญงทกระท าความรนแรง อนเกดจากอารมณโกรธเกลยดภายในจตใจ และผถกกระท าความรนแรงในลกษณะของเหยอ ทไมสามารถชวยตวเองได โดยใชสโทนรอน (Hot Tone) เพอใหรสกถงอนตราย ความโกรธเกลยดทก าลงเกดขน และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครทงผท

124

กระท า และผถกกระท า จนเกดเงาทมด สะทอนใหเหนถงการปกปด ความไมปกตทางอารมณ และความรสกทเกดขน ทงยงอยในสถานททจ ากดภายในบานขณะลงมอกระท าความรนแรงตอกน สรางใหเกดบรรยากาศทเตมไปดวยความอดอด ความเจบปวดตอผทถกกระท า และตอความรสกของผชม

1) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน

ภาพท 4.29 ภาพความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง แฝด

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอเพศเดยวกนในภาพยนตรเรอง แฝด เปนความรนแรงทมสาเหตมาจากจตใจ (Psychological Violence) เกดจากความรสกนอยใจ สญเสย หรอตองการปกปดความจรงบางอยางเกบกดเอาไวจนกลายมาเปนพฤตกรรมทางกาย ทเตมไปดวยความรนแรงแสดงออกมาใหเหนเมอตองสญเสยสงทเคยม อยางเชน ความรก โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนา ทาทางอาการอยางชดเจน วาผกระท าอยในอารมณโกรธ และมสภาพจตใจทไมปกต ทเกดจากความเสยใจจนไมสามารถทจะอดทนไดอกตอไป ความรนแรงทผหญงกระท าตอกนในภาพยนตร สวนใหญจะแสดงออกมาใหเหนอยางไมรตววาไดกระท าในสงทผดพลาด โดยใชสโทนรอน (Hot Tone) และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละคร จนเกดเงาทมดกวาปกต ผชมจะรสกถงความอดอด และความเจบปวดทเกดขนภายในจตใจ และสงผลโดยตรงกอใหเกดเปนความรนแรงทางรางกายของผกระท าทเปนผหญง

125

2) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร

ภาพท 4.30 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง แฝด

ลกษณะความรนแรงอนๆ ทปรากฏใหเหนอกรปแบบหนง คอ การใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) กบภาพความเสยหายของสงของ หรอสถานททเคยผกพน เชน บานหลงเกา และความสญเสยทเกดกบคน หรอกบสตวเลยงทตวเองรก อนเกดจากการกระท าทขาดสตของตวละครผหญง หรอเปนการกระท าทเกดจากอารมณโกรธ ภาพเหลานเปนความรนแรงทมนษยไมไดกระท าตอกนโดยตรง แตภาพทเหนกลบสอใหเกดความเจบปวด และความเศราสลดภายในจตใจ ซงเปนความรนแรงทผชมสามารถสมผสได และเตมไปดวยความสญเสยทไมมวนไดกลบคน

4.1.6.4 สรปภาพยนตรเรอง แฝด ภาพยนตรเรอง แฝด เปนภาพยนตรแนว Horror Drama เรองราวเกยวกบการใหก าเนด

แฝดหญงทมล าตวตดกน ท าใหเธอทงสองตองใชชวตท าทกสงทกอยางพรอมกน กอเกดเปนความผกพน ความหวงใยระหวางพนองทไมมใครสามารถจะแยกทงสองจากกนได แตถงแมทงสองจะเปนแฝดเหมอนกยงมสงหนงทเราทกคนมตางกน คอ อามรณ ความคด ความรสก และการพฤตกรรมการแสดงออกเมอตองเผชญหนากบเหตการณทกระทบตอความรสก ความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรจงเปนความรนแรงทเกดจากภายในจตใจ และสงผลกอใหเกดพฤตกรรมความรนแรงทางกาย โดยเฉพาะ

126

พลอย เธอเปนตวละครทแสดงใหเหนถงความรนแรงในจตใจ และยงเปนตวละครทเตมไปดวยความขดแยงในเรองของความรสกนกคดระหวางความรก กบความเกลยด ทกครงเมอเธอรสกโกรธคนทเธอรกไมวาจะเปนพม หรอว ทท าใหเธอตองเสยใจ นอยใจเหมอนเปนสวนเกนในชวตของพวกเขา พลอยกจะแสดงพฤตกรรมทรนแรงออกมาอยางไมรตว เปนลกษณะของคนเกบกด ไมมความมนคงทางอารมณซอนอยภายในและพรอมจะท ารายทงตวเองรวมถงทกๆคนทเธอรก การเลาเรองทแปลก จดหกมมของเรองทนาสนใจ สงผลใหภาพยนตรเรองน ไดรบรางวลภาพยนตรแหงชาตสพรรณหงส สาขานกแสดงน าหญงยอดเยยมในปนน

4.1.7 ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน (2551)

ภาพท 4.31 ใบปดภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน (2551)

ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน เรองราวเกยวกบความรก ความทรงจ าในอดตของคนเราทมทงเรองทดท าใหเรามความสข และเรองทท าใหเรารสกทกขจนไมอยากทจะจดจ า แตกลบถกบนทกเปนความทรงจ าทแสนเจบปวด และเปนเรองธรรมดาทความทรงจ าทเจบปวดเปนสงทคนเรายากจะลมเลอนไปไดงายๆ และยงเปนความทรงจ าทคอยท ารายจตใจ ท าลายความรสกของคนๆหนงจนน ามาสการท ารายคนใกลตวทรกโดยไมทนรตว

4.1.7.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน เลาเรองราวชวตของ

ครอบครวๆหนง ทมกนอยแคสองคนแมลก และตองการใชชวตอยางเงยบๆ ไมตองการใหใครคนอน

127

เขามายงวนวาย หรอแทรกกลางความสมพนธทคอนขางซบซอน รวมถงพฤตกรรมแปลกๆในการเลยงดลกของผเปนแม และบางสงบางอยางทเธอพยายามอยางมากทจะปกปดมนไว เปนการสะทอนใหเหนถงความผดปกตภายในจตใจ บาดแผลบางอยางทเกดจากเหตการณในอดต กอนจะเปดเรอง (Exposition) ดวยบรรยากาศภายในบานหลงหนง ในเวลากลางคนทเงยบสงด แตกลบมลมพดแรงจนนากลวพรอมกบเดกคนหนง ทมทาทแปลกๆ มรอยช าหลายจดตามตว ท งทมอ และทแขน มทาทางหวาดกลวบางสงบางอยาง กอนทเดกนอยจะสงเสยงกรดรองในสงทเหนผานกระจกเงา และกอนทจะมคนแจงเขาไปวาไดยนเสยงเดกผหญงกรดรองดวยความหวาดกลวภายในบานหลงนน ซงทางต ารวจไดเขาไปตรวจสอบเบองตน พบวา ครอบครวนมเพยงแม คอ องอร กบ นองแพร เดกผหญงวย 7 ขวบอยกนแคสอง และเพงยายมาอยใหม เมอตรวจสอบเดก พบวา เนอตวเดกมรองรอยการถกท ารายเลกนอย เมอสอบถามเดก เดกกบอกวาไมใชแมทท า แตเปนผทท า ต ารวจเจาของคดจงมาของความชวยเหลอจาก กฤช จตแพทยหนมใหชวยเขาไปรกษา เนองจากเดกมลกษณะทางจตทดไมปกต มอาการคลายประสาทหลอนปรากฏใหเหนอยางชดเจน เมอกฤชเขาไปเพอท าการรกษาอาการของนองแพร องอรกแสดงออกอยางชดเจนถงความไมพอใจ และไมเตมใจทจะรกษา เธอไมตองการทจะใหนองแพรไปรกษาทโรงพยาบาล เพราะไมตองการใหใครมองวาลกเธอเปนบา และอาการประสาทหลอนเหนผของนองแพร กเปนเพยงจนตนาการของเดกเทานน องอรยนยนหนกแนนวานองแพรปกต กฤชจงไมสามารถทจะโนมนาวใหเธอเอาลกมารกษาทโรงพยาบาลได เขาจงอาสามารกษาทบานให ซงองอรไมสามารถทจะปฏเสธได เพราะตดเงอนไขทางกฎหมาย ระหวางทท าการรกษากฤช พบวา นองแพรเปนเดกทนาสงสาร เธอหวาดกลวอยตลอดเวลา พดนอย และมกจะโดนดจากองอรอยเสมอ เมอนองแพรพดถงวญญาณทคอยตามหลอกหลอน และท ารายเธอวาเปนผเดกผชาย จากความสงสาร และความใกลชดท าใหกฤช เรมทจะเขาไปพวพนกบครอบครวนมากขน จนเขาเองเรมมนใจวาครอบครวนมบางสงบางอยางแปลกๆซอนอยในบานหลงน เรองราวตางๆจงเขาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) เมอตวกฤชเองเรมทจะถล าลกมากขน เขาเขาใกลครอบครวนมากเกนไปจนท าใหมองบางสงบางอยางไมชดเจน และเกดความไมมนใจในสงทท าหรอสงทเหน เขาพยายามทจะชวยเหลอนองแพร แตในขณะเดยวกนเขากพยายามทจะปดบงเกยวกบอาการปวยทางจตขององอร ทมกจะแสดงออกในลกษณะของความโกรธเกรยว รวมทงวธการเลยงลกทไมปกต และสงผลโดยตรงตอสภาพจตใจของนองแพร ทงยงเผลอตวเขาไปมความสมพนธลกซงกบองอร จนกลายเปนความรกเกดขน สวนองอรเองกเรมทจะรสกดกบกฤชมากขน ซงขดแยงกบจตใจของเธอกยงคงเกลยดผชายมาก เธอจงไมยอมบอกเลาเรองราวทงหมดในอดตเกยวกบตวเอง และลก ความใกลชดท าใหกฤชเชอวา มบางอยางทองอรพยายามปกปด และเปนเรองทเขาจ าเปนตองร เพราะมความเปนไปไดทจะเกยวของกบอาการผดปกตของนองแพร และการเลยงดแบบแปลกๆขององอร เรองราวจงเรมเขาสจดวกฤต (Climax) ของเรองเมอความจรงบางอยางในอดตทองอรพยายามจะปกปดไวเปนความลบ เรมถกเปดเผยจากการสบของกฤช และเพอน

128

ทเปนต ารวจ ไมวาจะเปนเรองเกยวกบพอของนองแพร และเรองเกยวกบสามอกคนขององอร กอนทจะยายมาอยทบานหลงน ทงยงเปนเหตผลทส าคญอยางมากทท าใหเธอเกลยดผชายทกคน เพราะความจรงแลวพอของนองแพรก คอ พอแทๆ ของเธอเอง ในชวงวยสาว องอรถกพอแทๆ ของเธอขมขนจนทอง ทงยงถกท ารายรางกายอยเสมอ จนเธอตองพาลกหนมา และเมอเธอมสามใหม เธอกวางยาฆาสามใหมเพอใหเธอกบลกอยรอด และภาพหลอนทนองแพรเหน กเกดจากเหตการณในอดตทนองแพรบงเอญเหนแมของตวเอง เอากอนหนปาหวเดกผชายคนหนงทเขามาพดคยกบเธอตายตอหนาตอตา เหตการณครงนนท าใหนองแพรตกใจกบการกระท าของแม เธอกลวแม แตในขณะเดยวกนนองแพรกรกแมของเธอมาก เหตการณนนท าใหนองแพรมอาการผดปกตทางจตเรอยมา กลายเปนความทรงจ าฝงใจเกด และเรมจนตนาการวา มผเดกผชายคอยมาท ารายเธออยเสมอ สวนรอยช าตางๆตามรางกายของนองแพร กเปนเพราะทกครงทนองแพรกรดรอง องอรจะพยายามท าทกอยางเพอใหเธอเงยบ ทงการบงคบ การขมข หรอแมแตลงมอลงไม เพอใหนองแพรหยดรอง เธอท าเพราะไมตองการใหนองแพรสงเสยงดง จนท าใหคนอนสงสย และเพอปดบงบางสงทเธอไมตองการใหใครรเกยวกบนองแพร องอรจงตดสนใจทจะฆากฤช เหมอนอยางทเคยท ามาแลวในอดต กอนทจะพานองแพรหนไปอกครง และเพอจบเรองทกอยาง แตกฤชกลบรอดมาได และพยายามทจะตามหาทงสอง เพอชวยเหลอ และรกษาอาการปวยทางจตใหหาย กอนทเรองจะเขาสบทสรป (Ending) เมอกฤชตามมาจนพบตวองอร และนองแพร เธอตดสนใจทจะจบชวตของตวเองพรอมกบลกนอย กฤชพยายามทจะโนมนาวใหเปลยนใจ แตกสายเกนไปเมอองอรไมไวใจเขาอกตอไป เธอกระโดนตกฆาตวตายพรอมกบนองแพร แตกนบเปนโชคดทนองแพรรอดชวตมาไดอยางปาฏหารย พรองกบความจรงททกคนตองตกใจกบสงทร คอ เรองเพศทแทจรงของนองแพรวาจรงๆแลว นองแพรเปนผชาย ไมใชผหญง อยางทองอรบอกใครๆ และเรองนเปนเพยงเรองเดยวทตดอยในใจของกฤชวา ท าไมองอรตองท าเชนน หรอเปนเพราะความสญเสยทเกดจากความรก เกดจากปมตางๆในอดต ทคนเราไมสามารถจะยอมรบ และลมเลอนไปไดจนกลายเปนความรสกผด ความทรงจ าอนเลวรายทคอยท าลาย หลอกหลอนเธอน ามาสจดจบทเปนโศกนาฏกรรมของชวต

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน เปนเรองเกยวกบความรก ความทรงจ าทเคยเกดขนในอดตของมนษย จนกลายเปนบาดแผลของความทรงจ าทฝงลกในจตใจ บางเหตการณกเปนเรองราวทท าใหเราเสยใจ เจบปวดจนอยากจะลมเลอน ตองคอยหลอกตวเอง และท าเหมอนวาไมเคยเกดขน แตเมอเราไมสามารถทจะลมความทรงจ าทแสนเจบปวดได มนเปนเหมอนเสนบางๆ ทคนระหวางเรองจรงทเกดขน กบจนตนาการทเราสรางขน วาสงไหนจะดกวากนถาเราตองอยกบความเปนจรง แตตองทนรบความเจบปวดเกยวกบความทรงจ าในอดต หรอเลอกทจะมความสขอยกบจนตนาการทเปนพนทวางๆใหตวละครแตละตวไดสรางเรองราวอยางทตองการ หรอจนตนาการถงคนทสญเสยไปแลวใหกลบมามชวตอกครง เปนทางเลอกทตวละครน ามาเปนสวนหนงของการด าเนนชวตในปจจบน ทสวนหนงในจตใจยงคงยดตดอยกบอดต และสงผลตอการใชชวตในปจจบนอยาง

129

ยากล าบาก โดยเฉพาะการเรมตนใหมในชวตใหมทกลายเปนปมปญหาใหทกคนตองแกไข เพอใหมชวตสามารถด าเนนตอไปไดอยางปกต

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน สวนใหญเปนฉากแสดงใหเหนถงการด าเนนชวตของตวละคร เชน ฉากโรงพยาบาล สถานทท างานของ กฤช พระเอกของเรองมอาชพเปนจตแพทย เขามารกษาอาการปวยของนองแพร และเปนคนทเขามาแทรกกลางระหวางองอรกบลก จนเกดเปนความสมพนธทซบซอนระหวางคนสามคน ฉากยงสะทอนถงภมหลง ฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครในเรอง โดยเฉพาะ บานขององอรกบนองแพร เปนลกษณะบานหลงเดยว มรวรอบขอบชด ภายในมบรเวณกวาง และตงอยหางไกลจากบานหลงอนๆพอสมควร แสดงใหเหนถงความเปนพนทสวนตว และเปนโลกสวนตวของเจาของบานอยางชดเจน เธอไมตองการใหใครมารเหน หรอเขามายงวนวายในชวตของเธอกบลก และยงเปนสถานททจ ากดอสรภาพของนองแพร ไมใหออกไปยงเกยวกบเดกคนอนๆ กดกนนองแพรออกจากโลกภายนอกอยางชดเจน จนท าใหนองแพรมลกษณะของเดกทเกบกด เกบตว อนเกดจากวธการเลยงดขององอรทผดธรรมชาต

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน สามตวละครหลกองอร นองแพร และกฤช เปนตวละครทมความส าคญอยางมากในการด าเนนเรองทงหมดในภาพยนตร ตวละครแตละตวจะสะทอนใหเหนความสมพนธ และดานอกดานหนงของกนและกน บอกเลาใหเหนถงการด าเนนชวตทตางมขอผดพลาดจนกลายเปนบาดแผลในจตใจทยงรกษาไมหาย และมภมหลงทไมตองการจะเปดเผยใหใครรบรหรอเขามายงเกยว เปนตวละครทมลกษณะความเปนมนษยสง คอ เปนคนทมทงความดและความเลวปะปนกน เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผถกกระท า และผกระท าความรนแรงในเรอง โดยเฉพาะความรนแรงภายในครอบครว

(1) องอร หญงสาววยกลางคนมลกตดหนงคน เธอเปนคนสวย บคลกดดมสงา แตกลบมภมหลงชวตทนาสงสาร นาขมขนทสดในเรองจนกลายเปนความทรงจ าอนแสนเลวรายส าหรบเธอ ท าใหเธอเปนคนทมสองบคลกอยางชดเจน เมออกดานหนงของเธอเตมไปดวยความเกรยวกราด มอารมณทรนแรงเปนผลมาจากเหตการณในอดตทเธอถกพอแทๆ ท ารายรางกาย และขมขนเธอจนตงทอง ซงไดกลายเปนสาเหตส าคญท าใหเธอเปนผหญงทเตมไปดวยอารมณโกรธเกลยด และแสดงออกเปนพฤตกรรมทรนแรงตอผชายทกคน เธอมองผชายไมตางจากผรายหรอซาตาน ไวใจไมได และผชายทกคนเปนคนเลว องอรเปนผหญงทมความสบสนขดแยงอยางมากภายในจตใจ เธอไมเคยลมเรองในอดตทผานมา และเธอกรบไมไดกบสงทเปนอยในปจจบน เปนลกษณะของคนทมอาการทางจต แตตองปกปดเอาไว เพอใหเธอสามารถทจะอยกบลกได และเมอเธอมลก เธอกไมตองการทจะใหลกของเกยวกบเดกผชายคนไหนทงสน องอรเลยงลกอยางเขมงวดแบบเดกผหญง ท งๆทลกของเธอเปนเดกผชาย เพศทเธอเกลยด และไมเคยคดไวใจอกเลย นบตงแตทเธอผานเหตการณเลวรายในอดต

130

(2) กฤช จตแพทยหนมทตองสญเสยภรรยา และลกไปในอบตเหต ซงตวเขาเองโทษวาเปนความผดของตวเองมาโดยตลอด สงผลใหกฤชตดอยกบความทรงจ าเลวรายจากความผดพลาดในอดต ทเขาเปนผกระท า และไมสามารถทจะลมเลอนไปได เขาเสยใจทไมสามารถท าตามสญญาทใหไว และบอยครง ทกฤชเกดจนตนาการไปเองวาภรรยายงมชวตอย และรอคอยสญญาจากเขา ดงนนแมวาเขาจะเปนจตแพทย แตในอกดานหนงเขากเปนเหมอนคนไข ทยงรกษาไมหาย กฤชจงอยอยางโดดเดยวจนกระทงวนทเขาไดรจกกบองอร และนองแพรในฐานะคนปวย จากความสมพนธระหวางหมอกบผปวย เกดเปนความสนทสนม ความสงสารท าใหเขากาวถล าเขาไปในพนท ทไมควรเขา กลายเปนความใกลชด จนท าใหเขามองเหนสงตางๆไมชดเจน หรอเลอกทจะมองขามเรองบางอยางไป เปนความรสกรก ปะปนดวยความเสนหา และความเคอบแคลงสงสย ระหวางตวเขาเองทยงยดตดอยกบอดต กบองอรผหญงทมไมเคยลมอดตไดเชนเดยวกน

(3) นองแพร เปนลกสาวในความคดขององอร นองแพรเปนเดกทนาสงสาร มลกษณะของเดกทเกบกด พดนอย และไมมเพอนเลยสกคน นองแพรถกแมเลยงดมาอยางเขมงวดจนนาสงสาร บอยครงทนองแพรถกองอรท าราย หรอขมขดวยความไมตงใจ หรอดวยความรกท าใหนองแพรกลายเปนเดกทมภาวะทางจตไมมนคง ไมปกต เปนลกษณะของโรคประสาททเกดขนจากเหตการณในอดต ทนองแพรเหนแมตวเองท ารายเดกผชายทเขามาพดคยกบเธอตอหนาตอตา สงผลใหนองแพรเหนภาพหลอน (เดกผชายหนาตานากลว) อยตลอดเวลา เธอหวาดกลว และออนแออยเสมอ จนกระทงเมอกฤชไดเขามารกษาอาการปวย นองแพรกเรมจะมอาการทดขน ยอมเปดรบเปดใจมากขน กอนททกอยางจะเปดเผยใหเหนวา แทจรงแลวนองแพรไมใชเดกผหญงอยางทองอรอยากใหเปน

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน เปนความขดแยงทเกดขนภายในจตใจของมนษย ผานการแสดงออกทางความรสก กบพฤตกรรมทขดแยงกนของตวละครทงองอร และกฤช เมอคนทงคไดรจกกนใกลชดกน จนเกดเปนความรก และมความสมพนธกน เรองทเกดขนจงสงผลอยางมากตอจตใจของคนทงค โดยเฉพาะองอรทมแตความทรงจ าอนเลวราย ท าใหเธอเปนคนทเตมไปดวยความเกลยดชงอยางรนแรงตอผชาย ผชายทกคนองอรมองวา ไมตางอะไรจากผรายทไมใชคน ท าใหเกดเปนความขดแยงสบสนในจตใจวา เธอจะสามารถรกผชายอยางกฤชไดหรอไม หรอเปนเพยงเพราะ ความใกลชด ความออนไหวทางอารมณเทานน สวนกฤชเองกมความขดแยงในจตใจวา เขาจะรกผหญงอยางองอรไดหรอ ทงทเขากเคยมภรรยามาแลว และสญเสยไปในครงนน ความผดพลาดทเกดขนกยงคงมอย ไมไดลมเลอนไปจากความทรงจ าของเขาเลย สวนตวองอรกไมไดแสดงออกถงความรกอยางชดเจน ในทางกลบกนเธอดมความลบบางอยางปดบงเอาไว ซงเปนเหมอนเสนบางๆ ทคนกลางไมใหตวเขาสามารถจะกาวขามไปได ไมวาวนนหรอวนไหน

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน เปนเรองทเลาเกยวกบกบความทรงจ าในอดต ทยงไมลมของตวละครกบความรก ความสมพนธทก าลง

131

เกดขนในปจจบน ผานปมปญหาตางๆ ทตวละครจะตองเลอกระหวางความเปนจรงกบจนตนาการ ซงสญลกษณทเหนอยางชดเจนในภาพยนตรเรองน คอ บานขององอร นอกจากจะเปนสถานทหลกของเรองแลว บาน ยงเปนสญลกษณแทนความผกพน และความทรงจ าของตวละคร หากเกดความทรงจ าหรอเรองราวทเจบปวดในบานหลงเดม หลายครงทตวละครเลอกจะหนออกจากสถานทแหงนน เพอมาเรมตนชวตใหม ในบานหลงใหม และบานหลงใหมในปจจบนกจะเปนสญลกษณแทนความเปนสวนตวของตวละคร ทใชในการควบคม และก ากบดแลผทอยในบานใหเปนระเบยบ อยางทองอรใชบานเปนทในการควบคมดแลนองแพร และเธอแทบจะไมยอมใหคนแปลกหนาเขาใกล หรอเขามาในพนทสวนตวเปนอนขาด บานนอกจากเปนทอยอาศยทวไปแลว บานในภาพยนตรยงท าหนาทเปนเหมอนทจองจ าของนองแพร ไมใหเธอเหนโลกภายนอก หรอมเพอนเลนเหมอนอยางเดกคนอนๆ

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน(The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงทมพฤตกรรมแปลกๆ เลาเรองเรยงล าดบตามกาลเวลา บอกเลาตวละครทกตววามความเปนมาอยางไรทงในอดตและปจจบน รวมถงการเปดเผยปมปญหาทกเรองของทกตวละคร วาท าไมเขาถงคด รสก และกระท าออกมาอยางนน และอะไรคอความจรงทเกดขน อะไรเปนเพยงจนตนาการทตวละครสรางขนมา สงทเคยเกดขนในอดต และกลายเปนความทรงจ าอนเลวราย โดยเฉพาะกบตวละครทเปนผหญง และถกกระท าความรนแรงมาโดยตลอด ทงยงเปนสาเหตทส าคญน ามาสการใชความรนแรงในปจจบนของตวละครผหญงคนนน รวมถงตวละครอนๆ ลวนเคยท าในสงทผดพลาด และพยายามปกปด หรอท าเปนลม เพอใหชวตในปจจบนสามารถทจะด าเนนตอไปได ทงยงเปนการบอกเลาใหเหนวา ทกตวละครทส าคญตางมปมปญหาทเตมไปดวยความขดแยงอยภายในจตใจ จนบางครงกแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสมออกมา ทงยงกอใหเกดผลกระทบตอคนรอบขาง เชน การทแมมทศนคตทไมดตอผชายจนกลายเปนความเกลยดชง กจะสงผลตอลก ท าใหเดกเกดความรสกขดแยงในจตใจ แสดงออกเปนพฤตกรรมไมปกต โดยเฉพาะกบความรสกทมตอตวเองทเปนเพศชาย

4.1.7.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง ผวจยไมพบ บทสนทนาทมความรนแรง

ในการใชค าพดดาทอ เสยดส ดถกหรอลกษณะอนๆทอยในรปแบบของความรนแรงในภาพยนตรเรองน มเพยงบทสนทนาทแสดงทศนคต หรอความรสกทขดแยงกนของตวละครชายกบตวละครหญง หรอเปนการตงค าถามของตวละครหญงตอตวละครชายในเรองเกยวกบอ านาจทเธอมองวา ผชายชอบใชอ านาจในการสง บงคบใหผหญงท าตามและเปนฝายเสยเปรยบอยเสมอ ตวอยางเชน

(1) องอรกบกฤษภายในบาน องอร: หลายปมาแลวทเราพยายามมาใชชวตอยางเงยบๆตามล าพง กฤช: และพอของเธออะ

132

องอร: แพรไมมพอเขามแตฉน...ฉนเลกกบเขาแลวเขาเมาแลวกชอบท าราย...ส าหรบเขาฉนเปนแคเครองมอบ าบดความใครเวลาทเขาตองการกเทานน...เขาบาไมใชคน...ฉนเลยพาแพรหนมา และกไมอยากใหใครตามหาเราพบดวย

กฤช: และเวลาอยโรงเรยนนะ องอร: แพรไมไดไปโรงเรยน...ฉนจางครมาสอนพเศษทบาน กฤช: ท าไมนะ องอร: กฉนไมอยากใหใครมองลกฉนดวยสายตาแบบนน กฤช: แตลกของคณควรจะพบแพทยนะ องอร: ไม ดฉนจะไมยอมพาลกของฉนไปทโรงพยาบาลนนอกเดดขาด กฤช: ถานนผมจะมารกษาเธอทนเอง คณหามผมไมไดเหมอนกน

นามบตรผมถามเหตฉกเฉนอะไรคณโทรหาผม อยาลมนะถาเพอลกของคณเองนะ องอร: ฉนถามไรอยางสคะ พวกผชายจะรสกดมากเลยใชมยคะเวลาทเขา

สงใหผหญงท าอะไรกไดตามทเขาตองการ 2) บทสนทนาระหวางผ หญงกบผหญง ผวจ ยไมพบ บทสนทนาทมความ

รนแรงในลกษณะการดาทอ เสยดส ดถก หรอลกษณะอนๆ ทมความรนแรงในภาพยนตรเรองน บทสนทนาสวนใหญทตวละครหญงทงองอร และนองแพรใชพดคยกน เปนในลกษณะของการอบรมสงสอนของแมทกระท ากบลกตามบทบาทหนาทดวยความปราถนาด เปนการแสดงออกถงความรก ความหวงใยไมใชความเกลยดชงทมใหกน ในสวนของบทสนทนาระหวางองอรกบกฤช แมจะไมมการดาทอ หรอใชค าหยาบคาย แตกลบพบวาทงสองคนมความคดเหนทขดแยงกน เนองมาจากการทองอรไมไดบอกความจรงบางอยางตอกฤชเรองนองแพร และพยายามทจะลมเรองทเกดขนในอดตของตวเอง สวนกฤชกตองการทจะเขามาชวยเหลอโดยทไมรปญหาทแทจรงขององอรเกยวกบทศนคตทไมดตอเพศชาย ซงผชมจะรสกไดถงความกดดน บบคนทเกดขนภายใจจตใจของตวละคร โดยเฉพาะองอร ผหญงทถกกระท ามาโดยตลอด

(1) องอรกบนองแพรภายในบาน องอร: แมเคยบอกลกไววายงไง…ตอบแมมาสแพร…ตอบ! นองแพร: แมบอกผชายไมด ใจรายเหมอนผ องอร: แมบอกลกหลายครงแลวใชมยคะวาหามพดโกหกกบแม ตอบแม

ส! ตอบแมสคะ! ตอบฉนสท าไมกบคนอนแกพดไดท าไมกบฉนแกไมพด เปนอะไรแมบอกวาใหตอบแมมาเดยวน!

133

4.1.7.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.32 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ทผหญงเปนผถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) และความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) โดยเฉพาะการถกกดข การถกขมขนจากคนในครอบครว (พอแทๆ ) ทชอบเอาเปรยบรางกายผหญง โดยไมสนใจวาจะยนยอมหรอไม เหนผหญงเปนเพยงทระบายความใคร ไมสนใจศลธรรมทด โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) ถายในมมสง (High Angle) แสดงใหเหนถงการกดข ทผชายกระท าตอผหญงซงเปนลกอยางชดเจน เหนสหนาแววตาของตวละครผหญง ทเจบปวดจากการถกขมขนโดยไมเตมใจ และรบไมไดกบสงทเกดขน ทงยงไมสามารถทจะตอตานได กลายเปนเหยอของความรนแรงมาโดยตลอด และเปนสาเหตทกระทบโดยตรงตอสภาพทางจตใจ กลายเปนบาดแผลเรอรงทไมมวนหาย นอกจากนยงใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนถงบรรยากาศ ทเตมไปดวยความรนแรง การฉดกระชากตวผหญง การท ารายรางกายทเกดขนภายในบาน สะทอนใหเหนถงความรนแรงภายในครอบครว ซงเปนความรนแรงใกลตวผหญงทยงคงมอยในสงคมปจจบน และมความเสยงทจะเพมสงขนอยในสโทนรอน (Hot Tone) สะทอนถงความรนแรงของการกระท า ความรสกเจบปวดในจตใจของตวละครผหญง และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) และดานหลง (Back Light) ของตวละครผหญง เพอสอใหเหนความกดดน ความเจบปวดภายในจตใจ ทงยงสรางใหเกดบรรยากาศทอดอด นาสะเทอนใจ

134

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.33 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ทเกดขนจากการกระท าของผหญงเปนพฤตกรรมความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) ทเกดจากความโกรธเกลยดภายในจตใจกบเหตการณในอดต ทตวเองเคยถกผชายท ารายมากอน กลายเปนความเกบกด และแสดงความรนแรงออกมาโดยไมสนใจวา สงทท าหรอคนทถกกระท าจะเปนใคร เขาไดท ารายเธอหรอไม โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหการกระท าทรนแรง หรอเหตการณรนแรงทเกดขน เหนถงสหนาแววตา หรออวยวะสวนใดสวนหนงของเหยอทเปนผชาย และถกกระท าความรนแรงโดยผหญง แตกลบไมเหนสหนาแววตาของผกระท าวาอยในอารมณใด ซงเปนการสอถงการปกปด และใหผชมตความเอาเอง เชน การใชอาวธท าราย หรอการใชยาพษเพอฆาชวตอยในโทนสรอน (Hot Tone) ทสามารถสะทอนใหเหนความเจบปวดทเกดขน ระหวางตวละครผหญง และตวละครผชายในเรอง และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของเหยอ ทถกท าราย เพอสอใหเหนถงความเจบปวดความรนแรงทเกดจากการกระท า

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ปรากฏภาพการใชความรนแรงทผหญงม

สวนเกยวของทงสองลกษณะ คอ เปนทงผกระท าโดยการขมข ลงไมลงมอของแมกระท าตอลก และการท ารายตวเอง (ฆาตวตาย)

135

ภาพท 4.34 ภาพความรนแรงจากการกระท าของผหญงในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ความรนแรงสวนใหญ ทผหญงเปนผกระท าเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) และการใชวาจาในการขมขประกอบเขาดวยกน เปนการกระท าของแม ทก าลงอยในภาวะทางจตไมปกตกระท าตอลกของตวเอง เพอบงคบ หรอสงสอนในสงทตวเองตองการใหลกเปน ไมไดเกดจากความเกลยดชง แตเกดจากความรกทมากเกดไป และแสดงออกมาอยางไมเหมาะสม โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) จบภาพในมมสง (High Angle) แสดงใหเหนสหนา แววตา ความเจบปวดของเดก ทถกแมใชความรนแรง กอใหเกดเปนความกลว แสดงออกมาอยางชดเจน และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครทเปนเหยอ นอกจากนยงมการใชภาพระยะไกล (Long Shot) ในฉากฆาตวตาย ทแสดงใหเหนขอบเขตของการเกดความรนแรง ในบรรยากาศโดยรอบของตวละคร และสถานททเกดเหต ทอยบนตกสง และถกจ ากดไมใหมพนทส าหรบถอยหลงไดอกตอไป โดยใชสโทนเยน (Cool Tone) อยางสฟา ทสามารถสอถงความเจบปวด ความสบสนในจตใจ และความรสกหมดหวงของตวละครผ หญงทจะมชวตอยอกตอไป กอนจะจบดวยโศกนาฏกรรมในชวตทนาเศราของครอบครวๆหนง

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน มการน าเสนอภาพความรนแรงผานขนาด

ของภาพอยางเจาะจง เปนความตงใจทจะสะทอนใหเหนพฤตกรรมความรนแรงอยางชดเจน ผานการแสดงออกทางสหนา แววตา หรอการกระท า และอาการทเกดจากการถกกระท าความรนแรง เชน อาการเกรงของมอ เลอดทไหลออกจากรางกาย เปนตน โดยการใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) กบวตถทเปนอาวธหรอกบอวยวะตางๆของรางกายมนษย ขณะทก าลงสนทนากน ดงภาพตอไปน

136

ภาพท 4.35 ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน

4.1.7.4 สรปภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ความรนแรงทเกดขน สวนใหญมสาเหตมาจากคน

ใกลชดในครอบครว ใชความรนแรงตอคนทออนแอกวา โดยเฉพาะกบเดก และผหญงโดยทตงใจ เชน การทพอขมขนท ารายลกสาวของตวเอง ท าใหผหญงทถกกระท าเปนคนเกบกด เตมไปดวยความเกลยดชงภายในจตใจ สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการใชชวตในปจจบน ทมเตมไปดวยภาวะทางอารมณทรนแรง แขงกราว แยกตวออกจากสงคม นอกจากนยงมการใชความรนแรงโดยไมต งใจ หรอคดวาวธการดงกลาวทกระท าไมใชความรนแรง เปนเพยงการสงสอน อบรมของผเปนแมกระท าตอลก เพราะความรก ความเปนหวง แตสงทแมกระท าบางครงเมอมนมากเกดความพอด กกลายเปนสาเหตสรางความกดดน บบคนในจตใจของเดก ซงกคอ ความรนแรงอยด ความรนแรงในภาพยนตรเรองน สวนใหญจงเปนความรนแรงทางกาย ความรนแรงทางเพศ ทสงผลตอจตใจ และความรสก จนกลายเปนความรนแรงทางจตใจ เปนการสะทอนใหเหนวาความรนแรงในครอบครว เปนสงทเกดขนไดงายส าหรบเดกและผหญง เพราะเปนเรองใกลตว เปนคนใตปกครอง แตกลบเปนเรองยากทจะลมเลอน ทงยงเปนบาดแผลฝงลกทไมมวนจะขจดใหหมดไปจากจตใจได

137

4.1.8 ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต (2551)

ภาพท 4.36 ใบปดภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต (2551) ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต เปนเรองราวของ เซน เดกสาวทเกดมาเปนเดกออทสตก ทมความบกพรองทางสมอง และการมปฏสมพนธในสงคม เซนเปนลกสาวมาเฟยยากซาญปนทมภรรยาเปนคนไทย เธอมความสามารถในการจดจ าทาทางการตอส สามารถทจะฝกฝนดวยตวเองจนเกดความช านาญและในวนทแมของเธอปวย เซนกลกขนมาตอสโดยอาศยศลปะการปองกนตวทจ ามาจากภาพยนตรผสมผสานกบวชามวยไทย ทจ ามาจากคายมวยขางบาน ออกทวงเงนกบคนทตดหนแมเธอ เพอน ามาเปนคารกษาพยาบาล โดยทเธอไมรเลยวาจะตองพบกบเหตการณทอนตราย รวมถงเบองหลงของครอบครว ซงแมเธอพยายามปกปดเอาไว

4.1.8.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต เรองราวเปดเรอง (Exposition)

ดวยเหตการณความวนวายความขดแยงกนของกลมมาเฟยในประเทศไทยกลมของ ซน ซงเปนแมของ เซน กบยากซาจากประเทศญปน ซงเปนกลมของพอเซน ทเขามาท าธรกจผดกฎหมาย และขดผลประโยชนกน จนน ามาสการเจรจาตอรอง การขมข เพอใหไดในสงทตองการ เปนเหตการณทเกดขนในอดตของพอกบแมของเซน กอนททงสองจะแอบคบหา มความสมพนธกน จนน ามาสการหกหลง และความรนแรง ทเกดขนเมอ ซนตดสนใจออกจากกลมมาเฟย และหนมาใชชวตเงยบๆพรอมเดกในทอง สวนพอของเซนกเดนทางกลบญปนตามค าขอของซน เพอใหเหนแกลกทจะเกดมา และสญญาวาจะไมกลบมาประเทศไทยอกเลย เปนการเปดเรอง เพอใหเหนถงประวตความเปนมาของตวละครแตละ

138

ตวละครวามสวนเกยวของกบชวตของเซนอยางไร กอนทเซนจะเกดมาเปนเดกออทสตก เรองราวน ามาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) เมอเซนเกดมาเปนเดกทมปญหาดานพฒนาการทางสมองหรอเรยกวา “เดกออทสตก” ซนตองเลยงดเซนอยางยากล าบากมากกวาเดกคนอน และเมอเวลาผานไปซนกตดตอกลบไปหาพอของเซนอกครง เพอบอกเรองลก และบอกเหตผลทใหเขากลบญปนไปในตอนนน แตการตดตอของเธอในครงนของเธอ เปนสาเหตใหมาเฟยอยาง No.8 ซงเปนหวหนาของกลมไมพอใจออกตามหาเธอกบเซนมาจนถงทบาน เพอขมข และท ารายรางกายอกครง โดยการตดนวเทาของซน หนงนว และดวยความกลว ซนจงพาเซนหลบออกมาอาศยอยในบานหลงใหมใกลกบคายมวย เมอเซนโตขน ปรากฏวาเซนมความสนใจเปนพเศษเกยวกบศลปะการตอส โดยศกษา และจดจ าทาทางการตอสจากตวละครในภาพยนตร รวมทงนกมวยขางบานของเธอ โดยมมมเดกชายทซนเกบมาเลยงคอยดแลเปนเพอน และพาเซนออกหาเงน เพอน ามาเปนคายารกษาอาการปวยของซน เซนกลายเปนเดกทมความสามารถพเศษในการใชศลปะการตอสอยางนาอศจรรย หลายครงทเธอใชมน เพอชวยเหลอตวเอง และหาเงนมาเปนคายา ของแม จนวนหนงทมมบงเอญพบสมดบนทกของซน เกยวกบรายชอลกหนทตดเงน เขาจงพาเซนออกไปทวงเงนกบคนเหลานน แตกลบไมมใครยอมใหเงนแตโดยด เซนจงใชศลปการตอสทเธอจดจ ากบคนเหลานน และสามารถทจะเอาเงนมาไดทกครง ความสามารถของเธอสงผลใหเซนกบแมตองตกอยในอนตรายโดยไมรตว เมอกลมคนทเธอไปทวงเงนลวนเปนคนกลมเดยวกนกบNo.8 คนทท ารายเธอและแม เมอเรองนรถงหซนดวยความกลว และเปนหวงวาเซนจะมอนตราย ซนจงตดตอกบไปหาคนรกอกครง เพอใหเขากลบมาดแลลก เรองราวตางๆจงเรมเขาสจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอการตดตอในครงนรถง No.8 และตวเขาเองกไมตองการใหเรองนยดเยออกตอไป No.8 รอคอยทจะจบเรองราวความแคนทกอยางตอกน น ามาสการตอสทมชวตเปนเดมพนเกดขน เมอมมถกจบไปเปนตวประกน เพอลอใหซน และเซนออกมาชวย เซนใชศลปะการตอสอยางสดความสามารถ เพอชวยเหลอมมกบแมใหปลอดภย กอนทแมของเซนจะถก No.8 แทงจนไดรบบาดเจบสาหส เพอชวยเหลอพอของเซน ท าใหเซนรสกโกรธแคนทเหนใครมาท ารายแม เธอจงใชการตอสทมเพอแกแคนNo.8 กลายเปนการตอสอยางดเดอดระหวางพอกบเซน ทตองจดการกบคนกลมใหญ ททงเกง ช านาญในการใชอาวธดาบ ปน และศลปะการตอสดวยมอเปลา กอนทเรองราวจะเขาสบทสรป (Ending) เมอเซนสามารถทจะเอาชนะ No.8ไดส าเรจ สามารถทจะชวยเหลอมมได แตเหตการณในครงนกท าใหเซนตองสญเสยซน คนทเธอรกมากทสด และเปนคนทรกเธอมากทสดไป หลงจากททกอยางจบสนดวยความสญเสย พอของเซนกรบตวเซนไปดแลตอทญปน เพอชดเชยชวงเวลาทเขาไมเคยไดดแลลก และเพอรกษาอาการปวยของเซนใหดขน

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ภาพยนตรแนวแอคชนดรามา ทตองการน าเสนอ เกยวกบพรสวรรคทมนษยม แมแตในเดกออทสตกทมพฒนาการชาในการเรยนร กยงมพรสวรรคในการเรยนรเกยวกบการตอส และสามารถใชในการปองกนตวเองปกปองคน

139

อน รวมทงท าไดทกอยางเพอหาเงนมารกษาแมทปวย โดยไมรเลยวาพรสวรรคทมจะกลายเปนสาเหตทน ามาสความวนวาย ผลกผนในชวต และความรนแรงเมอตองเขาไปของเกยวกบกลมมาเฟยโหดทมอทธพลในสงคมนน ซงในอดตแมของเธอกเปนหนงในสมาชกทหกหลงกลม การพบกนในครงนท าใหชวตของเธอ และแมตองพบกบโลกอกดานหนง ทไมเคยสมผสมากอน จนน าไปสการเผชญหนาอกครงระหวางมาเฟยสองกลมทมความเกยวพนโดยตรงกบเธอ แม และพอชาวญปน ซงมเพยงทางออกเดยว คอ เซนตองเอาชนะอกฝายดวยพรสวรรคทงหมด ทเธอมเพอปกปองทกคนทเธอรก

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต สวนใหญเปนฉากการด าเนนชวตของตวละคร สะทอนใหเหนภมหลงฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครรวมทงสภาพแวดลอมทวๆไปในเรอง เชน ฉากบานเรอน ทตงอยตดกบคายมวย หรอสถานทท างานของซนภายในรานอาหารญปน รวมถงสถานททองเทยวในยามค าคน ทเซน และมมออกมาชวยกนหาเงนจากนกทองเทยว ลวนสะทอนใหเหนถงวถชวตของผคนทตองดนรนท างาน เพอความอยรอดในชวต หรอท าเพอคนทตวเองรก

