ภาคผนวก · ยุทธศาสตร์และมาตรการในการพัฒนา ict (15 ก.ค. 2551 ) แผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศและ

ภาคผนวก

แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส �อสาร (ฉบบท � 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2551-2556

ผ-1

ภาคผนวก 1 : กระบวนการการจดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (ฉบบท� 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2552-2556

ปจจยนาเขา (Input) กระบวนการ (Process) ผลท�ไดรบ (Output)

กรอบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550-2554

กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ ระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย (IT 2010)

กรอบแผนนโยบายอ นๆ ท เก ยวของ

จดต 7งคณะทางานจดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสารฉบบท 2

ศกษาทบทวนนโยบาย/แผนระดบชาต ในดานตางๆ ของประเทศไทย

ประเมนสถานการณปจจบน ท เก ยวกบการพฒนา การผลต และการประยกตใช ICT ของประเทศไทย รวมถง

การเปล ยนแปลงโครงสราง/สถาบนท เก ยวของ

จดทาการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาสและภยคกคาม ในการพฒนา ICT ของประเทศ (SWOT)

เบ7องตน

ขอมล/งานวจย ตางๆ ท เก ยวของ

ประชมระดมความคดเหนเพ อกาหนดมาตรการขบเคล อนการพฒนา ICT ของประเทศไทย

(17-24 ม.ย. 2551 รวม 7 กลม)

ประชมรบฟงความคดเหนสาธารณะ 5 ภมภาค (4-13 ส.ค. 2551)

กรอบแนวทางของการจดทาแผน และผลการวเคราะห SWOT ของการพฒนา ICT

ของประเทศไทยในเบ7องตน

ประชมคณะทางานและผทรงคณวฒจดทา (ราง) การจดทาวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร

(8-11 พ.ค. และ 8 ม.ย. 2551)

นาเสนอแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร ฉบบท 2 พ.ศ 2552-2556 ตอ

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร และคณะกรรมการระดบชาตท เก ยวของ

ประชมระดมความคดเหนเพ อตรวจสอบและจดลาดบความสาคญของ SWOT ของการ

พฒนา ICT ของประเทศไทย (9 เม.ย. 2551)

ผง SWOT ท มการจดลาดบความสาคญ และขอมลอ นๆ ท เก ยวของเพ อสนบสนน

การทายทธศาสตร การประชมเสรมสรางความรวมมอรฐ-เอกชน

ในการกาหนด“ทศทางและแนวทางการขบเคล อนการพฒนา ICT ของประเทศไทย”

(17-18 -เม.ย. 2551) (ราง) วสยทศน พนธกจ วตถประสงค และยทธศาสตร ในภาพรวม และขอเสนอโครงการ

ขบเคล อนตางๆ จากภาคเอกชน/สมาคม

การตรวจสอบวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร มาตรการขบเคล อนตางๆ จากผมสวนไดเสยท รวมในกระบวนการ

จดทาแผนฯ ต 7งแตตน

ประชมระดมความคดเหน ตอ (ราง) ยทธศาสตรและมาตรการในการพฒนา ICT

(15 ก.ค. 2551)

แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร (ฉบบท 2) ของประเทศ

ไทย พ.ศ. 2552-2556

การศกษาแนวโนมเทคโนโลย (Technology Trends) ดาน Hardware, Software และ

Communications & Networks (ม.ค.-เม.ย. 2551)

มตครม. ใหกระทรวง ICT รวมกบ กระทรวงวทยาศาสตรฯ จดทาแผนแมบท

เทคโนโลยสารสนเทศและการส อสารฉบบท 2

จดประชมผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) เพ อวเคราะห SWOT ของการพฒนา ICT ของประเทศ

(20 ก.พ. – 7 ม.ค. 2551 รวม 7 กลม)


ผ-2

ภาคผนวก 2 : สรปผลการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคามตอการพฒนา เทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารของประเทศไทย

จดแขง (Strengths)

• มการเช อมตอกบตางประเทศท ด มเครอขายสารสนเทศในทกๆ จงหวด และมโครงขายหลก (backbone) ในประเทศท วถง

• รฐมนโยบายและโครงการท สงเสรมอตสาหกรรม ICT และการมการใช ICT ไปสชนบท ใหครอบคลมท วประเทศ จงชวยในการสรางความเช อม นแกตางประเทศ

• มบคลากรท มความรและทกษะ ICT เพ มมากข7น และมผจบการศกษาดาน ICT มากข7นท 7งในระบบและนอกระบบ • ผบรหารท 7งภาครฐและเอกชนมความตระหนกถงความสาคญของ IT มากข7น สงผลใหเกดการเพ มปรมาณการ

ใช IT ในประเทศ • การใหบรการโครงสรางพ7นฐานท 7งระบบใชสาย/ไรสาย ในพ7นท ใหบรการท เปนเมองใหญ เชน กรงเทพ และ

เชยงใหมมอยางท วถง เปนการใช ICT เพ อเพ มโอกาสทางธรกจในภมภาค • มผประกอบการรายใหม ท ไดรบใบอนญาตจาก กทช. เชน การไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค

สามารถใหผประกอบการรายยอย เชา dark fiber หรอลงทนในเทคโนโลย BPL สาหรบการใหบรการ last miles ไดเอง

• มศกยภาพในดานการผลต Digital Content (เชน Animation เปนตน) และ ส อบนเทงตางๆ สามารถรบงานจากตางประเทศได

• มการออกกฎหมาย/กฎระเบยบท เก ยวของกบ ICT (ไดแก กฎหมายธรกรรมทางอเลกทรอนกส และกฎหมายเก ยวกบการกระทาความผดทางคอมพวเตอร) ท สอดคลองกบมาตรฐานสากล สรางความม นใจใหกบนกลงทนและผใช ICT ท 7งในและตางประเทศ

• มองคกรของรฐและองคกรอสระท ทาหนาท กากบดแลและสงเสรมการพฒนา ICT อยหลายหนวยงาน เชน MICT, กทช, SIPA, NECTEC, TRIDI ฯลฯ

• ราคาของอปกรณ ICT ลดลงเร อยๆ อยางตอเน องทาใหคนสามารถซ7อหามาใชไดมากข7น • ราคาของบรการการส อสารลดลงเร อยๆ เพราะตลาดมการแขงขนมาก โดยเฉพาะคาบรการโทรศพทเคล อนท • ไทยมเครอขายความรวมมอระหวางประเทศดานการวจยและพฒนา เพ อตอยอดในการพฒนาเทคโนโลย • คาแรงของบคลากรระดบปฏบตการในอตสาหกรรม ICT คอนขางต าเม อเทยบกบประเทศผนาดาน ICT หลาย

ประเทศ เปนแรงดงดดการลงทนและไดรบงาน outsourcing จากตางประเทศ • มสถาบนการศกษาเปดสอนหลกสตร IT มากข7น ทาใหคนไทมโอกาสเรยนร และพฒนาทกษะดาน ICT • มดาวเทยมส อสารซ งเปนโครงสรางพ7นฐานสารสนเทศทางเลอกหน ง • บางอตสาหกรรม เชน Hard Disk Drive มความสามารถในการแขงขนสงในระดบโลก กระตนใหเกดการ

พฒนาบคลากรเฉพาะทางเพ อรองรบการขยายการลงทนในอนาคต


ผ-3

จดออน (Weaknesses)

• งบประมาณสนบสนนดาน ICT เพ อการศกษาไมเพยงพอ และไมสมดล มผลตอความเหล อมล7าระหวาสถาบนการศกษาในเมองและตางจงหวด และความไมสมดลระหวางงบประมาณในการซ7อ ICT และการพฒนาอปกรณ

• โครงสรางพ7นฐานดาน ICT เพ อการศกษา และการพฒนาธรกจในชนบทยงไมเพยงพอตอการพฒนาอยางมคณภาพ

• ขาดแคลนบคลากรท มความสามารถข 7นสง เชน วศวกร นกออกแบบ โปรแกรมเมอร และผชานาญเฉพาะดานตางๆ เน องจากบคลากรมนอยและผลตยาก

• การกระจายโครงสรางพ7นฐานยงไมท วถงในชนบท ท 7งโครงขายโทรศพทพ7นฐาน และ โครงขายอนเทอรเนต • หนวยงานภาครฐขาดการบรณาการ และการแลกเปล ยนขอมลระหวางหนวยงาน และขาดการจดการใหเขาถง

ขอมลไดงายในการใหบรการประชาชน • ระบบการศกษาสามญในระบบไมไดปรบตนเองใหทนตอสถานการณท เปล ยนแปลงอยางรวดเรว ในขณะท

ประเทศไทยยงไมไดสนบสนนการเรยนรท เกดนอกระบบการศกษา (เชน การเรยนรดวยตนเองเพ อไปสอบ certification) เทาท ควร

• ขาดทกษะการใชภาษาองกฤษท 7งการตดตอส อสาร การเรยนร และการใชงาน ทาใหไมสามารถพฒนาตอยอดองคความร และไมสามารถเจรจาตอรองธรกจกบตางประเทศไดอยางมประสทธภาพ

• ประเทศไทยขาดบคลากรความรความชานาญท ทางานไดตามมาตรฐานวชาชพไอท ไมสามารถพฒนาคนใหทนตอการเปล ยนแปลงไดทน

• งบประมาณดาน ICT ไมไดถอเปนรายการท มความสาคญลาดบตนๆ ในการพจารณาจดสรรงบประมาณของรฐ • ยงขาด content ท ด และมประโยชน รวมถงการบรหารจดการ content อยางมประสทธภาพ • การจดสรรงบประมาณดาน ICT ระหวางหนวยงานบางหนวยงานยงมความซ7าซอน ขาดการบรณาการเพ

ความเปนเอกภาพในการดาเนนโครงการ/กจกรรม • บคลากร ICT ขาดความรความเขาใจดานการบรหารจดการธรกจ ซ งสงผลตอผลสาเรจของการบรหารจดการ

โครงการ หรอ การตอบความตองการของลกคาธรกจ • ในบางพ7นท โครงขายหลกยงไมสามารถรองรบธรกรรมไดอยางเพยงพอ เน องจากยงไมมบรการ broadband

หรอมขอจากดในการเลอกผใหบรการ • การบรหารจดการโครงการดาน ICT ในภาพรวมยงดอยประสทธภาพ เน องจากยงมลกษณะตางคนตางทา ไม

ทางานไปในทางเดยวกน ขาดกลไกประสานงานท ชดเจนในการแปลงนโยบายไปสการปฏบต ไมมการบรณาการแผนดาน ICT และจดสรรงบประมาณใหสอดคลอง

• รฐและเอกชนใหความสาคญในดานการลงทนทาวจยดาน ICT นอย เปนผลใหไมมการพฒนาเทคโนโลยของตนเอง และตองนาเขาจากตางประเทศสง

• งานวจยพฒนาของรฐสวนใหญยงไมถกนาไปใชประโยชนในเชงพาณชย การถายทอดเทคโนโลยจากสถาบนการศกษาหรอหนวยงานวจยของรฐสภาคเอกชนยงมนอย


ผ-4

• การบรหารโครงการ IT ขนาดใหญของภาครฐ ขาดกระบวนการวางแผน จดหา และทดสอบท ถกตอง และผดพลาดซ7าซาก

