Abhazca Öğreniyorum

АҦсуа бызшәа аҿиара аҳәынҭқарратә фонд

Abhaz Dilini Geliştirme Devlet Fonu

ИСҴОИТ АҦСУА БЫЗШӘА

ABHAZCA ÖĞRENĠYORUM

Акәа – 2007

Suhum - 2007

1

Ҳаmыр зқәу ашызцәа!

Уажәы шәара шәнапаҿы ишәкуп аҧсуеи аmырқәеи бызшәақәа рыла

еиқәыршәоу ацхыраагза. Ари ацхыраа-гза Аҧсуа бызшәа aҿuapa аҳәынmқарратә

фонд аҿы иаҧҴоу аудиоурокқәа ржурналтә вариант ауп. Аудиоурокқәеи

ацхыраагзеи ишәырmоит аҧсуа шьmыбжьқәеи аҧсуа нба-нқәеи рзы еизаку

адыррақәа. Аудиоурокқәа рҿы шәара ишәаҳауеит аҧсуа шbmыбыжьқәа

рҳәашьа, ацхыраагзасы шәара ижәбоит анбанқәа рҩышьа.

Ҳгәы иаанагоит ари ацхыраагзеи аудиоурокқәеи аҧсуа бызшәа зҴарц

зmаху зегьы рзы ихәарmахап ҳәа.

Ишәзеигьаҳшьоит ақәҿиарақәа!

Değerli arkadaşlar

Şu an elinizdeki kitap Abhazca öğrenmek için Türkçe ve Abhazca yardımcı araç

olarak hazırlanmıştır Bu yardımcı kitapçık Abhaz dilini geliştirme fonunda hazırlanan

sesli derslerin kitap versiyonudur. Sesli dersler ve yardımcı araçlarımız size Abhazca

sesleri ve harfleri öğrenmenizde yardımcı olacaktır. Sesli derslerimizde Abhazca

seslerin nasıl telaffuz edildiğini, kitapçığımızda ise Abhazca harflerin nasıl yazıldığını

göreceksiniz.

Bu sesli ders araçlarımızın ve kitapçığımızın Abhazca öğrenmek isteyen herkese

faydalı olacağı düşüncesiyle.

Başarılar diliyoruz!

2

Актәи аурок

Birinci ders

Değerli dinleyenler! Abhazca öğrenim derslerimizin ilk etabına baĢlıyoruz. Bu etap

Abhaz dilinin gramerine ayrıldı. Abhaz alfabesinin temelinde kiril alfabesi grafiği

yatmaktadır. Alfabesi 64 sesten oluĢmaktadır. Onlardan 62 si ses sayılır, öteki ikisi iĢaret

olarak geçer, dudak yuvarlatan: ә - dudak yuvarlama iĢareti bazı seslerin oluĢmasını

sağlar. Ь - ise yumuĢatma iĢareti olarak kullanılır. Abhaz alfabesinin telaffuzundaki

özellik bütün sessiz seslerin I Ы sesiyle telaffuz edilmesidir. Abhaz alfabesine özel

bütün seslerimizi derslerimizde ayrıntılı olarak iĢleyeceğiz. Ama öncesinde Türkçe

seslerle ortak olanları Ģöyle kısaca gözden geçirip sonrasında Abazaca’ ya has

seslerimizi öğrenmeye geçelim.

A - A M - M

Б - В H - N

B - V O - O

Г - G Ц - Р

ҕ - Ğ C - S

Д - D Ҭ - Т

E - E y - U

Жь - J Ҳ - Н

3 - Z Шь - ġ

И - i ы - I

Қ - К Џь - С

Л - L P - R

ġimdi Ы, sesinden kelimelerimizi söyleyeceğim, sizde dikkatli olun, dinleyin ve

tekrarlayın:

акы - bir

ахы - baĢ

асы - kar

3

аты - baykuĢ

анапы - el

ампыл - top

амшын - deniz

агылара - kalkmak, dikilmek

ġimdi benim söylediğim kelimeleri önce dikkatle dinleyip, sonra benimle tekrarlayın:

capa - ben

yapa - sen (erkeğe)

бара - sen (bayana)

лара -o (bayana)

иара - o (erkeğe)

иара (ала) - o (köpek)

дара - onlar

ан - anne

аб - baba

анду - babaanne veya ana anne

абду – dede

ааи - evet

амра - güneĢ амза - ay

анбан - harf

абзиа - iyi

дарбан - kim

иарбан - ne

аҕба - gemi

ақьаад - kağıt

аҦа - oğul

аҭаҭын - tütün

ача - ekmek

аҳа - armut

аџьмa - keçi

ақыҭа - köy

4

шьыжьбзиа – günaydın

бзиара убааит - iyilik gör (erkeğe)

бзиара ббааит - iyilik gör (bayana)

ġimdi, öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kuracağız. Dinleyin ve tekrarlayın!

capa СГЫЛОИТ - ben kalkıyorum.

yapa угылоит - sen kalkıyorsun (erkeğe)

бара бгылоит - sen kalkıyorsun (bayana)

иара дгылоит - o kalkıyor (erkeğe)

лара дгылоит - o kalkıyor (bayana)

иара (ала) гылоит - o (köpek) kalkıyor

Аслан, yapa угыл! Aslan, sen kalk!

Амра, бара бгыл! Amra, sen kalk!

Capa аимаа сымоуп. Benim ayakkabım var.

Амш бзиан. Hava güzeldi

Ала дууп. Köpek büyük

Diyalogları dinleyin ve tekrarlayın!

- Ари дарбан? Bu kim?

- Ари Сельма лоуп. Bu Selma.

- Ари дарбан? Bu kim?

- Ари Али иоуп. Bu Ali.

- Шьыжьбзиа, Сельма! Günaydın, Selma!

- Бзиаpа убааит, Али. Günaydın, Ali.

Böylece bu derste ortak seslerden oluĢan kelimelerin bir kısmını öğrendik. Bundan sonraki

derslerimizde diğer seslere geçiyoruz. Lütfen kelimeleri ezberleyin ve devamlı tekrarlayın.

5

Аҩбатәи аурок

Ġkinci ders

Abhazca’ ya has sesleri öğrenmeye baĢlıyoruz. ġimdi öğreneceğimiz sesler: ҧ, П

Dinleyin ve tekrarlayın: ҧ,ҧ,ҧ П,П,П

Bu seslerin hecelerde nasıl telaffuz edildiğine dikkat edin!

Ҧа ҧа ҧа

Па Па Па

ҧы ҧы ҧы

Пы Пы Пы

Ġçinde ҧ geçen kelimeleri dinleyin ve tekrarlayın:

аҧа -oğul

аҧара - para

аҧара - atlamak

аҧсабара - doğa

аҧсла -Abhaz

Аҧсны - Abhazya

ахылҧа - Ģapka

хҧа - üç

ааҧын - ilkbahar

аҧхын - yaz

аҧра -yelken

Ġçinde П geçen kelimeler dinleyin ve tekrarlayın:

aпa - ince

апырпыл - biber

анапы - el

ампыл - top

исымоуп - bende var

сгылоуп – dikiliyorum

6

Öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak kelime gurubu kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

сара сҧа - benim oğlum

yapa уҧа - senin oğlun (erkeğe)

бара бҧа - senin oğlun (bayana)

иара иҧа - onun oğlu (erkeğe)

лара лҧа - onun oğlu (bayana)

дара рҧа - onların oğlu

ġimdi öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kuracağız. Dinleyin ve tekrarlayın!

Capa сыҧоит. Ben atlıyorum

Уара аҧара умоуп. Senin paran var

Ицеит аҧхынра. Yaz geçti.

Иааит ҭагалан. Sonbahar geldi

capa саҧсыуоуп - ben Abhazım

yapa уаҧсыуоуп - sen Abhazsın (erkeğe)

бара баҧсыуоуп - sen Abhazsın (bayana)

иара даҧсыуоуп - o Abhaz (erkeğe)

лара даҧсыуоуп - o Abhaz (bayana)


- Инал, yapa уаҧсыуоума? Ġnal, sen Abhaz mısın?

- Ааи, сара саҧсыуоуп. Evet, ben Abhazım.

- Уара уабанхои, Инал? Sen nerede yaĢıyorsun Ġnal?

- Çapa Аҧсны сынхоит. Ben Abhazya’da yaĢıyorum.

- Милана, бара баҧсыуоумa? Milana, sen Abhaz mısın?

- Ааи, сара саҧсыуоуп. Evet, ben Abhazım.

7

-Бара бабанхои, Милана? Milana, sen nerede yaĢıyorsun?

-Capa Аҧсны сынхоит. Ben Abhazya’ da yaĢıyorum.

Abhazca ҧ, П seslerini öğrenmiĢ bulunuyoruz. Biz artık bu sesleri, kelimeleri ve

cümleleri ezberlediğinizi umut ediyoruz.

