14
بسمه تعالی تفسیر گاز های خونانی شریABG مترهایرا پا اصلی جهت تفسیر گاز های خونانی شری گذشته از مقادیر مربوط بهPao2 وo2 Sat ، سایرری مقادی که برای تفسیرت اخت اسید باز مورد نیاز است، شامل مقادیرPH ، PaCo2 ، HCo3 ، Base Excess (BE) ، Total Co2 Conent ، BD وAnion Gap است. PH مانگونه ه که پیشتر گفته شد، PH نمایانگر وضعیت یکول محل از نظر اسید باز است. PH عی طبی خون بین7.35 تا7.45 است و بطور متوسط میزان آن را7.40 در نظر می گیرند. بهPH تر با از7.45 آلکالمی و بهPH زیر7.35 دمی اسی گفته می شود. غییرات تPH عکسغییرات ت غلظت یون هیدروژن(H) است. PaCo2 نمایانگر میزان دی اکسید کربن موجود در خونانی شری است. این گاز توسطتابولیسم مولی سل ساخته شده، از طریق ریه ها دفع می گردد. میزانعی طبی آن بین35 45 یلیمتر م جیوه و بطور متوسط40 mmHg است. رگونه ه تغییر در مقدارPaCo2 منجر به بروز اسیدوز یا آلکالوز تنفسی خواهد شد. افزایش این میزان از45 یلیمتر م جیوه را اسیدوز تنفسی و کاهش آن از35 یلیمتر م جیوه را آلکالوز تنفسی گویند. غییرات تPaco2 نسبت عکس باغییرات ت غلظت یون هیدروژن دارد. HCo3 غلظت یون بیکربنات یکامتر پار متابولیک محسوب می شود وغییرات ت آن بیانگرجود و اسیدوز یا آلکالوز متابولیک است. میزانعی طبی یون بیکربنات بین22 تا26 mEq/L و یا بطور متوسط24 mEq/L است. افزایش آن از26 mEq/L بیانگر آلکالوز متابولیک و کاهش آن از22 mEq/L بیانگر اسیدوز متابولیک است. غییرات ت بیکربنات نسبتستقیم م باغییرات ت حاد دارد. افزایش باز یاBase Excess - BE درطی شرای کهPaCo2 درارت حر37 درجه سانتی گراد، معادل40 mmHg بوده، کمبود اکسیژن نیزجود و نداشته باشد، BE به مقدار اسید یا بازیق اط می گردد که برای حفظPH در حدعی طبی و نیز حفظ بیکربنات به میزان24 mEq/L مورد نیاز است. به عبارت دیگر مقدارBE وابسته به تجمع اسید یا باز غیرار فر در خون است. مقدارعی طبیBE بین2 + و2 - متغیر بوده و بر حسبmEq/L ( لی می اکین وا در لیتر) بیان می شود. افزایشBE از2 + نمایانگرحتباس ا باز غیرار فر و یا به عبارت دیگر آلکالوز متابولیک، و کاهشBE از2 - نمایانگرحتباس ا اسید غیرار فر و یا به عبارت دیگر اسیدوز متابولیک است.

ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

بسمه تعالی

ABG شریانی خون های گاز تفسیر

شریانی خون های گاز تفسیر جهت اصلی پارامترهای

مقادیر شامل ، است نیاز مورد باز اسید اختالالت تفسیر برای که مقادیری سایر ، o2 Sat و Pao2 به مربوط مقادیر از گذشته

PH ، PaCo2 ، HCo3 ، Base Excess (BE) ، Total Co2 Conent ، BD و Anion Gap است .

PH

7.45 تا 7.35 بین خون طبیعی PH . است باز – اسید نظر از محلول یک وضعیت نمایانگر PH ، شد گفته پیشتر که همانگونه

می گفته اسیدمی 7.35 زیر PH به و آلکالمی 7.45 از باالتر PH به. گیرند می نظر در 7.40 را آن میزان متوسط بطور و است

. است (H) هیدروژن یون غلظت تغییرات عکس PH تغییرات. شود

PaCo2

ها ریه طریق از ، شده ساخته سلولی متابولیسم توسط گاز این. است شریانی خون در موجود کربن اکسید دی میزان نمایانگر

مقدار در تغییر هرگونه. است mmHg 40 متوسط بطور و جیوه میلیمتر 45 – 35 بین آن طبیعی میزان. گردد می دفع

PaCo2 و تنفسی اسیدوز را جیوه میلیمتر 45 از میزان این افزایش. شد خواهد تنفسی آلکالوز یا اسیدوز بروز به منجر

دارد هیدروژن یون غلظت تغییرات با عکس نسبت Paco2 تغییرات. گویند تنفسی آلکالوز را جیوه میلیمتر 35 از آن کاهش

.