• สวนใหญยงพ งเทคโนโลยจากตางประเทศ มการทาวจยพฒนาและตอยอดความรนอย • ตนทนของผใหบรการอนเทอรเนตสง เน องจากราคาวงจรเชาออกตางประเทศยงมราคาแพง เม อเทยบ

กบหลายประเทศ • ขาดกระบวนการบรหารจดการและมาตรการตดตามประเมนผลท ด เพ อใหการแปลงแผนไปสการปฏบต

ประสบผลสาเรจ • บทบาทหนาท ขององคกรกากบดแลหรอสงเสรมการพฒนา ICT ยงมความซ7าซอน กนอย สงผลใหงาน

บางเร องมการทาซ7าซอนกน ขาดการบรณาการ ขาดความเปนเอกภาพ • ผบรหารขาดทกษะความเขาใจในการบรหารโครงการ IT • ขาดแคลนผสอนวชา ICT ในทกระดบการศกษา ท 7งปรมาณและคณภาพ • ผประกอบการดาน ICT ไทยยงขาดขอมล และทกษะดานการตลาด/การเจรจาตอรองในระดบนานาชาต • อตสาหกรรม ICT ขาดการสนบสนนในดานเงนทนจากภาครฐ และเปนอตสาหกรรมท ยงไมแพรหลาย

ในระดบ SMEs • สนคาและบรการ ICT ไทย ยงไมไดมาตรฐานในระดบสากล • ระบบ IT ตางๆของไทย ยงออนแอในเร องความม นคง สรางความเช อม นไดชา เม อเทยบกบความ

สลบซบซอนของวธการโจมตท พฒนาไปอยางรวดเรว • คนไทยขาดวฒนธรรมในการทางานเปนทม ทาใหเปนปญหาตอการบรหารโครงการขนาดใหญ • R&D ในปจจบนไมตรงกบความตองการของตลาดและเทคโนโลย • ผประกอบการไทยสราง brand ไดยาก เพราะมปญหาดานการลงทนทา brand การวจยและพฒนา

และมาตรฐานสนคา • อตสาหกรรมไอทของไทยขาดการวจยและพฒนา และบคลากร ทาใหปรบตวไมทนกบเทคโนโลยท

เปล ยนแปลงเรวมากซ งมผลใหวงจรของผลตภณฑ (Product life cycle) ส 7นลง • คาแรงรายบคคลระดบสงยงไมจงใจเม อเทยบกบประเทศอ น เพราะบคลากร ICT ท มทกษะสามารถเลอกงานได • ขาดงบประมาณเพ อปฏบตตามกฏหมายเชน พรบ. การกระทาความผดทางคอมพวเตอร • ขาดชองทางการประชาสมพนธ ผลงานวจยสภายนอก • ผประกอบการขาดการรวมตวในการสรางอานาจการตอรอง • องคกรไมครบถวนตามท ระบไวในรฐธรรมนญ

โอกาส (Opportunities)

• นโยบายท จะพฒนาประเทศไปสสงคมฐานความร ทาใหมความตองการ content เพ อการเรยนรมากข7น • แนวโนมความตองการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกสเพ มข7น เปนโอกาสตอการพฒนาการใหบรการโครงสราง

พ7นฐานดาน ICT • อนเทอรเนตเปนโอกาสใหเกดชองทางธรกจ และความกาวหนาทางเทคโนโลยทาใหบรการสะดวก และ

รวดเรวข7น เอ7อตอการทาพาณชยอเลกทรอนกส


ผ-5

• ประเทศไทยสามารถใชประโยชนจากการหลอมรวมระหวางเทคโนโลยสารสนเทศ โทรคมนาคม การแพรภาพและกระจายเสยง ในการใหบรการ และการพฒนาโครงสรางพ7นฐานดาน ICT

• อตสาหกรรมอาหาร เกษตร ทองเท ยว ซ งเปนอตสาหกรรมยทธศาสตรของประเทศยงมการใช ICT นอย สามารถนา ICT มาใชสรางมลคาเพ มไดอกมาก

• การเรยนร ICT ข 7นพ7นฐานเพ มข7นในกลมคนทกระดบ สงผลตอการขยายตวของตลาด ICT • การเปดเสรทางการคา (FTA, WTO) ทาใหตลาดกวางข7น ไมไดจากดแคในประเทศไทย • มเทคโนโลยทางเลอกท หลากหลายข7น สามารถนามาแกปญหา digital divide ได • กระแสความตองการดาน outsourcing ในโลก เปดโอกาสใหกบผประกอบการ ICT ไทยเขารวม • คนไทยเร มใชประโยชนจาก social web มากข7น ทาใหเกด virtual community ซ งจะมผลตอการสรางสงคม

และเศรษฐกจรปแบบใหม หรอ attention economy • เทคโนโลยมววฒนาการเรว ราคาลดลงเรว เอ7อตอการพฒนา ICT ทาใหงายตอการลงทนเพ อพฒนาประเทศ

ท 7งในภาครฐและภาคเอกชน รวมถง SME • ประเทศไทยองมาตรฐาน ICT ท เปนมาตรฐานสากล หรอมาตรฐานเปด ทาใหผประกอบการไทยสามารถ

ขยายตลาดไปยงตางประเทศได • การกระจายอานาจสภมภาคมมากข7นทาใหการพฒนา ICT ดข7นและเปนไปอยางท วถง • การเปดเสรทางการคาทาใหประเทศผนาดาน ICT ยายฐานการลงทนไปประเทศท มความเหมาะสมท สด • คนไทยมวถชวตท ตองการความสะดวกมากข7น ICT จงเปนปจจยท หาในการดารงชวต และเปนโอกาสในการ

สงเสรมและพฒนา ICT ในประเทศ • ความจาเปนในการใชเทคโนโลยเพ ออานวยความสะดวกของผสงอายในประเทศเพ มข7น • ประเทศไทยมโอกาสท จะเปน second หรอ third tier ของ outsourcing เพราะไมมปญหาเร องภยธรรมชาต

และมทาเลท ต 7งเหมาะสมท จะเปนศนยกลางในการลงทน ICT ของภมภาค • ระบบสาธารณปโภคของประเทศมความพรอมมากกวาประเทศเพ อนบานตอการดาเนนอตสาหกรรม

เปนปจจยท เอ7อตอการดงดดการลงทนและการพฒนาอ ตสาหกรรม ICT ในประเทศ • ราคาน7ามนท ปรบตวสงข7นทาใหคนเร มหนมาใช ICT มากข7น เพ อลดตนทนในการส อสารและตนทนคาขนสง • พรบ.วาดวยการกระทาความผดทางคอมพวเตอร สงผลใหมการพฒนาและการลงทนดาน ICT ของหนวยงาน

เพ อใหปฏบตไดตามขอกาหนดของกฎหมาย • สงคมไทยเปดรบวฒนธรรมจากตางชาตโดยงาย เอ7อตอการขยายตวของตลาด ICT • ICT ทาใหเกดโอกาสจากนโยบายใหมๆ ของนกการเมองท อาจสะทอนความตองการหรอปญหาของสงคม


ผ-6

ภาวะคกคาม (Threats)

• กฎระเบยบภาครฐเปนอปสรรคตอการใหบรการ e-services ทาให e-government พฒนาไดชากวาประเทศเพ อนบาน

• ประเทศคแขงท สาคญ (สงคโปร, มาเลเซย, เวยดนาม, อนเดย, ฟลปปนส) มความความกาวหนาดานการพฒนา ICT เรวกวาประเทศไทย ในหลายๆ ดาน ทาใหประเทศผลงทนดาน ICT สนใจลงทนประเทศดงกลาวมากกวาประเทศไทย

• ในสถานศกษายงขาดแคลนบคลากรผสอน ท มมาตรฐาน และประสบการณในการสอน ทาใหการพฒนาทกษะดาน ICT ยงไมพฒนาเทาท ควร

• ยงมความเหล อมล7าทางสงคมและการกระจายรายไดท ไมเปนธรรม และชองวางระหวางวย จงเปนอปสรรคตการเขาถง ICT

• ความรและทกษะในดานคณตศาสตรและวทยาศาสตรซ งเปนรากฐานของการพฒนาตอยอดความรดาน ICT ของเยาวชนไทย ไมเขมแขง

• ผประกอบการสวนใหญ (โดยเฉพาะ SME) ขาดทกษะทาใหไมสามารถใช ICT ไดอยางคมคา • คนไทยไมตระหนกดานทรพยสนทางปญหา และไมเหนคาของทรพยสนทางปญญาของคนไทยดวยกนเอง • องคกรกากบดแลการใหบรการเชน กสทช ยงขาดความชดเจนในการจดต 7ง และแนวทางการปฏบตทาใหไม

สามารถพฒนาและนาเทคโนโลยใหมๆมาใชได เชน 3G หรอ WiMAX • การเปดเสรทางการคา ทาใหการกดกนทางการคารปแบบตางๆ ท มใชภาษทวความรนแรงข7นเร อยๆ สงผลให

ผประกอบการท ไมมความพรอม ไมสามารถแขงขนในตลาดโลกได • รปแบบการทาธรกจเปล ยนแปลงไป โดยองกบโครงสรางพ7นฐานดาน ICT เพ มข7น ทาใหผประกอบการไทย/

ธรกจไทย ไมสามารถปรบตวเขากบการแขงขนได • คนไทยยงไมตระหนกถงอนตรายในการใช ICT ยคใหมผานเครอขายโทรศพทเคล อนท และอนเทอรเนต ซ ง

อาจสงผลกระทบตอสงคม และความเช อม นดานการใช และการลงทนดาน ICT ของประเทศ • เยาวชนไทยยงใชอนเทอรเนตเพ อความบนเทง มากกวาเพ อการเรยนร • กระบวนการออกกฎหมายใชเวลานาน ไมทนกบการเปล ยนแปลงของ ICT ท พฒนาไปอยางรวดเรว • ขาดบคลากรนกกฏหมายท มความร / เช ยวชาญทางดานกฏหมาย IT และผบงคบใชกฏหมายอยางจรงจง • หนวยงานขาดความตระหนกดาน IT Governance • เยาวชนบางกลมขาดวจารณญาณในการใช ICT อยางเหมาะสม ทาใหพฤตกรรมของเยาวชนเปล ยนแปลงไป

กอใหเกดปญหาทางสงคมต ามมา • การบงคบใชกฎหมาย ICT ท ออกมามผลใชบงคบแลว ยงขาดกลไกในการบงคบใชท ชดเจน ไมมประสทธภาพ

เทาท ควร • มการเปล ยนแปลงทางการเมองบอยคร 7ง ทาใหไมมความตอเน องในการออกนโยบายและขาดความเช อม นจากนก

ลงทน • การเปล ยนแปลงเทคโนโลยบอยทาใหการลงทนภาครฐและเอกชนไมคมคา และการดาเนนงานปรบตวไมทน

(ใชเทคโนโลยไมคมคาเม อเทยบกบการลงทน)


ผ-7

• การเปดเสรทาใหบคลากรท เช ยวชาญไปทางานตางประเทศทาใหประเทศไทยตองนาเขาบคลากรเช ยวชาญจากตางประเทศ

• การกออาชญากรรมผานส ออเลกทรอนกส ทาใหรฐตองสญเสยงบประมาณในการแกไข และปองกนปญหา ตลอดจนนกลงทนขาดความเช อม นท จะมาลงทนในประเทศไทย

