Embed Size (px)
Citation preview
1
ศรพร คลายทม และพมพณดา พชยภาณพฒน
Vol. 18 No. 1
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดส�าหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
ศรพร คลายทม* พย.ม. (การบรหารการพยาบาล)
พมพณดา พชยภาณพฒน** วท.ม. (จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ)
บทคดยอ: อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด(Ramathibodisofttissueprotector)เปนอปกรณ
ทใสเขาไปในชองระหวางกระดกซโครงในการผาตดลนหวใจแบบแผลเลก(minimally invasive
mitral valve procedure) และการผาตดปอดผานกลอง (video assisted thoracic surgery)
เพอชวยลดการบอบชาของเนอเยอจากเครองมอทใชในการผาตด เครองจไฟฟา และไหมเยบ
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดดดแปลงและประดษฐมาจากวสดอปกรณทหาไดในหองผาตด
ทาไดงาย ราคายอมเยา ใน 1 ชด ประกอบดวยหวงยางซลโคนรปวงกลม 2 อน Stockinette
stitchขนาดเสนผาศนยกลาง8เซนตเมตรยาว13เซนตเมตรและดายเยบผาทใชเยบStockinette
stitch ตดกบหวงยางซลโคนทง 2 ปลาย อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดมคณลกษณะทเปน
ขอดกวาอปกรณทนาเขาจากตางประเทศคอมความออนนมยดหยนไมฉกขาดขณะทาผาตดมขนาด
พอดกบขนาดของชองระหวางกระดกซโครงและมราคาถกเรมใชในหองผาตดศนยการแพทยสรกต
หนวยหวใจและทรวงอก ภาควชาศลยศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด ตงแต
เดอนสงหาคม 2553 จนถงเดอนกรกฎาคม 2554 จากการรวบรวมสถตในผปวยจานวน
30รายไมพบภาวะแทรกซอนจากการใชอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด อปกรณปกปองเนอเยอ
รามาธบดสามารถนาไปประยกตใชในคลนก ปรบปรงและพฒนาการผาตดลนหวใจและปอดแบบ
แผลเลกไดเปนอยางดชวยใหผปวยประหยดคาใชจายในการผาตด
ค�าส�าคญ:อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด การผาตดลนหวใจแบบแผลเลก การผาตดปอด
ผานกลอง
*Corresponding author, พยาบาลวชาชพ งานการพยาบาลผาตด ฝายการพยาบาล คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล
E-mail: [email protected]
**พยาบาลวชาชพ งานการพยาบาลผาตด ฝายการพยาบาล คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล
2
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดส�าหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
Rama Nurs J • January - April 2012
บทน�าและความเปนมา
ปจจบนการผาตดอวยวะภายในตางๆ ไดอาศย
เทคโนโลยใหมๆ มากมาย อนไดแก เทคโนโลยดาน
การมองเหนผานกลองทมความคมชด และเปนภาพท
เกดพรอมกบทเหนโดยตรง ทเรยกวา real-time image
ประกอบกบการพฒนาเครองมอทใชในการตด การคบจบ
และการหยดเลอดทงโดยการคลป การผก การเยบ และ
