กÃอบ¤ÔดàªÔ§·ฤษฎÕ แÅใหม่ะมุมมอàพื ......ส ¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·Ã àÇªสÒÃ »‚·Õè 34 ฉบ บ·Õè 4 ก.¤Songkla Med

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàÇªสÒÃ »‚·Õè 34 ฉบบ·Õè 4 ก.¤.-ส.¤. 2559 Songkla Med J Vol. 34 No. 4 Jul-Aug 2016

Rev

iew A

rticle

211

กÃอบ¤ÔดàªÔ§·ฤษฎÕ แÅะมมมอ§ใหมàพèอพฒ¹Òàดก·ÕèมÕ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ An Exciting Theoretical Framework Looking at A New Insight Approach for the Remediation of Children with Developmental Dyslexia

วฒนาร อมมวรรธน1*, เสร ชดแชม2 Watthanaree Ammawat1*, Seree Chadcham2

1กลมสาขาวชากจกรรมบำาบด คณะกายภาพบำาบด มหาวทยาลยมหดล อ.พทธมณฑล จ.นครปฐม 731702วทยาลยวทยาการวจยและวทยาการปญญา มหาวทยาลยบรพา อ.เมอง จ.ชลบร 201311Division of Occupational Therapy, Faculty of Physical Therapy, Mahidol University, Phuttamonthon, Nakhon Pathom 73170, Thailand.2College of Research Methodology and Cognitive Science, Burapha University, Mueang, Chon Buri 20131, Thailand.*E-mail: [email protected] Songkla Med J 2016;34(4):211-221

บ·¤ดยอ: ความบกพรองดานการอาน เปนความผดปกตของพฒนาการระบบประสาทตงแตแรกเกด และมความสมพนธกบกระบวนการทางปญญา การศกษาในปจจบนทำาใหทราบสาเหต ปจจยเสยง และพยาธสภาพของสมองทสงผลตอการเกดภาวะความบกพรองดานการอานชดเจนยงขน มการนำาเสนอทฤษฏ แนวคดการทำางานของสมองกบกระบวนการรบรการมองเหนทสงผลตอความสามารถดานการอาน บทความนไดทบทวน ทฤษฏ แนวคด ความกาวหนา งานวจยทเกยวของกบแนวคดเดม และแนวคดใหมเกยวกบการทำางานของสมองกบกระบวนการรบรการมองเหนทสงผลตอความสามารถดานการอานในมตตางๆ รวมทงยงรวบรวมงานวจยททนสมยและมประสทธผลเพอลดปญหาความสามารถของพฒนาการการอานในเดก ซงเปนสงจำาเปนทเดกควรไดรบการชวยเหลอตงแตเรมแรกเพอทเดกจะสามารถอานหนงสอไดเตมศกยภาพของการเรยนร

¤ำÒสำÒ¤ญ: ความบกพรองดานการอาน, การตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยง, กระบวนการรบรการมองเหน, การใสใจในการมอง, การตระหนกรภาพและมตสมพนธ

Ãบต¹ฉบบÇ¹·Õè 24 กมภÒพ¹ธ 2559 ÃบÅ§ตÕพÔมพÇ¹·Õè 28 พฤษภÒ¤ม 2559

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàÇªสÒÃ »‚·Õè 34 ฉบบ·Õè 4 ก.¤.-ส.¤. 2559212

มมมอ§ใหมàพèอพฒ¹Òàดก·ÕèบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ Çฒ¹ÒÃÕ อมมÇÃÃธ¹ แÅะ àสÃÕ ªดแªม

Abstract: Developmental dyslexia is a neurodevelopmental disorder that is related to cognitive processing. Several studies have shown that we must understand the causes, risk factors, pathology of the brain, and treatment and prevention. Additionally, many theories and concepts of brain function have been investigated and show that the process of visual perception is relate to reading problems. Therefore, this article has covered the theoretical foundations and new insight of brain function with visual perceptual processing that affects children with developmental dyslexia. This will show the effectiveness of new technologies in relation to children with developmental dyslexia. Most importantly, early intervention may reduce the reading problems in children.

Keywords: development dyslexia, phonological awareness, visual attention, visual perceptual processing, visual spatial awareness

บ·¹ำÒ ความบกพรองดานการอาน (developmental dyslexia) เปนความลาชาในการพฒนาความสามารถในการอาน รวมทงความเขาใจในการอาน1 เปนความผดปกตของพฒนาการระบบประสาท ทำาใหเกดความลาชากวาปกตของกระบวนการแยกแยะตวอกษร สงผลตอกระบวนอานหนงสอและการเรยนรทยากลำาบากกวาปกต2,3 ความบกพรองดานการอานเปนภาวะทพบมากทสดของภาวะความบกพรองดานการเรยน (learning disorder) และรวมอยในกลมของเดกทมความผดปกตจำาเพาะของพฒนาการทางทกษะในการเรยน (specific learning disorder)4 ความบกพรองดานการอานของเดก หมายถง เดกไมสามารถอานหนงสอไดอยางคลองแคลวและแมนยำา มปญหาตอทกษะการถอดรหสคำา (decoding skills) จากตวอกษร และมความสามารถดานการอานตำากวาอายจรง หรอตำากวาระดบเชาวปญญา โดยปกตแลวเดกจะสามารถเรมอานไดอยางถกตองและเขาใจความหมายเมออายประมาณ 6 ป5 นอกจากนยงรวมถงเดกทไมสามารถอานหนงสอได แมวาจะไดรบการฝกฝนแลวกตาม ซงความบกพรองดานการอานสงผลกระทบตอการเรยน การทำางาน และการทำากจกรรมในชวตประจำาวน

