T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI

Ankara 2012

1

ÖN SÖZ

Bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alandaki gelişimi, o ülkedeki nitelikli ve

eğitimli iş gücüne sahip bireylerin varlığı ile ilişkilidir. Günümüzde sağlık sektöründe hizmetin gereğine uygun yetiştirilmiş ara meslek elemanına ihtiyaç duyulmaktadır.

Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, modüler yapıda

hazırlanmıştır. Söz konusu modüler öğretim programı ile öğrencilerimizin acil sağlık hizmetleri alanında uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflenmektedir.

Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı

bünyesinde çalışan uzman ve alan öğretmenleri, sektör ve meslek kuruluşları temsilcileri, çeşitli meslek elemanları ile iş birliği yapılarak hazırlanmıştır.

Söz konusu modüler programın ülkemizde uygulanması ile bilim ve teknolojik

gelişmelerle uyumlu, beceri düzeyi yüksek, üretken, nitelikli sağlık elemanı yetiştirilmesine katkıda bulunulacaktır. Böylece Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarının bilincinde, çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilecek, acil sağlık hizmetleri alanında ülkemizin ihtiyacı olan meslek elemanlarının yetiştirilmesi sağlanacaktır.

2

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ ......................................................................................................................................... 1

GİRİŞ ............................................................................................................................................. 3

SEKTÖR ........................................................................................................................................ 4

ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR ............................................... 5

ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ ................................. 8

PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ............................................. 9

PROGRAMDA YER ALAN DERSLER .................................................................................... 10

1. ORTAK DERSLER ............................................................................................................. 10

2. ALAN ORTAK/DAL DERSLERİ ...................................................................................... 10

ALAN ORTAK DERSLERİ ................................................................................................... 11

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ ................................................................................ 11

ANATOMİ VE FİZYOLOJİ ............................................................................................... 11

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM ........................................................................... 12

SAĞLIK PSİKOLOJİSİ ...................................................................................................... 12

FARMAKOLOJİ ................................................................................................................. 13

ENFEKSİYONDAN KORUNMA ...................................................................................... 13

DAL DERSLERİ ..................................................................................................................... 14

ACİL SAĞLIK SİSTEMİ ................................................................................................... 14

TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI .............................................................................. 14

YAŞAM DESTEĞİ ............................................................................................................. 15

TRAVMALARDA ACİL YARDIM .................................................................................. 16

TIBBİ ACİLLER ................................................................................................................. 16

ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ ................................................................................... 16

OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM .......................................................... 17

İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ ................................................................................ 17

İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ ................ 18

İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ ............................................... 19

İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ .................................................. 19

İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ .................... 20

İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM

BECERİ EĞİTİMİ .............................................................................................................. 20

YAZ UYGULAMASI ......................................................................................................... 20

3. SEÇMELİ DERSLER.......................................................................................................... 20

3

GİRİŞ

Sağlık meslek liseleri, sağlık sektörünün ihtiyacı olan ara meslek elemanı yetiştiren kurumlar olmaları açısından toplumun sağlık gelişiminde önemli bir rol oynar. Ülkemizde sağlık sektöründe teknolojik gelişmeler ve yenilikler hızla artarken eğitimde de farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Sağlık meslek liselerinin Millî Eğitim Bakanlığına devrinden sonra, sektörün beklentilerine cevap verecek standartlarda eleman yetiştirmek, mesleki ve teknik eğitim kurumları ile program formatında birliktelik sağlamak amacıyla modüler öğretim programı geliştirme çalışmaları başlatılmıştır.

Doğru ve zamanında yapılan tıbbi müdahale hayat kurtarmakta ancak gecikme

ve hatalı müdahale telafisi mümkün olmayan olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Acil tıbbi müdahale gerektiren durumlarda; hastanın uygun tedavisinin yapılabileceği sağlık kuruluşuna en hızlı şekilde ulaştırılması ve gereken müdahalenin zamanında yapılması, hayati önem taşımaktadır. Bu sebeple acil tıbbi müdahaleyi gerektiren durumlarda hastanın uygun bir sağlık kuruluşuna gecikmeksizin ulaştırılması ve hastanın getirildiği sağlık kuruluşunda gereken acil müdahalelerin öncelikle ve ön şartsız yapılması, insani bir görev olduğu gibi hukukun da gereğidir. (Başbakanlık Genelgesi, Tarih:26.06.2008, Sayı: 26918)

Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı ile öğrencilerimizin, acil

sağlık hizmetleri alanında ulusal ve uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip “acil tıp teknisyeni” unvanı ile meslek elemanı yetiştirilmesi hedeflenmektedir.

Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, teknolojik gelişmelere ve

sektörün beklentilerindeki değişim ve yeniliklere paralel olarak güncellenebilecek bir yapıda tasarlanmıştır. Böylece tüm gelişme ve yenilikleri kısa sürede programa yansıtmak mümkün olabilecek ve mezunlar, kazandıkları yeni mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebilecektir. Programın, bu esnek yapısıyla sektörün ve mesleki eğitim sisteminin gelişmesine önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

4

SEKTÖR

Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) tanımına göre sağlık, sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal olarak da tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Bu amaçla hizmet veren tüm kurum ve kuruluşlar sağlık sektörünü oluşturur.

Sağlık sektörünün yapısı ülke nüfusu, kültürel gelişim, doğal kaynak, politik ve

ekonomik sisteme bağlı olarak değişim göstermektedir. Bununla birlikte sağlığa verilen önemin her geçen gün artması ve sağlık hizmetlerinde kalitenin yükselmesi, sağlık kuruluşları arasındaki rekabeti artırmakta ve sektörün gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır.

Sağlık hizmetleri sunumunda fiziki yapı, araç gereç, insan gücü ve finansal

kaynak gibi özelliklerin yanı sıra hizmetin sunum şekli ve hizmeti alanların memnuniyeti de kuruluşlar arası rekabette en belirleyici özellikler olarak gösterilmektedir. Yapılan araştırmalar; farklılaşan nüfus yapısı, ortaya çıkan yeni hastalıklar, gelişen teknoloji, sağlık masraflarındaki büyük artış gibi faktörler nedeniyle sağlık sektöründe faaliyet gösteren kurumların iş stratejilerinde ciddi değişim yapmaları gerekliliğini ortaya koymaktadır. Acil sağlık hizmetleri alanı ile ilişkili sektör beklentisi, bu çalışmalar için gereken alt yapı organizasyonu ve eğitim-öğretim kurumlarının oluşturulması, bu amaca yönelik toplumsal yapılanmanın hayata geçirilmesidir.

Acil sağlık hizmetleri; acil hastalık ve yaralanma hâllerinde, alanında özel eğitim

almış ekipler tarafından, tıbbi araç gereç desteği ile olay yerinde, nakil sırasında, sağlık kurum ve kuruluşlarında sunulan tüm sağlık hizmetleridir. Sağlık meslek liselerinin Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Acil Tıp Teknisyenliği Dal Programı’ndan sağlık sektörünün ihtiyacı olan “Acil Tıp Teknisyeni” yetiştirilir.

5

ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR

SEKTÖR SAĞLIK SEKTÖRÜ

ALAN ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI

ALANIN TANIMI Acil sağlık hizmetleri alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.

ALANIN AMACI

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile sektörün ihtiyaçları doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış, nitelikli meslek elemanı yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.

DAL PROGRAMI, TANIMI VE AMACI

ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ

Tanımı: Toplumdaki birey ya da bireylerin bedenen, ruhen hastalanması veya kazaya uğraması hâlinde, tıbbın gerektirdiği bilgi ve becerilerle ilk yardım ve acil bakım hizmetlerini uygulamaya, hasta, yaralı ya da kazazedenin sağlık merkezlerine ulaştırılmasını sağlamaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.

Amacı: Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Acil Tıp Teknisyenliği Dalında sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış, nitelikli meslek elemanı yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.

GİRİŞ KOŞULLARI Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır.

İSTİHDAM ALANLARI

Acil sağlık hizmetleri alanı acil tıp teknisyenliği dalından mezun olan öğrenciler, kazandıkları yeterlikler doğrultusunda;

1. Hastane acil servisinde (üniversite, devlet, özel), 2. Komuta kontrol merkezinde,

Acil yardım istasyonunda (kara ambulansı)

Hava ambulansında,

Deniz ambulansında,

3. Özel ambulans servisinde çalışabilirler.

EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında öğrenci yetiştiren sağlık meslek liselerinde uygulanmaktadır.

2. Programın uygulanabilmesi için acil sağlık hizmetleri alanı, standart donanım ve mesleğin gerektirdiği ekipmanın bulunduğu okul laboratuvarının kurulması sağlanmalıdır.

