ADR Skin_คู่มือติดตามอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นจากผิวหนัง

Embed Size (px)

DESCRIPTION

คู่มือการติดตามอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นจากผิวหนังADR skin monitoring

Citation preview

  • ( Skin disorders )

    63

    (Skin Disorders)

    (APR Center)

    ISBN : 974-8071-69-3

  • (Skin Disorders)

    (APRM Center)

    ISBN : 974-8071-69-3

  • : (Skin Disorders)

    . () . ()

    ( ISBN )ISBN 974-8071-69-3

    1: .. 2542 1,000 2: .. 2542 1,000 3: .. 2542 1,000 4: .. 2542 1,000

    (APRM Center) . . . 11000 . 0-2590-7261 0-2590-7253Email address: [email protected]

  • I () .. 2526 .. 2540 23,905 46,173 21,645 46.17 .. 2540 4,434 7,227 4,105 56.80%

    . : (Skin Disorders)

    .

  • II

    I

    II

    III

    IV

    1 : 1

    2 : (Pathogenesis) 5

    3 : 10 Maculo-papular rash 10 Urticaria () 19 Fixed drug eruptin ( EM ) 25 Erythema multiforme 27 Toxic epidermal necrolysis ( TEN Lyells syndrome) 35 Exfoliative dermatitis ( Erythroderma ) 39 Eczematous drug eruption 45 Acneiform drug eruption 46 Drug-induced alopecia 47 Drug-induced hyperpigmentation 48 Photosensitive drug eruption 48 Erythema nodosum 53 Vasculitis 54 Bullous eruption 57

    4 : 59

    62

  • III

    1 3

    2 4

    3 Maculo-popular rash 10

    4 14

    5 Reaction rate 500 15

    6 Urticaria 19

    7 Fixed drug eruption 25

    8 Erythema multiforme 27

    9 TEN (Lyells syndrome) 36

    10 TEN (Lyells syndrome) 36

    11 TEN SSSS 38

    12 Exfoliative dermatitis or Erythroderma 40

    13 Eczema 45

    14 Acne and Pustules 46

    15 48

    16 Phototoxic reactions 49

    17 Photoallergic reactions 49

    18 Erythema nodosum 53

    19 Vasculitis 54

    20 Bullous eruption 57

  • IV

    1,2,3 4 Maculo-popular rash (macule) (papule)

    5 Maculo-popular rash (purpula)

    6 Maculo-popular rash (papular eruption)

    7 Maculo-popular rash (rubelliform rash)

    8,9,10 11 Maculo-popular rash (marbelliform rash) rubelliform rash

    12 (urticaria) (erythema) (wheal)

    13 (urticaria) (erythema) (wheal)

    14 (urticaria) (erythema) (wheal)

    15 (urticaria) (angioedema)

    16 (urticaria) (angioedema)

    17 erythema annulare centrifugum

    18 Fixed drug eruption

    19 Fixed drug eruption

    20,21 22 Fixed drug eruption

    17

    17

    17

    18

    18

    23

    23

    23

    23

    23

    23

    24

    24

    24

  • V ()

    23,24,25 26 31

    27 31

    2829 32

    30,31 32 32

    33 32

    34,35 36 33

    37 38 33

    39 40 33

    41 33

    42 43 41

    44,45,46 47 41

    48,49 50 42

    51 42

    52 43

    53,54,55 56 43

    57 58 44

    Erythema multiform (EM) target lesion

    Erythema multiform (EM)

    Erythema multiform (EM)

    Erythema multiform (EM) Amoxycilin Mefenamic acid Erythema multiform (EM)

    Stevens Johnson syndrome Carbamazepine Stevens Johnson syndrome 2 Toxic epidermal necrolysis (TEN) Phenytoin Toxic epidermal necrolysis (TEN) Exfoliative dermatitis Cotrimoxazole Exfoliative dermatitis Hyderchlorothiazide Eczematous drug eruption Piroxicam Eczematous drug eruption contact dermatitis Sulfanilamide Eczematous drug eruption contact dermatitis Diclofenac Diclofenac Eczema Eczematous drug eruption Chlorpropamide

    Steroid acne Prednisolone 2

  • Pastular drug eruption Cotrimoxazole Anagen effluvium Anagen effluvium Drug-induced hyperpigmentation Clofazimine (Melasma) Hyperpigmentation Hyperpigmentation Cyclophosphamide Phototoxic drug eruption Amiodarone 4 pigment Phototoxic dermatitis Phototoxic drug eruption Diclofenac Eczema Phototoxic drug eruption Diclofenac gel Erythema nodosum Allergic vasculitis Hydrochlorothiazide Palpablepurpura Progressive pigmentary dermatosis 2 Bullous drug eruption Furosemide 6

    VI

    ()

    59

    606162

    6364 65

    66

    67 68

    69

    70,71 72

    73

    74

    75 76

    77 78

    79

    44

    444451

    5151

    51

    52

    52

    52

    52

    55

    55

    55

    56

  • V () 80 Bullous drug eruption Meladinine 56

    Phototoxic reaction 81 Bullous pimphigoid-like eruption NSAID 56 82 Lichenoid drug eruption diuretic 56

    lichen planus 83 84 Folliculitis Isotretinoin 2 56

  • ( Skin disorders )

    1

    1

    60

    .. 1993 2,303 54.44% .. 1994 3,360 51.24% .. 1995 3,901 47.38% .. 1996 4,352 28.81%

  • ( Skin disorders )

    2

    Boston Collaborative Drug Surveillance Programme . 1966 - 1982 39,665

    2%

    2 3 Penicillin, Sulfa, Blood product 1

    10-20%

    6 5% 15 40% case-fatalito ratio 2-12%

    ..2536-2539 450

  • ( Skin disorders )

    3

    2,3034,0782,220

    687619184282117

    816349268

    13-4

    11191

    56

    87.7% 7 11.7%

    1. Penicillin2. Sulfa ( Cotrimoxazole)3. Antituberculous drug4. NSAID ( Piroxicam )5. Phenytoin

    1 2

    1

    1 rash, rash erythematous

    .. (1993-1996)

    450-

    450---

    207 (46%)103 (22.8)63 (14%)

    --

    15 (33%)-

    6 (1.3%)-

    8 (1.77%)--

    23 (5.11%)25 (5.55%)

