ใบรับรองวิทยานิพนธ์...Temporal Variation of Fish Community around Phrathong wreck, Phang-nga Province โดย นายร งส ว ฒ แกว

ใบรบรองวทยานพนธ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรทางทะเล)

ปรญญา

สาขา ภาควชา เรอง การเปลยนแปลงตามชวงเวลาของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง จงหวดพงงา

Temporal Variation of Fish Community around Phrathong wreck, Phang-nga Province

นามผวจย นายรงสวฒ แกวแสง ไดพจารณาเหนชอบโดย อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ( ผชวยศาสตราจารยสชาย วรชนะนนท, Ph.D. ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ( ผชวยศาสตราจารยภาสณ วรชนะนนท, Ph.D. ) หวหนาภาควชา

( ผชวยศาสตราจารยสชาย วรชนะนนท, Ph.D. )

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรบรองแลว

( )

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท เดอน พ.ศ.

วทยาศาสตรทางทะเล วทยาศาสตรทางทะเล

วทยานพนธ

เรอง

การเปลยนแปลงตามชวงเวลาของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง จงหวดพงงา


โดย

นายรงสวฒ แกวแสง

เสนอ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรทางทะเล)

พ.ศ. 2559

รงสวฒ แกวแสง 2559: การเปลยนแปลงตามชวงเวลาของประชาคมปลาบรเวณเรอพระ ทอง จงหวดพงงา ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรทางทะเล) สาขา วทยาศาสตรทางทะเล ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก: ผชวยศาสตราจารยสชาย วรชนะนนท, Ph.D. 109 หนา การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระ

ทอง ตามชวงเวลาภายหลงการวางเรอทแตกตางกน (เดอนมนาคม พ.ศ. 2557 ถงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558) และปจจยทมผลตอประชาคม ซงท าการศกษาทงหมด 2 ปจจย ไดแก ปจจยในเรองของลกษณะแหลงทอยอาศยทมความแตกตางกนระหวางเรอจมและแนวปะการงธรรมชาต และปจจยในเรองของอายการจมของเรอจมทมอายการจมแตกตางกน ดวยวธการท าส ามะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fish visual census) ในการเกบขอมลชนด และจ านวนของปลาทพบ และใช Multidimensional Scaling (MDS) ในการวเคราะหเพอเปรยบเทยบความแตกตางของประชาคมปลา ผลการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง แสดงใหเหนวา ชนด ความหนาแนน และกลมปลาทพบบรเวณเรอพระทองมแนวโนมของการเปลยนแปลงทเพมขนตามระยะเวลาภายหลงการวางเรอ ส าหรบการเปลยนแปลงทเกดขนกบประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองซงเปนผลมาจากปจจย เชน ฤดมรสม การเปลยนแปลงของสภาพตวเรอ การเปลยนแปลงของปรมาณอาหาร การเปลยนแปลงภายในกลมประชากร เปนตน เกดขนอยางรวดเรวภายใน 1 เดอน ภายหลงการวางเรอ แตเมอเวลาผานไปการเปลยนแปลงทเกดขนจะลดลง จนเขาสภาวะสมดล แตอาจเกดการเปลยนแปลงของประชาคมอกครงหากไดรบปจจยทสงผลกระทบตอประชาคมปลา ผลการศกษาปจจยทมผลตอประชาคมปลาแสดงใหเหนวา ลกษณะแหลงทอยอาศยทแตกตางกนระหวางบรเวณพระทอง (ปะการงเทยม) และกองปลาเหลอง (แนวปะการงธรรมชาต) มผลท าใหประชาคมปลามความแตกตางกน ทงในแงของชนด ความหนาแนนและกลมปลาทพบ ขณะทปจจยในเรองของอายการจมของเรอจมทแตกตางกนแสดงใหเหนวา อายการจมของเรอจมทแตกตางกน มผลท าใหประชาคมปลามความแตกตางกน แตเมอเปรยบเทยบกบแนวปะการงธรรมชาตทอยใกลเคยงพบวา อายการจมของเรอไมมผลท าใหประชาคมปลาบรเวณเรอจมกบประชาคมปลาบรเวณแนวปะการงธรรมชาตมคลายคลงกน

ffffff

df

/ ลายมอชอนสต ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

Rangsiwut Keawsang 2016: Temporal Variation of Fish Community around Phrathong Wreck, Phang-nga Province. Master of Science (Marine Science), Major Field: Marine Science, Department of Marine Science, Thesis Advisor: Assistant Professor Suchai Worachananant, Ph.D. 109 pages. This objective of this study was aimed to examine temporal variation of fish communities