6

3. İşletmelerde beceri eğitimi dersi; komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu (112 ambulans servisi), hastane acil servisi, ameliyathane, yoğun bakım ünitesi, doğum salonunda dönüşümlü olarak işlenmelidir. Her öğrencinin işletmelerde beceri eğitimi dersi, dönüşümlü olarak iş başında, alan uzmanı ve acil tıp teknisyenliği öğretmenlerinin gözetiminde verilmelidir.

EĞİTİMCİLER Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin ders başarıları belirlenir.

BELGELENDİRME 1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin alan/dal ile ilgili aldığı tüm ders ve

modüller diploma ekinde belirtilir.

EĞİTİM SÜRESİ

1. Alan programının toplam eğitim süresi 4 eğitim-öğretim yılıdır.

2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, acil tıp teknisyenliği dalı haftalık ders ç izelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır.

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Modüler öğretime yönelik, ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır: 1. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem

ve teknikler uygulanır. 2. Öğrenciler bireysel öğrenmeye teşvik edilir. 3. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 4. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 5. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir. 6. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir.

İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR

Öğrencilerin yetiştirilmesinde programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konusunda; Sağlık Bakanlığı, il sağlık müdürlüğü, üniversite, özel ve devlet hastaneleri, komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu, özel ambulans servisi, il emniyet müdürlüğü, afet ve acil durum il müdürlüğü, gençlik ve spor il müdürlüğü, itfaiye daire başkanlığı, aile hekimliği, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları ile iş birliği yapılır.

7

ÖĞRENCİ KAZANIMLARI

Programın sonunda dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerilere sahip

olacaktır. 2. Ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel

yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alanla ilgili temel bilgi ve becerilere sahip olacaktır. 4. Dal/meslek ile ilgili bilgi ve becerilere sahip

olacaktır. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği mesleki yeterlikleri

kazanacaktır.

EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ

1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitim-öğretim uygulamaları yapılır.

2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir.

3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir.

8

ANADOLU SAĞLIK MESLEK LİSESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI

(ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ DALI)

HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ

DERS KATEGORİLERİ DERSLER 9.

SINIF 10.

SINIF 11.

SINIF 12.

SINIF

ORTAK DERSLER

(*) DİL VE ANLATIM 2 2 2 2

TÜRK EDEBİYATI 3 3 3 3

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ 1 1 1 1

TARİH 2 2 - -

T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 -

COĞRAFYA 2 2 - -

MATEMATİK 6 6 - -

FİZİK 2 2 - -

KİMYA 2 2 - -

BİYOLOJİ 3 3 - -

YABANCI DİL 6 2 3 3

FELSEFE - - 2 -

BEDEN EĞİTİMİ/GÖRSEL SANATLAR/MÜZİK 2 - 1 -

TRAFİK VE İLK YARDIM - - - 1

TOPLAM 31 25 14 10

AL

AN

/ D

AL

DE

RS

LE

Rİ

ALAN ORTAK DERSLERİ

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 - - -

(*) ANATOMİ VE FİZYOLOJİ 6 - - -

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM 2 - - -

SAĞLIK PSİKOLOJİSİ - 2 - -

ENFEKSİYONDAN KORUNMA - 2 - -

FARMAKOLOJİ - 3 - -

DAL DERSLERİ

ACİL SAĞLIK SİSTEMİ - 3 - -

TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI - 5 - -

(*) YAŞAM DESTEĞİ - 5 - -

TRAVMALARDA ACİL YARDIM - - 3 -

(*) TIBBİ ACİLLER - - 5 -

* (**) İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ

- - 8 -

* (**) İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ

- - 8 -

ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ - - - 3

OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM - - - 2

* (**) İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ

- - - 8

* (**) İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ

- - - 8

* (**) İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ

- - - 8

ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 10 20 24 29

SEÇMELİ DERSLER TOPLAMI 1 - 4 2

REHBERLİK VE YÖNLENDİRME 1 1 1 1

GENEL TOPLAM 43 46 43 42

(*) Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca yılsonu başarı puanı ile başarılı

sayılmayacak derslerdir.

(**) Öğrencilerin bu derslerin eğitimlerini işletmelerde görmeleri esastır.

9

PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

Acil Sağlık Hizmetleri Acil Tıp Teknisyenliği Dalı Çerçeve Öğretim Programı, programın genel amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak alan ortak dersleri ve dal dersleri ile bu derslerin altında yer alan modüllerden oluşmaktadır.

Program 4 yıl olarak tasarlanmıştır. 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda ortak, alan ortak ve

dal dersleri yer almaktadır. Derslerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır.