    19961993 19944,352

    10,0752,903

    7117203672492611698861562525132811121196

    3,9017,8383,7141,146

    951536244292150

    963335242918176

    179

    111

    3,3606,5893,3761,108

    961378261218120

    7337353124191816141053

    () Priritus Rash Rash, erythematous Rash, maculo-papular Urticaria Fixed drug eruption Steven-johnson syndrome Angioedema Erythema multiforme Rash, purpuric Exfoliative dermatitis Sweating increased Bullous Alopecia Toxic epidermal necrolysis Eczema Others

    1995

  • ( Skin disorders )

    4

    2,303

    54.55%(62.06%)(25.77%)(7.46%)

    11.32%10.86%1.60%

    maculo-papular rash, eczema, erythema mulitforme

    2

    2 antiinfective

    .. (1993-1996)

    143

    97 (67.8%)(86.6%)

    -(13.4%)

    28 (19.58%)11 (7.7%)

    1995 19961993 19944,352

    25.51%(60.10%)(27.70%)(8.88%)

    5.62%4.54%

    55.55%

    3,901

    51.71%(59.48%)(26.90%)(9.64%)

    9.85%2.68%15.65%

    ()1. System antiinfectives

    - Antiviotics- Chemotherapeutics- Antituberculous (excl.streptomycin)

    2. Musculo-sketetal system drugs3. Central nervous system drugs4. Antiparasitic drugs

    3,360

    52.02 %(66.22%)(22.52%)(7.46%)

    8.7%9.46%

    11.31%

  • ( Skin disorders )

    5

    2 I. Non-allergic adverse drug reactionII. Allergic adverse drug reaction

    I. NON-ALLERGIC ADVERSE DRUG REACTION

    1. Exaggerated toxicity

    1) Overdose

    2) bioavailability

    , gastro-intestinal tract , drug interaction 3)

    plasma binding protein Coumarin Phenylbutazone Phenylbutazone plasma binding protein

    4) Digoxin , Aminoglycoside Barbiturate, Phenytoin

    5) bioavailability, plasma binding protein, rate of metabolism, rate of excretion, receptorsite, -

    2. drug metabolism metabolism drug metabolism smooth endoplasmic reticulum microsomal mixed function oxidase system cytochrome P450 enzyme cytochrome P450 enzyme

    2 (Pathogenesis)

  • ( Skin disorders )

    6

    (polymorphic) drug metabolism drug metabolite

    drug metabolism INH

    idiosyncrasy cytochrome P450

    3. enzyme protein enzyme epoxide hydrolase Phenytoin

    epoxide hydrolase toxic metabolite Phenytoin Arylamines dilantin hypersensitivity syndrome maculo-papular rash toxic epidermal necrolysis Phenytoin Phenobarbiturate,Carbamazipine

    acetylation slow acetylator Hydralazine, Procainamide, Sulfonamide slow acetylator

    enzyme enzyme Coumarinnecrosis heterozygote deficiency protein C Coumarin protein C thrombosis

    G-6-PD deficiency enzyme G-6-PD oxidation

    INH

    Acetyl isoniazid

    Acetyl hydrazine

    Reactive metabolite

    Hepatic molecules

    Hepatic necrosis

    Acetylation

    Hydrolysis

    Cytochrome P450

  • ( Skin disorders )

    7

    4. Anaphylactoid reaction immediate-typed hypersensitivity IgE

    1) mast cell Histamine Opiates,Polymyxin B , d-Tubocurarine , Radiocontrast media

    2) complement mediator radiocontrast media

    3) prostaglandins enzyme-cyclooxygenase pathway leukotriene mast cell Aspirin, NSAID

    5. Cumulative toxicity metabolite cell tissue

    - Arsenic diffuse macular pigment, skin cancer- Hypervitamin A - Phenothiazine slate gray pigmentation

    6. Ecologic change normal flora organism candida

    7. Secondary side effect - Antihistamine - Systemic steroid - Isotretinoin psoriasis - Oral contraceptive porphyria

    II. ALLERGIC ADVERSE DRUG REACTION

    4 Gells and Coombsclassification

    1. Immediate type hypersensitivity reaction2. Cytotoxic type hypersensitivity reaction3. Immune complex type hypersensitivity reaction4. Delayed type hypersensitivity reaction

  • ( Skin disorders )

    8

    1. Immediate type hypersensitivity reactionImmediate type hypersensitivity reaction anaphylactic type allergic drug

    eruption Penicillin 2000Kd hapten drug metabolism reactive Penicillin metabolism Penicilloyl , Penicillic acid Penicillamine

    protein drug-protein conjugate complete antigen plasma cell IgE IgE mast cell basophil IgE 2 molecule mast cell basophil permeability histamine

    Immediate reaction , bronchospasm, laryngeal edema, wheeze, rhonchi, hypotension anaphylactic shock

    Accelerated reaction 1-72 , laryngeal edema

    Late reaction 72

    2. Cytotoxic type hypersensitivity reactionCytotoxic type hypersensitivity reaction antibody

    3

    1) tissue hapten antibody

    - Penicillin-induced hemolytic anemia- Quinine-induced thrombocytopenia

    2) antibody drug-antibody complex platelete, WBC

    3) antibody tissue-specific antigen Methyldopa antibody red blood cell hemolysis

  • ( Skin disorders )

    9

    3. Immune complex type hypersensitivity reaction Immune complex type hypersensitivity reaction Serum sickness type Arthus

    reaction imune complex antibody antibody 5 7 antibody IgE IgM immune complex complement inflammation (vasculitis) , vasculitis, maculo-papular rash erythema multiforme

    4. Delayed type hypersensitivity reaction Delayed type hypersensitivity reaction

    allergic contact dermatitis eczema eczema maculo-papular rash, fixed drug eruption, erythemanodosum, lichenoid eruption

    antigen(hapten) () Langerhanscell antigen lymphocyte lymphocyte lymph node lymph node lymphocyte sensitized - T cell sensitization phase 14

    sensitized lymphocyte lymphocyte lymphokines (inflammation)

  • ( Skin disorders )