ปจจบนปญหาการอานของเดกทตำากวาเกณฑมาตรฐาน (poor reading) ปรากฏถงรอยละ 20 ของประชากรเดก และมภาวะความบกพรองดานการอานรอยละ 4-10 ในจำานวนนยงไมรวมถงเดกทมความบกพรองดานอนๆ อาท ความบกพรองทางดานสตปญญา (intel-ligent disability) ปญหาอยไมนง สมาธสน เปนตน5 สอดคลองกบการศกษาในประเทศสหรฐอเมรกา มอบตการณปรากฏวา รอยละ 5-17 ของเดกวยเรยน มปญหาดานการอาน6 และจากการศกษาเดกในประเทศกรซจำานวน 598 คน ปรากฏวาเดกมความบกพรองดานการอานรอยละ 5.52 เปนเพศชายมากกวาเพศหญง คดเปนรอยละ 7.6 และ 3.8 ตามลำาดบ7 สำาหรบในประเทศไทย พบสถานการณความบกพรองดานการอานรอยละ 6.3 ของเดกวยเรยน8 และวยรนอาย 11-16 ป ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนแหงหนง มความบกพรองดานการอานถงรอยละ 44 ของกลมตวอยาง9 แสดงใหเหนวา ความบกพรองดานการอานของเดกยงคงเปนปญหาอยางตอเนอง ทงในทวปยโรป และเอเชย รวมทงวยรนทกระทำาความผดมแนวโนมจะมความบกพรองดานการอานในสดสวนทมากกวาวยรนทวไป6-9 ในประเทศไทยไดใหความสำาคญกบการแกปญหาดานการอาน และใหความ

Songkla Med J Vol. 34 No. 4 Jul-Aug 2016 213

A New Insight Approach for the Remediation of Children with Developmental Dyslexia

Ammawat W and Chadcham S.

ชวยเหลอทางการศกษาอยรวมกบกลมเดกทมความบกพรองดานการเรยน ดงจะเหนไดจากพระราชบญญตการศกษาพเศษ พ.ศ. 2541 ไดกำาหนดใหมการจดการศกษากบเดกทมความตองการพเศษ โดยครและผปกครองเขามามบทบาทสำาคญในการพฒนาศกยภาพของเดก ดงนนครและผปกครองจำาเปนตองมความร และความเขาใจเกยวกบธรรมชาตของเดกเหลาน โดยเฉพาะอยางยงปญหาทเกดขนจากความบกพรองของการอาน10 ความบกพรองดานการอานเกดขนตงแตกำาเนด เนองจากสมองและระบบประสาทมการทำางานลาชากวาปกต แตกตางจากคนทมปญหาการอานไมออก ซงจากการเกดพยาธสภาพสมองภายหลง เชน การประสบอบตเหต เนองอก เปนตน แตไมรวมถงเดกทมความบกพรองทางสตปญญา เดกทไมไดรบการสอน หรอเดกทมเศรษฐานะตำา เนองจากฐานะยากจนทำาใหขาดโอกาสในการเรยนรจากการอาน5 สำาหรบปจจยทสงผลตอความบกพรองดานการอานนนเกดขนไดจากเดกทมประวตครอบครวเคยมความบกพรองดานการอาน เดกทมพฒนาการทางภาษาลาชา และเดกทนำาหนกแรกคลอดตำากวาเกณฑ (<1,500 กรม) นอกจากนความบกพรองดานการอานยงมความสมพนธกบกระบวนการทางปญญา ทงทางดานการรบร การพด การระลก และการแยกแยะเสยงทมความหมายตางๆ5,11 สอดคลองกบการศกษากระบวนการทางปญญากบความสมพนธดานความสามารถทางการอานของเดกไทย ปรากฏวา การถอดรหสคำา การระบชอไดรวดเรว (rapid naming skills) และการตระหนกรหนวยคำา (morphological awareness) มความสมพนธกบความสามารถในการอานของเดก12 รวมทงจากการศกษาระยะยาวในเดกอายระหวาง 3-8 ป ปรากฏวา ความสามารถในการรจกตวอกษร (letter knowledge) การระลกชอไดอยางอตโนมตรวดเรว (rapid auto-matized naming) การตระหนกรเสยง (phonological awareness) การทำางานของสมองดานหนาทการบรหารจดการ (executive function) และการเคลอนไหว (motor skills) สามารถทำานายความบกพรองดานการอานของเดกได11,13

ความบกพรองดานการอานมความสมพนธกบกระบวนการทางปญญาและการทำางานของสมอง ซงกระบวนการอานของเดกตองอาศยการทำางานของสมอง 2 หนวยยอยทสำาคญ ไดแก (1) การไดยน ซงเปนการทำางานในบรเวณสมองทางดานหนา (frontal lobe) มหนาทเกยวกบการออกเสยง (pronunciation) และรหนวยเสยงทเลกทสด (phoneme sounds) และ (2) การมองเหนในบรเวณสมองทางดานหลง (occipital lobe) มหนาทเกยวกบการระลกรปแบบคำา (word form recognition) และการระบรปแบบตวอกษร (letter shape identification)5 ซงกระบวนการอานและความบกพรองดานการอานของเดกนนเปนสงทนาสนใจ ดงนน บทความนจงมวตถประสงคเพอรวบรวมองคความร การวจย กรอบแนวคดเชงทฤษฏในมตตางๆ โดยในสวนแรกเปนการสรปกรอบคดเชงทฤษฏเกยวกบความบกพรองดานการอาน และแนวคด ทฤษฏการประมวลผลขอมลจากการมองเหน สวนตอมาเปนการรวบรวมงานวจยทประยกตแนวคดการประมวลผลขอมลจากการมองเหนและกระบวนการทางปญญาเพอพฒนาความสามารถดานการอาน การทำาความเขาใจภาวะความบกพรองดานการอานเปนสงสำาคญทจะทำาใหสามารถชวยเหลอและเตรยมความพรอมดานการอานของเดกไดตงแตแรกเรม สงผลใหเดกมความสามารถในการอานทด มผลการเรยนดขน และสามารถทำางานในอนาคตไดดตอไป