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ม ซน และ เซน แมกบลกเปนตวละครผหญงทมความส าคญอยางมากในการด าเนนเรอง เซน เปนตวละครทมความผดปกตทางสมองแตเธอกลบเปนเดกอจฉรยะในทางการตอส และใชมนเพอการทวงคนในสงทเปนของแมเธอ แมเธอจะมความผดปกต แตจากการเลยงดเอาใจใสจากแม ท าใหเซนเปนเดกออทสตกทสามารถพดคยรเรอง รจกทจะรก เปนหวงเปนใยแม และมมเพอนเพยงคนเดยวของเธอ ท าทกอยางเพอแมโดยทเธอไมรเลยวาสงทท าจะมอนตรายมากขนาดไหน สวน ซนแมของเซนเปนตวละครผหญงทมความส าคญอยางมากในการด าเนนเรองอกคน และเปนสาเหตของความรนแรงทเกดขน มปม มอดตทขดแยงทางความคดปรากฏใหเหน ตวละครผหญงในเรองจงเปนคนทมทงความด และความเลวปะปนกน เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผถกกระท า และผกระท าความรนแรงในเรอง ไดแก

(1) เซน เปนลกสาวของซน เปนหนงในสมาชกกลมมาเฟยในประเทศไทยทลกลอบมความสมพนธกบยากซาญปน ซงเปนศตรกน และเปนสาเหตของความรนแรง การหกหลง และการลางแคนระหวางคนทงสองกลม เซนเปนเดกผหญงทเกดมาพรอมกบความผดปกตทางสมอง การใชภาษา รวมถงการแสดงออกทางความรสกหรอเรยกวา “เดกออทสตก” เซนไมเคยรเลยวาโลกใบนมความนากลว และมอนตรายมากแคไหน โดยเฉพาะประวตเบองหลงของแมเธอ เซนรเพยงแตแมเปนคนคนเดยวทเธอรกมากทสด และแมเปนทกสงทกอยางในชวตของเธอ จนวนหนงทเซนรวาแมปวยตองใชเงนจ านวนมากในการรกษาตว รวมถงเรองเงนทใครหลายๆคนเปนหนแมเธอ เซนกออกทวงเงนกบคนเหลานน โดยทไมรวาตวเองก าลงเขาไปยงเกยวกบมาเฟย ทโหดราย และมงจะท ารายเธอกบแม รวมถงพอชาวญปน ทเซนไมเคยรจกมากอน เซนตองใชพรสวรรคทม รวมถงการฝกฝนทางการตอสเพอปกปองคนทเธอรกใหปลอดภย

140

(2) ซน แมของเซน ตองเลยงดเซนมาอยางยากล าบาก เนองจากเซนตางจากเดกคนอนๆ สวนตวเองกไมไดแขงแรงเหมอนกอน และยงตองคอยหนอดตของตวเองทยงไมจบสน ในอดตซนเคยเปนหนงในสมาชกทส าคญของมาเฟยในประเทศไทยกอนทเธอจะหกหลงไปมความสมพนธกบสมาชกคนส าคญของยากซาญปนอกกลมหนง ทขดผลประโยชนกนอย จนเธอตองหนหลงออกจากลม เพอรกษาชวตลกในทอง รวมถงขอรองใหพอของเซนกลบญปน เพราะกลววาลกและคนรกจะไมปลอดภย หากยงอยในประเทศไทย หลงจากนนเธอกหนมาใชชวตอยางเงยบๆกบลกในทองจนเวลาผานเลยไป เธอตดสนใจตดตอคนรกอกครง เพอบอกเรองของลกทมความผกปกตทางสมอง การตดสนใจของเธอในครงน ท าใหเธอและลกไมสามารถทจะอยอยางสงบไดอกเลย เมอหวหนากลมมาเฟยอยาง No.8 หนกลบมาเลนงานเธอกบครอบครวอกครง และเปนการเผชญหนาครงสดทายในชวตของเธอ

(3) No.8 หวหนากลมมาเฟยในประเทศไทย มอทธพล มอ านาจจากการประกอบอาชพทจรต ในอดตเขามความรสกทด ไวใจซนสมาชกหญงคนหนงในกลมเปนอยางมาก แตเมอซนหกหลงไปคบกบสมาชกคนส าคญของยากซาญปนทเปนศตรกน จงกลายเปนสาเหตท าใหเขาโกรธแคนซนมาก ทหกหลงกลม และท ารายความไววางใจทมให เขาจงตามท ารายขมขทจะเอาชวตซน และบงคบไมใหเธอตดตอกบคนรกอก หากวายงตองการทจะเหนคนรกมชวตอยตอไป การทรยศของคนทไวใจยงท าใหเขากลายเปนคนทโหดรายมากขน สามารถทจะไดทกอยางเพอแกแคนซน และพอของเซนใหไดรบความเจบปวด ไมวาวธการนนเขาจะตองลงมอฆาทงผหญง หรอเดกกตาม เขาเปนคนทมอ านาจมพรรคพวกจ านวนมาก และแตละคนกมความสามารถในการตอสทงสน จงเปนสาเหตใหซนกลวอยตลอดเวลา วาสกวนเขาจะหนกลบมาแกแคนเธอ และคนทเธอรกอกครงซงมนกเกดขนจรงๆ

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต น าเสนอความขดแยงทมนษยกระท าตอกนระหวางกลม ทเกดจากการมปฏสมพนธทไมลงรอยกน มความขดแยงทงดานความคด และพฤตกรรม น ามาสการใชความรนแรงในภาพยนตรเรองนทเหนไดอยางชดเจน คอ ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยหรอกลม การทคนหลายๆคนมความคดทตางกน มทศนคตทไมตรงกน แตตองมาอยรวมกนเปนกลมเดยวกน ภายใตกฎระเบยบของกลมโดยมหวหนาเปนผควบคมดแลสมาชกคนอนๆ เปนเรองธรรมดาทตองมความคดทขดแยง ไมเหนดวยกบความคดของผน า แตความขดแยงในเรองไมไดเกดขนในกลมสงคมทวไป แตเกดขนในกลมมาเฟยทชนชอบการใชความรนแรงในการจดการกบปญหามากกวาการรบฟงเหตผล ความขดแยงทเกดขน จงไมใชแคขดแยงทางทศนคต หรอการกระท าเทานน แตยงน ามาสการใชความรนแรงตอกนของคนในกลม และคนทอยฝายตรงขามทงการใชวาจาขมขใหหวาดกลว และการท ารายทางกาย เพอหวงเอาชวตกเปนสงทเกดขนจากความขดแยงทงสน

141

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ทปรากฏใหเหนอยางชดเจน และเปนสงท เซน ตวละครเอกของเรองจบตองใหความสนใจเปนพเศษ คอ

(1) ขนมชอกโกแลต ทมลกษณะกลม สสนสวยงาม (M&M) ทเซนชอบกนเปนประจ า จนกลายเปนขนมหวานตดตว กบลกกลมๆเลกๆทอยในซองกนความชน ทเซนเกบสะสมไว และมการจดเรยงอยางเปนระเบยบ ทงสองสงจะมลกษณะกลมดนาสมผส และเปนสงทสะทอนใหเหนวา เซนมความผดปกตบางประการ คอ มความสนใจในสงทไมเหมอนเดกทวไป เปนลกษณะของเดกพเศษ (ออทสตก) สรางใหเธอกลายเปนคนแปลงแยกออกจากคนอนๆ ไมสามารถทจะเขาสงคมไดเหมอนเดกคนอน และจ าเปนตองไดรบการดแลอยางเปนพเศษ เพอใหสามารถใชชวตอยไดในสงคม

(2) ศลปะการตอส ทงทใชอาวธ และการใชมอเปลา เปนสญลกษณแทนการตอสและการปองกนตว เปนศาสตรทใหทงประโยชน คอ ใชในการชวยเหลอตวเอง และคนอนจากอนตรายทเกดขนภายในสงคม โดยเฉพาะอนตรายทเกดขนกบผหญง และเดก ทถกเอารดเอาเปรยบจากคนทเหนแกตว และคนทท าตวเปนอนธพาล แตในขณะเดยวกนกเปนศาสตร ทสามารถน ามาใชในการท ารายผอนอยางรนแรง เพราะเปนวชาทมพลงมากพอในการท าใหคนๆหนงบาดเจบ พการ หรอถงขนเสยชวต ศลปะการตอสทถกน าเสนอในภาพยนตรเรองน จงมอ านาจความรนแรงไมตางจากการใชอาวธในการท ารายกน และทายทสดไมวาจะถกใชเพราะเหตผลใด ผทใชความรนแรงกตองไดรบผลของการกระท า

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน (The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงอยาง เซน เดกออทสตก เรยงตามล าดบเวลาอดตทเปนสาเหตของความรนแรง มาจนถงปจจบนทความรนแรงกยงคงมอย และบทสรปของทกตวละครทเกยวของ สะทอนใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต รวมถงจตใจ และพฤตกรรมของตวละครทกตววามความเกยวของเกยวพนกนอยางไร และอะไรเปนสาเหตทน ามาสการใชความรนแรง โดยเฉพาะตวละครทเปนผหญงสองคน คอ ซน และ เซน วามความเกยวพนกบกลมมาเฟยทงไทย และญปนอยางไรท าไมจงถกขมข และตามท าราย เพอหวงเอาชวต โดยไมจ ากดในเรองของเวลา และสถานท ทเรองราวด าเนนไป ตงแตตนของเหตการณภายในกลมมาเฟยทงสองกลม ทขดแยงกนกอนทจะเกดเรองราวตางๆขนมากมาย ไมวาจะเปนความรก การทรยศหกหลงกน จนน ามาสการตามลางแคน และจบลงดวยการตอสเพอปกปองคนทตวเองรก

4.1.8.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

(1) No.8พดกบซนหลงจากยงกนบนถนน No.8: ถามงเลอกแบบนมงกล าบากแลวละ...กยอมไมไดหลงจากวนนนะ

อยาใหกเหนวามงสองคนคบกนอก ปง! จ าค าพดกไว

142

(2) No.8 กบซนภายในบานของซนและเซน No.8: เลนคนเดยวมนจะสนกเหรอ (พดกบเซน) ซน: เซน! นงคยกนกอน No.8: ชอเซนหรอ...ตงชอญปนเหมอนพอมนเลยนะ...พดไทยได

มยเนย ซน: มงจะเอาไร...อยาไปยงกบมนนะ No.8: หนรจกมยเคาเรยกวาอะไร (ดงมดออกมา) รจกมย ซน: บอกวาอยาไปยงกบมน No.8: รมย...คนเราแคเสยนวไปแคนวเดยวชวตแมงกไมเหมอนเดมแลว

...เวลาเดน เวลาวง เวลาทเหนมนทกครงแมงไมมวนลมวนทเสยมนไป...กกพลาดทไมไดท ากบมงดวย...มงอยาลมวากเคยบอกมงวายงไง (ตดนวเทาซน)

ซน: เสยงรองของความเจบปวดทรมาน บทสนทนาขางตน แสดงใหเหนถงการขมขของตวละครผชายกระท าตอตวละครผหญง

ซงดอยกวาในดานพละก าลง หรออ านาจในการตอรอง เพราะไมมการขมขหรอดากลบของตวละครผหญงมเพยงการรองขอไมใหท ารายคนทตวเองรก (ลกสาว)โดยผชายมการใชวาจาในลกษณะขมขคกคามกอใหเกดความกลว แสดงออกถงอนตรายทเกดขนกบชวตไดทกเวลาทกสถานทไมวาผหญงจะหลบหนไปอยทใด ท งยงมการท ารายรางกายโดยการตดนวเทาเพอเปนการใหบทเรยน หรอเปนเครองหมายตดตวไวคอยย าเตอนความทรงจ า ความเจบปวดจากการสญเสยหรอเปนการย าเตอนในสงทเคยพดไวแลวในอดต สอใหเหนวาตอไปนชวตของผหญงหรอคนในครอบครวจะไมมวนทจะอยไดอยางสงบสขอกเลย เปนบทสนทนาทเตมไปดวยความแคนทสะสมมานานและรอคอยเวลาเพอช าระแคนกบทกคนทเกยวของ

2) บทสนทนาระหวางผ หญงกบผหญง ผวจ ยไมพบ บทสนทนาทมความรนแรงระหวางผหญงกบผหญงในภาพยนตรเรองน

4.1.8.3 องคประกอบของความรนแรง

143

1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.37 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ทผหญงถกกระท าสวนใหญเปน

ความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ถกขมขท ารายดวยอาวธปน หรอมด และมการใชก าลงทมมากกวาท ารายรางกาย ทงการแตะตอย ตบต และมการตดอวยวะบางสวนของรางกายตวละครผหญง ซงเปนความรนแรงทปรากฏใหเหนอยางชดเจนในภาพยนตรแอคชน โดยเหตผลสวนใหญเกดจากการหกหลงกนเองภายในกลม หรอการขดเรองผลประโยชนเกยวกบธรกจผดกฎหมายในกลมมาเฟย โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) จบใบหนา หรออวยวะบางสวน ทแสดงใหเหนถงการกระท าความรนแรงมความเจบปวดเกดขนกบผหญงทถกขมขท าราย โดยกลมคนทขดแยงกน และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศของความรนแรง ทผหญงถกขมข ถกท ารายรางกาย โดยไมสามารถทจะชวยเหลอตวเองได เชน ถกตดอวยวะบางสวนของรางกาย ใชสโทนรอน (Hot Tone) และสโทนกลาง (Neutral Tone) เพอสอใหรสกถงความโหดราย ความรนแรงจากการะท า และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญงจนเกดเงามดกบตวละคร สรางใหเกดบรรยากาศทดกดดนตอความรสก ซงแฝงไปดวยความรสกเจบปวดทเกดขน

144

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.38 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ทผหญงเปนผกระท าความรนแรงสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ปรากฏใหเหนอยางชดเจน ทงการแตะตอย การใชศลปะการตอส อยางมวยไทยโดยผหญง ซงสาเหตสวนใหญเกดจากการปองกนตว และการปกปองคนทรกจากอนตราย หรอจากกลมมาเฟยทตวเองไดเขาไปของเกยวโดยไมรตว ซงเปนการตอสโดยผหญงตวคนเดยวกบกลมคนทมมากกวาตามแนวภาพยนตรแอกชนทวไป ไมสามารถทจะพบเหนไดในชวตจรงของผหญง โดยใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) และภาพระยะไกล (Long Shot) ทแสดงใหเหนถงบรรยากาศการเผชญหนากนระหวางตวละครผหญงกบตวละครผชายในสถานท ทเกดเหตความรนแรง ทงยงสะทอนใหเหนถงความสามารถทเหนอกวาของผหญงในการตอส ใชโทนสกลาง(Neutral Tone) และสโทนรอน (Hot Tone) เพอสอใหเหนความเจบปวด ความสญเสย รสกถงความรนแรงทเกดจากการกระท าตอกน

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเอง และผหญงดวยกนในภาพยนตรเรองชอคโกแลต ผวจยไมพบ ภาพการใชความรนแรงทตวละครผหญงมสวนเกยวของทงสอง

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร ผวจยไมพบ ภาพความรนแรงลกษณะอนๆทปรากฏอยางชดเจนในภาพยนตรเรองน

4.1.8.4 สรปภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต เปนภาพยนตรแนวแอคชนการตอสโดยใชศลปะปองกน

ตวอยางมวยไทยของเดกผหญง ทมความสามารถพเศษไมเหมอนเดกคนอนทวไป ทบงเอญเขาไปของเกยวกบกลมมาเฟยโดยไมรตว ทงยงไมเคยรเกยวกบประวตความเปนมาของตวเอง วาเพราะเหตใดพอถงทงตวเอง และแมไป หรอพอเปนใคร ท าอาชพอะไร และแมทเปนคนเลยงดเคยท าอาชพอะไรมากอน รวมถงเบองหลงของครอบครว ทมสวนเกยวพนโดยตรงกบการหกหลง และผลประโยชนในธรกจผด

145

กฎหมาย ซงเปนเรองทอยนอกเหนอกฎหมาย การตดสนผดถก จงเปนเรองทตองใชก าลง อ านาจในการยตเรองราว จงไมสามารถทจะหลกเลยงในเรองของความรนแรง ซงเรองราวเหลานไดกลายเปนปมความขดแยง ทเธอจะตองเผชญ และเปนสาเหตส าคญทกอใหเกดความรนแรงตามมา ความรนแรงทปรากฏสวนใหญจงเกยวกบการตอส ใชก าลง ใชพรรคพวกท ารายรางกายกน และยงมการใชอาวธการอยางเชน ปน ดาบซามไร ท ารายใหไดรบบาดเจบ พการ หรอถงแกความตายของกลมคนทงสองฝาย ในสวนของความรนแรงทางวาจาทพบ จะเปนในลกษณะของการขมขวาจะท ารายคนในครอบครว หรออาฆาตมาดรายหมายจะเอาชวต สรางใหเกดความกลวตอผทถกกระท า จนตองหาทกวถทาง เพอยตเรองราว ซงวธการหนงทตวละครใช คอ การเผชญหนากนของทกฝาย และจบเรองราวลงทการตอสกนจนกวาจะมฝายใดฝายหนงชนะ ความรนแรงทตวละครผหญงน ามาใช กเพอทจะหยดความรนแรงทตวเองและคนทรกถกท าราย

4.1.9 ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม (2552)

ภาพท 4.39 ใบปดภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม (2552)

ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม เรองราวของ บษ สาวสวยเจาของสตรกวยเตยวสมนไพรโบราณก าลงพบกบปญหาครอบครวอยในภาวะหนสน จากการกระท าของสาม ททงตดเหลา และการพนน ทงยงตองดแล นองบว นองสาวทมอายหางจากเธออยางมาก และตวบษเองกมปญหาทางจต เนองจากเธอมกจะไดยนเสยงกระซบของเดกผหญง ใชใหท าสงนนสงนอยเสมอ แมแตการฆาคนแลวน าเนอมาหมก

146

สมนไพรขายแทนเนอสตว ทหายากกลายเปนเรองราวของความอรอย ทแสนสยองของอาหารเมอตองลมลอง

4.1.9.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม เรองราวความกดดน ตง

เครยดทเกดขนกบ บษ ทตองพบกบปญหาครอบครวตงแตเดก เมอแมกไมสนใจไมไดใหความรกเทาทควร สวนผเปนพอ กไมไดเปนผน าทด ตดเหลา ตดการพนน กอหนสนมากมาย และเปนสาเหตทท าใหเกดความรนแรงในครอบครว ท าใหบษกลายเปนคนเกบกดตงแตเดก และน ามาสปญหาทางจตเมอโตขน กอนจะเปดเรอง (Exposition) ใหเหนถงสภาพความเปนมาในชวตของ บษตงแตเดกวาเธอตองพบกบปญหาเตมๆโตมาอยางขาดความรก ความอบอน เปนครอบครวทพอแมเอาแตทะเลาะกน จนไมมเวลาใสใจดแลเธอ บางครงเธอกเปนทระบายอารมณโกรธของแม โดนตบต โดนดา จนกลายเปนเดกเกบกดเรอยมา และเมอบษเตบโตเปนผใหญ เธอตองเลยงด นองบว เดกหญงตวเลกๆ นองสาวทเกดหางจากเธอจนเหมอนจะเปนลกของเธอเอง และในปจจบนตอนน ชวตของบษกมสภาพความเปนอยไมแตกตางจากพอแมของเธอ เมอ ประวทย สามของเธอกไมตางจากพอ ททงตดเหลา ตดการพนน กอหนสนมากมาย จนมคนมาตามทวงเงนถงทบาน ปญหาตางๆทเกดขนท าใหเธอตองดนรนท างานหนกมากขนทามกลางสภาพสงคม และการเมองไทยวกฤตในชวง 6 ตลาคม กวยเตยวทเธอขาย เรมไมมคนกนหนสนทเธอไมไดกอ กเพมมากขนจนกลายเปนความกดดนของเธอคนเดยว ทตองหาเงนมาใชหนดวยวธการทใครกไมอาจคาดคด และมองวาเปนสงทคนทวไปไมท ากน อยางการเอาเนอคนมาแทนเนอสตว แตบษกลบมองวาเปนทางออกทด ทสดส าหรบเธอ จนน ามาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) ทท งสยดสยอง แตในขณะเดยวกนกชวนใหหลงใหลในรสชาตฝมอของเธอ ในวนทเกดเหตการณความวนวายทางการเมอง ททหารใชก าลงเขนฆานกศกษา บษไดรบความชวยเหลอจาก อรรถพล ใหหนรอดจากความวนวายทเกดขน การชวยเหลอครงนสรางใหเกดความรสกทดระหวางเธอกบเขาในระยะเวลาตอมา แตแลววนนนเธอกลบถงบานดวยความทอ ทไมสามารถหาซอเนอได เนองจากหนครงเกาทเธอยงไมไดช าระ บษ พบวา มนกศกษาคนหนงมาตายในรถเขนกวยเตยวของเธอ และนกศกษาคนนน คอ เพอนสนทของอรรถพลคนทชวยเธอไว และเปนคนทเขากก าลงตามหาอย บษไมรวาจะจดการกบศพอยางไร จนเมอเธอไดยนเสยงเดกผหญงกระซบใหน าเนอคนมาหมกท าเนอสมนไพรขายแทนเนอสตว ทเธอไมสามารถจะซอได เพราะยงมหนเกาคางอย บษจงจดการกบศพดวยวธการเชนเดยวกบทเธอหมกเนอสตวออกขายในวนตอมา และกลายเปนวาเนอคนทเธอหมกขาย ขายดจนเปนทร าลอถงรสชาต วาอรอยจนตองลอง ท าใหเธอสามารถเปดรานไดอกครง และอรรถพลกเปนหนงในลกคาขาประจ าทมากนมาชวยบษขาย ท งยงชวยเกบรานทกๆวน จนเกดเปนความสนทสนม เขากลายเปนผชายคนเดยวทบษไวใจยอมใหเขาใกลปลอยตวปลอยใจยอมมความสมพนธดวย หลายวนผานไปรานของเธอขายดมากขน และความสมพนธของเธอกบอรรถพลกพฒนาไปอยางรวดเรว แตแลว

147

ในคนหนงกลมเถาแกกตามมาเกบเงนกบเธออกครง เนองจากไมสามารถทจะหาตวประวทยได และคนนเองทเธอจดการกบชายฉกรรจสามคน ทมาทวงหนอยางนาสยดสยอง ดวยการวางยาในกวยเตยวกอนทจะฆาทกคนอยางเลอดเยน และท าการช าแหละศพทงสามคน น ามาท าเนอหมกสตรโบราณอยางทแมเธอสอน ในสวนของอรรถพลกยงคงตามหาเพอนทสญหาย โดยทตวเขาเองกถกต ารวจตามสบเชนเดยวกน ในเชาวนตอมาอรรถพลมาหาบษทรานเหมอนเคย แตเขากลบพบวา รานปด และพบบษทอยในสภาพบาดเจบ ขาวของในรานเสยหายจากการตอส ดวยความสงสารเขาจงใหสญญาตอเธอ วาจะไมมวนทงเธอใหตองพบเจอกบเรองแบบนอก บษยอมทจะมอะไรกบเขาดวยความเตมใจในคนนน และกเปนคนเดยวกนนเองทอรรถพลรเรองราวในอดตทเธอปดบงไวภายในโองหมกเนอหลงบาน คอ ศพของ นองบว ซงแททจรงแลว นองบว ไมใชนองสาว อยางทบษบอกในตอนตน แตเปนลกสาวของเธอทเกดหลงจากโดนพและพอขมขน รวมถงศพอนๆทถกฝงอยในแปลงผกหลงบาน เรองราวตางๆจงเรมเขาสจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) มากขนเมอความจรงบางอยางเปดเผยออกมา บษเรมแสดงใหเหนถงความผดปกตทางจตมากขนเรอยๆ เธอเรมหวาดกลว และไดยนเสยงเดกผหญงกระซบทกเวลาใหเธอฆาทกคนทเขามาพวพนอยตอนน ทงยงไมยอมรบความจรงทเกดขนในชวต ไมวาจะเปนเรองทนองบวตายไปนานแลวดวยฝมอของประวทยกบออย และทงสองคนกถกเธอฆาตายอยางโหดรายทารณ แลวเอาศพทงสองมาท าเนอหมกขาย ไมเพยงเทานเธอยงฆาแฟนของออย ทมาตามหาตวออยทบานของเธอตายเชนเดยวกน และในตอนน บษเรมทจะควบคมตวเองไมได เธอสบสนระหวางความเปนจรง กบสงทเธอจตนาการ ทงยงมเสยงกระซบทคอยสงการเธอใหใชความรนแรงกบทกคนทเขามาในชวต และท าใหเธอรสกผดหวง เสยใจ รวมถงอรรถพลคนทเธอรก กทจะเรมตตวออกหางหนไปใหความสนใจกบนกศกษารนนอง ซงสรางความเจบช าเหมอนคนทถกหกหลง ถกทอดทง ความรกทเธอเคยมใหจงกลายเปนความโกรธเกลยด เสยใจ บษจงหลอกนกศกษาผหญงคนนนมาทบานของเธอ เพอทจะลวงใหอรรถพลมาทบาน และจดการฆาทงสองคนพรอมกน แตพวกเขาทงสองคนกรอดมาได ความรนแรงทเกดขนเปนความรนแรง ทเตมไปดวยความนาสยดสยอง เมอทกทภายในหองหมกเนอหลงบานของเธอเตมไปดวยซากศพ เลอด และเนอศพคนตาย ถกหมกไวเปนอยางดแทนเนอสตว เมอความจรงทกอยางถกเปดเผยวา บษเปนฆาตกรทฆาทกคนอยางเลอดเยน และเสยงกระซบของเดกผหญงทเธอไดยนอยตลอดแทจรงแลว เปนเสยงทเกดจากจตใตส านกของเธอเอง และวธการตางๆทเธอท ากไดมาจากการทเธอเหน ซมซบมาจากการกระท าของแมทท ากบพ และพอของเธอหลงจากททงสองคนขมขนเธอ เรองราวจงด าเนนมาสบทสรป (Ending) ของเรองเมอ บษกลายเปนคนเสยสตวงหนการจบกมมาอยกลางสะพานกอนจะตดสนใจกระโดนน าฆาตวตาย พรอมเสยงของเดกผหญงทกระซบใหเธอกลบบานเหมอนเปนการบอกใหเธอปลดปลอยทกอยาง และมเพยงความตายเทานนทจะท าใหเธอหลดพนจากความทกขความทรมานทไดรบมาโดยตลอด เรองราวเหมอนจะจบลงทการตายของบษ แตทายทสดแลวบษกไมตาย เธอกลบมาทบานเกาของแมเธอ กลบมายงททเธอเกด ททเหมอนฝนรายในวยเดก แต

148

ขณะเดยวกนกเปนสถานทเดยว ทเธอรสกปลอดภยในตอนน สวนอรรถพลแมเขาจะไมถกฆา แตเขากกลายเปนผตองหาสมรรวมคดกบบษ ท ารายผอน และฆาคนตาย กลายเปนเหยออกคนทไดเขามาพวพนในชวตของบษ และภาพยนตรยงทงขอคดทนาสนใจเกยวกบการใชความรนแรงในครอบครวในสงคมปจจบน ทเปนปญหามากยงขน แตกลบไมไดรบความสนใจเทาทควร และมหลายกรณทไมไดรบการเยยวยาทางจตใจอยางถกตอง หรอทนทวงทจนกลายเปนปญหาทยงแกไมได ทงทรวาเปนปญหาทเกดขนจรงในสงคม

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม เพอสะทอนใหเหนโทษของการใชความรนแรงในครอบครว ปญหาใกลตวทเรามองขาม ความรนแรงในครอบครวไมไดสงผลตอคนใกลชดเทานนแตเปนปญหาทสงผลตอทกคนในสงคม และการทเดกหรอผหญงตกเปนเหยอความรนแรงกเปนเรองทนาวตกมากยงขนในเมอทกวนนทความรนแรงในครอบครวไมไดลดนอยลงเลยในทางกลบกนยงเปนความรนแรงทคนในสงคมมองขาม เปนการใชความรนแรงผานโครงสรางทางอ านาจของคนทเปนใหญในครอบครว เชน พอแมใหมสทธในการสงสอน หรอทบตบตรหรอการยกบตรใหแตงงานกบคนอน(คลมถงชน) เพอรกษาหนาของตวเอง สะทอนผานตวละครผหญงในเรองอยาง บษ ตวละครทถกกระท าความรนแรงมาโดยตลอด ตงแตเดกจนโตโดยคนในครอบครว สงผลใหเธอกลายเปนคนเกบกด ชอบใชความรนแรง เพอยตปญหาโดยไมรวาการกระท าของตวเองเปนเรองทผดทงทางกฎหมาย และศลธรรม ใชความรนแรงอยางโหดรายท ารายผอนจนตาย ทงยงมภาวะทางจตทไมปกต ไมรวาสงทท าลงไปควรหรอไม เชน การน าเอาเนอคนมาใชแทนเนอสตวหมกเปนอาหารขายจนกลายเปนเรองราวนาสยดสยองชวนใหนาหลงใหลเมอไดมาลมลอง

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม สวนใหญเปนฉากการด าเนนชวตของตวละคร สะทอนใหเหนภมหลงฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละครรวมทงสภาพแวดลอมทวๆไปในเรอง เชน ฉากบานเรอน รานคาภายในชมชนเกา เหนถงวถชวตของผคนทตองดนรนท างานเพอความอยรอดในชวต ทงยงตองพบเจอกบเรองทสรางใหเกดความผลกระทบทเลวรายภายในจตใจไมวาจะเปนเรอง หนสน การพนน และยาเสพตดหรอการท ารายรางกาย การเขนฆากน เพราะความขดแยงไมลงรอย หรอเกดจากความคบแคนใจของมนษยทมใหกน นอกจากฉากการด าเนนชวตยงมฉากทเปนชวงเวลาของเหตการณการเปลยนแปลงทางการเมอง ทส าคญของประเทศไทยในชวง 6 ตลาคม ทนกศกษาถกทหารจบกม ท ารายรางกาย ปรากฏใหเหนในภาพยนตรเรองน ทงยงเปนการสะทอนใหเหนความรนแรงเชงอ านาจทผมอ านาจมากกวา กระท าตอผทมอ านาจนอยกวา หรอผทไมมอาวธใหยอมรบในอ านาจของตนดวยการใชความรนแรงกระท าตอกน

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ตวละครผหญงเปนตวละครทมความส าคญในการด าเนนเรอง และเปนตวละครทมภาวะทางจตไมปกต มความขดแยงทาง

149

ความคด ความรสก คอ เปนคนทมทงความด และความเลวปะปนกน เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ เปนทงผถกกระท าความรนแรง และผกระท าความรนแรงในเรอง ไดแก

(1) บษ ตวละครหญงทมความส าคญในการด าเนนเรอง บษเปนสาวสวยเจาของสตรเนอสมนไพรโบราณทเธอไดรบจากแม เปนคนทถกกระท าความรนแรงจากคนในครอบครว ถกพและพอขมขนจนทอง และยงถกบงคบใหแตงงานกบประวทย ทมนสยไมตางจากพอของเธอ ททงตดยาตดการพนน และเจาช เหตการณเหลานสงผลโดยตรงตอจตใจของเธอ และบอยครงทเธอมกคดถงเรองในอดตทแสนเจบปวด ท าใหบษกลายเปนผหญงทเกบตว โดดเดยว และหวาดระแวงเปนลกษณะของคนเกบกด เหมอนคดอะไรอยตลอดเวลา บอยครงเธอจะไดยนเสยงเดกผหญงกระซบใหท าสงนนสงนอยเสมอ ท าใหเธอมภาวะทางจตทไมปกต ไมสามารถควบคม หรอตดสนใจเองได แตถงแมบษจะมภาวะทางจตเธอกพยายามทจะอยใหไดในสงคมทเตมไปดวยความกดดนทางเศรษฐกจ และการเมอง เธอจ าเปนตองท าทกวถทาง เพอใหครอบครวสามารถอยไดดวยวธการทด ทสดในความคดของเธอ แตอาจไมใชวธทวไปทคนอนๆท ากน

(2) อรรถพล นกศกษาหนมทหนการจบกมของทหาร และไดมาพบกบบษโดยบงเอญ ทงยงเปนคนทชวยบษหนออกมาจากเหตความวนวายทเกดขน ความสภาพ ความมน าใจทเขามใหบษ ท าใหเธอเกดความรสกทด น ามาสการสานสมพนธ เปนความไวใจเชอใจวาเขาจะไมมวนท าใหเธอตองเสยใจ หรอท ารายเธออยางทผชายคนอนกระท า อรรถพลเปนผชายคนเดยวทสามารถเขาเขาใกลเธอกบนองบว เปนคนคนเดยวทเธอสนท และมความสมพนธดวย เขาเปนคนทท าใหบษอยากทจะเรมตนชวตใหมดวยกน เปนคนทเธอรก แตสดทายอรรถพลกเปนเหมอนผชายทวไปในความคดของเธอคอ เหนแกตวและไมรกษาสญญาทมให จนความรกทมกลายเปนความโกรธเกลยด และไมสามารถทจะใหอภยได เมออรรถพลเรมตตวออกหาง ความสมพนธอนดทมกจบลง และใครกตามทเขามาพวพนในชวตเธอจะไมสามารถถอนตวได สดทาย อรรถพลกเปนหนงในเหยอของเหตการณน

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม น าเสนอความขดแยงทมนษยกระท าตอกน เพราะมนษยเปนสงมชวตทตองอยอาศยรวมกนเปนกลม มปฏสมพนธระหวางกน และปฏสมพนธทเกดขนกเปนสาเหตหนงทสรางใหเกดความขดแยงไมลงรอยกนทงดานความคด และพฤตกรรมทน ามาสความรนแรงในสงคมของภาพยนตรเรองน ทเหนอยางชดเจน 2 ลกษณะ คอ ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย และความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม

(1) ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย เปนความขดแยงหลกของเรองทตองการน าเสนอใหเหนภายใตบรบททางสงคมทนาเปนกงวล โดยเฉพาะความขดแยงของคนภายในครอบครว จดเรมตนเลกๆทมความส าคญตอทกคนในการทจะเตบโตเปนคนดหรอคนเลว กมาจากการเลยงด การสงสอนของพอแม และหากครอบครวมความขดแยงทงความคด และพฤตกรรมจนน ามาสการใชความรนแรงแกไขปญหา ปญหากจะยงบานปลายไมมทางทจะหมดไปจากสงคม นอกจากนยงม

150

เรองของอ านาจทแตกตางกนของคนในครอบครวเขามาเกยวของ เชน การทพอแมมอ านาจในการทจะใชความรนแรงในการเลยงดลก หรอสามใชอ านาจในการตบตภรรยา กเปนความขดแยงทน ามาสความไมลงรอย การตอตานอ านาจทจะเกดขนเมอฝายทถกกระท ามาโดยตลอดจนทนไมไหวตองใชความรนแรงตอบโตกลบคน ทงแบบเผชญหนาโดยใชก าลงทม หรอใชวาจาดาทอกน และท าแบบลบหลงอยางในภาพยนตรเชน การวางยาพษ เปนตน

(2) ความขดแยงระหวางมนษยกบสงคม ในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม การน าเสนอประเดนเกยวกบเหตการณ 6 ตลาคม 2519 ความรนแรงทางการเมอง อ านาจ และความไมลงรอยในอดมการณทแตกตาง เมอฝายหนงทเปนนกศกษาตองการเรยกรองสทธเสรภาพตามระบอบประชาธปไตยจากอกฝายหนง ทมอ านาจอยในมอ และตองการใชอ านาจทมในการควบคม หรอจ ากดสทธเสรภาพบางอยางของผใตปกครอง เพอใหงายตอการปกครอง และลดความแตกตาง แตทายทสดกลบน ามาสการตอตานจากคนทไมเหนดวยโดยเฉพาะนกศกษาทมองวาวธการทใชเปนการลดรอนสทธความเปนคนสรางใหเกดความไมเทาเทยมกน และใชเพอหาผลประโยชนใหกบตวเองและพรรคพวกของตนในรฐบาล กลายเปนความขดแยง ทน ามาสการใชก าลงและความรนแรงในการควบคมผคนในสงคม

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม มทงสญลกษณทางภาพ และสญลกษณทางเสยง ถกน าเสนอในภาพยนตร เพอสอใหเหนโทษของความรนแรงในครอบครว ทมผลกระทบอยางมากตอการใชชวตในอนาคตของผทถกกระท า และยงสงผลตอสภาพจตใจของงเหยอ เปนลกษณะอาการปวยเรอรงในจตใจ ผานการตรอกย าใหเหนภาพทชดเจนของความรนแรง ดงน

(1) โดยใชภาพระยะใกลพเศษ (Extreme Close-Up Shot) ถายอวยวะบางสวนของรางกายมนษยอยางเจาะจง เชน ภาพมอทถกตด ใบหนา หรอแขนทฟกช าหลกจากเกดเหตความรนแรงโดยมนษยดวยกน สอใหเหนถงการกระท าทไมปกตเปนความรนแรงทเกดจากความผดปกตภายในจตใจของผทกระท า อยางทคนทวไปไมท าตอกน

(2) ตกตา เปนสญลกษณแทน นองบว สอถงความรก ความผกพนของบษ ทมตอนองบว ซงเปนลกสาวแทๆ ของเธอ ทตายไปนานแลวจากการถกฆาโดยสาม และออยภายในบานของเธอเอง แตบษกลบไมยอมรบความจรงในเรองน ดวยความเสยใจอยางทสด ทตองเสยลกสาวไปท าใหเธอกลายเปนคนทเกบกด จตใจไมปกตมากยงขน จนเกดเปนจนตนาการไปเองวา นองบวยงไมตายยงคงอยกบเธอภายในบานหลงน บษใชตกตาของนองบวเปนตวแทน และท าทกอยางเหมอนกบตอนทนองบวยงมชวตอย ซงสะทอนใหเหนวา แมเธอจะเปนบคคลทมภาวะทางจตไมปกต เปนคนทใชความรนแรง และสามารถฆาคนไดโดยไมรสกผดบาป แตอกดานหนงทเธอม คอ เธอรจกความรก ความผกพนของแมทมตอลก เหมอนเชนทคนปกตมใหตอกน

151

(3) เสยงกระซบของเดกผหญง ทบษไดยน เปนสญลกษณทางเสยงทจะปรากฏใหไดยนทกครงเมอบษมอาการภาวะทางจตทผดปกต หรอเปนชวงเวลาทบษไมสามารถทจะควบคมความคด ไมมความเปนตวของตวเอง เสยงกระซบของเดกผหญงกจะคอยบอกหรอชน าใหเธอท าสงๆนน ซงบางครงสงทเสยงกกระซบบอกใหท ากไมใชเรองทควรจะท า เชน กระซบบอกใหเธอฆาผชายทกคนทเขามายงเกยวในชวต หรอใหเธอฆาตวตาย เสยงกระซบของเดกผหญงทบษไดยนจงเปนเหมอนเสยงลกๆภายในจตใจของเธอ เปนเสยงทสะทอนออกมาจากจตใตส านกทเธอพยายามเกบกดเอาไว และจะออกมาทกครงเมอเธอมสภาพจตใจทออนแอ ไมมนคง ทงนยงเปนการสะทอนใหเหนวาตวละครอยางบษเปนตวละครทแตกตางจากคนทวไป เธอเปนผปวยทมภาวะทางจตทตองไดรบการรกษาเปนพเศษ เนองจากเธอสามารถทจะท ารายผอนและท ารายตวเองโดยไมรวาสงทกระท าเปนสงทไมถกตอง

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรองแบบรรอบดาน(The Omniscient Narrator) ผานจดยนของตวละครผหญงทมความผดปกตทางจต สะทอนใหเหนลกษณะความสมพนธ ทศนคต รวมถงจตใจ และพฤตกรรมของตวละครทกตวโดยเฉพาะ บษ อยางไมจ ากดในเรองของเวลาและสถานท และเรองราวทด าเนนไปในเวลาปจจบนของบษทตองตอสกบปญหารอบดานรวมทงปญหาเกยวกบภาวะทางจตทไมปกตของเธอ จะถกตดสลบกบเรองในอดตของเธอกบครอบครวทมความรนแรงสอดแทรกอยตลอดชวงเวลาตงแตวยเดกจนเธอโตเปนสาว นจงกลายเปนสาเหตส าคญทท าใหเธอกลายเปนคนเกบกด สภาพจตใจไมปกต และใชความรนแรงตอบโตกลบคนไปยงผทท ารายเธออยางโหดเหยมเลอดเยนอยางทคนทวไปคดไมถง

4.1.9.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร 1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง

(1) เถาแกกบบษทบาน (ทวงหนพนนของประวทย) เถาแก: ถาไมจายบานกจะถกยด…เตรยมขนขาวขนของออกนอกบาน

ไดเลย บษ: ไม…เถาแกท าอยางนนไมไดหรอก เถาแก: ท าไมจะไมได…นสญญามนกท าไวเหนหรอเปลา…ลายมอผว

เธอชดๆชวยไมไดมนดนทะลงมอเตบไปเอง…รทงรการพนนมไดตองมเสย หรอวาเธอจะหาไรมาขดดอกไปพลางๆกอนดมย (เอาตวขดดอก)

บษ: มนไมใชหนาทของฉนทจะตองไปรบผดชอบแทนใครนะ…แตเอาเถอะถาไอผวเลวๆมนท าไวอยางนนจรง…เดยวฉนจะหาทางสะสางเอง

บทสนทนาขางตน แสดงใหเหนถงการใชอ านาจในการขมขของผชายทกระท าตอผหญงใหรบผดชอบในเรองทตนไมไดกอ (เรองหนสนจากการพนน) แตตองมสวนในการรบผดชอบเพราะ

152

คนทสรางหนเปนสามของเธอ ซงแสดงใหเหนถงความเหนแกตว และการกดขของคนทมอ านาจมก าลง(ทางกาย) มากกวากระท าตอผหญงทไดชอวาเปน “ภรรยา” ใหตองรวมกนรบผดชอบทงยงตองแบกรบภาระนอยเพยงฝายเดยว ถกเอารดเอาเปรยบจากคนใกลชดทไมสามารถจะปฏเสธความรบผดชอบได เปนลกษณะของความรนแรงในครอบครวทเพมมากขนทกวนในสงคมไทยทงยงถกมองขามไมไดรบการชวยเหลออยางจรงจงจากคนอนๆในสงคมทมองเรองนเปนเรองภายในครอบครวทคนนอกไมควรเขาไปยงเกยว

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง (1) แมบษพดกบบษในบาน (ในอดต)

แมบษ: จ าไวนะรสชาตของการลางแคนอยางแสนสาสม กไมตางจากรสชาตของการปรงอาหารอยางเลศรส...ทกอยางมนเปนเรองของเวรกรรมอาหารเพอการช าระบาป

บทสนทนาขางตนเปนค าพดของแมบษทพดกบเธอตอนทเธอถกพและพอขมขนจนตงทองและตองแตงงานกบคนทไมไดรกเพยงเพอหาพอใหเดกในทอง สดทายพและพอของเธอกโดนแมของเธอฆาตายดวยการวางยาพษในเหลา แลวน าเอาเนอมาหมกสมนไพรขายเหมอนอยางทท ากบคนอนๆทเธอฆาตาย แสดงใหเหนวาความรนแรงทกอยางทเกดขนจากฝมอของบษลวนเกดจากการซมซบ เรยนรจากคนทใหก าเนด ใหการเลยงด และสงสอน บษใชความรนแรงกระท าตอผอนเพราะเธอเหนแบบอยางมาจากแม และเธอไมคดวาการฆาคนเปนสงทผดบาปโดยเฉพาะฆาคนทท ารายเธอกเพอใหคนๆนนไดรจกรสชาตของความเจบปวด และเปนการช าระบาปทคนๆนนกระท าตอเธอ เพราะการฆาคนกไมไดมความแตกตางไปจากการฆาสตวเพอใหเราอยรอด และเพอชดใชในสงทเขาหรอเธอคนนนเคยกระท าเอาไว

4.1.9.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.40 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม

153

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ทผหญงถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ถกตบต และความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) เชน การทผหญงถกขมขนจากคนในครอบครว เหยอของความรนแรงในครอบครวสวนใหญจะเปนเดกและผหญงทถกกระท าจนเกดเปนความเจบปวดทงทางกาย และทางจตใจ ในระยะยาวหากไมไดรบการรกษาทถกตอง’สงเหลานกจะกลายเปนสาเหตหนงทน ามาสการเกดภาวะทางจตทผดปกตจากความกดดนความรนแรง ทสงสมมานาน โดยใชภาพระยะใกล พเศษ (Extreme Close-Up Shot) เนนเฉพาะอวยวะบางสวนทถกท ารายของตวละครผหญง แสดงใหเหนถงความเจบปวด ความรนแรงทไดรบของผหญง ทถกกดข ถกท ารายโดยคนในครอบครว และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศของความรนแรง หรอการท ารายรางกายทเกดขนโดยผหญงจะตกอยในสภาพหมดหนทางทจะตอส เชน ถกมดมอมดเทา ตองตกอยในสภาวะจ ายอม และใชสโทนรอนเพอใหรสกถงความรนแรงจากการะท า และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญงจนเกดเงาทมดสรางใหเกดบรรยากาศทอดอด ความเจบปวดทผหญงไดรบจากการกระท าทเกดขน

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.41 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ทเกดจากการกระท าของผหญงเปนพฤตกรรมความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากภาวะทางจตทไมปกตของผหญง ทเปนฝายถกกระท าความรนแรงมากอน จนกลายเปนคนทใชความรนแรงในการจดการกบปญหา โดยไมสนใจเรองผดบาป สวนใหญแสดงออกใหเหนทางการกระท าผานสหนา ทาทาง รวมถงการใชมดในการฆาคน โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนา แววตาของผชายทหวาดกลวตอความตาย ทจะเกดขน และถกกระท าอยในลกษณะทไมสามารถชวยตวเองได เพราะถกตดอวยวะ

154

บางสวนของรางกาย หรอถกวางยาสลบ และตองตกอยในสภาพของเหยอ ทงยงมการใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศของความรนแรงทเกดขนในฉากทเตมไปดวยเลอด หรออวยวะทถกตดออกจากรางกาย เปนภาพความนาสยดสยองทเกดจากการกระท าของตวละครผหญง โดยใชสโทนรอน (Hot Tone) เพอใหรสกถงความรนแรง ความไมปกตทจะเกดขน และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครผหญง ทกระท าความรนแรงจนเกดเงามดกวาปกต สรางใหเกดบรรยากาศทนาอดอด นาหวาดกลวทเกดขนระหวางตวละคร

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน ในภาพยนตรเรองเชอดกอนชม ปรากฏภาพการใชความรนแรงทผหญงมสวนเกยวของทงสองลกษณะ คอ เปนผทกระท าและผถกกระท าความรนแรงทงตอตวเองและตอผหญงดวยกน

ภาพท 4.42 ภาพความรนแรงจากการกระท าของผหญงในภาพยนตรเรอง เชอกกอนชม

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ความรนแรงสวนใหญ ทผหญงเปนผกระท า มสาเหตมาจากความรนแรงภายในจตใจ (Psychological Violence) เกดจากการทผหญงถกท ารายรางกายเปนระยะเวลายาวนานจากคนในครอบครวตงแตเดก จนกลายเปนคนเกบกด กลวเรองความสมพนธ หวาดระแวงผคน และไมรจกความออนโยน กอนทจะกลายเปนคนทชอบใชความรนแรงทางกาย (Physical Violence) กระท าตอตวเอง และตอผอนโดยไมม

155

สต เพอจบเรองราว หรอใชจดการกบคนทเขามาท าลายชวต โดยใชภาพพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตาอยางชดเจนของตวละครทคด และตดสนใจอยางแนวแนในการกระท าความรนแรงและภาพสหนาแววตาหวาดกลว เจบปวดของผทถกกระท าความรนแรงอยางชดเจน ทงยงมการจบภาพบางสวนของรางกายทสามารถสอถงการใชความรนแรง เชน มอถอมด ทใชท ารายผอน โดยใชสโทนรอน (Hot Tone) และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครจนเกดเงาทมดกวาปกต เกดความอดอด นาหวาดกลวในความรสก เปนความรนแรงทางกายทเกดจากการกระท าของตวละครผหญง เปนผลมาจากความรนแรงทเกดในครอบครว สงผลตอสภาพจตใจใหกลายเปนคนทมภาวะทางจตผดปกต สามารถทจะกระท าความรนแรงทงตอตวเอง และผอนไดโดยไมรสกผด

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร (1) ภาพความรนแรงทางการเมอง

ภาพท 4.43 ภาพความรนแรงทางการเมองจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม

ความขดแยงทางการเมองในชวง 6 ตลาคม 2519 เปนเหตการณทางการเมองทถกสอดแทรกอยในภาพยนตรเรองน เพอเปนการน าเสนอใหเหนวาความรนแรงทางการเมอง เปนความรนแรงอกรปแบบหนงทสะทอนใหเหนถงโครงสรางเชงอ านาจระหวางผปกครองกบผใตปกครอง ทไมเทาเทยมกน หรอมการเอารดเอาเปรยบ สงผลใหเกดความขดแยงกน และการตอตาน จนน ามาสการใชความรนแรงท ารายกน เปรยบเทยบกบโครงสรางครอบครวหากมการใชความรนแรงในการแกไขความขดแยง ทายทสดผลกระทบกจะเกดกบเดก ผหญง หรอผทออนแอกวาอยเสมอ โดยใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) เพอใหเหนถงบรรยากาศของความรนแรง ความขดแยง ความวนวายทเกดขนของมนษยกระท าตอคนในชาตเดยวกน เปนความรนแรงทสรางใหเกดความสบสนวนวาย การถกคกคามจากคนทมอ านาจ

156

(2) ภาพถายอวยวะของมนษยทถกทรมาน

ภาพท 4.44 ภาพถายอวยวะของมนษยทถกทรมานจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม

ลกษณะภาพระยะใกลเปนพเศษ (Extreme Close-Up Shot) เปนวธการทถกใชในการสอใหเหนความรนแรง ทปรากฏในภาพยนตร ทงทผหญงเปนผกระท า และถกกระท าความรนแรงโดยจะเนนถายเฉพาะอวยวะบางสวนของรางกายมนษย ทไดรบความเจบปวด ความทรมานอยางมากกอนทจะเสยชวต สรางใหเกดความรสกสยดสยอง นาอดอด ทงยงสะทอนใหเหนถงความเจบปวดความผดปกตภายในจตใจ เปนความรนแรงทางจต (Psychological Violence) ทเกดขนกบตวละครผหญงทเปนผกระท าในภาพยนตรเรองน

4.1.9.4 สรปภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม เปนภาพยนตรประเภทสยองขวญ ตองการน าเสนอความ

รนแรงในหลายบรบทของสงคมไทย ทงความรนแรงภายในครอบครว และความรนแรงทางการเมอง ทเกยวพนกบทกชวตในสงคม โดยเฉพาะความรนแรงภายในครอบครว ทเปนจดเรมตนของขบวนการขดเกลาในสงคม และเปนจดเรมตนทจะชวยใหมนษยทกคนเตบโตขนเปนผใหญ ทมคณภาพ ความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรเรองน สวนใหญเปนความรนแรงทางกายเปนการกระท าทเหนภาพชดเจนทงการตบต กกขง และความรนแรงทางเพศ เชน การขมขนผหญงของคนในครอบครว เปนลกษณะทผมอ านาจมากกวากระท าตอผทดอยกวา เชน พ หรอพอกระท าตอบตรสาว และแมทกระท าตอลกสาว เปนตน จนน ามาสความรนแรงทเพมมากขน และสงผลรายตอสภาพจตใจของผทถกกระท า กลายเปนคนไมปกตทางอารมณ เกบกด และทายทสดกแสดงออกเปนพฤตกรรมทผดปกต มความโหดรายผดจากคนทวไปกระท าตอผอนไดเชนกน

157

4.1.10 ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย (2553)

ภาพท 4.45 ใบปดภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย (2553)

ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เรองราวความรก ความเสนหา และโศกนาฏกรรมชวตรกของหนมสาวทมท งความเหมอน และความตาง รวมถงความขดแยงทเกดจากความแตกตางในเรองอดมการณ ความคด ภมหลงความเปนมาของแตละคน แตดวยอ านาจพลงแหงความรกทน าพาคนทงสองใหไดมาพบกนใกลชดกนจนน ามาสความสมพนธทางกาย และทางจตใจ ทท าใหเขาทงสองคนตองถกจองจ าดวยโซตรวนแหงความรก ความเสนหา และแรงอาฆาต ตราบจนชวฟาดนสลาย กลายเปนความขมขนตราบชวชวตของคนรกทยงมชวตอย เปนเรองราวความรกทจบลงดวยการตายของหนงชวตกบอกหนงชวตทเหลออยอยางทกขทรมานเหมอนตายทงเปน

4.1.10.1 การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร 1) โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เปนเรองราวทเกดขน

มาแลวในอดตเกยวกบความรกของคนสามคน และถกเลาเรองผานบคคลท 3 ทเคยอยในเหตการณ รเหนเรองราวทกอยางทเกดขน และเลาอยางเปนกลางมากทสด ในชวงนนเปนชวงเวลาทบานเมองวนวายอยางทสดเมอมการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ. 2475 ประเทศไทยตกอยในชวงเวลาของการเปลยนผานทงดานสงคม และดานการเมองการปกครอง ทสงผลกระทบโดยตรงตอคนไทยทกคน กอนจะเปดเรอง (Exposition) ใหเหนถงภมหลงของตวละครแตละตวเรมท ยพด มายสาวพราวเสนหผหญงชาวกรงเทพฯเธอเปนผหญงหวสมยใหม ทก าลงเบอเมองหลวงอนแสนจะวนวายเปนทสด เพราะมนท าใหเธอรสกขาดอสรภาพทเธอโหยหา และตองการทจะหนไปใหไกลจากท ทเธออยจนเมอเธอได

158

พบกบ พะโป คหบดผม งคงชาวพมาในงานเลยงตอนรบแขกจากตางประเทศ ทเธอท างานเปนเลขาอย เธอไดตดสนใจแตงงานทนท โดยไมคดหาเหตผลอะไรทงนน เหตผลเดยวทม คอ เธอหวงวาจะไดพบกบอสรภาพอกครงกบพะโป หนมใหญเจาของกจการคาไมในจงหวดก าแพงเพชร กอนททงคจะเดนทางไปใชชวตในปางไมเขาทากระดาน หลงจากแตงงาน ยพดคดวาชวตเธอในตอนนสมบรณเพรยบพรอมทกอยางมทงความสข ความสบาย และมอสรภาพอยางเตมท ทเธอไดรบจากสาม จนกระทงวนหนง เมอเธอไดพบกบ สางหมอง ชายหนมผหลอเหลา หากแตกลบบรสทธในเรองความรก เขามทกอยางสมบรณอยางหนมในฝนของสาวๆ คอ เปนคนหนมทหนาตาด มทงการศกษาทด มหนาทการงานมนคง ทงยงเปนหลานรกของพะโป และดวยความไววางใจทพะโปมใหทงสองคน เขาจงเปดโอกาสใหทงสองไดท าความรจกกนในฐานะญาต ท าใหคนทงคไดมโอกาสพดคยแลกเปลยนทศนคต และดวยวยทไมตางกนมาก กยงท าใหท งสองใกลชดกนมากขน จนกลายเปนความเสนหา ความปรารถนาตอกน น ามาสความสมพนธฉนทชสาว ทมความรกเขามาเกยวของ และกลายเปนจดเรมตนของโศกนาฏกรรม และความรนแรงทเกดขนตามมา เรองราวเขาสการพฒนาเหตการณ (Rising Action) จากความไวใจของ พะโป ท าใหหนมสาวทงสองใกลชดกนมากขน จนไมสามารถทจะระงบความปรารถนาในจตใจของตวเองได กลายเปนความสมพนธทไมควรระหวางอาสะใภกบหลานกาวไปสความสมพนธในฐานะของคนรกหรอช ทผหญงคนหนงยอมนอกใจสามตวเอง และอกคนหนงกลายเปนคนทรยศตอผมพระคณ ทเลยงดมา ทงคลกลอบมความสมพนธกน จนทกคนในปางไมรบร และไมนานเรองนกรถงพะโป เขารเหนเรองราวทงหมดดวยสองตาของตวเอง วาคนทเขารกทงสองคนทรยศหกหลงเขามาโดยตลอด พะโปเจบปวด และแคนใจกบเรองนเปนอยางมาก จนไมอาจทจะใหอภยกบคนทงสองได ซงน ามาสจดวกฤตของภาพยนตร (Climax) เมอเรองราวทกอยางถกเปดเผย ความรกความไวใจกถกแทนทดวยความโกรธเกลยด ชงชง กลายเปนความขดแยงในจตใจของพะโปทมตอคนทงสอง ในตอนแรกเขาตองการทจะฆาคนทงสองทง แตเขากไมท า หลงจากทเขาคอยๆสงบนงอยางคนทมประสบการณ และเหมอนจะเขาใจในโลกวา ชายหนมกตองคกบหญงสาว ไมใชคนแกทใกลชราอยางเขา แตความจรงแลวทกสงทเหนกลบตรงกนขามกบความรสกของเขา เมอจตใจของพะโปกลบเตมไปดวยความโกรธเกลยด ความอาฆาต ทมเพยงความตายเทานน ทจะสามารถขจดออกไปจากใจเขาได และกอนททกอยางจะจบลง พะโปไดตดสนใจมอบบทลงโทษทสาสมแกคนทงสอง ดวยกนใหยพด และสางหมองแตงงานกน และใชชวตอยดวยกนในฐานะสามภรรยา ภายใตเงอนไขทแสนโหดราย เยอกเยน ดวยการจองจ าทงคไวดวยโซตรวน พนผกคนทงสองเขาไวดวยกนทกลมหายใจตราบชวฟาดนสลายอยางทตองการ ในชวงแรกทงยพด และสางหมองมชวตรก ชวตค ทแสนสขในการอยใกลชดกนตลอดเวลา จนไมรสกขาดสงใดสงหนงในชวตไป โดยลมไปวามนษยทกคนยอมตองการทจะมชวตเปนของตวเอง ตองการพนท ทเปนสวนตวส าหรบคด พกผอนจตใจ ไมใชการทตองอยดวยกน ตวตดกนอยตลอดเวลาดวยโซตรวน จงกลายเปนสาเหต ทท าใหคนทงสองเรมเกด

159

ความรสกอดอด เกดความไมเขาใจกนมากขนเรองๆ เพราะขาดอสรภาพในการใชชวต และความเปนสวนตว จนกลายเปนความขดแยงในความสมพนธระหวางคนรก ทเพมมากขนน ามาสการทะเลาะเบาะแวง และการใชความรนแรงท งทางวาจา พดจาท ารายจตใจกน และทางรางกาย เชน การตบต และการใชก าลงขมขนภรรยาตวเอง และเพอลดความกดดนทงสองพยายามทจะหาทางตดโซ และหนออกจากปางไมทางเรอ แตกไมส าเรจ ท าอยางไรกไมอาจทจะตดโซเสนนได ยพด และสางหมองจงกลบไปออนวอนพะโปอกครง เพอขอกญแจไขโซตรวน แตกลบไดค าตอบ คอ ความตายเทานน ทจะน ามาสอสรภาพอกครง พะโปไดมอบปนหนงกระบอกกบกระสนหนงนด ซงนนเปนทางออกเดยว และเปนของขวญทพะโปมอบใหส าหรบคนทงค เรองราวน ามาสบทสรปความรกของคนทงสองในตอนจบ (Ending) ของเรอง เมอยพด และสางหมองตดสนใจทจะไมตดโซออกจากกน เพราะทายทสดแลว แมโซจะขาดออกจากกนพวกเขากไมสามารถทจะใชชวตไดเหมอนเดมอกตอไป สางหมองจงตดสนใจทจะเปนคนทยงตวตาย โดยตองการใหยพดมชวตอยเพอลกในทอง และเพอไถบาปทงหมดทกระท ามา และใหยพดเปนคนลนไกยงเขา แตยพดกลบเลอกทจะจบชวตของตวเอง ไปพรอมลกนอยในทองแทน เพอยตเรองราวทกอยาง และเปนเสมอนการปลดปลอยตวเองจากพนธนาการความรก ทผกตดตวเธออย ใหตวเองไดเปนอสระอกครงโดยทไมตองแบกรบภาระอะไรอก ยพดจงตดสนใจฆาตวตาย เพอปลดปลอยทกอยางไป สวนสางหมองผทตองสญเสยคนทรกทงภรรยา และลกกกลายเปนคนเสยสต ทยงคงถกผกตดดวยพนธนาการของความรก ความรสกผดบาปในจตใจ ทเขาเปนคนกอขน และไดท าลายความสมพนธทด ทเคยมตอใหกนระหวางคนทงสามกถกท าลายลงดวยความโกรธเกลยด ความรนแรงกลายเปนโศกนาฏกรรมของความรกทจบลงดวยความสญเสยอยางนาเวทนาเปนทสด

2) แกนเรอง (Theme) ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เปนเรองของความรกทแทจรงของมนษยเปนอยางไร มนษยทกคนยอมตองการความรกอยากเปนทงคนทใหความรก และคนทถกรก แตความปรารถนาในจตใจเปนสงทมนษยแตละคนมไมเหมอนกน และแสดงออกตางกน ความแตกตางเหลานยอมน ามาซงความไมเขาใจ ความขดแยงทสงผลกระทบโดยตรงตอความสมพนธของคนทรกกนและใชชวตคอยดวยกน และเมอวนหนงความรกทเคยมไดเพมขนจนลดชองวางระหวางกนกลายเปนความรสกอดอดเขามาแทน รสกไมมความเปนสวนตวเมอตองอยกบความรกทมากเกนพอด เชนเดยวกนกบความรกลดนอยลงจนเหมอนเปนคนไรตวตนส าหรบอกคน ความรกทเคยสวยงามกหายไปไดเชนกน การทมนษยมความรกทไมพอดไมรจกเวนระยะหางของการใชชวตค การกระท าเหลานจะน ามาสการกระทบกระทง ความขดแยง และการใชความรนแรงเพอยตความบาดหมางตางๆทเกดขนจากความสมพนธกลายเปนโศกนาฏกรรมของความสญเสย ผชมจะเขาใจความรกมากขนวาแทจรงแลวความรกไมไดหมายถง การครอบครองหรอการเสยสละ แตความรกก คอ ความรกไมสามารถเปลยนเปนสงอนได ยงรกมาก มความสขมาก เวลาทกขกมากเชนเดยวกน การใชชวตทพอดจงเปนหนทางทจะชวยรกษาความสมพนธทดทสด

160

3) ฉาก (Setting) ฉากในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย สวนใหญเปนฉากแสดงใหเหนถงการด าเนนชวตของตวละคร ภมหลง ฐานะของตวละคร หรอลกษณะความสมพนธระหวางตวละคร รวมถงความสมพนธในเชงอ านาจของตวละครทกระท าตอกน ในภาพยนตรเรองนปรากฏฉากทส าคญทสดเพยงฉากเดยว คอ ปางเขาทากระดาน ปางไมของพะโป สถานทเกดโศกนาฏกรรมความรกขนระหวางคนสามคน ทมทงความรก และความโกรธเกลยด ความรนแรงมอบใหกน ปางเขาทากระดาน สถานทหางไกลจากเมองหลวง ทแสนวนวายในชวงเวลาของการเปลยนแปลงการปกครอง ทน จงมความเงยบสงบ มความสวยงามของธรรมชาตปาเขา เปนสถานททยพดเลอกหนมาใชชวตอยางอสระตามทเธอตองการ ทเธอไมสามารถหาไดจากเมองหลวง กอนทปางเขาทากระดานแหงนจะกลายเปนสถานทจองจ าเธอดวยพนธนาการของความรก ทมเพยงความตายเทานนจะชวยใหเธอหลดพนจากพนธนาการทกอยางทผกมดอสรภาพของเธอเอาไว

4) ตวละคร (Character) ในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ตวละครจะมความซบซอนในจตใจมความเปนมนษยสง คอ เปนคนทมทงความด และความเลว เปนตวละครลกษณะกลม (Round Character) คอ สามารถเปนทงผกระท า และผถกกระท าในเรอง ไดแก

(1) ยพด เปนหญงมายผานการแตงงานมาแลว เปนสาวสวยเตมไปดวยเสนห เปนผหญงหวกาวหนา รกอสระ มทงความฉลาด และมความมนใจในตวเองสง เตมไปดวยความทะเยอทะยาน มความคดททนสมยไมสนใจในกฎระเบยบหรอจารตทเคยม ท าใหเธอเปนผหญงทคอนขางแตกตางจากผหญงทวๆไป คอ มความกลาในการตดสนใจทจะเลอกใชชวตอยางทตองการ มอสระกลาทจะเสยงท าในสงทเธอคดวาถกตองแมวาสงทเธอคดเธอท าคนสวนใหญมองวาไมถกไมควร ลกๆในจตใจของเธอจงเตมไปการโหยหาอสรภาพ และความรกอยางแทจรง เธออยากจะรกใครสกคนและเขาคนนนกรกเธอเชนเดยวกน โดยทเธอมองวาความรกเปนสงทสวยงาม และไมมสงใด ความผดใด ทความรกจะอภยใหไมได และนคอ สงเดยวทเธอมเหมอนผหญงคนอนๆ

(2) สางหมอง หนมพมาผหลอเหลา แตกลบบรสทธในเรองรก เขามความรกและความนบถออาของเขาอยางทสด อาเปนผทเลยงดใหการศกษา ใหความรก ความเมตตาตอเขาเสมอมา ตงแตทพอเขาตาย สางหมองเปนหนมนกเรยนนอก มทงความร และความความสามารถในการท างาน ทงยงเปนหลานทพะโปรก และไวใจ แตสดทายแลวเขากเหมอนผชายทวไป ทถกความเสนหา ความใกลชดระหวางเขากบยพด ถกกเลสตณหาเขาครอบง าจตใจใหหว นไหว ยอมกระท าในสงทผดบาปทงตอตวเอง และตอผมพระคณทเลยงดมา โดยลกลอบแอบคบชกบยพด ทรยศหกหลงอาทเขารกและนบถอ จนน ามาสทมาของความขดแยง ความโกรธเกลยด การท าลายความรก ความสมพนธอนดระหวางคนสามคน เกดเปนความรนแรง การฆาตวตาย ซงเปนโศกนาฏกรรมของความรกทนาเศรา

(3) พะโป คหบดมายชาวพมา เจาของปางไมผม งคงในก าแพงเพชร พะโปเปนหนมใหญทมเสนห มอ านาจ เปนทนบถอของทกคนทอยในปากไมของเขา ภายนอกเขาเปนคนท

161

ทรงธรรม มความนบถอในศาสนาพทธ เปนคนทมความเมตตา แตในจตใจอกดานหนงกลบเตมไปดวยความโกรธ ความโหดเหยยม เขาจงเปนเหมอนพอพระทมเมตตาตอผคนทอยภายใตการปกครองไมวาจะเปนหลานรกอยางสางหมองหรอภรรยาทรกมากอยางยพด แตเมอใดกตามทมใครมาท าใหเขาโกรธ หรอลบหลเกยรตของเขา พะโปกจะกลายเปนมารราย ทพรอมจะท าลายคนทเขาโกรธแคนใหถงทสดดวยวธการทเยอกเยน ยงกวาการฆาใหตาย พะโปจงเปนคนทยนอยตรงกลางระหวางความด และความเลวเทาๆกน

5) ความขดแยง (Conflict) ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เปนความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย ทไมลงรอยกนทงในดานความคดเกยวกบมมมองความรกทคอนขางแตกตางในสวนของผชายใหความส าคญกบความรกนอยกวาเรองความกาวหนาในหนาทการงาน สวนผหญงความรกมความส าคญอยางมาก ผหญงทกคนตองการใหคนรกเอาใจใสดแล รวมถงการใชชวตคเปนสงทผหญงคาดหวงวาจะตองสมบรณสวยงาม นอกจากนยงมความแตกตางดานพฤตกรรมทแสดงออกระหวางกนอยในลกษณะเชงอ านาจทผชายมความเปนใหญ มอ านาจในการตดสนใจจนถงขนทสามารถใชความรนแรงหรอพพากษาชวตของคนอนใหอยหรอตายได สวนผ หญงกลบเปนเพยงแคสวนประกอบหนงเทานนไมมสทธทจะคดหรอตดสนใจน ามาสความขดแยง และการทาทายอ านาจของผชาย เชน ผหญงทมความคดสมยใหม รกอสระอยางยพด กอนทเธอจะตดสนใจฆาตวตาย เธอไดถกพพากษาความผดโดยผชายทอยในฐานะเปนผปกครองมากกวาเปนคนรกหรอคนในครอบครว มนจงเปนเรองยากทจะอธบายหรอหาขอสรปใหกบนยามของ “ความด และความเลว” หรอ “ความถกตอง” เพราะมนษยตางกมความคดทแตกตางและยนอยในจดทตางกน

6) สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย สวนใหญเกยวของกบอสรภาพในการเลอกทจะมชวต รวมถงเลอกทจะรก โดยสะทอนผานบทกวจากหนงสอ 2 เลม คอ The Prophet และ A Doll House หนงสอสองเลมทยพดชอบอานเปนพเศษ และเปนหนงสอทยพด และสางหมองใชในการพดคย แลกเปลยนทศนคต ความคดเหนเกยวกบความรก และการใชชวต นอกจากนยงม โซตรวน พนธนาการทใชผกมดคนสองคนเขาดวยกนตราบชวฟาดนสลาย

(1) A Doll House ของ “Henrik Ibsen” ทกลายเปนสวนหนงในชวตของยพด เพราะเธอใชถอดแบบทงความคด และการใชชวตของตวเอง เธอมองวาตวเองเปนเหมอนชวตของนางเองในเรอง คอ นอรา เลอกอสรภาพมากกวาการจองจ าอยกบคนทเธอไมรก หรอผกพนอยกบสงทจะท าใหเธอขาดอสรภาพ อยางตอนหนงในภาพยนตรทยพดพดวา “ฉนคดอยางทนอราคด และฉนเหนอยางทนอราเหน” จะเหนไดวาความคดเรองการแตงงานของยพด กคลายกบความคด และการตดสนใจของนอราเปนอยางมาก ยพดแตงงานกบพะโป ทงทไมไดรก แตเพราะเธอคดวาเขาสามารถใหในสงทเธอตองการได นนคอ ความมนคง และอสรภาพอยางทเธอหาไมไดในเมองใหญอยางบางกอก กอนท

162

จะเกดจดเปลยนในชวต เมอเธอแตงงานไป และพบวาการแตงงานไดกลายเปนเหมอนเครองพนธนาการจองจ าอสรภาพทเธอเคยมเชนกน

(2) The Prophet ปรชญาชวตของ “Kahlil Gibran” บทกวอกเลมหนงทเปนเหมอนหลกการในการด าเนนชวตของตวละครในเรอง ซงทง ยพด พะโป และ สางหมอง ตวเอกทงสามใชเปนเหตผลหลกประกอบการกระท าของตวเอง ในเรองความรก ความสมพนธของการแตงงาน การใชชวตอยดวยกน และทาทายกฎเกณฑทางศลธรรมของสงคม เชน การนอกใจ ประเดนเในเรองการปลดปลอยรางกาย และหวใจใหเดนตามความตองการ ความปรารถนาในอสรภาพทแตกตาง ทงเรองความรก ความสมพนธ และความถกตองเหมาะสมในการกระท าของแตละตวละคร จงยากทจะชชดวาการกระท าของใครเหมาะสม ดงาม หรอถกตอง และบทสรปของภาพยนตรเรองน กท าใหผชมเหนแลววาตวละครทกตวละคร ตางลมเหลวในความรก ความสมพนธ และการใชชวตค ไมมใครตวละครใดเขาใจอยางแทจรง และปรชญาชวตทถกตองควรเปนเชนไร

(3) โซตรวน ไมไดเปนเพยงสญลกษณของการผกมด การจองจ าอสรภาพทเหนดวยตาเทานน แตยงเปนการลงโทษผทกระท าความผดใหรจกส านกในความผดทตนไดกระท า นอกจากน โซตรวนในภาพยนตรเรองน ยงเปนสญลกษณแทนการผกมดในความสมพนธของมนนษยกบการใชชวตค และการแสดงความรก ทเหมาะสมระหวางกนไมใหมากเกนไปหรอนอยจนเกนไป ใหอยในทางสายกลาง ทไมตงจนเจบปวดหรอเกดความอดอด และรสกเหมอนขาดอสรภาพทเคยมมาในชวต เมอตองมาอยรวมกบคนอกคน หรอหยนจนรสกเหมอนไรตวตนไมเปนทตองการส าหรบคนทตวเองรก โซตรวนจงเปนเหมอนพนธนาการในความสมพนธ ทมนษยทกคนม เพราะความรกเปนสวนหนงทกอใหเกดความความสมพนธ และมนษยทกคนไมวาจะเพศใด หรออยในวยใดกตองการความรกดวยกนทงสน และมอยในทกลมหายใจเขาออก จนกวาความตายจะพรากเอาไป

7) มมมองการเลาเรอง (Point of View) เปนการเลาเรอง จากมมมองของบคคลท 3 (The Third-Person Narrator) เปนตวละครผชายทเหนเหตการณทงหมดทเกดขน และเปนตวแทนของตวละครอนๆ เลาเรองราวในอดตทเคยเกดขนกบชวตของตวเอง และของคนทกๆคนในสถานทแหงนใหกบชายหนมผหนงทเขามาในปางไมแหงนไดฟง เพอเปนบทเรยนชวต บอกเลาใหเหนลกษณะความสมพนธวาใครมความสมพนธอยางไร รวมถงทศนคต จตใจความรสก และพฤตกรรมของตวละครทกตวอยางชดเจนในประเดนทบคคลท 3 เหนแตจะไมเปดเผยบางประเดนทเกยวของกบความคด ความรสกของตวละคร แตกมความคดเหนของตวเองเพมเตมลงไปจากสงทเหน ซงอาจไมใชความจรงทงหมดทเปนเพราะไมมใครจะรดไปกวาจตใจของคนๆนน ในการเลาเรองจะเรยงล าดบเหตการณความเปนมาตงแตวนแรกจนถงวนสดทายของคนสามคน ทมความรกเปนตวขบเคลอนโดยไมจ ากดเรองของเวลาและสถานททเรองราวไดด าเนนไป

4.1.10.2 บทสนทนาของความรนแรงในภาพยนตร

163

1) บทสนทนาระหวางผชายกบผหญง (1) ยพดและสางหมองในหองนอน

ยพด: ดส สางหมองหกหมด(ยาทาเลบ)เลย.... นมนขวดสดทายแลวนะ สางหมอง: แลวผมจะซอใหใหมนะ ยพด: จะไปซอทไหนไดละ ยหอนตองสงจากเมองนอกเทานนนะ สางหมอง: ผมขอโทษนะ ยพด: ขอโทษแลวมนไดอะไร... ยาทาเลบมนจะกลบเขาไปในขวดมย

...ท าไมเธอถงไดโงเงาอยางนนะสางหมอง สางหมอง: กผมขอโทษ...ผมไมไดตงใจ ยพด: คราวหนาคราวหลงจะท าอะไรกหดคดถงคนทอยดวยบางก

แลวกน สางหมอง: ตกลงจะ

(2) สางหมองพายพดหนออกจากปางไมพะโป ยพด: ถาโซเราขาดจากกนเธอจะทงฉนมยสางหมอง สางหมอง: มาถามท าไมตอนนหา ยพด: ตอบฉนมาถาโซเราขาดออกจากกนเธอจะทงฉนมย...ตอบฉนมา สางหมอง: จะบาแลวเหรอ ยพด: ตอบฉนมาเดยวนนะ.... ตอบฉนมา... ตอบฉนมาสางหมอง...

ตอบฉนมา (กรด) สางหมอง: เพราะเธอคนเดยวทท าใหชวตฉนนรกอยางน... เพราะคน

เดยวทท าใหคณอาเกลยดฉนอยางน... ถาไมมเธอฉนกไดแตงงานกบลกขาหลวง ไดไปองกฤษ ไดไปท างานทพระนคร ไดมหนามตา... เธอท าลายทกสงทกอยางในชวตฉน...เธอมนนางเพศยา

ยพด: อหนาตวเมย... อรงแกผหญง.... ปลอยฉนนะ... ปลอยก... ปลอยฉนนะ ปลอย...อบา อบา...ฉนเกลยดแก เกลยดแก.... อเลวอเลว

บทสนทนาขางตนทงสอง แสดงใหเหนถงลกษณะของความสมพนธของคนสองคนทรกกนไดใชชวตอยดวยกนตลอดเวลา จนไมมพนทความเปนสวนตวไวส าหรบใหตวเอง เปนความสมพนธของมนนษยทมากเกนพอด จนวนเวลา และความเปลยนแปลงท าใหคนสองคนเกดความขดแยงความไมเขาใจกนในความแตกตางทางความคด อารมณ และพฤตกรรมของชายและหญงสงผลใหความรกทเคยมกลายเปนความสมพนธทขมขน นาเบอหนายในการใชชวตคทแทบจะไมมเวลาความเปนสวนตว ตางคนตางรสกขาดอสรภาพในชวต กอนจะกลายเปนความรนแรงทแสดงออกทงทางวาจาและทางรางกายกระท าตอกนระหวางคนสองคนทรกกนมาก

164

2) บทสนทนาระหวางผหญงกบผหญง ผวจยไมพบ บทสนทนาทมความรนแรงระหวางผหญงกบผหญงในภาพยนตรเรองน

4.1.10.3 องคประกอบของความรนแรง 1) ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท า

ภาพท 4.46 ภาพความรนแรงทผหญงถกกระท าจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ทผหญงถกกระท าสวนใหญเปนความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ถกตบต และความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) คอ การทยพดถกคนทรกขมขนทงทตวเองไมพรอมและไมมความตองการ สรางใหเกดความเจบปวดทงทางรางกาย และทางจตใจ เปนรปแบบความสมพนธและการใชชวตคของผชายกบผหญง ทมความขดแยง มความไมเขาใจกนในความตองการของแตละคน และขาดอสรภาพความเปนสวนตว จนน ามาสการใชความรนแรงเพอยตเรองราวความขดแยงทม โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) ถายในมมสง แสดงใหเหนถงสหนา แววตาทเจบปวดของผหญงทถกสามกดข ขมขน ถกท ารายโดยคนรกหรอคนใกลชดโดยทผชมจะไมเหนสหนาของผทกระท า และใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศของความรนแรงหรอการท ารายรางกายทเกดขนโดยผหญงจะตกอยในสภาพหมดหนทางทจะตอส ตกอยในสภาวะจ ายอม และใชสโทนรอน (Hot Tone) เพอใหรสกถงความรนแรง เจบปวดทเกดจากการะท า และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครจนเกดเงาทมดสรางใหเกดบรรยากาศทอดอดเจบปวด เศราหมองทเกดขนกบผหญง

165

2) ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชาย

ภาพท 4.47 ภาพความรนแรงทผหญงเปนผกระท าตอผชายจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย

ลกษณะความรนแรงของภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ทเกดขนจากการกระท าของผหญงเปนพฤตกรรมความรนแรงทางกาย (Physical Violence) ทเกดจากความรกเปนสาเหตส าคญ แสดงออกใหเหนทงการใชวาจา และการกระท าผานสหนา ทาทางโดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนถงสหนา แววตาของผหญงทก าลงโกรธ และใชความรนแรงตอคนรก ซงเปนการกระท าทเกดมาจากความผดหวง ไมพอใจทเกดขนภายในจตใจ ในสวนของผชายทถกกระท าความรนแรงจะอยในลกษณะยอมใหกดข ยอมใหกระท าเพราะรก และอาจรสกวาเปนความผดของตวเองทงยงมการใชภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) แสดงใหเหนบรรยากาศของความรนแรงทเกดขนในฉากทเตมไปดวยความขดแยง การตอสของคนสองคนทมการท ารายรางกายกนและกนโดยใชสโทนรอน (Hot Tone) เพอสอความรสกถงความรนแรงทก าลงจะเกดขนในอกไมชา หรอเปนชวนเวลาทก าลงเกดเหตความรนแรงอย และใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครทกระท าจนเกดเงาทมดเปนมตทสรางใหเกดบรรยากาศทนาอดอด ตงเครยด ความไมลงรอยระหวางกนอยางชดเจน

3) ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองและผหญงดวยกน ในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ผวจยไมพบ ภาพความรนแรงทผหญงกระท าตอผหญงดวยกน แตพบวามภาพผหญงกระท าความรนแรงตอตวเองอยางตงใจในตอนจบของภาพยนตร

166

ภาพท 4.48 ภาพความรนแรงจากการกระท าของผหญงจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย

ลกษณะความรนแรงทผหญงกระท าตอตวเองในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เปนความรนแรงทมสาเหตมาจากจตใจ (Psychological Violence) เกดขนจากความรกกอนทจะกลายเปนความรสกหมดหวง หมดสนหนทางทจะแกไขในเรองทผดพลาด ทตวเองเปนคนกอไว ซงน ามาสการตดสนใจใชความรนแรง เพอยตปญหาเปนการกระท าความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) โดยการใชอาวธกระท าตอตวเองอยางตงใจ ทจะฆาตวตาย เพอจบเรองราวความขดแยง และเพอปลดปลอยตวเองจากทกสงทกอยาง ซงการตายเปนวธการทตวละครคดวา ดทสด และเปนทางออกทดส าหรบทกคนทเกยวของ โดยใชภาพระยะใกล (Close-Up Shot) แสดงใหเหนสหนาแววตา ความตงใจอยางชดเจนของตวละครทคดฆาตวตาย และตดสนใจอยางแนวแนในการกระท านน โดยใชสโทนรอน (Hot Tone)และใชแสงแขง (Hard Lght) ในทศทางดานขาง (Side Light) ของตวละครทกระท าความรนแรง จนเกดเงาทมดกบใบหนาตวละครสะทอนความรสกของความอดอด หมนหมอง แตในขณะเดยวกนกรสกสงบ เยอกเยนกบการกระท าดงกลาว การฆาตวตายของยพด เปนความรนแรงทางรางกายทเกดจากการกระท าของผหญง แตกลบสงผลอยางมากตอจตใจของสางหมอง คนรกทยงมชวตในลกษณะของคนทตายทงเปน

4) ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตร ผวจยไมพบ ภาพความรนแรงลกษณะอนๆในภาพยนตรอยางชดเจนในภาพยนตร

4.1.10.4 สรปภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย เปนภาพยนตรแนวพเรยด-ดรามา ตองการน าเสนอใน

ประเดนความรกและความสมพนธของมนษยทมท งรก และโกรธเกลยดทโดนคนรกหกหลง การนอกใจจนน ามาสการท าลายความสมพนธในชวตค การใชความรนแรงเพอการแกแคน หรอตองการทจะสงสอนคนทท ารายจตใจใหไดรบความเจบปวดทางใจททรมานยงกวาการท ารายทางกายหรอการฆาใหตาย เปนลกษณะการลงโทษทเลอดเยนโหดรายเหมอนตายทงเปนดวยการจองจ าอสรภาพและ

167

เสรภาพไวดวยโซตรวนทจะท าใหเขาทงสองคนเขาใจในความรกความสมพนธอยางแทจรงวา “ความรกไมเคยใหสงใดนอกจากตวมนเอง” และ “ความสมพนธของชวตคจ าเปนตองมทวางระหวางคนสองคนใหตางไดมอสระเปนของตวเอง” ภาพยนตรเรองนจงมการน าเสนอความรนแรงทเกดขนภายในจตใจกอนทจะแสดงออกเปนการกระท าทางกายซงมสาเหตมาจากความรกทไมลงรอยกนของคนสามคน

4.2 สาเหตความรนแรง และความรนแรงเกยวกบผหญง

จากการวเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร และเทคนคทางภาพยนตรกบการสอความหมาย เพอวเคราะหถงสาเหตความรนแรงทท าใหผหญงตองกระท าความรนแรง และรปแบบการกระท าความรนแรงระหวางตวละครทงทางอวจนภาษา และวจนภาษาจากภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ผวจยไดสรปแบงออกเปน 2 สวน คอ 1) สาเหตความรนแรงทเกดขนกบผหญงและท าใหผหญงตองใชความรนแรง และ 2) รปแบบการกระท าความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทยได ดงน

4.2.1 สาเหตของความรนแรงทเกดขนกบผหญงและท าใหผหญงตองใชความรนแรง สาเหตของความรนแรงทเกดขนกบผหญงและท าใหผหญงตองใชความรนแรงในภาพยนตร

ไทยทง 10 เรอง พบวา สามารถแบงออกเปน 2 ประการ คอ ประการท 1 สาเหตความรนแรงทเกดจากคนในครอบครว สาเหตความรนแรงทเกดจากคนในครอบครว พบวา ภาพยนตรไทยมการน าเสนอภาพของ

ผหญงทเปนฝายถกกระท าความรนแรงมากอนโดยคนทตวเองรก หรอเปนคนในครอบครว เชน พอกระท าความรนแรงตอลก หรอสามกระท าความรนแรงตอภรรยา ซงการน าเสนอลกษณะนเปนการสะทอนใหเหนวา แมสงคมไทยในปจจบนแมจะมการเปลยนแปลงหรอพฒนาในทกๆดานโดยเฉพาะดานเศรษฐกจ แตยงไรกตามสงคมไทยกยงเปนสงคมทมความเหลอมล า ความไมเทาเทยมกนในเชงอ านาจ และความไมเทาเทยมกนทางเพศซอนอยภายในสงคมไทย สงผลใหผหญงถกกดข ถกท ารายรางกาย และถกกระท าทางเพศจากการกระท าของผชาย โดยเฉพาะคนในครอบครวทยงคงมทศนคตแบบชายเปนใหญ มองผหญงไมวาจะเปนลกหรอภรรยาเปนสมบตทตวเองมสทธครอบครอง บงคบ และมอ านาจในการตดสนใจทเหนอกวากระท าการกดขขมเหงคนในครอบครว น ามาสการท าลายความสมพนธอนด ท าลายความเชอใจ หรอความรกทมตอกน และยงเปนแรงบบคนท าใหผหญงตองลกขนมาตอบโต ปองกนตว หรอเปนลกษณะของการบนดาลโทสะ ทเกดจากความกดดน ผดหวงและเสย

168

ความรสกอยางรนแรง โดยสวนใหญแลวจะเกดจากความไมตงใจ แตตองกระท าเพอใหตวเองหลดพนจากสถานการณอนเลวรายและสามารถทจะมชวตตอไปได

นอกจากน ภาพยนตรไทยยงน าเสนอถงผลกระทบทเกดขนกบผหญงทถกกระท าโดยคนเปนพอไมวาจะเปนพอผใหก าเนด หรอพอเลยง พบวา มการน าเสนอตวละครผหญงทถกกระท าความรนแรงตงแตยงเปนเดก โดยถกท ารายทางรางกายรวมกบการกระท าทางเพศ ซงความรนแรงดงกลาวไมไดสงผลกระทบทางรางกายเทานน แตผลทเกดขนจากการกระท าของคนทไวใจ ยงสงผลกระทบโดยตรงตอสภาพจตใจของผหญงทถกกระท า เปนภาวการณบาดเจบในระยะยาว และยากทจะรกษา กลายเปนคนทมลกษณะเกบตว หลกหนสงคม และมอาการหวาดระแวงซงเปนสะทอนใหเหนถงสภาพจตใจทไมปกตเกดขนหลงจากผานเหตการณเลวรายนน ตวละครผหญงจะมการแสดงออกทางอารมณทคอนขางรนแรง มความแปรปรวนขนลงไดงายจนบางครงกไมสามารถควบคมสตได และมพฤตกรรมของคนเกบกด หลกหนจากสงคม และไมไวใจผอนโดยเฉพาะผชาย ตวอยางเชน องอร จากภาพยนตรเรองเมมโมร รกหลอน หรอ บษ จากภาพยนตรเรองเชอดกอนชม ตวละครผหญงทงสองคนจะมปญหาอยางมากกบการสรางความสมพนธครงใหมกบผคนทเขามาในชวตเปนลกษณะของความสมพนธทเตมไปดวยขดแยงอยตลอดเวลากบความรสกลกๆในจตใจ คอ แมวาจะเกดตวละครจะเกดความรสกด แตในอกดานหนงภายในจตใจกยงไมยอมรบไมไวใจคนทเขามา ซงเกดจากการกระท าเลวรายในอดตทพวกเธอไมสามารถทจะกาวขามไปได สงผลใหความสมพนธในปจจบนระหวางเธอกบคนอนๆเตมไปดวยความขดแยง การปกปดความจรง หรอความไมมนคงทางอารมณ เชน จตใจแปรปรวน ซมเศรา และการแสดงออกทไมปกต ไมสามารถเรมตนชวตใหมทดไดจนน ามาสความคด หรอความพยายามทจะฆาตวตายเพอหนปญหา