Ахҧатәи аурок

Üçüncü ders

Abhazca’ ya has sesleri öğrenmeye devam ediyoruz. Bugün bu sesleri öğreneceğiz: Ҭ, T

Dinleyin ve tekrarlayın: Ҭ, Ҭ, Ҭ T, T, T


Ҭa Ҭа Ҭа

Ta Ta Ta

Ҭы Ҭы Ҭы

Ты Ты Ты

Ġçinde Ҭ olan kelimeleri dinleyin ve tekrarlayın:

аҭак - cevap

аҭуан -tavan

ҭагалан -sonbahar

аҭара -vermek

асааҭ -saat

аамҭа - zaman

абысҭа -abısta

8

ауанҭа - ütü

ауанҭара - ütülemek

узусҭада - sen kimsin (erkeğe)

бызусҭада - sen kimsin (bayana)

Ġçinde T olan kelimeleri dinleyin ve tekrarlayın:

аты - baykuĢ

атама- Ģeftali

итатоуп - yumuĢak

сгылоит - kalkıyorum

исфоит - yiyiyorum

изгоит - götürüyorum

избоит - görüyorum

Öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak deyimler kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

capa суанҭа - benim ütüm

yapa ууанҭа - senin utun (erkeğe)

бара буанҭа - senin ütün( bayana)

иара иуанҭа - onun ütüsü (erkeğe)

лара луанҭа - onun ütüsü (bayana)

дара руанҭа - onların ütüsü

ġimdi öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kumcağız Dinleyin ve tekrarlayın!

Capa суанҭоит. Ben ütülüyorum.

Иааит ҭагалан. Sonbahar geldi.

Уара узусҭада? Sen kimsin? (erkeğe)

Бара бызусҭада? Sen kimsin? (bayana)

Capa атама сфоит. Ben Ģeftali yiyiyorum.

Атама татоуп . ġeftali yumuĢak.

9


- Уара узусҭада? Sen kimsin? (erkeğe)

- Capa Инал соуп. Ben Ġnalım.

- Инал, yapa уаҧсыуоума? Ġnal, sen Abhaz mısın?

- Ааи, capa саҦсыуоуп. Evet, ben Abhazım.

- Уара уабанхои, Инал? Sen nerede yaĢıyorsun Ġnal?

- Capa АҦсны сынхоит. Ben Abhazya’da yaĢıyorum.

-Бара бызусҭада? Sen kimsin?

-Capa Милана соуп. Ben Milanayım.

-Милана, бара баҧсыуоума? Milana, sen Abhaz mısın?

-Ааи, сара саҦсыуоуп. Evet, ben Abhazım.

-Бара бабанхои, Милана? Milana, sen nerede yaĢıyorsun?

-Capa АҦсны сынхоит. Ben Abhazya’da yaĢıyorum.

Sizinle Abhazca’ ya has Ҭ, T seslerini öğrenmiĢ bulunuyoruz. Biz artık bu sesleri çok iyi

biliyoruz, sesleri kelimeleri ve cümleleri ezberlediğinizi umut ediyoruz.

Аҧшьбатәи аурок

Dördüncü ders

Abhazca’ ya has sesleri öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdide sizi yeni seslerimizle

tanıĢtırıyoruz: Ӡ, Ц, Ҵ.

Dinleyin ve tekrarlayın:

Ӡ, Ц, Ҵ 3, Ц, Ҵ 3, Ц, Ҵ

Dinleyin, bu sesler hecelerde nasıl telaffuz ediliyor:

Ӡа Ӡа Ӡа

Ца Ца Ца

Ҵа Ҵа Ҵа

10

Ӡы Ӡы Ӡы

Цы Цы Цы

Ҵы Ҵы Ҵы

Kelimeler Ӡ sesiyle. Dinleyin ve tekrarlayın:

азы - su

азаза - çiy; kırağı

азиа - göl

азиас - akarsu

азыс - oğlak

азын -kış

аҦсыз -balık

аҦшза -güzel

Kelimeler Ц sesiyle. Dinleyin ve tekrarlayın:

аца - viĢne, kiraz

ацыца - turp

ацха - bal

амца - ateĢ

амц - yalan

ацара- gitmek

Kelimeler Ҵ sesiyle. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҴла -ağaç

аҴыс -kuĢ

амҴ- karasinek

амҴа- altında

аҧынҴа -burun

аҴыҵындра -çilek

аҴкы - bayan elbisesi

аҵара - öğrenim, öğrenmek

11

Öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak deyimler kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

аҵыс ҧшза - güzel kuĢ

аҵла ҧшза - güzel ağaç

азиа ҧшsa - güzel göl

Yine öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kuracağız. Dinleyin ve tekrarlayın!

Capa азба сакуеит. Ben susadım.

Capa азба сакзом. Ben susamadım

Иааит азынра. KıĢ geldi.

Аҵкы цшзоуп. Elbise güzel.

Capa сцоит. Ben gidiyorum.

Амца еиқәуп. AteĢ yanıyor.

ġimdide diyalogları dinleyelim. Dinleyin ve tekrarlayın!

- Инал, yapa азба уакуама? Ġnal, sen susadın mı?

- Man, capa азба сакзом. Hayır, ben susamadım.

- Аинар, yapa азба уакуама? Aynar, sen susadın mı?

- Ааи, сара азба сакуеит. Evet, ben susadım.

- Сариа, бара аҵкы ҧшза бымоума? Sarıya, senin güzel elbisen var mı?

- Ааи, исымоуп. Evet, var.

- Милана, бара аҵкы ҧшза бымоума? Milana, senin güzel elbisen var mı?

- Man, исымазам. Hayır, benim yok.

- Аслан, амца еиқәума? Aslan, ateĢ yanıyor mu?

- Man, амца еиқәзам. Hayır, yanmıyor.

- Аслан, амца еиқәҵа! Aslan, ateĢi yak!

12

- Елиз, бара аца бзиа иббома? Yeliz, sen viĢne seviyor musun?

- Ааи, сара аца бзиа избоит. Evet, ben viĢne seviyorum.

- Амра, бара аца бзиа иббома? Amra, sen viĢne seviyor musun?

- Man, capa аца бзиа избазом. Hayır, ben viĢne sevmiyorum.

Abhazca alfabemizden üç ses daha öğrendik: Ӡ, Ҵ, Ц. Biz artık bu seslerin

telaffuzlarını da biliyoruz. Umut ediyoruz ki bu derste öğrendiğimiz kelimeleri ve

deyimleri ezberinize aldınız.

Ахәбатәи аурок

Beşinci ders

Abhazca seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz! ġimdi de yeni seslerimize geçiyoruz:

Ӡә, Цә, Ҵә.


Ӡә, Цә, Ҵә Ӡә, Цә, Ҵә

Ӡә, Цә, Ҵә

Bu seslerin hecelerde nasıl telaffuz edildiğine dikkat edin:

Ӡәа Ӡәа Ӡәа

Цәа Цәа Цәа

Ҵәа Ҵәа Ҵәа

Ӡәы Ӡәы Ӡәы

Цәы Цәы Цәы

Ҵәы Ҵәы Ҵәы

13

Ӡә sesiyle kelimelerimiz, dinleyip sonra tekrarlayın:

азәы - bir (kiĢi)

азәазәа - bire-birer

азәзәара - yıkamak

азәзәага - deterjan, çamaĢır makinesi.

Цә sesiyle kelimelerimiz. Dinleyelim ve tekrarlayalım:

ацә - boğa

ацәа - deri, kabuk

ацәа - uyku

ацәара - uyumak

ацәыш - gri, soluk

анцәа - tanrı амацәаз – yüzük

Unutmayın!

Цәа - canlı sınıfının (insanların) çoğul ekidir.

ан - анацәа

anne - anneler

аб - абацәа

baba-babalar

Ҵә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҴәа - elma

аҴәҴәа - zil

аҴәы - değnek, sopa, ĢiĢ

аҴәыуара - ağlamak

аҴәца - bardak

apҴәы - turĢu

ахырҴәы - yoğurt

аеҴәа - yıldız

аиаҴәа - mavi, lacivert

14

ġimdide «ацәара» fiilinin çekimini yapalım.

capa сыцәоуп - ben uyuyorum

yapa уцәоуп - sen uyuyorsun (erkeğe)

бара быцәоуп - sen uyuyorsun (bayana)

иара дыцәоуп - o uyuyor (erkeğe)

лара дыцәоуп -o uyuyor (bayana)

иара (ала) ыцәоуп - o (köpek) uyuyor

дара ыцәоуп - onlar uyuyorlar

ġimdi öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kuruyoruz

Dinleyin ve tekrarlayın!

Мактина дызәзәоит. Maktina çamaĢır yıkıyor

Филиз амацәаз лымоуп. Filizin yüzüğü var.

Амра, ахырҴәы сыҭ. Amra, bana yoğurt ver.

ġimdide diyaloglara göz atalım. Dinleyelim ve tekrarlayalım!

Сариа, бара аҴәа бзиа иббома? Sarıya, sen elma seviyor musun?