กÃอบ¤ÔดàªÔ§·ฤษฎÕàกÕèยÇกบ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ กรอบคดเชงทฤษฎเกยวกบความบกพรองดานการอาน อธบายแนวคด กระบวนการทสำาคญ ทำาใหเกดความเขาใจทชดเจนเพมมากขน สำาหรบการนำาไปเปนแนวทางในการศกษา วจย และการออกแบบใหความชวยเหลอ สงเสรม และปองกนปญหาดานการอานทจะเกดขนกบเดก ซงแตละแนวคด ทฤษฏมความหลากหลายแตกตางกน ขนอยกบแนวคด ทฤษฏพนฐานเดมทนำามาใชศกษาเพมเตม ดงนน จงอธบายกรอบคดเชงทฤษฎในมตตางๆ ดงน



·ฤษฏÕกÒÃตÃะห¹กÃกÒÃแ»ÅตÇอกษÃà»¹àสÕย§ (the phonological awareness theory) ทฤษฏการตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยง เปนความสามารถในการรบร จดกระทำากบเสยงพด การแยกคำาและเขาใจความหมายไดอยางชดเจน5 ประกอบดวย 2 หลกการ คอ การแปลตวอกษรเปนเสยง (phonological system) ทำาใหเดกรโครงสรางของเสยงทใชในการพด และสามารถสรางคำาพดได และการแปลความหมาย (sematic system) ทำาใหเดกเขาใจความหมายในสงทตนเองไดยนหรอพดไดตามความหมายทตองการ ความสามารถทงสองสวนนสำาคญตอการพฒนาความสามารถดานการอาน โดยอาศยหลกการสะกดคำา (orthographic system) ซงเปนความสามารถของเดกทจะเชอมโยงเสยง ไปยงตวอกษรทปรากฏขน ทกษะการอานนนไมเพยงแตตองใชทกษะทางภาษา ยงตองอาศยความเขาใจในองคประกอบของตวอกษร การวเคราะหคำาในประโยคทเชอมโยงกน และทกษะการวเคราะหรปประโยคทใชแทนความหมาย (graphemic parsing skills) เดกจะมความสามารถดานการแปลตวอกษรเปนเสยงเมออายประมาณ 6 ป และเปนชวงทจะเรมอานหนงสอได14

สอดคลองกบการศกษาความสมพนธระหวางคลนไฟฟาสมองทสมพนธกบเหตการณ (event related potential) โดยการทดสอบชนด passive oddball ซงเปนการตอบสนองตอเสยงกระตนเปาหมาย และเพกเฉยเสยงกระตนทไมใชเปาหมาย กบกระบวนการไดยนและกระบวนการตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยงในเดกทมความบกพรองดานการอานอาย 5-6 ป 11 เดอน โดยวธการเปลยนแปลงของความถเสยง ระยะเวลา และความเขมขน ปรากฏวาเดกทมความเสยงกบปญหาดานการอานจะมการเปลยนแปลงความตางศกยไฟฟาเปนลบ ในชวง 107-215 มลลวนาท บรเวณ frontocentral areas ซงตรงกบคลน P1 ทหายไป และเกดคลน N250 ขน นอกจากนเดกทมความบกพรองดานการอาน จะมการตอบสนองคอนขางกวางบรเวณ late discriminative negativity (LDN) ซงความกวางของคลนไฟฟา P1-N250 มความสมพนธกบความสามารถดานการรจก

ตวอกษรและการตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยง สวน LDN มความสมพนธกบความจำาระยะสนจากการไดยน (verbal short-term memory) และความเรวในการระบชอไดอยางรวดเรว แสดงใหเหนวาเดกทมความบกพรองของกระบวนการไดยน มแนวโนมทจะพบปญหาดานการอาน15 และเมอเปรยบเทยบความสามารถของเดกปกตกบเดกทมความบกพรองดานการอาน ปรากฏวา เดกทมความบกพรองดานการอานมความสามารถของกระบวนการตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยงตำากวาเดกปกต13 งานวจยเหลาน แสดงใหเหนวา ความบกพรองดานการอานมความสมพนธกบความบกพรองของกระบวนการการไดยน (auditory processing)

·ฤษฏÕกÃะบÇ¹กÒÃไดยÔ¹อยÒ§ÃÇดàÃÇ (rapid auditory processing theory) การศกษาความสมพนธระหวางกระบวนการไดยนกบความสามารถดานการอานมมาอยางตอเนองมากกวา 30 ป ตงแต Tallal16 ไดคนพบวาเดกทมปญหาดานการอานเกดจากความบกพรองของกระบวนการ temporal sequencing patterns สงผลใหเดกทำางานหรอทำากจกรรมทอาศยการเรยงลำาดบไดยากหรอการตอบสนองการรบรมตสมพนธกบเวลาในกระบวนการไดยน โดยเฉพาะการประมวลผลสงทไดยนอยางรวดเรวหรอความสามารถจากการทดสอบการไดยนซำา (auditory repetition task) และผลการศกษาความสมพนธระหวางความสามารถดานการอานกบการไดยนในเดกอาย 6-13 ป จำานวน 82 คน ปรากฏวาความสามารถจากการทดสอบการไดยนซำากบการรบรเสยงมความสมพนธกบการอาน สวนการรบรหนวยเสยงทขาดหายไป (phoneme deletion) มความสมพนธกบการอานมากกวาการแยกแยะเสยงทแตกตาง (rhyme oddity)17 อยางไรกตามความสามารถในการพดตามคำาทไมมความหมาย (nonword repetition) มความสมพนธคอนขางนอยกบความสามารถดานการอาน นอกจากนความสามารจากการทดสอบการไดยนซำามความสมพนธกบการรบรการสรางคำาใหม (onset-rime awareness) คอนขางมาก แตไมมความสมพนธกบ