    10

    450

    1. Maculo-papular rash 207 (46.00%)2. Urticaria,Angioedema 103 (22.80%)3. Fixed drug eruption 63 (14.00%)4. Eczema 23 (5.11%)5. Erythema multiforme, Stevens Johnson syndrome 15 (3.33%)6. Photosensitive 11 (2.44%)7. Acneiform drug eruption 9 (2.00%)8. Bullous/oral ulcer 8 (1.77%)9. Exfoliative dermatitis 6 (1.33%)

    ( : . . )

    MACULO - PAPULAR RASH

    Maculo-papular rash (maculo-papular eruption) ( 3) eczema, photosensitive,erythema multiforme

    3 Maculo-papular rash

    3

    5% 1-5% AmikacinApalcillinAzlocillinBacampicllinCarbenicillinCephalosporinChloramphenicolCyclacillinDihydrostreptomycinEpicillinErythromycinFlucloxacillinGentamicinMezlocillin

    Antibiotics

    AmoxicillinAmpicillinMiconazoleNovobiocin

    StreptomycinTalampicillin

  • ( Skin disorders )

    11

    3 Maculo-papular rash () 5% 1-5%

    Antibiotics

    Sulfonamides andDerivatives

    Other Antiinfective Agents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirheumatics

    Neurologic andPsychiatric Drugs

    -

    Sulfamethoxazole(with Trimethoprim)

    Nalidixic acidThiabendazole

    Vidarabine

    AclofenacGold

    Metiazinic acidNaproxen

    d-PenicillaminePiroxicam

    CarbamazepineChlorpromazine

    MephenytoinMetisuximide

    Phenytoin

    OxacillinPenicillin GPenicillin VPhenethicillinPiperacillinPivampicillinPolymyxin BPropicillinRifampicinTetracyclineTicarcillinVancomycinSulfapyridineSulfadimethoxinSulfadoxineSulfamethoxazoleSulfamethoxypyridazineSulfisoxazoleAcyclovirp-Aminosalicylic acidCapreomycinChloroquineDapsoneNitrofurantoinQuinacrineQuinineThioacetazoneTrimethoprimAcetylsalicylic acidAzapropazoneBucloxic acidDiclofenacIndomethacinMeclofenamateMefenamic acidMetamizoleNifulmic acidPhenylbutazoneSulindacEthiosuximideImipramineIsocarboxazidMaprotilineOpipramolPhenobarbitalPrimidone

  • ( Skin disorders )

    12

    3 Maculo-papular rash ()

    Maculo - papular rash 2 Macule

    1 . patch

    Papule Maculo - papular rash Rubelliform rash (rubella)

    macule papule Morbiliform rash (measles)

    rubelliform rash Papular rash (papular)

    exfoliative dermatitis

    ( : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988 )

    1-5%

    Neurologic andPsychiatric Drugs

    Antidiabetics

    Cytostatic Agents

    Diagnostic Aids

    Thyroid Drugs

    Cardiac Drugs

    Uricosaric Agents

    5%

    -

    Carbutamide

    BleomycinDauxorubicin

    Mitotane

    -

    Metamizole sodium (Dipyrone)Methimazole

    Captopril

    -

    PyritinolSerineIsopropylhydrazineSulthiameTrimethadioneChlorpropamideGlyburideGlymidineTolbutamideAsparaginaseCytarabineMelphalanDintrizoate sodiumIodipamideIothalanic acidMethylthiouracilThiouracilDisopyramidePrazosinProcanamideTribenosideAllopurinolProbenecid

  • ( Skin disorders )

    13

    (purpura)

    Lag period 2 Allopurinol, Phenytoin

    4 exfoliative dermatitis HIV Cloxacillin maculo-papular rash Cloxacillin

    maculo-papular rash

    macular-papular rash ( ) 2

    maculo-papular rash inflammation mediator ( 4) mediator maculo-papular rash Immune-complex type : hypersensitivity Phenytoin, Dapsone, Carbamazipine, Phenobarbiturate

    Amphotericin B Chemotherapy Dextran iron complexesDimercaprol Edetate calcium disodium StreptokinaseVaccine ( DPT)

  • ( Skin disorders )

    14

    4

    ( : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988 )

    Systemic route 7 - 10

    (Lymphadenopathy) Reactive hyperplasia Phyenytoin Pseudo-lymphoma syndrome

    Eosinophilia eonsinophil 20.6% eosinophil 5%

    1. 1)

    maculo-papular rash Rate of metrabolism elimination (half-life) Phenobarbital immunologix process

    2) reaction rate ( 5) reaction rate Systemic antiinfective, Musculo-skeletaldrug , CNS drug

    (Antiinfectious Drugs) p-Aminosalicylic acidCephalosporinsChloramphenicolErythromycinIsoniazidNetrofurantoinPenicillin

    PyrazinamideRifampicinSpectinomycinStreptomycinSulfonamidesTeracycline

    AllopurinolBarbituratesHydralazineIodineMethyldopaD-PenicillaminePhenobarbital

    ProcainamidePropylthiouracilQuinidineQounineSalicylates

  • ( Skin disorders )

    15

    2. Paracetamol Aspirin, Antihistamine3. Corticosteroid

    Systemic steroid Prednisolone 30-60 mg/ 3-5 2

    Topical steroid mild potency

    5 Reaction rate 500

    : Bigby M, Jicks H, Aendt K. Drug-induced cutaneous reactions. JAMA 1986 ;256 (24) : 3358-3363

    Amoxicillin Trimethoprim-sulfamethoxazole Ampicillin Semisynthetic penicillins Blood, whole human Penicillin G Cephalosporins Quinidine Gentamicin sulfate Packed red blood cells Mercurial diuretics Dipyrone (Metamizole sodium) Heparin Trimethohenzamide hydrochloride Nitrazepam Barbiturates Chlordiazepoxide Diazepam Propoxyphene Isoniazid Guaifenesin Chlorothiazide Furosemide Isophane insulin suspension Phenytoin Phytonadione Flurazepam hydrochloride Chloral hydrate

    Reaction rate ( 1000 )51.047.042.029.028.016.013.012.010.08.19.58.07.76.64.04.04.04.03.43.02.92.82.61.31.10.90.50.2

  • ( Skin disorders )

    16

  • ( Skin disorders )

    17

    Maculo-papular rash (Maculo-papular eruption)

    1 2

    3 4 1,2,3 4 : Maculo-papular rash ( maculo )

    (papule)

    5 : Maculo-papular rash ( purpula)