HCo3

. است متابولیک آلکالوز یا اسیدوز وجود بیانگر آن تغییرات و شود می محسوب متابولیک پارامتر یک بیکربنات یون غلظت

بیانگر mEq/L 26 از آن افزایش. است mEq/L 24 متوسط بطور یا و mEq/L 26 تا 22 بین بیکربنات یون طبیعی میزان

تغییرات با مستقیم نسبت بیکربنات تغییرات. است متابولیک اسیدوز بیانگر mEq/L 22 از آن کاهش و متابولیک آلکالوز

. دارد حاد

Base Excess - BE یا باز افزایش

، باشد نداشته وجود نیز اکسیژن کمبود ، بوده mmHg 40 معادل ، گراد سانتی درجه 37 حرارت در PaCo2 که شرایطی در

BE حفظ برای که گردد می اطالق بازی یا اسید مقدار به PH 24 میزان به بیکربنات حفظ نیز و طبیعی حد در mEq/L مورد

-2 و+ 2 بین BE طبیعی مقدار. است خون در فرار غیر باز یا اسید تجمع به وابسته BE مقدار دیگر عبارت به. است نیاز

و فرار غیر باز احتباس نمایانگر+ 2 از BE افزایش. شود می بیان( لیتر در واالن اکی میلی ) mEq/L حسب بر و بوده متغیر

متابولیک اسیدوز دیگر عبارت به یا و فرار غیر اسید احتباس نمایانگر -2 از BE کاهش و ، متابولیک آلکالوز دیگر عبارت به یا

. است

Page 2: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

Base Deficit - BD واژه از است بهتر( متابولیک اسیدوز وجود یعنی) دهد می نشان منفی ارقام ، BE که مواردی در

. شود استفاده

CO2 کل میزان

Total Co2 – Tco2

حدود چون. خون در موجود کربن اکسید دی و کربنیک اسید ، بیکربنات یون غلظت مجموع از عبارتست Co2 کل میزان

25.2 حدود یعنی ، بیکربنات یون مقدار با برابر تقریبا میزان این ، دهد می تشکیل بیکربنات یون را Co2 کل میزان از 98%

mEq/L است .

Buffer Base - BB

تعادل با باز – اسید تعادل که شود می برده بکار هنگامی و است باز – اسید متابولیک تغییرات برای تشخیصی معیار یک

و هموگلوبین ، پروتئین ، بیکربنات یعنی پالسما آنیونهای جمع حاصل BB واقع در. گیرد قرار مقایسه مورد الکترولیتها

از عبارتست که دارد وجود پالسما BB و BE بین ای ساده رابطه. است لیتر در مول میلی 42 معادل آن مقدار ، بوده فسفاتها

: BB = BE+42 که آنجایی از و BE است صفر برابر تقریبا تعادل حالت در پالسما ، BB = 42 بروز صورت در. بود خواهد

Co2 تغییرات ، شود می کاسته آن میزان از ، متابولیک اسیدوز ایجاد صورت در ، یافته افزایش آن مقدار متابولیک آلکالوز

. ندارد BB مقدار روی تاثیر شریانی خون

Anion Gap - AG یا آنیونی شکاف

کاتیون. است تعادل حالت در و برابر ها کاتیون کل تعداد با ، ها آنیون کل تعداد همواره ، الکتروشیمیایی تعادل قانون طبق

بیکربنات و کلر یونهای شامل گیری اندازه قابل های آنیون و ، بوده پتاسیم و سدیم یونهای شامل گیری اندازهخ قابل های

. هستند

AG شود می گرفته بکار متابولیک اسیدوز علت کشف برای کمکی بعنوان ، بوده سرم های کاتیون و ها آنیون تفاضل از عبارت

نمی نظر در را پتاسیم یون غلظت) نمود کم بیکربنات و کلر های یون مجموع از را سدیم یون غلظت باید آن محاسبه برای.

) گیرند

میلوم یا ، آب افزایش ، هیپوآلبومینمیا در AG کاهش. است mEq/L 12 متوسط طور به و 16 تا 8 بین AG طبیعی مقدار

توضیح قبال که همانطور. گردد می مالحظه متابولیک اسیدوز در است شایعتر بسیار که AG افزایش. شود می دیده مولتیپل

: است عمده علت دو دارای متابولیک اسیدوز ، شد داده

بیکربنات یون کاهش

اسید افزایش

Page 3: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

که بیماری در. است طبیعی حد در AG ، است شده بیکربنات یون کاهش از ناشی متابولیک اسیدوز دچار که بیماری در

دچار که بیماری در اما. است طبیعی حد در AG نیز ( NH4Cl و HCL نظیر) شود می کلر حاوی های اسید احتباس دچار

. بود خواهیم AG افزایش شاهد ، شود می اسید کتو و الکتیک اسید نظیر ارگانیک های اسید افزایش