ทกษะการรบรเสยง (phonemic skill)16,17 แมวาจะมการศกษาเกยวกบการฝกฝนกระบวนการรบรการไดยนเพอพฒนาทกษะทางภาษา แตการเพมความสามารถในการรบรการไดยนรวมกบการฝกการรบรเสยงเพยงอยางเดยวยงคงมขอจำากดในการสงเสรมความสามารถดานการอานอยางตอเนองและถาวร18

·ฤษฏÕกÒÃà¤Åèอ¹ไหÇ (the motor/cerebellar theory) ความบกพรองดานการอานไมเพยงแตมความผดปกตเกยวกบการรบรเสยงและการไดยนเทานน ยงพบวารอยละ 80 ของเดกทมความบกพรองดานการอาน มความผดปกตของสมองนอย (cerebellum) รวมดวย เนองจากความสามารถดานการเขยน การอาน และการสะกดคำา เกดขนจากหลายทาง โดยมความสมพนธกบการทำางานของสมองนอยทงทางตรงและทางออม หากสมองนอยมความบกพรอง จะเกดผลทางตรงกบความบกพรองดานการทรงทา (balance impairment) และทกษะการเคลอนไหว สงผลใหเดกมปญหาดานการเขยน ในเดกเลกอาจพบวาเดกมความลาชาเกยวกบ

ทกษะการออกเสยง (articulatory skills) โดยเฉพาะการเลนเสยง (babbling) และมภาษาพดลาชา สงผลใหพดไมคลอง สำาหรบผลทางออมนน พบวาเกดความบกพรองของความเรวในการออกเสยง สงผลตอการทำางานของระบบเกบจำาดานภาษา (phonological loop) และความจำาขณะปฏบตการ (working memory) ลดลง ทำาใหมปญหาการระลกคำา และการสะกดคำา นอกจากน ความบกพรองของสมองนอยยงสงผลตอความบกพรองของการตระหนกรเสยงทสงผลตอการอานตามมา19

(รปท 1) สอดคลองกบการศกษาระยะยาว ชใหเหนวา ทกษะการเคลอนไหวอาจสามารถทำานายความเสยงของความบกพรองดานการอานรวมกบทกษะความสามารถในการรจกตวอกษร การระลกชอไดอยางอตโนมตรวดเรว การตระหนกร และการทำางานของสมองดานการจดการดวย11 จากผลการศกษาในเดกทมความเสยงตอความบกพรองดานการอานอาย 18-24 เดอน ปรากฏวา เดกทมความเสยงตอความบกพรองดานการอาน มความสามารถดานการเคลอนไหวแตกตางจากเดกปกต จะเหนไดจาก เดกมพฒนาการดานกลามเนอมดใหญและกลามเนอมดเลกลาชา ซงมความสมพนธกบการมคำาศพทคอนขาง

Ã»·Õè 1 แบบจำาลองการทำางานของสมองนอยกบการอาน (ดดแปลงจาก Nicolson และคณะ)19



นอย และมความยากในการสรางประโยคยาวๆ20 เมอวดความสามารถเชงพฤตกรรมและภาพถายระบบประสาท ปรากฏวา ความผดปกตของสมองนอยตงแตแรกเกด โดยเฉพาะในชวงอาย 5 ป สงผลใหมความผดปกตของการเคลอนไหว การเปลงเสยง และการรบรเสยงพด ทำาใหเกดความยากลำาบากในการรบรเสยงและการเรยนรการอาน19 จะเหนไดวาการสญเสยการทำางานของสมองนอยมผลตอพฒนาการดานการเคลอนไหวลาชา และมโอกาสเกดปญหาดานการอานในเวลาตอมา

·ฤษฏÕกÒÃÃบÃกÒÃมอ§àห¹กบ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ ·ฤษฏÕแม¤โ¹àซÅÅÅÒÅ-ดอÃซÅ (the magno-cellular-dorsal theory; M-D) ในป พ.ศ. 2535 เรมมการนำาเสนองานวจยเกยวกบการรบรการมองเหนของมนษย หลงจากทขอมลถกสงออกจากสมองบรเวณสวนหลง (occipital lobe) โดยอธบายวา ระบบการรบรการมองเหนสามารถแบงไดเปน 2 เสนทาง ไดแก เวนทรล สตรม (ventral stream) สงสญญาณไปยงสมองสวนกลบขมบ (temporal lobe) มหนาทเกยวกบการระบและรจำาวตถ (object identifi-cation and recognition) และดอรซล สตรม (dorsal stream) สงสญญาณไปยงสมองกลบขาง (parietal lobe) ทำาหนาทในการรบรตำาแหนงของวตถ และเชอมโยงความหมาย และเกดการเคลอนไหวทซบซอนตามมา สอดคลองกบทฤษฏแมคโนเซลลลาล-ดอรซล (magno-cellular-dorsal; M-D) ทนำามาใชอธบายความบกพรองและปญหาดานการอาน2,21-23 ทฤษฏแมคโนเซลลลาล-ดอรซล อธบายระบบประสาทการรบความรสกทงการมองเหนและการไดยน (visual and auditory) กลไกการทำางานของการรบรการมองเหนเปนกระบวนการทำางานของวถประสาท specific visual M-D ทเรมตนเมอรบภาพเขาไป จะมการทำางานของ gangalion cell บรเวณเรตนา เคลอนทผานชน M-layer ของ lateral genicultate nucleus (LGN) และไปแสดงผล ทำาใหเกดการรบรและแปล

