ใบความรท 1

รายวชา ชางท ากระเปา รหสวชา ง32224 ภาคเรยนท 1 กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 5

โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………...

1. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. รจกเครองมอเครองใชในการตดเยบ และสามารถใชไดอยางถกตอง 2. รวธการดแลบ ารงรกษาเครองมอเครองใชในการท ากระเปา 3. สามารถเลอกวสดในการท ากระเปาไดเหมาะสมสวยงาม 4. สามารถออกแบบกระเปาตามความสามารถของตนเองได 5. สามารถสรางแบบกระเปาได

2. เนอหา ตะเขบ คอ แนวของฝเขมซงยดผา 2 ชน หรอมากกวานนเขาดวยกน ตะเขบจะใหความคงทนแก

รปของเสอผา และบรเวณทจะท าใหเสอผามเสนตะเขบเยบตอผากน โดยความเรยบรอยของตะเขบจะขนอยกบเทคนคและความช านาญในการเยบตะเขบ

1. การเยบดวยมอ

ตะเขบเยบมอเปนตะเขบทท าไดงายทสด ควรฝกเยบใหมทกษะในการเยบผาในลกษณะตาง ๆ จนเกดความช านาญพรอม ๆ ไปกบการฝกหดใชเครองมอเครองใชในการเยบไดอยางถกตอง การเยบตะเขบตาง ๆ ดวยมอ ตองเลอกเสนดายแบบเสนดายเดยวเขาเกลยวหรอเสนดายเขาเกลยวชนดตาง ๆ เสนดายไมเขาเกลยวใชไมได เลอกใชเขมใหสมพนธกบเสนดายดวย การเยบทว ๆ ไป เมอรอยดายกบเขมแลว ตองทบปลายดายเขาดวยกน ใหปลายทางดานสนทบยาวประมาณ 2/3 ของปลายทางดานยาวปลายทางดานยาวตดดายใหยาวประมาณ 30 – 40 เซนตเมตร ถาตดดายยาวเกนไปเสนดายจะพนกนไมสะดวกในการเยบ นอกจากจะใชเนาจงตดดายยาวกวานได กอนเยบ ใหจบปลายดายดานยาวท าปมเสยกอน โดยจบปลายเสนดายผกเปนปมตามรปขางลางน

1. จบปลายดายดานยาว 2. พนปลายนวช 1รอบ 3. มวนใหปลายเสนดายสอดเขา ใหรอบหวงทนว แลวปลดออก

4. รดใหเปนปมหวงจากปลายเสนดาย

เมอเยบตะเขบ ตองท าปมหยดดายใหเรยบรอย กนหลดภายหลง การท าปมหยดดายเยบตะเขบ ใหสอดปลายดายเขาในหวงฝเขมสดทาย ดงรป

ชนดของตะเขบทเยบดวยมอ สรปการเนา เรองควรร

1. ตะเขบเนาเทาใชเนาผาสองชนเขาดวยกนในสวนทมการฝนผาเชน เมอจะเนาผา ชนใหญใหพอดกบผาชนเลก หรอในสวนทเปนผาเสนโคง 2. ตะเขบเนาไมเทาใชเนาเปนเสนน าส าหรบเนาชายผา หรอบางครงใชเนาเพอ ประกอบตวเสอส าหรบการลองตว 3. ตะเขบเนาเฉยงใชเนาผาชนนอกกบผารองในปกเสอ สาบเสอหรอใชเนารงดมท กนดวยผาเพอไมใหแยกเสยรป 4. ตะเขบเนาแบบเทเลอรใชเนาผาสองชนทเปนผาเนอหนาผาทกลงกดรอยไมไดเนาแลวแยกผาสองชนออกจากกน พอดายตงตดดายเนากลางระหวางผาสองชน แยกผาออก รอยเนาใชแทนการกลงรอยบนผา

2. ตะเขบสอย สรปตะเขบดวยมอ

เรองนาร 1. ตะเขบดน ใชดนเพอจบรด เยบยดผาหลายๆชนดนเพอเกลดดนเพอชนผา และเยบตะเขบทตองการใหเสรจอยางรวดเรว 2. ตะเขบดนถอยหลงใชเยบแทนตะเขบทเยบดวยจกรได ฝเขมดานถกจะมองดเหมอนเยบดวยจกร

ใบความรท 2

รายวชา ชางท ากระเปา รหสวชา ง32224 ภาคเรยนท 1 กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 5

โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………...

1. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. รจกเครองมอเครองใชในการตดเยบ และสามารถใชไดอยางถกตอง 2. รวธการดแลบ ารงรกษาเครองมอเครองใชในการท ากระเปา 3. สามารถเลอกวสดในการท ากระเปาไดเหมาะสมสวยงาม 4. สามารถออกแบบกระเปาตามความสามารถของตนเองได 5. สามารถสรางแบบกระเปาได

2. เนอหา

ถงผาดบและกระเปาผาดบมประโยชนอยางไร

ถาประชากรไทยใช ถงผาดบ ทกวน 1คน จะลดการใชถงพลาสตกวนละ 5 ใบ

ประเทศไทยสามารถลดการใชถงพลาสตก ได วนละ 5 ลานถง ในทก ๆ วน

1 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบซกท าความสะอาดไดโดยงาย

2 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบใชทดแทนถงพลาสตก ถงกระดาษ ไดด ผามเนอนมสบายไมแขง

3 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบทนทาน แขงแรก สามารถใชไดหลายครง อายการใชงานยาวนาน

4 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบผลตจากใยฝาย ยอยสลายได ไมตกคางจนเปนปญหาในสงแวดลอม

5 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบไมมสารปรอทตกคางผใชมความปลอดภย

6 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบชวยลดปรมาณขยะมลฝอย ลดมลพษ และสารพษ ไมท าใหเกดกาซเรอนกระจก

7 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบตอบโจทยและเปนแนวทางหนงชวยลดปญหาโลกรอน 8 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบสรางความรบผดชอบของแตละบคคลตอสงคมและสงแวดลอม

9 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบพกเดนทางไป ชอปปงทตางๆไดคลองตว

10 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบพมพตราโลกเปนสอรณรงคเสรมสรางความเขาใจและความตระหนกในสงแวดลอม

11 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบลดการใชสารเคมทเปนพษ หากโรงงานผลตถงพลาสตก ทเปนพษนอยลง

12 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบ มราคาไมแพงหาซอไดงายและสะดวก

13 ถงผาดบหรอกระเปาผาดบ สงเสรมการทองเทยวไดด เปนสนคา พลเมยม ทเปนมตรตอสงแวดลอม

ใบความรท 3

รายวชา ชางท ากระเปา รหสวชา ง32224 ภาคเรยนท 1 กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 5

โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………...

2. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. รจกเครองมอเครองใชในการตดเยบ และสามารถใชไดอยางถกตอง 2. รวธการดแลบ ารงรกษาเครองมอเครองใชในการท ากระเปา 3. สามารถเลอกวสดในการท ากระเปาไดเหมาะสมสวยงาม 4. สามารถออกแบบกระเปาตามความสามารถของตนเองได 5. สามารถสรางแบบกระเปาได

2. เนอหา

วสดและอปกรณทน ามาใชในงานประดษฐจากผาทควรรจก 1. ผา กระเปาสวนใหญทเราเราเหนกนจะใชผาฝายเปนวสดหลกในการท ากระเปา และสวนประกอบอน ๆ ซงกระเปาจะสวยหรอไมตวแปรส าคญคอ ลวดลายและชนดของผา ผาทนยมน ามาท ากระเปาสวนใหญจะเปนผาฝาย ผาใยสงเคราะห ผาสกหลาด ผายนส 2. ดาย

ใชเยบตะเขบตาง ๆ ทงเยบดวยจกรเยบผาและเยบดวยมอเชน เนา สอย ดนถอยหลง คทเวรค นยมใชดายสเดยวกบสของผา 3. ดายคลท ดายส าหรบท างานคลปมลกษณะเปนดายเสนเลกเหนยวและแขงเนองจากมกาวเคลอบอย เพอปองกนไมใหดายพนกนระหวางการใชงาน 4. เขม เขมนยมใชเบอร นยมใชเยบผายดเขมเนา ใชส าหรบเนาและสอย นยมใชเขมเบอร 9-13 เพราะจบไดถนดมอ 5. เขมหมด เปนเขมทหวกลม ๆ หลากส ใชส าหรบกลดผาเพอตรงใหผา 2 ชนตดกน หรอตรงผาไมใหเคลอน 6. กรรไกรขนาดใหญ ใชส าหรบตดผาและควรใชตดผาเพยงอยางเดยว หากน าไปตดวสดอนจะท าใหกรรไกรเสยคม 7. กรรไกรขนาดเลก ใชส าหรบตดดาย ขลบผา หรอเลมรมผา ไมควรน าไปตดวสดอน เพราะจะท าใหกรรไกรเสยคม และไมควรท าตกพนเพราะจะท าใหกรรไกรเสยสญ 8. ชอลคส าหรบเขยนผา ใชส าหรบเขยนผาตามแพทเทรน หรอท าสญลกษณตาง ๆ บนผา สามารถลบออกไดงาย นยมใชสตดกบผาเพอใหมองเหนไดชดเจน 9. ปากกาส าหรบเขยนผา เปนปากกาทใชส าหรบเขยนผาโดยเฉพาะ หมกมคณสมบตพเศษคอจะเลอนหายไป เมอถกน า ใชงานสะดวก สามารถหาซอไดทรานขายอปกรณตดเยบ 10. ปากกระเปา เปนปากอลมเนยม มแบบอยางเหลยม โคง หลายรปแบบ 11. หกระเปา ใชส าหรบท าสายและตกแตงกระเปา ซงมหลายแบบ ซงมหลายแบบ เชนลายสาน ลายถกเปย นอกจากเชอกหนงแบบตาง ๆ แลววสดทนยม น ามาท าสายกระเปาคอ โซเหลกหรอแสตนเลส หนง รปแบบและขนาดตาง ๆ สามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบรปแบบของกระเปา

ตะเขบและการท าตะเขบ

ตะเขบคอแนวของฝเขมซงยดผาสองชนหรอมากกวานนเขาดวยกน ตะเขบจะใหความคงทนแกรปของเสอผาและบรเวณทจะท าใหเสอผามเสนตะเขบเยบตอผากนโดยความเรยบรอยของตะเขบจะขนอยกบเทคนคและความช านาญในการเยบตะเขบ ซงแบงเปน 2 ชนด คอ ตะเขบเยบดวยมอ และตะเขบเยบดวยจกร ชนดของตะเขบทเยบดวยมอ 1. ตะเขบเนา คอ ตะเขบทเยบหลวม ๆ มองเหนเสนดายของผาทงทางดานถก(ดานถกคอดานนอก)และดานผด(ดานผดคอดานใน)ชดเจน การเยบตะเขบเนามหลายวธ เลอกใชไดตามความเหมาะสมของเนอผาและลกษณะของชนงานทจะเยบจรง ตะเขบเนามหลายชนด ไดแก

1.1 ตะเขบเนาเทา คอ การเนาใหฝเขมเสมอกนทงสองดาน ทงดานผดและดานถก ในแตละฝเขมของการเนาจะใชความหางประมาณ 0.7 เซนตเมตร หรอ 1.5 เซนตเมตร ถาฝเขมหางกวานเสนดายจะบงคบผาไมได เรมการเนาทางขวามอ การเนาเขมจะอยดานบนเสมอ

ตวอยางการเนา

การเนาเทาเรมเนาจากทางขวาไปทางซายฝเขมดานถก(ดานนอก)และดานผด(ดานใน)จะเทากน

ตะเขบเนาเทา

การน าไปใช ส าหรบเนาตะเขบกอนเยบ เนาชายเสอและชายกระโปรงกอนสอย 1.2 ตะเขบเนาไมเทา คอ การเนาใชฝเขมถและฝเขมหางสลบกน โดยฝเขมหางจะอยดานถก (ดาน

นอก)สวนฝเขมถจะอยดานผด(ดานใน) การทฝเขมถอยดานผด(ดานใน)นนจะชวยท าใหเนอผาแนน สวนฝเขมหางซงอยดานถก(ดานนอก)จะชวยใหเหนเสนยาว ท าใหเปนแนวทจะ เยบจกรตามไดงาย โดยทวไปฝเขมหางจะมความหางประมาณ 1.5 เซนตเมตร และฝเขมถจะมความหางประมาณ 0.7 เซนตเมตร

การเนาไมเทา เรมการเนาทางดานขวา ใหฝเขมถและหางสลบกน

ฝเขมหางจะอยดานถก(ดานนอก) ฝเขมถจะอยดานผด(ดานใน)

ตะเขบเนาไมเทา

การน าไปใช ส าหรบเนาเปนเสนน า เนาชายเสอ หรอใชเนาเพอประกอบตวเสอส าหรบการลองตว 1.3 ตะเขบเนาเฉยงคอ การเนาฝเขมทแยงไปตามเนอผา โดยใชเนาผาสองชนใหอยดวยกน เชน ผา

ชนนอกกบผารองปก สาบเสอ หรอใชเนายดสวนทก าลงเยบ เชน เนายดรงดมกนดวยผาเพอไมใหแยกเสยรป

การเนาเฉยง เรมทางดานขวามอ ฝเขมทแยงไปตามเนอผา

ตะเขบเนาเฉยง ใชเนาผาสองชนใหอยดวยกน

ตะเขบเนาเฉยง

การน าไปใช ส าหรบเนาผารองปกใหตดกบชนปกเสอ เนาปากกระเปาเจาะ ในขณะทจะท าการเยบซงชวยไมใหเสยรป

1.4 ตะเขบเนาแบบเทเลอร คอ การเนาททงดายใหหลวมเปนหวง 1 ฝเขมสลบกบฝเขมดง ดายตง 1 ฝเขมตามแนวทตองการเยบตะเขบ เนาแลวแยกผาสองชนออกจากกน พอดายตงตดดายเนากลางระหวางผาสองชน แยกผาออกรอยดายเนาใชแทนการกลงรอยบนผา