• ปรมาณขยะอเลกทรอนกสในประเทศเพ มข7นอยางรวดเรวจากการใช ICT ท เพ มข7น • เทคโนโลยเปล ยนแปลงเรว ทาใหผประกอบการ และภาครฐปรบตวไมทน ผประกอบการตองลงทนเปล ยน

โครงสรางพ7นฐานของบรษทบอย) • ประเทศไทยขาดการเตรยมพรอมท จะรบผลกระทบจากการเปดเสรดานบรการ และขาดการจดลาดบความสาคญ

การใหบรการท จะเปดเสร ทาใหไมอาจใชประโยชนจากการไหลเวยนของบคลากร และสนคา/บรการ • มความเส ยงท จะเกดการคาท ไมถกกฎหมาย (Black market) ทางออนไลนเพ มข7น • ขาดกฎหมายท ครอบคลม • กฎหมายไทยยงไมเอ7ออานวยตอการนาผเช ยวชาญ ICT เขามาในประเทศ • ความผนผวนของอตราแลกเปล ยนและราคาน7ามนมผลตอการลงทนและสงออกนาเขาโดยเฉพาะสนคา ICT ท

ไทยไมใชผผลต


ผ-8

ภาคผนวก 3: นยามศพทท�เก�ยวของ คาศพท ความหมาย

กลมโครงสรางพ�นฐานท�สาคญย�งยวด (Critical infrastructure)

หมายถงหนวยงานท�มความสาคญและมความจาเปนตอโครงสรางพ�นฐานของประเทศ โดยมภารกจเก�ยวกบระบบเศรษฐกจ ความม �นคง ชวต และทรพยสน หากเกดความเสยหายกบหนวยงานเหลาน� อาจกอใหเกดความเสยหายและกระทบความม �นคงของประเทศ ท �งน�หนวยงานดงกลาวสามารถแบงออกเปนหลายกลม เชน (1) กลมไฟฟาและพลงงาน (2) กลมการเงนการธนาคารและการประกนภย (3) กลมส�อสารโทรคมนาคมและขนสง (4) กลมความสงบสขของสงคม [ท �มา: เอกสารประกอบการสมมนาการกระทาความผดเก �ยวกบคอมพวเตอร และการเตรยมความพรอมในการบงคบใชกฏหมายใหม 8 สงหาคม 2550]

ดจทลคอนเทนต การนาเทคโนโลยมาประยกตใชในการสรางสรรคผลงานศลปะ เน�อหาตางๆ องคประกอบของดจทลคอนเทนตท�ระบในแตละการศกษาจะมรายละเอยดท�แตกตางกนไป แตในการจดทาแผนแมบทน�ฯ ไดนานยามท�ไดมการจดทาข�นโดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2545) เปนพ�นฐานในการประมาณเปาหมายของตลาดดจทลคอนเทนต ซ�งประกอบดวย แอนเมช �น, เกม, ส�ออเลกทรอนกสเพ�อการเรยนร (e-learning), คอมพวเตอรชวยสอน(CAI), เน�อหาตางๆ บนโทรศพทมอถอ (Mobile Content) และการออกแบบเวบ (Web design)

นอกจากน� ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทนไดเคยกาหนดใหดจทลคอนเทนตประกอบดวย (i) Animation, Cartoon, Characters; (ii) Computer-generated Imagery; (iii) Web-based Application; (iv) Interactive application; (v) Game; (vi) Wireless Location-based Services Content; (vii) Visual Effect; (viii) Multimedia video conferencing applications; (ix) e-Learning content via Broadband and multimedia; (x) Computer-aided Instruction*

ในแผนแมบทฯ น� อตสาหกรรมดจทลคอนเทนตครอบคลมถง 1) Games 2) Animation 3) e-Learning Content 4) Advertising (Printing, TV Advertising, Magazine) 5) Film 6) Music 7) Broadcasting

[*ท �มา: รายงานการศกษา การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของไทย โดย Professor Michael E. Porter และ สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ป 2545 และประกาศสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ท � ป5/2547]


ผ-9

คาศพท ความหมาย ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คณลกษณะของความพอเพยงประกอบดวย

1. ความพอประมาณ หมายถง ความพอดท�ไมนอยเกดไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอ�น เชน การผลตและการบรโภคท�อยในระดบพอประมาณ 2. ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเก�ยวกบระดบของความพอเพยงน �นจะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยท�เก�ยวของตลอดจนคานงถงผลท�คาดวาจะเกดข�นจากการกระทาน �น ๆ อยางรอบคอบ 3. การมภมคมกนท�ดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบ และการเปล�ยนแปลงดานตาง ๆ ท�จะเกดข�นโดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ท�คาดวาจะเกดข�นในอนาคตท �งใกลและไกล [ท �มา www.inspect9.moe.go.th/economic_king80.htm]

ผดอยโอกาส ผท�ประสบปญหาความเดอดรอน ท �งในดานเศรษฐกจ การศกษา การ

สาธารณสข การเสยเปรยบไมไดรบความเปนธรรมทางกฎหมาย และไดรบผลกระทบจากครอบครว เชน คนจน เกษตรกรรายยอย เดกถกทารณทางรางกาย จตใจ เพศ เดกเรรอน ขอทาน แรงงานเดก เดกประพฤตตนไมเหมาะสม เดกกาพราเพราะเอดส ผท�อยในกระบวนการคามนษย หรอถกกดกนไมใหเขามามสวนรวมทางสงคมหรอทางการเมอง ขาดสทธประโยชนและโอกาสท�จะยกระดบสถานภาพทางสงคมของตนเองใหสงข�น

[ท �มา: กระทรวงพฒนาสงคมและความม �นคงของมนษย]

ระบบลอจสตกส (Logistics & e-Logistics)

“ระบบลอจสตกส หรอการบรหารจดการลอจสตกส เปนกระบวนการทางาน ตางๆท�เก�ยวของกบการวางแผน การดาเนนการ และการควบคมการทางานขององคกร รวมท �งการบรหารจดการขอมลและธรกรรมทางการเงนท�เก�ยว ของ ใหเกดการเคล�อนยาย การจดเกบ การรวบรวม การกระจายสนคา วตถดบ ช�นสวนประกอบ และการบรการ ใหมประสทธภาพ และประสทธผลสงสด โดยคานงถงความตองการและความพงพอใจของลกคาเปนสาคญ” และระบบลอจสตกสกเปนกระบวนการหน�งของการจดการสนคาและบรการตลอดหวงโซอปทาน

ดงน �น e-Logistics มกจะหมายความรวมๆ วาหมายถงการนาเอา ICT เขามาชวยในกระบวนการดงกลาว เชน ICT เขามาชวยในกระบวนการแลกเปล�ยนขอมลขาวสารระหวางหนวยงาน [ท �มา: สรปจากแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศไทย พ.ศ. 2550-2554]


ผ-10

คาศพท ความหมาย วสาหกจขนาดกลาง และขนาดยอม

วสาหกจขนาดยอม ไดแก กจการท�มลกษณะ ดงตอไปน� (1) กจการผลตสนคา ท�มจานวนการจางงานไมเกนหาสบคนหรอมมลคาสนทรพยถาวรไมเกนหาสบลานบาท (2) กจการใหบรการ ทมจานวนการจางไมเกนหาสบคนหรอมมลคาสนทรพยถาวรไมเกนหาสบลานบาท (3) กจการคาสง ท�มจานวนการจางงานไมเกนย�สบหาคนหรอมมลคาสนทรพยถาวรไมเกนหาสบลานบท (4) กจการคาปลก ท�มจานวนการจางงานไมเกนสบหาคนหรอมมลคาสนทรพยถาวรไมเกนสามสบลานบาท

วสาหกจขนาดกลาง ไดแก กจการท�มลกษณะดงตอไปน� (1) กจการผลตสนคา ท�มจานวนการจางงานเกนกวาหาสบคนแตไมเกนสองรอยคน หรอมมลคาสนทรพยถาวรเกนกวาหาสบลานบาทแตไมเกนสองรอยลานบาท (2) กจการใหบรการ ท�มจานวนการจางงานเกนกวาหาสบคนแตไมเกนสองรอยคน หรอมมลคาสนทรพยถาวรเกนกวาหาสบลานบาทแตไมเกนสองรอยลานบาท (3) กจการคาสง ท�มจานวนการจางงานเกนกวาย�สบหาคนแตไมเกนหาสบคนหรอมมลคา สนทรพยถาวรเกนกวาหาสบลานบาทแตไมเกนหน�งรอยลานบาท (4) กจการคาปลก ท�มจานวนการจางงานเกนกวาสบหาคนแตไมเกนสามสบคนหรอมมลคา สนทรพยถาวรเกนกวาสามสบลานบาทแตไมเกนหกสบลานบาท

ในกรณท�จานวนการจางงานของกจการใดเขาลกษณะของวสาหกจขนาดยอมแต มลคาสนทรพยถาวรเขาลกษณะของวสาหกจขนาดกลาง หรอจานวนการจางงานเขาลกษณะของวสาหกจขนาดกลางแตมมลคาสนทรพยถาวร เขาลกษณะของวสาหกจขนาดยอม ใหถอจานวนการจางงานหรอมลคาสนทรพยถาวรท�นอยกวาเปนเกณฑ ในการพจารณา

[ท �มา: กรมสงเสรมอตสาหกรรม, http://cms.sme.go.th/cms/c/journal_articles /view_article_content?article_id=VC03-02-C14&article_version=1.0]

วสาหกจชมชน การประกอบการขนาดยอมและขนาดจlวของชมชนเพ�อการจดการ "ทน" ของชมชนอยางสรางสรรคเพ�อการพ�งตนเอง (SMCE -Small and Micro Community Enterprise) วสาหกจชมชนขนาดยอม ตองมสมาชกมากกวา 15 คน วสาหกจชมชนขนาดจlว ตองมสมาชกต �งแต 5 คน ถง 15 คน [ท �มา: http://yalor.yru.ac.th/~research/document/publication/smce.html]


ผ-11

คาศพท ความหมาย สหกจศกษา (Cooperative Education)

การศกษาท�ทารวมกนระหวางมหาวทยาลยกบองคกรผใชบณฑตเพ�อใหเกดการศกษาท�ด เปนการศกษาท�บรณาการการเรยนรในสถานศกษากบการใหนกศกษาไปปฏบตงานจรงเตมเวลา นกศกษาไดทางานตรงตามสาขาวชาชพและมประโยชนตอองคกรผใชบณฑต มกกาหนดงานเปนโครงงานพเศษท�สามารถทาใหสาเรจไดภายใน 4 เดอน โดยองคกรผใชบณฑตจะจดหาพ�เล�ยง (Mentor หรอ Job Supervisor) ทาหนาท�กากบและดแลการทางานของนกศกษา สหกจศกษาเปนกลไกท�ชวยใหบณฑตสามารถเรยนรและพฒนาทกษะท�ตรงกบความตองการขององคกรผใชบณฑต [ท �มา : สรปจาก “แผนการดาเนนงานสงเสรมสหกจศกษาในสถาบนอดมศกษาระหวางป พ.ศ. 2551 - 2555, คณะอนกรรมการสงเสรมการพฒนาสหกจศกษาในสถาบนอดมศกษา สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2551]