ขอมลบรเวณสมองสวนหลงและสมองกลบขาง ดงนน กระบวนการของวถประสาท M-D น ทำาใหรไดวาความบกพรองดานการอานเกดขนเนองจากมความผดปกตของกระบวนการเคลอนไหวทางการมองเหน (visual motion processing) จาก magnocells บรเวณ LGN บกพรอง ตอมาไดมการสรปแนวคดเพออธบายความสมพนธของการรบรการมองเหนและการไดยนทมผลตอความสามารถของการอาน โดยแบงเปน 2 ระบบ ไดแก (1) “dorsal” auditory and phonological processing (auditory word from area) และ (2) “ventral” visual and orthographic processing (visual word form area; VWFA) เมอมการรบขอมลจากกระบวนการมองเหนบรเวณ visual area 1 (V1) จะสงสญญาณไปยงบรเวณ visual area 5 - middle temporal (V5-MT) ซงเปนบรเวณทควบคมการรบรการเคลอนไหว (motion perception) สวนบรเวณสมองกลบขมบสวนหลง (posterior parietal cortex) จะเปนสวนทควบคมการเลอกทจะสนใจตอการรบความรสกทหลากหลาย และบรเวณสมองสวนหนา (pre-frontal cortex) เปนบรเวณทควบคมการเคลอนไหว (motor control) รวมไปถงสวน Frontal Eye Fields ทควบคมการเคลอนไหวของตา การสนใจจดจอ และบรเวณสมองสวนหนาดานลาง (ventral pre-frontal gyrus) ทควบคมการพดและการเปลงเสยง การทำางานรวมกนนเกดขนบรเวณสมองซกซาย2 (รปท 2) กระบวนการอานอาศยความสามารถทงการประมวลผลจากการมองเหนและการไดยนททำางานรวมกน เมอเดกมองเหนตวอกษรจะแปลขอมลทไดรบทางสายตา ผานกระบวนการทำางานของสมอง และเปลงเสยงออกมาเปนเสยงอานในภาษาพด ทำาใหเดกสามารถอานได หากเดกมปญหาดานการอานยอมเปนผลมาจากการมความบกพรองของการทำางานของวถประสาท M-D รวมดวย การศกษาการรบรการเคลอนไหวของการมองเหน (visual motion perception) ในเดกทมความบกพรองดานการอานเปรยบเทยบตามอาย และความสามารถในการอาน โดยอายเฉลยตงแต 8.46-11.13 ป จากการทดสอบดวยกจกรรม Coherent Dot Motion (CDM task)




ชใหเหนวา เดกทมความบกพรองดานการอานมความแมนยำาในการอานแตละระดบแตกตางกน และตำากวากลมควบคม เมอเปรยบเทยบกนทงอายและความสามารถดานการอาน24 และจากการเปรยบเทยบการทำางานของสมองระหวางเดกปกต กบเดกทมความบกพรองดานการอาน ปรากฏวา การทำางานของวถประสาทการมองเหนบรเวณ visual association areas แตกตางกน มการทำางานเพมขนของเปลอกสมองดานขวา (right-hemisphere) และลดการทำางานเชอมตอกนของบรเวณ VWFA ซงเปนบรเวณทมการสรางคำา และยงคงมการทำางานของ anterior language regions บรเวณ the inferior frontal gyrus25 นอกจากนความสามารถในการรบรการเคลอนไหวของการมองเหนทจะตองมกอนทเดกจะสามารถอานไดนน ยงสามารถทำานายความสามารถในการอานในเวลาตอมาไดอกดวย22 แมแตเดกทมการลงรหสการแปลอกษรเปนเสยงไมดกยงคงปรากฏวา

การทำางานของวถประสาท M-D มความบกพรองในระดบซบคอรตคล (sub-cortical level) เชน บรเวณ LGN ทำาใหมความบกพรองการวเคราะหศพท (sub-lexical)23 รวมทงความบกพรองของการทำางานของวถประสาท M-D ยงสงผลตอความบกพรองในการระลกคำาและการอานตวอกษรทเปนภาพ เชน ภาษาจน อกดวย26 ความเขาใจการทำางานของวถประสาท M-D จะเปนแนวทางออกแบบโปรแกรมหรอรปแบบการชวยเหลอไดอยางเหมาะสมตงแตเรมแรก

·ฤษฏÕ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹¤ÇÒมใสใจ (the attention deficit theory) การศกษาความใสใจกบความบกพรองดานการอาน เรมมการศกษาเพมมากขนในป พ.ศ. 2542 ผลการศกษาปรากฏวากลไกของระบบประสาทมผลตอโครงสรางการเลอกความใสใจและสงผลตอความสามารถ

Ã»·Õè 2 วถประสาท Magnocellular-dorsal แสดงการเชอมโยงของการมองเหน การรบรเสยง และกระบวนการอาน (ดดแปลงจาก Gori และคณะ)2



ดานการอาน27 และจากการศกษาการทำางานของภาพถายรงสสมองทวศรษะ ปรากฏวามการทำางานเชอมตอกนของวถประสาทการมองเหนบรเวณ visual associated areas และบรเวณ prefrontal attention areas25 โดยเฉพาะการทำางานของสมองดานขวาบรเวณ frontoparietal มสวนสำาคญตอการเปลยนความใสใจ (attentional shifting) และมผลตอความสามารถดานการอาน นอกจากน ความบกพรองของวถประสาท M-D ยงสงผลตอความบกพรองดานความใสใจเกยวกบมตสมพนธและเวลา (spatial and temporal attentional deficit) ซงสงผลใหเกดความบกพรองดานการอานดวย มงานวจยคนพบวา ความสามารถในการเปลยนความใสใจสงผลตอการรบรในการมองเพมขนได เชน การคนหาจากการมอง และเขาใจการรวมกลมความสมพนธของสงตางๆ ไดแก การเขาใจเชอมโยงระหวางตวอกษรกบเสยง หรอการเขาใจในสวนยอยจากสงหนงไปยงอกสงหนง ดงนน ความบกพรองในการเปลยนความใสใจในการมอง ทำาใหเกดปญหาดานการอานได โดยทกษะความใสใจของเดกปฐมวยยงมผลตอความสามารถดานการอานของเดกในเวลาตอมา21 ดงนนความใสใจมบทบาทสำาคญอยางยงตอความสามารถดานการอาน

·ฤษฏÕกÒÃมอ§àห¹แÅะมÔตÔสมพ¹ธ (the visuospatial theory) ความบกพรองดานการอาน เกดไดจากความบกพรองในการประมวลผลขอมลของสมองทงสองขาง รวมทงความบกพรองของการทำางานบรเวณสมองซกขวาททำาหนาทดานการเคลอนไหวกบการมองเหน และดานการมองเหนกบมตสมพนธ (visuomotor and visuospatial functions) การศกษาปรากฏวา เดกทมปญหาดานการอานมความยากลำาบากในการควบคมการเคลอนไหวของตาทงสองขาง ซงเกดความผดปกตบรเวณ right posterior parietal region และมการเพกเฉยภาพ/สญลกษณ การละเลยการมองทางดานซาย (left neglect) แสดงใหเหนวากระบวนการเคลอนไหวกบการมองเหนสงผลตอความสามารถดานการอาน28 ตอมา

มการยนยนวาเดกทมความบกพรองดานการอานเกดจากความบกพรองของวถประสาท magnocellular ทมความสมพนธกบความใสใจในการมองดานมตสมพนธ (visual spatial attention)29

จากทฤษฏเกยวกบความบกพรองดานการอาน แสดงใหเหนวาความบกพรองดานการอานเกดขนจากความบกพรองของการรบรเสยง การเคลอนไหว การมองเหนและความใสใจในการมอง จงสรปไดวา ความบกพรองดานการอานเกดจากความบกพรองจากการทำางานของสมองในหลายสวนททำางานประสานสมพนธกน ไมใชเปนเพยงความบกพรองทเกดขนเฉพาะจดใดจดหนง ดงนนกระบวนการชวยเหลอหรอลดความเสยงของความบกพรองดานการอานในเดกจงมความซบซอน หลากหลาย และควรใหสอดคลองกบการทำางานของสมอง ดงนน จงจำาเปนตองอาศยผเชยวชาญเฉพาะดาน อาท แพทยเฉพาะทางระบบประสาท สหวชาชพทเกยวของ อาท นกกจกรรมบำาบด มาวเคราะหปญหาความบกพรองของการอานทเกดขนกบเดกเหลานเปนรายกรณ ยงเปนกระบวนการสำาคญทควรจะใหการชวยเหลอเดกตงแตชวงแรกๆ ของชวต เพอสนบสนนใหเดกสามารถอานหนงสอไดตามวย และลดการเกดปญหาการเรยนรทจะเกดตามมา

กÃะบÇ¹กÒÃÃบÃกÒÃมอ§àห¹àพèอยบย§¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ใ¹àดก แนวทางการชวยเหลอเดกทมความบกพรองดานการอานมหลากหลาย ตามแนวคด ทฤษฏ และความเชยวชาญในแตละสาขาวชาชพทเกยวของทง แพทย นกกจกรรมบำาบด นกจตวทยา คร หรอครการศกษา เปนตน โดยเฉพาะแนวคดการรบรความรสก ทงการมองเหน การไดยน และการรบรการเคลอนไหว4 ทเกยวของกบการยบยงความบกพรองและการสงเสรมทกษะสำาคญดานการอานในเดกตงแตเรมแรกในมมมอง แนวคด ทฤษฏของการรบรการมองเหนทนำาเทคโนโลยสมยใหมมาใช โดยอาศยองคความรทปรากฏทางดานประสาทวทยาศาสตร (neuroscience) และวทยาการปญญา (cognitive science) ซงการชวยเหลอตงแตเรมแรก




จะทำาใหสมองของเดกมการซอม สราง และเชอมโยงกนของระบบประสาท (neuro plasticity) ทำาใหลดปญหาความบกพรองดานการอาน อนจะทำาใหเดกสามารถเรยนหนงสอ และมคณภาพชวตทดตอไปในอนาคต

กÒÃใªแอกªè¹ ÇÔดÔโอàกม (the action video game training) แอกชน วดโอเกม (action video game) เปนเกมชนดหนงทมลกษณะเฉพาะ คอ มความเรว กระตนความเขาใจ มการจองมองตดตามการเคลอนไหว จดจำา มรปแบบการเคลอนไหวหลากหลาย มความรวดเรวและมเงอนไขของเวลา รวมทงยากทจะคาดเดาเชงมตสมพนธกบเวลา และสามารถกระตนการรบรไดหลากหลายดาน30 มการนำาแอกชน วดโอเกมมาใชเพอเพมความใสใจ การมองเหนและมตสมพนธ และความจำาของเดกขณะทำากจกรรม31,32 รวมทงทำาใหเกดการเรยนรการเคลอนไหว (motor learning) นอกจากน มการนำาแอกชน วดโอเกมมาใชชวยแกไขปญหาการรบรการมองเหน โดยเฉพาะในเดกทมความยากในการระลกเกยวกบสงตางๆ หรอตวอกษร ซงเปนการกระตนการทำางานของวถประสาท M-D ทำาใหชวยบรรเทาความยากลำาบากในการอานได33 Franceschini และคณะ34 ไดนำาเสนอการใชแอกชน วดโอเกมเพอพฒนาความสามารถในดานการอาน พบวาเมอใหเดกทมความบกพรองดานการอานอายระหวาง 7-13 ป เลนเกมลกษณะแอกชน วดโอเกมครงละ 80 นาท เปนเวลา 12 ชวโมง ทำาใหเดกมความสามารถดานความใสใจดขน แตกตางจากเดกทเลนเกมแบบไมใชแอกชน วดโอเกม (non action video game) และสงผลใหความสามารถดานการอานเพมขนตามมาดวย ตอมามการนำาแอกชน วดโอเกม มาศกษาในเดกอายระหวาง 9.9-12.9 ป ปรากฏวาเดกในกลมทดลองทเลนแอกชน วดโอเกมมความสามารถในการทำากจกรรม CDM task ไดอยางแมนยำาในการทวนคำาทไมมความหมาย และมความสามารถดานการรบรเสยงเพมขนหลงจากทำากจกรรม24 โดยการฝกฝนผานการเลนแอกชน วดโอเกมน ทำาใหเกดการเปลยนแปลงความสามารถดาน