การเนาแบบเทเลอร จะเรมเนาทางดานขวา

การเนาจะตองทงดายใหหลวมเปนหวง 1 ฝเขมสลบกบฝเขมดงดายตง 1 ฝเขม

ตะเขบเนาแบบเทเลอร

การน าไปใช ส าหรบเนาผาสองชนทเปนผาเนอหนา ผาทกลงกดรอยไมได รอยดายเนาใชแทนการกลงรอยบนผา

ตวอยางท 2

การเนา

เทคนคการตดเยบดวยมอ

1. การเนา

คอ ตะเขบทเยบหลวม ๆ มองเหนเสนดายของผาทงทางดานถก(ดานถกคอดานนอก)และดานผด(ดานผดคอดานใน)ชดเจน การเยบตะเขบเนามหลายวธ เลอกใชไดตามความเหมาะสมของเนอผาและลกษณะของชนงานทจะเยบจรง ตะเขบเนามหลายชนด ไดแก

1.1 การเนาเทากน

คอ การเยบดวยมอทชวยยดผา 2 ชนหรอมากกวาใหตดกน มความถหางของฝเขมเสมอกนทงดานบนและดานลาง ฝเขมหางประมาณ 0.7 ซ.ม. ถง 1 ซ.ม. ซงถาเนาหางกวานจะไมสามารถบงคบผาทง 2 ชนใหอยคงทได การเนาเทากนเหมาะส าหรบเนาตะเขบ กอนเยบเนาชายเสอและชายกระโปรงกอนสอย เปนตน

1. ซอนผา 2 ชนเขาดวยกน ตรงดวยเขมหมด

2. น าเขมรอยดายเนา ขมวดปมปลายดายเสนเดยว

3. แทงเขมขนทางดานขวามอ โดยแทงเขมขนลงใหหางกนประมาณ 1 ซ.ม. ตลอดแนวทตองการใหผา 2 ชนตดกน จะมองเหนฝเขมเสมอกน ทงบนและใตผา

4. กอนตดดาย เนาถอยหลง 1 ครงแลวตดดายออก

การน าไปใช ส าหรบเนาตะเขบกอนเยบ เนาชายเสอและชายกระโปรงกอนสอย

1.2 การเนาไมเทากน

คอ การเนาใชฝเขมถและฝเขมหางสลบกน โดยฝเขมหางจะอยดานถก (ดานนอก)สวนฝเขมถจะอยดานผด(ดานใน) การทฝเขมถอยดานผด(ดานใน)นนจะชวยท าใหเนอผาแนน สวนฝเขมหางซงอยดานถก(ดานนอก)จะชวยใหเหนเสนยาว ท าใหเปนแนวทจะ เยบจกรตามไดงาย โดยทวไปฝเขมหางจะมความหางประมาณ 1 เซนตเมตร และฝเขมถจะมความหางประมาณ 0.5 เซนตเมตร

1. ซอนผา 2 ชนเขาดวยกน ตรงดวยเขมหมด

2. น าเขมรอยดายเนา ขมวดปมปลายดายเสนเดยว

3. แทงเขมขนทางดานขวามอ โดยแทงเขมขนลงใหหางกนประมาณ 1 ซ.ม. แลวแทงเขมขนใหฝเขมหางประมาณ 0.5 ซ.ม. สลบเชนนไปเรอย ๆ ตลอดแนวทตองการใหผา 2 ชนตดกน แนวยาวจะอยดานบน แนวสนจะอยดานลาง

4. กอนตดดาย เนาถอยหลง 1 ครงแลวตดดายออก

การน าไปใช ส าหรบเนาเปนเสนน า เนาชายเสอ หรอใชเนาเพอประกอบตวเสอส าหรบการลองตว

1.3 การเนาเฉยงคอ การเนาฝเขมทแยงไปตามเนอผา โดยใชเนาผาสองชนใหอยดวยกน

เชน ผาชนนอกกบผารองปก สาบเสอ หรอใชเนายดสวนทก าลงเยบ เชน เนายดรงดมกนดวยผาเพอไมใหแยกเสยรป

1. น าเขมรอยดายเนา ขมวดปมปลายดายเสนเดยว 2. แทงเขมจากผาอกชนหนงเฉยงไปยงผาอกชนหนง ใหฝเขมหางกนประมาณ 1 ซ.ม.

การน าไปใช ส าหรบเนาผารองปกใหตดกบชนปกเสอ เนาปากกระเปาเจาะ ในขณะทจะ

ท าการเยบซงชวยไมใหเสยรป