สดสวนมลคาเพ�มของอตสาหกรรม ICT ตอ GDP (ICT industry contribution)

มลคาเพ�มของอตสาหกรรม ICT คอผลตางระหวางมลคาผลผลตสนคาและบรการดาน ICT กบคาใชจาย (หรอตนทน) ข �นกลางท�เกดข�นในกระบวนการผลตสนคาและบรการ ICT น �น โดยปกต การประเมนวดมลคาเพ�มของแตละอตสาหกรรมเปรยบเทยบกบระบบเศรษฐกจโดยรวมหรอตวเลข GDP น� เปนรปแบบหน�งท�ใชวเคราะห/ประเมนบทบาทและความสาคญของอตสาหกรรมใดอตสาหกรรมหน�งตอระบบเศรษฐกจของประเทศน �นๆ ควบคไปกบการประเมนวดดานอ�นๆ เชน สดสวนการจางงานในอตสาหกรรมตอการจางงานรวมในระบบเศรษฐกจ เปนตน

ณ ปจจบน ประเทศไทยยงมไดมการกาหนดนยามและขอบเขตของอตสาหกรรม ICT อยางชดเจน แตในการศกษากอนหนาน� ไดอางองแนวทางท�กลมประเทศ OECD ใชในการกาหนดนยามและขอบเขตของอตสาหกรรม ICT บนพ�นฐานของการจดประเภทอตสาหกรรมตามกจกรรมทางเศรษฐกจตามมาตรฐานสากล (ISIC) และสรปใหใชนยามของ ICT ในความหมายแคบ น �นคอ ICT ประกอบดวยกลมอตสาหกรรม 4 กลม อนไดแก กลมอตสาหกรรมการผลต (ICT Manufacturing) กลมอตสาหกรรมการคา ICT (ICT Trade) กลมอตสาหกรรมโทรคมนาคม (Telecommunication) และกลมอตสาหกรรมบรการ (Computer Services) โดยไมรวมกลมอตสาหกรรม Information Content (อตสาหกรรมส�งพมพ (Publishing) และแพรกระจายเสยง (Broadcasting)) แตเน�องจากความกาวหนาทางดานเทคโนโลย ประเทศไทย ควรทบทวนและกาหนดนยามอยางเปนทางการใหหนวยงานตางๆ ท�เก�ยวของกบการพฒนาอตสาหกรรม ICT เขาใจตรงกน ในอนาคตอนใกล

[ท �มา : สรปจาก “รายงานการศกษากรอบแนวคดในการวดบทบาทของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการส �อสารตอระบบเศรษฐกจไทย, ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2548]


ผ-12

คาศพท ความหมาย องคการปกครองสวนทองถ�น องคการปกครองสวนทองถ�น ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด

(อบจ.) เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) และการปกครองสวนทองถ�นรปแบบพเศษไดแก กรงเทพมหานคร และเมองพทยา ท �งน� อานาจหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น เปนไปตาม พรบ. กาหนดแผนและข �นตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�น พ.ศ. 2542 [ท �มา: http://www.thailocaladmin.go.th/work/DLA_DOC/local.jsp]

Backbone โครงขายการส�อสารท�เปนเสนทางหลกสาหรบการรบสงขอมลจานวนมากดวยความเรวสง มหนาท�เช�อมตอโครงขายตางพ�นท� หรอโครงขายขนาดเลกเขาดวยกน [ท �มา: สรปจากการศกษาแนวโนมการพฒนาเทคโนโลย ในเอกสารประกอบการจดทาแผนแมบทฯ ]

Broadband Network โครงขายการส�อสารความเรวสง ท�สามารถรบสงขอมลจานวนมากผานส�อใชสาย เชน เคเบลใยแกวน�าแสง สายเคเบลทว สายโทรศพท (DSL) หรอส�อไรสายเชน 3G และ WiMAX [ท �มา: สรปจากการศกษาแนวโนมการพฒนาเทคโนโลย ในเอกสารประกอบการจดทาแผนแมบทฯ ]

CIO / CEO ผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง (Chief Information Officer: CIO) เปนตาแหนงท�มอานาจหนาท�ดแลรบผดชอบดานเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารในองคกร ซ�งหมายรวมถงการดแลเก�ยวกบมาตรฐาน กฎเกณฑ โครงสราง งบประมาณ กระบวนการใหความร บคลากรของหนวยงานสารสนเทศ โดย CIO เปนผใหคาแนะนาแกผบรหารสงสดขององคกร (Chief Executive Officer : CEO) เก�ยวกบการพฒนาและนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารมาใชใหการบรหารองคกรประสบความสาเรจตามวสยทศน (Vision) และเปาหมายรวมของหนวยงานท�กาหนดไว

Convergence การหลอมรวมของส�อดจทล ซ�งคอความสามารถในการสงขอมลแบบเดยวกนออกไปในหลายๆ ชองทาง ไมวาจะเปนการแพรภาพกระจายเสยง โทรคมนาคม หรอ อนเทอรเนต [ท �มา: http://www.tdri.or.th/reports/unpublished/telecom.pdf]


ผ-13

คาศพท ความหมาย

Data standard การจดทาขอมลใหอยในลกษณะรปแบบกลาง (Neutral Format) เน�อหาของมาตรฐานขอมลหลกๆ ไดแก ระบบอางอง (Preference Systems) โครงสรางขอมล (Data Models) ซ�งเก�ยวของกบเน�อหาและคณลกษณะของขอมล รวมท �งวธการผลต การจดเกบขอมล และการใชขอมล เปนตน จะตองมการกาหนดคาศพท (Data Dictionaries) และขอมลจะตองมคณภาพขอมล (Data Quality) และในดานคาอธบายขอมล (Metadata) ซ�งเปนรายละเอยดบอกถงเน�อหาคณลกษณะของขอมล

Digital broadcasting การแพรภาพกระจายเสยงระบบดจทล ซ�งครอบคลมถงการพฒนาปรบเปล�ยนระบบโทรทศนอนาลอกด �งเดมไปสระบบดจทล เชน ระบบโทรทศนภาคพ�นดน โทรทศนดาวเทยม เคเบลทว และการพฒนาเทคโนโลยโทรทศนแบบใหม เชนโทรทศน อนเทอรเนต และโทรทศนเคล�อนท� [ท �มา: สรปจากการศกษาแนวโนมการพฒนาเทคโนโลย ในเอกสารประกอบการจดทาแผนแมบทฯ ]

Digital divide ชองวางของสงคม หรอความเหล�อมล�าในสงคมท�เกดจากโอกาสในการเขาถสารสนเทศท�ไมเทาเทยมกน [ท �มา: จากแผนแมบทฯ ฉบบท � 1]

Digital Opportunity Index (DOI) DOI เกดข�นจากความคดรเร�มของ International Telecommunication Union (ITU) เพ�อนามาใชวดการแพรกระจายของ ICT และโอกาสในการท�ประเทศจะสามารถใชประโยชนจาก ICT เพ�อพฒนาไปสสงคมสารสนเทศ (Information System) หรออกนยหน�ง ดชนน�ถกนามาใชเปนเคร�องมอในการตดตามความกาวหนาของการลดชองวางทางเทคโนโลยสารสนเทศ (bridging the digital divide) และเพ�อใชตดตามผล (outcome) อนเน�องมาจากการประชมสดยอดเร�องสงคมสารสนเทศ (World Summit on Information Society: WSIS) เน�องจาก DOI เนนเร�องการแพรกระจายโครงสรางพ�นฐานสารสนเทศ ตวช�วดท� DOI นามาใชจงมจานวนไมมากนกเพยง 11 ตวช�วด และสามารถจดรวมกลมได 3 กลม คอ (1) การแพรกระจายโครงสรางพ�นฐานสารสนเทศและการส�อสาร (2) โอกาสในการใชประโยชนโครงสรางพ�นฐานดงกลาว โดยตวช�ว ดกลมน�เนนไปราคาคาบรการเปรยบเทยบกบรายไดของประชากร (affordability) และ (3) ความเขมขนของการใชงานโครงสรางพ�นฐานฯ

[ท �มา: World Information Society Report 2006]


ผ-14

คาศพท ความหมาย Disaster/ Emergency Early Warning System

ระบบเตอนภยสาธารณะเพ�อปองกน อบตภย และความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน เชน ระบบเตอนภย สนาม แผนดนไหว น�าทวม โคลนถลม ฯลฯ

e-Agriculture การพฒนาสงคมเกษตรกรรมอเลกทรอนกส ซ�งในประเทศไทยไดเร�มจากภาครฐท�ใหบรการขอมลความร สาระประโยชนและการบรการเบ�องตนดานการเกษตรกรรมแกผมอาชพเกษตรกรผานรฐบาลอเลกทรอนกส [http://www.un-gaid.org/en/node/169 http://www.telecomjournal.net/index.php?option=com_content&task=view&id=531&Itemed=42 ]

E-Government Readiness การประเมนวดความพรอมของรฐบาลอเลกทรอนกส โดยการสารวจขององคการสหประชาชาต (United Nations: UN) ไดรเร�มการสารวจทางดานความพรอมของรฐบาลอเลกทรอนกส ข�นนบแตป 2545 โดยวตถประสงคของการสารวจ เพ�อ (i) ประเมนเปรยบเทยบความสามารถของประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตในการเปล�ยนแปลงภาครฐโดยการนา ICT มาใชเพ�อใหบรการผานส�อออนไลนแกประชาชน (ii) เพ�อเปนเคร�องมอในการ benchmark ความกาวหนาในการใหบรการ e-Services ของภาครฐอยเปนระยะๆ e-Government Readiness ประกอบดวยดชนยอย 3 ดาน คอ

(1) Web measure index ซ�งต �งอยบนพ�นฐานของ e-Government Model ท�แบงข �นตอนของววฒนาการของการใหบรการทางออนไลนของ e-Government เปน 5 ข �นตอน

(2) Telecommunication infrastructure index ประกอบดวย การแพรกระจายโครงสรางพ�นฐานสารสนเทศภายในประเทศ ประกอบดวย คอมพวเตอร โทรศพท (ประจาท�และโทรศพทเคล�อนท�) การแพรกระจายของอนเทอรเนต และอนเทอรเนตความเรวสง (Broadband)

(3) Human capital index ซ�งเนนท�ความสามารถของทรพยากรมนษยภายในประเทศ เชน ความสามารถในการอานออกเขยนได (literacy) และจานวนประชากรท�เขาศกษาตอท �งในระดบประถม มธยม และอดมศกษา


ผ-15

คาศพท ความหมาย นอกจากน� ในการสารวจระยะหลง องคการสหประชาชาตเร�มปรบแนวคดจาก e-Government เปน e-Governance โดยไดขยายมตใหครอบคลมถงการมสวนรวมของประชาชนในการปกครอง/บรหารบานเมองของประชาชน หรอ e-Participation ดวย [ท �มา: UN E-Government Survey 2008: from e-Government to Connected Governance]

e-Governance การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร เพ�อสนบสนนใหเกดธรรมาภบาลในการบรหารและบรการของภาครฐ อนประกอบดวยการมสวนรวม (participatory) การปฏบตตามกฎหมาย (rule of law) ความโปรงใส (transparency) การสนองตอบตอขอเรยกรอง (responsiveness) การยดถอเสยงสวนใหญ (consensus oriented) ความเสมอภาค (equity and inclusiveness) การมประสทธภาพและประสทธผล (effectiveness and efficiency) และความรบผดชอบ (accountability)