การอานโดยปราศจากการฝกฝนผานกระบวนการรบรจากการตระหนกรการแปลตวอกษรเปนเสยงมาเกยวของ34 นอกจากนยงมการศกษาเกยวกบรปแบบเกมตางๆ ทเกดปฏสมพนธขณะเลนเกม และสงผลตอความใสใจในการมองของเดกปฐมวยอกดวย35

แอกชน วดโอเกม สามารถนำามาใชเพมความใสใจ การรบรการมองเหน และความสามารถในการอาน แตอยางไรกตามควรคำานงถงความเหมาะสม ระยะเวลา และอายของเดกรวมดวย เนองจากการท เดกใชคอมพวเตอรหรอดโทรทศนอยางไมเหมาะสม ยอมมความเสยงตอความบกพรองดานการอานดวยเชนกน36 รวมทงควรมการสนบสนนและสงเสรมการรบรของระบบประสาทการรบความรสกทหลากหลาย ทงการไดยน การมองเหน และการเคลอนไหว

แ¹Ç·Ò§กÒÃศกษÒใ¹อ¹Ò¤ตสำÒหÃบàดก·ÕèมÕ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ จากการคนควางานวจยดงกลาว ปรากฏวาความบกพรองดานการอานเกดจากหลายสาเหต เปนความบกพรองของสมองในหลายสวน และมการนำาแนวคดการประมวลผลการรบรดานการมองเหน เปนแนวทางการพฒนาหรอออกแบบโปรแกรมลดความเสยงตอความบกพรองดานการอานอยางตอเนอง โดยเฉพาะการนำาความกาวหนาทางเทคโนโลยมาใชเพอออกแบบโปรแกรมใหนาสนใจและทาทาย อยางไรกตาม จากแนวคดดงกลาวขางตน สวนใหญแลวจะเปนการศกษาในบรบทสงคมตะวนตก แตความสามารถดานการอานเปนสงทมขอจำากดดานภาษาและวฒนธรรม จะเหนไดจากรปแบบการเขยนและการอานภาษาไทย ไมใชชองไฟระหวางคำา มวรรณยกตและสระในตำาแหนงดานบนและดานลางของตวอกษร ซงแตกตางจากภาษาองกฤษ ดงนนการวจยเกยวกบเดกทมความบกพรองดานการอานเพมเตมในหลากหลายวฒนธรรม และหลากหลายภาษายงคงเปนสงทนาสนใจ รวมทงการประยกตแนวคดพนฐาน เชน การไดยน การเคลอนไหว มาพฒนาโปรแกรม จะทำาใหไดผลลพธทดและมประสทธภาพยงขนดวย



สÃ» กÒÃศกษÒàกÕèยÇกบàดก·ÕèมÕ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹ มÕกÒÃ¤¹¤ÇÒ ÇÔจย แÅะพฒ¹Òแ¹Ç¤Ôด ÃÇมถ§¢อ¤¹พบ·ฤษฏÕใหมมÒอยÒ§ตอà¹èอ§ ÃÇม·§กÒÃ¹ำÒà·¤โ¹โÅยÕแÅะ¤ÇÒมกÒÇห¹Ò·Ò§ดÒ¹ÇÔ·ยÒศÒสตÃมÒบÃณÒกÒÃÃÇมก¹ÃะหÇÒ§สหÇÔªÒªÕพ ·§จÔตÇÔ·ยÒ »ÃะสÒ·ÇÔ·ยÒศÒสตÃ กÒÃศกษÒ แÅะภÒษÒศÒสตÃ àพèอใหกÒÃศกษÒÇÔจยมÕ¤ÇÒมÅมÅกแÅะ¤Ãอบ¤Åมใ¹หÅÒกหÅÒยมÔตÔ ·ำÒใหมÕ¤ÇÒมà¢ÒใจàกÕèยÇกบ¤ÇÒมสมพ¹ธ¢อ§กÃะบÇ¹กÒÃ·ำÒ§Ò¹¢อ§สมอ§ กÃะบÇ¹กÒÃ·Ò§»ญญÒ แÅะ¤ÇÒมบกพÃอ§ดÒ¹กÒÃอÒ¹¢อ§àดกªดàจ¹มÒกยÔè§¢¹

àอกสÒÃอÒ§อÔ§ 1. Sridama V, Sangkhavasi K, Paoin W, et al. International statistical classificationof diseases and related health problems ICD-10-TM [monograph on the Internet]. Bangkok: WVO office of Printing Mill; 2016 [cite 2016 Feb 19]. Available from: http://thcc.or.th/ebook5/ 2014/index.html 2. Gori S, Facoetti A. Perceptual learning as a possible new approach for remediation and prevention of developmental dyslexia. Vis Res 2014; 99: 78 - 87. 3. Stein J. Dyslexia: the role of vision and visual attention. Curr Dev Disord Rep 2014; 1: 267 - 80. 4. American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013. 5. Milne D. Teaching the brain to read. New Soulth Wales: Smart Kids; 2005. 6. Shaywitz SE. Dyslexia. N Engl J Med 1998; 338: 307 - 12. 7. Vlachos F, Avramidis E, Dedousis G, et al. Prevalence and gender ratio of dyslexia in Greek adolescents and its Aasociation with parental history and brain injury. Am Educ Res J 2013; 1: 22 - 5. 8. Roongpraiwan R, Ruangdaraganon N, Visudhiphan P, et al. Prevalence and clinical characteristics of dyslexia