ประการท 2 สาเหตความรนแรงทเกดจากคนอนๆในสงคม สาเหตความรนแรงทเกดจากคนอนๆในสงคม ในทนหมายถงบคคลทตวละครผหญงรจกแตไม

มปฏสมพนธดวย เชน คนทอาศยอยในสถานทเดยวกน(อพารทเมนท หองเชา) และคนทท างานเดยวกน บคคลเหลานแมวาผหญงจะไมมความสมพนธทแนนแฟนดวย แตกเปนบคคลทตวละครผหญงตองมปฏสมพนธตดตอพดคยกน กลายเปนอกหนงสาเหตทท าใหผหญงตกอยในสภาพของผถกกระท าความรนแรง โดยทภาพยนตรจะน าเสนอใหตวละครผหญงเขาไปเหนเหตการณดวยความบงเอญ หรอเขาไปมสวนรเหนการกระท าทไมถกตองโดยทผกระท าไมอยากใหใครเหน เปนผลใหตวละครผหญงเหลานนตองตกอยในอนตราย ถกตามลาเพอปดปาก และกลายเปนผถกกระท าความรนแรงทงความรนแรงทางวาจาเชน ถกขมขทจะเอาชวต และความรนแรงทางรางกาย เชน ถกตบต ถกท าราย หรอถกฆาตายเพอปดปากไมใหพดในสงทเหนหรอไดยน อยางเชน ตม จากภาพยนตรเรองตลก 69 ทบงเอญเขาไปมสวนไดสวนเสยในเงนทพบจนน ามาสเรองราวมากมายอยางไมคาดคดมากอน หรอ เซนจากภาพยนตรเรองชอคโกแลต ทตองเขาไปพวพนกบความขดแยงในกลมผมอทธพลในอดตทแมของ

169

ตวเองกเปนหนงในสมาชกทหกหลงกลมและก าลงถกตามลา เปนสาเหตใหผหญงถกกระท าความรนแรง และเปนแรงบบคน กดดนใหผหญงตองใชความรนแรงตอบโต ปองกนตว หรอเพอชวยเหลอคนทรก โดยไมไดเกดจากความตงใจทจะใชความรนแรง แตเปนเหตการณบงคบใหตองใชความรนแรงเพอรกษาชวตหรอทวงคนความธรรมใหกบสงทสญสยไป

สรปโดยรวมเกยวกบสาเหตความรนแรงทท าใหผหญงตองกระท าความรนแรงในภาพยนตรไทย พบวา สาเหตของความรนแรงทเกดขนสวนใหญยงเกดจากคนใกลชดคนในครอบครวมากกวาคนอนๆในสงคม ซงท งสองสาเหตทเกดขนจงไมใชเรองสวนตวภายในบานอกตอไป แตเปนเรองสาธารณะททกคนตองรวมมอกนแกไขทงระบบ เนองจากความรนแรงยงมสวนเกยวของกบความรนแรงในเชงโครงสรางสงคม ทศนคต ความเชอ และวฒนธรรมในบรบทของสงคมชายเปนใหญของไทย สรางใหเกดความไมเทาเทยมกนในเชงอ านาจ การตอรอง และความไมเทาทยมกนทางเพศ กลายเปนทศนคตทไมถกตองในการมอง หรอการยอมรบในความสามารถของผหญง น ามาสความขดแยงท งดานความคด และพฤตกรรมระหวางผ หญงกบผ ชาย รวมถงความรนแรงทเกดจากสญชาตญาณแหงความตายจากจตไรส านก เชน ความเหนแกตวของมนษยทเตมไปดวยความตองการ ความปรารถนามากกวาทจะค านงถงศลธรรมความถกตอง น ามาสการกระท าความรนแรงของทงตวละครผชาย และตวละครผหญงใชความรนแรงในการจดการความขดแยงทเกดขน เพราะความรนแรงเปนวธการทแสดงผลของการกระท าไดรวดเรวสรางความเจบปวดทงทางรางกายและทางจตใจใหกบผ ทถกกระท า และยงสรางใหเกดความรสกสะเทอนอารมณ รสกเหนอกเหนใจทผชมมตอผหญงทถกกระท าความรนแรง พรอมทจะใหอภยเธอหากตองใชความรนแรงในการตอบโต และปองกนตวไดอยางแนบเนยน ทงทเราทกคนทราบดวาความจรงแลววา การใชความรนแรงไมสามารถทจะยตปญหา หรอสรางใหเกดความสมพนธอนด และยงไมสามารถใชแกไขปญหาทเกดขนไดจรง แตกลบเปนการเพมใหเกดปญหาอนๆตามมาไมจบสน เชน ปญหาสงคม อาชญากรรม ยาเสพตดทมผลกระทบในวงกวางของสงคม

4.2.2 รปแบบการกระท าความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทย ภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ภาพยนตรไทยสวนใหญน าเสนอใหตวละครผหญงถกกระท าความรนแรงมากทสดจากเพศชาย รองลงมาคอ การกระท าความรนแรงระหวางผหญงดวยกน และสดทายคอ การกระท าความรนแรงตอตวเองทงการท าราย และการพยายามฆาตวตายทงทส าเรจ และไมส าเรจ โดยผวจยไดท าการแบงตาม ลกษณะการกระท าความรนแรงได 4 ประเภท ดงน

ประเภทท 1 ความรนแรงทางกาย เปนการกระท าความรนแรงทถกน าเสนอใหเหนอยางชดเจนมากทสดในภาพยนตรทกเรอง และน าเสนอใหตวละครผหญงเปนผทถกกระท ากอน(เหยอ) จากตวละครผชายในเรองนนๆ กอนทตวละครผหญงจะเปนผใชความรนแรง กระท ากลบคนในลกษณะ

170

ของการตอส ปองกนตว เพอใหหลดพนจากเหตการณทเกดขนโดยเฉพาะความรนแรงทางกายทเกดจากการทบต ชกตอย หรอความรนแรงจากการใชอาวธเชน มดและปนในการท ารายกนตลอดจนเกดการฆากนตายสามารถเกดขนไดทงทเปนความตงใจของตวละคร เชน เรองเชอดกอนชม ตวละครหญงมความตงใจทจะใชอาวธในการฆาช าแหละตวละครชายในเรองเพอน าเนอมาท าอาหาร และไมตงใจใชความรนแรงสวนใหญเกดขนเพราะตองการปองกนตวจากผทจะมากระท าความรนแรงหรอจากการขาดสตยบย งจนเกดเหตการณความสญเสยโดยเฉพาะเรองราวเกยวกบความรกเชน เรองคนไรเงา ทตวละครหญงลงมอฆาคนรกเพยงเพราะอารมณชววบทเกดจากความโกรธ นอยใจ ความรนแรงทางกายสามารถเกดขนไดกบทกๆคนไมวาจะเปนเพศใด รวมถงการกระท าตอตวเองเพอยตเรองราวทกอยางของตวละครหญง

ประเภทท 2 ความรนแรงทางวาจา เปนการกระท าความรนแรงทถกน าเสนอในภาพยนตรไทยทกเรอง พบวา ความรนแรงทางวาจาเปนการกระท าทเกดจากละครผหญงเปนผกระท ามากกวาตวละครผชาย มการใชค าพดในลกษณะหยาบคาย เปนผลมามาจากอารมณโกรธ หรอตองการทจะระบายความอดอนทเกบกดมานานในจตใจ ไมตองการทจะตกเปนเหยออกตอไป ตวละครทใชความรนแรงในลกษณะนถาเปนผหญงจะเปนผหญงทกลาพด ตรงไปตรงมา ปากราย ไมใชลกษณะของนางเอกทดแตเปนตวละครทมความเปนมนษยมากขน ตวอยางเชน บทสนทนาระหวาง ตม กบ จม ตวละครผหญงในเรองตลก 69 หรอ บทสนทนาระหวาง บม กบ แนนในภาพยนตรเรองคนเลนของ และ บทสนทนาระหวาง นอย กบ บญเกด ในภาพยนตรเรองอ ามหตพศวาส เปนตน จะมการใชค าพดดาทอ เสยดสกนของตวละครในเรองโดยทตวละครทงสองไมมความแตกตางในความสมพนธเชงอ านาจ คอ อยในระดบทเทาเทยมกน ไมมใครมอ านาจมากกวากน การแสดงออกทางวาจาจงสามารถสอใหเหนถงอารมณโกรธเกลยด ไมพอใจของตวละครทมตอกนไดอยางชดเจน เปดเผย นอกจากน ภาพยนตรไทยยงน าเสนอความรนแรงทางวาจาอกรปแบบหนงทไมใชการดอทอใชค าหยาบคาย แตเปนในลกษณะการยอมรบความรนแรงทเกดขนในชวต เชน บทสนทนาระหวางเรอง บษบา กบ สปางในภาพยนตรเรอง คนไรเงา ทสปางถามบษบาวาท าไมถงยอมทนใหสามท าราย และบษบากตอบวา “ไมเปนไรคะบษชนแลวคะ..แตถาเกดท าลมๆไปซะเดยวมนกผานไป” ค าพดนแมไมมการใชค าหยาบคายแตกไดสะทอนใหเหนถงความรนแรงทผหญงคนหนงถกกระท ามาโดยตลอด และทเลวรายไปกวานนคอ เธอไมกลาทจะเรยกรองหรอตอสเพอความถกตอง แตกลบยอมรบใหความรนแรงเขามาเปนสวนหนงของชวต และการใชค าถามทสอถงความรสกนอยใจ เสยใจ หรอเกดความรสกไรคากเปนความรนแรงทางวาจาทพบในภาพยนตรไทยเชนเดยวกน เชน บทสนทนาระหวาง ว กบ พลอย ในภาพยนตรเรองแฝด และบทสนทนาระหวางสางหมอง กบ ยพดในภาพยนตรเรองชวฟาดนสลาย ผชมจะพบวา ตวละครตางกใชวาจาในการท ารายความรสกของอกฝายหนงและน ามาสการท าลายความสมพนธ ความผกพนทเคยมมาจนน ามาสการใชความรนแรงกระท าตอกนในทายทสด

171

ประเภทท 3 ความรนแรงทางเพศ เปนการกระท าความรนแรงอกรปแบบหนงทภาพยนตรไทยน าเสนอให เหยอของความรนแรงเปนผหญงเทาน นและถกกระท าโดยคนใกลชดคนทไวใจในครอบครว มากกวาจะเกดจากคนอนๆในสงคม ซงเปนการสะทอนใหเหนถงเพศสภาพของตวละครผหญงถกก าหนดใหเปนวตถทางเพศ ทตองรองรบความตองการของผชาย ถกกดขขมเหงเพราะเชอวาผหญงเปนเพศออนแอกวา จนไมสามารถทจะปองกนหรอไมกลาทจะตอสเมอจะกระท าความรนแรงดงกลาว โดยมสาเหตหลกมาจากความเหนแกตว ขาดจตส านกทด รวมถงทศนคตชายเปนใหญของคนในสงคม มองวาผหญงไมวาจะเปนลกหรอภรรยากตองเปนสมบตของผชายอยางบดาหรอสาม สามารถจะท าอะไรกไดโดยใชขออางเรองความสมพนธและความรกไมไดค านงวาการกระท าดงกลาวจะเปนการละเมดสทธและท าลายศกดศรของผหญงในเวลาเดยวกน ลกษณะการกระท าจะอยในรปแบบของการบงคบขนใจ การคกคามทางเพศ การทารณกรรมทางเพศรวมถงการรมโทรม จนกลายเปนสาเหตส าคญทท าใหผหญงเกดความรสกหมดคณคา หวาดกลว ขระแวงและไมมความไวใจ และเปนผลกระทบโดยตรงตอจตใจของผหญงในเวลาตอมา เชน ตวละคร บษ ในเรองเชอดกอนชม ทถกคนในบานขมขนตงแตสมยเดกจนกลายเปนปมในจตใจเมอโตขนวธการในการระบายความโกรธแคนของเธอจงโหดรายตางจากมนษยทวไป หรอ ตวละคร แพรว ในเรองอ ามหตพศวาส ทถกเดกๆในหมบานรมท ารายเพยงเพราะเธอเปนเดกทมขนาดหนาอกทใหญ และดออนแอ จนเมอเธอโตขนเธอกเรยนรทจะใชปมในอดตเกยวกบรปรางของเธอเปนเครองมอส าคญในการเอาตวรอดและหาประโยชนในสงทเธอตองการ ความรนแรงทางเพศในภาพยนตรไทยมสวนส าคญอยางมากในการสรางใหเกดปมปญหาความขดแยงใหเพมมากขน

ประเภทท 4 ความรนแรงทางจตใจ เปนรปแบบความรนแรงทเกดจากความรนแรงประเภทอนประกอบเขาดวยกนจนกระทบตอความรสก และสภาพจตใจ เชน การทผหญงโดนเหยยดหยามศกดศร ท าใหรสกดอยคา การถกทอดทงไมสนใจจากคนรก ผวจยพบวา ความรนแรงในจตใจเปนความรนแรงทพบเหนไดชดเจนในตวละครผหญงไมพบในตวละครผชาย ตวอยางเชน ตวละคร บษ ในเรองเชอดกอนชม หรอ องอร ในเรอง เมมโมร รกหลอน และ แพรว ในเรองอ ามหตพศวาส ลวนเปนตวละครทถกกระท าความรนแรงมากอนจากคนในครอบครวหรอคนรกในวยเดกสงสมเกบกดไว และสงผลตอพฤตกรรมทแสดงออกในปจจบนกบคนรอบขาง สะทอนใหเหนถงความผดปกตภายในจตใจทยงไมไดรบการรกษา และมความรนแรงมากขนเรอยๆเปนลกษณะอาการของคนวกลจรต (โรคจต) ทมภาวะผดปกตทางจตความคด อารมณ และพฤตกรรมจนไมสามารถทจะแยกแยะเรองทเกดขนในโลกของความเปนจรง มอาการของหลงผดทางความคด ประสาทหลอน พฤตกรรมผดประหลาดจากปกต หรออาจเฉอยชา เกบตว ไมสนใจสงคมเปนอาการทางจตของตวละครหญงทถกน าเสนอในภาพยนตรไทย นอกจากน การถกละเลย ถกทอดทงจากคนรกกเปนอกหนงสาเหตทสรางใหเกดความรนแรงในจตใจ น ามาสการท าลายความสมพนธความไวใจทมตอกน โดยเฉพาะเรองราวทเกยวของกบความรกระหวาง

172

คนสองคน เชน การนอกใจ การคบช หรอการทคนรกเกดความรสกหมางเมนในความสมพนธกสามารถสรางใหเกดความรสกเจบช าใจ เจบปวดกบสงทเกดขน อยางเชน บษบา จากเรองคนไรเงา และ ยพด จากเรองชวฟาดนสลาย ทไมเพยงท ารายจตใจกนเทานนแตยงกอใหเกดความรนแรงอยางอนตามจนกลายเปนโศกนาฏกรรมทเกดจากความผดหวงในความรก

สรปลกษณะการกระท าความรนแรงในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา 1) การกระท าความรนแรงทางรางกาย เปนรปแบบทพบในภาพยนตรไทยทกเรอง และเปนการกระท าททกตวละครใชกระท าผอนทงทตงใจ ในลกษณะของการแกแคนหรอประสงคทจะท ารายผอนใหไดรบบาดเจบหรอเสยชวต และเกดขนโดยไมตงใจ เปนในลกษณะของการปองกนตว หรอถกสถานการณโดยรอบบบบงคบใหตองใชความรนแรงเพอเอาตวรอดซงพบในการกระท าของตวละครผหญงมากกวาตวละครผชาย ความรนแรงท 2) ความรนแรงทางวาจา เปนรปแบบความรนแรงทพบในภาพยนตรไทยทกเรองเชนเดยวกน เปนความรนแรงทถกใช เพอทจะระบายความรสกไมสบายใจ โกรธแคนหรอใชเพอขมขใหอกฝายกลว และบงคบใหท าหรอไมตองท าในสงทตวเองตองการ ซงเปนลกษณะของพฤตกรรมความกาวราวในมนษยทงผหญงและผชาย นอกจากการดาทอ หรอใชค าพดดถกกนตรงๆแลว ยงมตวละครผหญงหลายตวละครใชค าพดในลกษณะของประโยคค าถาม ถามผชายทสนทนาดวยค าถามทสามารถสอถงความเจบปวด นอยใจของผหญงทมตอผชายคนนนโดยไมไดอยากทราบค าตอบ เพราะรค าตอบดอยแลว เพยงแตตองการไดยนค าพดจากปากของผชายคนนน ซงสวนใหญเกดจากความขดแยงในความสมพนธของคนรกทผหญงรสกวาความรกทมไดเปลยนไปแลว และไมมวนทจะเหมอนเดมไดอกหรอเปนเพราะความกดดนภายในจตใจของตวละครผหญงจยนตองใชค าถามเหลานนถามออก ความรนแรงท 3) ความรนแรงทางเพศ เปนความรนแรงรปแบบเดยวทพบวาตวละครผชายเปนฝายกระท าดวยความตงใจ ทจะท าใหผหญงเกดความรสกดอยคณคาความเปนมนษย อบอาย เปนการเหยยดหยามศกดศรอยางรนแรงสรางความเจบปวดทางรางกาย และภาวะความเจบปวยทางจตใจตอผหญงทถกกระท า ซงตองใชระยะเวลานานในการรกษา และในบางรายกไมสามารถทจะรกษาใหหายได รปแบบสดทาย 4) ความรนแรงทางจตใจ เปนรปแบบความรนแรงทเหนไดอยางชดเจนในตวละครผหญงผานพฤตกรรมการใชชวตทไมปกต เชน ปลกตว หวาดระแวงและไมไวใจผใด รวมถงพฤตกรรมการท ารายตวเองไปจนถงการตดสนใจฆาตวตายซงเปนการสะทอนใหเหนถงสภาพจตใจทไมปกตเกดจากภาวะเจบปวยเรอรงภายในจตใจของตวละครนน

บทท 5

อภปรายผลการวเคราะหการน าเสนอในภาพยนตรไทย

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ผานการน าเสนอทถกประกอบสรางขนของผผลตภาพยนตรไทย ผวจยไดแยกออกเปนตาราง 6 ตาราง เพอเปรยบเทยบใหเหนความเหมอน และความแตกตางในการน าเสนอภาพตวละครผหญงและพฤตกรรมทแสดงออกถงการใชความรนแรงในลกษณะตางๆทปรากฏใหเหนทงการแสดงออกทางกาย (อวจนภาษา) และการแสดงออกทางวาจา (วจนภาษา) รวมถงสาเหตการใชความรนแรงของตวละครทถกน าเสนอในภาพยนตรไทยในแตละเรองไดดงน

5.1 การเปรยบเทยบภาพผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา สวนใหญการกระท าความรนแรงทเกดจากตวละครผหญงนนเปนสงทเกดขนหลงจากทตวละครนนไดตกเปนเหยอของความรนแรงมากอน และผ ทท ารายตวละครผหญงในแตละเรองสามารถแบงไดเปน 2 กลม คอ 1) กลมคนทเปนสมาชกในครอบครว คนใกลชด เชน พอ สาม และ 2) กลมคนอนๆในสงคมทมความเกยวของกบตวละครผหญง เชน เจานาย เพอนรวมงาน และคนรจกทอาศยอยในสถานทเดยวกน โดยไมปรากฏวามภาพยนตรเรองใด ทตวละครผหญงถกกระท าโดยคนแปลกหนาทไมเคยรจก ผวจยพบความรนแรงจากคนแตละกลมในภาพยนตรในแตละเรองดงตารางตอไปน

174

ตารางท 5.1 สาเหตหลกทท าใหตวละครผหญงตองใชความรนแรง

ภาพยนตร ถกกระท าโดยคนในครอบครว

ถกกระท าโดยคนอนในสงคม

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 1. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5.อ ามหตพศวาส 6. แฝด 7. เมมโมร รกหลอน 8. ชอคโกแลต

9. เชอดกอนชม 10.ชวฟาดนสลาย

ขอสงเกตจากตารางท 5.1 พบวา สาเหตความรนแรงสวนใหญในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง

แสดงใหเหนความรนแรงทเกดขนกบผหญง โดยเฉพาะในพนทสวนบคคล (Domestic Sphere) โดยคนทรจกกนมากอนทงทเปนคนในครอบครวและคนอนๆในสงคม สะทอนใหเหนวาผชายในสงคมไทยทใชความรนแรงกบผหญงยงคงถอสทธเหนอกวาผหญงทงในดานรางกาย และในดานจตใจของผหญงเมออยลบสายตาของผคนโดยเฉพาะอยางยงเมออยในสถานททเปนพนทสวนตวหางจากสายตาของคนอนๆพบวา ความรนแรงทผหญงถกกระท าสวนใหญยงเกดจากคนใกลชดในครอบครวมากกวาคนอนๆในสงคม มสาเหตมาจากความคดเหน ทศนคต และพฤตกรรมทไมลงรอยกนจนกลายเปนความขดแยงระหวางตวบคคล หรอความขดแยงทเกดขนภายในจตใจของตวละคร และการสะทอนความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนแบบสงคมชายเปนใหญทยงคงฝงลกอยในสงคมไทย สรางใหเกดความไมเทาเทยมทงในเชงอ านาจและความไมเทาเทยมกนทางเพศระหวางผหญงกบผชาย การสกระท าทเกดขนในภาพยนตรจะแสดงใหเหนวาตวละครผชายทกระท าความรนแรงกบผหญงยงมองวาผหญงเปนเพศทออนแอทงในดานรางกาย และจตใจ เปนวตถทางเพศมากกวาทจะมองถงความเปนมนษยทมสทธ และเสรภาพอยางเทาเทยมกนน ามาสความขดแยง และการกดขเพอใหอกฝายหนงตกอยในสถานะทดอยกวาหรอจ ายอม ทงในดานความคด และการแสดงออก

ในสวนของรปแบบการกระท าความรนแรง ปรากฏอย 4 รปแบบ คอ 1) ความรนแรงทางกาย เชน ถกตบต กกขงฉดกระชาก และการใชอาวธท ารายกน 2) ความรนแรงทางวาจา เชน การดาทอ โดย

175

ใชค าหยาบ การพดจาขมข 3) ความรนแรงทางจตใจ เชน การเหยยดหยามศกดศร ท าใหผหญงเกดความรสกอบอาย หดห และรสกวาตวเองไรคาส าหรบคนทเธอรก และ 4) ความรนแรงทางเพศ เชน การขมขนกระท าช าเรา การลวนลาม และการถายภาพลามกอนาจาร เพอการคาหรอเพอไวดเลนโดยทผ ถกถายไมยนยอม รปแบบการกระท าทง 4 ประการดงทกลาวมา ไดถกน าเสนออยในภาพยนตรไทยทง 10 เรองผานการแสดงออกทงทางอวจนภาษาและวจนภาษาของตวละครทงผหญงและผชาย

สาเหตความรนแรงทเกดจากถกกระท าโดยคนอนๆในสงคม เปนอกหนงสาเหตทท าใหผหญงในภาพยนตรไทยตองเผชญหนากบความรนแรงโดยไมคาดคดวาจะเกดขนกบตวเอง แตเกดขนเพราะคน หรอกลมคน และสถานการณทเกดเหตการณโดยรอบในขณะนน เชน ชวงเวลาทเศรษฐกจไทยตกต าอยางมาก โดยเฉพาะในสงคมเมองทเตมไปดวยการแขงขนในทกๆดาน ความตองการมชวตทสขสบายท าใหทกคนตางดนรนเพอเอาตวรอด จนเกดการเอารดเอาเปรยบกน สรางใหเกดความไมเทาเทยมกนในสงคมไทย โดยเฉพาะในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมของประเทศไทยในปจจบน นอกจากนยงรวมถงปญหาความไมสงบสขทางการเมองกเปนสาเหตหนงทเพมความเสยงท าใหผหญงตองเผชญหนากบความรนแรงทเกดขน พบวา รปแบบการกระท าความรนแรงทถกน าเสนอในภาพยนตรม 3 รปแบบคอ 1) ความรนแรงทางกาย เชน การกระท าดวยมอเปลา และการใชอาวธในการท ารายกน และ 2) ความรนแรงทางเพศ เชน การลวงละเมดทางเพศผหญงโดยเกดขนทงจากการกระท าของคนคนเดยวและจากการกระท าของกลมบคคล 3) ความรนแรงทางวาจา เชน การดาทอ โดยใชค าหยาบคาย การพดจาดถกเหยยดหยาม เปนตน

เมอพจารณาในดานเกยวกบสถานภาพและบทบาทของตวละครผหญงในแตละเรอง ผวจย สามารถแบงออกได 3 ประเภท ทถกน าเสนอในภาพยนตรไทย ไดแก 1) สถานภาพของคนโสด หรอคนทหยาราง 2) สถานภาพความเปนแม และ 3) สถานภาพความเปนภรรยา ไดดงตารางตอไปน

176

ตารางท 5.2 สถานภาพและบทบาทของตวละครผหญงในภาพยนตร

ภาพยนตร เปนปจเจกบคคล(โสด/หยาราง)

ความเปนแม ความเปนภรรยา

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 3. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5. อ ามหตพศวาส 6. แฝด 7. เมมโมร รกหลอน 8. ชอคโกแลต 9. เชอดกอนชม 10. ชวฟาดนสลาย

ขอสงเกตทไดจากตารางท 5.2 พบวา ในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ตวละครเอกทเปนผหญง

สวนใหญทมสถานภาพเปนคนโสดยงไมแตงงาน จะมความรบผดชอบทเพมมากขน ทงในเรองการใชชวต การหาเลยงปากทอง และการท างานนอกบาน ดงน นหนาทเหลานจงกลายเปนภาระความรบผดชอบทท าใหผหญงตองพบกบความกดดน และความเครยดทเพมสงขนจากงานทท างาน ยงน ามาสความขดแยง ทเพมมากขนระหวางมนษยดวยกน โดยเฉพาะในเรองของการรกษาความสมพนธ ความแตกตางของแตละบคคล ทงในดานความคด และพฤตกรรม ซงเปนอกหนงสาเหตทท าใหผหญงถกกระท าความรนแรงจากคนอนๆไดเชนเดยวกน ตวอยางเชน การถกกดขจากผทมอ านาจมากกวา และความรนแรงทางเพศ ทท าใหผหญงตกเปนเหยอจากคนอนๆในสงคม ดงตวอยางจาก ภาพยนตร เรองตลก 69 ทตวละครผหญงตกเปนเหยอของเพอนขางหอง หรอคนทตดตอสอสารกน หรอภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ทตวละครผหญงถกกระท าโดยกลมคนเลวในสงคม ทชอบละเมดสทธความเปนสวนตวของผอน และภาพยนตรเรอง คนเลนของ ทตวละครผหญงถกท ารายจากนายจาง เหตการณเหลานนอกจากจะเปนการท ารายทางรางกายแลว ยงสงผลกระทบโดยตรงตอสภาพจตใจของตวละครผหญงทตกเปนเหยอ สรางใหเกดแรงบบคนตอตวละครผหญง ใหตองใชความรนแรงในลกษณะของการตอบโต ปองกนตว หรอการแกแคน ทงยงเปนการเพมใหเกดปญหาอนๆตามมาในสงคม ซงเหตการณเหลานไมไดปรากฏเฉพาะในสอภาพยนตรเทานน พบวา มความสอดคลองกบงานวจยในประเทศไทยรวมทงในตางประเทศไทย ทมปญหาการใชความรนแรง ทงความรนแรงทางกาย ความรนแรงทางวาจา รวมถง

177

ความรนแรงทางเพศในสถานทท างานของผหญง กมจ านวนเพมสงขนมากกวาในอดตกวา รอยละ 7.3 (มหาวทยาลยอสสมชญ, 2545) และงานวจยของ จรรยา พคยาภรณ (2550) พบวา อตราการถกท ารายจตใจมสงกวา รอยละ 40 ดงนน ผลสรปของทงสองงานวจย เปนไปในทศทางเดยวกน คอ การเพมขนของปญหาการใชความรนแรง และการคกคามทางเพศทเกดขนในสงคม ซงมผชายเปนผกระท าความรนแรงมากวาผหญง แสดงใหเหนวาผหญงในสงคมไทยอยในภาวะทเสยง ทจะตกเปนเหยอของความรนแรง

สถานภาพ และบทบาทของตวละครผหญง ทมสถานภาพความเปนแม และความเปนภรรยา ถกน าเสนออยในภาพยนตรไทย 5 เรอง โดยแบงเปนผหญงทมสถานภาพความเปนแมจากภาพยนตร 2 เรอง คอ องอร จากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน และ ซน จากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ภาพยนตรทงสองเรอง ไดสะทอนภาพของผหญงทตองเลยงลกคนเดยวทามกลางสภาพแวดลอมทเตมไปดวยอนตราย และยงมปมความขดแยงบางอยางในอดตของตวละครทยงไมไดรบการแกไข ซงสงผลกระทบโดยตรงตอการใชชวตในปจจบน และผหญงทมสถานภาพเปนภรรยาถกน าเสนออยในภาพยนตรไทย 3 เรอง คอ สปาง และ บษบา จากภาพยนตรเรอง คนไรเงา หรอ พลอย จากภาพยนตรเรอง แฝด และ ยพด จากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ภาพยนตรทงสามเรองน าเสนอปญหาของผหญงทยงของเกยวอยกบความรก ความสมพนธทขดแยงกบตวละครผชายทเปนสาม สะทอนใหเหนวาผหญงในปจจบนนอกจากจะตองรบผดชอบชวตสวนตว หรอการหาเลยงปากทองของตวเองแลว ยงตองรบผดชอบในเรองของความสมพนธทเกดขน ระหวางคนสองคน และความสมพนธระหวางคนอนๆ ซงเปนอกสาเหตหนงทท าใหผหญงตองเผชญกบปญหาความขดแยง ความกดดนทเพมมากขนน ามาสการใชความรนแรงระหวางกน โดยเฉพาะความรนแรงภายในครอบครว ทยงคงพบมากในสงคมไทย

สรป สถานภาพ และบทบาทของตวละครผหญงในภาพยนตรไทย สะทอนใหเหนถงชวตความเปนอยของผหญงในยคปจจบน ทตองเผชญกบปญหารอบดานทงเรองในบาน และนอกบาน เปนความรบผดชอบหลกๆทถกก าหนดไวใหส าหรบผหญงอยางชดเจน สถานภาพ และบทบาทเหลานท าใหผหญงถกผกตดอยกบตวละครผชาย หรอตวละครอนๆในสงคม เชน บทบาทหนาทความเปนแม และหนาทความเปนภรรยา ทเกยวพนถงคนอนๆในครอบครว ท าใหตวตนของตวละครผหญงขาดความเปนอสระ เพราะตองเปนของคนอนอยตลอดเวลา เชน ภรรยาเปนของสาม แมเปนของลก นบเปนภาระทผหญงเหลานตองรบผดชอบตลอด 24 ชวโมง และอกสถานภาพหนงทถกน าเสนอมากขนในภาพยนตรไทย คอ ผหญงโสดวยท างาน แตไมไดบอกถงภมหลงเกยวกบครอบครว สถานภาพนท าใหผหญงมอสระมากขนในการใชชวต มความมนใจ กลาไดกลาเสย มเสรภาพทางความคด กลาทจะแสดงความรสก หรอความปรารถนาภายในจตใจ ทงในสวนทด เชน มความทะเยอทะยาน ทจะพสจนตวเองวามความสามารถดานการงาน หรอพฒนาคณภาพความเปนอยของตวเอง โดยไมตองพงพาผอน และ

178

สวนทไมด เชน มความปรารถนาอยากได อยากมในสงทไมใชของตน และพรอมทจะแยงชงมาโดยไมสนใจวาการกระท าของตวเองจะสรางความเดอดรอน ทงตอตวเอง และตอผอน ซงเปนเรองทผหญงในภาพยนตรไทยในอดตอาจเคยถกจ ากด หรอเปนสงทสงคมไทยในอดตมองวาผหญงไทยทเปนกลสตรไมควรท าสงเหลานน สถานภาพ และบทบาท ทมความหลากหลายสงผลใหเกดพฤตกรรมความหลากหลายของผหญงในสงคมไทยในปจจบน ทมทงดานด และดานทควรไดรบการแกไข หรอชวยกนดแล เพอไมใหเกดปญหาอนๆตามมา

งานวจยนยงมงวเคราะหพฤตกรรมความรนแรงในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง โดยเนนทตวละครผหญงเปนส าคญ ในลกษณะของผกระท า และผถกกระท าความรนแรง ซงจะปรากฏใหเหนชดเจนในชวงเวลาทเปนจดสงสด (Climax) ของเรอง กอนทจะน าไปสจดคลคลายเหตการณ เมอพจารณาแลวสามารถแบงไดดงน

ตารางท 5.3 ผกระท า/ผถกกระท าและการแสดงออกถงความรนแรง

ภาพยนตร ผชายกระท าผหญง ผหญงกระท าผชาย ผหญงกระท าผหญง ผหญงท ารายตวเอง

อวจนภาษา วจนภาษา อวจนภาษา วจนภาษา อวจนภาษา วจนภาษา อวจนภาษา วจนภาษา

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 3. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5. อ ามหตพศวาส 6. แฝด 7. เมมโมร

รกหลอน

8. ชอคโกแลต

9. เชอดกอนชม

10. ชวฟาดนสลาย

หมายเหต: ความรนแรงระหวางตวละครเอกทเปนผชายกบผชายอยนอกเหนอขอบเขตการวจยฉบบน

ผวจยจงไมไดน ามาใชวเคราะหตอในงานวจยเรองน

179

ขอสงเกตทไดจากตารางท 5.3 พบวา ในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง น าเสนอการใชความรนแรงทงตวละครผชาย และตวละครผหญง เปนผกระท า และผถกกระท า โดยใหตวละครผชายเปนฝายเรมใชความรนแรงกบตวละครผหญงกอน และรปแบบความรนแรงทตวละครผชายกระท า มทงการใชความรนแรงทางกาย ความรนแรงทางวาจา และความรนแรงทางเพศ ซงความรนแรงเหลานยงสงผลกระทบโดยตรงตอสภาพจตใจของผหญงทถกกระท า ตวละครผหญงในภาพยนตรไทย สวนใหญจงมลกษณะเปนผถกกระท าความรนแรง ทงนยง พบวา มการน าเสนอใหผหญงเปนผกระท ากอนในภาพยนตรไทย 3 เรอง คอ พลอย จากภาพยนตรเรอง แฝด โดยมสาเหตมาจากการขาดความรก รสกวาตวเองไมเปนทรกทตองการของใครโดยเฉพาะกบผชายทเธอหลงรกแตเขากไมเคยมใจใหเธอเลย หรอ ยพด จากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ผหญงทใหความส าคญกบอารมณ ความรก และความตองการมากกวาความถกตองนอกใจสามของตวเองจนน ามาสโศกนาฏกรรมของความรก และ แพรว จากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ผหญงทท าไดทกอยางเพอใหไดในสงทตวเองตองการ แมแตการใชตวเองเปนเหยอ เพอหลอกลอใหคนอนๆตกเปนเครองมอของเธอ การน าเสนอผหญงทง 3 คน ใหเปนตวละครทเรมใชความรนแรงตอผชายกอน กเพอสะทอนใหเหนวาความรนแรงเปนการกระท าทเกดขนไดโดยไมจ ากดเพศ เปนความตองการทเกดจากความปรารถนาลกๆภายในจตใจ จนไมสามารถทจะควบคมความคด สต และพฤตกรรมจนน ามาสการกระท าทผด เพอใหไดมาในสงทตวเองปรารถนา

ซงโดยสวนใหญ ความรนแรงทผหญงเปนผกระท าสามารถเกดขนทงทไมตงใจ เปนในลกษณะของการปองกนตว ขาดสต บนดาลโทสะ หรอถกกดดนบบคนใหตองใชความรนแรง เพอทจะชวยเหลอตวเอง และคนทรก และเพอทจะหนจากเหตการณทเกดขนในขณะนน ในสวนของตวละครผหญงทตงใจใชความรนแรง จะเปนในลกษณะของการแกแคน การทวงสงทถกแยงชงไป หรอเกดจากความตองการภายในจตใจของตวเอง เปนความตองการของตวละครผหญง ทจะกระท าตออกฝายใหไดรบความเจบปวดทางรางกาย และจตใจ ไปจนถงการลงมอฆาผอน เพอเปนการยตปญหาความขดแยงทเกดขน และไดครอบครองในสงทตวเองปรารถนา เชน คนทรก การยอมรบ และผลประโยชน แตไมวาความรนแรงจะเกดจากความตงใจ หรอไมตงใจ สงทเกดขนตามมา คอ ความขดแยงทเพมมากขน และความรนแรงกไมสามารถทจะยตปญหาไดอยางแทจรง แตกลบเปนการเพมใหเกดความรนแรงอนๆตามมาอก

การน าเสนอความรนแรงระหวางตวละครผหญงดวยกน จะเปนในลกษณะของการทะเลาะววาท หรอแยงชงสงของ และบคคลทตวเองปรารถนา หรอเกดจากความคดเหนทขดแยงกนของผหญง สวนใหญแลวความรนแรงทเกดสามารถเกดขนทงทตงใจ และไมตงใจ ทจะใชความรนแรง ทงการท ารายรางกาย เชน การตบต แตะตอย และทางวาจา เชน การขมข ดาทอกน ความรนแรงทเกดขนเปนผลมาจากความกดดน หรอเกดจากความโกรธ ความนอยใจ รวมถงความกดดนทเกดจากสถานการณโดยรอบบบบงคบใหตองใชความรนแรงอยางหลกเลยงไมได เปนการกระท าในลกษณะของการระบาย

180

ความอดอดใจ คบของใจ ไมสบายใจ เปนลกษณะของความกาวราวทไมตองการประสงคตอชวตของอกฝายหนง เปนเพยงเพราะตองการยตปญหา และใหบทลงโทษบทเรยนแกอกฝาย ซงพบวา ในหลายเหตการณ ตวละครผชายกมสวนส าคญทท าใหตวละครผหญงตองใชความรนแรง เชน ความเขาในผดของตวละครผหญงทมตอตวละครผชาย ซงเปนคนรก กบละครผหญงอกคน

ยงไปกวานน พบวา ตวละครผหญงมการใชความรนแรงทางกายท ารายตวเอง การฆาตวตายในภาพยนตรไทย ถกน าเสนอใหเหนมากขนในภาพยนตรไทยในปจจบน โดยเกดจากหลายสาเหตประกอบเขาดวยกน และหลายตวละครทกระท าในลกษณะน จะพบวามภาวะเจบปวยทางจตรวมดวย เชน เกดจากความผดหวงเกยวกบความรก เกดจากความกดดนรอบขาง และเกดจากสภาพจตใจทไมปกตจากเหตการณในอดต รสกวาชวตไมมคณคา ไมเปนทตองการของคนทตวเองรก และไมสามารถทจะหาทางออกอนใหกบชวต น ามาสการท ารายตวเอง และการฆาตวตายของตวละครผหญงในภาพยนตรไทย ซงเหตการณเหลานจะปรากฏอยในตอนจบของภาพยนตร โดยไมปรากฏการกระท าดงกลาว กบตวละครผชายในภาพยนตรไทย การน าเสนอนสะทอนใหเหนถงทศนคต ความคดในแบบสงคมชายเปนใหญ ทมองวาการกระท าดงกลาว เปนสงทแสดงใหเหนถงความออนแอภายในจตใจ เปนสงทนาละอาย ซงผชายไทยมองวาตวเองไมใชเพศทมความออนแอ แตเปนเพศทเขมแขง เปนฝายปกปอง และเปนฝายทจะกระท าผอนมากกวาทจะท ารายตวเอง

สรปการใชความรนแรงทางรางกาย และการใชความรนแรงทางวาจา ทตวละครเอกทงผหญงและผชายกระท าตอกน เปนวธการหนงทถกน ามาใช เพอยตความขดแยงทจะเกดขนในทกททกเวลา และไมวาจะเปนผหญง หรอผชาย ตางกเปนผกระท า และเปนผถกกระท าความรนแรงไดเหมอนกน ความรนแรงทปรากฏในภาพยนตร จงเปนวธการหนง ทเกดขนในความสมพนธของมนษยทมความแตกตาง มความไมเทาเทยมกนในเรองของความสมพนธเชงอ านาจ ความแตกตางทางทศนคต ความคด และความแตกตางทางเพศ โดยแสดงเปนพฤตกรรมทผชมสามารถเหนไดอยางชดเจนผานการกระท าทงทางกาย (อวจนภาษา) และทางวาจา (วจนภาษา) ปรากฏอยในภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกมา

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา มการน าเสนอภาพความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง เขามามสวนเกยวของกบตวละคร และเปนความรนแรงอกรปแบบหนงทถกหยบยกมาน าเสนอในภาพยนตรไทยในปจจบน เพอตองการสะทอนใหเหนถงความสมพนธของคนทกคนในสงคมทตองพงพาอยรวมกน และเมอวเคราะหพฤตกรรมความรนแรงทเกดขน พบวา สวนใหญเกดขนระหวางตวละครทมสภาพทางสงคมทตางกน มความสมพนธในเชงอ านาจทเหลอมล ากน โดยการสงคมก าหนดใหฝายหนงมสทธอ านาจเหนอกวาอกฝายหนงได ลกษณะเชนน เรยกวา ความรนแรงเชงโครงสราง ตวอยางเชน การใหพอมอ านาจในการตดสนใจมากกวากบภรรยาและลก หรอการใหผปกครองมสทธทจะลงโทษผใตปกครอง หรอท าการเอารดเอาเปรยบคนทม

181

อ านาจนอยกวา และยงสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอความเปนอยของผทเสยเปรยบในโครงสราง

นอกจากน Galtung (1969) ยงตงขอสงเกตเพมเตมวา “ความรนแรงเชงโครงสรางยงมสวนเกยวของกบวฒนธรรมของสงคมนนๆ ผานความเชอ คานยม และระบบสญลกษณทมความหมายตอการตดสนใจ” (Galtung, 1969 อางถงใน ชลดาภรณ สงสมพนธ, 2545)

ความรนแรงเชงโครงสรางในทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง เปนความรนแรงทไมอาจแยกออกจากกนได เพราะตางกสงผลกระทบตอกนเชน ความรนแรงทางการเมองอยางสงคมไทยในปจจบนกไมไดสงผลแคทางการเมอง (ความนาเชอถอของรฐบาล) เทานน แตยงสงผลกระทบโดยตรงตอเศรษฐกจของประเทศ และความเปนอยของประชาชน หรอ การทสงคมเตมไปดวยอาชญากรรม และการใชความรนแรงทเกดจากการละเลยของคนในสงคม หรอความเหนแกตวของคนหรอกลมบคคล และการบงคบใชกฎหมายทออนแอกจะสงผลกระทบโดยตรงตอการใชชวตของผคน นอกจากนยงสงผลกระทบตอความนาเชอถอในการบรหารประเทศ และการลงทนในดานเศรษฐกจ เปนตน ซงจะเหนวาความรนแรงเชงโครงสรางกเปนความรนแรงรปแบบหนงทสรางความเสยหายตอผคนไดทงทางตรงและทางออมอยางหลกเลยงไมได