การใชพลงงานชนดตางๆในการทาใหเกดhemostasis
จนทาใหแพทยสามารถทาผาตดไดโดยไมตองเปด
แผลใหญ ในบางกรณไมจาเปนตองมแมแตแผลท
ผวหนงเลย เชน การวนจฉยและการผาตดทใชกลอง
ชนดออนทสองดในทางเดนอาหาร(flexibleendoscopy)
มผลใหความทกขทรมานจากแผลผาตดนอยลงหรอ
ไมมเลย เนองจากการผาตดนนๆทาใหเกดความชอก
ชาอยางนอยมากหรอไมมความชอกชาเกดขนใหเหนเลย
จงเปนทมาของคาวา minimally invasive surgery
(ไพศาล พงศชยฤกษ, 2553) หลกการพนฐานของ
การผาตดแบบminimally invasiveคอการผาตดท
รกษาสภาพปกตของผปวยใหเสยหายนอยทสดโดยใช
เพยงชองเลกๆ เพอเปนทางไปแกไขสงผดปกตซงอย
ลกภายในรางกาย ปจจบนไดมการทาผาตดแบบ minimally
invasiveอยางแพรหลายในหลายสาขาของศลยศาสตร
(ทวศกดจนทรวทยานชต,2553)เชนการผาตดถงนาด
ผานกลอง การผาตดไสตงผานกลอง การผาตดตอม
ไทรอยดผานกลอง การผาตดไตผานกลอง การผาตด
เนองอกบรเวณตอมใตสมองผานกลอง และการขยาย
หลอดเลอดดวยบอลลน เปนตน สาขาศลยศาสตร
หวใจและทรวงอกกเชนกน ในการผาตดลนหวใจแบบ
ดงเดมจะมการเปดแผลยาวตลอดแนวตรงกลางหนาอก
ทเรยกวาmediansternotomyซงจะมรอยแผลเปนยาว
ตลอดกงกลางหนาอก การผาตดแบบนมการเสยเลอดมาก
รอยแผลเปนยาวผปวยฟนตวชาและเจบบรเวณแผลมาก
เนองจากในการทาผาตดจาเปนตองใชเครองมอตด
กระดกหนาอกตรงกลางเพอเปดใหเหนหวใจ และสดทาย
ตองมการเยบปดกระดกหนาอกโดยการมดลวดเปน
ระยะๆ ตามแนวผาตด แตในปจจบนมวธการผาตด
ลนหวใจแบบแผลเลกหรอทเรยกวาminimallyinvasive
mitralvalveprocedureซงเปนการผาตดแบบเปดชองเลก
(minithoracotomy)ทบรเวณintercostalspaceโดย
ไมตองตดผานกระดกหนาอก แผลผาตดมขนาดเลก
ทาใหเหนรอยแผลเปนสน และนอกจากนยงมโอกาส
เสยงตอการตดเชอนอยกวา การเสยเลอดในระหวาง
ผาตดนอยการบอบชาของเนอเยอนอยกวา ทาใหอาการ
ปวดหลงผาตดมนอยกวา ผปวยฟนตวเรวลดระยะเวลา
ในการนอนโรงพยาบาล(อญวณภาชนะ,2552)โดย
ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลเฉลยประมาณ3-5วน
และการฟนตวหลงการผาตดใชเวลาเพยง2-4สปดาห
เทานน ในขณะทการผาตดแบบเกาใชเวลาในการฟนตว
ถง 6-8 สปดาห ซงเทคนคใหมนสามารถใชไดทงการ
ผาตดซอมลนหวใจและการผาตดเปลยนลนหวใจ
การผาตดแบบ minimally invasive surgery
นอกจากจะใชในการผาตดลนหวใจแลวยงมใชอยาง
แพรหลายในการผาตดปอด โดยในปจจบนแนวทาง
การรกษาดวยการผาตดปอดผานกลอง (video assisted
thoracicsurgery:VATS)มแนวโนมทแพรหลายมากขน
หลกการของVATSคอลดความเจบปวดจากการผาตด
ลดอาการแทรกซอนจากการผาตด เชน สามารถกลบ
ไปทางานไดเรวขน หวใจเตนผดจงหวะลดลง และ
ระยะเวลานอนรกษาในโรงพยาบาลลดลงโดยไมมผลตอ
ประสทธภาพการรกษา(มณเฑยรงดงามทวสข,2553)
จากการศกษาแบบวเคราะหอภมาน (meta-analysis)
ของเชงและคณะ(Chengetal.,2007)เปรยบเทยบ
ระหวางVATSกบการผาตดแบบดงเดม(conventional
thoracotomy) ในผปวยมะเรงปอดพบวา ผลทไดไม