Haftalık ders dağıtım çizelgesinde yer alan işletmelerde beceri eğitimi dersleri

dışındaki alan/dal dersleri, okulda atölye/laboratuvar ortamında işlenir. Programın verimliliğini artırmak amacıyla derslerde yapılandırılmış ortamların yanı sıra gerçek uygulama ortamlarında da eğitim ve öğretim yapılmalıdır.

Programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama

konularında Sağlık Bakanlığı ve ilgili birimleri ile eğitim araştırma hastaneleri, üniversite hastaneleri, üniversitelerin ilgili bölümleri, sivil toplum örgütleri, sektörde yer alan kurum, kuruluş, firmalar ve meslek elemanları ile iş birliği yapılmalıdır.

Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarının bir bütün

olarak verilmesi gerektiğinden alan/dal dersleri uygulamalı ders kapsamında değerlendirilmelidir.

Haftalık ders çizelgelerinde; ortak dersler ve alan/dal dersleri belirtilmiştir. Alan/dal dersleri modüllerden oluşmaktadır. Bu derslerdeki her modülün içeriğini öğrencilere kazandırmak için tasarlanan toplam öğrenme süresi, 40 saat olarak planlanmıştır. Bu süre; öğretmen rehberliğinde ve öğrencinin kendi kendine çalışacağı süreleri kapsamaktadır. Örneğin, 40/32 olarak belirlenmiş bir modülün; 32 saati öğretmen rehberliğinde çalışılacak süreyi, kalan 8 saat ise öğrencinin kendi kendine bağımsız olarak çalışacağı süreyi göstermektedir.

10

PROGRAMDA YER ALAN DERSLER

1. ORTAK DERSLER

Talim ve Terbiye Kurulunun belirlemiş olduğu dersler, ders saatleri ve

programlar, ortak ders olarak uygulanır.

2. ALAN ORTAK/DAL DERSLERİ

Acil sağlık hizmetleri alanında yer alan meslekler için temel bilgi ve becerileri

kapsayan ders grubunu oluşturur. Dal dersleri içinde (*) ile belirtilen dersler, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim

Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir.

Acil sağlık hizmetleri alanında yer alan meslekler için yıl sonu başarı ortalaması

ile başarılı sayılmayacak dersler tabloda verilmiştir.

ALAN/DAL YIL SONU BAŞARI ORTALAMASI İLE BAŞARILI

SAYILMAYACAK DERSLER

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI/

ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ DALI

Anatomi ve Fizyoloji

Yaşam Desteği

Tıbbi Aciller

İşletmelerde Temel Sağlık Uygulamaları Beceri Eğitimi

İşletmelerde Yaşam Desteği Beceri Eğitimi

İşletmelerde Travmalarda Acil Yardım Beceri Eğitimi

İşletmelerde Tıbbi Aciller Beceri Eğitimi

İşletmelerde Olağan Dışı Durumlarda Kurtarma ve Acil Yardım Beceri Eğitimi

11

ALAN ORTAK DERSLERİ Acil sağlık hizmetleri alanı ile ilgili ortak yeterlikleri ve dallara ait mesleki

yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan derslerdir. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ Bilgisayar donanımı, işletim sistemi, ofis programları ve güvenli İnternet kullanımı

ile ilgili temel bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye; bilgisayar donanım ve işletim sistemini kullanma, ofis

programları ile doküman hazırlama ve güvenli internet kullanma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Bilgisayara Giriş 40/16 Bilgisayar donanım ve işletim sistemini kullanmak

Ofis Programları 40/32 Ofis programları ile doküman hazırlamak

Güvenli İnternet 40/16 Güvenli internet kullanmak

ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Vücudun temel yapısı ile vücudu oluşturan organ ve sistemlerin yapı ve işlevleri

ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, vücudun temel yapısı, hareket, sinir, endokrin, dolaşım,

solunum, sindirim, boşaltım ve üreme sistemleri, vücut sıvıları, elektrolitleri ve kan ile duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Vücudun Temel Yapısı 40/16 Vücudun temel yapısını ayırt etmek

Hareket Sistemi 40/24 Hareket sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Sinir Sistemi 40/16 Sinir sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Endokrin Sistem 40/8 Endokrin sistemin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Vücut Sıvıları, Elektrolitleri ve Kan

40/8 Vücut sıvıları, elektrolitleri ve kanın yapı ve işlevlerini ayırt etmek

Dolaşım Sistemi 40/24 Dolaşım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Solunum Sistemi 40/16 Solunum sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Sindirim Sistemi 40/16 Sindirim sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