: است شده خالصه زیر بصورت متابولیک اسیدوز انواع در AG تغییرات

AG افزایش

) متانول خوردن و مجاز حد از بیش آسپرین مصرف نظیر) اسید خوردن

) متابولیک اسیدوز نظیر) متالبولیک های اسید افزایش

) کتواسیدوز نظیر) ناقص یا طبیعی غیر متابولیسم

) کلیه شدید نارسایی نظیر) اسید دفع در اختالل

AG طبیعی

)اسهال نظیر) بیکربنات اولیه کاهش

NH4Cl )و HCl نظیر) کلراید حاوی های اسید مصرف

)کلیه خفیف بدکاری نظیر) اسید دفع در اختالل

: شریانی خون های گاز آزمایش برگه تفسیر روش

است زیر قرار به ABG تفسیر مراحل

اول مرحله

: دهید پاسخ خود ذهن در سوال این به و کرده نگاه PaO2 میزان به : O2 Sat و PaO2 مقدار مشاهده

می بر خون در محلول اکسیژن به PaO2 ، شد گفته نیز پیشتر که همانطور ؟ است هایپوکسمی وجود نمایانگر PaO2 آیا

. کند می تغییر بدن حرارت درجه تغییرات با PaO2 . است mmHg 80 – 100 بین آن مقدار طبیعی حالت در و گردد

Page 4: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

، خفیف هایپوکسی را mmHg 79 تا 60 بین PaO2 . یابد می کاهش PaO2 ، یابد افزایش بدن حرارت درجه میزان هرچه

از تر پایین PaO2 . نامند می شدید هایپوکسی را mmHg 40 از کمتر و ، متوسط هایپوکسی را mmHg 40 – 59 بین

40 mmHg تقریبی همگی فوق مقادیر البته. شود می گرفته نظر در بیمار برای آمیز مخاطره بسیار موقعیت یک منزله به

در طبیعی PaO2 حداقل تغریبی ی محاسبه. کند می تغییر فرد ای زمینه های بیماری و سنی ، جسمی وضعیت با ، بوده

: سال 40 باالی افراد

پایین از جیوه میلیمتر 1 ، سال 60 از سن افزایش سال یک هر ازای به توان می ، سال 60 باالی افراد در تقریبی بطور اما

سال 75 فردی اگر مثال برای. شود محاسبه وی طبیعی PaO2 حدود تا نمود کم mmHg 80 PaO2 طبیعی میزان ترین

اکسیژن از هموگلوبین اشباع درصد یا O2 Sat . بود خواهد mmHg 65 برابر وی PaO2 طبیعی حدود ، باشد داشته سن

%80 زیر O2 Sat که صورتی در. است وابسته هموگلوبین – اکسی شکست منحنی بر موثر عوامل و PaO2 مقدار به نیز

( باشند COPD به مبتال که افرادی در مگر) است زیاد بسیار باشد وریدی شده تهیه خون نمونه اینکه احتمال ، باشد

دوم مرحله

: دهید پاسخ خود ذهن در سوال این به و کنید نگاه PH سطح به

اسیدی 7.40 از کمتر PH . است پالسما در هیدروژن یون غلظت نمایانگر PH ؟ است نرمال یا و بوده قلیایی یا اسیدی PH آیا

نیز 7.40 از باالتر PH . گردد می اطالق اسیدوز یا اسیدمی آن به شود 7.35 از کمتر PH که صورتی در و شود می تلقی

. گویند آلکالوز یا آلکالمی آن به شود 7.45 از بیشتر که صورتی در و شود می تلقی قلیایی

سوم مرحله

: دهید پاسخ خود ذهن در سوال این به و کنید نگاه PaCO2 مقدار به

mmHg 35 – 45 بین PaCO2 طبیعی مقدار ؟ است طبیعی یا و بوده تنفسی آلکالوز یا تنفسی اسیدوز نشانگر PaCO2 آیا

را mmHg 45 از بیش و تنفسی آلکالوز را mmHg 35 از کمتر PaCO2 . دارد PH با عکس نسبت آن تغییرات و است

. نامند می تنفسی اسیدوز

چهارم مرحله

: دهید پاسخ سوال این به ذهنتان در کرده توجه HCO3 میزان به

دارد PH تغییرات با مستقیم نسبت HCO3 تغییرات ؟ است طبیعی یا و بوده متابولیکی آلکالوز یا اسیدوز نمایانگر HCO3 آیا

22 از کمتر مقادیر و متابولیک آلکلوز نمایانگر mEq/L 26 از بیش مقادیر. است mEq/L 22 – 26 بین آن طبیعی مقدار.

mEq/L است متابولیک اسیدوز دهنده نشان .