แตกตางกนทงในเรองการกลบเปนซาของมะเรง จานวน
3
ศรพร คลายทม และพมพณดา พชยภาณพฒน
Vol. 18 No. 1
ตอมนาเหลองทเลาะออกได และปญหาแทรกซอนหลง
ผาตด ความกาวหนาของการผาตดแบบแผลเลกไดม
การนามาใชในหนวยศลยศาสตรหวใจและทรวงอก
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด ดงรายงาน
สถตในป 2553 พบวา หนวยศลยศาสตรหวใจและ
ทรวงอกคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดไดทา
ผาตดเปลยนลนหวใจ54รายเปนการผาตดลนหวใจ
แบบดงเดม 23 ราย และผาตดแบบแผลเลก 31 ราย
และผาตดปอดทงหมดรวม108รายเปนการผาตดปอด
แบบดงเดม57รายและผาตดแบบVATS51ราย
อยางไรกตามแมการผาตดแบบแผลเลกจะม
ขอด แตวธการผาตดลนหวใจหรอปอดแบบแผลเลก
การมองเหนลนหวใจหรอปอดในบรเวณททามขอจากด
จากการทแผลผาตดมขนาดเลก และการบาดเจบและ
ภาวะแทรกซอนจากการผาตดของผปวยมความสมพนธ
โดยตรงกบการผาตดแบบแผลเลก(Conner,2009)
ทาใหตองใชความชานาญของศลยแพทยมากขน และ
อปกรณปกปองเนอเยอซงเปนอปกรณชนหนงทใชใน
การผาตดเพอชวยลดการบอบชาของเนอเยอจากเครองมอ
ทใชในการผาตด เครองจไฟฟา และไหมเยบโดยทา
หนาทปองกนเนอเยอตงแตผวหนงบรเวณขอบแผลไป
จนถงเนอเยอใตกระดกซโครง (Kypson, Nifong,&
Chitwood,2007)ปจจบนไดมการใชอปกรณปกปอง
เนอเยอสาหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
ซงมอยดวยกนหลายบรษท แตทนยมแพรหลายและ
สามารถใชไดทงการผาตดลนหวใจและการผาตดปอด
ไดแกLapProtectorของบรษทHakkoประเทศญปน
โดยProfessorRyeioYozuแหงมหาวทยาลยเคยวโอ
กรงโตเกยวประเทศญปนไดใชในการผาตดMinimally
Invasive Mitral Valve Repairs มลกษณะเปนทรง
กระบอกซลโคน สวนบนและสวนลางเปนวงแหวนซลโคน
ทเคลอบโพลยรเทน โพลมายด เสนผาศนยกลางยาว
12 เซนตเมตร สามารถยดหยนได ใสเขาไปในแผล
ผาตดไดงาย(HakkoCompany,2010)LapProtector
ยงนยมใชแพรหลายในการทาVideoAssistedThoracotomy
ในตางประเทศอกดวย และนอกจากนยงมอปกรณปกปอง
เนอเยอของบรษทEdwardsLifsciencesใชชอวาSoft
Tissue Retractor (Edwards Lifsciences Company,
2011) มลกษณะเปนหวงวงกลมและมเทปเหนยวตด
กบหวงวงกลมสชนโดยมหลกการใชงานทคลายคลง
กนกบชนดแรกแตไมเปนทนยมเทากบLapProtector
แตทงสองชนดสามารถใชไดทงในการผาตดลนหวใจ
และปอดแบบแผลเลก
เนองจากอปกรณปกปองเนอเยอสาหรบการผาตด
ลนหวใจหรอปอดแบบแผลเลกตองนาเขาจากตางประเทศ
มราคาแพงประมาณ2,000บาทตอชนสามารถใชงาน
ไดครงเดยวบางครงมจานวนไมเพยงพอตอการใชงาน
และมขอจากดในการใช เชน ยดหยนนอย ฉกขาดงาย
และมกจะฉกขาดในขณะทาผาตด นอกจากนสวนของ
อปกรณปกปองเนอเยอทฉกขาดยงไปบงบรเวณทจะ
ทาผาตด ทาใหทาผาตดไดชาลงและอาจเกดอนตราย
กบอวยวะขางเคยงทไมเกยวของได บทบาทสาคญ
อยางหนงของพยาบาลหองผาตดคอ การเตรยมอปกรณ
เครองมอทใชในการผาตดใหพรอมและเพยงพอตอ
