สรปผลการจดงานโครงการ สบสานประเพณวนสงกรานต ปใหมไทย พทธศกราช ๒๕๕๕

จดโดย คณะกรรมาธการการศาสนา ศลปะและวฒนธรรม

รวมกบ กรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม

-------------------------- คณะกรรมาธการการศาสนา ศลปะและวฒนธรรม สภา ผแทนราษฎร รวมกบกรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรมไดจดงานโครงการสบสานประเพณวนสงกรานต ปใหมไทย พทธศกราช ๒๕๕๕ และจดนทรรศการชดรดนาขอพร ๔ ภาค เมอวนองคารท ๓ – วนพฤหสบดท ๕ เมษายน ๒๕๕๕ ณ หองโถง ชน ๑ อาคารรฐสภา ๑ โดยมวตถประสงคเพอรณรงคประชาสมพนธการปลกจตสานกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดงานเทศกาลสงกรานตทถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณไทยทไดมการปฏบตสบทอดกนมานบแตอดตจนถงปจจบน ในการจดงานตามโครงการดงกลาว ไดจดใหมกจกรรมการสบสานประเพณสงกรานต เพอเปนแนวทางทพงปฏบต ดงน ๑. พธทาบญตกบาตรพระภกษ จานวน ๘๙ รป นาโดย นายสนตศกย จรญ งามพเชษฐ ประธานคณะกรรมาธการการศาสนา ศลปะและวฒนธรรม พรอมผเขารวมงานประกอบดวย สมาชกสภาผแทนราษฎร ขาราชการในสานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ขาราชการทวไป และสอมวลชน เพอเสรมสรางความเปนสรมงคลแกชวต และเปนการสบทอดทานบารงพระพทธศาสนา ๒. พธเปดงานโครงการสบสานประเพณวนสงกรานต ปใหมไทย พทธศกราช ๒๕๕๕ นาโดย นายวสทธ ไชยณรณ รองประธานสภาผแทนราษฎร คนทสอง เปนประธานในพธเปดงาน ตฆองชย รวมกบสมาชกสภาผแทนราษฎร และกระทรวงวฒนธรรม เพอเปนปฐมฤกษในการ เถลงศกใหม ตอจากนน ไดเขาชมนทรรศการชดรดนาขอพร ๔ ภาค โดยมผนาชมประกอบดวย นายศกดสทธ โพธศกด ทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรม นางปรศนา พงษทตศรกล อธบดกรมสงเสรมวฒนธรรม และนายสมฤทธ พรหมวรตน เลขานการรฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรม

- ๒ -

หลงจากชมนทรรศการเสรจสนแลว ไดเขารวมในงานพธ ดงน - พธสรงนาพระพทธรป หรอเรยกวา “การถวายเครองเถราภเษก” เพอแสดงความเคารพ ออนนอมตอพระพทธเจาดวยการบชาของหอมทมนาสะอาดและดอกไม - พธรดนาขอพรผอาวโส เพอแสดงความเคารพ ความกตญญกตเวทตาตอผมพระคณ อนเปนการแสดงความปรารถนาดตอกน โดยมผเขารวมงาน ไดแก สมาชกสภาผแทนราษฎร ขาราชการ ลกจางสานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร และสอมวลชน

- ๓ -

สาหรบผอาวโสทเขารวมพธรดนาขอพร ประกอบดวย ๑. นายโภคน พลกล ๒. พลตารวจเอก วรฬห พนแสน ๓. นายนยม วรปญญา ๔. นายไพฑรย แกวทอง ๕. นายเอยม ทองใจสด ๖. นายถาวร ตรรตนณรงค ๗. นายสทศน เงนหมน ๘. นายเจรญ คนธวงศ ๙. นางบญรน ศรธเรศ ๑๐. นายไพจต ศรวรขาน ๑๑. พลเอก เทอดศกด มารมย ๑๒. พลเรอตร บรรพต สดแสวง