Embedded system software ซอฟตแวรท�ใชกบ Embedded Systems หรอระบบสมองกลฝงตว เพ�อควบคมการทางานของอปกรณ ใหทาหนาท�ใดหนาท�หน�งท�มความจาเพาะ โดยมไมโครโพรเซสเซอรหรอไมโครคอนโทรลเลอรเปนหวใจหลกในการประมวลผลการทางาน มกพบอยในรปของสวนควบคมการทางานของอปกรณตางๆ ท �วไป เชน อปกรณเคร�องใชไฟฟาประจาบาน เคร�องจกรกลตางๆ เคร�องมอวดทางการแพทย โทรศพทมอถอ เปนตน Embedded system software เปนสวนหน�งของ ระบบสมองกลฝงตว ซ�งหมายถงซอฟตแวรซ�งนาไปฝงตวไวในอปกรณอเลกทรอนกส เพ�อใชสาหรบควบคมการทางานของอปกรณอเลกทรอนกสใหเปนไปตามตองการ

[โครงการศกษาศกยภาพตลาดซอฟตแวร โดย ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เขตอตสาหกรรมซอฟตแวรประเทศไทย สานกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต, 2551 ]

e-Readiness Ranking e-Readiness ranking เปนรายงานการจดอนดบขดความสามารถในการใชประโยชนของ ICT เพ�อการดาเนนธรกจ (e-Business) ของประเทศตางๆ ท �วโลก รายงานน�จดทาข�นเปนประจาทกป โดย Economist Intelligence Unit การจดอนดบข�นอยกบคะแนนเฉล�ยโดยรวมท�คานวณจากตวช�วดเชงคณภาพและปรมาณเกอบ 100 ตว ภายใตหลกเกณฑการพจารณาซ�งแบงไดเปน 6 กลม แตละกลมจะมการใหน�าหนกคะแนนตางกนตามความสาคญ ดงน� (1) การเช�อมตอเครอขายและโครงสรางพ�นฐานทางเทคโนโลย (2) สภาพแวดลอมทางธรกจ (3) สภาพแวดลอมดานสงคมและวฒนธรรม (4)


ผ-16

คาศพท ความหมาย ภาพแวดลอมทางกฎหมาย (5) นโยบายและวสยทศนของรฐบาล (6) การยอมรบและนาเทคโนโลยมาใชของธรกจและผบรโภค [ท �มา: Economist Intelligence Unit ]

Finishing school เปนการจดการเรยนการสอน (ในรปแบบการอบรม) ท�เสรมหรอเพ�มเตมจากการเรยนการสอนในระดบอาชวะศกษา/อดมศกษา เพ�อเสรมศกยภาพ/ทกษะของผจบการศกษาใหมความรในเชงลก (เฉพาะทาง) มากข�น

[ท �มา : http://en.wikipedia.org/wiki/Finishing_school_(India)]

Government Information Network (GIN)

เครอขายสารสนเทศภาครฐ เปนเครอขายท�เช�อมตอเครอขายสารสนเทศหลากหลายรปแบบ (multi-media) ของหนวยงานภาครฐต �งแตระดบกระทรวง ทบวง จนถงระดบกรม เพ�อรองรบปรมาณขอมลขาวสารของภาครฐในระบบงานของราชการและ/หรอการใหบรการประชาชนครอบคลมพ�นท�ท �วประเทศ โดยเปนเครอขายท�ทนสมย มประสทธภาพ มความปลอดภย ม �นคง และเช�อถอได [ท �มา : กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส �อสาร ปรากฏใน http://203.113.25.35/gin/rationale.htm]

ICT architecture สถาปตยกรรมฐานโครงสรางเทคโนโลยสารสนเทศ

ICT professional บคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร หมายถงบคลากรท�มหนาท�หลก (Job Description) เก�ยวกบงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร ซ�งประกอบดวยบคลากรหลายกลม เชน บคลากรดานฮารดแวรซอฟตแวร เนตเวรค ความม �นคงปลอดภย (security) เปนตน

Information Literacy Information Literacy ยงไมมการบญญตศพทภาษาไทยอยางเปนทางการ และในอดตไดมผแปลเปนภาษาไทยไวตางๆ กน เชน การรสารสนเทศ ความรทางสารสนเทศ ทกษะการใชประโยชนจากสารสนเทศ แตสาระสาคญคอการตระหนกถงความสาคญของการเขาถงและสามารถใชประโยชนจากสารสนเทศของปจเจกชนแตละบค คลในการดารงชวตประจาวน และการประกอบอาชพ ในขณะท�เร�มเปนท�ยอมรบกนอยางกวางขวางถงบทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร ในการจดเกบ ผลต และแพรกระจายสารสนเทศและความรใหเปนไปอยางรวดเรวและกวางขวางย�งข�น UNESCO ไดนยาม Information Literacy วาหมายถงความสามารถของ


ผ-17

คาศพท ความหมาย ปจเจกชนในการ (1) ตะหนกถงความตองการสารสนเทศของตนเอง (2) รถงวธการในการสบคนและแหลงขอมลสารสนเทศท�ตองการ รวมถงตองสามารถประเมนคณคาของสารสนเทศท�สามารถหามาได (3) รจกวธการจดเกบและเรยกขอมลสารสนเทศมาใชเม�อตองการ (4) สามารถใชสารสนเทศดงกลาวไดอยางมประสทธผลและมจรยธรรม (5) ประยกตใชสารสนเทศเพ�อสรางและแพรกระจายความร นอกเหนอจากนยามดงกลาว UNESCO อยระหวางดาเนนการจดทาดชนท�สามารถใชประเมน Information Literacy โดยรวบรวมกลมตวช�ว ด (indicators) ท�ชวยบงช�การม Information Literacy โดยใชฐานของกลมตวช�วดจากแนวคดและเปาหมายท�มการตกลงกนในระดบนาชาตท�สาคญอยาง Education for All, Millennium Development Goals, World Summit on the Information Society เปนพ�นฐานของการจดกลมตวช�วดเบ�องตน โดยสามารถสรปไดโดยสงเขปดงน�

(1) อปทานของสารสนเทศท�มผานส�อตางๆ ท �งส�อส�งพมพ เทคโนโลยแพ รภาพกระจายเสย ง และ เทคโนโลยคอมพว เตอรและโทรคมนาคม เชน สดสวนของหนงสอพมพ ชองโทรทศน หรอหนงสอพมพออนไลน ตอจานวนประชากร (สวนใหญวดท�ตอ 1 ลานคน) หรอสดสวนของสารสนเทศท�อยในรปของขาวสาร ความร โดยเฉพาะอยางย�งความรทางดานวทยาศาสตรเม�อเทยบกบสารสนเทศท �งหมด

(2) การแพรกระจายของส�อในการเขาถงสารสนเทศ เชน สดสวนของครวเรอนท�สามารถเขาถงวทย โทรทศน คอมพวเตอร และอนเทอรเนต สดสวนของโรงเรยนท�เช�อมตอเครอขายอนเทอรเนต เปนตน

(3) การรบ/ใชประโยชนจากสารสนเทศ เชน จานวนประชากร/ครวเรอนท�อานหนงสอพมพ ท �งทางส�อส�งพมพและส�อรปแบบอ�นๆ อยางอานหนงสอพมพบนอนเทอรเนต

(4) ทกษะพ�นฐานท�สาคญและจาเปนตอการใชสารสนเทศ เชนความสามารถในการอานออกเขยนได (literacy rate) ทกษะในการใช ICT ครและการใชประโยชนจาก ICT ในการเรยนการสอน

(5) กลมตวช�วดสาหรบทกษะของ Information Literacy ตามนยามท �ง 5 ประการ ซ�งยงอยระหวางการพฒนา

[ท �มา: UNESCO, Towards Information Literacy Indicators: Conceptual Framework Paper]


ผ-18

คาศพท ความหมาย Information security การรกษาความปลอดภยของขอมล และระบบสารสนเทศ เพ�อไมใหขอมลถก

ขโมย นาไปใช เปดเผย หรอ ทาลาย โดยไมไมไดรบอนญาต [ท �มา: สรปจาก wiki http://en.wikipedia.org/wiki/Information_security]

Information security standard มาตรฐานความปลอดภยของระบบสารสนเทศ ซ�งประกอบดวยเร�องหลกๆ เชน การจดการเร�องความปลอดภย (Security Administration) การควบคมเร�องรหสประจาตว-สทธการใชงาน (User ID and Authorization) การควบคมเร�องความปลอดภยของศนยคอมพวเตอร อปกรณตางๆ การควบคมเร�องระบบงาน การควบคมเร�องเครอขาย ไวรส เปนตน

Intelligent Transport System (ITS)

ระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ คอระบบดานจราจรและขนสงซ�งเกดจากการนาเอาเทคโนโลยทางดานสารสนเทศและการส�อสารโทรคมนาคม มาชวยปรบปรงหรอเพ�มประสทธภาพในดานตางๆ ใหดข�น เชน ลดระยะเวลาท�สญเสยไปในการเดนทาง ลดอบตเหต หรอ เพ�มความสะดวกสบายในการเดนทาง เปนตน [ท �มา: http://wiki.nectec.or.th/its/Cluster/ITSBook]

Interoperability standard แนวทางท�จะทาใหขอมลในระบบ หรอคอมโพเนนทตาง ๆ ของแตละหนวยงานสามารถพดคยกนไดโดยระบบไมจาเปนตองมาจากท�เดยวกนหรอหนวยงานเดยวกน แตตองสามารถคยกนได ตดตอส�อสารกนได แลกเปล�ยนขอมลกนได

IT Industry Benchmarking ดชนท�ศกษาเปรยบเทยบสภาพแวดลอมท�สงผลตอขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมไอทใน 64 ประเทศ ซ�งเร�มทาข�นในป 2550 โดยThe Economist Intelligence Unit (EIU) โดยแบงสภาพแวดลอมท�สงผลตอความสามารถในการแขงขน ออกเปน 6 กลม แตละกลมจะมการใหน� า หนกคะแนนตางกนตามความสาคญ คอ (1) สภาพแวดลอมทางธรกจ (business environment) (2) โครงสรางพ�นฐานสารสนเทศ (IT infrastructure) (3) ทนทางดานทรพยากรมนษย (human capital (4) สภาพแวดลอมทางกฎหมาย (legal environment) (5) สภาพแวดลอมทางดานงานวจยและพฒนา (R&D environment) (6) สภาพแวดลอมท�สนบสนนการพฒนาอตสาหกรรม IT [ท �มา: EIU (2007), The means to compete: Benchmarking IT Industry Competitiveness]


ผ-19


Last mile วงจรส�อสารสาหรบการเขาถงโครงขายระยะสดทายท�สามารถใชเทคโนโลยส�อสารหลายประเภทเพ�อเช�อมตอโครงขายหลกกบผใชปลายทาง ซ�งถอเปนสวนท�ยากในการลงทนท�สดของโครงขายเน�องจากตองกระจายออกจากโครงขายหลกไปสผใชจานวนมาก กลาวคอ เปนชวง “หน�งไมลสดทาย” และ “หน�งไมลแรกของการส�อสาร” [ท �มา: สรปจากการศกษาแนวโนมการพฒนาเทคโนโลย ในเอกสารประกอบการจดทาแผนแมบทฯ ]