การใชงานอยเสมอ ปองกนอบตเหตและอนตรายจาก
การใชอปกรณเชนเครองจไฟฟาตลอดจนดแลผปวย
ใหปลอดภยจากภาวะแทรกซอนจากการผาตดนอกเหนอ
จากการดแลผปวยอยางครอบคลมทกมตตลอดการเขารบ
การผาตด(perioperativecare)เพอการสงเสรมปองกน
ฟนฟและคงไวซงสขภาพของผปวยดงนนผเขยนจงได
ประดษฐอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดขนใชเอง
เพอใหมอปกรณเพยงพอและสะดวกตอการใชงาน
ชวยลดภาวะแทรกซอนจากการผาตดและชวยลดคาใช
จายในการผาตดจากคาอปกรณปกปองเนอเยอทนาเขา
จากตางประเทศในราคาประมาณ2,000บาทเหลอเพยง
150บาท
4
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดส�าหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
Rama Nurs J • January - April 2012
ลกษณะและคณสมบตของอปกรณปกปองเนอเยอ
รามาธบด
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดมลกษณะเปน
รปทรงกระบอก ดดแปลงและผลตมาจากหวงยางซลโคน
รปวงกลม2อนทไดมาจากอปกรณปกปองเนอเยอท
นาเขาจากตางประเทศซงชารดแลวและstockinettestitch
ขนาดเสนผาศนยกลาง 8 เซนตเมตร มความออนนม
ยดหยนและทนทานปลายทง2ดานของทอมลกษณะ
หนาตดรปวงกลมขนาดไมเทากน โดยวงกลมขนาดเลก
มขนาดเสนผาศนยกลางเทากบ9เซนตเมตรสวนวงกลม
ขนาดใหญมขนาดเสนผาศนยกลางเทากบ11เซนตเมตร
ขนาดของอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดทประดษฐ
ขนใชมความสงประมาณ6เซนตเมตร
การประดษฐอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด
วสดอปกรณ1. หวงยางซลโคนรปวงกลมขนาดเสนผาศนยกลาง
9,11เซนตเมตร2. stockinette stitch ขนาดเสนผาศนยกลาง
8เซนตเมตร3. เขมเยบผาและดาย4.กรรไกร
5.สายวด
รปท 1หวงยางซลโคนรปวงกลมสวนปลายหว-ทายของอปกรณจากตางประเทศทชารดแลว
รปท 2stockinettestitchเสนผาศนยกลาง8เซนตเมตรยาว13เซนตเมตร
2. ใชกรรไกรตดstockinettestitchขนาดเสนผาศนยกลาง8เซนตเมตรยาว13เซนตเมตร
ขนตอนการประดษฐ
1. ใชกรรไกรตดหวงยางซลโคนรปวงกลม2อนจากอปกรณปกปองเนอเยอทนาเขาจากตางประเทศทชารดแลว
5
ศรพร คลายทม และพมพณดา พชยภาณพฒน
Vol. 18 No. 1
3. ใชเขมรอยดายขนาดเบอร2/0เยบบรเวณสวนปลายพบทบของstockinettestitchทง2ดานเพอกนรย
หลงจากประดษฐแลวนาไปบรรจซองเพอทาใหปลอดเชอดวยการอบแกส ethylene oxide หรอ autoclave
จากนนนาไปใชกบผปวยได
รปท 3stockinettestitchทเยบบรเวณสวนปลายพบทบทง2ดานเพอกนรยแลว
4. ใชเขมรอยดายเยบบรเวณสวนปลายของstockinettestitchทง2ดานตดกบหวงยางซลโคนรปวงกลมปลายละอน
รปท 4อปกรณปกปองเนอเยอทประดษฐเสรจเรยบรอยแลว
รปท 5อปกรณปกปองเนอเยอขณะใชงาน
6
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดส�าหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
Rama Nurs J • January - April 2012
ความแตกตางของอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด
ทประดษฐขนใชเองกบอปกรณทน�าเขาจากตางประเทศ
1. อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดทประดษฐขน
ใชเองมความออนนม ยดหยน และทนทานสงกวาอปกรณ
ทนาเขาจากตางประเทศ
2.สามารถเพมแรงถางขยายแผลไดโดยการลด
ความยาวของstockinettestitchทใชในการประดษฐ
3. อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดทประดษฐขน
ใชเองมราคาชนละ150บาทสวนอปกรณทนาเขาจาก
ตางประเทศราคาชนละ2,000บาท
ผลลพธการใชอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด
การประดษฐอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด
ขนมาใชเองภายในหองผาตดศนยการแพทยสรกต
หนวยศลยศาสตรหวใจและทรวงอกภาควชาศลยศาสตร
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด ตงแตเดอน
สงหาคม2553จนถงเดอนกรกฎาคม2554จากการ
รวบรวมสถตในผปวยจานวน 30 ราย ไมพบภาวะ
แทรกซอนจากการใชอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบด
สรป
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดสาหรบการผาตด
ลนหวใจและปอดแบบแผลเลกนบวาเปนนวตกรรม
ทสาคญทผลตขนโดยพยาบาลหองผาตด ซงสะทอนถง
การพฒนางานประจาจากหลกฐานหรอปรากฏการณ
(phenomena) ทเกดขนอนจะนาไปสการดแลผปวยอยาง
ครอบคลมตลอดชวงของการเขารบการผาตด และ
นอกจากนอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดสามารถ
นาไปประยกตใชในทางคลนกปรบปรงและพฒนาการ
ผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลกไดเปนอยางด
อกทงยงชวยใหมจานวนอปกรณปกปองเนอเยอเพยงพอ
และสะดวกตอการใชงาน เนองจากอปกรณปกปองเนอเยอ
จากตางประเทศยงไมมบรษทใดเปนตวแทนจาหนาย
ตองสงซอจากตางประเทศโดยตรงการประดษฐขนใชเอง
จงชวยลดคาใชจายในการผาตดของผปวยไดอยางนอย
1,850 บาทตอราย และเปนการลดตนทนการผาตด
อกทางหนงดวย
กตตกรรมประกาศ
ขอขอบคณผรวมงานในทมผาตดหนวยศลยศาสตร
หวใจและทรวงอก ภาควชาศลยศาสตร คณะแพทยศาสตร
โรงพยาบาลรามาธบดทกทานทมสวนสาคญอยางยง
ในการนาอปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดมาใชจนได
ผลสาเรจเปนอยางด
เอกสารอางอง
ทวศกดจนทรวทยานชต.(2553).หลกการผาตดแบบมความรนแรงนอยในระบบประสาทศลยศาสตร.ในสมพลเพมพงศโกศล และคณะ(บก.),ตำาราศลยศาสตรประยกต เลม 6 การผาตดแบบมความรนแรงนอยทางศลยกรรม(หนา82-86).กรงเทพฯ: กรงเทพเวชสาร.
ไพศาลพงศชยฤกษ. (2553).ประวตการผาตดแบบทมความรนแรงนอย. ใน สมพล เพมพงศโกศล และคณะ (บก.),ตำาราศลยศาสตรประยกต เลม 6 การผาตดแบบมความรนแรงนอยทางศลยกรรม(หนา1-14).กรงเทพฯ:กรงเทพเวชสาร.
มณเฑยรงดงามทวสข.(2553).การผาตดทรวงอกผานกลอง.ในสมพลเพมพงศโกศลและคณะ(บก.),ตำาราศลยศาสตรประยกต เลม 6 การผาตดแบบมความรนแรงนอยทางศลยกรรม(หนา359-367).กรงเทพฯ:กรงเทพเวชสาร.