อนง ในการจดนทรรศการชดรดนาขอพร ๔ ภาค ไดจดแสดงเพอใหประชาชนมความร ความเขาใจพธรดนาขอพรในแตละภาคมการปฏ บตทคลายคลงกน แตมความแตกตาง ในรายละเอยด สรปไดดงน ภาคกลาง นยมทาบญตกบาตรในวนท ๑๓ เมษายน ถอเปนวนมหาสงกรานต ทพระอาทตยกาวเขาสราศเมษ ในทางปฏบตกอนถงวนสงกรานตชาวบานจะมการทาความสะอาดบานเรอน เตรยมผานงหมไหม สาหรบใชแตงกายในวนสงกรานต กอนถงวนสงกรานตหนงวนถอเปนวนสกดบมการเตรยมอาหารและขาวของ เพอถวายพระสงฆในตอนเชาตรของวนรงขนโดยจะทาบญตกบาตร หรอนาอาหารไปถวายทวด เปนประเพณทแสดงใหเหนการรวมญาต ชวยกนเตรยมอาหาร หรอเครองไทยธรรมถวายพระสงฆ และรวมกนทาบญอทศสวนกศลใหญาตทลวงลบ

- ๔ -

การรดนาพระพทธรป และรดนาผใหญ นยมจดในวนท ๑๕ เมษายน ถอเปนวนเถลง ศกขนปใหม เ พอแสดงความกตญญกตเวทตา ขาวของเครองใชทนยมจดไปรดนาขอพร ประกอบดวย ผานงหม หรอผาเชดตว มดอกไม หรอมาลยดอกไมสด และนาอบนาหอม กอนรดนาขอพรจะแสดงความคารวะกอนแลวจงขออนญาตรดนาลงทมอ หลงจากนนจงมอบผาหรอขาวของ ทเตรยมไปใหแลวนงพนมมอไหวขณะทผใหญกลาวคาใหพร ภาคเหนอ เรยกประเพณสงกรานตวา “วนปเวณปใหม” ถอเอาวนทพระอาทตยเคลอนจากราศมนเขาสราศเมษเปน “วนสงกรานตผอง” ซงอาจจะอยในชวงวนท ๑๓ หรอ ๑๔ เมษายน ชาวลานนานยมทาความสะอาดบานเรอน บรรดาสตรนยมสระผมโดยหนศรษะไปในทศทกาหนดในแตละป การแตงกายดวยเสอผาใหม มการนาพระพทธรปและเครองรางของขลงตาง ๆ มาชาระและสรงนาอบนาหอม โดยใชนาขมนสมปอย ในวนตอมาเรยกวาวนเนา หรอเรยกวา “วนเนา” ชาวบานจะซอของกนของใชเพอใชในวนเถลงศก ตอนบายมการขนทรายเขาวดไปกอเจดยทราย มการตดกระดาษเปนธงสตาง ๆ เรยกวา “ตง” สาหรบปกทเจดยทราย วนเถลงศก หรอเรยกวา “วนพญาวน” มการทาบญตกบาตร หรอเรยกวา “ทานขนขาว” เพออทศสวนกศลใหบรรพบรษและญาตผลวงลบ การสรงนาพระพทธรป พระเจดย สรงนาพระภกษสงฆเจาอาวาส ตอนบายจดรดนาขอพรผใหญ ถอเปนการขอขมาลาโทษหรอขออโหสกรรม ผใหญจะรบของทนามามอบใหใชมอจมนาขมนสมปอยลบศรษะของตน แลวกลาวอโหสกรรม และใหพร ภาคอสาน เรยกประเพณสงกรานตวา “วนบญสงกรานต” หรอ “บญเดอนหา” ชาวอสานนยมฉลองสงกรานตตอเนองบางแหงจดฉลอง ๗ วน หรอ ๑๕ วน ถอเปนการรนเรง มใจเบกบานสนกสนานรวมกนทาบญทากศลในวนสงกรานต เปนนมตอนดทจะไดรบโชคชย ประสบความสาเรจในวนปใหม กอนถงงานบญสงกรานตจะมการเตรยมสถานทลวงหนา เชน จดทาหอสรง โดยสรางศาลาขนาดยอมเพอนาพระพทธรปมาประดษฐาน บางแหงทารางรนสาหรบใหชาวบานสรงนาพระพทธรป ในทางปฏบตการจดงานสงกรานตในแตละวนเปนดงน มอสงกรานตลอง ตรงกบวนท ๑๓ เมษายน ชาวอสานจะทาความสะอาดบานเรอน และหงบชาผประจาบาน เรยกวา “ของรกษา” เพอปดกวาดสงอปมงคลออกไป หากผใดไมทาถอกนวาจะไมมโชคลาภทามาหากนไมขนตลอดปใหม มอเนา ตรงกบวนท ๑๔ เมษายน ชาวอสานจะแตงกายสวยงาม และนาอาหารไป ตกบาตรถวายภตตาหารทวด หลงจากนนขอพรจากพระภกษสงฆผใหญ สรงนาพระพทธรปดวย นาอบ นาหอม โดยรดไปตามรางรน หนมสาวมกรวมกลมไปรดนาขอพรผใหญ จดบายศรสขวญผใหญ เลนรดนา ตกคารวมกลมสวดมนตเยนและฟงธรรม และจดการละเลนพนบาน หรอการแสดงมหรสพ เชน การเลนสะบา หมอลา เปนตน