National Spatial Data Infrastructure (NSDI)

NSDI หรอโครงสรางพ�นฐานดานขอมลภมสารสนเทศระดบประเทศ หมายถงระบบเครอขาย Internet/Intranet ใชในการเผยแพรขอมลและขาวสารดานภมสารสนเทศ (Web Map Service) เพ�อวตถประสงคการใชขอมลรวมกนอยางมประสทธภาพ ระบบฯ ดงกลาวประกอบดวย ระบบเครอขายใหบรการขอมล (Clearinghouse) ฐานขอมลภมสารสนเทศพ�นฐาน (Fundamental Geographic Data Set) ฐานขอมลคาอธบายขอมล (Metadata) มาตรฐาน (Standard) และความรวมมอ (Partnership) ระหวางหนวยงานตางๆ การพฒนาระบบฯ ไมใชการสรางฐานขอมลสวนกลาง แตเพ�อการสรางระบบเครอขายเพ�อเช�อมโยงฐานขอมลของผใหขอมลตางๆ ใหสามารถบรการขอมลท�ถกตอง ทนสมย และตรงกบความตองการของผใช โดยระบบฯ ไดมการพฒนา ปรบปรง และบารงดแลรกษาโดยหนวยงานหลกของรฐบาลและผใหบรการขอมล เพ�อใหสามารถใชงานของระบบไดตลอดเวลา และมประสทธภาพ [ท �มา: http://thaisdi.gistda.or.th/techFAQ.asp]

Networked Readiness Index (NRI)

ดชนบงช�ระดบความพรอมของการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร และโอกาสในการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารในการพฒนาประเทศ ท�ครอบคลมท �งภาคประชาชน ภาคธรกจ และภาครฐ ซ�งจดทาข�นโดย World Economic Forum และมการรายงานใน Global Information Technology Report เปนประจาทกป ดชน NRI ประกอบดวยดชนยอย (sub-index) 3 กลม กลาวคอ

(1) สภาพแวดลอม /ปจจยพ�นฐานท� ส งผล ตอการพฒนา ICT ประกอบดวย (i) สภาพแวดลอมทางดานการทาธรกจ/ตลาดของ เชน การมนกวทยาศาสตรและวศวกรท�เพยงพอ กฏระเบยบของภาครฐ และผลของมาตรการทางภาษ ต างๆ เ ปนตน (ii) สภาพแวดลอมทางดานการเมองการปกครอง และกฎเกณฑการ


ผ-20

คาศพท ความหมาย กากบดแลตางๆ อาท การมกฏหมายท� เก�ยวของกบ ICT ประสทธภาพของการบงคบใชกฎหมาย การคมครองทรพยสนทางปญญา และ (iii) สภาพแวดลอมทางดานโครงสรางพ�นฐาน เชน ไฟฟา โทรศพท เปนตน

(2) ความพรอมทางดานเครอขายซ�งรวมถงความพรอมของบคลากรท�จะเปนผใชประโยชนจากเครอขาย โดยในการวดยงแบงเปนความพรอมของประชาชนท �วไป (individual), ภาคธรกจ (business) และ ภาครฐ (government) โดยตวอยางตวช�วด (indicators) ท�นามาพจารณาคอ (i) การเช�อมตอและการลงทนในเครอขาย เชน การเขาถงอนเทอรเนตของโรงเรยน การเช�อมตอคสายโทรศพทของครวเรอน/สถานประกอบการ การจดซ�อจดหาเทคโนโลยของภาครฐ (ii) ปจจยท�สงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษย เชน คณภาพของระบบการศกษาในประเทศ การลงทนดานการฝกอบรมของบคลากรในสถานประกอบการ และการใหความสาคญกบการสรางและพฒนาความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (iii) การใชดชนยอยอ�นๆ มาประเมนวด เชน e-Government Readiness

(3) ความสามารถในการใชประโยชนจาก ICT ของภาคประชาชน ภาคธรกจ และภาครฐ โดยอาจจดกลมช�ว ดท�สาคญไดดงน� คอ (i) การแพรกระจายโครงสรางพ�นฐานเพ�อใหคน/องคกรกลมตางๆ สามารถใชประโยชน เชน การแพรกระจายของคอมพวเตอร โทรศพท (ประจาท�และเคล�อนท�) และอนเทอรเนต ระดบการมการใช ICT ของภาครฐ (ii) ความสามารถในการใชประโยชนจาก ICT เชน ความสามารถในการดดซบเทคโนโลยของภาคธรกจ ประสทธผลของการใช ICT ในภาครฐ (iii) ระดบของการใชประโยชนจาก ICT เชน จานวนบรการภาครฐออนไลน การใชประโยชนจากอนเทอรเนตของภาคธรกจ และจานวนขอมลท�ไหลเวยนบนอนเทอรเนต (Internet Traffic) เปนตน

NRI มความโดดเดนท �งในดานของความสมบรณของตวช�วดท�นามาพจารณา และจานวนของประเทศท�นามาศกษา โดยในปลาสด (2007-2008) มถง 127 ประเทศ

[ท �มา: World Economic Forum, Global IT Report, Iรายละเอยดเพ �มเตมท � http://www.weforum.org/en/initiatives/gcp/Global%20Information%20Technology%20Report/index.htm]

Open Source Software หรอ หมายถง ซอฟตแวรซ�งผพฒนาเปดเผยตนฉบบของความคดท�เขยนเปน


ผ-21

คาศพท ความหมาย ซอฟตแวรโอเพนซอรส โปรแกรม (source code) ใหแกสาธารณชนท �วไป เพ�อานวยความสะดวกให

ผใชสามารถนาไปใชงาน หรอศกษาพฒนาตอยอดซอฟตแวรน �นตอไปได ภายใตสญญาอนญาตท�ผพฒนากาหนดไว สงผลใหเกดการตอยอดการพฒนาซอฟตแวรอยางสรางสรรคสรร ภายใตงบประมาณท�จากด

[ท �มา สรปความจาก http://www.stks.or.th]

Open standards มาตรฐานเปด คอ มาตรฐานท�มกระบวนการสรางเปดเผย โปรงใส ไมอยภายใตการควบคมหรอผกขาดโดยผหน�งผใด หานามาอานไดท �วไป และเปนมาตรฐานท�ผมสวนรวมสวนใหญใหการรบรอง ท �งน�ไมจาเปนตองเปนมาตรฐานท�รฐบาลรบรอง นอกจากน �น มาตรฐานดงกลาวตองสามารถทางานไดอสระบนระบบปฏบตการหลายระบบ และนามาพฒนาใชงานโดยไมตองเสยคาใบอนญาต หรอมคาใชจายนอยมากหรอสมเหตผล ตวอยางของเอกสารในรปแบบ open standard เชน HTML, PDF และ Open Document [ท �มา: http://wiki.nectec.or.th/setec/PublicMeeting/FAQ_SETEC]

Practice school หลกสตรการศกษา (ในระดบท�สงกวาปรญญาตร) ท�มงเนนการเรยนรบนพ�นฐานของการแกไขปญหาและการปฏบตงานจรงในภาคอตสาหกรรม (intensive problem-based learning) มตนแบบมาจาก Practice School ของ Massachusetts Institute of Technology: MIT ท�สงนกศกษาระดบปรญญาโทเขาไปปฏบตงานในโรงงานอตสาหกรรมเปนระยะเวลาอยางนอย 1 ภาคการศกษา โดยนกศกษาจะใชโจทยวจยของสถานประกอบการ เปนหวขอในการทาวจย เพ�อแกปญหาในกระบวนการผลต และพฒนาเทคโนโลยการผลตใหแกสถานประกอบการ โดยนกศกษาจะทาวจยเตมเวลาท�สถานประกอบการ และมอาจารยท�ปรกษาประจาท�โรงงาน และมวศวกรวจยของโรงงานเปนผดแลกรอบการทางานและนเทศงานใหกบนกศกษา

[ท �มา : สรปจาก “ขอเสนอกลไกและมาตรการการขบเคล �อนการจดการศกษา รปแบบสหกจศกษาและทกษะวศวกรรม, คณะอนกรรมการพฒนากาลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย, กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2549]

Precision agriculture ระบบเกษตรความแมนยาสง ซ�งจะสามารถชวยเกษตรกรใหควบคมการผลตใหบรรลตามเปาหมายท�กาหนด ไมวาจะเปนการใชทรพยากรใหเหมาะกบสภาพของพ�นท�เกษตรกรรม หรอการดาเนนการทางการเกษตรอยางถกตองและแมนยา เชน การหวานเมลดพช การใหปย การปราบศตรพช การรดน�า การคดเลอกผลผลต การเกบเก�ยวผลผลต ฯลฯ [สรปจาก http://nanotech.sc.mahidol.ac.th/i-sense/precision_farming.html ]


ผ-22


Public-Private Partnership (PPP)

แนวคดท�สงเสรมบทบาทของภาคเอกชนในการขบเคล�อนการพฒนาประเทศ โดยสงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐ-เอกชน ในรปแบบตางๆ เชน การระดมทนในการพฒนาโครงสรางพ�นฐานทางเศรษฐกจและสงคมของภาครฐ โดยใหเอกชนรวมดาเนนการบรหารจดการโครงการและจดหาแหลงเงนลงทนเองท �งหมด ปจจบนหลายๆ ประเทศได ใหความสาคญกบการนาหลกการดงกลาวมาใชในการพฒนาประเทศ ในสวนของประเทศไทยกไดมการจดต �ง คณะกรรมการนโยบายความรวมมอในการลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน (PPP : Public Private Partnership Committee) เพ�อทาหนาท�สาคญในการ (1) พจารณาคดกรองโครงการสาคญภาครฐท�มศกยภาพและมความเหมาะสมท�จะดาเนนโครงการในลกษณะความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน (2) พจารณาความพรอมในการระดมทนของโครงการลงทนสาคญในภาครฐโดยใหมความสอดคลองกบนโยบายของรฐบาลอยางตอเน�อง (3) ขบเคล�อนการจดทาความรวมมอในการลงทนในโครงการสาคญระหวางภาครฐและภาคเอกชน (PPP) (4) กากบและตดตามความกาวหนาในการดาเนนโครงการลงทนท�สาคญในภาครฐ ท �งน� รวมท �งยงมการจดต �ง สานกงานวาดวยความรวมมอในการรวมลงทนระหวางภาครฐและภาคเอกชน ภายใตสานกงบประมาณ [ท �มา: http://media.thaigov.go.th/pageconfig/viewcontent/ viewcontent1.asp?pageid=471&parent=468&directory=1779&pagename= content2&contents=22496]

Single window/One-stop service

หรอ “บรการอเลกทรอนกสภาครฐแบบเบดเสรจจากชองทางเดยว” คอ การนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการใหบรการภาครฐกบประชาชนแบบเบดเสรจท�เดยว สาหรบใหประชาชนสามารถเขาถงบรการภาครฐจากหลายหนวยงานไดจากเวบทาเวบเดยว โดยแนวทางการจดทาเวบไซตต �งอยบนพ�นฐานของความตองการในการทาธรกรรมกบภาครฐของประชาชน (citizen centric) มากกวาจดทาเวบไซตตามโครงสรางองคกรของภาครฐ