เมอพจารณาเรองโครงสรางทางสงคมไทยทยงมความเหลอมล า จงเปนอกหนงสาเหตท าใหตวละครผหญงตองเผชญกบความกดดนในการใชชวตทเกดขนจากการทคนในสงคมมอ านาจทไมเทาเทยมกน ลกษณะเชนนปรากฏอยในภาพยนตรไทยมากขนสามารถแบงออกเปน 3 ประเภท ดงตารางตอไปน

182

ตารางท 5.4 ความรนแรงเชงโครงสรางสงคมและการแสดงออก

ภาพยนตร ดานการเมอง ดานเศรษฐกจ ดานสงคม อวจนภาษา วจนภาษา อวจนภาษา วจนภาษา อวจนภาษา วจนภาษา

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 3. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5. อ ามหตพศวาส 6. แฝด 7. เมมโมร รกหลอน 8. ชอคโกแลต 9. เชอดกอนชม 10. ชวฟาดนสลาย

ขอสงเกตทไดจากตาราท 5.4 พบวา ความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เปนประเดนหนงทถก

น ามาสอดแทรกไวในภาพยนตรไทย เพอใหผชมเขาใจ และมองเหนภาพโดยรวมของเหตการณทเกดขนโดยถกประกอบสรางไวในภาพยนตรไทยหลายเรองผานภาพประกอบ (อวจนภาษา) และเสยงหรอบทสนทนา (วจนภาษา) ตวอยางเชน การน าเสนอภาพความเสอมโทรมของบานเรอนในสงคมเมอง และการใชชวตของผคนทเตมไปดวยการแขงขน การดนรนเพอหาเลยงตวเองทามกลางการปญหาในดานเศรษฐกจของไทยในปจจบน การน าเสนอเหลานเปนสงสะทอนใหเหนวา ถงแมประเทศไทยจะมการสงเสรม และมความพยายามทจะพฒนาใหมความเจรญในทกๆดาน แตปญหาเรองความเหลอมล ากไมเคยหมดไปจากสงคมไทย พบวา ความรนแรงเชงโครงสรางไมไดปรากฏเฉพาะในสงคมชนบท หรอในผมรายไดนอย และการศกษาต าเทานน แตในสงคมเมองกมความรนแรงเหลานปรากฏใหเหนเชนเดยวกน ไมวาจะเปนปญหาคนตกงาน หรอนกศกษาจบใหม แตไมมงานท า และปญหาตางๆทางสงคม ซงปจจยเหลานลวนกระทบตอคณภาพชวตของผคน รวมถงความสมพนธของคนในครอบครวเชอมโยงกนอยางเปนเหตเปนผลไมสามารถทจะแยกออกจากกนได เชน ปญหาการใชความรนแรงภายในครอบครวกมผลท าใหเกดปญหาอนๆตามมาในสงคม อยางเชน ปญหาการหยาราง พบวา เพมสงขนในสงคมเมอง จากการน าเสนอตวละครผหญงทตองเลยงลกคนเดยวตามล าพง และในกรณทมการใชความรนแรงจนถงขนมการลงมอลงไมไปจนถงการฆาผอน เชน ความรนแรงระหวางสามกบภรรยา หรอพอแมกบลก ทเกดจากสาเหตของความแตกตางทางทศนคตแลว ยงเกดจากการทเราตาง

183

ละเลยความรสกของคนในครอบครว มองวาเปนเรองปกตของการใชชวตค เปนเรองภายในครอบครวทคนอนๆในสงคมไมควรเขาไปยงวนวาย ทศนคตเหลานไมไดชวยใหปญหาถกแกไข แตกลบเปนการนงเฉยกบปญหาทมอย และมแนวโนมทจะรนแรงมากขน นอกจากนยงปรากฏการน าเสนอภาพความรนแรงทางการเมองในสงคมไทย ทหลายคนมองวาเปนเรองไกลตวกถกน ามาสอดแทรกในภาพยนตรไทยในปจบน เพอตองการใหผคนตระหนกถงผลกระทบทเกดขนจากความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เศรษฐกจ และการเมองความรนแรงเหลานจงไมใชเรองไกลตวทสามารถจะเพงเฉยไดอกตอไป ความรนแรงเชงโครงสรางเปนเรองท เ กยวของโดยตรง และมผลกระทบตอการใชชวตกระทบตอความสมพนธของทกคนในสงคมอยางหลกเลยงไมไดไมวาจะเปนผหญงหรอผชาย

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา ตวละครทงผชายและผหญงตางมพฤตกรรมการใชความรนแรงกระท าตอกนอยางชดเจนทงทางอวจนภาษาและวจนภาษา สามารถเกดขนไดทงจากความตงใจและความไมตงใจทจะกระท า โดยสามารถแบงรปแบบกระท าของตวละครออกเปน 5 ประเภท ไดตามตาราง ดงตอไปน

ตารางท 5.5 การกระท าความรนแรงในภาพยนตร

ภาพยนตร ความรนแรง

ทางกาย ความรนแรงทางจตใจ

ความรนแรงทางวาจา

ความรนแรงทาง

เพศ

ความรนแรงจากการละเลยทอดทง

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 3. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5. อ ามหตพศวาส

6. แฝด 7. เมมโมร รกหลอน 8. ชอคโกแลต 9. เชอดกอนชม 10. ชวฟาดนสลาย

ขอสงเกตทไดจากตารางท 5.5 พบวา ภาพยนตรไทยทง 10 เรอง มการน าเสนอความรนแรง

ดงน

184

1) ความรนแรงทางกาย (Physical Violence) เปนรปแบบการกระท าความรนแรง ทพบมากทสด ในภาพยนตรไทยทง 10เรองทเลอกมา สามารถสะทอนภาพความรนแรงใหเหนไดอยางชดเจน ดวยวธการตางๆ เชน การท ารายรางกายกนดวยก าลง อ านาจ หรอการใชอาวธ เพอเขนฆากน มผลใหอกฝายหยดการกระท า หรอไดรบเจบปวดทางกายไปจนถงเสยชวต สามารถเกดขนไดทงทตงใจและไมตงใจระหวางผกระท ากบผถกกระท าความรนแรงในภาพยนตร

2) ความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) เปนรปแบบความรนแรงทสะทอนใหเหนผานรปแบบการใชชวตของตวละคร เชน การปลกตวออกจากผคนหรอสงคม หรอ อาการหวาดระแวงของตวละคร ทถกสงสมเกบกดโดยไมไดรบการเยยวยารกษาของผทถกกระท า สวนใหญในภาพยนตรไทย ความรนแรงในลกษณะนจะปรากฏผานตวละครผหญงใหเปนตวละคร เพอสะทอนใหเหนถงสภาพจตใจทไมปกต เชน อาการของคนทเปนโรคจต หรอโรคประสาท มการท ารายตวเอง การฆาตวตาย หรอการลงมอฆาผอนอยางโหดรายทารณ ความรนแรงทางจตใจเปนสงทเกดขนจากความรนแรงอนๆประกอบเขาดวยกน จนกระทบตอจตใจของผทถกกระท า ตวอยางเชน ผหญงทถกพอหรอคนในครอบครวขมขน (ความรนแรงทางเพศ) ทงยงถกตบต กกขง (ความรนแรงทางกาย) มาเปนเวลานาน การกระท าเหลานยอมสงผลกอใหเกดเปนความรนแรงตอจตใจของตวละครผหญงคนนน ท าใหเธอมการแสดงออกทางกายทไมปกต เชน เกบกด หลกหนสงคม มความระแวงผอนอยตลอดเวลา ซมเศราและคดฆาตวตาย เมอตองเผชญหนากบความรนแรงในลกษณะเดมอกครง

3) ความรนแรงทางวาจา (Verbal Violence) เชน การดาทอ การดถก เหยยดหยาม หรอแมแตเปนการพดในเชงทท าใหผฟงเกดความรสกนอยใจ จากการถกหยามศกดศร สวนใหญพบวา ตวละครผหญงจะมการใชค าพดในลกษณะของค าถาม ถามผชายทตวเองรก โดยไมปรากฏการใชค าหยาบคาย ดาทอกน แตผชมกสามารถสมผสไดถงความรนแรง ทเกดขนภายในจตใจกอนทจะเกดเหตการณรนแรงอยางอนตามมาเสมอ เชน ค าพดของ บษบา ทถาม สปาง หลงจากทลงมอฆา ณภทรแลววา: ใชมยละคะถาเปนคณ คณกคงท าแบบนเหมอนกนใชมย... ค าถามนแสดงใหเหนวา บษบาเชอวาสงทตวเองไดกระท าเปนสงทถกตอง หรอ ค าถามท พลอย ถาม ว วา: ท าไมนะว... ฉนกเหมอนพมทกอยาง ท าไมวถงรกฉนไมได...ค าถามนสะทอนใหเหน ถงความรสกนอยใจ เสยใจของพลอย ทไมอาจแทนทพมได และค าถามท ยพด ถาม สางหมอง วา: ถาโซเราขาดจากกนเธอจะทงฉนมยสางหมอง... เปนค าถามท ยพดมองวาโซทตดกนอย เหมอนความรก ความผกพน ถาสางหมองตดทงกเหมอนตดขาดความรกทม เปนตน วาจาเหลานกสอใหเหนความรนแรงทแฝงอยในความสมพนธของตวละครผชายและตวละครผหญงไดเชนเดยวกน โดยเฉพาะเรองเกยวกบความรก การนอกใจ การโกหกหลอกลวงเปนตน

ทงนภาพยนตรไทยยงปรากฏความรนแรงทางวาจาระหวางผหญงดวยกน โดยมสาเหตมาจากความคดเหนทไมตรงกน หรอเกดจากความขดแยงจากการกระท า โดยมตวละครผชายเปนสวนหนงท

185

สรางใหเกดเปนความรนแรง รวมถงความรนแรงทางวาจา ทเกดขนจากสงแวดลอม ผคนบบบงคบ เชน ภาพยนตรเรอง ขงแปด ค าพดทตวละครหญงใชพดกนหรอดากน เชนค าวา อกระหร หรอกะหรจากซอง เปนค าพดทคนทวไปไมนยมทจะพดกบเพอนหรอคนรจกแตเปนค าพดเฉพาะกลมบคคลเทานน

1) ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) เปนความรนแรงอกรปแบบหนงทถกประกอบสรางในภาพยนตรไทย โดยมตวละครผหญงเปนผถกกระท าความรนแรงเสมอ ผหญงในภาพยนตรไทยสวนใหญจะมลกษณะเปนเหยอทไมสามารถจะตอส ถกกดขอยตลอดเวลา และเปนเพยงสมบตอยางหนงของผชาย โดยสวนใหญเหตการณความรนแรงในลกษณะน จะเกดจากคนใกลชดภายในครอบครว เชน บดา หรอสามกระท าความรนแรงทางเพศตอบตรสาวหรอภรรยา เชน การขมขน ท าอนาจาร รวมถงการรมโทรมโดยมบคคลอนเขามารวมดวย การกระท าลกษณะน เปนสงทสรางใหเกดความรสกอบอายตอผหญง เปนการเหยยบหยามศกดศร ท งยงเปนการท ารายจตใจอยางรนแรง กอใหเกดความรสกผด หดห ไรคา และเปนอกหนงสาเหต ทท าใหเกดความรนแรงในลกษณะอนๆตามมา เชน เมอผชายจะขมขนแลวผหญงไมยนยอม กจะเกดการใชความรนแรงทางกาย เพอบงคบใหผหญงยนยอม หรอในกรณทมการตอสกนจนท าใหฝายหนงฝายใดเสยชวตกลายเปนคดฆาตกรรมในความผดทางอาญาเกดขน

2) ความรนแรงจากการถกละเลยหรอทอดทง(Deprivation or Neglect Violence) เปนความรนแรงรปแบบเดยว ทปรากฏใหเหนชดเจนนอยทสดในภาพยนตรไทย พบวา มเพยงเรองเดยว ทผหญงถกทอดทงจากคนรก คอ บษบา หรอ เหมย จากภาพยนตรเรอง คนไรเงา นอกจากนน แมวาปรากฏภาพของผหญงทตองใชชวตอยางโดดเดยวหรออยเพยงแคสองคนแมลก อยางเชน องอรและลก จากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน หรอ ซน และ เซน จากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต และบษ จากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม การอยคนเดยวหรออยกบลกของตวละคร กเปนรปแบบการใชชวตทตวละครผหญงเหลานนเลอก และยอมรบดวยตวเอง พวกเธอจงไมไดถกทอดทงจากคนอนในครอบครวหรอคนในสงคม หากแตในทางกลบกนพวกเธอเปนฝายเลอกทจะทอดทงคนอนๆ เพอออกมาใชชวตตามล าพงในสถานท ทรสกปลอดภย และคนเคยมากกวา

จากการวเคราะห พบวา การใชสญลกษณหรอเทคนคทางภาพยนตร เปนวธการหนง ทผผลตน ามาใชในการสอความหมาย เพอเนนย าใหเหนถงบรรยากาศ และพฤตกรรมความรนแรง ทปรากฏในภาพยนตรทง 10 เรอง โดยเฉพาะในฉากทตวละครผหญงกลายเปนเหยอของความรนแรง ลกษณะทถกน ามาใชบอยทสดในภาพยนตรไทยทเลอกมา แบงออกเปน 4 ประเภท ดงตารางตอไปน

186

ตารางท 5.6 การใชเทคนคทางภาพยนตรทแสดงออกถงความรนแรง ภาพยนตร โทนส ขนาดภาพ ทศทางแสง ภาพมมสง

รอน เยน ระยะใกล ระยะ ปานกลาง

ดานขาง ดานหลง

1. เรองตลก 69 2. ขงแปด 3. คนไรเงา 4. คนเลนของ 5. อ ามหตพศวาส 6. แฝด 7. เมมโมร รกหลอน 8. ชอคโกแลต 9. เชอดกอนชม 10. ชวฟาดนสลาย

ขอสงเกตทไดจากตารางท 5.6 พบวา ภาพยนตรเปนสอประเภทหนงทมการประกอบสรางโดย

ใชสญญะหลายประเภทแทนความหมาย ทไมไดสอโดยตรงผานภาพ และบทสนทนาเทานน แตยงถกประกอบสรางผานเทคนคทางภาพยนตร ทสามารถสอความหมายใหผชม เหนถงความรนแรง ทเกดขนกบตวละคร ทงทเปนผกระท า และผถกกระท าในฉากนนๆ ปรากฏอยางเฉพาะเจาะจง และมรปแบบการใชทเหมอนกนในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง เทคนคทางภาพยนตรสามารถสรางใหเกดความรสกรวม หรอความเขาใจทตรงกนระหวางผสรางกบผชมในการตความหมาย สงทเหนในภาพยนตร อยางเชน การใชโทนสรอน ขนาดภาพระยะใกล หรอใกลมากจบภาพอวยวะ ใบหนา แววตา หรอสงของบางอยางอยางเจาะจง และใชแสงแขง ในทศทางแสงดานขางของตวละคร หรอเหตการณทเกดขน ในฉากทคอนขางมด มดชด และเปนสวนตว ทงนสงผลใหตวละครมพฤตกรรมใชความรนแรงหรอตกอยในสถานการณ ทมความรนแรง บบคนใหเกดความรสกไมปลอดภย จนตองกระท าความรนแรงตอบโต หรอเพอปองกนตว นอกจากนยงมภาพยนตรไทยหลายเรอง เลอกใชภาพมมสงกบตวละครผหญง เพอตองการย าในประเดนทตวละครหลกโดยเฉพาะผหญงถกกดข ถกเหยยดหยามจากเพศตรงขาม โดยเฉพาะความรนแรงทางเพศ ผานเทคนคการถายภาพมมสงทน ามาวเคราะห สามารถทจะสอความหมายใหผชมเขาใจไดตรงกน ถงสงทผสรางน าเสนอผานสญญะและเทคนคทางภาพยนตรทนาสนใจ สรางใหเกดความสมจรงจนเรารสกเหมอนเขาไปอยในเหตการณนนๆ

187

จากการประกอบสรางภาพยนตรเกยวกบ ผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ไดแก 1) เรองตลก 69 โดย เปนเอก รตนเรอง 2) ขงแปด โดย สมศกด วงศรฐปญญา 3) คนไรเงา โดย พมพผกา โตวระ 4) คนเลนของ โดย ธนตย จตนกล 5) อ ามหตพศวาส โดย ศรณย วงษกระจาง 6) แฝด โดย ภาคภม วงศภม และบรรจง ปสญธนะกล 7) เมมโมร รกหลอนโดย ตอพงศ ตนก าแหง 8) ชอคโกแลต โดย ปรชญา ปนแกว 9) เชอดกอนชม โดย ทวา เมยไธสง และ 10) ชวฟาดนสลาย โดย หมอมหลวง พนธเทวนพ เทวกล ผวจย พบวา มภาพยนตรไทย 9 เรอง ทสราง และก ากบโดยผชาย และมภาพยนตรไทยเพยงเรองเดยว ทมผก ากบเปนผหญง คอ พมพผกา โตวระ จากภาพยนตรเรอง คนไรเงา ภาพยนตรเรองนน าเสนอเรองราวในมมมองของผหญงทมตอผชาย และผหญง โดยเลาผานจดยนของตวละครผหญง 2 คนในเรอง คอ สปาง และ บษบา ผหญงทเปนทงเหยอ และผกระท าความรนแรง ผานการแสดงออกทาสหนา แววตา ทเปนอวจนภาษา เพอสอความคด ความรสกมากกวาทจะแสดงออกโดยการพดออกไปตรงๆ โดยเฉพาะประเดนเกยวกบความรก และความสมพนธระหวางผชายกบผหญง ผานจดยนของตวละครผหญงทงสองคน ทมความแตกตางอยางสนเชงทงในดานความคด และการใชชวต ผวจยเหนวา ในขอน คอ การแสดงใหเหนถงความพยายาม ทจะไมสรางภาพเหมารวมผหญงของผ ก ากบในการสะทอนผานมมมองความรก และการใชชวตทแตกตางกนระหวาง สปาง กบ บษบา ซงเปนลกษณะตวละครผหญงท พมพผกา ตองการน าเสนอใหเหนถงความเปนปจเจกชนอยางชดเจน มความแตกตาง มอสระในการเลอกใชชวตในแบบทตวเองคดวาเหมาะสม อยางไรกตามเมอความจรงทกอยางเปดเผยในตอนจบของภาพยนตร ทง สปาง และ บษบา กลบมความคดเหนทตรงกน ขอนสะทอนใหเหนวาผหญง แมจะมความแตกตางในระดบปจเจกชน แตเมอมองในสวนของความรสก ความคดของผหญงทงสองคนแลว กลบมความตองการเหมอนกน เชน คาดหวงความส าเรจ ทงเรองความรก การไดรบการยอมรบ และรบไมไดกบการถกนอกใจ ทผหญงมองวาเปนการท าลายศกดศร ความเทาเทยมและไมวาจะเกดจากสาเหตใด กน ามาสการท าลายความเชอใจ ท าลายความสมพนธทมใหกน ซงเปนเรองทยอมรบไมได โดยไดสะทอนใหเหนผานความคด และพฤตกรรมของทง สปาง และ บษบา ทมความแตกตางในตอนตนเรอง กอนทจะเรมเปลยนแปลงน าไปสความขดแยงทเกดขน จนกระทงเกดการยอมรบในความคดของกนและกนในชวงทายของภาพยนตร ซงเปนลกษณะความสมพนธระหวางผหญงกบผหญง ทคอนขางจะมความซบซอนและสบสนมท งความขดแยง ไมเขาใจกน แตในขณะเดยวกนกมความเหนอกเหนใจตออกฝายหนง เมอรวาชวตตองผานอะไรมาบาง ทงยงสะทอนใหเหนถงความคาดหวง ความปรารถนาของผหญงทมตอคนรอบขางโดยเฉพาะกบคนรก คอ ผหญงตองการ การยอมรบ ความซอสตย และการใหเกยรตกน ซงเปนเรองทผหญงมองวา สามารถสรางใหเกดความเทาเทยมกนได และเปนเรองส าคญในการใชชวตรวมกน แมวาผชายกบผหญงจะมความแตกตางกน

188

การน าเสนอของ พมพผกาในลกษณะนจงเปนการเปดพนทของผหญงในโลกภาพยนตร และสะทอนใหเหนมมมองความคดของผหญง ทเปลยนแปลงไปภายใตบรบทของสงคมไทย ทยงคงมคานยม และอดมคตเดมๆกดทบอย และเปนสาเหตน ามาสการกดข การใชความรนแรงทเกดจากความไมเทาเทยมกน การไมเคารพในศกดศรระหวางกน สอดแทรกอยภายใตบรบทของสงคมทมการเคลอนไหวอยตลอดเวลาในเรองของความเทาเทยม และการมเสรภาพเปนของตวเองโดยจะตองไมมใครถกกดขใหดอยคาไปกวากน

ในสวนของภาพยนตรไทยอก 9 เรอง ทถกประกอบสรางและก ากบโดยผชาย จะเหนไดวาประเดนตางๆ ทน าเสนอเปนการสะทอนมมมอง ความคด และทศนคตของผชาย ทมตอผคน และบรบทของสงคมไทย โดยเฉพาะประเดนทเกยวของกบผหญง และความรนแรงในการน าเสนอของภาพยนตรไทยทง 9 เรอง พบวา ตวละครผหญงยงคงมบทบาท ทส าคญอยกบเรองสวนตว และความรบผดชอบของผหญงกบเรองภายในบาน และเปนผทถกกระท าความรนแรงอยางโหดรายมากอน แสดงใหเหนถงลกษณะการมองตวละครผหญงแบบเหมารวมของผชาย ทมองวาผหญงยงคงเปนเพศทออนแอ สวยงาม และใหความส าคญกบเรองความรก ความผกพน และเมอเกดความขดแยงกไมกลาทจะแสดงออกโดยตรง ไมกลาทจะเปนฝายเรมใชความรนแรงกอน ทงทางรางกาย และทางวาจา เชน การพดในลกษณะของการตงค าถามของตวละครผหญง สะทอนใหเหนถงความออนแอ เกบกดอยภายในจตใจ แตในขณะเดยวกนเมอถงจดททนไมไหวผหญงกจะระเบดออกมาเปนพฤตกรรมความรนแรงทไมสามารถจะอธบายเหตผลได เพราะเปนเรองของอารมณทเกดขน เชน บษ จากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ทเอาเนอคนมาท าเนอเปอยหรอภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต ตวละครผหญงในภาพยนตรจงเปนตวละครทมความซบซอนทางความคด และความรสก ทยากจะอธบาย ทงยงเปนตวละครมความผดปกต ซงการน าเสนอตวละครผหญงทผดปกตและมพฤตกรรมความรนแรงในภาพยนตร เปนการสะทอนใหเหนวาความรนแรงทเกดขน ไมไดเกดจากความตงใจหรอความรสกผดชอบ แตเกดขนจากอารมณ และความรสก ทผชาย และภาพยนตรไมสามารถอธบายได แตเปนการน าเสนอตวละครผหญงทถกกระท าความรนแรง ทงจากคนภายในครอบครว และจากคนรจกอนๆในสงคมใหกลายเปนสาเหตทบบบงคบผหญงใหกระท าความรนแรง การน าเสนอลกษณะน สรางใหเกดแบบแผนทตายตวในการน าเสนอ และเปนการสรางภาพเหมารวมใหกบตวละครทงผหญง และผชายในภาพยนตรไทย

จากการน าเสนอของภาพยนตรไทย จะเหนไดวา ภาพยนตรไทยสวนใหญ ถกประกอบสรางอยภายใตมมมองของผชาย มากกวามมมองทมาจากการประกอบสรางของผหญง ซงเปนการสะทอนใหเหนวาพนทในโลกของภาพยนตรไทย ยงคงเปนพนทส าหรบผชาย โดยเฉพาะในสวนของผผลต และผ ก ากบ (กาญจนา แกวเทพ, 2541 อางถงใน พนดา หนสวสด, 2544) ดงนน เรองราวทภาพยนตรน าเสนอโดยเฉพาะประเดนของผหญงและความรนแรง จงมลกษณะทเหมอนกนอยหลายประการ โดยภาพยนตรไดสะทอนภาพของผหญง ผานภาพตวแทน (Representation) ทถกผลตซ าในมมมองของ

189

ผชายเปนสวนใหญ เชน การน าเสนอดานภาพลกษณของผหญง หรอการน าเสนอใหผหญงตกเปนเหยอของความรนแรงโดยผชาย แตอยางไรกตาม ยงมภาพยนตรไทยจ านวนหนง ไดน าเสนอประเดนทนาสนใจ คอ การน าเสนอภาพของผหญงโสด ทสามารถดแลตวเองได โดยทไมตองพงพาครอบครวหรอคนรก หรอการน าเสนอใหผหญงเปนฝายทเรมใชความรนแรงกอน ทงตอเพศตรงขามและเพศเดยวกนในภาพยนตร ซงเปนประเดนทแตกตางไปจากเดม

5.2 การน าเสนอผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย

5.2.1 ตวละครผหญงกบพฤตกรรมความรนแรง

ผวจย พบวา ภาพของตวละครผหญงในภาพยนตรไทยสวนใหญ เปนตวละครทถกกระท าความรนแรงจากผชายกอนเสมอ โดยมสาเหตมาจากทศนคตทไมถกตองของผชายเกยวกบความไมเทาเทยมกนในประเดนเรองเพศ และความสมพนธเชงอ านาจทผชายมองวาผหญงยงอยในสถานะทดอยกวา เปนสงของทสามารถถกจบจองเปนเจาของได หรอเปน “วตถแหงความปรารถนา” (Object of Desire) เปนวธการทผชายมองผหญง ดวยการถอสทธเหนอรางกาย และผชายกรสกวาตวเองมอ านาจ และมความชอบธรรม ทจะท าอะไรกไดกบผหญง ทเปนภรรยา หรอลกของเขา ซงผหญงบางคนกยอมใหตวเองตกอยภายใตอ านาจดงกลาว เพอใหผชายปกปอง และเพอรกษาความสมพนธระหวางกน(Fredrickson & Roberts, 1997) ความสมพนธลกษณะน จงเปนการงายทจะน ามาสการกระท าในลกษณะของการกดข และการใชก าลงกระท าการบงคบใหอกฝายจ ายอม เพอสนองความตองการของตวเอง ตวอยางเชน ตวละครอยาง บษ ในภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม หรอ บม ในภาพยนตรเรอง คนเลนของ ซงตวละครผหญงทงสองตางตกเปนเหยอของความรนแรงทางเพศ โดยผชายทเปนพอและคนรก กอนทพวกเธอจะลกขนมาตอสหรอเรยกรองความเปนธรรม ซงการน าเสนอลกษณะน สะทอนใหเหนวา ผหญงในภาพยนตรไทยยงถกน าเสนอผานมมมองของผชาย ทน าเสนอใหความขดแยงกบการใชความรนแรงระหวางตวละครผชาย และผหญง ใหเปนสวนหนงในความสมพนธทเกดขนอยางหลกเลยงไมได มความเปนเหตเปนผลซงกนและกน โดยภาพยนตรไทยสวนใหญยงน าเสนอตวละครผหญงใหเปนผถกกระท าความรนแรงกอน และจ าเปนตองใชความรนแรงเพอตอบโต ปองกนตว หรอเพอหยดการกระท าของตวละครผชาย ทงนมภาพยนตรไทยหลายเรอง น าเสนอตวละครผหญงทใชความรนแรงโดยมอาวธ หรอมผชวย ซงเปนการเพมโอกาส หรอเพมอ านาจในการกระท าความรนแรงของตวละครผหญง และเปนสาเหตน ามาสความเสยง ทจะเพมใหปญหาความขดแยงใหบานปลายมากยงขน ตวอยางเชน ดาวไสว จากภาพยนตรเรอง ขงแปด ทใชปนยงสามตวเองตายจนตองกลายเปนนกโทษในขอหาฆาผอนโดยเจตนาสญเสยอสรภาพ หนาทการงานทด

190

จากการน าเสนอภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา มภาพยนตรไทย 3 เรอง ทตวละครผหญงเปนฝายวางแผนเพอลอใหเกดการกระท าความรนแรงกอน คอ แพรว จากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส แพรว เปนตวละครผหญงทถกกระท าความรนแรงโดยเพอนผชายในวยเดก ซงในครงนนเธอเปนฝายทสามารถเอาชนะคนทท ารายเธอได ท าใหเธอเกดความรสกมนใจ และเรมพฒนาพฤตกรรมนยมความรนแรงมาเรอยๆจนโต แพรว วางแผนโดยการแสดงตนเปนเหยอทออนแอ เพอเชอเชญใหผชายมากระท า เพอทจะแบลกเมลผชายคนนนในภายหลง สะทอนใหเหนสวนลกในจตใจของเธอ ทเตมไปดวยเสนห มารยา ใชความเปนผหญงทมรปรางหนาตาสวย และการแตงกายทเนนใหเหนสดสวน เพอใชหลอกลอใหผชายใหตายใจ และทายทสดกตกเปนเหยอทเธอหลอกใช หรอ พลอย จากภาพยนตรเรองแฝด พลอย เปนตวละครทตองการความรกจากผชาย ทไมเคยรกเธอเลย แตเธอกลบยอมท าทกอยางเพอทจะไดเขามาครอบครอง โดยไมสนใจวาวธการนนจะท ารายใคร จนทายทสดเมอความจรงเปดเผยเธอกตองสญเสยทกอยางทเธอเคยครอบครอง และ ยพด จากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ตวละครผหญงทรกอสระ และมความทะเยอทะยานสามารถท าไดทกอยางแมแตการนอกใจสาม เพอไปอยกบคนทตวเองหลงรก กอนททกอยางจะจบลงดวยโศกนาฏกรรมความรก ทไมมใครสมหวง ซงการน าเสนอใหตวละครผหญงเปนฝาย ทเรมกระท าความรนแรงกอนในภาพยนตรไทย เปนการสะทอนใหเหนถงมมมองทมการเปลยนแปลงของผหญงในมตทมความหลากหลายชดเจนมากยงขน ทงในดานความคด ทศนคต ดานอารมณ และความรสกมเสรภาพทจะแสดงออกถงความตองการ ความปรารถนา และเหนแกประโยชนสวนตวมากกวา ทจะค านงถงความถกตอง ผหญงกเปนเพศทสามารถท าไดทกวธเพอใหไดในสงทตวเองตองการ โดยใหความส าคญในเรองศลธรรม และความถกตองนอยลง สะทอนถงดานมดในจตใจของตวละครผหญงในภาพยนตรไทยในปจจบนใหชดเจนมากขน ผานภาพลกษณทดด มเสนห นาหลงใหลตอเพศตรงขาม ทงยงมความมนใจในตวเองมากขน และแฝงไปดวยอนตราย กลาเสยง ไมกลวทจะกระท าความรนแรงกอน ซงในสวนนมความสอดคลองกบทฤษฎจตวเคราะห ของ ฟรอยด วาดวยเรองของ Id และการกระท าทเกดจากแรงจงใจในจตไรส านก (Unconscious Mind) แรงขบตามสญชาตญาณแหงความตาย (Thanatos or Death Instinct) ทมอยในมนษยทกคนไมวาจะเปนผหญงหรอผชาย (ศรเรอน แกวกงวาล, 2551)

ลกษณะตวละครผหญงทพบ ยงสะทอนใหเหนถงความเปลยนแปลงของผหญงเปนผหญงสมยใหมมากขน ไมตองการทจะอยในกรอบเดมๆของสงคม เปนลกษณะของปจเจกชนทมความเปนตวของตวเอง มอสระ มเสรภาพทางความคด และการเลอกใชชวต มความพยายามในการตอสกบความเปลยนแปลงทเขามาในชวต กลาทจะแสดงออกทางอารมณความรสก ความตองการ และไมยอมใหตวเองถกเอารดเอาเปรยบ ทงยงมองวาตวเองกมสทธ และมความเทาเทยมทจะกระท าไดเหมอนกบตวละครผชาย เชน การนอกใจ ไมซอสตยตอคนรกของยพด หรอการทผหญงคนหนงสามารถท าไดทกอยางเพอใหไดครอบครองในสงหรอคนทปรารถนา เชน แพรว จากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส และ

191

พลอย จากภาพยนตรเรอง แฝด การกระท าของตวละครทงสาม แมจะไมใชวธการทถกตองแตกเปนการสะทอนใหเหนวาผหญงเรมทจะตระหนก หรอรบรวาตวเองกมเสรภาพในการแสดงออกทงในดานความคด และพฤตกรรม มความเทาเทยมไมตางจากผชาย และไมยอมใหใครมากดขหรอตองจ ากดอยแตภายในกรอบเดมๆทสงคมก าหนดขน ซงมความสอดคลองกบสตรนยมแนวเสรนยม ทใหความส าคญในเรองความเทาเทยม และเสรภาพในการแสดงออกทงในดานความคด และการกระท า และสามารถทจะเลอกทางเดนชวตไดดวยตวเอง

นอกจากน ภาพยนตรไทยยงน าเสนอตวละครผหญงทมการใชความรนแรงกบผหญงดวยกน ซงสวนใหญเกดจากความเขาใจผด ความขดแยงในความสมพนธน ามาสความรสกอดอด คบแคนใจ หรอการใชความรนแรง เพอระบายอารมณความโกรธเกลยด ทเกดขนจากความไมลงรอย ซงการกระท าในลกษณะนของตวละครผหญงมความสอดคลองกบ ทฤษฎจตวเคราะห ทมองวามนษยทกคนมสญชาตญาณแหงความตายท าใหมนษยแสวงหาความพงพอใจ โดยแปรรปมาเปนความกาวราว และความรนแรง โดยเฉพาะในเหตการณทท าใหตวละครผหญงเกดความรสกอดอด เจบปวดใจ น ามาสการใชความรนแรงทงความรนแรงทางรางกาย เชน การตบต ฉดกระชากตว หรอการขมขดวยอาวธ และความรนแรงทางวาจา เปนในลกษณะของการดาทอ ใชค าพดเสยดสซงกนและกนระหวางตวละครผหญง (Berkowitz, 1962; Baron & Richardson, 1994) เพอระบายความโกรธเกลยด ความอดอดคบแคนทมตอกน แตไมไดมเจตนาทจะมงหวงตอชวตของอกฝายหนง เปนลกษณะอยางหนงในพฤตกรรมความกาวราว ของมนษยทถกขบออกมาในชวงเวลาทไมสบายใจ ตวอยางเชน ตม กบ เพญ จากภาพยนตร เรองตลก 69 ทมการใชความรนแรงทางกาย และทางวาจาท ารายกน เพราะความเขาใจผดในอกฝายหนง หรอ สปาง กบ บษบา จากภาพยนตรเรอง คนไรเงา ทมการใชความรนแรงทางกายกระท าตออกฝาย เพราะความคบแคนใจหลงจากไดรความจรงทเกดขน

ยงไปกวานน ตวละครผหญงในภาพยนตรไทยยงถกน าเสนอใหแสดงความพยายามในการท ารายตวเองตลอด จนถงความพยายามในการฆาตวตาย ตวเองเชน การท ารายรางกายโดยใชอาวธ หรอยาเสพตด และหลายตวละครผหญงเลอกทจะฆาตวตาย เพอเรยกรองความสนใจจากคนรกหรอเพอหลบหนปญหาทเกดขน การท ารายตวเอง และการฆาตวตายของตวละครผหญงเปนความรนแรงทปรากฏอยในภาพยนตรไทย 9 เรองจากทวเคราะหทงหมด 10 เรอง คอ ภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต เพยงเรองเดยว ทไมปรากฏภาพการท ารายตวเองของตวละครผหญงจาก การน าเสนอดงกลาวสะทอนใหเหนวา ความรนแรงไมไดเกดจากความไมเทาเทยมกนในเชงอ านาจระหวางผชายกบผหญงเทานน แตสามารถเกดขนไดในความสมพนธเชงอ านาจทเทาเทยมกนระหวางผหญงดวยกน และความรนแรงยงสามารถเกดขนจากสภาพจตใจทไมปกตของผหญง ทอยในภาวะเจบปวยเรอรงจากเหตการณความรนแรงในอดต สะสมจนเกดเปนความรสกหมดหวง ซมเศรา และเกดความรสกวาตวเองไรคา ไมเปนทตองการของใคร จงสรปไดวา การใชความรนแรงเปนพฤตกรรมอยางหนงทแฝงอยในมนษยทกคน

192

และจะแสดงออกอยางชดเจน เมอถกบบคนกดดนจากคน หรอเหตการณทเลวราย ท าใหตองเผชญหนากบความผดหวง ความขดแยงอยางรนแรงในชวต ความรนแรงจงกลายเปนวธการหนงทมนษยทกคนเลอกน ามาใชในการยตความขดแยงทเกดขน เพราะสามารถแสดงใหเหนผลของการกระท าทเกดขนรวมถงความรสกของผทถกกระท าไดในทนท

จากภาพยนตรไทยทไดรบเลอกทง 10 เรอง ผวจยไมพบวา มตวละครผหญงทยนยอมใหถกกระท าความรนแรงเพยงฝายเดยว เชน ภาพยนตร เรองตลก 69 และภาพยนตรเรอง ขงแปด ตวละครผหญงทงสองเมอถกกระท าความรนแรงกอนจนบอบช าทางรางกาย และจตใจ พวกเธอกพรอมทจะตอบโต ไมยอมใหใครมาเอาเปรยบ หรอมาท ารายเพยงฝายเดยว ซงเปนการสะทอนถงความเปลยนแปลงของตวละครผหญงในปจจบน ทใหความส าคญในเรองความเทาเทยมกนมากขน รวมถงความสมพนธเชงอ านาจระหวางมนษยดวยกน ทผหญงกมความตองการจะท าใหเกดความเทาเทยมกนในสงคมไทย แมวาสงคมไทยยงคงมคานยม ประเพณ และทศนคตเดมๆของคนในสงคม จากการปลกฝงโดยสถาบนตางๆ ท าใหผหญงบางคนตองตกเปนเหยอของความรนแรง ภาพยนตรเหลานสะทอนความพยายามของผหญงในการตอส เพอใหไดมาซงความเทาเทยมกน ซงในสวนนมความสอดคลองกบแนวคดสตรนยม (Feminism) ผหญงมความพยายามทจะเรยกรองเรองความเทาเทยมกนในสงคม และเพอเปลยนแปลงความเชอทไมถกตองในสงคม ทท าใหผหญงมสถานะทดอยกวาผชาย รวมถงเสรภาพทผหญงตองไมจ านนตอการถกกดข อยางไรกตาม ผวจยพบวา มบางประเดนทไมสอดคลองกบแนวคดสตรนยม คอ การน าเสนอตวละครผหญงทมพฤตกรรมใชความรนแรงในการจดการความขดแยงทเกดขน ซงเปนสงทขดกบแนวคดสตรนยม ทพยายามเรยกรองความเทาเทยมกนโดยสนต เนองจากการใชความรนแรงไมสามารถทจะน ามาสความเทาเทยมโดยแทจรง ผวจยสรปไดวา สตรนยมในโลกภาพยนตร และในโลกความเปนจรงของสงคมไทยในปจจบนมความเชอมโยงกน มการเคลอนไหว และมการเปลยนแปลงใหเหนเปนรปธรรมอยางชดเจนในหลายประเดนทเกยวของกบผหญง เชน การทผหญงมเสรภาพในการแสดงออกทางความคด การเลอกใชชวตทมอสระมากขน ผหญงมบทบาทหนาท และความรบผดชอบนอกบานไมนอยไปกวาผชาย และมการน าเสนอตวละครผหญงทสามารถเลยงดตวเองโดยไมตองพงพาครอบครว ซงเปนการสะทอนใหเหนวาผหญงเรมทออกมาจากพนทสวนตวเขาสพนททเปนสาธารณะมากขน

5.2.2 การน าเสนอภาพลกษณของตวละครผหญงในภาพยนตรไทย การน าเสนอตวละครผหญงในทางกายภาพของภาพยนตรไทย พบวา ภาพยนตรไทยทง 10

เรอง น าเสนอลกษณะทางกายภาพของตวละครผหญงในภาพยนตร มลกษณะทเหมอนกน คอ เปนผหญงทมรปรางหนาตาทด รจกแตงตว และมเสนหตอเพศตรงขามถงแมวาจะเคยผานการแตงงานหรอมลกมาแลว กยงเปนผหญงทดมเสนหเปนอยางมาก เชน ยพด จากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย หรอ

193

องอร จากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ตวละครผหญงทงสองคนแมจะผานการแตงงาน และมลก แตกสามารถทจะดงดดสายตา และความสนใจของผชายดวยเสนหความเปนหญง ซงการน าเสนอลกษณะนเปนการสะทอนอยภายใตมมมองความคดของชายเปนใหญ ทยงมองผหญงเปนวตถทางเพศ มไวส าหรบการจองมอง ผชายตองการใหผหญงมความออนหวาน นาทะนถนอม มลกษณะของเหยอ และเปนลกษณะของผตาม สะทอนอดมคตเดมๆของผชาย ทมองผหญง และสรางภาพเหมารวม เพอกดทบผหญงผานการน าเสนอของภาพยนตร

ดานความคด และดานจตใจของตวละครผหญง ผวจยพบวา ภาพยนตรไทยทง 10 เรองไดน าเสนอออกมาใหมลกษณะทเหมอนกน คอ ตวละครผหญงทพบในปจจบนเรมมความคดททนสมย มความมนใจในตวเอง กลาทจะปรบเปลยนตวเอง กลาทจะเผชญหนากบความเจบปวด และมความกลาในการตดสนใจมากขนเปนลกษณะของผหญงสมยใหม ทสามารถเลยงดตวเองไดโดยไมจ าเปนตองพงพาครอบครว สามารถใชชวตไดอยางอสระในแบบทตวเองตองการ ในเรองความรกกแสดงออกชดเจนมากขนทงการกระท าและการตดสนใจ และเปนเพศทเตมไปดวยแรงขบเคลอนดวยสญชาตญาณแหงความตาย (Thanatos or Death Instinct) เชน พฤตกรรมการนอกใจ คบชของ ยพด ในภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย หรอ พฤตกรรมของ พลอย ในเรอง แฝด ตวละครผหญงทงสองคนสามารถท าทกอยางเพอใหไดครอบครองคนทรก ไมวาจะเปนการโกหก นอกใจ สวมรอย หรอแมแตการฆาคน พฤตกรรมเหลานเปนการสะทอนใหเหนถงสญชาตญาณดานมด ทถกเกบกดอยภายในจตไรส านก (Unconscious Mind) มความสอดคลองกบ แนวคดจตวเคราะห ของฟรอยด ทมองวามนษยเตมไปดวยแรงผลกดนใหเกดความอยาก และความปรารถนาเพอใหตวเองมความสข และตองการการยอมรบจากสงคม กลายเปนแรงผลกดนทส าคญในการกระท า เชน การทตวละครผหญงถกกระท าใหเจบปวด ทงกาย และจตใจจากคนทรก จนรสกสญเสย ผหญงกพรอมทจะท าทกอยางไมวาจะเปนการแกแคน หรอแยงชงเพอใหไดในสงทสญเสยกลบคนมา ตวละครผหญงในปจจบนเรมทจะยอมรบ และกระท าสงทผดทงในทางกฎหมายและศลธรรมไดงายขน เชน การใชความรนแรงในการแกแคน มความกลามากขนทจะกระท า และมความคดทเหนแกประโยชนของตวเองมากขน เชน การใชความรนแรงทผหญงไดกระท าไปเปนสงทถกตอง และเปนทางออกทดทสดในการจดการกบปญหาทเกดขน แตในขณะเดยวกนจตใจของตวละครผหญงกเตมไปดวยความขดแยง ความสบสนอยางชดเจน โดยเฉพาะการตดสนใจในชวงเวลาวกฤต ทเปนจดเปลยนใหกบชวต เชน ตม จากภาพยนตร เรองตลก 69 ทตองตดสนใจวาจะคนเงนทพบหรอเกบเงนเอาไวสานฝนตวเองหรอ สปาง จากภาพยนตรเรอง คนไรเงา ทเกดความสบสนในจตใจเมอ บษบาถามเธอวา “ใชมยละคะถาเปนคณ คณกตองท าแบบนเหมอนกนใชมย” ตวละครผหญงทงสองจะแสดงใหเหนถง ความซบซอนในจตใจของมนษย ทเปนเรองปกตเมอตองเผชญหนากบเหตการณทบบคน ใหตองตดสนใจท าในสงทไมไดคาดการณมากอน สะทอนใหเหนวาตวละครผหญงในภาพยนตรไทยในปจจบน มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามเหตการณทเกดขนใน

194

ชวต และน าเสนอใหมความเปนมนษยมากขน ทมความซบซอนทงดานอารมณ ความรสก และการแสดงออก ซงมความแตกตางอยางชดเจนกบตวละครผชายในภาพยนตรไทย ทถกน าเสนอใหเปนตวละครลกษณะแบน คอ แบง คนด กบ คนเลว อยางชดเจน อยางเชน ผชายทแสนด อบอน เปนผชายในฝนของผหญงอยาง ว จากภาพยนตรเรอง แฝด หรอ ผชายทชอบใชความรนแรงอยางเชน ชย จากภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส ใหเปนตวละครทเลวตลอดทงเรอง ซงในอกทางหนงกเพอสะทอนเหนถงความเดดเดยวในการตดสนใจ วาจะท าหรอไมท าดวยความมนใจ เปนลกษณะความเขมแขงของผชาย การน าเสนอตวละครผชายในลกษณะนของภาพยนตรไทย ท าใหตวละครผชายมความเปนมนษยนอยกวาตวละครผหญง และยงเปนการตอกย าถงอดมคตเดมๆ ในสงคมไทย ทถกผลตซ าๆ อยางไมเทาเทยมกนในเชงอ านาจ โดยใหผชายเปนเพศทกลาหาญ กลาตดสนใจ เปนผกระท า และมองวาผหญงยงออนแอกวาตวเอง เปนอดมการณทแฝงดวยอ านาจของผชายในสงคมไทย ทยงกดทบผหญงอย (พนดา หนสวาสด, 2544; Foucault, 1970) อดมการณเดมๆในสงคมไทยนอกจากท าใหผชาย และผหญงเกดความไมเทาเทยมกนในเรองอ านาจแลว ยงเปนสาเหตหนงทเพมใหเกดความขดแยงทางความคด หรอเกดความไมเขาใจกนระหวางผชายกบผหญงใหมมากขน และน ามาสการกระท าความรนแรงกระท าตอกน

ดานเกยวกบหนาทการงานของตวละครผหญงในภาพยนตรไทย ผวจยเหนวา ประเดนนแมจะถกน าเสนอใหเหนไมชดเจนนกในตวละครผหญง แตเมอพจารณาในสวนของสถานภาพและบทบาทของผหญงในภาพยนตร จะเหนวามภาพยนตรไทยหลายเรองน าเสนอภาพผหญงทเปนคนโสด หรอหยารางและออกมาใชชวตตามล าพงในสงคมเมองเพมมากขน เชน ตม จากภาพยนตร เรองตลก 69 หรอ บษ จากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ทสามารถจะหาเลยงตวเองไดโดยไมตองพงพาคนอนหรอแมแตผหญงทมบทบาททเปนแมตองเลยงลก อยาง ซน จากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต หรอ องอร จากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ตวละครผหญงทงสองรบบทบาทเปนแมทตองเลยงลกคนเดยวโดยไมพงพาผชาย บทบาททไดรบเปนการสะทอนใหเหนถงหนาท และความรบผดชอบทเพมมากขนในตวละครผหญงทตองดรบผดชอบทงเรองภายในบานและเรองนอกบาน ถงแมวาตวละครผหญงยงมต าแหนงงานทดอยกวาผชาย มหนาทการงานทต ากวาเปนเพยงลกจาง พนกงานระดบกลาง หรอผ ประกอบอาชพคาขายทวไป แตกเปนการสะทอนใหเหนวาผหญงไทยในปจจบนไมไดถกกกอยในขอบเขตของค าวา “บาน” อกตอไป แตสามารถทจะรบผดชอบงานภายนอกบานไดมากขน การน าเสนอลกษณะนจงมความสอดคลองกบสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist Feminism) แสดงใหเหนถงการปรบตว การเคลอนไหว ของผหญงในดานหนาทการงานในทศทางทดขน และมความสอดคลองกบความเปนจรงในสงคมไทยในปจจบนทผหญงออกมาท างานนอกบานมากขน หรอประกอบอาชพสวนตวเพอหาเลยงตวเองและครอบครว อยางเชน “ผลสถตดานการงานของผหญงในปจจบน” พบวา ผหญงเปนก าลงแรงงานส าคญทมสวนชวยพฒนาประเทศ อตราการมสวนรวมในก าลงแรงงานของ

195

ผหญงมากกวารอยละ 60 ในชวงป 2548-2550 โดยผหญงจะท างานในภาคเกษตรกรรม และภาคบรการมชวโมงการท างานเฉลยประมาณ 45 ชวโมงตอสปดาหไมแตกตางจากผชาย (ส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว, 2551, น. 49-56) หรอจาก “การส ารวจภาวการณท างานของประชากรในประเทศ พ.ศ. 2551” พบวา ประเทศไทยมประชากร 38.3 ลานคนอยในก า ลงแรงงาน โดยแรงงานเพศชายคดเปนรอยละ54 ของแรงงานทงหมด ขณะทแรงงานหญงคดเปนรอยละ46 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2551, น. 50) เมอพจารณาผลทางสถตกบการน าเสนอในประเดนนของผหญงในภาพยนตรไทย แสดงใหเหนวามสวนทสอดคลองกบความเปนจรงมากขน แมวาจะยงมตวละครผหญงในภาพยนตรทไมมสวนเกยวของกบประเดนน แตถกน าเสนออยในเรองของความสมพนธเกยวกบความรกระหวางชายหญงมากกวา การน าเสนอผหญงกบดานการงานทเปนเรองสาธารณะ ซงในสวนน เปนการสะทอนใหเหนถงอดมคตเดมๆในสงคมไทยทยงคงมอย และจ ากดใหผหญงมความส าคญอยแตเรองภายในบานโดยใหผชายมบทบาทเปนผน าครอบครวเปนความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนท าใหผหญงบางสวนถกเอารดเอาเปรยบและถกกระท าความรนแรง

กลาวไดวา ตวละครผหญงในภาพยนตรไทย เปนตวละครทตองเผชญหนากบปญหาความขดแยงโดยตรงไมวาจะเปนความขดแยงกบคนภายในครอบครว หรอความขดแยงกบคนอนๆในสงคม ทยงถกครอบง าจากอดมคต คานยม และประเพณในสงคมท าใหผหญงยงตกเปนเหยอของการใชความรนแรงมากกวาผชาย ซงพบในภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ในประเดนความขดแยงทภาพยนตรไทยน าเสนอสวนใหญยงเปนเรองทของเกยวอยกบความรก ความสมพนธระหวางตวละครผชายกบตวละครผหญง และยงมความขดแยงทเกดจากจตใจใตส านกของมนษยทเตมไปดวยความตองการ ความปรารถนา หรอการระบายความอดอดคบของใจของตวละครผหญงทตองเผชญกบเหตการณความรนแรงทเกดขนจนน ามาสการแสดงเปนพฤตกรรมความรนแรงทงทตงใจและไมตงใจกระท าตอผทเคยท ารายตนมากอน หรออาจกระท าตอคนอนๆทมสวนเกยวของกบเหตการณนนๆในภาพยนตร กอนทจะน าผ ชมมาสบทสรปในตอนจบของตวละครท งผ หญงและผ ชายทใชความรนแรงใหมจดจบเหมอนกน คอ ตวละครทใชความรนแรงจะตองพบกบความผดหวงในสงทตนปรารถนา และตองพบกบความสญเสยในชวตและทรพยสน เปนบทลงโทษใหกบตวละครผชายทชอบใชความรนแรงกบผหญงหรอกบคนอนๆจะถกตามลางแคน และถกฆาตายดวยฝมอของคนทตวเองเคยกระท าเอาไวโดยเฉพาะผหญง และตวละครผหญงทใชความรนแรงกจะตองเผชญกบบคคลหรอเหตการณทเลวรายมากยงขนบบบงคบใหตองกระท าความรนแรงซ าๆโดยปญหาทเกดขนกไมสนสดลง จดจบของตวละครผหญงหากไมถกฆาตายกตองหลบหนกลายเปนผตองหา หรอไมกกลายเปนคนทมอาการทางจต และหลายตวละครผหญงกมพฤตกรรมฆาตวตายเพอหนปญหาในตอนจบของภาพยนตรไทย

196

5.2.3 การเลาเรองผหญงกบความรนแรงในภาพยนตรไทย การเลาเรอง (Narrative) ของภาพยนตรไทยทเกยวของกบผหญงกบความรนแรงในปจจบน

โดยสวนใหญภาพยนตรไทยทเลาเรองเกยวกบผหญงและความรนแรง ผวจยพบวา จากภาพยนตรไทยทง 10 เรอง มภาพยนตรเพยงเรองเดยวเทานนทถกเลาผานจดยนของผชาย (บคคลท 3) ทอยในเหตการณ แตไมไดมสวนเกยวของโดยตรงกบความรนแรงทเกดขน คอ ภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ซงในทายทสดตวผเลา (บคคลท 3) เขากยอมรบวาไมเคยเขาใจถงจตใจของคนเหลานนเลยโดยเฉพาะตวละครผหญงทชอ ยพด วาอะไร คอ สาเหตแทจรงทเธอเลอกตดสนใจแตงงานกบคนรนพอแลวมาอยทปางไมแหงน รวมถงสาเหตทแทจรงของโศกนาฏกรรมทเกดขน เพยงแตบรรยายเหตการณทตวเองเหนในลกษณะคนกลางโดยไมบอกวาใครเปนคนผดในเหตการณทเกดขนครงนน การเลาเรองของภาพยนตรเรองน สะทอนใหเหนถงความเปนมนษยทมความซบซอนในจตใจ มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาจนผเลากไมสามารถทจะลวงรความคดได แมวาตวเองจะอยในเหตการณ ยงไปกวานนภาพยนตรเรองนยงน าเสนอใหเหนจตใจดานมดของมนษยทงผหญงและผชายทมความเหนแกตว และไมมใครทเกดมาแลวไมเคยท าในเรองทผดพลาดทงการตดสนใจและการกระท า ภาพยนตรไทยเรองนตองการน าเสนอใหผชมไดเหนถงความเปนมนษยทสามารถท าไดทงเรองทดและเรองทเลวรายขนอยกบมมมองวาเราเลอกทจะมองในมมของใคร ในสวนของภาพยนตรไทยอก 9 เรอง ไดน าเสนอเรองราวผานจดยนของผหญงทมความตองการมความปรารถนาในจตใจ จนน าไปสจดพลกผนของชวต และกลายเปนผทถกกระท าความรนแรง ซงการน าเสนอลกษณะนสะทอนใหเหนนยส าคญเกยวกบความเหลอมล าในสงคม ทแมวาจะใหผหญงมอสระมากขน แตในขณะเดยวกนผหญงกยงถกกดขเอารดเอาเปรยบทงทางรางกาย และทางจตใจทเกดจากทศนคตหรออดมคตเดมๆยงคงกดทบผหญงอย ท าใหผหญงตกเปนเหยอของผชายทเหนแกตว มองวาผหญงเปนเพศทออนแอ เปนคนใตปกครอง ถอสทธเหนอกวาทจะกระท าอะไรกได หรอแมแตการใชความรนแรงจนกลายเปนรปแบบทตายตวในการเลาเรองของภาพยนตรไทย คอ ภาพยนตรเลาเรองผานจดยนของผหญงทเปนคนในเปนผทประสบกบเหตการณนนโดยตรงถกผชายกระท าความรนแรงอยางโหดราย และมภาพยนตรไทยหลายเรองไมน าเสนอถงสาเหตการใชความรนแรงของผชายกบผหญง โดยเฉพาะความรนแรงทเกดจากคนใกลชดในครอบครว ซงเปนสาเหตหลกทส าคญท าใหผหญงตองใชความรนแรง และจากการกระท าทงหมดของผชายทมตอผหญงไดสรางความชอบธรรมใหผหญงสามารถทจะใชความรนแรงตอบโต และอาจมากพอทจะใชในการลงโทษตวละครผชายเมอเทยบกบความปาเถอนทไดรบ โดยทผชมแทบไมรสกวาความรนแรงทเกดขนเปนสงทไมถกตอง และความรนแรงกไมสามารถจะแกไขปญหาทเกดขนไดทงหมด ทงยงสรางใหเกดความรสกรวมดวยไปกบการกระท าความรนแรงของผหญงตอตวละครผชาย ยงไปกวานนภาพยนตรไทยหลายเรองยงเพมโอกาสในการกระท าความรนแรงใหกบตวละครผหญงใหมอ านาจเทาเทยมกบผชาย เชน การมผชวย การมอาวธ หรอมโอกาสทดในการกระท าความรนแรงไดไม

197

ตางกน การเลาเรองผานจดยนของผหญงในภาพยนตรแมจะใหผหญงเปนเหยอของความรนแรงในตอนตน แตภาพยนตรทกเรองกจะเปดโอกาสใหผหญงมชวงเวลาทไดระบายความรสกทเกบกดไวในจตใจ และมโอกาสไดกระท าความรนแรงเทาเทยมกนหรอในบางเรองอาจมากกวาทเคยถกกระท ามา ซงเปนการสะทอนใหเหนถงการชวงชงพนทในความสมพนธเชงอ านาจระหวางผหญงและผชายผานการน าเสนอทมความหลากหลายเกยวกบผหญงในภาพยนตรไทยในปจจบน ผหญงในปจจบนไมไดคดวาตวเองออนแอจนตองพงพาผชายตลอดเวลา แตผหญงเรมมการเปลยนแปลงตวเอง มการปรบตวเพอใหคนอนๆในสงคมยอมรบ หรอตระหนกถงความเทาเทยมกนทจะไมยอมใหใครมากดข และเมอมโอกาสพวกเธอกไมปฏเสธทจะใชโอกาสนนกระท าในสงทพวกเธอคดวามนยตธรรมกบสงทพวกเธอเคยถกกระท ามา ความรนแรงทปรากฏใหเหนในภาพยนตรไทยจงเปนวธการททกคนสามารถเลอกน ามาใชในการจดการความขดแยงและความรนแรง มนษยทกคนจงเปนทงผกระท าและผถกกระท าไดเชนเดยวกนอยทใครจะเปนผกระท ากอนเทานน

5.2.4 การประกอบสรางความจรงในสงคม (Social Construction of Reality) การประกอบสรางความจรงในสงคมของภาพยนตรผานโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร

ถอวาเปนสวนส าคญในการท าความเขาใจสงทผผลตภาพยนตรในแตละเรองตองการน าเสนอ และถกประกอบสรางตรงกบความจรงทเกดขนไดหรอไมโดยสรปเปนภาพรวม ดงน

5.2.4.1 โครงเรอง (Plot) ภาพยนตรไทยสวนใหญมการน าเสนอโครงเรองโดยเลาเหตการณทเกดขนอยางเปนล าดบ โดยอาจมการตดสลบภาวการณเขามา เพอบอกใหผชมทราบถงสาเหตของความขดแยงระหวางตวละครกอนทเหตการณทกอยางจะน ามาสการเผชญหนาของตวละครบบคนใหตองตดสนใจทจะกระท าบางอยางเพอยตความขดแยงความรนแรงในขณะนน ซงผลทเกดตามมาในภาพยนตรไทยเหมอนกนทกเรอง คอ ตวละครทกระท าเรองไมด และใชความรนแรงจะตองไดรบบทลงโทษของการกระท า สวนประเดนทถกน าเสนอมากทสดในภาพยนตรไทยทมผหญงเขาไปเกยวของ ยงคงใหความส าคญเกยวกบประเดนความรก ความสมพนธระหวางบคคลทไมเทาเทยมกนทงในดานอ านาจ และเรองเพศสะทอนใหเหนวาสงคมไทยยงมความเหลอมล า และถกกดทบดวยวฒนธรรมหรออดมการณเดมๆของสงคมชายเปนใหญ โดยน าเสนอใหผชายถอสทธมากกวาในตวผหญง มองผหญงเปนวตถทสามารถครอบครองไดน ามาสการกดข และการกระท าความรนแรงกบผหญงในรปแบบตางๆ ตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน และภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ทพอกระท าความรนแรงตอลกในวยเดกสรางใหเกดปมในจตใจ และกลายเปนภาวะเจบปวยเรอรงจนโตน ามาสการใชชวตในปจจบนทไมปกตทงตอตวเองและตอผอนดงภาพตวอยาง

198

ภาพท 5.1 ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ภาพท 5.2 ภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม

หรอการทสามท ารายคนรกทงทางรางกาย และจตใจจนน ามาสการใชความรนแรงของผหญง เชน ภาพยนตรเรอง ขงแปด ภาพยนตรเรอง คนไรเงา และภาพยนตรเรอง คนเลนของ การกระท าเหลานของตวละครผชาย ลวนสงผลใหความขดแยงมความรนแรงมากยงขน เพราะเปนการท าลายความเชอใจ ความนบถอ และความสมพนธทด เปนสาเหตบบบงคบใหผหญงตองใชความรนแรงตอบโต ปองกนตวอยางหลกเลยงไมไดเพราะบคคลทกระท าความรนแรงลวนเปนคนใกลชด คนทตองใชชวตอยดวยตลอด 24 ชงโมง ทงยงเปนการเพมปญหาใหกบสงคม เชน ปญหาการหยาราง ปญหาอาชญากรรม เปนตน ตวอยางเชน

ภาพท 5.3 ภาพความรนแรงจากเรอง ขงแปด ภาพท 5.4 ภาพความรนแรงจากเรอง คนไรเงา

199

ภาพท 5.5 ภาพความรนแรงจากเรอง คนเลนของ

ภาพการกระท าเหลานของตวละครผชาย บบบงคบใหตวละครผหญงตดสนใจเลอกใชความรนแรงมาใชจดการกบความขดแยงทเกดขน ผานการแสดงของตวละครทงสองฝายในเหตการณทเกดขนอยางเปนภาวการณ คอ การเรมเรอง (Exposition) จนน ามาสความขดแยงทเกดขนวามอะไรเปนสาเหตของความขดแยงและนบเปนจดเรมตนของความรนแรง จนกระทงมการพฒนาเรองราว (Rising Action) ของตวละครจนน ามาสจดวกฤต (Climax) ทความขดแยงเรมมความชดเจนจนถอเปนจดแตกหกของความสมพนธระหวางตวละครใหตองตดสนใจแกปญหา กอนจะน ามาสบทสรป (Ending) ของเรองราวทสะทอนใหเหนวา ทายทสดแลวความรนแรงกไมใชวธการทดในการแกปญหา และตวละครทใชความรนแรงไมวาจะเปนผชายหรอผหญงจะตองไดรบการลงโทษในทสด เพอใหผชมไดตระหนกถงโทษของการใชความรนแรงและชใหเหนวาความรนแรงไมใชทางออกของการแกปญหาแตเปนการเพมใหเกดปญหาอนๆตามมา เชน ปญหาครอบครว ปญหาสงคม และอาชญากรรม เปนตน

5.2.4.2 แกนเรอง (Theme) จากการน าเสนอในภาพยนตรไทย พบวา มภาพยนตรไทย 7 เรองทใหความส าคญในประเดนเกยวของกบความรกระหวางผชายกบผหญง และความสมพนธของคนใกลชดภายในครอบครวเปนประเดนหลกในการน าเสนอผานการแสดง และบทสนทนาระหวางกนของตวละคร และเปนสาเหตสวนหนงทน ามาสความขดแยงความไมเขาใจกนจนกลายเปนความเกลยดชงทน ามาสการใชความรนแรง ในสวนของภาพยนตรไทยอก 3 เรองน าเสนอในประเดนอนๆทแตกตางกนออกไป เชน ความรนแรงในครอบครว หรอเรองราวความเจบปวดในอดตทเคยเกดขนจากคนรก และจตใจดานมดของมนษย (Unconscious Mind) ทเหนแกตว โลภ เตมไปดวยความตองการ และรกตวเองมากกวารกคนอนจนกลายเปนการท าลายความรกความเชอใจไวใจทเคยมใหกนทงยงเปนการท าลายความสมพนธจนน ามาสจดจบแบบโศกนาฏกรรมทมแตความสญเสย ตวอยางเชน บษ จากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ผหญงทตองใชชวตอยางโดดเดยว และจมอยกบความเจบปวดในอดตทเกดจากคนในครอบครวจนไมสามารถทจะไวใจใครไดอกตอไป หรอยพด สางหมอง และพะโป สามตวละครจากภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ทตองผดหวง และเจบปวดกบความสมพนธทเกดขนเพราะความรกท

200

เตมไปดวยแรงความปรารถนาในจตใจ (การนอกใจ/ การคบช) ของ ยพดกบสางหมองโดยทงสองไมไดสนใจในสงทกระท าจะถกหรอผดศลธรรมแตท าทกอยางไปตามอารมณทเกดขนภายในจตใจ

5.2.4.3 ตวละคร (Characters) ในภาพยนตรไทย พบวา จะปรากฏภาพตวละครผชายทเปนผกระท าความรนแรงตอผหญง เปนลกษณะตวละครแบบแบน (Flat Characters) คอ มการแบงแยกอยางชดเจนระหวางผชายทด คอยชวยเหลอใหความรกตอผหญงกบผชายทเลวชอบใชความรนแรง และเปนผทกระท าความรนแรงตอผหญง ทงยงเอารดเอาเปรยบผหญง เปนตวละครทแสดงออกถงความเลวรายทเกดจากดานมดในจตใจมาตงแตตน และยงเปนผสรางปมในจตใจใหกบผหญงจนน ามาสปญหาการใชชวตและปญหาการใชความรนแรงตามมา ในสวนของตวละครทเปนผหญง พบวา เปนตวละครทมความซบซอนมากกวาตวละครผชาย ทงในดานความคด และพฤตกรรมทเปนทงผถกกระท าและสามารถทจะเปลยนเปนผกระท าความรนแรงไดหากมความกดดน แรงบบคนทมากพอทงทเกดขนภายในจตใจและภายนอกตามสถานการณทมความเปลยนแปลง มความรนแรงมากขน เปนลกษณะของตวละครทกลม (Round Characters) มลกษณะนสยเหมอนมนษยทวไปมทงดานทด เปนคนออนโยน รกครอบครว และยงรจกเหนอกเหนใจผอน แตเมอถงเวลาทตวละครผหญงตองตดสนใจ และเปนชวงเวลาทมความขดแยงเกดขน ตวละครผหญงจะเปนตวละครทสะทอนใหเหนดานมดในจตใจของมนษยออกมาอยาชดเจน พรอมจะเปนผกระท าเพอใหไดในสงทตวเองตองการ ทงยงมความเหนแกตวมากขน และสามารถกระท าในสงทเลวรายเปนดานของมนษยยทถกกดทบปกปดเอาไวในชวงเวลาปกต ลกษณะเชนนของตวละครผหญงท าใหผชมสามารถทจะเอาตวเองเขาไปเปรยบเทยบ หรออาจเลยนแบบพฤตกรรมของตวละครไดงาย เกดความรสกเหนอกเหนใจทตองใชความรนแรง ท าใหรสกวาพฤตกรรมความรนแรงของตวละครหญงเกดจากแรงบบคนจนไมมทางเลอกอนจ าเปนตองใชความรนแรงในการปองกนตว หรอท าการตอบโตผกระท า ตวละครทงผหญงและผชายจงมบทบาทส าคญในการสะทอนความคดของผผลตโดยจะเหนไดจากรปแบบการกระท าทคอนขางเหมอนกน คอ ใหภาพทงผชาย และผหญงเปนตวละครทใชความรนแรงในการจดการความขดแยงโดยใหผชายเปนฝายกระท า กอนทผหญงจะตอบโตหรอแกแคนกลบคนอยางสมเหตสมผลหรออาจจะมากกวาสงทผชายเคยกระท าไว อยางเชน การแกแคนของ บษ ในเรอง เชอดกอนชม หรอ แพรว ในเรอง อ ามหตพศวาส การน าเสนอลกษณะนสะทอนใหเหนวาความรนแรงเปนสงทสอดแทรกอยในบรบทของสงคมไทยมาชานาน และเปนวธการหนงทมนษยยอมรบโดยเลอกน ามาใชยตความขดแยงเมอตองอยในสถานการณทกดดน เรมมความรนแรงมากขน และไมสามารถทจะแกไขดวยสนตวธแมวาจะทราบวาจะเกดผลเสยมากกวาผลดและยงน าไปสปญหาอนๆตามมา

นอกจากน ภาพยนตรสวนใหญยงน าเสนอเรองราว เหตการณทเกดขนอยในฉากทตวละครใชในการด าเนนชวต เชน ฉากภายในบาน หรอหองเชา สถานทท างาน และสถานทอนๆทคอนขางมดชด และปรากฏฉากทเปนชวงเวลาสอดแทรกใหเหนอยในภาพยนตรไทยหลายเรอง

201

ตวอยางเชน ชวงวกฤตเศรษฐกจ (ตมย ากง) ในป พ.ศ. 2540 จากภาพยนตร เรองตลก 69 หรอในชวง 6 ตลาคม 2519 ทการเมองไทยมการเปลยนแปลง จากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม ซงฉากจะเปนสวนทเสรมใหผชมมความเขาใจในตวละครมากยงขนถงภมหลง อาชพการงาน และความสมพนธกบคนอนๆในเรอง ภาพยนตรสวนใหญใหภาพของผหญงทอยอาศยในเมองหลวงเตมไปดวยการตอสแขงขนทงดานเศรษฐกจ และสงคม เปนผหญงท างานอยตวคนเดยวหรอเปนแมทตองเลยงลกเพยงล าพง และใหผหญงมอสระมากขนในการใชชวต แตในขณะเดยวกนกสะทอนใหเหนความเปลยวเหงา ความไมไวใจกน และการแยกตวออกจากคนอนๆในสงคมซงเปนลกษณะการใชชวตของคนในเมองใหญ ทงนบทสนทนาของตวละครนอกจากจะสะทอนความคดเหนแลว ยงสามารถแสดงใหเหนถงความสมพนธเชงอ านาจระหวางตวละครผชายและตวละครผหญงผานบทพดทสามารถตความหมายเชอมโยงกบพฤตกรรมทแสดงออกเชน การทตวละครผชายใชค าพดขมขพรอมกบการท ารายรางกาย หรอการทตวละครหญงใชค าพดดาทออกฝาย กอนทจะน ามาสการใชความรนแรงในการตอบโต เปนตน

5.2.4.4 ความขดแยง (Conflict) ในภาพยนตรไทยสวนใหญ พบวา เปนความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยทมทศนคต และการแสดงออกทางพฤตกรรมทไมลงรอยกนเกดเปนความขดแยงจนน ามาสการใชความรนแรงโดยมตวละครผหญงเปนผทถกกระท าความรนแรงมากกวาตวละครผชาย นอกจากประเดนนภาพยนตรไทยยงมการน าเสนอความขดแยงอกหนงลกษณะ คอ ความขดแยงภายในจตใจของตวละคร โดยเฉพาะตวละครผหญงทจะเหนไดอยางชดเจนเมอภาพยนตรด าเนนเรองเขาสจดวกฤตบบบงคบใหตองตดสนใจกระท าเรองทไมไดคาดคดมากอน หรอเกดจากการทตวละครผหญงถกกระท าความรนแรงใหเจบปวดทางรางกาย และโดยเฉพาะความรนแรงทางเพศ จนเกดเปนภาวะเจบปวยในจตใจ กลายเปนคนทมจตใจไมปกต และไมสามารถทจะใชชวตในปจจบนไดเหมอนกบคนอนๆ ตวละครผหญงเหลานจะแสดงใหเหนถงความขดแยงภายในจตใจทเกดขนอยตลอดเวลา มความเสยงทจะน าไปสการใชความรนแรงในการขจดปมขดแยง โดยแสดงออกมาในลกษณะของคนทไมสามารถควบคมอารมณของตวเอง และใชความรนแรงในการท ารายผอน หรอท ารายตวเอง

5.2.4.5 มมมองในการเลาเรอง (Point of view) ภาพยนตรไทยในปจจบนสวนใหญใชวธการเลาเรองแบบรรอบดานและอาจมการสลบภาวการณ ผานจดยนการเลาเรองของผหญงเปนหลก ซงการเลาเรองลกษณะนของภาพยนตรมสวนชวยใหผชมสามารถทจะหยงรจตใจของตวละครทงผชายและผหญง และส ารวจความคดความฝนของตวละครไดทกตวละคร ทราบถงประวตของแตละตวละครวาใครมความคด มทศนคตอยางไร และเคยกระท าพฤตกรรมอะไรเอาไวในอดต หรอมปมปญหาอะไรทปกปดไวในจตใจทกอยางทเกยวของกบตวละครจะคอยๆเปดเผยออกมา รวมถงของความรนแรงหรอความขดแยงเกดไดอยางไรและมใครเขาไปเกยวของกบปมปญหาความรนแรงทเกดขน สามารถบอกเลาถงทมาทไปของตวละครแตละตวละครไดอยางอสระโดยไมถกจ ากดในเรองเวลา และสถานท ซง

202

ภาพยนตรจะมการยอนไปยอนมาระหวางเหตการณในอดตทเกดขนกบตวละครผหญงเปนหลก ภาพยนตรไทยหลายเรองน าเสนอเรองราวทเปนความเจบปวดทผหญงไดรบ เชน องอร จากภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน ทในอดตเธอถกพอขมขน ทงยงมการท ารายรางกาย สะสมมาเรอยๆจนกลายเปนความเจบปวยทางจตใจมาจนถงปจจบน ซงผชมจะเหนถงสาเหตทท าใหผหญงคนหนงตองลกขนมากระท าความรนแรงสวนใหญจะเกดจากแรงบบคนบงคบใหตองใชความรนแรงเพอปกปองตวเอง เพอรกษาสทธ และศกดศรความเปนมนษยทมอยไมใหใครมากดขหรอท าลายไป สะทอนผานมมมองของผผลตในการน าเสนอของภาพยนตรไทยในปจจบน

5.2.4.6 เทคนคทางภาพยนตร องคประกอบตางๆมสวนชวยในการสอความหมายถงความรนแรงทปรากฏใหเหนในเนอเรอง ซงสะทอนถงความหมายโดยนย (Connotative Meaning) ทแฝงอยในภาพในแตละชอตของภาพยนตร รวมถงการใชเทคนคตางๆของภาพยนตรทใชสอความจรงผานสญลกษณ (Symbolic Social Reality) ทสามารถสอใหเหนถงความรนแรง ผลกระทบทเกดจากการใชความรนแรงและความรสกของผทถกกระท าความรนแรง มสวนในการสรางอารมณความรสกใหกบผชมใหเขาใจหรอรบรถงความรนแรงทปรากฏระหวางตวละครผานองคประกอบตางๆทประกอบอยในภาพอยางเชน การใชภาพระยะใกลมาก (Extreme Close-Up) จบอวยวะตางๆของรางกายทบอบช า เสยหายจากการถกกระท า กบภาพขนาดระยะใกล (Close-Up) ทเหนถงสหนาแววตาของตวละครทก าลงกระท าความรนแรงเปนการน าเสนอเพอใหเหนวาขณะกระท าตวละครมความรสกอยางไร เชน การถายภาพระยะใกลเพอใหเหนวาผกระท าก าลงรสกสะใจมความสขทไดใชความรนแรง สะทอนใหเหนถงนสยลกๆทเลวรายของตวละครผานสหนาแววตาของผกระท า ในสวนของการใชภาพระยะใกล ทเหนถงสหนาแววตาของผถกกระท าทแสดงใหเหนถงความเจบปวด และโกรธแคน จนน ามาสการใชความรนแรงทเกดจากโทสะมากกวาจะกระท าโดยตงใจ หรอเพอปองกนตว และเปนทางออกเดยวทผถกกระท าคดวาจะสามารถเอาตวรอดจากสถานการณเลวรายนนได ในสวนของการใชมมกลองมมสง(High Angle) จบภาพขณะทผหญงถกกดข เหยยบย าศกดศรดวยการกระท าของผชาย กเพอสะทอนใหเหนวาความรนแรงดงกลาวไมไดท ารายเพยงรางกายของเหยอเทานน แตยงสงผลท ารายจตใจของผทถกกระท าดวย เชน ในฉากทผหญงถกกระท าความรนแรงทางเพศ หรอการใชแสงแขง (Hard Light) ในทศทางดานขาง (Side Light) หรอดานหลง (Back Light) ตวละครในขณะทมความรนแรงเกดขน เพอถายทอดใหเหนเรองราว อารมณและความรสกตางๆทเกดขนกบตวละครแตละตวละครไดอยางมความหมาย โดยผผลตจะใชองคประกอบทางดานภาพอยางเจาะจงเพอประกอบสรางความรนแรงใหดเหมอนจรงมากทสด โดยทผ ชมสามารถเขาใจไดในทนททรบชมภาพยนตรแมวาจะไมเคยมประสบการณโดยตรงในชวตจรง นอกจากนยงชวยเราอารมณใหผชมรสกตนเตน บนเทงไปกบสงทก าลงด าเนนไปในภาพยนตรโดยมตวละครเปนผถายทอดการแสดงหรอความคดของผผลตอกตอหนง

203

สรปโครงสรางการเลาเรองของภาพยนตรเกยวกบผ หญงและความรนแรง ไดถกประกอบสรางขน เพอสะทอนความจรงในสงคมผานมมมองของผผลตตามท O’Shaughnessy & Stadler (2005) กลาวไววา “ความจรงทถกน าเสนอผานสออาจถกบดเบอนความหมายผานการน าเสนอ การประกอบสราง และการตความของผผลต” นนกหมายความวา ผชมจะเหนแคภาพตวแทนของความจรงเพยงบางสวนทถกเลอกมาน าเสนอใหมความคลายคลงกบความจรงมากทสด เปนการสะทอนความจรงใหผชมมโอกาสเหนในสงทไมสามารถเหนไดในชวตจรง และใหคนทไมเคยมประสบการณโดยตรงกบเหตการณตางๆทเกดขนในเรองสามารถเขาใจถงปญหาทเกดขนในสงคม เชน ความรนแรงในครอบครว ปญหาความรนแรงทางเพศ การฆาตกรรม รวมถงสรางความเขาใจเกยวกบความหลากหลายในธรรมชาตทมอยในมนษยทกคน และสงทสอน าเสนอกยงมความจรงอกสวนทถกลดความส าคญ และไมไดถกน าเสนอในภาพยนตรทง 10 เรอง เชน การท ารายตวเองหรอการฆาตวตายของตวละครผชาย หรอ ลกษณะตวละครผชายทมความออนแอมากกวาผหญง เปนการสะทอนใหเหนวาการประกอบสรางสวนใหญเปนมมมองของผชายในสงคมชายเปนใหญทกดทบอย และมองวาผชายเปนเพศทเขมแขง มจตใจทมนคง และเปนผทกระท าผอน การแสดงออกลกษณะนนเปนการกระท าของคนทออนแอทงทางรางกายและจตใจ สรางใหเกดความอบอายตอผทกระท า (กสมา รกษมณ, เสาวณต จลวงศ และ สายวรณ นอยนมตร, 2550) ทงทในความเปนจรงแลวสงคมไทยมสถตการฆาตวตายเกดขนทงผหญงและผชาย การฆาตวตายของตวละครผชายจงเปนประเดนสวนหนงทภาพยนตรไทยไมไดน าเสนอใหเหน

อยางไรกตาม ภาพยนตรมความพยายามทจะสะทอนความเปนจรงเกยวกบผหญงกบความรนแรงทเกดขนในสงคมไทยวายงมอดมการณ คานยม และวฒนธรรมสงคมเดมๆพยายามกดทบอย น ามาสความไมเทาเทยมกน การเอารดเอาเปรยบของผชายท าใหผหญงตกอยในฐานะดอยกวา ผหญงยงตกเปนเหยอของความรนแรง ซงผกระท าสวนใหญ กคอ ผชายทเปนคนใกลชด คนในครอบครวเปนส าคญ ผานการน าเสนอภาพตวแทน (Representation) ทถกผลตซ าๆ ใหตวละครผหญงเปนเหยอของความรนแรง ตวละครผหญงจะตองมหนาตาสวยงาม มรปรางบอบบาง นาทะนถนอม และมเสนหตอเพศตรงขามเหมอนวตถทางเพศทมไวครอบครองหรอไวจองมอง เชน ภาพยนตรเรอง อ ามหตพศวาส หรอภาพยนตรเรอง ชวฟาดนสลาย ในสวนบทบาทหนาทของผหญงไมวาจะเปนแมหรอภรรยา สะทอนใหเหนถงหนาทความรบผดชอบของผหญงทยงตองของเกยวอยกบเรองภายในครอบครว ความรก ความผกพนระหวางชายหญง เปนความคาดหวงหรอทศนคตเดมๆของคนในสงคมไทย ทมองวาผหญงเกดมาเพอรบผดชอบหนาทในสวนนโดยเฉพาะ แตในปจจบนเมอสงคมไทยมการเปลยนแปลงในทกๆดาน ผหญงเรมออกมามบทบาทมากขนในพนทสาธารณะ การน าเสนอของภาพยนตรกมการเปลยนแปลงเชนเดยวกน คอ เรมน าเสนอตวละครผหญงทเปนปจเจกชน มอสระทางความคด และมเสรภาพในการใชชวต การท างาน และเรองความรกสามารถเลอกไดดวยตวเอง เชน การ

204

น าเสนอผหญงทเปนโสดหรอหยารางแลวออกมาใชชวตคนเดยวในเมองหลวงทพบมากขนในภาพยนตรไทย แมแตผหญงทเปนแมตองเลยงลกกจะเปนลกษณะของคณแมทเลยงลกคนเดยว สะทอนใหเหนวาผหญงในปจจบนรจกทจะพ งพาตวเอง มความรบผดชอบมากขน และสามารถทจะเปนหวหนาครอบครวไดดไมนอยไปกวาผชาย เชน ภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน หรอ ภาพยนตรเรองชอคโกแลต

ทงนยงมการน าเสนอตวละครผหญงบางตวละครทเปนผเรมกระท าความรนแรงกอน ตวอยางเชน พลอย จากภาพยนตรเรอง แฝด และ ยพด จากเรอง ชวฟาดนสลาย ตวละครผหญงทงสองมลกษณะของผหญงสมยใหม ทมการศกษา มอสระทางความคดสามารถใชชวตอยางไดตามทตวเองตองการ สวนในเรองความรกและความสมพนธ ทงสองกเลอกทจะท าทกอยางตามทใจปรารถนาเพอใหไดในสงทตองการ แมวาสงทท าจะผดทงศลธรรมและผดกฎหมาย แตเมอมโอกาสใหลงมอหรอมแรงบบคนเกดขนทงภายในจตใจ และภายนอกจากเหตการณทเกดขน รวมถงสญชาตญาณดานมมดทอยภายในจตไรส านก ตวละครผหญงกสามารถกระท าความรนแรงตอผชายไดไมตางกน และเปนความรนแรงทเกดจากการกระท าของผหญงทกระท าตอผชายกอน ยงไปกวานน ภาพยนตรในปจจบนยงน าเสนอตวละครผหญงทใชความรนแรงตอเพศเดยวกนเพมมากขน เปนการสะทอนใหเหนวาความไมเทา เทยมกนทางเพศ ไมใชสาเหตเดยวทน ามาสการใชความรนแรงเทาน น ย งมในเ รองของความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกน และสญชาตญาณแหงความตายจากจตไรส านกกเปนสาเหตทผลกดนใหมการใชความรนแรงตอเพศเดยวกนและตอตวเอง ความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทยจงไมใชสาเหตทน ามาสความขดแยง แตเปนวธการอยางหนงททงมนษยเลอกน ามาใชในการจดการกบความขดแยงทเกดขนหรอน ามาใชเพอใหไดในสงทตวเองตองการ

อยางไรกตาม ยงมหลายประเดนทไมปรากฏในการน าเสนอของภาพยนตรไทย เชน ประเดนเกยวกบความรนแรงเชงอ านาจในโครงสรางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง ทถกน าเสนอในภาพยนตรไทย แตไมไดรบการเนนย าหรอใหความส าคญเทาทควรทงทความรนแรงในประเดนนกมความส าคญ และสงผลกระทบในวงกวาง หรอการน าเสนอตวละครผชายทมการใชความรนแรงตอตวเอง ซงเปนการสะทอนใหเหนวาการประกอบสรางความจรงในภาพยนตรกบความเปนจรงทเกดขนในสงคมยงมบางสวนทไมไดถกน ามาเสนอตอผชมดวยขอจ ากดบางประการเกยวกบผผลตทสวนใหญยงคงเปนผชาย และมองวาผชายเปนเพศทมจตใจทเขมแขงมากกวาผหญง ควรเปนฝายทปกปองผอน แตในขณะเดยวงกนผชายกมความชอบธรรมในการใชความรนแรง ซงเปนทศนคตทถกตกรอบอยภายในคานยม อดมคตของสงคมเดมแบบสงคมชายเปนใหญ (กสมา รกษมณ, เสาวณต จลวงศ และ สายวรณ นอยนมตร, 2550) ซงไมสอดคลองกบความเปนจรงของสงคมไทย พบวา สถตการฆาตวตายของคนไทยจนถงขณะน โดยเฉลยอยทประมาณ 6.2 คนตอประชากร 1 แสนคน หรอมผฆาตวตายส าเรจประมาณ 3,985 คนตอป คดเปนชาย 3,055 คน หญง 930 คน (กรมสขภาพจต กระทรวง

205

สาธารณสข, 2555) จากสถตแสดงใหเหนวา การใชความรนแรงตอตวเองไมไดเกดขนเฉพาะในผหญง และเปนเรองทสงสมมาชานานในสงคมไทยทมแนวโนมสงขนโดยเฉพาะในผชาย สะทอนใหเหนวาผชายนอกจากจะเปนผกระท าความรนแรงงตอผอนแลวยงสามารถทจะกระท าความรนแรงตอตวเองไดเชนเดยวกน แสดงใหเหนวาการน าเสนอของภาพยนตรไทยทง 10 เรอง แมจะมความพยายามในการสะทอนความเปนจรงแตกไมสามารถทจะน าเสนอความเปนจรงทงหมดทเกดขนในสงคมได

การประกอบสรางความจรงในอกดานหนงพบวา เปนการท าหนาทของสอในการชน าใหคนในสงคมไดตระหนกและใหความส าคญกบการแกปญหาความรนแรงทไมเคยหมดไปจากสงคมไทย แตกลบมแนวโนมวาจะเพมสงขนในทกป แมวาจะมความพยายามในการเปลยนแปลงความคด ทศนนคตเรองความไมเทาเทยมกนของความเปนมนษย ความไมเทาเทยมทางเพศ และการใชความรนแรงวาเปนสงทไมถกตองและไมใชวธการทดในการแกปญหา โดยการน าเสนอผานตวละครทกตวละครทใชความรนแรงจะมจดจบในชวตทเลวราย และไมมใครไมสญเสยอะไรเลย ซงเปนบทลงโทษ (Punishment) ทตวละครจะไดรบโดยไมปรากฏวามตวละครใดไดรบรางวลจากการกระท าดงกลาว แมวาจะมหลายตวละคร อยางเชน ตม จากเรองตลก 69 บษบา จากเรอง คนไรเงา แพรว จากเรอง อ ามหตพศวาส และ บษ จากเรอง เชอดกอนชม ตวละครผหญงเหลานลวนเปนผกระท าความรนแรงทหนพนโทษทางกฎหมายและไมถกฆาตาย แตผชมจะเหนไดทนทหลงจากเหตการณจบลงพวกเธอจะไมสามารถใชชวตไดเหมอนอยางคนปกตทวไป ทกคนตางจมอยกบความโดดเดยว ความเจบปวดภายในจตใจ หรอการใชชวตทตองการหลบหนจากสงคม และหลายตวละครกตกอยในสภาพของคนทมปญหาทางจต ซงกเปนบทลงโทษอกลกษณะหนงทเปนการเตอนสตผชมใหรจกแกปญหาดวยวธการอนมากกวาการน าความรนแรงมาใชในการจดการความขดแยง