    6 : Maculo-papular rash (papular eruption)

  • ( Skin disorders )

    18

    7 : Maculo-papular rash (rubelliform rash)

    8 9

    10 11 8,9,10 11 : Maculo-papular rash (morbelliform rash) rubelliform rash

    Maculo-papular rash (Maculo-papular eruption)

  • ( Skin disorders )

    19

    5% 1-5% Antibiotics Novobiocin Amoxicillin

    (no longer available) Ampicillin Apalcillin Azlocillin Bacampicillin Carbenicillin Cephalosporin, (including the third generation) Cyclacillin Dicloxacillin Epicillin Floxacillin Griseofulvin Mezlocillin Oxacillin Penicillin G Penicillin V Phenathicillin

    URTICARIA

    Wheal

    (wheal) erythema wheal 24

    (Urticaria) angioedema 2-5 angioedema

    6 Urticaria

  • ( Skin disorders )

    20

    5% 1-5% PiperacillinPivampicillinPolymyxin BPropicillinTicarcillinVancomycinSulfamethoxypyridazineAcyclovirEthionamideIsoniazidPiperazineQuinacrineThalidomideThiabendazole

    AzapropazoneTolmetinBaclofenCarbamazepineEthiosuximideAmiodaroneProcainamideCarbuamideGlymidine sodiumMethimazoleThiouracilAluminum precipitatecd pollenExtractsEgg albumin in vaccines (Flu vaccine)

    Whole bloodPlaceboDiatrizoate sodiumIocetamic acidIoglycamic acid

    Antibiotics

    Sulfonamides

    Other Antiinfective Agents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirheumatics

    Neurologic andPsychiatric Drugs

    Cardiovascular Drugs

    Antidiabetic Drugs

    Thyriod Drugs

    ImmunotherapeuticsVaccines

    Blood and Blood ProductsPlacebo

    Diagnostic Agents

    -

    -

    -

    -

    -

    -

    -

    Antilymphocytic serumLevamisoleHorse serum

    --

    -

    6 Urticaria ()

    (Urticaria)

  • ( Skin disorders )

    21

    anaphylactic shock anaphylactic shock Penicillin

    (Urticaria) SLE

    (Urticaria) 3 1) Type I hypersensitivity reaction (anaphylactic type)2) Type III hypersensitivity reaction (immune complex-mediated)3) Anaphylactoid reaction

    Antihistamine Drug of choice antihistamine antihistamine H1 - receptor antagonist antihistamine 1-2

    Sedative H1 antihistamine - Chlorpheniramine - Cyproheptadine - Dimenhydramine - Hydroxyzine

    Non-sedative H1 antihistamine - Astemazole - Cetrizine Fexofenadine - Loratadine - Terfenadine *

    ( * Terfenadine Ketoconazole,Erythromycin)

    Antihistamine 2 H2- receptorantagonist Cimetidine,Ranitidine

    Adrenaline injection shock

  • ( Skin disorders )

    22

    Bronchodilator bronchospasm Prednisolone 30-60 mg / Prednisolone antiinflammation ( anaphylactic shock Hydrocortisone injection) Calamine lotion Soothing agent

  • ( Skin disorders )

    23

    ( Urticaria )

    12 : (urticaria) 13 : (urticaria) (erythema) (wheal) (erythema) (wheal)

    15 : (urticaria) (angioederma)

    14 : (urticaria) (erythema) (wheal)

    17 : erythema annulare centrifugum

    16 : (urticaria) (angioedema)

  • ( Skin disorders )

    24

    Fixed drug eruption

    18 : Fixed drug eruption

    19 : Fixed drug eruption

    20 21 22

    20,21 22 : Fixed drug eruption

  • ( Skin disorders )

    25

    Antibiotics

    Sulfonamides and Their Derivatives

    Cytostatic Drugs

    Cardiovascular Drugs

    FIXED DRUG ERUPTION

    1-2 10

    fixed drug eruption 30 24 fixed drug eruption fixed drug eruption

    Cotrimoxazole

    Fixed drug eruption Type III IV hypersensitivityreaction

    7 Fixed drug eruption 1%

    Chlortertracycline OxytetracyclineDemeclocycline Penicillin GDoxycycline Penicillin VErythromycin StreptomycinGriseofuvin TetracyclineMinocyclinePhthalylsufathiazole SulfamethoxydiazineSulfadiazine SulfaphenazoleSulfadimethoxine SulfasuxidineSulfamethoxazole SulfathiazoleSulfamethoxypyridaxine SalfaoxazoleHydroxyureaAmphetamine HydralazineDigitalis preparations Nicotinic acid derivativesCaptopril Pentaerythritol tetranitrateEpinephrine QuinidineGuanethidine

  • ( Skin disorders )

    26

    7 Fixed drug eruption ()

    Topical steroid cream Steroid cream

    Prednisolone

    1% BisacodylN-Butylscopolammonium bromideDihydroxyanthraquinoneDimenhydrinatePhenolphthaleinTolbutamideCortisoneDiethylstibestrolEstrogen/progesteronePrednisoloneTetracosactideThiouracilDextran solutionsGelatin solutionsCycilzineDimenhydrinateDiphenhydramineTripeleanamine

    ChlorineAntimony GoldArsenic IodineBismuth MagnesiumBromine MercuryDimethyl sulfoxideFoscarnetDisulfiramBromsulfaleinEosin

    Gastrointestina DrugsLaxatives

    Antidiabetic Drugs

    Hormones

    Thyroid DrugsBlood, Blood Substitutes

    Anticoagulants

    Antihistamines

    Heavy MetalsHalogens

    Others

    Diagnostic Aids

    ( : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988)

  • ( Skin disorders )

    27

    1-5% 1% AmpicillinBenzathine benzylpenicillinCephalosporin

    Antibiotics - ChloramphenicolChlortetracytineClindamycinGriseofulvin

    SulfadiazineSulfadimethoxine

    Sulfonamides - SulfadoxineSulfamethizoleSulfamethoxasole

    ERYTHEMA MULTIFORME ( EM )

    Erythema multiforme 2

    1. EM minor EM 1

    2. EM major Stevens Johnson syndrome 1 Stevens Johnson syndrome

    maculo-papular rash (target lesion iris lesion) erythema multiforme multiforme

    5-7

    LincomycinNovobiocinPenicillinRifampicinStreptomycinTetracycline

    Sulfamethoxazolewith trimethoprim

    SulfamethoxydiazineSulfamethoxypyridazineSulfasalazineSulfasoxazole

    8 Erythema multiforme

  • ( Skin disorders )