پنجم مرحله

: دهید پاسخ خود ذهن در سوال این به و کنید توجه BE مقدار به

Page 5: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

؟ خیر یا است طبیعی حدود در آن مقدار آیا

که صورتی در. است بیکربنات یون از تر دقیق و تر معتبر ، متابولیک منشا با آلکالوز – اسیدوز علت تفسیر در ، معیار این

. است متابولیک اسیدوز نمایانگر باشد -2 از کمتر اگر و است متابولیک آلکالوز نمایانگر باشد+ 2 از بیش

ششم مرحله

: دهید پاسخ خود ذهن در سوال این به و کنید نگاه PH به مجددا

؟ جبران بدون یا است شده جبران حالت نمایانگر PH آیا

باز و اسید اختالالت زمان در( متابولیکی – تنفسی – بافری) جبرانی های مکانیزم بدن در شد گفته نیز پیشتر که همانطور

روبرو زیر حالت 3 از یکی با است ممکن ABG تفسیر زمان در. گردانند باز نرمال حد به را PH کنند می سعی شده فعال

: شوید

جبران بدون( الف

نوع ، PH مقدار به توجه با وضعیتی چنین در. هستند طبیعی غیر نیز HCO3 یا PaCO2 بوده طبیعی غیر PH حالت این در

) اختالل نوع نمایانگر HCO3 یا PaCO2 یعنی دیگر پارامتر دو از کدام هر و گردد می مشخص( آلکالوز یا اسیدوز) اختالل

. بود خواهند( متابولیکی یا تنفسی

: شود می مشاهده زیر مقادیر ABG برگه در: 1 مثال

PaO2 = 60 mmHg

PH = 7.25

PaCo2 = 50 mmHg

HCO3- = 22 mEq/L

تنها و بوده طبیعی بیکربنات مقدار که آنجایی از ، شود می داده اسیدوز تشخیص ، PH مقدار به توجه با مثال این این در

PaCO2 نشده جبران تنفسی آسیدوز: از است عبارت تشخیص( تنفسی اسیدوز) دهد می نشان افزایش

: شود می مشاهده زیر مقادیر ABG برگه در: 2 مثال

paO2 = 90 mmHg

Page 6: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

PH = 7.25

PaCO2 = 40 mmHg

HCO3- = 17 mEq/L

HCO3 مقدار ، بوده نرمال PaCO2 که آنجایی از و شود می داده اسیدوز تشخیص ، PH مقدار به توجه با مثال این در

. نشده جبران متابولیک اسیدوز: از عبارتست تشخیص ، است طبیعی حد از کمتر

ناقص جبران( ب

فعال جبرانی مکانیزمهای که است این نمایانگر حالت این. هستند طبیعی غیر سه هر PaCo2 و PH ، HCO3 حالت این در

نگاه با ابتدا ، جبرانی مکانیز و( اولیه اختالل) اولیه علت تشخیص برای. اند نشده PH کامل اصالح به موفق هنوز ولی شده

اول قانون اینجا در. کنیم می نگاه PH مقدار به سپس ، کرده مشخص را اختالل نوع HCO3 ، PaCO2 مقادیر به کردن

: شود می مطرح

. است تعادل عدم جبران حالت در بدن ، باشند جهت هم HCo3 و PaCO2 تغییرات اگر : I قانون

: مثال

PH = 7.30 ↓

PaCo2 = 25 mmHg ↓

HCO3 - = 12 mEq/L ↓

تنفسی ناقص جبران با متابولیک اسیدوز: تشخیص

کامل جبران( ج

Page 7: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

فعالیت که است آن نمایانگر حالت این. هستند طبیعی غیر دو هر HCO3 و PaCO2 ولی ، طبیعی PH حالت این در

و PaCO2 نرمال مقادیر ، جبران متعاقب لیکن ، است شده طبیعی سطح به PH برگرداندن موجب جبرانی های مکانیزم

HCO3 - هستند طبیعی دو هر .

مقادیر به کردن نگاه یا ابتدا( جبرانی مکانیزم و اولیه اختالل) اولیه علت تشخیص برای ، کامل جبران وضعیت در : II قانون

HCO3 - ، BE و PaCO2 مقدار به سپس ، کرده مشخص را اختالل نوع PH پ: کنیم می نگاه

. است اسیدوز اولیه علت ، بوده 7.40 – 7.35 بین PH میزان صورتیکه در –1

. است آلکالوز اولیه علت ، بوده 7.40 – 7.45 بین PH میزان صورتیکه در – 2

: مثال

PH = 7.42

PaCO2 = 50 mmHg ↑

HCO3 - = 32 mEq/L ↑

. کامل جبران ، تنفسی اسیدوز ، متابولیک آلکالوز: تشخیص

( کامل جبران با) متابولیک آلکالوز: اولیه بیماری

( Mixed Disorders ) باز – اسید مرکب اختالالت

مقتضیات به بسته. باشد داشته وجود بیمار یک در متابولیکی و تنفسی اختالل نوع دو هر است ممکن مواقع ای پاره در