อญวณภาชนะ.(2552).ประสบการณการดงานการผาตดศลยกรรมหลอดเลอดหวใจและทรวงอกแบบ minimal invasive ณมหาวทยาลยเคยวโอกรงโตเกยวประเทศญปน.วารสารสมาคม
พยาบาลหองผาตดแหงประเทศไทย, 2(1),51-55.
7
ศรพร คลายทม และพมพณดา พชยภาณพฒน
Vol. 18 No. 1
Cheng,D.,Downey, R. J.,Kernstine,K., Stanbridge, R.,Shennib,H.,Wolf, R., et al. (2007).Video-assistedthoracicsurgeryinlungcancerresection:Ameta-analysisand systematic reviewof controlled trials. Innovations: Technology and Techniques in Cardiothoracic and Vascular Surgery, 2(6),261-292.
Conner,R.(2009).Recommendedpracticesforendoscopicminimallyinvasivesurgery.InD.Reno(ed.),Perioperative standards and recommended practices guidelines(pp.503-515).Denver:AORN.
EdwardsLifsciencesCompany.(2011).Minimally invasive valve surgery.RetrievedOctober15,2010,fromhttp://www.edwards.com/product/portaccess/softtissueretractor.htm?AVR=1
HakkoCompany. (2010).The Lap-Protector. RetrievedOctober20,2010,fromhttp://www.clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01104233
Kypson, A. P., Nifong, L.W., & Chitwood, Jr., W. R.(2007).Mitralvalverepair:Roboticminimallyinvasive.InL.R.Kaiser,I.L.Kron,&T.L.Spray(Eds.),Mastery of Cardiothoracic Surgery (2nd ed., pp. 355-368).Philadelphia:PrinterCourier.
8
อปกรณปกปองเนอเยอรามาธบดส�าหรบการผาตดลนหวใจและปอดแบบแผลเลก
Rama Nurs J • January - April 2012
Ramathibodi Soft Tissue Protector for a Minimally Invasive Mitral Valve Procedure and Video Assisted Thoracic Surgery
Siriporn Khlaiythim* RN., M.N.S. (Nursing Administration)Pimnada Pichaiphanupat** RN., M.S. (Industrial and Organizational Psychology)
Abstract: Ramathibodisofttissueprotectorisadeviceusedtoinsertintointercostalspace in a minimally invasive mitral valve procedure (MV procedure) and videoassisted thoracic surgery (VATS) to reduce tissue injury from instruments,electrocuatery, and sutures. The Ramathibodi soft tissue protector is modified andinventedfromthematerialsimplyfoundintheoperatingroom.Theinventingprocessissimpleandinexpensive.Asetof theRamathibodisoft tissueprotectorconsistsoftwosiliconerings,astockinettestitchwith8centimetersindiameterand13centimetersin length and sewing thread. The Ramathibodi soft tissue protector has moreadvantageouscharacteristicsoverthecommerciallyimportedprotectorintermsofitssoftness,elasticity(nottearingduringoperation),shapefittingtotheintercostals,andlowcost.Thesecharacteristicscanimprovethesurgicaltechniques.Inclinicalusewith30 patients who underwent the MV procedure and VATS at Faculty of MedicineRamathibodiHospital,noprotector-relatedcomplicationhasbeenfoundfromAugust2010toJuly2011.Inaddition,thecostisinexpensiveascomparedtotheoneimported.
Keywords: Ramathibodisofttissueprotector,Minimallyinvasivemitralvalveprocedure,
Videoassistedthoracicsurgery
*Corresponding author, Registered Nurse, Operative Nursing Unit, Nursing Service Department, Faculty of Medicine Ramathibodi
Hospital, Mahidol University, E-mail: [email protected]
**Registered Nurse, Operative Nursing Unit, Nursing Service Department, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital, Mahidol University