Man, бзиа избазом. Hayır, sevmiyorum

Аинар, yapa аҵәа бзиа иубома? Aynar, sen elma seviyor musun?

Ааи, бзиа избоит, аха исымазам. Evet, seviyorum, ama elmam yok

-Милана, бара бызәзәома? Milana, sen çamaĢır yıkıyormusun?

-Ааи, сызәзәоит. Evet, çamaĢır yıkıyorum.

-Сариа, бара бызәзәома? Sariya, sen çamaĢır yıkıyormusun?

-Мап, сара сызәзәазом. Hayır, ben çamaĢır yıkamıyorum.

-Бара буанҭома? Sen ütümü yapıyorsun?

-Ааи, сара суанҭоит. Evet, ben ütü yapıuyorum

15

-Аинар, yapa ацәа уакуама? Aynar, senin uykun var mı?

-Ааи, сара ацәа сакуеит. Evet, benim uykum var.

-Аинаp, yца, yцә! Аynaг git uyu!

Abhaz alfabemizden üç ses daha öğrenmiĢ bulunuyoruz Ӡә, Цә,Ҵә. Biz artık bu seslerin

telaffuzlarını da iyice öğrendik. Seslerimizin telaffuzunu ve öğrendiğimiz deyimleri,

kelimeleri ezberinize aldığınızı umut edip diğer seslerimize geçiyoruz.

Афбатәи аурок

Altıncı ders

Abhazca seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi yeni seslerimizle tanıĢalım:

Шь, Ш, Шә.

Dinleyelim ve tekrarlayalım: Шь, Шь, Шь Ш, Ш, Ш Шә, Шә, Шә.

Bu seslerin hecelerde nasıl telaffuz edildiğine dikkat edin:

Шьа Шьа Шьа

Ша Ша Ша

Шәа Шәа Шәа

Шьы Шьы Шьы

Шы Шы Шы

Шәы Шәы Шәы

16

Шь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

аша - kan

аиашьа - erkek kardeĢ

ашьапы - ayak, bacak

ашьынқа - kavun

ашьҭа - iz

ашьақар - Ģeker

ашьха - yayla

цшьба - dört

ацшьаша - PerĢembe

ашьҭалара – yatmak

Ш sesinden kelimelerimiz. Dinleyelim ve tekrarlayalım!

aшҭa - avlu, meydan, alan

амш - gün

амшын - deniz

anaшa- salatalık

ашыла - un

ашышкамс- karınca

aшoypa - sıcak

ашша- iç yağı

acaoшa - Cumartesi

ахаша- ÇarĢamba

аҦшьаша – PerĢembe

Шә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

ашә - peynir, kapı

ашәа - Ģarkı

ашәҭ - çiçek

ашәыр - meyve

шәара - siz

шәкы-yüz (sayı)

амшә-ayı

ашәара - korkmak

17

ġimdide «аиашьа» kelimesinin fiil çekimini yapalım.

capa сашьа -benim kardeĢim

yapa уашьа - senin kardeĢin (erkeğe)

бара башьа - senin kardeĢin (bayana)

иара иашьа - onun kardeĢi (erkeğe)

лара лашьа - onun kardeĢi (bayana)

дара рашьа - onların kardeĢi

ġimdi öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak cümle kuracağız. Dinleyin ve tekrarlayın!

Capa аиашьа дсымоуп. Benim erkek kardeĢim var.

Ацсуа иашҭа ҭбаауп. Abhaz avlusu geniĢ.

Capa ашә сфоит. Ben peynir yiyiyorum.

Capa ашәыр бзиа избоит. Ben meyve seviyorum.

Ахра амшә ибеит. Ahra ayı gördü.

Ашҭа Ҧшзоуп. Meydan güzel.

ġimdide diyaloglarımıza geçelim. Dinleyin ve tekrarlayın!

Инал, yapa амшә убама? Ġnal, sen ayı gördün mü?

Man, capa амшә сымбазеит. Сара амшә ашьҭа збеит.

Hayır, ben görmedim. Ben ayının izim gördüm.

Сашьа амшә ибеит. Erkek kardeĢim ayı gördü.

Амшә зеипшрааз? Ayı nasıldı?

Амшәдуун. Ayı büyüktü.

- Иахьа даара ишоуроуп. Дамеи, уаала амшынахь. Bugün çok sıcak. Damey, gel

denize gidelim.

- Ибзиоуп. Сааҭк ашьҭахь хаиқәшәап. Tamam. Bir saat sonra buluĢalım.

Bu kez de Abhaz alfabesinden üç ses daha öğrendik: Шь, Ш, Шә. Biz artık bu seslerin

telaffuzunu da biliyoruz. Umarız öğrendiğimiz kelimeleri ve deyimleri iyice

ezberlemiĢsinizdir.

18

Абыжьбатәи аурок Yedinci ders

Abhazca alfabesinin seslerini öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi yeni seslerimizle

tanıĢalım: Жь, Ж, Жә

Dinleyin ve tekrarlayın: Жь, Жь, Жь

Ж, Ж, Ж Жә, Жә, Жә


Жьа Жьа Жьа

Жа Жа Жа

Жәа Жәа Жәа

Жьы Жьы Жьы

Жы Жы Жы

Жәы Жәы Жәы

Dersimize devam ediyoruz!

Жь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

ажь - üzüm

ажьа - tavĢan

абжьы - ses

быжьбз - yedi

ашьыжь - sabah

шьыжьбзиа - günaydın

Ж sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

ажра - çukur

абжы - böcek

Жә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

жәаба - on

жәба - dokuz

19

ажә - inek

ажәа - kelime

ажәабжь - haber, hikaye

ажәар-sözlük

ажәра- içmek

ажәла - sülale, soyadı, tohum

ажәҴыс - kırlangıç

уажәы – Ģimdi

Иужәлозеи? Sülalen (soyadın) ne? (erkeğe)

Ибыжәлозеи? Sülalen ne? (bayana)

Ишәыжәлозеи? Soyadınız ne?

ġimdi de «ажәла» kelimesini çekimleyelim:

capa сыжәла - benim soy adım

yapa ужәла - senin soyadın (erkeğe)

бара быжәла - senin soyadın (bayana)

иара ижәла - onun soyadı (erkeğe)

лара лыжәла - onun soyadı (bayana)

шәара шәыжәла - sizin soyadınız

дара рыжәла - onların soyadı

ġimdi öğrendiğimiz kelimelerle cümle kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

АҦсны ажь пату ақәырҵоит. Abhazya’ da üzüme önem veriliyor.

Ашьыжьымҭан асааҭ быжьба рзы сгылоит.

Sabah saat yedide kalkıyorum.

Абжы абжьы саҳаит. Böcek sesi duydum.

Capa Қапба сыжәлоуп . Benim soyadım Kapba.

Лара ачаи лжәуеит. O çay içiyor.

20

ġimdide diyaloglarımızı dinleyelim. Dinleyin ve tekrarlayın!

-Милана, шьыжьбзиа! Milana, günaydın!

-Бзиара убааит, Ҭемыр! Günaydın, Temır!

-Милана, бара баҦсуами? Milana, sen Abhaz mısın?

-Ааи, саҦсуоуп. Evet, ben Abhazım.

-Бара ибыжәлозеи? Senin sülalen ne?

-Capa с-Аргәынуп. Ben Argunum.

-Ҭемыр, yapa иужәлозеи? Temır, senin sülalen ne?

-Capa с-Агрбоуп. Ben Agrbayım.

-Иара ижәлозеи? Onun sülalesi ne? (erkek için)

-Иара д-Ашәбоуп. O Ashuba.

-Лара илыжәлозеи? Onun sülalesi ne? (bayan için)

-Лара д-Жьибоуп. O Ajiba.

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: Жь, Ж, Жә. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice

öğrenmiĢ bulunuyoruz. Ve bu seslerle beraber verdiğimiz kelime ve deyimleri

kavradığımızı ümit edip yeni seslerimize geçiyoruz.

Аабатәи аурок

Sekizinci ders

Yeni seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi bu dersimize ait seslerimizle

tanıĢalım: X, Хь, Хә

Dinleyin ve tekrarlayın: X, X, X

Хь, Хь, Хь Хә, Хә, Хә


Xa Xa Xa

Хьа Хьа Хьа

Хәа Хәа Хәа

21

Хы Хы Хы

Хьы Хьы Хьы

Хәы Хәы Хәы

Dersimize devam ediyoruz.

X sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

ахы - baĢ, kafa

ахш - süt

ахаша – ÇarĢamba

Хь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

ахьы - altın

асахьа - resim

иахьа - bugün

ахьз - isim

ашәахьа - Pazartesi

ахьаҦарч - kirpi

аҦхьара - okumak

аҦхьазара – saymak

Иухьзузеи? Senin adın ne? (erkeğe)

Ибыхьзузеи? Senin adın ne? (bayana)

Ишәыхьзузеи? Sizin adınız ne?