نوع یک همراه اسیدوز نوع یک یا آلکالوز نوع دو ، اسیدوز نوع دو بصورت تواند می مخلوط یا مرکب اختالل یک ، بالینی

. باشد آلکالوز

: است مرکب اختاالت این از هایی نمونه زیر موارد

متابولیک آلکالوز+ تنفسی اسیدوز

)استفراغ + COPD مثل)

متابولیک اسیدوز+ تنفسی اسیدوز

(اسهال+ تنفسی – قلبی ایست مثل)

Page 8: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

متابولیک آلکالوز – تنفسی آلکالوز

) خون باالی مقادیر ترانسفوزیون+ عفونت یا درد از ناشی هایپرونتیالسیون مثل(

متابولیک آلکالوز+ متابولیک اسیدوز

. دارد اختالالت از کدام هر شدت و مدت به بستگی آزمایشگاهی مقادیر( اسهال+ کلیه نارسایی مثل)

توام متابولیک اسیدوز نوع دو

( اسیدوز الکتیک+ دیابتی کتواسیدوز مثل)

می بر حالتی به حاد وضعیت. باشد مزمن یا و حاد تحت ، حاد وضعیت نشانگر تواند می خون PH ، باال های وضعیت کلیه در

جبرانی های مکانیسم ، حاد تحت وضعیت در. اند نداده نشان خود از چشمگیری فعالیت جبرانی های مکانیزم هنوز که گردد

وضعیت در باالخره و است نرسیده طبیعی میزان به PH هنوز و است گرفته صورت نسبی بصورت جبران اما ، اند شده فعال

آلکالوز یا و اسیدوز حالتهای هنوز چند هر ، است رسیده طبیعی به خون PH و گرفته صورت کامل بصورت جبران ، مزمن

. دارند وجود متابولیک و تنفسی

: مثال

PH = 7.20 ↓

PaCO2 = 55 mmHg ↑

HCO3 - = 20 mEq/L ↓

دلیل که ، اند کرده تغییر یکدیگر مخالف جهت در PaCo2 و PH . است شدید اسیدوز یک حضور نمایانگر PH مثال این در

بیماری یک بنابراین. است( جهت هم) یکدیگر جهت در - HCO3 و PH تغییرات اما. است تنفسی بیماری یک وجود بر

بالینی مثال. است متابولیک و تنفسی ( Mixed ) مرکب اسیدوز یک نشانگر مذکور مقادیر کل در. دارد وجود نیز متابولیکی

و شود می ایجاد تنفسی اسیدوز ، Co2 تجمع و ناکافی تهویه بعلت آن در که است ریوی – قلبی ایست ، حالت این برای

. گردد می حاصل متابولیک اسیدوز ، الکتیک اسید تجمع و بافتی ناکافی اکسیژناسیون بدلیل

: بنابراین

". است مرکب تعادل عدم یک دچار بیمار ، نمایند تغییر یکدیگر مخالف جهت در HCO3 و PaCO2 اگر

Page 9: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

( HCO3 ) کربنات بی و PaCO2 و PH در تغییرات

مضعیت توان می PaCO2 و PH شناخت با. شود می تر اسیدی خون PH ، یابد افزایش خون در PaCO2 مقدار زمانیکه

بین ارتباط هاسلباخ هاندرسن معادله به توجه با. نمود مشخص را باز و اسید تعدال در ثبات عدم علل و کرده ارزیابی را بیمار

PH و PaCO2 باشد می زیر صورت به کربنات بی و .

جدول در. باشد می کربنیک اسید تجزیه از حاصل 24 عدد و بوده ( Nm/L ) لیتر در نانومول حسب بر هیدروژن یون غلظت

را PH توانید می جدول به نگاه با ، شد محاسبه H یون غلظت زمانیکه. است شده داده نشان H یون غلظت و PH ارتباط زیر

. کرد تعیین

: مثال

PaCO2 = 50

HCO3 - = 24

H = ?

. بود خواهد 7.30 به نزدیک PH ، 50 nm/l میزان به H یون غلظت در ، جدول به توجه با

: آورد بدست زیر معادله از استفاده با توان می زیر معادله از استفاده با توان می نیز را سرم کربنات بی مقدار

: مثال

PH = 7.40

PaCO2 = 0

HCO3 - = ?