    28

    1-5% 1% 8 Erythema multiforme ()

    EM : herpes simplex virus, mysoplasma, M.tuberculosis, histoplasmosis Autoimmune disease : SLE, rheumatoid arthritis, Behcets disease Inflammatory

    bowel disease : lymphoma, leukemia, multiple myeloma Physical faction : X-ray therapy, sun light Pregnancy, menstruation

    : EM type III hypersensitivity reaction cellular immunity response cell-mediated cytotoxicity

    Stevens Johnson syndrome

    1. Local treatment () Antibiotic eye ointment Vaselin Glycerin borax Oral hygiene care

    OthersAntiinfective Agents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirheumatics

    Antigout Drugs

    Neurologic andPsychiatric Drugs

    -

    d-Penicillamine

    -

    -

    p-Aminosalicylic acid MethenamineChloroquine Nalidixic acidDapsone NitrofurantoinEthambutol QuinacrineFrnazolidine QuinineIodochlorhydroxyquin ThiabendazolIsoniazid ThioacetazoneAcetylsalicylic acid IbuprofenAminophenazone IsoxicamAntipyrine MeclofenamateBenoxaprofen NaproxenCodeine PhenacetineDiflunisal PhenylbutazoneFenbufen PiroxicamGold SulindacAllopurinolCinchophenCarbamazepineCarisoprodolChloral hydrateChlordiazepoxide

    ( : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988)

  • ( Skin disorders )

    29

    (wet dressing) Burows solution normal saline

    2. Systemic treatment

    Prednisolone 30-60 mg/ 2-4 1)

    stress-ulcer H2-antigonist Cimetidine 400 mg 2 200mg 6

    2)

    Stevens Johnson syndrome

  • ( Skin disorders )

    30

  • ( Skin disorders )

    31

    Erythema multiforme

    23 24 25

    26 23,24,25 26 : Erythema multiforme (EM) target lesion

    27 : Erythema multiforme (EM)

  • ( Skin disorders )

    32

    Erythema multiforme

    28 29 : Erythema multiforme (EM)

    30 31

    32 30,31 32 : Erythema multiforme (EM)

    Amoxycillin Mefenamic acid

    33 : Erythema multiforme (EM)

  • ( Skin disorders )

    33

    Stevens Johnson syndrome

    34

    35

    34,35 36 : Stevens Johnson syndrome Carbamazepine

    36

    37 38 37 38 : Stevens Johnson syndrome 2

  • ( Skin disorders )

    34

    Toxic epidermal necrolysis (TEN)

    39

    40

    39 40 : Toxic epidermal necrolysis (TEN) Phenytoin

    41 : Toxic epidermal necrolysis (TEN)

  • ( Skin disorders )

    35

    TOXIC EPIDERMAL NECROLYSIS ( TEN LYELLS SYNDROME )Toxic epidermal necrolysis (TEN) . 1956 Lyell

    TEN TEN Stevens Johnson syndrome erythema multiforme

    TEN delayed-type hypersensitivity 1. TEN 80-95% TEN 14

    (1-45) Sulfonamide, Arbiturate, Phenytoin,Carbamazipine, Allopurinol, NSAID(Piroxicam, Phenylbutazone), Antituberculous drug (Thiacetazone)

    2. 10 9 TEN (Lyells syndrome)

    Antibiotics

    Sulfonamides

    Other Antiinfective Agents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirheumatics

    1% Ampicillin Penicillin VChloramphenicol Procaine penicillinErythromycin TetracyclineNeomycin StreptomycinPenicillin GSulfadizine SulfamathoxypyridazineSulfadimethoxine SulfamathoxydiazineSulfadoxine SulfasalazineSulfamethoxazole Sulfathiazole

    with trimethoprim SulfisoxazoleBenznidazole PyrimethamineChloroquine with sulfadoxineDapsone QuinineIsoniazid TetrachloroethyleneNitrofurantoin Thiabendazole

    ThioacetazoneAcetylsalicylic acid OxyphenbutazoneAminophenazone PentazocineAntipyrine d-PenicillamineBenoxaprofen (no longer Pethidine

    Available) PhenacetineCodeine PhynylbutazoneFenbufen PiroxicamGold PropyphenazoneIbuprofen SalicylamideIndomethazine SulindacIsoxicam TolmetinMetamizole Zomepirac

  • ( Skin disorders )

    36

    9 TEN (Lyells syndrome) ()

    10 TEN (Lyells syndrome)

    Antigout Drugs

    Neurologic and Psychiatric Drugs

    CarDiobascular Drugs

    Cytostatic Drugs

    DiureticsGastrointestinal Drugs

    Antidiabetic Drugs

    Immunotherapeutic DrugsVaccines

    Local Anesthetics

    1% AllopurinolAmobarbital MephenytoinBarbital MephobarbitalCarbamazepine MeprobamateChlormezanone PhenytoinChlorpromazine PrimidoneDiphenhydramine PromethazineLevomepromazine PyritinolBeta-blockers EnalaprilCaptoprilActinomycin C MethotrexateChlorambucil MithramycinCyclophosphamide ProcarbazineMerceptopurineAcetazolamiideCimetidine PhenolphyhaleinCarbutaimide TolbutamideAntithymocyte Small pox vaccineBCG vaccine Tetanus antitoxinMeasles vaccineBenzocaine IodineBromide Phenolpthalein

    ( : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988)

    VaccinationBCG

    Diptheria toxoidMeasles

    PoliomyelitisSmallpox

    Tetanus antitoxinContaxt with a toxic fumigant

    AcrylonitrileNeoplastic diseases

    Hodgkins lymphomaNon-Hodgkins lymphoma

    LeukemiaGraft vs host reaction

    Idiopathic

    Viral InfectionsMeaslesVaricella

    Herpes zosterHerpes simplex

    Fungus InfectionsAspergillosis

    Bacteria InfectionsEscherichia coli

    Radiation

  • ( Skin disorders )

    37

    3

    1. Morbiliform eruption Marculo-papular rash2. Discrete areas of erythema or Purplish macules 3. Target lesion EM

    (Nikolskys sign positive) 50% (Beaus line)

    Mucous membrane

    : interstitial edema hypoxemia

    pulmonary edema : disseminated intravascular coagulation :

    pre-renal azotemia, (acute tubular necrosis), glomerulonephritis

    1. Maculo-papular rash 2. Stevens Johnson syndrome TEN Stevens

    Johnson syndrome 10% TEN

  • ( Skin disorders )

    38

    3. Staphyllococcal scalded skin syndrome (SSSS) Staphyllococcus aureus toxin epidermolysis antibiotic

    TEN ICU/Burn unit

    1. Fluid management2. Nutrition3. Antibiotic4. Environmental temperature5. Supportive care GI bleed, respiratory failure6. Local skin care, eye care7. Alternative treatment hemodialysis,plasmaploresis,cyclosporine

    TEN

    TEN SSSS Target Nikolskys sign granular zoneExfoliative cytology neutrophils (Acan-tholytic cell)Degree of exudation 4+ 1+Healing/recovery 10-14 (20-50%)

    11 TEN SSSS

  • ( Skin disorders )

    39

    neutrolhil

    symblepharon, entropion, ectropion,dry eye, corneal opacities, vaginalstenosis, urethral stenosis, anonychia, depigment

    EXFOLIATIVE DERMATITIS (ERYTHRODERMA) TEN TEN

    exfoliative dermatitis

    exfoliative dermatitis

    2 gynecomastia

    exfoliative dermatitis maculo-papular rash

    exfoliative dermatitis psoriasis, pityriasis rubra pilaris, pemphigus

    foliaceus, Norwegians scabiasis Hodgkins lymphoma, mycois fumgoides, CA lung, CA rectum Graft-versus-host disease AIDS 25%

  • ( Skin disorders )

    40

    12 Exfoliative dermatitis or Erythroderma

    Prednilsolone 30-60 mg/ Topical treatment

    - Mild-potency steroid cream Triamcinolone cream- Emolient Olive oil, Cream base

    Acetylsalicylic acid Ethambutol d-PenicillamineAllopurino Furosemide Penicillinp-Aminosalicylic acid Gold salts PhenindioneAztreonam Isoniazid PhenylbutazoneBAL Iodide PhenytoinBarbiturates Ketoconazole PrimidoneCaptopril Lincomycin QuinacrineCarbamazepine Lithium QuinidineCefoxitin Meclofenamate StreptomycinChloroquine Mephenytoin Sulfamethoxazole ( with trimethoprim )Chlorpromazine Cimetidine Mercury compounds SulfonamidesCodeine Nitrofurantoin SulfonylureasDapsone Organic arsenicals(obsolete) SulindacEdetate Paramethadione Thioacetazone

    Trimethadione

  • ( Skin disorders )

    41

    Exfoliative dermatitis

    42 43 42 43 Exfoliative dermatitis Cotrimoxazole

    44 45

    46 47

    44,45,46 47 Exfoliative dermatitis Hydrochlorothiazide

  • ( Skin disorders )

    42

    Eczematous drug eruption

    48 49

    50

    48,49 50 Eczematous drug epuption Piroxicam

    51 Eczematous drug eruption contact dermatitis Sulfanilamide

  • ( Skin disorders )

    43

    Eczematous drug eruption

    52 : Eczematous drug epuption contact dermatitis Diclofenac Diclofenac Eczema

    53 54

    55 56

    53,54,55 56 : Eczematous drug eruption Chlorpropamide

  • ( Skin disorders )

    44

    Acneiform drug eruption

    55 56

    57 58 : Steroid acne prednisolone 2

    59 : Pastular drug eruption Cotrimoxazole Drug-induced alopecia

    60 : Anagen effluvium - 61 : Anagen effluvium

  • ( Skin disorders )

    45

    ECZEMATOUS DRUG ERUPTIONEczema

    eczema eczema drug eruption eczema maculo-papular rash eczema drug eruption

    Eczematous drug eruption (allergic) contact dermatitis (allergic) contact dermatitis drug eruption systemic route : 3

    1 Acute eczema ()

    2 Subacute eczema ()

    3 Chronic eczema () eczematous-drug eruption

    eczematous drug eruption acute eczema allergic contact dermatitis Diclofenac gel Diclofenac eczematous drug eruption sensitized lymphocyte allergic contact dermatitis contact dermatitis

    AminophyllineArsphenamineChloral hydratesChlorpromazineChlorpropamideChlorothiazideDisulfiram

    FormaldehydeGentamicinHexylresorcinolIodidesKanamycinKercurial diureticsMeprobamate

    NeomycinNovobiocinPenicillinProcaine(andotherlocal anesthetics)PromethazineQuinacrine (atabrine)

    ResorcinStreptomycinSulfonamidesThiamaineTolbutamide

    13 Eczema

  • ( Skin disorders )

    46

    ACTH Dantrolene Phenobarbetal ThioureasActinomycin D Desulfiram Phenytoin TroxidoneAmoxycillin Estrogens/progesterones Propranolol TrazodoneAndrogens (in women) (oral contraceptives) Prothionamide TrimethadioneAzathioprine Ethionamide Pyrazinamide Vitamin B2Bromides Halothane,Haloperidol Quinidine Vitamin B6Chloral hydrate Isoniazid Quinine Vitamin B12Clofazimine Iodides Lithium RifampicinCorticosteroids Methandienone TetracyclinesDanazol

    Eczematous drug eruption allergic contact dermatitis typeIV hypersensitivity reaction (delayed type)

    eczema Steroid Drug of choice topical systemic form : Antihistamine

    ACNEIFORM DRUG ERUPTION Corticosteroid Anabolic hormone Androgen, Gonadotropin INH Phenytoin

    Prednisolone INH

    Steroid acne (monomorphic)

    14 Acne and Pustules

  • ( Skin disorders )

    47

    DRUG-INDUCED ALOPECIA 100,000 3

    1 : Anagen hair

    85-90% anagen hair 2-3 catagenhair

    2 : Catagen hair anagen hair telogen hair catagen hair 1%

    3 : Telogen hair (club-shape) telogen hair 10-15% 3 100 /

    Anagen effuvium anagen hair anagen hair anagen effluvium

    Azathioprine Borate Hydroxyurea MercuryArsenic Colchicine Lead ThaliumAsmuth Cyclophosphamide Methotrexate

    Telogen effuvium telogen hair anagen hair telogen hair 2-4 anageneffluvium telogen hair anagen hair telogeneffluvium

    Allopurinol Cocaine Oral contraceptive WarfarinClofibrate Heparin Propyl thiouracil

  • ( Skin disorders )

    48

    DRUG-INDUCED HYPERPIGMENTATION

    ( Brown ) (melanocyte)

    (melanin) (phototoxic) (Slate gray) (Dermis)

    (Tyndall phenomenon)

    volumn of distribution tissue

    PHOTOSENSITIVE DRUG ERUPTION

    2 1. Phototoxic drug eruption

    AminodaronePhenothiazine

    Minocycline

    ClofazimineAnti-malarial

    Phenytoin, pill, ACTHArsenic

    Chemotherapeutic agent

    Pigmentation changeSlate - graySlate - gray

    Brown, muddyBlue-block

    RedSlate-gray, yellow

    BrownBrownBrown

    Sun-exposedSun-exposed

    Sun-exposedAcne scar, -

    Sun-exposed

    Diffuse macular

    15

  • ( Skin disorders )

    49

    16 Phototoxic reactions

    2. Photoallergic drug eruption allergic drug eruption eczematous drug eruption (antigen) carrier protein photoantigen

    eczema Fenofibrate 1

    eczema photoantigen

    Alimenazine Dacarbazine Mepazine Piroxicam SulfanilamideAmiodarone Dapsone Methacycline Procarbazine SulfisoxazoleBenzydamine Deneclocycline Methoxsalen Prochlorperazine SulindacCapreomycin Doxycycline Nalidixic acid Promazine ThiopropazateCaptopril 5-Fluorouracil Naproxen Protriptyline ThioridazineCarprofen Furosemide Nortriptyline Pyritinol Tiaprofenic acidChlorpromazine Hematoporphyrin Oxytetracycline Resorcin derivatives TriflupromazineChlortetracycline Levomepromazine Perazine VinblastinClofazimine Phenprocoumon Warfarin

    Acetohexamide Chlorothiazide Gold QuinethazoneAmantadine Chlorphenoxamin Griseofulvin Quinidinep-Aminobensoic acid Chlorpromazine Hydrochlorothiazide QuinineAmitriptyline Chlorpropamide Imipramine SaccharineAzathioprine Chlortalione Indometacin SulfadimethoxineBarbiturates Cyamemzine Nalidixic acidSulfamethoxypyridazineBenzydamine Cyproheptadine Nitrofurantion SulfanilamideBuclosamide Dibucaine Phenylbutazone SulfathiazoleCapremycin Diltiazem Piroxicam SulfisoxasoleCarbamazepine Diphenhydramine Procaine ThiridazineCarbinoxamine Estrogens (oral contraceptives) Promazine TolazamideCarbutamide Ethionamide Promethazine TolbutamideCarprofen Lincomycin Pyrazinamide TrazodoneChlordiazepoxide Gilbenclamide Pyritinol TriacetydiphenolisatinChloroquine Glyburide Triflupromazine

    17 Photoallergic reactions

  • ( Skin disorders )

    50

  • ( Skin disorders )

    51

    Drug-induced hyperpigmentation

    60 : Drug-induced hyperpigmentation Clofazimine

    64 65 : Hyperpigmentation

    53 54

    66 : Hyperpigmentation Cyclophosphamide

  • ( Skin disorders )

    52

    67 68 57 58 : Phototoxic drug eruption Aminodarone 4 pigment

    Photosensitive drug eruption

    69 : Phototoxic dermatitis

    70

    71 72 71 72 : Phototoxic drug eruption Diclofenac Eczema

    73 : Phototoxic drug eruption Diclofenac gel

  • ( Skin disorders )

    53

    ERYTHEMA NODOSUM type II IV hypersensitivity reaction

    antigen Sulfonamide, Oral contraceptive, Bromide Tuberculosis, Leprosy, Histoplasmosis Enterpathy : Ulcerative colitis, Crohns disease : Lymphoma, Leukemia Behcet s disease

    1% Penicillin G TetracyclinePenicillin V 13-cis-Retinoic acidStreptomycinSulfamethoxazole SulfanilamideSulfamethoxypryidazine SulfathiazoleDapsone NitrofurantoinIodochlorhydroxyquinAcetaminophen GoldAcetylsalicylic acid IndometacinCodeine d-PenicillamineDiclofenac PhenacetineCarbamazepine MeprobamateChlordiazepoxide PhenobarbitalBusulfanAmiodaroneCarbutamide TolbutamideChlorpropamideEstrogensEstrogens/progesterones (oral contraceptives)Thiouracil derivativesBCG vaccine Small pox vaccineDiphtheria vaccine Poliomyelitis vaccine(Salk)Arsenic IodineBromine

    : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988

    Antibiotics

    Sulfonamides

    Other Antiinfective agents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirheumatics

    Neurologic andPsychiatric DrugsCytostatic Drug

    Cardiovascular Drug

    Antidiabetic Drugs

    HormonesThyroid Drugs

    ImmunotherapeuticsVaccines

    Heavy MetalsHalogens

    18 Erythema nodosum

  • ( Skin disorders )

    54

    NSAID, prednisolone, potassium iodidesolution

    VASCULITIS

    1. Allergic vasculitis Leukocytosclatic vasculitis post capilaryvenules immune complex antibody type III hypersensitivity reaction

    palpable purpura palpable purpura 2

    19 Vasculitis

    Al lerg ic vascu l i t i s autoimmune disease SLE, rheumatoid arthritis

    2. Lymphocytic vasculitis Progressive pigmentary dermatosis immune complex hemoglobin tissue

    delay-type hypersensitivity reaction

    KetoconazoleLevamisole

    Nonsteroidal anti-inflammatory agentsPenicillin

    Propylthiouracil

    AllopurinolCimetidine

    DilantinGold

    Hydralazine

    QuinidineSulfonamidesTetracycline

    Thiazides

  • ( Skin disorders )

    55

    74

    74 : Erythema nodosum

    Erythema nodosum

    75 76 75 76 : Allergic vasculitis Hydrochlorothiazide Palpable purpura

    77 78 77 78 : Progressive pigmentary dermatosis 2

    Vasculitis

  • ( Skin disorders )