- ๕ -

ภาคใต เรยกประเพณสงกรานตวา “วนวาง” ตรงกบวนท ๑๓ - วนท ๑๕ เมษายน เปนการวางเวนจากการทางานทกชนด และใหประกอบการกศลทาบญตกบาตร ฟงธรรมเทศนา สรงนาพระพทธรป ปลอยนกปลอยปลา แสดงความกตญญกตเวทตารดนาขอพรผใหญ โดยจดหา ผาใหมพรอมทงอาบนาใหผใหญ การเตรยมงานกอนถงวนวาง จะมการทาความสะอาดบานเรอน จดเกบเครองมอเครองใช เชน ไถ คราด จอบ เสยม วางใหเปนระเบยบเรยบรอย เมอถงวนวางทกคนตองทาจตใจใหเบกบานแจมใส ประกอบกรรมดทงกาย วาจา และใจ ตนแตเชาตรแตงกายดวยเสอผาใหม ทาบญตกบาตรรถวายภตตาหารเพลทวด จดเตรยมสารบกบขาวสงทนาไปวดดวยการมดรวงขาวทนาไปทาขวญขาวรวมกนทวด เรยกวา “ทาขวญขาวใหญ” เพอเปนสรมงคลแกการทามาหากนภายหนาสบไป ขอคดเหน ตามทคณะกรรมาธการไดจดงานโครงการสบสานประเพณวนสงกรานต ปใหมไทย พทธศกราช ๒๕๕๕ และจดนทรรศการชดรดนาขอพร ๔ ภาค ซงเตมไปดวยวถไทย ไดรบความสนใจและมผเขารวมงานจานวนมาก แสดงใหเหนวาสงคมไทยยงคงใหความสาคญกบการจดงานประเพณสงกรานตทถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณไทย ดงนน จงเหนควรรวมกนอนรกษ สบสานการธารงรกษาวฒนธรรมอนดงามของชาตใหคงอยสบไป และเผยแพรใหเปนทประจกษแกชาวโลก ขอเสนอแนะ ๑. องคกรภาครฐ และภาคเอกชน ควรใหความสาคญการเปนตนแบบการจดงานประเพณสงกรานตทถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณไทย ๒. การจดงานประเพณสงกรานต ควรจดทาเปนวาระแหงชาต เพอใหองคกรทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการดาเนนกจกรรมเชงบรณาการ ๓. การอนรกษ สบสานประเพณสงกรานต เปนหนาทของคนไทยทกระดบในสงคม เรมตงแตครอบครว โรงเรยน ชมชน รวมถงองคกรภาครฐ และเอกชน ตลอดจนสอมวลชนทกแขนง