in primary school students. J Med Assoc Thai 2002; 85: S1097 - 103. 9. Soongprasit M, Wisuttisiri K. Prevalence of dyslexia in juvenile detention. J Psychiatr Assoc Thailand 2006; 51: 229 - 37. 10. The Persons with Disabilities Education Act B.E. 2551. (2552, 8 June). The Government Gazette 126; 80: 45-47 [in Thai]. 11. Thompson PA, Hulme C, Nash HM, et al. Develop- mental dyslexia: predicting individual risk. J Child Psychol Psychiatry 2015; 56: 976 - 87. 12. Liao CH, Kuo BC, Deenang E, et al. Exploratory and confirmatory factor analyses in reading-related cognitive component among grade four students in Thailand. Educ Psychol 2015; 36: 1 - 17. 13. Nash HM, Hulme C, Gooch D, et al. Preschool language profiles of children at family risk of dyslexia: continuities with specific language impairment. J Child Psychol Psychiatry 2013; 54: 958 - 68. 14. Hulme C, Snowling MJ. Developmental disorders of language learning and cognition: John Wiley & Sons; 2009. 15. Hämäläinen JA, Lohvansuu K, Ervast L, et al. Event- related potentials to tones show differences between children with multiple risk factors for dyslexia and control children before the onset of formal reading instruction. Int J Psychophysiol 2015; 95: 101 - 12. 16. Tallal P. Auditory temporal perception, phonics, and reading disabilities in children. Brain Lang 1980; 9: 182 - 98. 17. Marshall CM, Snowling MJ, Bailey PJ. Rapid auditory processing and phonological ability in normal readers and readers with dyslexia. J Speech Lang Hear Res 2001; 44: 925 - 40. 18. Galuschka K, Ise E, Krick K, et al. Effectiveness of treatment approaches for children and adolescents with reading disabilities: a meta-analysis of randomized controlled trials. PLoS ONE 2014; 9: e89900. 19. Nicolson RI, Fawcett AJ, Dean P. Developmental dyslexia: the cerebellar deficit hypothesis. Trends Neurosci 2001; 24: 508 - 11.




20. Viholainen H, Ahonen T, Cantell M, et al. Develop- ment of early motor skills and language in children at risk for familial dyslexia. Dev Med Child Neurol 2002; 44: 761 - 9. 21. Franceschini S, Gori S, Ruffino M, et al. A causal link between visual spatial attention and reading acquisition. Curr Biol 2012; 22: 814 - 9. 22. Vidyasagar TR, Pammer K. Dyslexia: a deficit in visuo-spatial attention, not in phonological processing. Trends Cogn Sci 2010; 14: 57 - 63. 23. Gori S, Cecchini P, Bigoni A, et al. Magnocellular- dorsal pathway and sub-lexical route in developmental dyslexia. Front Hum Neurosci 2014; 8: 460. 24. Gori S, Seitz AR, Ronconi L, et al. Multiple causal links between magnocellular-dorsal pathway deficit and developmental dyslexia. Cereb Cortex 2015; bhv206: 1 - 14. 25. Finn ES, Shen X, Holahan JM, et al. Disruption of functional networks in dyslexia: a whole-brain, data- driven analysis of connectivity. Biol Psychiatry 2014; 76: 397 - 404. 26. Zhao J, Qian Y, Bi HY, et al. The visual magnocellular-dorsal dysfunction in Chinese children with developmental dyslexia impedes Chinese character recognition. Sci Rep 2014; 4: 1 - 7 27. Vidyasagar TR, Pammer K. Impaired visual search in dyslexia relates to the role of the magnocellular pathway in attention. Neuroreport 1999; 10: 1283 - 7. 28. Stein J. Visuospatial perception and reading problems. Irish J Psychol 1989; 10: 521 - 33.

29. Wright C, Conlon E, Dyck M. Visual search deficits are independent of magnocellular deficits in dyslexia. Ann of Dyslexia 2012; 62: 53 - 69. 30. Green CS, Li R, Bavelier D. Perceptual learning during action video game playing. Top Cogn Sci 2010; 2: 202 - 16. 31. Green CS, Li R, Bavelier D. Effect of action video games on the spatial distribution of visuospatial attention. J Exp Psychol-Hum Percept Perform 2006; 32: 1465 - 78. 32. Green CS, Li R, Bavelier D. learning, attentional control, and action video games. Curr Biol 2012; 22: R197 - 206. 33. Gori S, Facoetti A. How the visual aspects can be crucial in reading acquisition: the intriguing case of crowding and developmental dyslexia. J Vis 2015; 15: 1 - 20. 34. Franceschini S, Gori S, Ruffino M, et al. Action video games make dyslexic children read better. Curr Biol 2013; 23: 462 - 6. 35. Facoetti A, Franceschini S, Gaggi O, et al, editors. Multiplatform games for Dyslexia identification in preschoolers. Processing of 11th IEEE Consumer Communications and Networking Conference (CCNC, 2014); 2014 Jan 10-13; Las Vegas, Nevada, USA. New Jersey: IEEE; 2014. 36. He Z, Shao S, Zhou J, et al. Does long time spending on the electronic devices affect the reading abilities? A cross-sectional study among Chinese school-aged children. Res Dev Disabil 2014; 35: 3645 - 54.

Documents

กÃอบ¤ÔดàªÔ§·ฤษฎÕ แÅใหม่ะมุมมอàพื ......ส ¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·Ã àÇªสÒÃ »‚·Õè 34 ฉบ บ·Õè 4 ก.¤Songkla Med