12

Boşaltım Sistemi 40/8 Boşaltım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Üreme Sistemi 40/16 Üreme sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt

etmek

Duyu Organları 40/16 Duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt

etmek SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM İletişim süreci, kişiler arası iletişim, toplumsal gruplarla iletişim ve sağlık

hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, iletişim sürecini ayırt etme, kişiler arası iletişim kurma,

toplumsal gruplarla iletişim kurma ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

İletişim Süreci 40/24 İletişimin sürecini ayırt etmek

Kişiler Arası İletişim 40/16 Kişiler arası iletişim kurmak

Toplumsal İletişim 40/24 Toplumsal gruplarla iletişim kurmak

Sağlıkta İletişim 40/24 Sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurmak

SAĞLIK PSİKOLOJİSİ

Psikolojinin etkileri ve kişilik özellikleri, hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek, duyguları kontrol etme, afet ve travmalarda psikolojik destek sağlama ile ilgili bilgilerin verildiği derstir.

Bu derste öğrenciye, psikolojinin etkilerini ayırt etme, kişilik özelliklerini

ayırt etme, duyguları kontrol altına alma, hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek sağlama, afet ve travmalarda psikolojik destek sağlama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Psikolojinin Etkileri 40/16 Psikolojinin etkilerini ayırt etmek

Kişilik Özellikleri 40/16 Kişilik özelliklerini ayırt etmek

Duyguları Kontrol Etme 40/16 Duyguları kontrol altına almak

Hasta/Yaralı ve Yakınlarına Psikolojik Destek

40/24 Hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek sağlamak

Afet ve Travmalarda Psikolojik Destek

40/16 Afet ve travmalarda psikolojik destek sağlamak

13

FARMAKOLOJİ İlaçlarla ilgili genel bilgiler ile ilaçların endikasyonları, yan etkileri,

kontrendikasyonları hakkında bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, farmakoloji ile ilgili temel kavramları ayırt etme, otonom sinir

sistemi, santral sinir sistemi, dolaşım sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi, üriner sistem, endokrin sisteme etkili ilaçlar ve otokoidleri, kemoterapötik ilaçları ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

İlaçlara Giriş 40/16 Farmakoloji ile ilgili temel kavramları ayırt etmek

Otonom Sinir Sistemi İlaçları 40/16 Otonom sinir sistemine etkili ilaçları ayırt etmek

Santral Sinir Sistemi İlaçları 40/16 Santral sinir sistemine etkili ilaçları ayırt etmek

Dolaşım Sistemi İlaçları 40/16 Dolaşım sistemine etkili ilaçları ayırt etmek

Solunum Sistemi İlaçları 40/8 Solunum sistemine etkili ilaçları ayırt etmek

Sindirim Sistemi İlaçları 40/8 Sindirim sistemine etkili ilaçları ayırt etmek

Üriner Sistem İlaçları 40/16 Üriner sisteme etkili ilaçları ayırt etmek

Kemoterapötik İlaçlar 40/16 Kemoterapötik ilaçları ayırt etmek

Endokrin Sistem İlaçları ve Otokoidler

40/16 Endokrin sisteme etkili ilaçları ve otokoidleri ayırt etmek

ENFEKSİYONDAN KORUNMA

Enfeksiyon hastalıkları, etmenleri, bağışıklama ve dekontaminasyon ile ilgili

bilgilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri ayırt etme,

enfeksiyon hastalıklarını ayırt etme, enfeksiyon hastalıklarından korunma ve dekontaminasyon sağlama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Enfeksiyon Etmenleri 40/16 Enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri ayırt etmek

Enfeksiyon Hastalıkları 40/32 Enfeksiyon hastalıklarını ayırt etmek

Bağışıklama 40/16 Enfeksiyondan hastalıklarından korunmak

Dekontaminasyon 40/16 Dekontaminasyon sağlamak

14

DAL DERSLERİ Acil sağlık hizmetleri alanı, acil tıp teknisyenliği dalı mesleğinin yeterliklerini

kazandıracak okul ve işletmelerde uygulanan derslerdir. Dal dersleri üç yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir.