Telehealth การใชเทคโนโลยสารสนเทศทางดานการแพทย เปนการใหคาปรกษาดานการแพทยระยะไกล โดยผานระบบประชมทางไกล หรอผานระบบโทรคมนาคมอ�นๆ และ/หรอ มการสงขอมลอ�นๆ เชน เวชระเบยน ภาพเอกซเรย หรอเสยงการเตนของหวใจผานระบบจากผขอรบการปรกษา ไปยงผใหการปรกษาได [ท �มา: http://wiki.nectec.or.th/nectecpedia/index.php/ ECTI_Glossary#Tele-medicine ]


ผ-23

คาศพท ความหมาย Thailand e-Government Interoperability Framework (TH e-GIF)

การปฏบตงานรวมทางอเลกทรอนกส” (Interoperability) คอ ความสามารถในการแลกเปล�ยนขอมลอเลกทรอนกส และ การปฏบตงานรวมกนระหวางระบบไอซทท�แตกตางกนไดอยางอตโนมต “แนวทางบรณาการขอมลภาครฐ ดวยการสรางขดความสามารถในการปฏบตงานรวมระหวางระบบ” (TH e-GIF) คอ ชดของขอเสนอแนะ, แนวทางการพฒนาระบบ, มาตรฐานกลางการกาหนดดานช�อรายการขอมล, ขอกาหนดเอกสารอเลกทรอนกส และ มาตรฐานทางเทคนค ท�กาหนดเปนมาตรฐานกลางในการเช�อมโยงระหวางระบบสารสนเทศท�มความแตกตางกน [ท �มา ราง แนวทางบรณาการขอมลภาครฐ ดวยการสรางขดความสามารถในการปฏบตงานรวมระหวางระบบ, กระทรวง ICT และสถาบนนวตกรรมไอท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร]

Ubiquitous Society สงคมท�ผคนสามารถเขาถงเครอขาย ICT ไดตลอดเวลา ไมวาจะอยท�ใด และใชอปกรณเช�อมตอประเภทใดกตาม [ท �มา: สรปจากขอความในแผน และแนวคดในแผน u-Japan]

USO การบรการโทรคมนาคมพ�นฐานโดยท �วถงและบรการเพ�อสงคม (Universal Service Obligation: USO) ซ�งดาเนนการโดยคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต หรอ กทช. เพ�อใหทองถ�นท�อยหางไกล ไดมโอกาสใชบรการโทรคมนาคมอยางเทาเทยมและท �วถง สรางโอกาสทางการศกษา การเขาถงบรการทางการแพทย การสงเสรมวฒนธรรม การสงเสรมอาชพ และการบรรเทาภยพบตตาง ฯลฯ สาหรบกลมคนดอยโอกาส หรอผท�อยหางไกลเมองใหญ [ท �มา: เวบไซตสานกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต]

Value Creation การใชความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบของประเทศหรอการนาจดแขงของประเทศท�มอยตามธรรมชาต มาสรางสรรค ผลตสนคาและบรการเพ�อตอบสนองความตองการของผบรโภคไดอยางเหมาะสม ทาใหเกดสนคาและบรการท�มคณคา ยากตอการลอกเลยนแบบ สามารถสรางราคาใหสงไดตามความตองการ เพราะไมมใครสามารถมาแขงขนได [ท �มา: สภาท �ปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ปรากฏในhttp://www2.nesac.go.th/office/onesac_papers/papers_files/paper_16.php]

Value-Added มลคาของผลตภณฑท�เพ�มข�นในแตละข �นตอนการผลตจนถงการจดจาหนาย โดยกระบวนการของ Value Added มกเปนการนาเทคโนโลยของคนอ�นมาใช ทาใหผลตสนคาท�เหมอนๆ กนกบของคนอ�น ในท�สดกจะเกดการขายตดราคากน ทาใหไดผลกาไรลดลง [ท �มา: สภาท �ปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ปรากฏในhttp://www2.nesac.go.th/office/onesac_papers/papers_files/paper_16.php]


ผ-24

คาศพท ความหมาย Web accessibility เวบไซตท�ทกคนเขาถงได เปนเวบไซตท�สามารถใหบรการขอมลขาวสารกบ

ทกคนอยางเทาเทยมกน โดยการออกแบบเวบไซต และซอฟตแวร จะยดหยน สามารถตอบสนองความตองการจาเปน ความชอบ และสถานการณของผใชท�แตกตางกน คานงถงอปสรรคในการรบรขาวสารท�ตางกน เชน ความพการทางดานการเหน การไดยน การเคล�อนไหวสวนใดสวนหน�งของรางกายท�ไมสามารถทาได เปนตน

[ท �มา: สรปความจาก http://astec.nectec.or.th/thwcag/]

Web accessibility standard แนวทางในการสรางเวบไซต ใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยผใชใดๆ โดยอปกรณใดๆ ไมเวนแมแตเวบเบราวเซอร และไมมขอจากดดานความพการทางรางกาย เชนความพการในดานการมองเหนหรอดานการไดยน เวบไซตท�ทกคนเขาถงขอมลขาวสารได จะสงเกตไดจากสญลกษณกากบท�สวนทายของหนาเวบน �นๆ ซ�งเปนการแสดงใหทราบวาไดผานการตรวจสอบความสามารถในการเขาถงขอมลได ตามแนวทางมาตรฐานในการพฒนาเวบใหสามารถเขาถงขอมลได ท�เรยกวา Web Content Accessibility Guideline 1.0 หรอ WCAG 1.0 ซ�งเปนมาตรฐานขององคกร World Wide Web Consortium (W3C) [ท �มา : http://th.wikipedia.org/wiki/Web_accessibility และ http://www.rd.go.th/accessibility/32523.0.html]

Work at home หมายถงการทางานท�ผทางานมความยดหยนในการเลอกสถานท�ปฏบตงาน และชวงเวลาในการทางานได โดยในระหวางการทางานน �น ผปฏบตงานสามารถเช�อมตอ/ตดตอกบหนวยงานตนสงกดไดการใชเครอขายเทคโนโลยตางๆ สาหรบคาน� มศพทใกลเคยงคาอ�นๆ อก ไดแก Telecommuting, e-commuting, e-work, Telework, Working at home (WAH), or Working from home (WFH)

[ท �มา: สรปความจาก http://en.wikipedia.org/wiki/Work_at_home]

World Competitiveness Scoreboard

ดชนบงช�ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศท�เปนท�ยอมรบกนท �วไป ซ�งจดทาข�นโดย International Institute for Management Development และมการเผยแพรเ ปนประจาทกป ดช น น� เ นนวดและเปรยบเทยบความสามารถของประเทศตางๆ ในการการสรางสภาพแวดลอมตางๆ ท�อานวยตอการดาเนนธรกจของภาคเอกชนและสงผลตอศกยภาพในการแขงขนทางดานเศรษฐกจของประเทศ โดยพจารณาจากปจจยหลกอนประกอบดวย ปจจยทางดานสมรรถนะทาง เศรษฐกจ (Economic


ผ-25

คาศพท ความหมาย Performance) ดานประสทธภาพภาครฐ (Government Proficiency) ดานประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Proficiency) ดานโครงสรางพ�นฐาน (Infrastructure) ท �งน�การพฒนาทางดาน ICT เปนปจจยยอยของการพฒนาทางดานโครงสรางพ�นฐาน [ท �มา: http://www.imd.ch/research/publications/wcy/index.cfm]


ผ-26

ภาคผนวก 4 : ดชนชLวดการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสารท�สาคญ

เปาหมายของแผนแมบท ICT โดยรวม และเปาหมายรายยทธศาสตรไดระบถงการยกระดบความพรอมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร โดยอางองถงการจดอนดบระหวางประเทศของดชนช7วดการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร 3 รายการ คอ Networked Readiness Rankings (เปาหมายรวม ) e-Government Ranking (เปาหมายของยทธศาสตรท 4) และ e-Readiness Ranking (เปาหมายของยทธศาสตรท 6) ซ งดชนช7วดแตละรายการมวตถประสงคและรายละเอยดของตวช7วดท นามาพจารณา ดงน7 1. Networked Readiness Rankings / Network-Readiness Index

World Economic Forum (WEF) ไดรายงานความความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสาร (Information and Communication Technology: ICT) รวมท 7งการประยกตใชเทคโนโลยดงกลาวในการพฒนาประเทศ โดยสรางดชน Network-Readiness Index (NRI) เปนตวช7วด และมการรายงาน ใน Global Information Technology Report ทกๆ ป

NRI ประกอบดวยองคประกอบ 3 ดาน คอ ดชนสภาวะแวดลอมของประเทศ ดชนความพรอมทางดานเครอขาย และดชนการประยกตใชเทคโนโลยดงกลาว ซ งแตละดชนยงประกอบดวยดชนยอย ซ งมองคประกอบของตวช7วดดงรายละเอยดในแผนภาพท 1 และ ตารางท 1

แผนภาพท� 1 กรอบแนวคดของ Networked Readiness Index ท มา: World Competitiveness Yearbook

ตารางท� 1 องคประกอบและตวชLวดใน Networked Readiness Index

Component/Sub-Index Indicators I. Environment 1.1 Market Environment Availability of Scientists and engineers Venture capital availability Financial market sophistication Technological readiness State of cluster development


ผ-27

Component/Sub-Index Indicators Quality of scientific research institutions US utility patents Tertiary enrollment Burden of government regulation extent and effect of taxation time required to start a business No. of procedures required to start a business Intensity of local competition 1.2 Political and Regulatory Environment Effectiveness of law making bodies Laws relating to ICT Judicial independence Intellectual property protection Efficiency of legal framework Property Rights Quality of competition in the ISP sector 1.3 Infrastructure Environment Telephone lines Secured Internet servers Internet hosts Electricity production II. Readiness 2.1 Individual readiness Quality of math and science education Quality of the educational system Quality of public schools Internet access in schools Buyer sophistication Buyer dynamism Residential telephone connection Residential monthly telephone subscription 2.2 Business readiness Extent of staff training Local availability of specialized research and training services Quality of management schools Company spending on R&D Business monthly telephone subscription Local supplier quality University/industry research collaboration Scientific and technical journal articles


ผ-28

Component/Sub-Index Indicators 2.3 Government readiness Government prioritization of ICT Government procurement of advanced technology products Importance of ICT to government vision of future Government R&D subsidies E-Participation index E-government readiness Index III. Usage 3.1 Individual usage Cellular telephone Telephone subscribers Personal computers telephone lines television sets DSL Internet subscribers Cable modem Internet subscribers Internet users PC households Online Internet bandwidth 3.2 Business usage Prevalence of foreign technology licensing Firm-level technology absorption Capacity for innovation Availability of new telephone lines Availability of cellular phones Extent of business Internet use 3.3 Government usage Government success in ICT promotion Availability of online services ICT productivity ICT pervasiveness

ท มา: World Competitiveness Yearbook.