H یون غلظت و PH بین ارتباط

و PH ، کربنات بی مقادیر سریع تعیین برای بالینی های موقعیت در و بوده واقعی مقدار از تخمینی ، آمده بدست مقادیر

PaCo2 ، باشد می استفاده قابل دیگر فاکتور دو مقادیر دانستن با

مزمن از حاد کاپنی هایپر افتراق

PaCo2 تغییرات دامنه به نسبت ( H ) هیدروژن یون تغییرات دامنه بایستی ابتدا مزمن از حاد کاپنی هیپر افتراق جهت

: است زیر قرار به کاپنی هیپر مختلف حاالت در نسبت این. شود تعیین

Page 10: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

، مزمن زمینه در حاد کاپنی هیپر در و کمتر یا 0.3 حدود در مزمن کاپنی هیپر در و 0.7 حدود در نسبت حاد کاپنی هیپر در

. باشد می 0.7 تا 0.3 بین

اگر: 1 مثال

HCO3 = 28 mEq/lit ، PaCo2 = 80 mmHg و PH = 7.19 نمایید مشخص را اختالل نوع باشد :

28 معادل [ H ] تغییرات دامنه حالت این در است Nm/L 40 مساوی( 7.4) طبیعی PH در که [ H ] غلظت به توجه با

. شد خواهد

H = 68 – 40 = 28 ∆

. باشد می 40 طبیعی CO2 به نسبت CO2 تغییرات دامنه همچنین

CO2 = 80 – 40 = 40 mmHg∆

: است زیر قرار به CO2 به H تغییرات دامنه نسبت

. باشد می حاد هیپرکاپنی نمایانگر حالت این ،( 0.7) حاصله عدد به توجه با

. نمایید مشخص را اختالل نوع. باشد PH = 7.25 و HCO3 = 38 ، PaCo2 = 92 اگر: 2 مثال

. است مزمن زمینه در حاد کاپنی هیپر نمایانگر حالت این ، است 0.7 تا 0.3 بین که( 0.35) حاصله عدد به توجه با

. است ارزشمند کاپنی هیپر انواع افتراق به کربنات بی و PH ، PaCo2 بین ارتباط و هیپرکاپنی ارزیابی در شده توصیف روش

. باشد می مهم بسیار آن بالینی افتراق و بوده خاص درمان نیازمند اختالل نوع هر زیرا

PaCo2 تغییرات از ناشی PH در تغییرات ایجاد

کاهش 0.1 میزان به PH مقدار ، CO2 مقدار در افزایش mmHg 20 هر ازای به یابد می افزایش خون CO2 مقدار زمانیکه

. یابد می

: مثال

PaCO2 = 40 → PH = 7.40

PaCO2 = 60 → PH = 7.30

PaCo2 = 80 → PH = 7.20

می افزایش 0.1 میزان به PH مقدار ، Co2 مقدار در کاهش mmHg 10 هر ازای به ، یابد می کاهش CO2 مقدار زمانیکه

. یابد

Page 11: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

: مثال

PaCO2 = 30 → PH = 7.50

PaCO2 = 20 → PH = 7.60

( تنفسی خالص مشکالت) است CO2 تغییرات از انعکاسی PH تغییرات آیا که نمود تعیین توان می روش این از استفاده با

Mixed ) باشد می تنفسی مشالت با شده همراه متابولیکی تغییرات بعلت یا

حدود PH اگر حالت این در است نرمال حد از باالتر mmHg 40 میزان به CO2 مقدار باشد PaCO2 = 80 اگر( : 1) مثال

اینصورت غیر در ، بوده خالص بطور هیپوونتالسیون از ناشی PH در تغییر این باشد رسیده 7.20 به و دهد نشان کاهش 0.2

. شد خواهد وجود نیز متابولیکی مشکل

PH اگر حالت این در. است نرمال ازحد تر پایین mmHg 20 میزان به CO2 مقدار ، باشد PaCo2 = 20 اگر( : 2) مثال

اینصورت غیر در. بود خواهد هیپرونتیالسیون از ناشی PH در تغییر این ، باشد رسیده 7.60 به و یافته افزایش 0.2 حدود

. دارد وجود نیز متابولیکی مشکل

می و نداشته ای تهویه علل تنها PH در تغییر که گرفت نتیجه توان می بود 7.50 معادل 7.60 جای به PH اگر دوم حالت در

. باشد می تنفسی آلکالوز با همراه متابولیک اسیدوز شامل ( MIX ) مرکب اختالل یک نمایانگر تواند

PaCO2 تغییرات از ناشی پالسما کربنات بی تغییرات ایجاد

رابطه طبق. ) شود می ( HCO3 ) کربنات بی و H یون غلظت افزایش و کربنیک اسید تولید موجب خون در CO2 رفتن باال

:زیر

HCO3 CO2 + H2O ↔ H2CO3 ↔ H + HCO3

می افزایش 1mEq/Lit میزان به کربنات بی مقدار PaCo2 در افزایش mmHg 10 هر ازای به ، هیپوونتیالسیون ضمن در

1.5 میزان به سرم بیکربنات در کاهش موجب 10mmHg میزان به PaCO2 در کاهش هیپرونتیالسیون ضمن در و یابد

mEq/Lit شد خواهد .

mEq/lit 25 به نیز بیکربنات ، یابد افزایش mmHg 50 به PaCo2 و باشد HCO3 = 24 و PaCo2 = 40 اگر: مثال

. یابد می کاهش mEq/lit 21 به HCO3 یابد کاهش mmHg 20 به PaCo2 صورتیکه در و یافت خواهد افزایش

ناشی PH اختالل ، باشند طبیعی عملکرد دارای ها کلیه و یابد ادامه روز 3 تا 2 برای هیپرونتیالسیون یا هیپوونتیالسیون اگر

. شد خواهد جبران HCO3 دفع یا احتباس طریق از کلیوی جبران با تنفسی مشکالت از

Page 12: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

اگر. شد خواهد mEq/lit 25 مساوی بیکربنات ، شود PaCO2 = 50 صورتیکه در ، شد ذکر باال مثال در که همانطور

. باشد شده تنفسی اسیدوز یگ موجب هیپوونتیالسیون

این در نماید می جبران را آن ، CO2 افزایش mmHg 10 هر ازای به دیگر کربنات بی mEq/lit 2 حدود حفظ با ها کلیه

از را آن ها کلیه ، هیپرونتیالسیون ضمن در دیگر طرف از. یافت خواهد افزایش mEq/lit 27 به ، سرم کربنات بی حالت

. نمایند می جبران PaCO2 در کاهش mmHg 10 هر ازای به mEq/Lit 3 میزان به کربنات بی دفع طریق

mEq/lit 15 به کربنات بی بایستی کلیوی جبران با که شود می mEq/lit 21 بیکربنات PaCO2 = 20 ، باال مثال طبق

. برسد

متابولیکی تغییرات دلیل به PH و کربنات بی تغییرات

خالص طور به آن علت صورتیکه در. شد خواهد mEq/lit 10 میزان به باز در تغییر موجب 0.15 میزان به PH در تغییر

. باشد متابولیک

mEq/lit 10 میزان به بایستی کربنات بی حالت این در( 0.15 میزان به) یابد افزایش 7.55 به 7.40 از PH اگر: مثال

. شود جبران تا برسد mEq/lit 34 به کربنات بی و( باشد بوده نرمال ابتدا باز اگر) یابد افزایش

10 میزان به کربنات بی ، PH در کاهش 0.15 ازای به داریم انتظار ، باشد کرده افت 7.25 به 7.40 از PH اگز: 2 مثال

mEq/lit 14 به و یافته کاهش mEq/lit وجود متابولیکی مشکل با توام نیز تنفسی مشکل ایصورت غیر در. باشد رسیده

. (mixed) دارد

شریانی خونگیری روند

دلیل به ، شریانی خون گرفتن. هستند آن انجام به ملزم مکررا پرستاران که است آزمایشاتی از شریانی خون گازهای کنترل

، سوزن شدن وارد از بعد بالفاصله. است مشکلتر ، شوند می محافظت اطراف های بافت توسط و هستند عمیقتر شریانها آنکه

شود می شریانی سریع اسپاسم صورت به فیزیولوژیک تغییرات بروز سبب ، شریان دیواره دور به صاف عضله الیه یک وجود

باید پرستار ، نیستند مشاهده قابل راحتی به شریان چون. شوند می منقبض سریعتر اولنار و رادیال نظیر کوچکتر های شریان.

سایر. است شریانی خون های گاز کنترل جهت انتخابی شریان ، رادیال شریان. نمایید شناسایی نبض لمس توسط را آنها

نیز نافی شریان از توان می نوزادان در. است تیبیا و پدیس دورسال ، فمورال ، اولنار ، براکیال های شریان شامل نواحی

. کرد ه استفاد

به آن ورود و( هپارینه سرنگ به متصل) 26 یا 25 شماره استریل سوزن یک از استفاده با ABG آزمایش جهت خون نمونه

قابل راحتی به شریان این. شود می استفاده رادیال شریان از غالبا منظور این برای. آید می بدست سطحی شریان یک داخل

و شریان این راحت دسترسی بعلت کمتر عوارض. است همراه کمتری عارضه با و شده حس خوبی به آن نبض ، بوده دستیابی

به سرعت به و شود گذاشته یخ روی باید سرنگ در شده گرفته نمونه. باشد می اولنار شریان طریق از جانبی جریان وجود

. شود فرستاده ازمایشگاه

Page 13: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

حالت به را دست و دهید قرار بیمار دست مچ زیر را ای پارچه ی استوانه یک ، رگ شدن تر آشکار جهت ، دشوار موارد در

پاک الکل با و بشویید عفونی ضد محلول یک با را پوست. کنید پیدا را رادیال نبض ، لمس توسط. آورید در هیپراکستانسیون

( باشید مسلط که طور هر) درجه 90 یا 45 زاویه با را سوزن آنگاه. بگیرید خون میانی و نشانه انگشت دو بین را نبض. کنید

به را استریل گاز یا پنبه یک ، سوزن کردن خارج از پس. است کافی خون لیتر میلی 1 تا 0.5 معموال. نمایید شریان وارد

یک در سریعا را آن و نمایید خالی را سرنگ هوای. شود هماتوم بروز از مانع تا دهید فشار ناحیه روی بیشتر یا دقیقه 5 مدت

در غلط نتایج به منجر ، یخ ظرف نداشتن نیز و کار این در تاخیر ، بفرستید ازمایشگاه به فورا داده قرار یخ پودر محتوی ظرف

. شود می آزمایش جواب

ABG انجام های اندیکاسیون کنترا

خونگیری محل در کافی کولترال وجود عدم

جراحی شانت طریق از یا ضایعه یک در تکنیک این انجام عدم

خونگیری محل به نسبت دوردست ناحیه در محیطی عروقی بیماری از شواهدی

زیاد تا متوسط دوز با انعقاد ضد درمان یا کوآگولوپاتی وجود

؟ شریانی یا وریدی خون نمونه

شوک موارد مگر) است وریدی خون نمونه ، دارد سرنگ آسپیراسیون با دستی ساکشن به نیاز که نبض بدن و تیره خون

قابل طور به ABG آنالیز در SaO2 که است این ، آمده بدست خون بودن وریدی از دیگر نشانه( . قلبی ایست یا شدید

. است تر پایین اکسیمتری پالس SaO2 از مالحظه

: گیری نمونه از قبل مراقبتهای

شود داده توضیح بیمار به. شود داده آموزش ، دارد وجود آزمایش انجام به که نیازی و گیری نمونه روند مورد در بیمار به باید

و بافتی صدمات از تا شود داشته نگه ثابت عضو روند این ضمن الزمست و شد خواهد مدت کوتاه درد موجب سوزن ورود که

محل روی فشار به نیاز که شود داده آموزش بیمار به نمونه گرفتن از بعد همچنین. گردد اجتناب تاندونها و اعصاب به آسیب

شریان از گیری نمونه از قبل. باشد ناخوشایند بیمار برای است ممکن کار این. است ضروری دقیقه 5 – 10 برای گیری نمونه

و سرنگ کردن خالی و پر بصورت هپارینه سرنگ توسط باید خون نمونه. شود انجام ( Allen Test ) آلن آزمایش باید رادیال

. برسد حداقل به نمونه از آن خروج و گازها تبادالت تا شود گذاشته یخ روی و گردد تهیه هپارین با آن دیواره شدن آغشته

رنگ بیمار دست وضعیت این در ( B ) . شود می مسدود انگشتان فشار توسط رادیال و اولنار اشریان ابتد ( A ) : آلن تست

خواهد صورتی بالفاصله دست رنگ ، اولنار شریان بودن سالم صورت در. شود می آزاد اولنار شریان سپس ( C ) است پریده

. شد

Page 14: ABGینایش نوخ یاه اگ یسفت - mums.ac.ir...Base Deficit - BD هژاو زا تسا رتهب ) کیلوباتم زودیسا دوجو ینعی ( دهد یم ناشن یفنم

که شود داده اجازه و شده داده شستشو متر سانتی 5 شعاع به آیودین پاویدون محلول با باید آن محل ، گیری نمونه از قبل

موجب که باشند داشته دیگری مشکالت یا باشند داشته اضطراب آزمایش انجام از که بیمارانی در. شود خشک ناحیه

. کند تغییر است ممکن آزمایش نتایج شود هیپرونتیالسیون

: آزمایش از بعد روند

شریان برای دقیقه 10 و رادیال شریان برای دقیقه 5 مدت به) گیری نمونه محل روی بر ممتد فشار باید گیری نمونه از بعد

نوع و میزان نظیر گیری نمونه ضمن شرایط و Hb ، حرارت درجه میزان ، درخواست برگه روی بر. گردد اعمال( فمورال

تا شود ذکر... ( و FiO2 میزان ، دستگاه تنظیمات و تنفسی مد) ونتیالتور دستگاه تنظیم شرایط ، اکسیژن تجویز وسیله

. پذیرد صورت گیری نمونه شرایط اساس بر آزمایش از حاصل نتایج تفسیر

. یابد ضرورت است ممکن انعقاد ضد های دارو کننده دریافت یا انعقادی اختالالت با بیماران در فشاری بانداژ

های ساختمان و شریان به صدمه و گیری نمونه محل در هماتوم تشکیل یا خونریزی است ممکن شریانی گیری نمونه عوارض

. باشد اطراف

اطفالدانشجوی ارشد پرستاری -رزمیار