Хә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın!

хәба - beĢ

ахәаша - Cuma

ахәша - yağ

ахәмарра - oynamak

ахәаҦшра - bakmak

амахә - dal

ихәлеит - hava karardı

хәлыозиа – iyi akĢamlar

22

ġimdide öğrendiğimiz kelimelerle cümle kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın:

capa саҦхьоит - ben okuyorum

yapa уаҦхьоит - sen okuyorsun (erkeğe)

бара баҦхьоит - sen okuyorsun (bayana)

иара даҦхьоит - o okuyor (erkeğe)

лара даҦхьоит - o okuyor (bayana)

шәара шәаҦхьоит - siz okuyorsunuz

дара аҦхьоит - onlar okuyorlar

УаҦхьа! Oku! (erkeğe)

БаҦхьа! Oku! (bayana)

ШәаҦхьа! Okuyun!


- Бара ибыхьзуи? Senin adın ne?

- Capa Есма сыхьзуп. Benim adım Esma.

- Есма, бара ибыжәлои? Esma, senin soyadın ne?

- Capa с-Лакрбоуп. Ben Lakırba’ yım.

- Уара иухьзуи? Senin adın ne?

- Capa Eрқан сыхьзуп. Benim adım Erkan.

- Ерқан, yapa иужәлои? Erkan, senin soyadın ne?

- Сара с-Жьибоуп. Ben Ajiba'yım.

- Сариа, уаҴәы шәахьоума? Sariya, yarın pazartesimi?

- Исыздырзом. Bilmiyorum.

- Октаи, уаҴәы шәахьоума? Oktay, yarın pazartesimi?

- Ааи, уаҴәы шәахьоуп. Evet, yarın Pazartesi

23

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: X, Хь, Хә. Вu seslerin telaffuzlarını artık iyice

öğrenmiĢ bulunuyoruz. Ve seslerle beraber verdiğimiz kelime ve deyimleri kavradığımızı

ümit edip yeni seslerimize geçiyoruz.

Ажәбатәи аурок

Dokuzuncu ders


tanıĢalım: Ҳ, Ҳә

Dinleyin ve tekrarlayın: Ҳ, Ҳ, Ҳ, Ҳә, Ҳә, Ҳә

Bu seslerimizin hecelerde nasıl telaffuz edildiğine dikkat edin!

Ҳа Ҳа Ҳа

Ҳәа Ҳәа Ҳәа

Ҳы Ҳы Ҳы

Ҳәы Ҳәы Ҳәы

Ҳ sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҳ - kral

аҳа - armut

аҦҳа - kız(evlat)

алаҳа - incir

алымҳа - kulak

амҳаҴә - kaĢık

абаҳча - bahçe

аҳауа - hava

аҳаҦы - mağara

аҳара - duymak

24

Ҳә sesinden kelimeleri de. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҳәа -domuz

аҳәыс - buzağı

аҳәызба - bıçak

аҳәыҳә - güvercin

аҦҳәыс - kadın

аиаҳәшьа - kız kardeĢ

аҦҳәызба - genç kız

аҳәара - konuĢmak, söylemek

ашәаҳәара - Ģarkı söylemek

ġimdide öğrendiğimiz kelimelerle kelime gurupları kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın:

ацҳәызба Ҧшза - güzel genç kız

аҳауа бзиа - iyi hava

абаҳча ссир - mükemmel bahçe

амҳаҵә ду - büyük kaĢık

ġimdi diyaloglarımızı dinleyelim. Dinleyin ve tekrarlayın!

- Уара аҦҳа думоума? Senin kızın var mı?

- Ааи, дсымоуп. Evet, var.

- Илыхьзуи? Onun adı ne?

- Ҳамида лыхьзуп. Onun adı Hamida.

- Ари аҦҳәызба Ҧшза дызусҭада? Bu güzel kız kim?

- Амра лоуп. Amra.

- Илыжәлои Амра? Amra nın soyadı ne?

- Д-Гәажәбоуп. O Guajba.

- АҴыс абжьы уаҳауама? KuĢ sesini duyuyor musun?

- Ааи, исаҳауеит. Уи ашәа аҳәоит. Evet, duyuyorum. O ötüyor.

25

- Инал иаҳәшьа илыхьзуи? Ġnalın kız kardeĢinin adı ne?

- Кама лыхьзуп. Onun adı Kama.

- Кама лаҳәшьа илыхьзуи? Kamanın kız kardeĢinin adı ne?

- Амра лыхьзуп. Onun adı Amra.

Sizinle yeni iki ses daha öğrendik: Ҳ, Ҳә. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice


kavradığımızı ümit edip yeni seslerimize geçiyoruz

Ажәабатәи аурок

Onuncu ders


tanıĢalım: К, Кь, Кә


К, К, К

Кь, Кь, Кь

Кә, Кә, Кә


Кa Кa Кa

Кьа Кьа Кьа

Кәа Кәа Кәа

Кы Кы Кы

Кьы Кьы Кьы

Кәы Кәы Кәы

К sesinden kelimeleri. Dinleyin ve tekrarlayın:

акы - bir

акакан - ceviz

акасы - baĢörtüsü

акрыфара - yemek-yemek

26

Кь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

акьакьа - sert

акьыба - merdiven

макьана - daha, henüz

асаркьа - ayna, cam

Кә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

акәац - et

акәты - tavuk

акәата- ördek

акәкышь - civciv

акәыбры - sivrisinek

акәашара - dans etmek

ашкәакәа - beyaz

ġimdi «акәашара» kelimesinin fiil çekimini yapalım.


capa скәашоит - ben dans ediyorum

yapa укәашоит - sen dans ediyorsun (erkeğe)

бара бкәашоит- sen dans ediyorsun (bayana)

иара дкәашоит - o dans ediyor (erkeğe)

лара дкәашоит - o dans ediyor (bayana)

ҳара ҳкәашоит - biz dans ediyoruz

шәара шәкәашоит - siz dans ediyorsunuz

дара кәашоит - onlar dans ediyorlar

«Акәашара» kelimesini Ģimdide soru Ģeklinde kullanalım.

Укәашома? Sen dans ediyor musun? (erkeğe)

Бкәашома ? Sen dans ediyor musun? (bayana)

Шәкәашома? Siz dans ediyor musunuz?

27

«Акәашара» kelimesini emir kipi olarak kullanalım.

Укәаша! Dans et! (erkeğe)

Бкәаша! Dans et! (bayana)

Шәкәаша! Dans edin!

ġimdide öğrendiğimiz kelimelerle cümle kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

АҦсны акакан рацәоуп. Abhazya’ da ceviz bol.

Санду акасы шкәакәа лхоуп. Babaannem beyaz örtü takıyor.

Акакан ацәа кьакьоуп. Cevizin kabuğu sert.

Сара акрысфоит. Ben yemek yiyiyorum.

Сара акәац сфоит. Ben et yiyiyorum.

Акәыбры Ҧыруеит. Sivrisinek uçuyor.

Санду акәти акәатеи лымоуп. Benim babaannemin tavuğu ve ördeği var.

Сара акәашара бзиа избоит. Ben dans etmeyi seviyorum.


- АҦсны акакан рацәоума? Abhazya da ceviz bol mu?

- Ааи, ирацәоуп. Evet, bol.

- ИзеиҦшроузеи акакан? Ceviz nasıl?

- Акакан ацәа кьакьоуп. Cevizin kabuğu sert.

- Уара акәашашьа удыруама? Sen dans edebiliyor musun?

- Ааи, издыруеит. Evet, ediyorum.

- Ҳаицыкәашап. Dans edelim.

- Азамана, ҳаицыкәашап. Harika, beraber dans edelim.

28

- Кәынта акруфама? Kunta yemek yedin mi?

- Ааи, акрысфеит. Evet, yedim.

- Иуфазеи? Ne yedin?

- Ашәи абысҭеи. Peynir ve abısta.

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: K, Кь, Кә. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice


kavradığınızı ümit edip yeni seslerimize geçiyoruz

Ажәеизатәи аурок

On birinci ders


tanıĢalım: Қ, Қь, Қә

Dinleyin ve tekrarlayın: Қ, Қ, Қ,

Қь, Қь, Қь, Қә, Қә, Қә


Қа Қа Қа

Қьа Қьа Қьа

Қәа Қәа Қәа

Қы Қы Қы

Қьы Қьы Қьы

Қәы Қәы Қәы

Қ sesinden kelimeleri. Dinleyin ve tekrarlayın:

ақалцад - çorap

ақыҭа - köy

ашьқац - dolap

асқам - sandalye

29

Қь sesinden kelimeler. Dinleyin ve tekrarlayın:

ақьала - kulübe

ақьаад - kağıt

зқьы - bin (sayı)

ақьышә - dudak

аҳақьым - doktor

ақалақь - Ģehir

аҳҭнықалақь - baĢkent

Қә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

ақәа - yağmur

ақәаб - Kazan

ақәра - yaĢ (yaĢında)

ақәла - yaĢıt

ашықәс - sene, yıl

Unutmayın!