สรปการประกอบสรางผหญงในภาพยนตรไทยแมถกจ ากดอยภายใตแนวคดชายเปนใหญ มการน าเสนอภาพตวแทนของผหญงในรปแบบซ าๆ คอ ยงคงเนนการน าเสนอภาพผหญงทมรปลกษณทด มรปรางหนาตาทสวยงาม และมความสบสนเกดขนในจตใจ ซงเปนการสะทอนมมมองของผชายทมองผหญงวายงเปนเพศทออนแอ และเปนลกษณะของตวละครทเปนผถกกระท าความรนแรงกอนเสมอจากตวละครผชายทเหนแกตวปรากฏอยในภาพยนตรไทยทกเรอง แตในอกดานหนงผชมจะเหนภาพตวแทนของตวละครผหญงเรมมการเปลยนแปลงอยางชดเจน คอ พวกเธอมสทธทจะเลอกมากขน มความตองการเรองความเทาเทยมกนจากการแสดงออกทเปดเผยมากขนทงดานอารมณ ความรสก และพฤตกรรม ตองการการยอมรบจากสงคมไมตางจากผชาย ไมยอมทจะถกกระท าเพยงฝายเดยว ตวละครผกหญงมความกลาทจะตอสเรยกรองในสงทถกเอารดเอาเปรยบ ทงยงมหนาทการงานทสามารถจะเลยงดตวเอง และลกไดโดยทไมตองพงพาครอบครว (พอ/แม) หรอสาม ตวละครผหญงในปจจบนยอมรบความเปลยนแปลงไดงายขน และเปดเผยความรสกของตวเองมากขน ซงเปนความแตกตางอยางชดเจนกบตวละครผหญงในภาพยนตรไทยในอดต ท าใหตวละครผหญงในปจจบนมความ

206

เปนมนษย จบตองได และเปนตวละครลกษณะกลมทมทงดานด และดานทเลวรายอยในคนๆเดยวกน ไมไดมการแยกอยางชดเจนวาเปนนางเอก หรอนางราย สามารถแสดงความตองการความปรารถนาทมภายในจตใจออกมาอยางชดเจน ทงทางความคด และพฤตกรรม และเมอถงจดๆหนง ทตวละครผหญงตองตดสนใจพวกเธอกเลอกทจะท าในสงทคดวาจะเปนประโยชนกบตวเองมากทสด ตวละครผหญงจงเปนตวละครทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ตลอดการด าเนนเรองของภาพยนตร ซงแตกตางจากตวละครผชายทยงถกประกอบสราง โดยแบงแยกคนด กบคนเลวอยางชดเจน มผรบบทพระเอก ทเปนคนคอยชวยเหลอ เปนก าลงใจใหผหญงทถกท าราย และมผชายทเปนผราย ท ารายผหญงดวยความเหนแกตว (กฤตยา ณ หนองคาย, 2556, น. 156-162) ดงนน ในภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกมาศกษา ตวละครผชายจงเปนสาเหตของปญหาความขดแยง รวมถงเปนสาเหตหนงทบบใหผหญงใชความรนแรง สะทอนใหเหนถงการประกอบสรางความจรงในภาพยนตรวาเรมมการน าเสนอภาพผหญงตามความเปนจรงมากขน แตยงคงจ ากดการประกอบสรางภาพตวแทนผชายใหมลกษณะเดมๆไมตรงกบความเปนจรงทงหมด

5.2.5 ภาพยนตรไทยกบบรบทของสงคมไทย ภาพยนตรนบเปนสอทมอทธพลทเกดจากการประกอบสรางของมนษยทตองการสะทอนความ

เปนจรงทเกดขนในสงคมใหไดมากทสด เนอหาในภาพยนตรในปจจบนจงความหลากหลายภายใตบรบทสงคมไทยทมการเปลยนแปลงในทกดาน และเมอพจารณาเกยวกบการน าเสนอภาพผหญงกบความรนแรงของภาพยนตรไทยในปจจบน พบวา มความสอดคลองกบความเปนจรงอยในหลายประเดน เชน การน าเสนอผหญงมอสระทางความคด มเสรภาพในการใชชวตมากขนเปนลกษณะของผหญงสมยใหม มความพยายามทจะพงพาตวเองมากขน มหนาทความรบผดชอบทงงานภายในบาน และงานนอกบาน เหนไดจากการน าเสนอใหเหนผหญงทเปนโสด หรอผหญงทรบบทบาทเปนแมทตองเลยงลกคนเดยวในภาพยนตร ซงการเปลยนแปลงในลกษณะนท าใหผหญงในโลกภาพยนตรมความสอดคลองกบคานยมแบบสตรนยมทตองการใหผหญงตระหนกถงเสรภาพ ศกยภาพและความเทาเทยมทจะตองไมยอมใหถกกดขเอารดเอาเปรยบจากผอน สามารถพงพาตวเองได และพยายามพาตวเองใหหลดออกจากกรอบเดมๆทครอบง าสงคมอยไมวาจะเปนอดมคตเดมๆในสงคมชายเปนใหญทท าใหผหญงตกเปนเหยอของความรนแรง

นอกจากนภาพยนตรยงน าเสนอใหเหนลกษณะของตวละครผหญงทมความเปนมนษยมากขนมทงดานทด เชน การเหนอกเหนใจ มความรก และดานทไมด เชน มความตองการ ความปรารถนาทจะครอบครองในสงทไมใชของตวเอง สามารถท าไดทกวธการเพอใหไดมาโดยค านงถงความถกตองและศลธรรมนอยลง ซงเปนการสะทอนใหเหนถงสญชาตญาณดานมดทมนษยปกปดไวตามทฟรอยดไดกลาวไวในจตวเคราะหในเรองของ Id และสญชาตญาณแหงความตาย (Thanathos or Death Instinct) วา

207

มอยในมนษยทกคนไมวาจะเปนเพศใด ผหญงกสามารถจะกระท าความรนแรงไดเชนเดยวกนหากมความกดดนทบบคนและกระทบตอความรสกอยางรนแรงหรอตองใชความรนแรงเพอเหลอชวยตวเองหรอคนทรกใหหลดพนจากคนหรอเหตการณทเปนอนตราย ภาพยนตรจงเปนสอทสะทอนใหเหนความจรงของผ หญงภายใตบรบทของสงคมไทย แตในอกดานหนงภาพยนตรกน าเสนอผ หญงทเปนจนตนาการเชนเดยวกน เชน การน าเสนอการกระท าความรนแรงของผหญงทดเกนความเปนจรงและไมคอยพบในสงคมไทย เชน การช าแหละศพเพอเอาเนอมาท าเปนอาหารจากภาพยนตรเรอง เชอดกอนชม หรอ การทผหญงสามารถทจะลกขนมาจดการกบกลมคนจ านวนมากดวยศลปะปองกนตวจากภาพยนตรเรอง ชอคโกแลต กลาวไดวา ตวละครผหญงในภาพยนตรไทยจงเปนตวละครทยนอยตรงกลางระหวางความเปนจรงกบจนตนาการภายใตบรบทของสงคมไทยทมการเปลยนแปลงเคลอนไหว แตในขณะเดยวกนสงคมไทยกยงมอดมคตเดมๆแบบชายเปนใหญครอบง าอย ท าใหสตรนยมและผหญงยงคงตองตอสเพอใหไดมาซงเสรภาพ และความเทาเทยมกนอยางแทจรง ซงภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกน ามาศกษาไดท าหนาทเปนเพยงสะพานทเชอมความเปนจรงในสงคมไดเพยงบางสวนเทานน ไมสามารถทจะสะทอนใหเหนความเปนจรงทเกดขนไดทงหมด

ดงนนจากการวเคราะหการน าเสนอของภาพยนตรไทยทง 10 เรอง ชใหเหนวา ลกษณะความสมพนธระหวางตวละครของผชายและผหญงมรปแบบลกษณะความสมพนธทเหมอนกนและเปนรปแบบทตายตวของการน าเสนอ คอ การใหตวละครชายเปนผกระท าความรนแรงตอตวละครผหญงกอน สรางแรงบบคนกดดนใหตวละครผหญงตองใชความรนแรงในลกษณะของการตอบโต ปองกนตว และการแกแคนตอตวละครผชายทกระท าและอาจจ าเปนตองใชความรนแรงกบตวละครอนๆทเขามาเกยวของกบเหตการณโดยไมตงใจ กอนทเรองราวทกอยางจะยตลงแบบโศกนาฏกรรมทไมมตวละครใดจะไดรบความสข และรางวลโดยไมตองไดรบบทลงโทษ สามารถสรปลกษณะของความสมพนธระหวางตวละครและพฤตกรรมความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไดดงภาพตอไปน

208

5.2.6 ความสมพนธระหวางตวละครและการกระท าความรนแรงในภาพยนตรไทย

ภาพท 5.6 ความสมพนธระหวางตวละครและการกระท าความรนแรง

จากภาพท 5.6 พบวา ภาพยนตรไทยสวนใหญประกอบสรางใหตวละครผชายเปนตวละครหลก

ทเรมกระท าความรนแรงตอตวละครผหญงกอนโดยความรนแรงทางรางกายเปนรปแบบทพบมากสด เชน การตบต ฉดกระชาก กกขงหนวงเหนยวท ารายรางกาย ตามดวยความรนแรงทางเพศ เชน การทารณกรรมทางเพศ การขมขนลวงละเมดทางเพศ กลายเปนปมปญหาส าคญในจตใจของตวละครหญงตามมา และยงพบมหลายตวละครผชายทใชความรนแรงทางเพศจะเกดขนพรอมกบการท ารายรางกาย รวมถงการใชวาจาในการดาทอ กดขขมเหงผหญงซงสงผลโดยตรงตอสภาพจตใจในระยะยาว ในสวนของตวละครผหญงกจะมการใชความรนแรงในการตอบโต หรอปองกนตวในลกษณะของความรนแรงทางรางกายมากทสด ตามดวยความรนแรงทางวาจา กระท าตอตวละครผชายทเปนผกระท ากอน และอาจปรากฏวามการใชความรนแรงในลกษณะดงกลาวกบตวละครอนๆทงผหญงและผชายทเขามามสวนรเหนกบเหตการณทเกดขน การกระท าของผหญงสามารถเกดไดท งทเจตนาและไมเจตนา นอกจากนยงมภาพยนตรหลายเรองปรากฏภาพตวละครผหญงกระท าความรนแรงตอตวเอง เชน ตบตตวเอง ใชอาวธท ารายตวเอง รวมถงการฆาตวตายเกดขนในภาวะทจตใจของตวละครอยในภาวะสนหวง และขาดสต โดยไมพบการกระท าลกษณะดงกลาวในตวละครผชายในภาพยนตรไทย และภาพยนตรไทยทกเรองจะใหบทสรปทเหมอนกน คอ

5.2.6.1 ตวละครผชายทใชความรนแรงตอผหญงจะตองไดรบการลงโทษในการกระท านนสวนใหญจะถกตามลางแคน หรอถกตวละครผหญงฆาตาย

ผชาย ผหญง ผชาย

ตวเอง และคนอนๆ

ความรนแรงทางเพศ / ความรนแรง

ทางกาย/ ความรนแรงทางวาจา/

ความรนแรงทางจตใจ

ความรนแรงทางกาย (ท ารายตวเอง /ฆาตวตาย)

ความรนแรงทางวาจา

ความรนแรงทางวาจา/ ความ

รนแรงทางกาย จบแบบ

โศกนาฏกรรม

209

5.2.6.2 ตวละครผหญงทมการใชความรนแรงไมวาจะตงใจหรอไมตงใจ จะตองไดรบการลงโทษจากการกระท านนเชนเดยวกนกบตวละครชาย คอ หากไมไดรบโทษทางกฎหมาย กจะตองหนไปตลอดชวต หรอมอาการทางจตเนองจากความเกบกดทสะสมมานาน และบางกรณกฆาตวตายหนความผดในตอนจบของเรองเปนการเสนอบทเรยนชวตวา การใชความรนแรงไมใชทางออกของการแกปญหาทถกตอง

5.2.6.3 ตวละครทกตวละครทมสวนเกยวของกบเหตการณไมวาจะเปนคนดหรอคนเลวจะตองไดรบผลของการกระท า มลกษณะเหมอนกนคอ “ท าด-ไดด ท าชว-ไดชว” คนทท าดเปนคนดแมถกท ารายแตสดทายกสามารถทจะเอาชนะได แตคนทท าเลว ท ารายคนอนกจะไดรบผลของการกระท าไมตดคกกถกผอนตามฆาลางแคนไมสามารถทจะมชวตทสงบสขไดเหมอนคนทวไป

5.2.6.4 ภาพยนตรไทยทกเรองพยายามทจะชใหเหนถงโทษของความรนแรง และไมมตวละครใดทจะมความสขเมอใชความรนแรง แตในอกดานหนงความรนแรงกกลายเปนเรองบนเทงส าหรบการประกอบสรางในภาพยนตร เปนสงทผผลตเลอกน าเสนอเนองจากการใชความรนแรงของตวละครสามารถท าใหผชมเหนผลของการกระท าทเกดขนไดในทนท ทงยงเปนการกระตนอารมณความรสกของผชมใหตนตว และตนเตนไปกบการกระท าของตวละคร

5.2.6.5 ตอนจบของภาพยนตรไทยทกเรองทเกยวของกบการกระท าความรนแรงของตวละครทงผชายและผหญงจะไมมใครไดในสงทตวเองปรารถนา ไมสมหวงในความรกและไมสามารถทจะอยกบคนทด ภาพยนตรไทยสวนใหญจบแบบโศกนาฏกรรมของความสญเสย ซงเปนการสะทอนใหเหนวาความรนแรงเปนสงทเราทกคนควรหลกเลยง เพราะไมวาจะเกดจากความตงใจหรอไมตงใจการใชความรนแรงกไมเคยใหประโยชนกบใคร ทงยงไมสามารถใชในการแกไขปญหาทเกดขนไดจรง สดทายแลวผทกระท าจะตองไดรบบทลงโทษไมวาจะเปนในทางกฎหมาย สงคม หรอความรสกผดทเกดขนในจตใจของคนคนนนเหมอนเชนบทสรปทวา “ความดทตองชนะความเลวเสมอไป”

กลาวโดยสรป จากภาพสะทอนใหเหนรปแบบความสมพนธระหวางตวละคร และการใชความรนแรงปรากฏใหเหนอยางเปนขนตอน วาใครเปนผกระท า กระท าอยางไร และผถกกระท ามปฏกรยาตอบโตดวยวธการใด รวมถงบคคลอนๆทอาจเขามามสวนรวมกบเหตการณน พบวา ความรนแรงกลายเปนวธการหนงทถกยอมรบทงผกระท า และผถกกระท าเลอกน ามาใชในการจดการกบความขดแยงโดยเฉพาะความขดแยงทเกยวกบความสมพนธระหวางผหญงและผชายทไมตรงกน กลายเปนแบบแผนทพบเหนไดบอยทสดในภาพยนตรไทย ซงความสมพนธรปแบบนไดถกประกอบสรางอยางเปนเหตเปนผล เพอใหผชมเขาใจถงความคด และสาเหตทน ามาสการตดสนใจลงมอกระท าของตวละครหลกทงผหญงและผชาย และผลสดทายทเกดขนตามมาเมอมนษยตางๆใชความรนแรงในการจดการความขดแยงทจะน าทกคนมาสจดจบเหมอนกนคอ ความผดหวง และความสญเสย

210

จากการวเคราะหภาพยนตรไทยทง 10 เรอง พบวา มภาพยนตรไทย 7 เรอง ทผชายเปนผชายความรนแรงกอน และเปนสาเหตสรางใหเกดความขดแยงในความสมพนธ และบบบงคบใหตวละครผหญงตองใชความรนแรงเพอยตเหตการณทเกดขนโดยเกดปญหาอนๆตามมา กอนจะจบลงดวยบทลงโทษทตวละครจะตองไดรบเปนบทเรยนชวตวา การใชความรนแรงเปนสงทไมถกตองดงภาพตอไปน

5.2.7 สาเหตทน ามาสการกระท าความรนแรงของตวละครผหญง

ภาพท 5.7 สาเหตการกระท าความรนแรงของตวละครผหญง

5.2.7.1 ภาพยนตรไทยสวนใหญจะมการน าเสนอภาพตวละครผชายทเปนผกระท าความรนแรงตอผหญงกอน ซงเกดจากความเชอ หรอทศนคตทผดเกยวกบสงคมชายเปนใหญทมองวา ผหญงเปนเพศทออนแอทงทางรางกายและจตใจ ไมกลาทจะตอบโตดวยความรนแรงหรอเรยกรองเรองความเทาเทยมกนเมอถกกระท าโดยเฉพาะเรองทท าใหตวเองรสกอบอาย เสยศกดศร เชน การถกขมขน หรอถกคนรกนอกใจ และความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนในสงคม เชน ความสมพนธระหวางพอกบลก สามกบภรรยา และเจานายกบลกนอง ความเหลอล าเหลานท าใหตวละครผชายในภาพยนตรไทยยงคงถกน าเสนอใหเปนในลกษณะของผกระท าความรนแรงกอน และกลายเปนสาเหตใหตวละครผหญงใชความรนแรงในการตอบโตกลบ ปองกนตว หรอการแกแคนคนอยางสมเหตสมผล ความรนแรงไดกลายเปนวธการหนงทผหญงใชเรยกรองความเปนธรรมใหกบตวเอง การน าเสนอในลกษณะนชวยตอกย าใหเหนวาสงคมไทยยงเปนสงคมทมความเหลอมล ากนอย และผหญงในสงคมไทยยงคงเปนเพศทถกกดขมากกวาผชาย รวมถงการใชความรนแรงทยงคงเปนปญหาทไมสามารถจะแกไขให

ผชาย ความขดแยง ผหญง

2. โอกาสทเออใหกระท าได เชน มอาวธ มผชวย และอยในสถานท

ทคนเคย

3. สญชาตญาณแหงความตาย

1. คน หรอสถานการณบบ

บงคบใหกระท า

ความขดแยงยต แตปญหาไม

จบและยงมปญหาอนตามมา

ใชความรนแรง

1. ความสมพนธเชงอ านาจ

2. ทศนคตชายเปนใหญ

211

หมดไปในสงคม การน าเสนอของภาพยนตรไทยนอกจากตองการทจะชใหเหนถงสาเหตของความรนแรงแลว ยงมการน าเสนอในลกษณะของความบนเทงทสมจรงทงยงสอดคลองกบความจรงทเกดขนในสงคมไทย และยงมความพยายามทจะชใหเหนถงโทษของการใชความรนแรงดวยบทลงโทษทตวละครตองไดรบในบทสรปของภาพยนตรทกเรอง

5.2.7.2 การใชความรนแรงทปรากฏในการน าเสนอของภาพยนตรไทย พบวาไมใชสาเหตแทจรงของความขดแยงทเกดขนระหวางตวละคร แตเปนวธการหนงทตวละครเลอกน ามาใชจดการกบความขดแยงทเกดขนอยางไมถกตอง เปนเพยงวธการทท าใหผกระท าเหนผลของการกระท าไดในทนท แตกลบไมสามารถแกไขปญหาท งหมดไดจรง ท งยงมการสญเสยเกดขนไมวาจะเปนผกระท าหรอผถกกระท าความรนแรง และยงเปนการเพมปญหาอนๆตามมา การน าเสนอดงกลาวจะพบวาไมมตวละครทกระท าความรนแรง และใชความรนแรงในการแกปญหาแลวจะไมพบกบความสญเสยในตอนจบของภาพยนตร ซงเปนการท าหนาทในฐานะสอมวลชนทตองการ ชย าใหผชมเหนวา การใชความรนแรงไมใชทางออกทดในการแกปญหา แตควรชวยกนสรางใหเกดความตระหนกรวมในสงคม ท าความเขาใจถงสาเหตทเกดความรนแรงและผลกระทบทจะเกดตามมา เปนการสะทอนความจรงในสงคมผานการประกอบสรางของภาพยนตร

5.2.7.3 ตวละครผหญงจะมการใชความรนแรงในการตอบโต 2 ลกษณะ คอ 1) เปนความรนแรงทเกดขนอยางตงใจ หรอเกดจากสญชาตญาณทางเพศในจต

ไรส านกทถกปลดปลอยออกมา คอ มการวางแผนไวลวงหนา มการใชอาวธหรอยาพษ และอาจมผสมรรวมคดกอความรนแรง เปนในลกษณะของการแกแคนคนทเคยกระท าไวในอดต และอาจมบคคลอนๆเขามาเกยวของในเหตการณความรนแรงนดวย ตวอยางเชนแพรว จากเรอง อ ามหตพศวาส พลอย จากเรองแฝด บษ จากเรอง เชอดกอนชม และ บม จากเรอง คนเลนของ ตวละครหญงทง 4 เรองลวนเปนตวละครผหญงทใชความรนแรงอยางตงใจ และมการวางแผนทกอยาง และกลาทจะเปนผลงมอกระท าความรนแรง เพอใหไดมาในสงทตวเองตองการ

2) ความรนแรงทเกดโดยไมต งใจ คอ ถกคนหรอสถานการณบบบงคบใหกระท า เปนลกษณะของการปองกนตวจากการกระท าของผชายหรอหลกหนจากสถานททเกดเหต กอนทจะเกดพลาดพลงกลายเปนผหญงกระท าความรนแรงและอาจมการใชอาวธ ในการท ารายจนมผเสยชวต โดยไมปรากฏวามภาพยนตรไทยเรองใดทมการใชความรนแรงระหวางกนแลวในบทสรปของเรองจะไมเกดความสญเสยตอชวตและทรพยสน ตวอยางเชน ตม จาก เรองตลก 69 และ ดาวไสว จากเรอง ขงแปด ตวละครผหญงทงสองคนตางตกอยในสถานการณทกดดน ท ารายจตใจจนกลายเปนสาเหตน ามาสการใชความรนแรงในการตอบโต ปองกนตวความรนแรงทเกดขนไมไดเกดจากความตงใจแตเกดจากการกระท าทขาดสตเปนการบนดาลโทสะจากเหตการณทเกดขน

212

สรปผลโดยรวมเกยวกบสาเหตการกระท าความรนแรงของตวละครผชาย สวนใหญยงคงมสาเหตมาจากเรองเดมๆ เชน เรองความคดชายเปนใหญในสงคมไทย ทมองวาผหญงออนแอ เปนสมบตทครอบครองได หรอเรองความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนผชายเชอวาตวเองเปนเพศทมอ านาจมากกวาผหญงเปนผน าครอบครวและเปนหวหนางาน รวมถงเรองทศนคตทไมถกตองของผชายทคดวาตวเองเหนอกวาผหญงทงทางรางกายทแขงแรงกวา และทางจตใจมความเดดเดยวมากกวา สงผลใหผชายในภาพยนตรสวนใหญกลายเปนตวละครทเปนผกระท าความรนแรงมากกวาผหญงและเปนผ ลงมอกอนเสมอ รวมถงไมปรากฏภาพการท ารายตวเองของตวละครผ ชายในภาพยนตรไทย เนองจากเปนการกระท าลกษณะนเปนการสะทอนใหเหนถงความออนแอหรอความไมมนคงภายในจตใจ และเปนการหนปญหาซงไมใชวสยของผชายไทยผานการประกอบสรางโดยผชายในภาพยนตร

สวนสาเหตการกระท าความรนแรงของผหญงในภาพยนตรไทยในปจจบนแมสวนใหญเกดจากผชายหรอสถานการณโดยรอบบบบงคบใหกระท าเพอปองกนตวเอง หรอเพอแกแคนใหกบสงทสญเสยไป แตกเรมมภาพยนตรไทยหลายเรองทน าเสนอสาเหตความรนแรงทเกดจากสญชาตญาณแหงความตายจากจตไรส านกทมอยในตวละครผหญงหรอในมนษยทกคน เชน ความอยากม อยากได อยากครอบครอง และตองการความรก การยอมรบจากคนรอบขาง เมอเกดความผดหวง เสยใจ นอยใจเกดความรสกรษยา ผหญงกพรอมทจะท าทกอยางไมวาจะเปนการกระท าทเตมไปดวยความกาวราวรนแรง เพอใหไดสงทตวเองตองการหรอในสงทสญเสยไปกลบคนมาไมวาจะเปนคนหรอสงของโดยไมสนใจวาจะเปนการท ารายใคร เปนการน าเสนอใหเหนถงดานมดในจตใจของมนษยทถกกดไว ภาพยนตรไทยในปจจบนไดมความพยายามในการน าเสนอภาพความรนแรงใหสอดคลองกบความเปนจรงในสงคมมากขน ผานตวละครทงผหญงและผชายใหสามารถทจะกระท าความรนแรงไดเหมอนกน จงจะเหนไดวาตวละครผหญงในภาพยนตรเรมมความหลากหลาย สามารถเปนผกระท าความรนแรงไดไมตางจากผชาย และเรมใชความรนแรงมากขนกบเพศเดยวกน เชน การตบตกนระหวาง ตม กบ เพญ จากภาพยนตร เรองตลก 69 หรอกระท ากบคนทออนแอกวาตวเอง ตวอยางเชน แมกระท าความรนแรงกบลกในภาพยนตรเรอง เมมโมร รกหลอน การกระท าของตวละครผหญงเหลานเกดจากความรสกวาตวเองมสทธเหนอกวา ท าใหเกดความกลาทจะใชความรนแรงกอน เพอใหไดในสงทตองการ หรอเพอลดความกดดนทเกดขนภายในจตใจ การใชความรนแรงจงเปนวธการทไมไดเกดจากการกระท าของผชายเทานนแตยงสามารถเกดขนจากการกระท าของผหญงไดเชนเดยวกน

บทท 6

สรปผลการวจย และขอเสนอแนะการวจย

6.1 สรปผลการวจย

การวจย “การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย” โดยใชวธการวเคราะหเนอหา (Textual Analysis) ซงเปนการวจยเชงคณภาพโดยอาศยการตความจากการชมภาพยนตรไทย ทง10 เรอง ประกอบกบ การอาศยกระบวนทศนหลกในการวจย คอ ทฤษฎสตรนยม ทฤษฎจตวเคราะห แนวคดเกยวกบความรนแรง แนวคดการเลาเรองในภาพยนตร และแนวคดการประกอบสรางความจรง ท าการวเคราะหการน าเสนอภาพผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย ทงอวจนภาษา และวจนภาษา วามการน าเสนออยางไร รวมถงสาเหตทน ามาสการใชความรนแรงทงตวละครผหญง และตวละครผชาย มรปแบบการกระท าความรนแรง ทสามารถสะทอนใหเหนความเปนจรงทเกดขนในสงคมไทยไดหรอไม สามารถทจะสรปผลการวจย ไดดงน

ผลการวเคราะหครงนพบวา ผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทยสวนใหญยงถกประกอบสรางอยภายในพนทความคด และมมมองของชายเปนใหญผานบทบาทและการแสดงของตวละครทงผชายและผหญงใหมความเหมอนและมความแตกตางกบความเปนจรงทเกดขนในสงคมไทย ดงน

จากสถานการณการความรนแรงทเกดขนจรงในสงคมไทย พบวา มรายงานการวจยเกยวกบความรนแรงในสงคมไทยของ นนทพนธ ชนล าประเสรฐ (2546) ไดท าการศกษา เกยวกบปญหาความรนแรงตอผหญงในการใชชวตค รายการวจยในชวงป พ.ศ. 2540-2544 มแนวโนมทชดเจนเกยวกบแนวคดของความรนแรง ทเกดจากความคดรากฐานเรองเพศ (Gender Based Violence) และอทธพลความคดแบบชายเปนใหญในสงคมไทย ทฝงรากลกเปนรากของสาเหตหลกของปญหาความรนแรงในเพศหญง และเมอท าการวจยลกลงไป พบวา ความรนแรงทเกดขนสวนใหญเกดจากบคคลใกลชดในครอบครว เชน สาม หรอ คนรก โดยไมปรากฏเกยวกบสถานการณของปญหาทแทจรง ยงเปนการตอกย าเกยวกบแนวคดชายเปนใหญใหกลายเปนมายาคตทถกยอมรบในสงคมไทย ในเรองบทบาทความไมเทยมกนของผหญง และผชาย (นนทพนธ ชนล าประเสรฐ, 2546, น. 5-6)

214

จากรายงานสถานการณดานความรนแรงในครอบครวในประเทศไทย เกยวกบสถตความรนแรงในครอบครวป พ.ศ. 2553 พบวา จ านวนเหตการณความรนแรงตอเดก สตร และความรนแรงในครอบครวม จ านวน 916 เหตการณ และมจ านวนผกระท าความรนแรง เปนเพศชายมากกวาเพศหญง หรอคดเปน รอยละ 86.23 ของจ านวนผกระท าท งหมด โดยความสมพนธระหวางผกระท ากบผถกกระท าความรนแรงในครอบบครว เปนสามท ารายภรรยา 531 ราย คดเปน รอยละ 61.1 ทเหลอเปนความสมพนธแบบอนๆ ส าหรบประเภทความรนแรง แบงเปน 4 ประเภท คอ 1) ความรนแรงทางรางกาย 2) ความรนแรงทางจตใจ 3) ความรนแรงทางเพศ และ4) ความรนแรงเชงโครงสรางสงคม จากจ านวนความรนแรง 1,191 เหตการณ พบวา เปนความรนแรงทางรางกายมากทสด คอ รอยละ 61.29 รองลงมา คอ ความรนแรงทางจตใจ รอยละ 27.54 จ านวนผถกกระท าความรนแรงทกประเภทจะเปนผหญงถกกระท ามากกวาผชาย คดเปนสดสวน 8.5:1 ในประเภทความรนแรง และพบวา ผหญงถกกระท าความรนแรงทางเพศมากทสด คอ รอยละ 94.55 เมอเทยบกบผถกกระท าทเปนผชาย รองลงมาเปนความรนแรงทางรายกาย ความรนแรงทางจตใจ และความรนแรงทางสงคม ตามล าดบ (ส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว, 2553)

จากรายงานขอมลของศนยพงได กระทรวงสาธารณสขในป พ.ศ. 2554 ชวงเดอนตลาคม 2553 ถงเดอนกนยายน 2554 มผเขารบบรการจากศนย ในประเดนความรนแรง 22,565 ราย เปนเดก 11,491 ราย และเปนสตร 11,074 ราย โดยถกกระท าความรนแรง ทงทางรางกาย ทางเพศ ทางจตใจ รวมถงการละเลยหรอถกทอดทง และการถกบงคบเพอแสวงหาผลประโยชน ความรนแรงทผหญงถกกระท า มทงความรนแรงทางรางกาย และความรนแรงทางเพศ จากคนใกลชดในครอบครว โดยมผลกระทบอยางมากตอผหญง ทงทางรางกาย และทางจตใจ ไปจนถงการฆาตวตาย เนองจากไมมทพงพง และขาดการเยยวยาสภาพจตใจ (ศนยพงได, 2554)

ผลสรปโดยรวม พบวา เปนไปในทศทางเดยวกน คอ ผหญงในสงคมไทยยงคงตกเปนเหยอของความรนแรงมากกวาเพศชาย ในสวนของความรนแรงทพบมากทสด 2 อนดบ คอ 1) ความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) และ 2) ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) โดยผทกระท าสวนใหญเปนเพศชาย และเปนคนใกลชดในครอบครว รองลงมาเปนบคคลคนอนๆในสงคม ชใหเหนวาสงคมไทยยงมความไมเทาเทยมกนในเรองเพศ และความสมพนธเชงอ านาจภายใตสงคมชายเปนใหญ ทยงกดทบผหญงอย แตในอกดานหนงกสะทอนใหเหนการเปลยนแปลงของผหญงอยางชดเจน ในการน าเสนอของภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกมา คอ การทผหญงรบร และตระหนกวาตวเองกมสทธและเสรภาพทจะแสดงออก งในดานความคด และพฤตกรรม ผหญงจะตองไมยนยอมใหถกเอารดเอาเปรยบ การเปลยนแปลงในลกษณะนสงผลใหพฤตกรรมตวละครผหญงมความเปลยนแปลงอยภายใตบรบทของสงคมไทย ทมความหลากหลาย และมความสอดคลองกบ แนวคดสตรนยม (Feminism) ท Wollstonecraft (1972) กลาวไวในหนงสอ “Vindication of The Rights of Woman” เกยวกบความรสก

215

นกคด และความเทาเทยมกนของผหญงและผชายมากขน โดยภาพยนตรไดน าเสนอผหญงผานภาพตวแทน (Representations) ใหตวละครผหญงมมตทหลากหลาย มทงความซบซอนในจตใจ ความคด และอารมณ มความเปนมนษย คอ มความตองการ มแรงปรารถนา มความด ความเลวอยในตวเอง การน าเสนอของภาพยนตรจงมความสอดคลองกบความเปนจรงในสงคมไทยมากขน ซงสอดคลองกบมมมองของ Hall (1997) ไดกลาวไววา “คนและสงคมนนเตมไปดวยความซบซอน และไมหยดนงทจะเปลยนแปลง” ภาพตวแทนผหญงในภาพยนตรไทย จงมความแตกตางจากในอดต มการเปลยนแปลงเรองความสมพนธระหวางชายหญง มความตองการเรองความเทาเทยมกน และการยอมรบมากขน ตวละครผหญงในภาพยนตร จงเปนลกษณะของผหญงทเปนตวของตวเอง มอสระทางความคด และมเสรภาพในการใชชวต มความพยายามในการตอสกบความเปลยนแปลงทเขามาในชวต พงพาตวเองมากขนในดานหนาทการงาน ผหญงสามารถเลยงดตวเองได โดยไมตองพงพาพอแมหรอสาม มความกลาทจะแสดงออกทางอารมณ ความรสก และความตองการ กลาทจะเรยกรองในสงทถกเอาเปรยบ กลาทจะตอบโตเมอถกกระท า ทงน พบวา ภาพยนตรไทยเรมน าเสนอภาพตวละครผหญง ทค านงเรองศลธรรม และความถกตองเหมาะสม นอยกวาความตองการความปรารถนาในจตใจ มความพยายามในการน าเสนอดานมดของตวละครใหเหนชดเจนยงขน การน าเสนอไดสะทอนถงแรงจงใจจากจตไรส านก (Unconscious Mind) และแรงขบตามสญชาตญาณแหงความตาย (Thanatos or Death Instinct) ตามท ฟรอยดไดกลาวไวใน ศรเรอน แกวกงวาล (2551) ไววา “มนษยไมวาชายหรอหญงสามารถท าไดทกอยางเพอสนองตอความตองการของตวเอง และเหนแกประโยชนสวนตวมากกวาทจะค านงถงความสขของผอน” ตวละครผหญงในภาพยนตรไทยจงมหลายตวละครทยอมท าทกวธ เพอใหไดในสงทตวเองตองการ และคนทตวเองปรารถนา โดยไมสนใจความถกตอง ทงน ตวละครผหญงในปจจบนยงถกน าเสนอภาพใหเปนผหญงทดสวย มรปรางด มเสนห นาหลงใหลตอเพศตรงขาม และนาทะนถนอม แตในขณะเดยวกนกเตมไปดวยความมนใจ และแฝงไปดวยอนตราย ตวอยางเชน ยพด จากเรอง ชวฟาดนสลาย หรอ พลอย จากเรอง แฝด และ แพรว จากเรอง อ ามหตพศวาส การน าเสนอของภาพยนตรในปจจบน เกยวกบตวละครผหญงจงมความหลากหลาย เปนตวละครทซบซอนท งในดานความคด ทศนคต การแสดงออกของพฤตกรรม และมความเหมอนมนษย คอ ทมทงดานทด และดานทไมด ทเปนดานมดในจตใจ ซงเปนลกษณะของตวละครทสามารถพบเหนไดในชวตจรง ไมใชเพยงตวละครทอยแตในโลกของภาพยนตรเทานน

การน าเสนอความรนแรงในภาพยนตรไทย พบวา เนอหาความรนแรงมความหลากหลาย สามารถแบงออกไดตามทฤษฎความรนแรงของ องคกรอนามยโลก (1995-1997) ประกอบดวย 1) ความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) 2) ความรนแรงทางวาจา (Verbal Violence) 3) ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) 4) ความรนแรงทางใจ (Psychological Violence) และ 5) ความรนแรงเชงโครงสรางสงคม (Structural Violence) โดยพบวา เนอหาความรนแรงทางรางกาย กบความรนแรงทาง

216

วาจา เปนความรนแรงทพบในภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกมา โดยมผกระท าและผถกกระท าเปนทงตวละครผหญง และตวละครผชายกระท าตอกนในลกษณะของคขดแยง ในสวนความรนแรงทางเพศเปนความรนแรงทพบวา มตวละครผชายเปนฝายกระท าเพยงฝายเดยว ซงสะทอนใหเหนถงอดมคตเดมๆในสงคมไทย ทกดทบผหญงอย ท าใหผหญงกลายเปนเหยอความรนแรง ในสวนความรนแรงทางจตใจ เปนความรนแรงทเหนอยางชดเจนในตวละครผหญง ทเคยถกกระท าความรนแรงมากอน แสดงผานพฤตกรรมไมปกต เชน การปลกตวออกจากสงคม อาการหวาดระแวง และการฆาตกรรมอยางโหดราย ในขณะทความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เปนความรนแรงทพบนอยทสดในภาพยนตรไทย และปรากฏใหเหนเปนเพยงสวนประกอบยอยในภาพยนตรเทานน

กลาวโดยสรปแลว ภาพยนตรไทยยงคงใหความส าคญกบ การน าเสนอความรนแรงผานตวละครทงผหญงและผชาย ทงการน าเสนอถงสาเหตของความรนแรง และการกระท าความรนแรงของตวละคร โดยมความสอดคลองกบทฤษฎความรนแรง และผลขอมลทางสถต งานวจยเรองความรนแรงทเกดกบผหญงในสงคมไทย ยงไรกตาม ยงมอกหลายประเดนทภาพยนตรไทยไมไดน าเสนอใหเหนอยางชดเจน เกยวกบตวละครผชายทเปนผกระท า เชน สาเหตทแนชดในการกระท าความรนแรงของตวละครผชาย วาเกดจากสาเหตใด กลาวคอ ภาพยนตรหลายเรองไมไดบอกถงทมาทไปของการกระท าดงกลาว และประเดนผชายกระท าความรนแรงตอตวเอง กเปนประเดนทไมพบในการน าเสนอของภาพยนตรไทย เปนการสะทอนใหเหนถงการประกอบสรางทใหมตดานเดยวของตวละครผชายในภาพยนตรไทย ทมองวาผชายเปนเพศทเขมแขง เปนผปกปอง และถอสทธความชอบธรรมในการใชความรนแรง ตวละครผชายจงเปนตวละครทมลกษณะแบน คอ แยกคนด(ผทใหการชวยเหลอ) กบคนเลว (ผทกระท าความรนแรง) อยางชดเจน และเมอน าประเดนดงกลาวมาเปรยบเทยบกบงานวจยและสถตทเกยวของ รวมถงการน าเสนอในสออนๆ ผวจยพบวา เปนไปในทศทางเดยวกน คอ ความรนแรงทผชายถกกระท า และมการน าเสนอในสอ หรอผลสถตทเกบรวบรวมไวมขอมลในสวนนนอยมาก เมอน ามาเทยบกบความรนแรงทเกดกบผหญงทสงถง รอยละ 98.3 สวนใหญความรนแรงทเกดขนกบผชายโดยมผหญงเปนผกระท าความรนแรงมเพยง รอยละ 0.3 เทานน (ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต, 2552) ลกษณะการกระท าความรนแรงของผหญง สวนใหญเกดจากการตอบโต บนดาลโทสะ หงหวง และการปองกนตว สวนความรนแรงทเกดจากความตงใจของผหญงพบนอยมาก และผวจยไมพบการเกบสถตขอมลในสวนน แตหากเมอพจารณาในสออนๆรวมดวย เชน ขาวจากหนงสอพมพ โทรทศน และอนเตอรเนต จะพบวาความรนแรงทเกดขนในสงคมไทย ไมไดเกดขนจากผชายเพยงฝายเดยว แตยงปรากฏภาพการใชความรนแรงทผหญงเปนฝายกระท าใหสามารถพบเหนในสงคมไทย เพยงแตมจ านวนนอยกวามาก เมอเปรยบเทยบกบการกระท าของผชาย ผวจยเหนวาประเดนนเปนสาเหตท าใหการน าเสนอภาพตวละครผหญง ทตงใจใชความรนแรงกอน ไมไดถกน าเสนอในภาพยนตรไทยมากนก เมอเทยบกบความรนแรงทเกดขนกบผหญง

217

สรปไดวา ผ หญงกบการใชความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทยจงไมไดเปนเพยงจนตนาการ แตเปนการน าเสนอทมความสอดคลองกบความจรงทพบเหนได โดยเฉพาะในสงคมไทยทมการเปลยนแปลงในทกๆดานทงในเชงโครงสรางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง รวมถงคานยม ทศนคตทเปลยนแปลงไปจากเดม เปนสงคมไทยทอยในยคสมยของการตอสชวงชงพนทในความสมพนธเชงอ านาจระหวางผชายกบผหญงหรอแมแตเพศเดยวกน รวมทงเรองเสรภาพของการแสดงออกไมวาจะเปนดานความคดหรอดานพฤตกรรมของคนในสงคม และเรองของความเทาเทยมททกคนตางมองเหนถงความส าคญเหมอนกนวามสวนชวยใหความรนแรงเกดขนนอยลงหากคนในสงคมเคารพในความเปนมนษย และเชอวาคนทกคนตางมสทธความเทาเทยมทจะตองไมถกกดขจากคนอนๆในสงคม

ดงนน การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรทเกดจากการประกอบสรางของผผลตภาพยนตร ตามแนวคดและทฤษฎการประกอบสรางความจรงทางสงคม (Construction of Social Reality) โดยมสอภาพยนตร เปนสอกลางในการน าเสนอภาพตวแทน (Representations) ทถกผลตขนเพอสะทอนภาพความจรง (Reality) การน าเสนอของภาพยนตรในลกษณะการน าเสนอซ าๆ ผานภาพตวแทน (Representations) กเพอตอกย า วาสงทภาพยนตรน าเสนอยงคงมอยในสงคม เชน การน าเสนอภาพความรนแรงของหญงทตกเปนเหยอจากคนใกลตว หรอการน าเสนอพฤตกรรมความรนแรงทเกดจากตวผหญงเอง กเปนการสะทอนใหเหนถงความเปนจรงทเกดขนในสงคม (Society) และยงคงเปนปญหาในสงคมทยงไมสามารถจะแกไขใหหมดไปได

นอกจากน การน าเสนอของภาพยนตรสามารถสรางใหเกดการเปลยนแปลงของคนในสงคมทงในดานทศนคต และพฤตกรรมในทางทดขน ตวอยางเชน การน าเสนอบทลงโทษทตวละครจะไดรบเมอตดสนใจใชความรนแรง การน าเสนอซ าๆในลกษณะน จะชวยใหคนในสงคมเกดการตระหนกถงโทษของการใชความรนแรง หรอการน าเสนอภาพตวแทนของผหญงเกง ทสามารถดแลงานในบานและงานนอกบานไดด กจะเปนการสรางใหเกดการยอบรบในประสทธภาพ และความสามารถของผหญง ทงยงชวยใหเกดการเปลยนแปลงในดานทศนคตทไมถกตองในสงคมชายเปนใหญ ทมองผหญงเปนเพยงวตถ หรอเปนผใตปกครอง ซงผชายสามารถครอบครอง หรอกระท าความรนแรงได ทงยงมอ านาจเหนอกวาผหญง การน าเสนอภาพผหญงเกงจะชวยใหคนในสงคมเกดการยอมรบในตวของผหญงมากขน วาผหญงกสามารถทจะรบผดชอบงานนอกบาน และชวยแบงเบาภาระของครอบครวไดดไมนอยไปกวาผชาย

การน าเสนอของภาพยนตรนอกจากจะสะทอนภาพความจรงแลว ภาพยนตรยงมสวนส าคญในการเชอมโยงความเขาใจระหวางผทประสบปญหานนโดยตรง กบผทไมมประสบการณเหลานนใหเกดการเขาใจ เหนใจ และรบรผานภาษาทางภาพยนตร คอ ภาพ และเสยงไดอยางชดเจน ซงเปนความพยายามของผผลตภาพยนตร ในการท าหนาทของสอสะทอนภาพความเปนจรง ทเกดขนในสงคม ผาน