around Phrathong wreck during March 2014 to November 2015 and to investigate factors that may affect fish communities; (1) habitat characteristics between artificial reef and natural reef, (2) sunken period of four shipwrecks. The data (Species and Numbers of fish) were collected by underwater fish visual census method then analyzed by Multidimensional Scaling (MDS) to compare difference in fish community. The result suggested that trend of species richness density and trophic groups were increased followed by sunken periods of Phrathong wreck. Variation of fish communities are affected by monsoon season on Andaman Sea, development of Phrathong structure and succession of fouling communities, variation in food resources and recruitment in fish population. Fish communities develop rapidly within one month after deployed and then gradually decreased until stable. However, fish communities around Phrathong wreck will be shifted again with strongly factor. The difference of habitat characteristics play importance role on fish communities between Phrathong wreck (artificial reef) and Pla-leung pinnacles (natural reef), and thus make fish communities strongly differ. The difference sunken periods of four shipwrecks make fish communities difference (MDS showed that fish communities are dissimilar at 80 percentage). But sunken periods do not show similarity of fish communities between artificial reef and adjacent natural reef in oldest wreck.

/ /

Student’s signature Thesis Advisor’s signature

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ผชวยศาสตราจารย ดร.สชาย

วรชนะนนท และอาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ผชวยศาสตราจารย ดร.ภาสณ วรชนะนนท ส าหรบความกรณาในการใหค าปรกษา ชแนะแนวทาง และใหการชวยเหลอสนบสนนในดานตางๆ ตงแตขนตอนของการวางแผนการเกบขอมลวจย จนถงการตรวจแกไขวทยานพนธจนเสรจสมบรณ รวมถงการอบรมสงสอนดานคณธรรม จรยธรรม และแนวคดในการเปนนกวจยท ด และขอขอบพระคณประธานการสอบ อาจารย ดร.จตราภรณ ฟกโสภา และผทรงคณวฒภายนอก ผชวยศาสตราจารย ดร. ธรรมศกด ยมน ส าหรบขอปรบปรงแกไขและขอเสนอแนะตางๆทเปนประโยชน ตลอดจนการตรวจแกไขวทยานพนธใหมความครบถวนสมบรณของเนอหายงขน ขอขอบพระคณส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ส าหรบเงนทนในการสนบสนนงานวจย ขอขอบคณคณแนงนอย และคณสมยศ ยศสนทร จากกลม SaveOurSea ในการใหความอนเคราะหในการลงเรอเพอไปท าการเกบขอมลปลาในพนทตางๆ ขอขอบคณคณศวช วรชนะนนท คณวรญญาภรณ ศรสข คณพรพรรณ ศลารตน และเพอน นอง ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล มหาวทยาลยเกษตรศาสตรทกทาน ในการใหความชวยเหลอทงในชวงระหวางการเกบขอมล หรอการเขยนเลมวทยานพนธ ตลอดจนการใหค าแนะน าตางๆทเปนประโยชน ขอขอบพระคณ คณพอ คณแม ในการใหการสนบสนนดานการศกษาตางๆ ขอบคณทคอยใหก าลงใจ และเขาใจถงสงตางๆทขาพเจาพยายามจะกระท าอย สดทายขอขอบคณตนเองในความมอตสาหะ ไมยอทอตออปสรรคทเคลอนผานเขามา ทงความเหนอยลา ปญหาทตองเผชญในแตละขนตอนของการท างาน และขอขอบคณส าหรบความเชอและแรงบนดาลใจทเปนสงทคอยผลกดน จนกระทงวทยานพนธเลมนส าเรจลลวง

รงสวฒ แกวแสง กรกฎาคม 2559

(1)

สารบญ

หนา

สารบญ (1) สารบญตาราง (2) สารบญภาพ (3) ค าน า 1 วตถประสงค 3 การตรวจเอกสาร 4 อปกรณและวธการศกษา 26 อปกรณ 26 วธการศกษา 26 ผลและวจารณ 36 สรปและขอเสนอแนะ 61 สรป 61 ขอเสนอแนะ 65 เอกสารและสงอางอง 66 ภาคผนวก 79 ภาคผนวก ก ตารางแสดงขอชนดปลา 80 ภาคผนวก ข ภาพพนทศกษา 102 ภาคผนวก ค ภาพกลมปลาทท าการศกษา 105 ประวตการศกษาและการท างาน 109

(2)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 รายละเอยดของเรอจมทท าการศกษาทง 4 ล า 33

ตารางผนวกท

ก1 ชนดปลาทพบบรเวณเรอพระทอง 81 ก2 ชนดปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง 86 ก3 ชนดปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมตางกน 92 ก4 ชนดปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต 96