қәа - cansızların çoğul ekidir.

Ашықәс - ашықәсқәа Sene - seneler

Ақьышә - ақьышәқәа Dudak - dudaklar

«Ақыҭа» kelimesinin fiil çekimini yapalım.

capa сқыҭа - benim köyüm

yapa уқыҭа - senin köyün (erkeğe)

бара бқыҭа - senin köyün (bayana)

иара иқыҭа - onun köyü (erkeğe)

лара лқыҭа - onun köyü (bayana)

ҳара ҳқыҭа - bizim köyümüz

шәара шәқыҭа - sizin köyünüz

дара рқыҭа - onların köyü

30

ġimdide öğrendiğimiz kelimelerle deyimler kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın:

ақьаад шқәакәа - beyaz kağıt

ахақьым бзиа - iyi doktor

хышықәса ихыҴуеит -3 yaĢında (erkek için)

жәашықәса лхыҴуеит - 10 yaĢında (bayan için)

жәеиза шықәса схыҴуеит - 11 yaĢındayım


- Уара уабанхои? Sen nerede yaĢıyorsun?

- Capa Гагра сынхоит. Ben Gagrada yaĢıyorum.

- Уашьа дабанхои? Senin erkek kardeĢin nerede yaĢıyor?

- Сашьа Ешыра дынхоит. Benim erkek kardeĢim EĢıra da yaĢıyor.

- Ешыра қыҭоума? EĢıra köy mü?

- Ааи, Ешыра қыҭоуп. Evet, EĢıra köy.

- Ҧицунда инхода? Pitsunda da kim yaĢıyor?

- Сахәшьа дынхоит. Kız kardeĢim yaĢıyor.

- Уаҳәшьа дхақьымума? Kız kardeĢin doktor mu?

- Ааи, сахәшьа дҳақьымуп. Evet, kız kardeĢim doktor.

- Ақәа ауама? Yağmur yağıyor mu?

- Ааи, ақәа ауеит. Evet, yağmur yağıyor.

- Ахьҭа уакуама? ÜĢüyor musun?

- Ааи, ахьҭа сакуеит. Evet, üĢüyorum.

ġimdide küçük metinler oluĢturalım.

Capa сқыҭ Ешыра ахьзуп. Benim köyümün adı EĢıra.

Ешыра қыҭ Дyуп, қыҭа цшзоуп. EĢıra büyük güzel bir köy.

Apa инхоит CaH , саб, сашьа, саҳәшьа. Burada benim annem, babam, erkek

kardeĢim ve kız kardeĢim yaĢıyor.

31

Сан Марҭа лыхьзуп. Benim annemin adı Marta.

Саб Дамеи ихьзуп. Babamın adı Damey.

Уи дҳақьымуп. О doktor.

Саҳәшьа Сариа 11 шықәса лхыҴуеит. Kız kardeĢim Sariya 11 yaĢında.

Сашьа Баҭал 6 шықәса ихыҴуеит. Erkek kardeĢim Batal 6 yaĢında.

Capa сқыҭа Ешыра ахьзуп. Ешыра қыҭа дууп, қыҭа Ҧшзоуп. Ара инхоит сан, саб,

сашьа, саҳәшьа. Сан Марҭа лыхьзуп. Саб Дамеи ихьзуп. Уи дҳақьымуп.

Саҳәшьа Сариа 11 шықәса лхыҴуеит. Сашьа Баҭал 6 шықәса ихыҴуеит.

Sizinle yeni üç ses daha öğrenrendik: Қ, Қь, Қә. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice



Ажәаҩатәи аурок

On ikinci ders


tanıĢalım: Ҟ, Ҟь, Ҟә


Ҟ, Ҟ, Ҟ Ҟь, Ҟь, Ҟь Ҟә, Ҟә, Ҟә


Ҟa Ҟa Ҟa

Ҟьа Ҟьа Ҟьа

Ҟәа Ҟәа Ҟәа

32

Ҟы Ҟы Ҟы

ҞЬЫ ҞbbI ҞЬЫ

Ҟәы Ҟәы Ҟәы


Ҟ sesinden kelimeleri. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҞаб - kabak

аҞама - kama

абаҞа - anıt, heykel

amaҞa - kemer

аҞармаҴыс - bülbül

аҞыз - kaz

абираҞ - bayrak

аҞаҦшь - kırmızı

иҞovn - var

аҞаҴара - yapmak

шаҞа - ne kadar, kaç tane

Unutmayın!

Ҟa - bir Ģeyin nereye gittiğini gösteren bir ektir. Türkçe de ye. ya, ekine eĢtir.

ГаграҞа - Gagra’ya, ҦсоуҞа -Psou'ya, ГалҞа - Gal'a, РицаҞа - Ritsa’ya

Ҟь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҞьаҞьа - düz, yassı

адаҞы - sayfa

ацаҞьа - yamaç

азарaҞьa - çekirdek

Ҟә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

АҞәа - Suhum,

аҞәаҞәа - sırt

33

аҞәара - sahil

аҞәыд - fasulye

аҞәыш - zeki

аныҞәара - gezmek, yürümek

ашәҞәы - kitap

ТҞәарчал - Tkuarçal

«АныҞәара» kelimesinin fiil çekimini yapalım

capa сныҞәоит - ben yürüyorum

yapa уныҞәоит - sen yürüyorsun (erkeğe)

бара бныҞәоит - sen yürüyorsun (bayana)

иара дныҞәоит - o yürüyor (erkeğe)

лара дныҞәоит - o yürüyor (bayana)

иара (ала) ныҞәоит - o yürüyor (köpek)

ҳара ҳныҞәоит - biz yürüyoruz

шәара шәныҞәоит - siz yürüyorsunuz

дара ныҞәоит - onlar yürüyorlar

«АҞазаара» fiilini çekimleyelim:

capa сыҞоуп - ben buradayım

yapa yҞoyп - sen buradasın (erkeğe)

бара быҞоуп - sen buradasın (bayana)

иара дыҞоуп - o burada (erkeğe)

лара дыҞоуп - o burada (bayana)

иара (ала) ыҞоуп - o burada (köpek)

ҳара ҳаҞоуп - biz buradayız

шәара шәыҞоуп - siz buradasınız

дара ыҞоуп - onlar buradalar

«АҞазаара» kelimesini Ģimdide soru Ģeklinde kullanalım:

УҞоума? Burada mısın? (erkeğe)

БыҞоума? Burada mısın? (bayana)

ШәыҞоума? Burada mısınız?

34

Даур, уҞоума? Daur, burada mısın?

Амра, быҞоума? Amra, burada mısın?

Даури Амреи, шәыҞоума? Daur ve Amra, burada mısınız?

«АҞазаара» fiilini emir kipi olarak kullanalım.

УҞаз! Burada ol! (erkeğe)

БыҞаз! Burada ol! (bayana)

ШәыҞаз! Burada olun!

Kelime hazinemizi geliĢtirici diyalogları dinleyelim!

- Ҟараман дыҞоума? Karaman burada mı?

- Ааи, дыҞоуп. Evet, burada.

- ДабаҞоу? Nerede?

- Ара дыҞоуп. Burada.

- Адгәыр, yapa уаҴәы уабацои? Adgur, sen yarın nereye gidiyorsun?

- НыҞәара сцоит. Geziye gidiyorum.

- Иаба? Nereye?

- РиҵаҞа. Ritsa'ya.

- Алхас, yapa уабанхои? Alhas, sen nerede yaĢıyorsun?

- Акәа сынхоит. Suhum da yaĢıyorum.

- Уара уабанхои? Sen nerede yaĢıyorsun?

- ТҞәарчал сынхоит. Tkuarçal da yaĢıyorum.

ġimdi de sizinle kelime hazinesini geliĢtirme amaçlı küçük bir metin dinleyelim, sizler

dikkatli olun ve benimle beraber tekrarlayın.

Иахьа сабшоуп. Bugün Cumartesi.

Ҧсшьарамшуп. Tatil günü.

35

Ҳара РиҵаҞа ныҞәара ҳцоит. Biz Ritsa'ya gezmeye idiyoruz.

Азиа Риҵа даара иҦшзоуп. Ritsa gölü çok güzel.

Иахьа сабшоуп. Ҧсшьарамшуп. Ҳара РиҵаҞа ныҞәара ҳцоит. Азиа Риҵа даара

иҦшзоуп.

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: Ҟ, Ҟь, Ҟә. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice



Ажәахатәи аурок

On üçüncü ders


tanıĢalım: Г, Гь, Гә

Dinleyin ve tekrarlayın: Г, Г, Г Гь, Гь, Гь Гә, Гә, Гә


Га Га Га

Гьа Гьа Гьа

Гәа Гәа Гәа

Г ы Г ы Г ы

Гь ы Гь ы Гь ы

Гә ы Гә ы Гә ы

36


Г sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

ara - kıyı, kenar

абга - kurt

arapa - beĢik

arapa - almak, götürmek

алагара - baĢlamak

алгара - bitirmek

Гь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

агьама - tat

алагьан - leğen

адгьыл-уег

аҦсадгьыл - anavatan

зегьы - hepsi

снагь - her zaman

Гә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

агәы - kalp

агәил - gül

агәыр - iğne

агәам - çöp

агәамч - güç, sıhhat

агәыла - komĢu

ацгәы - kedi

амагә - çizme

агәабзиара - sağlık

«Алагара» kelimesinin fiil çekimini yapalım

capa салагоит - ben baĢlıyorum

yapa уалагоит - sen baĢlıyorsun ( erkeğe)

бара балагоит - sen baĢlıyorsun (bayana)

37

иара далагоит -o baĢlıyor (erkeğe)

лара далагоит-о baĢlıyor (bayana)

иара (ала) алагоит o baĢlıyor (köpek)

ҳара ҳалагоит - biz baĢlıyoruz

шәара шәалагоит - siz baĢlıyorsunuz

дара алагоит - onlar baĢlıyorlar

«Алагара» fiilini soru Ģeklinde kullanalım.

Уалагома? BaĢlıyor musun? (erkeğe)

Балагома? BaĢlıyor musun? (bayana)

Шәалагома? BaĢlıyor musunuz?

«Алагара» fiili emir kipi olarak kullanalım.

Уалага! BaĢla! (erkeğe)

Балага! BaĢla! (bayana)

Шәалага! BaĢlayın!

ġimdide diyaloglarımıza dinleyelim.

- Уара уҦсадгьыл арбан? Senin vatanın neresi?

- Capa сыҦсадгьыл АҦсны ауп. Benim vatanım Abhazya.

- АҦсны аҳҭнықалақь иахьзуи? Abhazya' nın baĢkentinin adı ne?

- АҦсны аҳҭнықалақь АҞәа ахьзуп. Abhazya' nın baĢkenti Suhum.

- ИзеиҦшроуи АҞәа? Suhum nasıl bir yer?

- АҞәа даара ицшзоуп. Suhum çok güzel.

- Уара АҦсны зегь реиҳа иугәаҦхои? Abhazya’ da en çok neyi beğeniyorsun?

38

- Амшыни ашьхақәеи. Бара ибгәацхои кама?

Deniz ve dağlar. Kama, sen neyi beğeniyorsun?

- Capa зегь реиҳа исгәаҦхоит азиа РиҴа.

Ben en çok Ritsa gölünü beğeniyorum.

- Уара Алхас? Ya sen, Alhas?

- Capa АҦсны зегьы бзиа избоит.

Ben bütün Abhazya' yı seviyorum.

ġimdi de sizinle kelime hazinesini geliĢtirme amaçlı küçük bir metin dinleyelim.

Capa сыҦсадгьыл АҦсны ауп. Benim vatanım Abhazya.

АҦсны аҳҭнықалақь АҞәа ахьзуп. Abhazya' nın baĢ kenti Suhum.

АҞәа даара ицшзоуп. Suhum çok güzel.

Capa бзиа избоит сыҦсадгьыл. Ben vatanımı seviyorum.

Apa зегьы сгәапхоит: амшын, ашьха, аҦсабара, ауаа. Buradaki her Ģeyi

beğeniyorum: deniz, yayla, doğa ve insanlar.

Capa сыҦсадгьыл АҦсны ауп. АҦсны аҳҭнықалақь АҞәа ахьзуп. АҞәа

даара ицшзоуп.

Сара бзиа избоит сыцсадгьыл. Ара зегьы сгәаҦхоит: амшын, ашьха,

аҦсабара, ауаа.

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: Г, Гь, Гә. Biz bu seslerin telaffuzların artık iyice



39

АжәиҦшьтәи аурок

On dördüncü ders


tanıĢalım: ҕ, ҕь, ҕә

Dinleyin ve tekrarlayın: ҕ, ҕ, ҕ ҕь, ҕь, ҕь ҕә, ҕә, ҕә


ҕа ҕа ҕа

ҕьа ҕьа ҕьа

ҕәa ҕәa ҕәa

ҕы ҕы ҕы

ҕьы ҕьы ҕьы

ҕәы ҕәы ҕәы


ҕ sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҕба - gemi

абҕа - bel, sırt

ҕь sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

адаҕь - kurbağa

арбаҕь -horoz

абҕьы -yaprak

абҕьыц - sayfa

акәтаҕь - yumurta

агәырҕьара - sevinmek

азеиҕьашьара - dilemek, temenni etmek

40

ҕә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҕәы - tahta

аҕәгәа - kuvvetli

аҕәра - gem,dizgin takımı

«Аҕәыргьара» kelimesinin fiil çekimini yapalım:

capa сҕәырҕьоит - ben seviniyorum

yapa угәырҕьоит - sen seviniyorsun (erkeğe)

бара бгәырҕьоит - sen seviniyorsun (bayana)

иара дгәырҕьоит - o seviniyor (erkeğe)

лара дгәырҕьоит - o seviniyor (bayana)

ҳара ҳгәырҕьоит - biz seviniyoruz

шәара шәгәырҕьоит - siz seviniyorsunuz

дара гәырҕьоит - onlar seviniyorlar

ġimdide bir birimizi kutlamayı öğrenelim.

адныҳәалара - tebrik etmek, kutlamak

Иудысныҳәалоит - seni kutluyorum (erkeğe).

Ибыдысныҳәалоит - seni kutluyorum (bayana)

Ишәыдысныҳәалоит - sizi kutluyorum

азеиҕьашьара - dilemek

Иузеиҕьасшьоит - ben senin için diliyorum (erkeğe).

Ибзеиҕьасшьоит - ben senin için diliyorum (bayana).

Ишaзеиҕьасшьоит - ben sizin için diliyorum.


- Сариа, ибыд, зныҳәалоит бымшира. Sariya, doğum gününü kutluyorum

41

- Ибзеиҕьасшьоит агәабзиареи агәамчи. Sana sağlık ve sıhhat diliyorum.

- Ибыдкыл абри аҳамҭа. Bu hediyeyi kabul et.

- Иҭабуп, Кама. TeĢekkürler Kama.

- Мшыбзиақәа. Абри аҕба ШәачаҞа ицома? Ġyi günler. Bu gemi Soçi' ye mi

gidiyor?

- Ааи, ари аҕба Шәачака ицоит. Evet, bu gemi Soçi' ye gidiyor. :

- Асааҭ maҞa рзы ицои? Saat kaçta gidiyor?

- Асааҭ 10 рзы ицоит. Saat 10 da gidiyor.

- Иҭабуп. TeĢekkürler.

ġimdi de sizinle kelime hazinesini geliĢtirme amaçlı küçük bir metin hazırlayalım.

Иахьа сан лымшира ауп. Bugün annemin doğum günü

Сашьеи еареи сан ахамҭа лзааҳхәеит. Erkek kardeĢimle anneme hediye aldık,

Илыдаҳныҳәалеит лымшира. Doğum gününü kutladık.

Илзеиҕьаҳшьеит агәабзиареи агәамчи. Sağlık ve sıhhat diledik.

Иахьа сан лымшира аун. Сашьеи сареи сан аҳамҭа лзааҳхәеит.

Илыдаҳныҳәалеит лымшира. Илзеиҕьаҳ-шьеит агәабзиареи агәамчи.

Sizinle yeni üç ses daha öğrendik: ҕ, ҕь, ҕә Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice

öğrendik. ġimdi yeni seslerimize geçiyoruz

42

Ажәохәтәи аурок

On beşinci ders

Yeni seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi bu dersimize ait sesimizle

tanıĢalım: Ҩ.

Dinleyin ve tekrarlayın: Ҩ, Ҩ, Ҩ


Ҩa Ҩa Ҩa

Ҩы Ҩы Ҩы

Dersimize devam ediyoruz. Ҩ sesi ile tanıĢalım. Dinleyin ve tekrarlayın:

ҩ6a - iki

ҩажәа - yirmi

аҩы - Ģarap

aҩны - ev

аҩыза - arkadaĢ

aҩaжa - Salı

aҩpa - yazmak

амҩа - yol

амҩаду- anayol

жәаҩа - on iki

азырҩра – dinlemek

Ҩы - insanların mesleğini neyle uğraĢtığını belirten bir ektir:

ayaҩы - insan

аҴаҩы- öğrenci

арҴаҩы - öğretmen

аКәашаҩ - dansçı

ашәаҳәаҩ - Ģarkıcı

аргылаҩ - inĢaatçı

43

«ApҴaҩpa» - kelimesinin fiil çekimini yapalım. Dinleyin ve tekrarlayın:

capa сырҴаҩуп - ben öğretmenim

yapa урҴаҩуп - sen öğretmensin (erkeğe)

бара бырҴаҩуп - sen öğretmensin (bayana)

иара дырҴаҩуп - o öğretmen (erkeğe)

лара дырҴаҩуп - o öğretmen (bayana)

ҳара ҳарҴаҩцәоуп - biz öğretmeniz

шәара шәырҴаҩцәоуп - siz öğretmensiniz

дара рҴаҩцәоуп - onlar öğretmenler

«Apuaҩpa» - öğretmen kelimesini soru Ģeklinde kullanalım.

Уара урҴаҩума? Sen öğretmen misin? (erkeğe)

Бара бырҴаҩума? Sen öğretmen misin? (bayana)

Шәара шәырҴаҩума? Siz öğretmen misiniz?


- Алхас, yapa уабанхои? Alhas sen nerde yaĢıyorsun?

- Capa АҞәа сынхоит. Ben Suhum da yaĢıyorum.

- Уахьынхо амҩа иахьзуи? Kaldığın caddenin adı ne?

- Capa сымҩа, Аргәын имҩа ауп. Ben Argun sokağında yaĢıyorum

- УҩHы аномер арбану? Ev numaran kaç?

- СыҩHы аномер 20 ayп. Benim ev numaram 20.

- Ууада аномер арбану? Dairenin numarası kaç?

- Суада аномер 7 ayп. Dairemin numarası 7.

Artık sizinle öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak ufak bir metin oluĢturalım.

Иахьа ҩamoyп. Bugün Salı.

44

Усурамшуп. Андреи аусура дцоит. ĠĢ günü. Andrey iĢe gidiyor.

Иара дыргылаҩуп. O inĢaat ustası.

Аҩнқәа иргылоит. Evleri inĢa ediyor.

Андреи иусура (изаанаҭ) даара игәацхоит. Andrey iĢini (mesleğini) çok seviyor.

Иара Акәа дынхоит. Уи иҭызҭа : АҞәа ақалақь, Лакоба имҩа, аҩны 20, ауада 7.

O Suhum da yaĢıyor. Adresi, Suhum Lakoba caddesi, ev 20 daire 7.

Иахьа ҩaшoyп. Усурамшуп. Андреи аусура дцоит. Иара дыргылаҩуп. Аомқәа

иргылоит. Андреи иусура (изаанаҭ) даара игәацхоит. Иара АҞәа дынхоит. Уи

иҭызҭа: АҞәа ақалақь, ЛаКоба имҩт, аашы 20, ауада 7.

Sizinle yeni sesler öğrenmeye devam ediyoruz Ҩ. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık

iyice öğrenmiĢ bulunuyoruz. Ve bu seslerle beraber verdiğimiz kelime ve deyimleri


Ажәафтәи аурок

On altıncı ders


tanıĢalım: Ч, Ҷ

Dinleyin ve tekrarlayın: Ч, Ч, Ч Ҷ, Ҷ, Ҷ


Ча Ча Ча

Ҷа Ҷа Ҷа

45

Чы Чы Чы

Ҷ ы Ҷы Ҷы


Ч sesinden kelimeler. Dinleyin ve tekrarlayın:

ача - ekmek

ача - bıldırcın

ачара - düğün амч - kuvvet

амчыбжь - hafta

аччара – gülmek

Ҷ sesinden kelimelerimizi. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҷаҷа - böbrek

аҷын - çırpı, dal

аҷкәын - erkek çocuk

ахаҷа - lor

ахҷаҭ – kaymak

ахәыҷы - küçük, çocuk

абгахәыҷы - tilki

Аҷандара - Açandara

Ҷлоу - Çlou

«Аччара» gülmek kelimesinin fiil çekimini yapalım:

capa сыччоит - ben gülüyorum

yapa уччоит - sen gülüyorsun (erkeğe)

бара быччоит - sen gülüyorsun (bayana)

иара дыччоит - o gülüyor (erkeğe)

лара дыччоит - o gülüyor (bayana)

ҳара ҳаччоит - biz gülüyoruz

шәара шәыччоит - siz gülüyorsunuz

дара ччоит - onlar gülüyorlar

46

«Аччара» gülmek fiilini birde olumsuz Ģekilde kullanalım:

capa сыччазом - ben gülmüyorum

yapa уччазом - sen gülmüyorsun (erkeğe)

бара быччазом - sen gülmüyorsun (bayana)

иара дыччазом - o gülmüyor (erkeğe)

лара дыччазом - o gülmüyor (bayana)

ҳара ҳаччазом - biz gülmüyoruz

шәара шәыччазом - siz gülmüyorsunuz

дара ччазом -onlar gülmüyorlar

«Аччара» fiilini emir kipi olarak kullanalım.

Учча! Gül! (erkeğe)

Бычча! Gül (bayana)

Шәычча! Gülün!

Умыччан! Gülme! (erkeğe)

Бмыччан! Gülme! (bayana)

Шәмыччан!Gülmeyin!


- Беслан уабацои? Beslan. nereye gidiyorsun?

- Ачарахь сцоит. Düğüne gidiyorum.

- Иаба? Nereye?

- Ачандара. Açandara’ ya.

- Измада ачара? Kimin düğünü var?

- Сооыза Аслан имоуп. Benim arkadaĢım Aslanın

- Уара уабанхои? Sen nerede yaĢıyorsun.

- Ҷлоу сынхоит. Çlou’ da yaĢıyorum.

- Уанбацoк Ҷлоу Ҷлоука? Ne zaman Çlou’ ya gideceksin?

- Уаҵәы cцoит- Yarın gideceğim.

- Уанбаауеи? Ne zaman geleceksin?

- УаҴәашьҭахь саауеит. Yarından sonra geleceğim.

47

ġimdide sizinle öğrendiğimiz kelimelerle ufak bir metin hazırlayalım.

Уаҵәы сабшоуп. Yarın cumartesi.

Цсшьарамшуп. Tatil günü.

АҷандараҞа сцоит. Açandara’ ya gideceğim.

Cҩыза Адгәьıp Ҧҳәыс дааигеит. ArkadaĢım Adgur evlendi.

Ачара имоуп. Onun düğünü var.

Уаҵәы сабшоуп. Ҧсшьарамшуп. Аҷандарака сцоит. Сшыза Адгәыр цҳәыс

дааигеит. Ачара имоуп.

Sizinle yeni iki ses daha öğrendik: Ч, Ҷ. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice



Ажәибжьтәи аурок

On yedinci ders

Yeni seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi bu dersimize ait

seslerimizle tanıĢalım: Ҽ, Ҿ

Dinleyin ve tekrarlayın: Ҽ, Ҽ, Ҽ Ҿ, Ҿ, Ҿ


Ҽа Ҽа Ҽа

Ҿа Ҿа Ҿа

Ҽы Ҽы Ҽы

Ҿы Ҿы Ҿы

48


Ҽ sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҽы - kısrak, at

аҽҴыс - tay

аҽага - çapa, kazma

амҽыша - Pazar

аҽеилаҳәара - giyinmek

аҽыҟәабара - yıkanmak

аҽырыҩра - at yarıĢı

Ҿ sesinden kelimelerimiz Dinleyin ve tekrarlayın:

аҿа - genç, taze

aҿap - gençlik

аҿы - surat, yüz

аҿыц - yeni

амеы - odun

аҿыҭра - seslenmek, çağırmak

аҿырпын – kaval

Аҿы sontakısı içinde olduğun bir Ģeyi veya bulunduğun yeri gösterir. Türkçe de ki

de da ekleriyle karĢılaĢtırabiliriz.

АҞны son takısıyla eĢanlamlıdır:

абаҳчаҿы, абаҳчаҞны - bahçede

аштаҿы, ашҭаҞны - avluda

ашкол аҿы, ашКол аҞны – okulda

«Аҿыҭра» çağırmak kelimesinin fiil çekimini yapalım:

capa ҿы-с-ҭуеит - ben çağırıyorum

yapa ҿ-у-ҭуеит - sen çağırıyorsun (erkeğe)

бара ҿы-б-ҭуеит - sen çağırıyorsun (bayana)

иара ҿ-и-ҭуеит - o çağırıyor (erkek)

49

лара ҿы-л-ҭуеит - o çağırıyor (bayana)

иара (арбагь) ҿ- на-ҭуеит - o (hayvan) bağırıyor

ҳара ҿа-ҳ-ҭуеит - biz çağırıyoruz

шәара ҿы-шә-ҭуеит - siz çağırıyorsunuz

дара ҿы-р-ҭуеит - onlar çağırıyorlar

«Аҿыҭра» çağırmak fiilini emir kipi olarak kullanalım.

Ҿыҭы ! Çağır! (aynı).

Ҿы шәҭ ! Çağırın!

Sizinle Ģimdide haftanın günlerini öğrenelim:

ашәахьа - Pazartesi

aҩаша - Salı

ахаша - ÇarĢamba

аҦшьаша - PerĢembe

ахәаша - Cuma

асабша-Cumartesi

амҽыша – Pazar


- Сариа, бабаҞоу? Sariya neredesin?

- Apa сыҞоуп. Buradayım.

- ИкабҴои? Ne yapıyorsun?

- АшәҞәы саҦхьоит. Kitap okuyorum.

- ИбгәаҦхома уи ашәҞәы. Kitabı beğeniyor musun?

- Даара исгәаҦхоит. Çok beğeniyorum.

- кама, мчыбжьык шаҞа мшы амои? Kama, bir haftada kaç gün var?

- Мчыбжьык иамоуп бжьымшы. Bir haftada yedi gün var.

- Ирыхьзуи урҭ амшқәа? Bu günler nasıl adlandırılıyor?

- Ашәахьа, aҩaшa, ахаша, ацшьаша, ахәаша, асабша, амеыша. Pazartesi,

Salı, ÇarĢamba, PerĢembe, Cuma, Cumartesi, Pazar.

50

- Алхас, узҾуи? Alhas, ne yapıyorsun?

- Аҽеилаҳәара саҾуп. Giyiniyorum.

- Уҽукәабама? Yıkandın mı?

- Ааи, сҽыскәабеит. Evet, yıkandım.

ġimdi de sizinle öğrendiğimiz kelimeleri kullanarak ufak bir metin dinleyelim.

Амчыбжь иамоуп бжьымшы. Bir haftada yedi gün var.

Урҭ ирыхьзуп: ашәахьа, аҩаша, ахаша, аҦшьаша, ахәаша, асабша,

амҽыша. Onlar Ģöyle adlandırılıyor: Pazartesi, Salı, ÇarĢamba, PerĢembe, Cuma,

Cumartesi, Pazar.

Хәымш усура мшқәоуп. BeĢ gün iĢ günü

Ҩымш Ҧсшьарамшқәоуп. Ġki gün hafta sonu tatili

Амчыбжь иамоуп бжьммшм. Урҭ ирмхьзуп: ашәахьа, аҩаша, ахаша, апшьаша,

ахәаша, асабша, амҽмша. Хәммш усура мшқәоуп. Ҩымш Ҧсшьарамшқәоуп.

Sizinle yeni iki ses daha öğrendik: Ҽ, Ҿ. Biz bu seslerin telaffuzlarını artık iyice



Ажәаатәи аурок

On sekizinci ders


tanıĢalım: Ҭә, Тә, Дә

Dinleyin ve tekrarlayın: Ҭә, Ҭә, Ҭә

Тә ,Тә, Тә Дә, Дә, Дә

51


Ҭәа Ҭәа Ҭәа

Тәа Тәа Тәа

Дәа Дәа Дәа

Ҭәы Ҭәы Ҭәы

Тәы Тәы Тәы

Дәы Дәы Дәы


Ҭә sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аҭәа - ot

амаҭәа - giyecek

арыҭәа - kerpeten, maĢa

Tә sesinden kelimeler. Dinleyin ve tekrarlayın:

атәара - oturmak

атәыла - ülke

АҦсынтәыла - Abhazya

Урыстәыла - Rusya

аҦстәы - vahĢi hayvan

аҦсаатә - kuĢ

аҦштәы - renk

афатә - yiyecek

атәара – oturmak

Дә sesinden kelimelerimizi de Dinleyin ve tekrarlayın:

адәы - kır, alan

адәыгба- tren

адәыКрын - kardelen

ардәына - karabakal

аҞәардә - sandalye

52

«Атәара» oturmak kelimesinin fiil çekimini yapalım:

capa стәоуп - ben oturuyorum

yapa утәоуп - sen oturuyorsun (erkeğe)

бара бтәоуп - sen oturuyorsun (bayana)

иара дтәоуп - o oturuyor (erkeğe)

лара дтәоуп - o oturuyor (bayana)

иара (ала) тәоуп - o oturuyor (köpek)

ҳара ҳтәоуп - biz oturuyoruz

шәара шәтәоуп - siz oturuyorsunuz

дара тәоуп - onlar oturuyorlar

«Атәара» fiilini emir kipi olarak kullanalım.

Утәа! Otur! (erkeğe)

Бтәа! Otur! (bayana)

Шәтәа! Oturun!


- Алхас, адәыкрын yбахьоума? Alhas, sen kardelen gördün mü?

- Ааи, избахьеит. Evet,

- ИзеиҦшроузеи, адәыкрын? Kardelen nasıldır?

- Даара иҦшзоуп. Çok güzel.

- Абгахәыҷы Ҧстәума? Tilki yabani hayvan mı?

- Ааи, абгахәыҷы Ҧстәуп. Evet, tilki yabani hayvan

- Абгахәыҷы убахьоума? Tilki gördün mü?

- Ааи, избахьеит. Evet, gördüm.

- Иабоубеи? Nerede?

- Асахьаҿы. Resimde.

53

ġimdide öğrendiğimiz kelimelerle cümle kuralım. Dinleyin ve tekrarlayın!

Ардәына Ҧсаатәуп. Karabakal kuĢtur.

Абгахәыҷы Ҧстәуп. Tilki yabani hayvandır.

АКәац фатәуп. Et yiyecektir.

Ҳара AҦсиы ҳанхоит. Biz Abhazya da yaĢıyoruz.

Capa сҩыза Урыстәыла дынхоит. Benim arkadaĢım Rusya da yaĢıyor.

Sizinle yeni üç ses daha öğrenrendik: Ҭә, Тә, Дә. Biz bu seslerin telaffuzlarını

artık iyice öğrenmiĢ bulunuyoruz. Ve bu seslerle beraber verdiğimiz kelime ve deyimleri


Азеижәтәи аурок

On dokuzuncu ders

Yeni seslerimizi öğrenmeye devam ediyoruz. ġimdi bu dersimize ait

seslerimizle tanıĢalım: Џь, Џ

Dinleyin ve tekrarlayın: Џь, Џь, Џь Џ, Џ, Џ


Џьа Џьа Џьа

Џа Џа Џа

Џьы Џьы Џьы

Џы Џы Џы

54

Devam ediyoruz.

Џь sesinden kelimeleri. Dinleyin ve tekrarlayın:

аџь - meĢe

аџьма - keçi

аџьыка - tuz

аџьыба - cep

аџьымшьы - soğan

аџьықәреи - mısır

аџьырмыкьа – Pazar

аценцьыр - pencere

џьара - bir yer

џьаргьы - hiçbir yer

Џ sesinden kelimelerimiz. Dinleyin ve tekrarlayın:

аџыш - sarımsak

аџыр - çelik

ахџыџ – köpük


- Уара иудыруама абысҭа злырхуа? Sen abıstanın neden yapıldığını biliyor musun?

- ИшҦасзымдыруеи, ашыла иалырхуеит. Nasıl bilmem, undan yapılır.

- Ашыла злырхуа удыруама? Unu neyden yapıyorlar biliyormusun?

- Ашыла, аџьықәреи иалырхуеит. Un, mısırdan elde edilir.

- Милана, бнеины аҦенџbыp аарты. Milana, git pencereyi aç.

- Capa аха сымам, yapa иаарты. Ben meĢgulüm, sen aç.

- Бызҿуи? Ne yapıyorsun?

- Амаҭәақәа сызәзәоит. ÇamaĢır yıkıyorum.

55

Bu kelimelerle küçük bir metin hazırlayalım.

Сан иацы аџьырмыкьаҿы аџыш аалхәеит. Dün annem pazardan sarımsak aldı.

Иахьа аџьыка лхуеит. Bugün o acıka (pırpılcıka) yapacak.

Сан илхуа аџьыка даара ихаауп. Annemin acıkası çok leziz

Сан иацы аџьырмыкьаҿы аџыш аалхәеит. Иахьа аџьыка лхуеит. Сан илхуа

аџьыка даара ихаауп.

Sizinle son iki seslerimiz olan Џь, Џ seslerini öğrendik. Bu seslerle beraber verdiğimiz

kelime ve deyimleri kavradığınızı ümit ediyor, baĢarı dileklerimizle görüĢ ve önerilerinizi

mail adresimize bekliyoruz.

56

ИСҴОИТ АҦСУА БЫЗШӘА

ABHAZCA ÖĞRENĠYORUM

Аурокқәа еикәдыршәеит аметодистцәа

Альдона Ажьиба

Адгәыр Шьынқәба

Маиа Амҷба

Диана Шамба

Апроект автор, анапхгаҨы

Маиа Амҷба

Dersleri hazırlayan metodisyenler

Aldona Ajiba

Adgur ġinkuba

Maya Amçba

Diana Shamba

Proje yönetmeni

Maya Amçba

АҦсуа бызшәа аҿиара аҳәынҭқарратә фонд, АҞәа, Ажәанба имҨa, 9. Abhaz dilini

geliĢtirme devlet fonu, Suhum, Ajanba sokağı 9. E-mail: [email protected]ıı Tel: 26-32-

63, 26-69-82

Аформат 60x90 1/16. Офсеттә кьыҦхь. ИҞаҵә.

акьыпхь бҕьыц 3,5. Атираж 500. АҿаҴапка № 296

Documents

Abhazca Öğreniyorum