218

ภาพตวแทนใหออกมาเหมอนจรงทสด ทงยงมความสมจรงผานบทบาทการแสดง และเทคนคตางๆทางภาพยนตรใหกบผชม เปนการท าหนาทในการชน าสงคม ใหตระหนกถงผลรายของการใชความรนแรงในการแกไขความขดแยง เพราะไมวาความรนแรงจะเกดจากสาเหตใด มใครเปนผกระท า และการกระท าดงกลาวจะเกดจากความตงใจ หรอความไมตงใจ ผลสรปทตามมากมแตจะสรางใหเกดความสญเสยมากขน โดยผกระท าจะตองไดรบบทลงโทษจากสงคม กฎหมาย และความรสกผดทเกดขนในจตใจ การน าเสนอทงหมดน กเพอเปนบทเรยนใหแกผชมไดตระหนกถงโทษของความรนแรง ไมควรใชความรนแรงในการแกปญหา และรวมกนหาแนวทางทถกตองในการปองกนหรอจดการเมอมความขดแยงเกดขนระหวางกน

จากการวเคราะหกระบวนการประกอบสรางความเปนจรงในภาพยนตรกบความจรงในสงคมไทย ผวจยพบวาภาพผหญงกบความรนแรงทปรากฏนนมความเหมอนและความแตกตางอยางหลากหลายกบสงคมจรง ทงดานลกษณะตวละคร ความสมพนธระหวางตวละคร รวมไปถงภาพผหญงกบความรนแรงทปรากฎในภาพยนตรไทย โดยไมไดจ ากดทผถกกระท าความรนแรงเปนเพยงเพศหญงเทานน แตยงปรากฏภาพทผหญงเปนผกระท าความรนแรงตอเพศตรงขามและเพศเดยวกนในภาพยนตรไทยอกดวย โดยผวจยจะท าการตอบค าถามงานวจย ออกเปน 2 ขอ ดงน

ตอบค าถามงานวจยท 1 สาเหตความรนแรงและความรนแรงทเกยวกบผหญง การศกษาถงสาเหตและความรนแรงทเกยวกบผหญงในภาพยนตรไทย ผวจยไดใชทฤษฎการ

เลาเรองในภาพยนตร แนวคดเกยวกบความรนแรง และเทคนคตางๆในภาพยนตรวเคราะหภาพยนตรแตละเรองตามมโครงสรางการเลาเรอง เพอใหเหนถงสาเหตของความรนแรงรวมถงรปแบบความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรแตละเรองไดอยางชดเจน ดงน

1) สาเหตและความรนแรงทเกดขนกบผ หญง สวนใหญเกดจากคนใกลชดหรอคนในครอบครว ยงคงเปนสาเหตหลกทท าใหผหญงตองตกอยในสถานการณทมความรนแรงถกกระท าความรนแรงทงทางกาย ทางวาจา และทางเพศ และสามารถสงผลใหเกดเปนความรนแรงภายในจตใจของผหญงทตองอาศยระยะเวลานานในการรกษาเยยวยาอยางถกตอง พบวาปญหาอยางหนงทน ามาสการใชความรนแรงคอ ความไมเทาเทยมกนในความสมพนธเชงอ านาจของคนในสงคม และทศนคตทผดของผชายทยงมองผหญงวาออนแอ และเปนเหมอนสงของหรอวตถทางเพศทสามารถครอบครองได เมอมความขดแยงเกดขนในความสมพนธ การใชความรนแรงจงกลายเปนวธการหนงทตวละครน ามาใชในการแกปญหาความขดแยง โดยเฉพาะผชายทมองวาตวเองมอ านาจมากกวาผหญง จงเปนฝายทใชความรนแรงกอน เชน ความรนแรงทางรางกาย และความรนแรงทางวาจา ความรนแรงทางเพศ สวนตวละครผหญงกจะตอบโตดวยการใชความรนแรงเชนเดยวกน ซงเปนการสะทอนใหเหนวาสงคมไทยทกวนนยงคงเปนสงคมทมความเหลอมล ากนอย ผหญงยงเปนเพศทถกกดข แตในขณะเดยวกนกมความพยายามทจะตอสใหเกดความเทาเทยมกนโดยเฉพาะความเทาเทยมกนในเรองเพศ และการด าเนนชวต

219

ผหญงไทยในปจจบนไมไดมองวาตวเองตองเปนฝายทถกกระท าอยตลอดเวลา เพราะเมอมโอกาสผหญงกพรอมทจะฉกฉวยโอกาสนน และตองการเรยกรองความเทาเทยมกนอยางทผหญงตอสมาโดยตลอดท เรยกวา “The Rights of Women” ซงเปนการปกปองสทธของผหญงไมใหถกเอาเปรยบ หรอถกกระท าโดยทไมลกขนมาเรยกรองตอสใหไดความเปนธรรมกลบคนมา

2) สาเหตและความรนแรงโดยมผหญงเปนผกระท าพบวา สวนใหญเกดจากความกดดนแรงบบคนทงจากตวบคคล กลมคน และสถานการณบบใหผหญงตองใชความรนแรงในการแกไขความขดแยงทเกดอยในขณะนน รองลงมาคอเกดโอกาสทเออใหกระท าความรนแรงได เชน มอาวธ มเวลามากพอในการวางแผน และมผสมรรวมคดชวยในการกระท าความรนแรง เพอจดการกบความขดแยงทงหมดทเกดขน แตเมอตวละครเรมใชความรนแรงในการจดการกบอกฝายความรนแรงทเกดกลบเพมมากขนพบวา ตวละครผหญงหลายตวละครในภาพยนตรนอกจากจะใชความรนแรงท ารายผชายแลวมการยงใชความรนแรงในการท ารายคนอนๆทมสวนไดสวนเสย (ไมจ ากดเพศ)กบเหตการณทเกดขน และหลายตวละครผหญงกเลอกทจะใชความรนแรงกบตวเองโดยการฆาตวตายเพอหนปญหาทเกดขนทงหมดโดยการท ารายตวเองหรอการฆาตวตาย ผวจยพบวา เกดขนเฉพาะกบตวละครทเปนผหญงเทานนไมพบวามตวละครผชายกระท าพฤตกรรมดงกลางในภาพยนตรทง 10 เรอง ซงเปนการสะทอนลกษณะพฤตกรรม และสภาพจตใจของตวละครผหญงทแตกตางจากตวละครผชาย คอ ตวละครผหญงยงคงเปนตวละครทมความออนแอแฝงอยภายในจตใจ ไมมนคง และรสกหวาดกลวไมกลาทจะเผชญปญหาทงยงไมรจกวธการแกไขปญหาอยางถกตอง นอกจากนพฤตกรรมการท ารายตวเองและการฆาตวตายจะเปนการสาะทอนใหเหนถงภาวะทางจตทไมปกตของผกระท า และประการสดทายคอ ความรนแรงทเกดจากจตไรส านกทเรยกวา “สญชาตญาณแหงความตาย” (Thanatos or Death Instinct) ตามทฟรอยดไดกลาวไววา มนษยทกคนลวนมแรงกระตนเพอทจะแสวงหาสงทตวเองพอใจโดยไมค านงถงความถกผด ผลกดนใหผหญงกระท าความรนแรงเพอใหไดในสงทตวเองตองการไมวาจะเปน เงนทอง ความสข และความปรารถนาทซอนอยภายในจตใจ

3) สาเหตและความรนแรงโดยมผชายเปนผกระท า พบวา สวนใหญยงเกดจากทศนคตทไมถกตองในสงคมชายเปนใหญ ความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกนโดยเฉพาะประเดนเรองเพศ และสญชาตญาณทอยภายในจตไรส านก เปนแรงผลกดนส าคญทางความคดและพฤตกรรมสรางใหเกดความขดแยงระหวางผชายกบผหญง น ามาสการใชความรนแรงในการยตความขดแยงหรอเพอใชบงคบใหอกฝายยอมรบความคดและอ านาจของตวเอง ผวจย พบวา สาเหตและความรนแรงของตวละครชายในภาพยนตรไทยมรปแบบทคลายคลงกน และเปนตวละครทเปนผกระท าความรนแรงกอนมากกวาถกกระท าความรนแรง ซงพบเพยงเรองเดยวทตวละครผชายถกกระท าความรนแรงจากผหญงกอน คอ “ว” ในภาพยนตรเรองแฝด สะทอนใหเหนวาตวละครชายในภาพยนตรไทยยงเปนสาเหตสวนหนงทส าคญและสรางใหเกดความรนแรงตอผหญง

220

4) รปแบบความรนแรงทปรากฏในภาพยนตรไทย (4.1) ความรนแรงทางรางกาย (Physical Violence) เปนรปแบบความรนแรงหลกทปรากฏ

ในภาพยนตรไทยทกเรอง สวนผกระท ากเปนไดทงผหญงและผชาย โดยมผชายเปนผทกระท ามากกวาผหญงและเปนฝายทเรมใชความรนแรงทางรางกายกอน กอนทผหญงจะใชความรนแรงนเปนการตอบโตหรอปองกนตว ความรนแรงทางรางกายสามารถเกดขนไดทงตงใจและไมตงใจ มระดบความรนแรงทเพมมากขนเรอยๆระหวางตวละครทมความขดแยงกนตงแตการตบต เตะตอย ไปจนถงการฆาผอนตาย และการฆาตวตายของตวละครหญงในตอนจบของเรอง ซงเปนการสะทอนใหเหนวาตวละครผหญงบางตวละครตองเผชญกบความรนแรงมากกวาตวละครผชายและความรนแรงทปรากฏกมสวนเกยวของโดยตรงตอสภาพจตใจของตวละครนนๆ

(4.2) ความรนแรงทางวาจา (Verbal Violence) เปนความรนแรงทพบในตวละครทงผหญงและผชายมากเทากบความรนแรงทางรางกายทกระท าตอกนเมอเกดความไมเขาใจหรอความไมลงรอยกนทางความคดหรอการกระท า เปนลกษณะอยางหนงของพฤตกรรมความกาวราวทตวละครตองการจะระบายความอดอนในจตใจทเกบมานาน หรอลดความรสกกดดนทเกดขนในขณะนน ความรนแรงทางวาจาผวจยพบวาตวละครผชายจะใชค าพดทหยาบคาย ค าพดขมข หรอค าพดทท าใหผหญงเกดความรสกวาตวเองไรคาไมเปนทตองการอกตอไป สวนตวละครผหญงจะใชค าพดในลกษณะดาทอ หยาบคายกบคนทเกลยดและสวนใหญเปนผหญงดวยกน แตจะใชค าพดตดพอ ตงค าถามแสดงความนอยใจกบคนทตวเองรก ในภาพยนตรไทยการใชความรนแรงทางวาจาของตวละครเปนเหตการณทเกดขนพบเหนไดอยางชดเจนในความสมพนธระหวางคนรกหรอคนในครอบครวกอนทเหตการณจะพฒนาไปสความรนแรงรปแบบอนๆตามมา

(4.3) ความรนแรงทางเพศ (Sexual Violence) เปนความรนแรงอกรปแบบหนงทพบในภาพยนตรไทย สะทอนใหเหนความสมพนธเชงอ านาจระหวางผชายและผหญงโดยใหผชายเปนผกระท าเพยงฝายเดยว เนองจากผวจยไมพบตวละครผหญงทกระท าความรนแรงลกษณะนกบผชาย ความรนแรงทางเพศทเกดขนสวนใหญจงเกดจากทศนคต ความคดทผดของผชายเกยวกบความไมเทาเทยมกนทางเพศ มองผหญงเปนวตถทางเพศ หรอเปนสวนหนงของการแสดงออกซงความรก เชน การมเพศสมพนธกบภรรยาโดยทผหญงไมยนยอม โดยทความรนแรงลกษณะนผวจยพบวา สวนใหญเกดจากคนใกลชดหรอคนในครอบครวมากทสด เปนการกระท าทเหยยบย าศกดศรของผหญง สรางใหเกดความรสกดอยคณคา และเปนความรนแรงทสงผลกระทบโดยตรงทงยงฝงรากลกในจตใจของผหญงทถกกระท าความรนแรง

(4.4) ความรนแรงทางจตใจ (Psychological Violence) เปนความรนแรงรปแบบหนงทพบในภาพยนตรไทย โดยเฉพาะกบตวละครทเปนผหญง พบวาผหญงสวนใหญในภาพยนตรนอกจากจะถกกระท าทางรางกายใหบาดเจบแลว การถกเหยยดหยาม หมนศกดศร สรางใหเกดความรสกดอยคา ก

221

เปนความรนแรงทผหญงถกกระท า ทงยงเปนความรนแรงทสะทอนใหเหนถงความออนแอของผหญงปรากฏผานตวละครทมปมปญหาทางจตจนไมสามารถทจะอยไดอยางคนปกตทวไปในสงคม มผลตอการตดสนใจใหกระท าในสงทเกดผลเสยตอตวเอง เชน การเลอกท ารายตวเอง และการฆาตวตายเมอรสกผดหวงหรอไมสามารถทจะหาทางออกใหกบชวต ความรนแรงลกษณะนเปนสงทสะทอนใหเหนถงความออนแอในจตใจ โดยทผวจยไมพบการกระท าดงกลาวในตวละครผชาย สะทอนใหเหนถงทศนคต ความคดของคนไทยโดยเฉพาะในโลกภาพยนตร ทมองวาผหญงกยงเปนเพศทออนแอทางจตใจมากกวาผชาย

(4.5) ความรนแรงเชงโครงสราง (Structural Violence) ดานการเมอง ดานเศรฐกจ และดานสงคม เปนความรนแรงทถกสอดแทรกเขามาในภาพยนตรไทยในปจจบน เพอตองการย าใหผชมตระหนงถงความรนแรงในประเดนน วามความส าคญ และเกยวพนกบชวตของทกคนในสงคม ความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เปนความรนแรงอกรปแบบหนง ทมนษยสวนใหญมองขาม ทงยงเหนวาเปนเรองไกลตวมากกวาเรองทเกดขนภายในบาน แตกเปนเรองททกคนตางยอมรบวาเมอเกดขนกบชวตหรอกบสงคมทอยอาศย กสามารถทจะสรางความรนแรงความเสยหายไดเหมอนกน ทงยงเปนความรนแรงทไมสามารถแกไขไดดวยคนๆเดยว แตเกยวพนกบคนหลายคนในสงคม จงเปนสาเหตใหปญหาดานนไมเคยหมดไปจากสงคมไทย ภาพยนตรไทยหลายเรองมการสอดแทรกประเดนน โดยภาพยนตรแตละเรองไดใหความสนใจไมเหมอนกน และมการน าเสนอผานอวจนภาษา (ภาพ) มากกวาวจนภาษา (บทสนทนา) แตเมอพจารณาเนอหา กลบพบวา ภาพยนตรทกเรองทมการน าเสนอในประเดนเหลาน กลบไมมการลงลกถงรายละเอยดหรอใหความส าคญวามสวนเกยวของกบตวละครเอกทงผชายและผหญงเทาทควร ทงยงไมมสวนเกยวของโดยตรงกบความขดแยงหรอความรนแรงทเกดขนกบตวละครผหญงในเรอง อยางเชน ภาพยนตร เรองตลก 69 ทมการน าเสนอประเดนความรนแรงทางเศรษฐกจเปนสาเหตทท าใหตวละครผหญงในเรองตองตกงาน ในชวงเศรษฐกจใน ป พ.ศ. 2540 แตเรองราวทเกดขนตอมากไมไดเกยวของกบประเดนนอกเลย จงเปนทนาสงเกตวา ประเดนความรนแรงเชงโครงสรางทางสงคม เปนประเดนทไมไดถกหยบยกมาพดถงกนมากนกในภาพยนตรไทย และตวละครผหญงกแทบจะไมมสวนเกยวของกบความรนแรงในลกษณะน ผหญงถกกดกนออกจากเรองดงกลาว ซงเปนการตอกย าวาตวละครผหญงในภาพยนตรยงคงถกประกอบสรางใหอยในพนทสวนตวมากกวาทจะเกยวของกบเรองทเปนสาธารณะ เชน การเมอง เศรฐกจ และสงคมโดยรวม

ตอบค าถามงานวจยท 2 การน าเสนอผหญงและความรนแรงในภาพยนตรไทย 1) การประกอบสราง (Construction) ผานโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตร เปนวธการ

ส าคญในการท าความเขาใจมมมองผผลตภาพยนตรสวนใหญเปนผชาย วามการน าเสนอหรอใหความสนใจเกยวกบผหญงและความรนแรงทปรากฏในสงคมไดตรงกบความจรงทเกดขนหรอไม โดยสะทอนผานภาพตวแทน (Representation) ทถกผลตซ า และมรปแบบเดมอยในองคประกอบการเลา

222

เรอง ไดแก โครงเรอง (Plot) การน าเสนอล าดบเหตการณทเกดขนผานสถานการณตางๆของตวละคร อยางสอดคลองประกอบดวยปญหา วธการแกปญหาซงสวนใหญมความเกยวของกบการใชความรนแรง ของตวละครกอนทเรองราวทกอยางจะยตลง แกนความคด (Theme) ประเดนส าคญในเรองทมสวนสรางใหเกดความขดแยงและความรนแรงทงโดยตรงและโดยออม และมสวนเกยวของโดยตรงกบตวละครหลกของเรองทงผหญงและผชาย (Characters) ทมสวนส าคญในการสะทอนความคดของผผลตและมสวนส าคญในการด าเนนเรองราวผานการแสดงทงวจนภาษา (บทสนทนา) และอวจนภาษา (กรยาทาทาง) มสวนชวยใหผชมสามารถเขาใจจตใจของตวละครโดยเชอมโยงกบสงทเกดขนในสถานการณนนๆ วาอะไรคอสาเหตทท าใหตวละครตดสนใจใชความรนแรงในการจดการกบความขดแยง (Conflict) ทเกดขนระหวางมนษยดวยกน หรอความขดแยงทเกดขนภายในจตใจโดยเฉพาะตวละครผหญงทตองเผชญกบความขดแยงทงสองแบบ ผานมมมองการเลาเรอง (Point of View) แบบรรอบดานและใหความส าคญในการเลาเรองผานจดยนการเลาเรองของผหญงทถกกระท าความรนแรงมากอน (มประสบการณจรง) และองคประกอบดานภาพ (Visual Channel) มสวนชวยในการท าความเขา และสรางอารมณความรสกใหกบผชมโดยเฉพาะในฉากทมความรนแรงเกดขน และสรางความสมจรงดวยเทคนคตางๆของภาพยนตร ไมวาจะเปนขนาดภาพ มมกลอง ทศทางแสง ฯลฯ โดยทผชมจะรสกตนเตน และเจบปวดไปพรอมกบความบนเทงทผผลตประกอบสรางขนมาอยางแนบเนยนจนเกดความรสกวาสงทถกน าเสนอในภาพยนตรกบความจรง (Reality) มความคลายคลงไมแตกตางกน ภาพยนตรจงเปนสอกลางทชวยสรางเขาใจใหผชมทไมเคยผานประสบการณหรอตองเขาไปเกยวของกบความรนแรงใหเขาใจถงความจรงอกดานหนงของสงคม

2) การน าเสนอผหญง และความรนแรงผานภาพตวแทน (Representation) ในภาพยนตรไทย พบวา ภาพตวแทนผหญงในภาพยนตรไทย มบางสวนทถกผลตซ าภายใตทศนคตของผชายเปนใหญ ทกดทบผหญง ท าใหผหญงเปนเพศทถกกดข ถกกระท าความรนแรงอยเสมอ และยงเปนเพศทออนแอทงทางรางกาย และทางจตใจจงตองมผปกครองหรอผปกปองคอยดแล แตในการน าเสนออกดานหนงกปรากฏภาพของผหญงทเปนลกษณะของผหญงสมยใหมมากขน สะทอนผานรปแบบการใชชวต ดานความคด และการตดสนใจ รวมถงความสมพนธกบคนอนๆ ผวจยจะสรปเปนภาพรวม ไดดงน

(2.1) ผหญงในภาพยนตรไทยในปจจบนถกประกอบสรางผานผผลต น าเสนอภาพผหญงทมความสวยงามเฉพาะตว คอนขางทนสมย มความมนใจในตวเองระดบหนง สวนสถานภาพหรอบทบาทของตวละครผหญงในภาพยนตรไทยมความหลากหลายมากขน ซงสอดคลองกบสงคมจรงในปจจบน พบวาตวละครผหญงหลายคนตดสนใจเรองแตงงานชาลงเลอกทจะใชชวตอยางอสระมากขน เปดเผยเรองความรกมากขนกลาทจะแสดงความรสกไมวาจะเปนความรสกสมหวงดใจ ผดหวง และโกรธเกลยด รวมถงการไมแสดงออกถงความรสกใดเลยไมสนใจวาคนหรอสงคมจะเกดอะไรขน นอกจากเรองดงกลาวจะกระทบตอตวเองหรอคนทรกโดยตรง แตกมบางเรองทสะทอนใหเหนถงความ

223

กงวลไมมนใจในการตดสนใจหากเรองทเกดขนกระทบตอความสมพนธ และการใชชวต ผหญงในภาพยนตรไทยเรมจะยอมรบความเปลยนแปลงจากสงรอบๆตวไดงายขน ยกเวนเรองสวนตว (ความรก/ครอบครว) จะคอนขางยดมนไมยอมเปลยน หรอเปลยนแปลงไดชา ตวละครผหญงในปจจบนจงมความซบซอนทางอารมณ ความรสก และพฤตกรรม การแสดงออกของตวละครผหญงในภาพยนตรกบผหญงในโลกความจรง มหลายมตทเหมอนกน คอ มทงดานด และดานทไมด ไมใชภาพลกษณของนางเอกในละคร แตเปนมนษยทมความเหนแกตว ตองการเอาชนะ และสามารถท าทกอยาง เพอใหไดในสงทตองการ ไมวาจะเปนสงของ หรอบคคล ยงไปกวาน ยงพบตวละครผหญงทมลกษณะเปนตวละครทมปมปญหาภายในจตใจ ซงเกดจากเรองราวเลวรายหรอตวละครผชายในอดตเปนสาเหตส าคญ เชน ตวละครผหญงทเคยถกท ารายทางรางกาย และทางเพศจากผชาย โดยไมไดรบการรกษาเยยวยา น ามาสพฤตกรรมการใชชวตทไมปกต มภาวะทางอารมณ ภาวะทางจตทไมมนคง เชน มอาการของคนทเปนโรคหวาดระแวง เกบตว หลกหนสงคม และจะมพฤตกรรมความรนแรงแสดงออกมาอยางชดเจน เมอมเหตการณลกษณะเดมๆ ทเคยเกดขนในอดตมากระทบจตใจ หรอตองอยในสถานการณทกดดนใหตองตดสนใจ ทงน แมวาตวละครผหญงจะเปนฝายทถกกระท าความรนแรงแตผวจยไมพบวา มตวละครผหญงทถกกระท าเพยงฝายเดยว ซงจะเปนในลกษณะของการตอบโต ปองกนตว หรอการแกแคนเมอไมไดรบความเปนธรรม หรอถกท ารายกอน

ทงนยงพบตวละครผหญงในภาพยนตรไทยหลายเรอง มการเปลยนแปลงทแตกตางไปจากสมยกอน ทตองพงพาผชาย (บดา/สาม) หรอคนอนๆในครอบครว โดยปรากฏภาพตวละครผหญงทใชชวตเพยงล าพง (ปจเจกบคคล/คนโสด) ในเมองใหญมากขน ผานการน าเสนอเรองราวความสมพนธระหวางตวละครผหญง และตวละครผชายอยางเปนขนตอน ตงแตพบกนไปจนถงบทสรป ทมความแตกตางของแตละเรอง อยางเหมาะสมกบชวงเวลา ท าใหผชมสามารถเขาใจถงความรสก พฤตกรรม และสาเหตของความขดแยง ทน ามาสการใชความรนแรงในแตละเรอง วาใครมสวนเกยวของอยางไรกบเรองทเกดขน ตงแตอดตจนถงปจจบนของตวละครผหญงในเรอง ผหญงในภาพยนตรไทยสวนใหญจะถกประกอบสรางมาเพอใหพบกบความขดแยงความรนแรงทตวเองไมใชฝายกระท ากอน และบบบงคบใหผหญงตองตดสนใจในการกระท า ซงบางครงกสรางใหกลายเปนตวละครหญงในเชงลบมความกาวราวรนแรง มเรองของยาเสพตด (บหร/เหลา) เขามาเกยวของ และมภาวะทางจตทคอนขางผดปกต ในดานอ านาจผหญงยงคงมอ านาจทดอยกวาผชายในการตอรอง โดยจะใชวธการทางออมในการแสดงออกผานสหนาแววตาเมอตกอยในภาวะกดดน บบคนการตดสนใจจะไมเผชญหนาโดยตรง รจกวธการเอาตวรอดรจกใชเสนหความเปนผหญงในการท าใหอกฝายเชอใจ รวมถงมการวางแผนไวลวงหนา เพอการแกแคนมากกวาการตอบโตอยางทนททนใด วธการเหลานสะทอนใหเหนภาพตวแทนใหมๆของตวละครผหญงในปจจบนทมการเปลยนแปลงไปจากผหญงในอดมคตแบบเดมของไทย

224

(2.2) ความรนแรงระหวางตวละครผชาย และตวละครผหญงในภาพยนตรไทยทง 10 เรองทเลอกมา ถกประกอบสรางขนเพอใหเหนวาความรนแรง เปนวธการหนงทมนษยเลอกน ามาจดการความขดแยงทเกดขนโดยอาจเกดไดทงทตงใจ และไมตงใจ มการกระท าความรนแรงทางวาจา (วจนภาษา)ในลกษณะดาทอ การสบถค าหยาบ ดถก และเสยดสกนระหวางผชายพดกบผหญง และผหญงพดกบผหญงดวยกนเอง มสาเหตสวนใหญมาจากความไมลงรอยกนทางความคด หรอความรสกโกรธเกลยดโดยเปนการระบายความอดอดทเกดขนในจตใจตออกฝายหนงโดยใชภาษาทคอนขางหยาบคาย ในสวนของความรนแรงทางการ (อวจนภาษา) พบวา ผชายจะมการกระท าความรนแรงทเปดเผยลงไมลงมออยางชดเจน โดยเกดจากความตงใจในการกระท าความรนแรง และเปนฝายทลงมอกระท ากอนผหญง สวนผหญงจะแสดงออกแบบแอบซอนมากวาเผชญหนาโดยตรง เชน การใชยาพษ การเลนของ(ไสยศาสตร) หรอกระท าตอฝายตรงขามโดยทไมทนต งตวโดย ขนอยกบสถานการณ หากเปนสถานการณทผหญงถกบบบงคบใหตองเผชญหนากบผชาย และมใชความรนแรง ความรนแรงทเกดจะเปนในลกษณะของการปองกน หรอเพอหนจากสถานการณเลวราย ซงไมไดเกดจากความตงใจทจะกระท าของผหญง แตหากอยในสถานการณทตวละครผหญงอยในลกษณะของผกระท าทเหนอกวาผชาย เชน มอาวธอยในมอ มผชวยในการกระท า และมเวลามากพอ โอกาสทเกดความรนแรงกจะเพมมากขน และเปนการใชความรนแรงทเกดจากความตงใจ ทจะแกแคนอกฝายหนงใหไดรบความเจบปวด หรอหมายทจะเอาชวต ความรนแรงทพบระหวางตวละครผหญงกบตวละครผชาย มทงสวนทเกดจากความตงใจ และสวนทเกดจากความไมตงใจปะปนกนไป ขนอยกบตวบคคล และเหตการณทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา กระท า ดวยวธการทมความแตกตางกน คอ เปนวธการทมนษยกระท าตอกนใหเหนไดในสงคมจรง ตวอยางเชน การใชอาวธหรอยาพษในการฆาผอน หรอการท ารายรางกาย เพราะบนดาลโทสะ ไปจนถงวธการทไมคอยพบในสงคมจรงเกยวกบการกระท าของผหญงไทย ตวอยางเชน การลงมอฆาอยางโหดรายทารนโดยการช าแหละเนอมนษยออกมาท าเปนอาหาร ซงเปนความรนแรงทภาพยนตรตงใจจะน าเสนอใหเหนถงภาวะจตใจของตวละครหญงทไมปกต (โรคจต) การกระท าดงกลาวจงเปนเรองทเกดจากอารมณ และความรสกมากกวาทจะใชเหตผลเขาไปตดสน

ทงน ผวจยยงพบวา มตวละครผหญงหลายคนมพฤตกรรมใชความรนแรงตอเพศเดยวกน โดยสวนใหญเกดจากความเขาใจผด และความขดแยงทเกดขน และมผชายเปนสาเหตหลกของความรนแรง ลกษณะการแสดงออกทเกดขนจะเรมจากการใชค าพดดาทอกนกอนทจะลงไมลงมอเพอใหอกฝายเจบปวด ยอมแพ หรอยอมรบความผดทเกดขน ดงงนนการกระท าความรนแรงตอเพศเดยวกนของตวละครผหญง จะมระดบความรนแรงนอยกวาการกระท าความรนแรงตอเพศตรงขาม กลาวคอ สวนใหญเกดขนจากความไมพอใจ และไมไดประสงคทจะเอาชวต ท าไปเพยงตองการทจะระบายความอดอด หรอเพอสงสอนอกฝายหนงเทานน และมภาพยนตรไทยหลายเรองมการน าเสนอเกยวกบการพยายามท ารายตวเอง เพราะความผดหวง สนหวง หรอการฆาตวตายของตวละครทเปนผหญงในตอน

225

จบของเรอง โดยเฉพาะตวละครผหญงทมลกษณะผดปกตทางจต มพฤตกรรมแปลกแยกจากผหญงทวไป แตไมพบการน าเสนอความรนแรงในลกษณะนกบตวละครชายในภาพยนตรไทย ซงการประกอบสรางลกษณะนยงเปนการตอกย าในเรองทศนคตของผชายในสงคมชายเปนใหญ ทมองผหญงเปนเพศทออนแอทางจตใจ ไมมความกลาหาญมากพอเมอตองเผชญกบปญหาในชวต และสดทายกตองจบชวตตวเอง เพอหนปญหา สะทอนผานการเลาเรองในภาพยนตร และน าเสนอใหกลายเปนจดจบของตวละครผหญงทไมด มจตใจไมปกต หรอกระท าความผดแลวไมสามารถทจะหาทางออกอนใหกบชวต โดยสาเหตสวนใหญทท าใหผหญงคดสน หรอท ารายตวเองกยงเปนเรองเกยวกบความรก ความผดหวง รวมถงการด าเนนชวทผดพลาดมาตงแตตน จนไมสามารถทจะหาทางออกทดใหกบตวเอง กลายเปนบทสรปทเหมอนกนในภาพยนตรไทย เกยวกบการน าเสนอผหญงกบความรนแรง คอ จบแบบโศกนาฏกรรมทมาพรอมกบบทลงโทษใหกบตวละครทใชความรนแรง เปนวธการในการแกไขความขดแยงทเกดขน

6.2 ขอเสนอแนะงานวจย

6.2.1 ขอเสนอแนะทมตอผผลตภาพยนตร ควรมการกระตนใหผสรางภาพยนตรตระหนกถงอทธพลของสอภาพยนตรตอสงคมและ

ความส าคญในการน าเสนอเนอหาเกยวกบความรนแรงใหมากขนโดยเฉพาะความรนแรงตอสตรในเชงสรางสรรค ตรงกบความจรงมากกวาทจะเนนแคเพยงความบนเทง พยายามน าเสนออยางรอบดานในประเดนทมความหลากหลาย และสอดแทรกถงผลกระทบดานลบ บทลงโทษ และผลเสยทจะเกดขนในชวตเมอเราตดสนใจใชความรนแรง ซงจะเปนการสะทอนถงการท าหนาททดของสอภาพยนตร ภาพยนตรนบเปนสอหนงทมอทธพลตอความคดของผคนสามารถสะทอนความเปนจรงและในขณะเดยวกนกชน าสงคมใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดขน หรอสรางความตระหนกถงสงทเกดขนในสงคมทงเรองทดและเรองทควรเรงแกไข สรางความรวมมอเพอหาทางออกไดดอกสอหนง

6.2.2 ขอเสนอแนะทมตองานวจยในอนาคต

6.2.2.1 งานวจยชนนเปนเพยงการศกษากลมตวอยางภาพยนตรไทยเทาน น และมจ านวนเพยง 10 เรอง ทงนผวจยมองเหนวาควรท าการศกษาเพมในกลมตวอยางภาพยนตรตางประเทศเพอเปรยบเทยบดความเหมอนและความแตกตางในการน าเสนอภาพผหญงและความรนแรง ซงจะสรางความนาสนใจ และชวยใหเขาใจความสมพนธระหวางภาพยนตรกบสงคมในบรบทตางๆอยางหลากหลายมากขน

226

6.2.2.2 งานวจยชนนไดท าการวเคราะหเพยงตวบททพบในภาพยนตรเทานน ทงนผวจยเหนวางานวจยในอนาคตควรมการวเคราะหเพมเตมเกยวกบการรบรของผชมวามมมมองอยางไรตอผหญงในปจจบนและความรนแรงทปรากฏ รวมถงแงมมทพบมสวนในการสรางอทธพลทางความคด และการกระท าความรนแรงในชวตประจ าวนของผชมหรอไม

6.2.2.3 ประเดนเกยวกบความรนแรงในภาพยนตรไทยยงคงถกน าเสนอในมตเดมๆ ไมมความหลากหลายเทาทควร โดยผวจยมองวาความรนแรงเชงโครงสรางสงคม เศรษฐกจ และการเมองเปนมตทนาสนใจศกษา เพราะมสวนกระทบโดยตรงตอทกชวตในสงคม และมสวนในการชวยเชอมโยงใหเกดความเขาใจในมตอยางรอบดานมากยงขน

บรรณานกรม

กนกพรรณ วบลยศรน. (2547). การเปรยบเทยบภาพตวแทนของผหญงสมยใหมและหลงสมยใหมในภาพยนตรไทยและภาพยนตรอเมรกน. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

กฤตยา ณ หนองคาย. (2556). พระเอกและผรายในภาพยนตรแนวตอสผจญภยของไทย: การวเคราะหลกษณะการผสมผสานทางวฒนธรรม. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

กอบกล องคทานนท. (2537). ผหญงกบอ านาจทจะแปรเปลยน. กรงเทพฯ: โครงการจดพมพคบไฟ. กาญจนา แกวเทพ. (2535). ภาพลกษณของผหญงในสอมวลชน. กรงเทพฯ: โครงการเผยแพร

ผลงานวจยฝายวจย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กาญจนา แกวเทพ. (2541). การวเคราะหสอ: แนวคดและเทคนค. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. กาญจนา แกวเทพ. (2543). มองสอใหม มองสงคมใหม. กรงเทพฯ: เอดสนเพรสโปรดกส. กาญจนา แกวเทพ. (2553). แนวพนจใหมในการสอสารศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ก าจร หลยยะพงศ. (2547). หนงอษาคเนย: การศกษาภาพยนตรแนววฒนธรรมศกษา. กรงเทพฯ:

โครงการเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ก าจร หลยยะพงศ และสมสข หนวมาน. (2552). ภาพยนตรไทยในรอบสามทศวรรษ (พ.ศ. 2520-2547):

กรณศกษาตระกลหนงผ หนงรก และหนงยคหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: ศยาม. กสมา รกษมณ, เสาวณต จลวงศ และสายวรณ นอยนมตร. (2550). ศกดศรและความอบอายใน

วรรณกรรมไทย. กรงเทพฯ: แมค าผาง. ฉลองรตน ทพยพมาน. (2539). วเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรอเมรกนทมตวเอกเปน

สตร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ. ฉตรสมาลย กบลสงห. (2535). การศกษาเรองผหญง. กรงเทพฯ: โครงการสตร และเยาวชนศกษา).

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ชลดาภรณ สงสมพนธ. (2545). เรองราวความรนแรงในสงคมไทย: ฆาหนศพ พอฆาลก และอนๆอก

มาก. รฐศาสตรสาร, 21(2), 130-160. ชโลทร โพยมยล. (2552). ความรกและกระบวนการสรางความหมายความรกในตระกลภาพยนตรไทย .

228

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชาย โพธสตา. (2552). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง. ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2542). วาทกรรมการพฒนา: อ านาจ ความร ความจรง เอกลกษณ

และความเปนอน. กรงเทพฯ: วภาษา. ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2545). สญวทยา, โครงสรางนยม, หลงโครงสรางนยมกบการศกษา

รฐศาสตร. กรงเทพฯ: วภาษา. ธญญา สงขพนธานนท. (2539).วรรณกรรมวจารณ. กรงเทพฯ: นาคร. นพมาศ ธรเวคน. (2546). ทฤษฎบคลกภาพและการปรบตว. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : ส านกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. นพพร ประชากล. (2542). สญศาสตรโครงสรางกบการวจกษภาพยนตร ใน แลเนอเถอหนง. กรงเทพฯ:

มตชน. นนทพนธ ชนล าประเสรฐ.( 2546). การพฒนาระบบฐานขอมลและสงคมงานวจยดานความรนแรงใน

สงคมไทย. กรงเทพฯ: สถาบนวจยระบบสาธารณสข. ประกายกาวล ศรจนดา. (2554). ภาพยนตรไทยยคหลงหนงรอยปกบการเปลยนแปลงในสงคมไทย.

วารสารมนนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 8(2), 1-18. ประพนธ ตตยวรกลวงศ. (2553). การเลาเรองและทศนคตของผชมเกยวกบความรนแรงในภาพยนตร

ไทยและภาพยนตรฮอลลวด. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

พนดา หนสวาสด. (2544). ผหญงในภาพยนตร: กระบวนการผลตซ าภาพลกษณของผหญงในสงคมไทย. (รายงานการวจย). เชยงใหม: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พรพไล ถมงรกษสตว. (2539). ปรชญาผหญง. กรงเทพฯ : ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. รกศานต ววฒนสนอดม. (2545). นกสราง สรางหนง หนงสน. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. รกศานต ววฒนสนอดม. (2551). ทศทางการพฒนาอตสาหกรรมภาพยนตรไทย กรณศกษาการวางแผน

การตลาดของภาพยนตรไทย. วารสารนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 26(1), 47-61. ส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว. (2553). รายงานประจ าป 2553. กรงเทพฯ: กระทรวงการ

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. ศรอนงค สขยง. (2547). การน าเสนอภาพพระสงฆในภาพยนตรไทย. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ. ศรเรอน แกวกงวาล. (2551). ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ (รเขา รเรา). (พมพครงท 15 ปรบปรงแกไข).

กรงเทพฯ: หมอชาวบาน.

229

ศนยพงได. (2554). สถตการกระท าความรนแรงตอผหญงและเดก พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ: ศนยพงได กระทรวงสาธารณสข.

ส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว.( 2551). มตหญง ชาย: ความแตกตางบนความเหมอน. กรงเทพฯ: ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2551). สถตดานการท างานของผหญงในปจจบน. กรงเทพฯ: ส านกงานสถตแหงชาต.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2551). สถตภาวการณท างานของประชากรในประเทศ พ.ศ. 2551. กรงเทพฯ: ส านกงานสถตแหงชาต.

สรวฒน มาเทศ. (2553). อสตรทมความพยาบาทในละครโทรทศนไทย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

สชาดา ทวสทธ. (2547). เพศภาวะ : การทาทายราง การคนหาตวตน. เชยงใหม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สพมตรา วรพงศพเชษฐ. (2554). การสรางสนทรยภาพแหงความรนแรงในภาพยนตรของมชาเอล ฮาเนเคอ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

สภางค จนทวาณช. (2552). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. (พมพครงท 9). กรงเทพฯ:ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Bandura, A. (1963). Aggression: a social learning analysis. New Jersey: Prentice-Hall. Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior

(pp. 71-81). New York: Academic Press. Barker, M., & Petley, J. (2006). From bad media violence to good. Critical readings: violence and

the media. (p. 70). Maidenhead: Open University press. Baron, R. A., & Richardson, D. R. (1994). Human aggression. (2nd ed.). New York: Plenum Press. Baumgardner, J., & Richards, A. (2000). ‘A day without feminism.’ Manifesta: young women,

feminism, and the future. New York: Farrar, Straus and Giroux. Beasley, C. (1999). What is feminism: an introduction to feminist theory. London: Sage. Beauvoir, D. S. (1949). The second sex: feminism, race, and the origins of existentialism.

Maryland: Rowman & Littlefield. Ben-Shaul, N. S. (2007). Film: the key concepts. New York: Berg. Berger, A. A. (2007). Media and society: a critical perspectives. (2nd ed.). Maryland: Rowman &

Littlefield.

230

Berger, P. L., & Luckmann, T. (1966). The social construction of reality: a treatise in the sociology of knowledge. Garden City, NY: Doubleday.

Berkowitz, L. (1962). Aggression: a social psychological analysis. New York: McGraw-Hill. Bordwell, D. (1993). The cinema of Eisenstein. Cambridge: Harvard University Press. Burton, G. (2010). Media and Society: Critical Perspectives. New York, NY: McGraw-Hill. Carter, C., & Weaver, K. C. (2003). Violence and the media. Philadelphia, PA: Open University

Press. Donald, J & Renov, M. (2008). Film studies. London: Sage. Eisenstein, Z. (1979). Capitalist Patriarchy and the Case for Socialist Feminism. New York:

Monthly Review Press. Fairclough, N. (1997). Critical discourse analysis: the critical study of language. (2nd ed.). London:

Longman. Firestone, S. (1970). The dialectic of Sex: the case for feminist revolution. New York: Morrow. Foucault, M. (1970). The Order of things: an archeology of the human sciences. London: Tavistock. Fredrickson, B. L. & Roberts, T. A. (1997). Objectification theory. Psychology of Women Quarterly,

21(2), 173-206. doi: 10.111/j.1471-6402.1997.tb00108.x Galtung, J. (1969). Violence, peace, and peace research. Journal of Peace Research, 6(3), 167-191.

doi: 101177/002234336900600301 Galtung, J. (1990). Cultural violence. London: Sage. Gamble, S. (2001). The routledge companion to feminism and post feminism. London: Routledge. Gerbner, G. & Signorielli, N. (1988). Violence and terror in the mass media: an annotated

bibliography. New York: Greenwood Press. Giannetti, L. D. (1990). Understanding movies. New Jersey: Prentice-Hall. Hall, S. (1997). Cultural representations and signifying practices. London: Sage. McDonnell, R. A. & Burrough, P. A. (1998). Principles of geographical information systems. Oxford

University Press. Metz, C. (1974). Film language. New York: Oxford University Press. Millett, K. (1969). Sexual politics. New York: Doubleday. Monaco, J. (1981). How to read a film. New York: Oxford University Press. Muller, G. H. & Williams, J. A. (1985). Introduction to literature. New York: McGraw-Hill.

231

O’Shaughnessy, M. & Stadler, J. (2005). Media and society: an introduction. Victoria: Oxford University Press.

Potter, J. W. (1997). The problem of indexing risk of viewing television aggression. Critical Studies in Mass Communication. 14(3), 228-248. doi: 10.1080/15295039709367013

Rich, A. (1979). Claiming an education in on lies, secrets, and silence prose, 1966-1978. New York: Norton.

Schultz, A. (1967). The phenomenology of the social world. Evanston, IL: Northwestern University Press.

Swain, D. V. (1982). Film scripting: a practical manual. Oxford: Focal Press. Tasker, Y. (1993). Spectacular bodies: gender, genre and the action cinema. London: Routledge. Weiner, G. (1994) Feminisms in education: an introduction. Buckingham: Open University Press. Wollstonecraft, M. (1792). A vindication of the rights of woman. (2nd ed.). London: Joseph Johnson. World Health Organization. (1995). Violence : a public health priority. Geneva: World Health

Organization. World Health Organization. (1997). World health statistics annual. Geneva: World Health

Organization. Zoonen, L. (1994). Feminist media studies. London: Sage.

ประวตผเขยน

ชอ นามสกล นางสาวพรจนทร เสยงสอน ประวตการศกษา นเทศศาสตรบณฑต สาขาสารสนเทศเพอการสอสาร

มหาวทยาลยนเรศวร ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2552