ผ-29

2. e-Government Readiness1

องคการสหประชาชาต (United Nations: UN) ไดรเร มการสารวจทางดานความพรอมของรฐบาลอเลกทรอนกส ข7นนบแตป 2545 โดยวตถประสงคของการสารวจ เพ อ (i) ประเมนเปรยบเทยบความสามารถของประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตในการเปล ยนแปลงภาครฐโดยการนา ICT มาใชเพ อใหบรการผานส อออนไลนแกประชาชน (ii) เพ อเปนเคร องมอในการ benchmark ความกาวหนาในการใหบรการ e-Services ของภาครฐอยเปนระยะๆ หรอกลาวโดยสรป คอ การสารวจน7 เนนระบบบรการของภาครฐท มการเช อมตอกนระหวางหนวยงานตางๆ กนเปนเครอขาย เพ อทาใหสะดวกในการใชบรการ ประชาชนไมตองเดนทางไปหลายแหลง หรอหลายเวบไซต

ในการสารวจเพ อเปรยบเทยบความพรอมดาน e-Government ของ UN น 7น ประกอบดวยดชนยอย 3 ดาน คอ

• Web measure index ซ งต 7งอยบนพ7นฐานของ e-Government Model ท แบงข 7นตอนของววฒนาการของ e-Government ออกเปน 5 ข 7นตอน ดงแผนภาพท 2

แผนภาพท� 2 ววฒนาการของการใหบรการทางส�อออนไลนของ e-Government

ท มา: UN E-Government Survey 2008: from e-Government to Connected Governance • Telecommunication infrastructure index ประกอบดวย การแพรกระจายโครงสรางพ7นฐาน

สารสนเทศภายในประเทศ ประกอบดวย คอมพวเตอร โทรศพท (ประจาท และโทรศพทเคล อนท ) การแพรกระจายของอนเทอรเนต และอนเทอรเนตความเรวสง (Broadband)

• Human capital index ซ งเนนท ความสามารถของทรพยากรมนษยภายในประเทศ เชน

ความสามารถในการอานออกเขยนได (literacy) และจานวนประชากรท เขาศกษาตอท 7งในระดบประถม มธยม และอดมศกษา

1 UN E-Government Survey 2008: from e-Government to Connected Governance, สามารถเขาถงไดท http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/UN/UNPAN028607.pdf


ผ-30

3. e-Readiness Ranking2

e-Readiness ranking เปนรายงานการจดอนดบขดความสามารถในการใชประโยชนของ ICT เพ อการดาเนนธรกจ (e-Business) ของประเทศตางๆ ท วโลก รายงานน7จดทาข7นเปนประจาทกป โดย Economist Intelligence Unit การจดอนดบข7นอยกบคะแนนเฉล ยโดยรวมท คานวณจากตวช7วดเชงคณภาพและปรมาณเกอบ 100 ตว ภายใตหลกเกณฑการพจารณาซ งแบงไดเปน 6 กลม แตละกลมจะมการใหน7าหนกคะแนนตางกนตาความสาคญ ดงมรายละเอยดตอไปน7

1. การเช อมตอเครอขายและโครงสรางพ7นฐานทางเทคโนโลย (connectivity and technology infrastructure) เปนการวดระดบประสทธภาพการเช อมตอเครอขายไรสายและอนเทอรเนตของภาคธรกจและประชาชนท วไป โดยพจารณาจากตวช7วด เชน การแพรกระจายของเคร อขายอนเทอรเนตความเรวสง (broadband penetration) ความสามารถในการจายไดของเครอขายอนเทอรเนตความเรวสง(broadband affordability) และการแพรกระจายของโทรศพทเคล อนท (mobile-phone penetration) เปนตน (สดสวนคะแนนรอยละ 20)

2. สภาพแวดลอมทางธรกจ (business environment) เปนการประเมนความนาดงดดทางการคาและการเปนแหลงท นาลงทนทางดานธรกจของแตละประเทศผานทางตวช7วดจานวนมาก ซ งครอบคลมปจจยตางๆ อาท ความเขมแขงของระบบเศรษฐกจ เสถยรภาพทางการเมอง ระบบการจดเกบภาษ และนโยบายการคา เปนตน (สดสวนคะแนนรอยละ 20)

3. สภาพแวดลอมดานสงคมและวฒนธรรม (social and cultural environment) เปนการวดท 7งการศกษาข 7นพ7นฐานและอตราการรหนงสอของประชาชนท วไปในประเทศ รวมถงทกษะดานเทคโนโลยของแรงงาน ในประเทศ (สดสวนคะแนนรอยละ 15)

4. สภาพแวดลอมทางกฎหมาย (legal environment) เปนเกณฑท สะทอนโครงสรางพ7นฐานทางดานกฎหมายตางๆ ท เก ยวของกบการใชเทคโนโลยดจทลในการทาธรกรรม ตวช7วดท เก ยวของในกลมน7 ไดแก ประสทธภาพของโครงสรางกฏหมายพ7นฐาน (effectiveness of traditional legal framework) และกฏหมายท ครอบคลมอนเทอรเนต (laws covering the Internet) เปนตน (สดสวนคะแนนรอยละ 10)

5. นโยบายและวสยทศนของรฐบาล (government policy and vision) เปนกลมท จดทาข7นใหมในป 2007 เพ อประเมนรฐบาลในการกาหนดแนวทางดานในใชเทคโนโลย เกณฑการพจารณาในกลมน7 ไดแก สดสวนการใชจายดานเทคโนโลยสารสนเทศและการส อสารของรฐบาลเม อเทยบกบ GDP (government spend on ICT as a proportion of GDP (ยทธศาสตรการพฒนาดานดจทล (digital development strategy) และ กลยทธดานรฐบาลอเลกทรอนกส (e-government strategy) เปนตน (สดสวนคะแนน รอยละ 15)

6. การยอมรบการใชเทคโนโลยของธรกจและผบรโภค (consumer and business adoption) เปนการประเมนระดบการใชจายของธรกจและผบรโภคในการเขาถงบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศและระดบการใชพาณชยอเลกทรอนกส เกณฑการพจารณาในกลมน7 ไดแก การใชจายดานเทคโนโลยสารสนเทศของผบรโภคตอประชากร 100 คน (consumer spending on ICT per capita) ระดบการพฒนาของ

2 http://www.eiu.com/site_info.asp?info_name=eiu_2007_e_readiness_rankings&rf=0


ผ-31

e-Business (e-Business development) และระดบของการคาออนไลน (level of online-commerce) เปนกลมท ผจดทาใหความสาคญมากท สดเน องจากเหนวาเปนตวสะทอนความสาเรจของกลมตางๆ ท กลาวมาแลวท 7งหมดขางตน (สดสวนคะแนนรอยละ 25)

EIU ไดร เร มจดอนดบ e-Readiness ranking มาต 7งแต พ.ศ. 2544 (2001) และไดมการปรบปรงตวช7วด

หลกเกณฑท พจารณา และน7าหนกท ใหแตละกลมจะมการอยตลอดเวลาเพ อใหสอดคลองกบการเปล ยนแปลงขอเทคโนโลยสารสนเทศและสภาพแวดลอม รวมถงการเพ มจานวนประเทศท นามาจดอนดบทละนอย


ผ-32

ภาคผนวก 5: รายนามคณะทางาน คณะทางานจดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (ฉบบท� 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2552 – 2556 และ แนวคดสาหรบการจดทากรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร ระยะ พ.ศ. 2554 - 2563 ของประเทศไทย (ICT 2020 Conceptual Framework)

1. ศาสตราจารยไพรช ธชยพงษ ท ปรกษา

2. นายกฤษณพงศ กรตกร ท ปรกษา

3. นายทวศกด � กออนนตกล ท ปรกษา

4. นายพนธศกด � ศรรชตพงษ ท ปรกษา

5. นายอาคม เตมพทยาไพสฐ ท ปรกษา

6. นายพเชฐ ดรงคเวโรจน ท ปรกษา

7. นางชฎามาศ ธวะเศรษฐกล หวหนาโครงการ

8. นายมน อรดดลเชษฐ คณะทางาน

9. นายดเรก เจรญผล คณะทางาน

10. นายจารส สวางสมทร คณะทางาน

11. นายสธ ผเจรญชนะชย คณะทางาน

12. นายวทยา ป นทอง คณะทางาน

13. นางสาวมารยาท สมทรสาคร คณะทางาน

14. นายเสกสรรค ผดผาด คณะทางาน

15. นางสาวกษตธร ภภราดย คณะทางาน

16. นางสรนทร ไชยศกดา คณะทางาน

17. นางสาวกษมา กองสมคร คณะทางาน

18. นางสาวรชน สนทรรตน คณะทางาน

19. นางสาวปรญญา ชฏลาลย ผประสานงาน

20. นางสาววภาภรณ บตรเมฆ ผประสานงาน


ผ-33

คณะทางานจดทาบทวเคราะหแนวโนมการเปล�ยนแปลงทางดานเทคโนโลย (Technology Trend) ทางดาน Hardware

1. นายพนธศกด � ศรรชตพงษ ท ปรกษา

2. นางชฎามาศ ธวะเศรษฐกล ท ปรกษา

3. นายสธ ผเจรญชนะชย ประธานคณะทางาน

4. นายอดสร เตอนตรานนท รองประธานคณะทางาน

5. นายชานาญ ปญญาใส ผทางาน

6. นายกมล เอ7อชนกล ผทางาน

7. นายสญญา คลองในวย ผทางาน

8. นางสาวกลยา อดมวทต ผทางาน

9. นางสาวกษตธร ภภราดย ผทางาน

10. นางสาวรชน สนทรรตน เลขานการ


ผ-34

คณะทางานจดทาบทวเคราะหแนวโนมการเปล�ยนแปลงทางดานเทคโนโลย (Technology Trend) ทางดาน Software and Application Services

1. นายมน อรดดลเชษฐ ท ปรกษา


3. นายวรช ศรเลศล7าวาณช ประธานคณะทางาน

4. นางจฬารตน ตนประเสรฐ รองประธาน

5. นายชย วฒววฒนชย ผทางาน

6. นายมารต บรณรช ผทางาน

7. นายปยวฒ ศรชยกล ผทางาน

8. นายธระ ภทราพรนนท ผทางาน

9. นางสาวเพยงเพญ บตรกตญ� ผทางาน

10. นางสาวกษตธร ภภราดย ผทางาน

11. นายชมพล ครฑแกว ผทางาน

12. นายวศษฎ วงศวไล ผทางาน

13. นางสาวฐตพนธ กจเจรญทรพย ผทางาน


ผ-35

รายนามคณะทางานจดทาบทวเคราะหแนวโนมก ารเปล�ยนแปลงทางดานเทคโนโลย (Technology Trend) ทางดาน Communications & Networks

1. นายทวศกด กออนนกล� ท ปรกษา


3. นายภาสกร ประถมบตร ประธานคณะทางาน

4. นายเฉลมพล ชาญศรภญโญ รองประธานคณะทางาน

5. นายเกยรตศกด ศรพมานวฒน� คณะทางาน

6. นายกตต วงศถาวราวฒน คณะทางาน

7. นายกมล เขมะรงษ คณะทางาน

8. นายราชพร เขยนประสทธ � คณะทางาน

9. นางสาวกาญจนา วานชกร คณะทางาน

10. นางสาวกษตธร ภภราดย คณะทางาน

11. นางสาวกษมา กองสมคร เลขานการคณะทางาน

Documents

ภาคผนวก · ยุทธศาสตร์และมาตรการในการพัฒนา ict (15 ก.ค. 2551 ) แผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศและ