MKROLEMC SSTEMLER

Adresleme YntemleriProf. Dr. Eref ADALIYrd. Do. Dr. ule Gndz dc

Srm-A

11KonularAdresleme KavramBir Szck ine Yazlm BuyruklarBir Szck ine Yazlm BuyruklarParal Adres YazmTemel Adresleme YntemlerivediDoalDorudanDolaylSralBalGelimi Adresleme YntemleriBellee vediArtrmal SralAzaltmal SralKte Bal Sral2Adresleme KavramMerkezi lem Birimi'ne yn verecek programn, admlardan olutuu bilinmektedir. Her program admnda, MB'e yapmas gereken ilem ve yapaca ilemin hangi byklkler zerinde olaca belirtilmektedir. MB'in her program admnda yapmas gereken ilemleri belirtmede kullandmz aklamaya buyruk demekteyiz. Komut, buyruk iinde yaplacak ilemi ve adresleme yntemini belirtir. lenen, zerinde ilem yaplacak bykl, ya da bykln yerini (ktk ya da bellek gzn) belirtir. Mikroilemcilerde sfr, bir ve iki adresli buyruklar kullanlmaktadr. Kullanlan adres saysna gre, buyruun yazm kalb deimektedir. Buyruk yazm kalb, mikroilemcinin szck uzunluuna gre de deimektedir.Buyruklar yazmada kullanlan yntemlerden birincisinde, komut ve ilenen adresleri mikroilemcinin szck uzunluuna eit bir bellek alan iine sdrlmaya allr. kinci yntemde, buyruk paralanarak, mikroilemcinin szck uzunluunun birka katna eit bellek alan iine yerletirilir. Bu yntemlerden ilkine Tek Alanl Buyruk yazma kalb, ikincisine de ok Alanl Buyruk yazma kalb diyebiliriz.

3Bir Szck ine Yazlm BuyruklarBir Adresli BuyruklarGenel kalp

4

8 bitlik buyruklar iin tek adresli kalpKomut says : 32Adreslenen yer says : 8

16 bitlik buyruklar iin tek adresli kalpKomut says : 32Adreslenen yer says : 8

Bir Szck ine Yazlm Buyruklar5ki Adresli BuyruklarGenel kalp

8 bitlik buyruklar iin iki adresli kalpKomut says : 4Adreslenen yer says : 2 x 8 16 bitlik buyruklar iin tek adresli kalpKomut says : 16Adreslenen yer says : 2 x 64

ok Szck ine Yazlm Buyruklar6

Tek szck iine iki adresli buyruklar da yazlabilir.

Komut says : 256 Bu say adresleme yntemlerine bal olarak 70 dolaynda kalr.Adreslenebilen yer : 8 bitlik adres ile 25616-bitlik adres ile 64 K

Paral Adres YazmSayfa AdreslemeSayfa adresleme ynteminde, bilgisayar bellei eit boydaki sayfalara ayrlmtr. Sayfa boyunun 64K olduu dnlrse, bu sayfa iinde, sanki adresleme yetenei 64 K olan bir bilgisayar iin buyruk yazyormu gibi davranlabilir ve buyruk boylar ksa tutulabilir. Sayfa adresleme yntemi sayfay aan programlar iin sorun yaratmakla beraber, sayfa iinde kalan program almalar iin olduka yararldr. Sayfa adresleme ynteminin kullanld buyruklarda, komut ile adres arasnda bir alana sayfa numarasn belirtmek iin yer ayrlr.

Dilimli Adresleme Dilimli adresleme yntemi sayfa adresleme yntemine benzer. Ancak, sayfa adresleme ynteminde, her sayfann boyu ve balang adresi sabittir. Buna karn, dilimli adresleme ynteminde, dilim boylar sabit olmakla beraber, dilim balang adresleri deikendir. Dilim balang adresi MB iinde bulunan Dilim Kt'ne yazlr. Bir dilim iinde yazlan buyruklarn iinde adres alan olarak, dilim boyu kadar adresleme yeterli olacaktr.vedi Adresleme8vedi adresleme ynteminde, ilenen yerine yazlan bilgi bir adres deildir. lenen zerinde ilem yaplacak verinin kendisidir. vedi adreslemeye rnek bir buyruk yle yazlabilir:

YK A, $37

Bu buyrukla, $37 says dorudan doruya akmlatre yklenecektir. Buyruk iki alana yazlabilir. 8 bitlik mikroilemci iin bu alanlar iki tane sekizli, 16 bitlik mikroilemci iin ise iki tane 16 bitlik alan olacaktr.

$37Doal Adresleme9Doal adresleme ynteminde ilenen alannda bulunan bilgi, ilenenin bulunduu ktn addr. Bu aklamadan da anlalaca gibi, doal adresleme yntemi ktkler zerinde geerli olan bir adresleme yntemidir. Bu nedenle bu adresleme yntemine, ktk adresleme yntemi de denilmektedir.

AKT A,B

Bu buyrukla B ktnn ierii A ktne aktarlacaktr. Doal adresleme yntemine gre yazlm bir buyruk genellikle tek alan iine sdrlmaktadr.

$EA$EADorudan Adresleme - I10Dorudan adresleme ynteminde ilenen yerinde, ilenecek verinin bulunduu ya da bulunaca bellek gznn adresi yazldr. Dolaysyla etkin adres ilenenin kendisidir. Komut verinin bellekten okunup MB iine getirilmesini gerektiriyor ise, bu adres verinin bulunduu bellek gznn adresidir. Eer komut MB iindeki bir verinin bellekte bir gze yazlmasn gerektiriyor ise, bu durumda, ilenen alannda bulunan adres verinin yazlaca bellek gznn adresini ierir. YK A, $ 1250 sayl bellek gznn ierii bellekten alnp MB'e getirilecek ve akmlatre yklenecektir.

MB'de bulunan bir verinin bellekte bir gze yazlmas iin ise u buyruk yazlabilir: YAZ A, $1250 Dorudan Adresleme - II11

YK$73$7312$73YAZ$7312$73YklemeYazmaDolayl Adresleme-I12Dolayl adresleme ynteminde, ilenen yerinde, verinin adresi yerine, bu adresin yazl olduu bellek gznn adresi yazldr. Dolaysyla, dolayl adres ieren bir ykleme komutunda, ilk aamada, ilenen yerinde belirtilen adrese gidilir. Bu bellek gznde (bu bellek gz ve bunu izleyen bellek gz birlikte bir adres belirtebilir) bulunan say verinin bulunduu bellek gznn adresi yani etkin adrestir. Dolaysyla, ikinci aamada bu adrese gidilerek veri okunur. Dolayl adreslemeye rnek olmak zere aadaki buyruk yazlmtr: YK A, (($2500))Dolayl adresleme MB iindeki bir ktk zerinden de yaplabilir.YK A,Bu buyruun ilevi yle aklanabilir: CD yardmc ktk iftinin ieriini etkin adres olarak deerlendir; bu adresteki bellek gznn ieriini akmlatre ykler. Bu adresleme yntemine, kte bal adresleme, ya da kte bal dolayl adresleme ad da verilmektedir. Dolayl Adresleme-II13

1234$50$50

Kte Bal Dolayl Adresleme-III14Yk CD 1025Yk A,1$1025234$77$77Sral Adresleme-IDizi yapsnda olan veriler bellekte sralanm olarak saklanrlar. Sralanm verileri sra numarasna gre ilemek allm bir yntemdir. Bu nedenle MB iinde sralama kt bulunmaktadr. Dizinin ilk elemannn adresi sralama ktne yazlr ve sral adresleme yntemi kullanlrsa, veriler zerinde ilem yaparken, verinin bulunduu bellek gznn adresini belirtmek yerine, verinin sra numarasn belirtmek yeterli olur. YK A, Sralama Ktnn ieriine $25 eklenerek bulunacak etkin adresin belirttii bellek gznn ierii akmlatre yklenir. SK'nn nceki deeri $1000 olarak varsaylrsa, bu buyruk ilenirken, ilk aamada, $1000 saysna $25 eklenerek $1025 adresi bulunur. kinci aamada, veri $1025 sayl bellek gznden okunarak akmlatre yklenir. 15Sral Adresleme-II16

12$102534$775$77Bal Adresleme-I17lenen adresini bazen, buyruun bellekte bulunduu yere (adrese) gre tanmlamak gerekebilir. te bu durumlarda bal adresleme yntemi kullanl olmaktadr. Bal adresleme ynteminde, ilenen yerinde grlen say zerinde ilem yaplacak verinin, buyruun yazl olduu adresten ne kadar uzakta olduunu belirtir. Bu adresleme yntemi genellikle, dallanma ilemlerinde kullanlr. Bellekten veri okuma ve bellee veri yazma ilemlerinde kullanlmaz. DAL $03 Koulsuz dallanmaya neden olan, Dallan Komutunun ilenen ksmnda grlen deer bu komuttan 3 adm ileriye gidileceini gsterir.Bal adreslemedeki ilenene Adm Miktar ya da ksaca Adm denilmektedir. Adm miktar eksi veya art olabilir. Yani, ileri doru admlar belirtilebilecei gibi geri admlar da belirtilebilir. Bu nedenle adm iaretli say olarak kullanlr. 8-bitlik mikroilemcilerde, adm iin 8 bit ayrlmaktadr. Bu deer, 16 bitlik mikroilemciler iin 16 bit olabilmektedir.

Bal Adresleme-II18

1

Bellee vedi Adresleme19

12Baz bilgisayarlarda, verinin bellee de ivedi olarak yazld grlmektedir. YAZ $37, Bellek Bu buyrukla, $37 says dorudan doruya bellee yazlmaktadr. rnek buyruk ile szgelimi $1000 adresli bellek gzne $37 says dorudan yazlmaktadr.

Artrmal, Azaltmal ve Kte Bal AdreslemeArtrmal Sral AdreslemeEtkin adresin ierii okunur ya da yazlr. Daha sonra sralama ktnn ierii buyrukta belirtilen deer kadar artrlr. YK A, + RBu buyrukta, etkin adres, SK'ya S deeri eklenerek bulunur. Etkin adresin gsterdii bellein ierii akmlatre yklenir. Daha sonra SK'nn deeri R kadar artrlr. R deeri $00 - $FF arasnda iaretsiz bir say olabilir.Azaltmal Sral AdreslemeBu yntemde, ilk olarak SK'nn deeri buyrukta belirtildii kadar ( R ) azaltlr. Sonra SK + S 'den etkin adres hesaplanr. Etkin adresin ierii okunur ya da yazlr. YK A, - RBu buyrukta, nce SK'nn deeri R kadar azaltlr, ardndan SK' ya S deeri eklenerek etkin adres bulunur. Etkin adresin gsterdii bellein ierii akmlatre yklenir. R deeri $00 - $FF arasnda iaretsiz bir say olabilir.Kte Bal Sral AdreslemeBu adresleme ynteminde sralama kt ve yardmc ktk ierii birlikte kullanlmaktadr. YK A, Bu buyruk iin etkin adres, CD'nin ierii ile SK'nn ieriin toplanmas ve buna S deerinin eklenmesi ile elde edilir. CD ve SK'nn boylarnn ayn olmas beklenir. 20