(3)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง 27 2 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอครามและแนวปะการงบรเวณเกาะไผ 28 3 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอมตโพนและแนวปะการงบรเวณหาด

นวล 29 4 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอชางและหนลกบาศก 30 5 จดเกบขอมลบรเวณเรอพระทอง 31 6 จ านวนชนดของปลาทพบบรเวณเรอพระทองแตละชวงเวลา 36 7 ความหนาแนนของปลาทพบบรเวณเรอพระทองแตละชวงเวลา 37 8 สดสวนของกลมปลาทพบบรเวณเรอพระทองในแตละชวงเวลา 38 9 การวเคราะหการจดกลมประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองในแตละ

ชวงเวลา 43 10 จ านวนชนดของปลาทพบในแตละบรเวณ 46 11 ความหนาแนนของปลาทพบแตละบรเวณ 46 12 วงศปลาทมความหลากชนดมากทสดบรเวณเรอพระทอง 47 13 วงศปลาทมความหลากชนดมากทสดบรเวณกองปลาเหลอง 47 14 สดสวนชนดของกลมปลาทพบระหวางบรเวณเรอพระทองและ

กองปลาเหลอง 49 15 สดสวนปรมาณของกลมปลาทพบระหวางบรเวณเรอพระทองและ

กองปลาเหลอง 50 16 การวเคราะหความแตกตางของประชาคมปลาทพบบรเวณปะการง

เทยมและแนวปะการงธรรมชาต 52

(4)

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

17 สดสวนชนดของกลมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า 54 18 สดสวนปรมาณของกลมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า 55

19 การวเคราะหการจดกลมของประชาคมปลาทพบในบรเวณเรอจมทมอายแตกตางกน 57

20 สรปเหตการณการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณ เรอพระทอง 61

ภาพผนวกท

ข1 ลกษณะของพนทศกษาบรเวณเรอพระทอง และกองปลาเหลอง 103 ข2 ลกษณะของพนทศกษาบรเวณเรอครามและแนวปะการงเกาะไผ 103 ข3 ลกษณะของพนทศกษาบรเวณเรอมตโพนและแนวปะการงหาดนวล 104 ข4 ลกษณะของพนทศกษาบรเวณเรอชางและหนลกบาศก 104 ค1 ตวอยางของกลมปลากนพช 106 ค2 ตวอยางของกลมปลากนปลา 106 ค3 ตวอยางของกลมปลากนแพลงกตอน 107 ค4 ตวอยางของกลมปลากนโพลปปะการง 107 ค5 ตวอยางของกลมปลาสตวไมมกระดกสนหลง 108

1

การเปลยนแปลงตามชวงเวลาของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง จงหวดพงงา


ค าน า

ระบบนเวศแนวปะการง เปนระบบนเวศทางทะเลรปแบบหนงทมความส าคญและเปนระบบนเวศทมความหลากหลายทางชวภาพสง เนองจากเปนบรเวณทสงมชวตในทะเลหลากหลายชนดเขามาใชประโยชน เชน ใชเปนแหลงทอยอาศย แหลงอาหาร หรอแหลงสบพนธ ซงการทสงมชวตในทะเลเขามาใชประโยชนในแนวปะการง ไดกอใหเกดรปแบบของความสมพนธ ทงระหวางแนวปะการงกบสงมชวต และระหวางสงมชวตดวยกนเอง

ขณะทมนษยมการใชประโยชนจากแนวปะการงเชนเดยวกน โดยมรปแบบของการใช

ประโยชนหลากหลายรปแบบ เชน เปนแหลงพกผอนหยอนใจ แหลงอาหาร แหลงศกษาวจย เสนทางในการคมนาคมขนสงสนคา และแหลงพลงงาน เปนตน ทงน เนองจากแนวปะการงเปนบรเวณทมความสะดวกตอการเขาถง และสามารถรองรบรปแบบกจกรรมของมนษยไดหลากหลาย จงท าใหบรเวณแนวปะการงถกใชประโยชนโดยมนษยเปนจ านวนมาก แตอยางไรกด การใชประโยชนในแนวปะการงของมนษยทมากเกนควรไดน ามาซงความเสอมโทรมของแนวปะการง และยงสงผลกระทบตอเนองไปถงสงมชวตทอาศยอยในแนวปะการง ท าใหสมดลของระบบนเวศพงทลายลง