    56

    Bullous drug eruption

    79 : Bullous drug eruption 80 : Bullous drug eruption Furosemide Meladinine Phototoxic6 reaction

    81 : Bullous pimphigoid-like eruption NSAID

    82 : Lichenoid drug eruption diuretic Lichen planus

    83

    84 83 84 : Folliculitis Isotretinoin 2

  • ( Skin disorders )

    57

    BULLOUS ERUPTION

    fixed drug eruption, erythema multiforme, vasculitis, toxic epidermal necrolysis,phototoxic drug eruption

    20 Bullous eruption

    : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988

    1-5% 1%

    Antibiotics

    Sulfonamides

    Other AntiinfectiousAgents

    AnalgesicsAntipyretics

    Antirhematics

    Antigout Drugs

    Neurologic andPsychiatric Drugs

    Cytostatic DrugsCardiovascular

    DrugDiuretics

    -

    -

    Thalidomide

    d-Penicillamine

    -

    Bleomycin

    -

    Ampicillin NeomycinBenzathinepenicillin Penicillin GChloramphenicol Penicillin VChlortetracycline RifampinDemeclocycline StreptomycinGriseofulvin TetracyclineSulfadoxin SulfamethoxypyridazinSulfamethoxazole SulfanilamideSulfamethoxazole with Sulfasalazine

    trimethoprim SulfathiazoleSulfamethoxydiazin Sulfisoxazolep-Aminosalicylic acid NitrofurantoinChloroqiune phosphate Piperazine derivativesDapsone QuincrineIsoniazid QuinineNalidixic acidAcetylsalicylic acid IndometacineAminophenazone MetamizolAntipyrin MorphineAzapropazone PhenacetineCodeine (very rarely) PhenylbutazoneGold PiroxicamIbuprofen SalicylamideCinchophen ColchicineAmitriptyline MeprobamateCarbamazepine PhenobarbitalChloral hydrate PhenytoinChlorpromazine PromethazineEthotoin TrimethadioneMephenytoin5-Fluorouracil VinblastinDigitalis preparations PractololMinoxidil QuinidineAcetazolamide HydrochlorothiazideChlorothiazide QuinethazoneFurosemide

  • ( Skin disorders )

    58

    1-5% 1%

    20 Bullous eruption (9) ()

    vesiculo-bullous disease autoimmune disease

    Pemphigus-like drug eruption Penicillamine Captopril 2 antibody ( IgG) 6-12 pemphigus

    Bullous pemphoid-like drug eruption antibody pemphigus papule nodule drug-inside bullous pemphigoid Thoial drugs, Sulfa Furosemide

    case report Coumarin induced skin necrosis, Drug-induced LE,Liehenoid drug eruption etc.

    : Konrard Borke. , Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 1988

    Laxative

    Antidiabetic DrugsHormone

    Immunotherapeutic AgentsVaccinesVitamins

    Heavy MetalsHalogensAntidotes

    Local AnestheticsPhototherapeutic Agent

    -

    --

    -

    -

    -

    -

    PhenolphthaleinCarbutamide InsulinChlorpropamide TulbutamideProgesteroneBCG vaccine TrichophytinSmall pox vaccineArsenic IodineBismuth MercutyBromine Vitamin B 12DimercaprolLidocaine MepivacaineMethoxsalen (with UVA therapy)

  • ( Skin disorders )

    59

    4

    1. 2. 3.

    1. 54 450 11.7% 1

    2. 30 2

    3. (herpes simplex) erythema multiforme immune complex herpes simplex antibody EM lymphoma exfoliative dermatitis

  • ( Skin disorders )

    60

    4. Lag period 1-2 87.7% 7

    5. Dechallenge reactionrate reaction rate

    6. Rechallenge

    , maculo-papular rash erythema multiforme, toxic epidermalnecrolysis, erythema nodosum

    , vasculitis SLE, exfoliative dermatitis (psoriaris)

    1. SKIN TEST ( Prick test, Scratch test, Intradeermal test)

    maculo-papular rash vasculitis

    10-20

    Immediate type hypersensitivity reaction anaphylactic reaction Penicillin

  • ( Skin disorders )

    61

    2. PATCH TEST eczematous drug eruptionallergic contact dermatitisphotosensitive drug eruption (photopatch test)fixed drug eruption ( lesion)maculo-papular rash

    petrolatum 24-48 photosensitive drug eruption UVA eczema 48 72 fixed drug eruption fixed drug eruption 3. LYMPHOCYTE CYTOTOXICITY ASSAYS

    type III hypersensitivity reaction drug metabolism

    incubate ( Phenytoin, Sulfonamide)

    drug metabolism lymphocyte cytotoxictity 4. RAST ( Radioallergosorbent test )

    IgE Penicillin, Insulin, ACTH 5. Hemagglutination test

    IgG, IgM (agglutination) IgG IgM Penicillin 6. Histamine release test

    IgG mast cell basophil 2 histamine 7. Lymphocyte proliferation test

    lymphocyte lymphokines cellular-mediated immuneresponse

  • ( Skin disorders )

    62

    1. . . 1996;3: 15-242. . Dermatology 2000. : 2540.3. Spontaneous report of advance drug reaction 1993 , 19944. Spontaneous report of advance drug reaction 1994 , 19955. Spontaneous report of advance drug reaction 1995 , 19966. Spontaneous report of advance drug reaction 1996 , 19977. ,

    1. Bigby M,Jicks, Jick H, Arndt K. Drug - induced cutaneous reactions. JAMA 1986; 256 (24) : 3358-3363. 2. Fitzpatrick TB, Eisen AZ, wolff K, Freedberg IM, Austen KF. Dermatology in general medicine.4th ed. New York : McGraw-Hill, Inc. 1993.3. Isselbacher KJ, Braunwald, Wilson JD, Martin JB, Fauci AS, Karper DL. Harrisons Principles of internal medicine. 13th ed. International edition 1994.4. Konrard Borke, Cutaneous side effect of drugs : W.B. Sounders. 19985. Lever WF , Lever GS. Histopathology of the skin. 7th ed. Philadephia : Lippincott, 1990.6. Rook A, Wilkinson DS, Ebling FJG. Text-book of dermatology. 5th ed. Oxford : Blackwell Science,1996.