ACİL SAĞLIK SİSTEMİ Sağlık meslekleri etiği, acil sağlık hizmetlerinin yapısı, haberleşme operasyon

programı, haberleşme ve istatistiksel işlemler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, sağlık meslekleri etiğine uygun çalışma, acil sağlık

hizmetlerini sınıflandırma, haberleşme operasyon programını kullanma, haberleşmeyi sağlama ve istatistiksel işlemleri yapma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Sağlık Meslekleri Etiği 40/16 Meslek etiğine uymak

Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı

40/24 Acil sağlık hizmetlerini sınıflandırmak

Haberleşme 40/24 Birimler arası haberleşmeyi sağlamak

Haberleşme Operasyon Programı

40/24 Haberleşme operasyon programını kullanmak

İstatistiksel İşlemler 40/16 İstatistiksel işlemleri yapmak

TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI

Aseptik teknikler, vital bulgular, hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç/sıvı

uygulama, boşaltım uygulamaları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, aseptik tekniklere uygun çalışma, vital bulguları alma,

hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç/sıvı uygulama ve boşaltım tekniklerini uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Aseptik Teknikler 40/16 Aseptik tekniklere uygun çalışmak

Vital Bulgular 1 40/16 Vital bulguları ölçmek

Vital Bulgular 2 40/16

Acil Durumlarda Verilen Pozisyonlar

40/16 Hasta/yaralıya pozisyon vermek

İlaç Uygulamalarına Giriş 40/16 İlaç hazırlığı ve uygulama yapmak

15

İntramüsküler (Kas İçi) İlaç Uygulama

40/24 İntramüsküler ilaç uygulamak

İntravenöz (Damar İçi) İlaç/Sıvı Uygulama

40/24 İntravenöz ilaç/sıvı uygulamak

Deri Tabakalarına İlaç Uygulama

40/16 Deri tabakalarına ilaç uygulamak

Boşaltım Uygulamaları 40/24 Mide ve mesaneye sonda uygulamak

YAŞAM DESTEĞİ Güvenliği sağlama, hasta/yaralının değerlendirilmesi, temel yaşam desteği,

oksijen uygulama, havayolu kontrolü, elektrokardiyografi, defibrilasyon ve monitörizasyon ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir.

Bu derste öğrenciye, güvenliği sağlama, hasta/yaralıyı değerlendirme, temel

yaşam desteği protokollerini uygulama, oksijen uygulama, hava yolu kontrolünü sağlama, kalp ritim bozukluklarını ayırt etme, defibrilasyon ve monitörizasyon uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Güvenliği Sağlama 40/16 Kendinin ve olay yerinin güvenliğini sağlamak

Hasta/Yaralının Birinci Değerlendirmesi

40/16 Hasta/yaralının birinci değerlendirmesini yapmak

Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirmesi

40/16 Hasta/yaralının ikinci değerlendirmesini yapmak

Temel Yaşam Desteği Protokolleri

40/32 Temel yaşam desteği sağlamak

Yabancı Cisme Bağlı Solunum Yolu Tıkanmaları

40/16 Yabancı cisme bağlı solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım ve acil bakım uygulamak

Oksijen Uygulama 40/16 Hasta/yaralıya oksijen uygulamak

Acil Hava Yolu Kontrolü 1 40/16 Acil hava yolu kontrolünü sağlamak

Acil Hava Yolu Kontrolü 2 40/24

EKG (Elektrokardiyografi) 40/24 Kalp ritim bozukluklarını ayırt etmek

Defibrilasyon ve Monitörizasyon

40/16 Defibrilasyon ve monitörizasyon uygulamak

16

TRAVMALARDA ACİL YARDIM

Kanamalar, şok ve travmalar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir.

Bu derste öğrenciye, kanamalar, şok ve travmalarda acil yardım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Kanamalar 40/24 Kanamalarda acil yardım uygulamak

Şok 40/24 Şokta acil yardım uygulamak

Travmalar 1 40/32 Travmalarda acil yardım uygulamak

Travmalar 2 40/32

TIBBİ ACİLLER Sistem hastalıkları, gebelik ve doğum ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, sistem hastalıkları, gebelik komplikasyonları, doğum ve

komplikasyonlarında acil bakım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Solunum Acilleri 40/24 Solunum sistemi hastalıklarında acil bakım uygulamak

Kardiyak Aciller 40/32 Kardiovasküler sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak

Sindirim ve Metabolik Aciller 40/24 Sindirim sistemi ve metabolik hastalıklarda acil bakım uygulamak

Nörolojik Aciller 40/24 Nörolojik hastalıklarda acil bakım uygulamak

Psikiyatrik Aciller 40/16 Psikiyatrik hastalıklarda acil bakım uygulamak

Hareket, Ürogenital Sistem ve Kan Hastalıkları

40/16 Hareket, ürogenital sistem ve kan hastalıklarında acil bakım uygulamak

Gebelik ve Komplikasyonları 40/16 Gebelik komplikasyonlarında acil bakım uygulamak

Doğum ve Komplikasyonları 40/32 Doğum eylemine yardımcı olmak

ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ Kurtarma, triaj, hasta taşıma teknikleri, ambulanslar, mesleki hak ve

sorumluluklar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, triaj uygulama, hasta/yaralıyı kurtarma, hasta/yaralıyı

taşıma, ambulansları ayırt etme, mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

17

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Triaj 40/24 Triaj uygulamak

Kurtarma 40/16 Hasta/yaralıyı kurtarmak

Hasta/Yaralı Taşıma Teknikleri 40/24 Hasta/yaralıyı taşımak

Ambulanslar 40/24 Ambulansları ayırt etmek

Mesleki Hak ve Sorumluluklar 40/16 Mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etmek

OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM Afetlerde acil sağlık hizmetleri, çevresel aciller, kimyasal, biyolojik, radyasyon ve

nükleer (KBRN) tehlikeler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, afetlerde acil sağlık hizmetleri, çevresel aciller ile kimyasal,

biyolojik, radyasyon ve nükleer (KBRN) tehlikelerde acil yardım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.

Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler

Afetlerde Acil Sağlık Hizmetleri 40/16 Afetlerde acil sağlık hizmetlerini ayırt etmek

Çevresel Aciller 1 40/24 Çevresel acillerde acil yardım uygulamak

Çevresel Aciller 2 40/16

Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Tehlikelerde Acil Yardım

40/24 KBRN tehlikelerde acil yardım uygulamak

İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ İşletmelerde beceri eğitimi, okul atölye/laboratuvar ortamında işlenen derslerin

işletmelerde gerçek ortamda pekiştirilmesi amacıyla yapılır. 11. sınıf işletmelerde beceri eğitimi derslerinin modülleri, 10. sınıf modüllerinden

oluşturulmuştur. 12. sınıf işletmelerde beceri eğitimi derslerinin modülleri ise 11 ve 12. sınıf modüllerinden oluşturulmuştur.

İşletmelerde beceri eğitimi kapsamında verilecek modülün adı ve hangi dersin

altında işleneceği ilgili tabloda belirtilmiştir. Çeşitli nedenlerle işletmelerde kazandırılamayan modüller, telafi programına (Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği Madde: 183) göre tamamlanır.

İşletmelerde beceri eğitimi dersinin içeriği; acil sağlık sistemi, temel sağlık

uygulamaları, yaşam desteği, travmalarda acil yardım, tıbbi aciller, olağan dışı durumlarda acil yardım ve acil kurtarma teknikleri derslerinin modüllerinden oluşur.

18

İşletmelerde beceri eğitimi dersleri, koordinatör öğretmen, alan öğretmeni ve sektör temsilcisi kararıyla planlanarak uygulanır.

Alan ortak/dal derslerinin temel özellikleri gereği, öğrencinin teorik bilgiyi

davranışa dönüştürebilmesi için sağlık kuruluşlarında birebir acil sağlık hizmetlerine katılmaları gerekmektedir. Bu amaçla işletmelerde beceri eğitimi dersi; 11. sınıfta işletmelerde temel sağlık uygulamaları beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde yaşam desteği beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, 12. sınıfta işletmelerde travmalarda acil yardım beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde tıbbi aciller beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde olağan dışı durumlarda kurtarma ve acil yardım beceri eğitimi dersi haftada 8 saat olarak uygulanır.

Acil sağlık hizmetleri alanı acil tıp teknisyenliği dalında okuyan öğrencilerin beceri eğitimleri, öğretmen gözetiminde 11 ve 12. sınıfta komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu, hastane acil servisi, yoğun bakım ünitesi, ameliyathane ve doğum salonunda rotasyonlu olarak uygulanır.

İşletmelerde beceri eğitimi, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği’nin ilgili

hükümlerine göre yapılır. İşletmelerde beceri eğitimi kapsamında yürütülecek eğitim faaliyetlerinde yapılacak planlama dâhilinde, programda yer alan modüllerin sektörde eşleşebileceği bölümlerde dönüşümlü olarak çalışılması sağlanmalıdır.

İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ

Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler

Aseptik Teknikler Aseptik tekniklere uygun çalışmak

Vital Bulgular 1 Vital bulguları ölçmek

Vital Bulgular 2

Acil Durumlarda Verilen Pozisyonlar Hasta/yaralıya pozisyon vermek

İlaç Uygulamalarına Giriş İlaç hazırlığı ve uygulama yapmak

İntramüsküler (Kas İçi) İlaç Uygulama İntramüsküler ilaç uygulamak

İntravenöz (Damar İçi) İlaç/Sıvı Uygulama

İntravenöz ilaç/sıvı uygulamak

Deri Tabakalarına İlaç Uygulama Deri tabakalarına ilaç uygulamak

Boşaltım Uygulamaları Mide ve mesaneye sonda uygulamak

Sağlık Meslekleri Etiği Meslek etiğine uymak

Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı Acil sağlık hizmetlerini sınıflandırmak

Haberleşme Birimler arası haberleşmeyi sağlamak

Haberleşme Operasyon Programı Haberleşme operasyon programını kullanmak

İstatistiksel İşlemler İstatistiksel işlemleri yapmak

19

İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ

Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler

Güvenliği Sağlama Kendinin ve olay yerinin güvenliğini sağlamak

Hasta/Yaralının Birinci Değerlendirmesi

Hasta/yaralının birinci değerlendirmesini yapmak

Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirmesi

Hasta/yaralının ikinci değerlendirmesini yapmak

Temel Yaşam Desteği Protokolleri Temel yaşam desteği sağlamak

Yabancı Cisme Bağlı Solunum Yolu Tıkanmaları

Yabancı cisme bağlı solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım ve acil bakım uygulamak

Oksijen Uygulama Hasta/yaralıya oksijen uygulamak

Acil Hava Yolu Kontrolü 1 Acil hava yolu kontrolünü sağlamak

Acil Hava Yolu Kontrolü 2

EKG (Elektrokardiyografi) Kalp ritim bozukluklarını ayırt etmek

Defibrilasyon ve Monitörizasyon Defibrilasyon ve monitörizasyon uygulamak

İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ

Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler

Solunum Acilleri Solunum sistemi hastalıklarında acil bakım uygulamak

Kardiyak Aciller Kardiovasküler sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak

Sindirim ve Metabolik Aciller Sindirim sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak

Nörolojik Aciller Nörolojik hastalıklarda acil bakım uygulamak

Psikiyatrik Aciller Psikiyatrik hastalıklarda acil bakım uygulamak

Hareket, Ürogenital Sistem ve Kan Hastalıkları

Hareket, ürogenital sistem ve kan hastalıklarında acil bakım uygulamak

Gebelik ve Komplikasyonları Gebelik komplikasyonlarında acil bakım uygulamak

Doğum ve Komplikasyonları Doğum eylemine yardımcı olmak

20

İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ

Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler

Kanamalar Kanamalarda acil yardım uygulamak

Şok Şokta acil yardım uygulamak

Travmalar Travmalarda acil yardım uygulamak

İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ

Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler

Triaj Triaj uygulamak

Kurtarma Hasta/yaralıyı kurtarmak

Hasta/Yaralı Taşıma Teknikleri Hasta/yaralıyı taşımak

Ambulanslar Ambulansları ayırt etmek

Mesleki Hak ve Sorumluluklar Mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etmek

Afetlerde Acil Sağlık Hizmetleri Afetlerde acil sağlık hizmetlerini ayırt etmek

Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Tehlikelerde Acil Yardım

KBRN tehlikelerde acil yardım uygulamak

Çevresel Aciller Çevresel acillerde acil yardım uygulamak

YAZ UYGULAMASI

Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği’nin 58. maddesi gereği alan/dal öğrencileri 11. sınıf ders kesiminden sonra yapılan ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarından sonra 20 iş günü yaz uygulaması yapar. Yaz uygulaması programı 9,10 ve 11. sınıf alan/dal dersleri modüllerinden oluşur.

3. SEÇMELİ DERSLER

Seçmeli derslerin çizelgede belirtilen haftalık ders saati kadar alınması zorunludur. Seçmeli dersler, Talim ve Terbiye Kurulunun 20.07.2010 tarih ve 76 sayılı Kararı ile kabul edilen “Ortaöğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgeleri” ekinde belirtilen Anadolu sağlık ve sağlık meslek liseleri “Seçmeli Dersler” tablosundan seçilir.

Seçmeli dersler, okulda zümre öğretmenleri tarafından, program

koordinatörlerinin iş birliğinde, alanın ve mesleklerin özellikleri doğrultusunda belirlenir. Derslerin seçiminde, varsa o derse ait diğer programlar sıra takip edilerek önceden alınması gereken dersler göz önünde bulundurulur.