จากปญหาในเรองของความเสอมโทรมของแนวปะการงจากการใชประโยชนของมนษย

จงไดมความพยายามในการหาวธการปองกน หรอลดผลกระทบจากการใชทรพยากรในแนวปะการงหลากหลายวธ เชน การงดเขาประโยชนในแนวปะการงในบางชวงเวลา การจ ากดจ านวนของผเขามาใชประโยชน การหามท าการประมงในพนททก าหนด รวมถงการจดสรางปะการงเทยมรปแบบตางๆ

2

เรอจมเปนปะการงเทยมรปแบบหนงทไดรบความนยมในการน ามาจดสรางเปนปะการงเทยม เนองจากมขอไดเปรยบในเรองของความซบซอนของพนท เหมาะส าหรบการเปนแหลงทอยอาศยของสตวน า อกทงเรอจมมความสวยงามแปลกตา จงเหมาะส าหรบการด าน าเพอการนนทนการ โดยในประเทศไทยไดมการน าเรอรบทปลดระวางมาจดสรางเปนปะการงปะการงเทยมในหลายพนท แตถงอยางไรกตาม แมจะมการจดวางเรอจมเพอสรางปะการงเทยมเปนจ านวนมาก แตขอมลทเกยวของกบเรอจม เชน ความสมพนธระหวางปะการงเทยม(เรอจม) และแนวปะการงธรรมชาต การตดตามการเปลยนแปลงของกลมสงมชวตทเขามาในบรเวณเรอจม และการประเมนศกยภาพของเรอจมในการเปนปะการงเทยม กลบมผทท าการศกษานอยมาก เมอเปรยบเทยบกบการศกษาปะการงเทยมรปแบบอนๆ เชน ปะการงเทยมรปทรงลกบาศก

ส าหรบในการศกษาครงน ไมเพยงเปนการศกษาความสมพนธปลาทเขามาใชประโยชนใน

ปะการงเทยม (เรอจม) แตยงรวมถงการศกษาปจจยทผลตอประชาคมปลา ซงจะชวยในการอธบายถงศกยภาพในการท าหนาททดแทนแนวปะการงในธรรมชาตของปะการงเทยมทมาจากเรอจมไดดยงขน และยงเปนประโยชนตอการศกษาทเกยวของกบเรอจมในประเทศไทยตอไปในอนาคต

3

วตถประสงค

1. เพอศกษาการเปลยนแปลงตามชวงเวลาของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง

2. เพอศกษาปจจยในเรองของลกษณะพนทและอายการจมของเรอจมทมผลตอประชาคมปลา

4

การตรวจเอกสาร

การเปลยนแปลงของประชาคมสงมชวต

1. ประชาคม

ประชาคม (Communnity) คอกลมสงมชวตมากกวาหนงชนดทอาศยอยในบรเวณเดยวกน

โดยตางมความสมพนธซงกนและกนทงทางตรงและทางออมผานหวงโซอาหาร เพอใหเกดการหมนเวยนของสารอาหารและพลงงานในระบบ โดยในกลมสงมชวตในประชาคมตางมความส าคญตอประชาคม ตามบทบาทและหนาทของสงมชวตแตละชนด ในแตละประชาคมจะประกอบดวยสงมชวตหลก 3 กลมทเปนโครงสรางประชาคม คอ กลมของผผลต (Producer subsystem) กลมของผบรโภค (Consumer subsystem) และกลมของผยอยสลาย (Decomposer subsystem) นอกจากนจากการทในแตละประชาคมมชนดของสงมชวตทแตกตางกน ท าใหรปแบบการเกดของประชาคมแตละบรเวณมความแตกตางกน ขนอยกบปจจยสงแวดลอมทเปนองคประกอบของประชาคมในแตละบรเวณ เชน พลงงานทหมนเวยนในประชาคม สภาพภมศาสตร เปนตน (สกาญจน, 2550)

2. การเปลยนแปลงของประชาคม

ปรชา (2526) กลาววา ในธรรมชาตการเปลยนแปลงของประชาคมสงมชวตเกดขนอย

ตลอดเวลา โดยการเปลยนแปลงทเกดขนมสาเหตมาจากทงปจจยภายในและภายนอก ส าหรบการเปลยนแปลงทเกดจากปจจยภายใน เกดจากการเปลยนแปลงภายในกลมประชากรของประชาคมสงมชวต ซงการเปลยนแปลงทเกดขนจะสงผลท าใหจ านวนชนดและความหนาแนนของประชากรมการเพมขนหรอลดลงตามปจจยทควบคมการเปลยนแปลง เชน การอพยพไปมาระหวางแหลงทอยอาศย (Johannes, 1978; Alut and Johnson, 1998) การตายตามธรรมชาต (Mortality) (Hixon and Beets, 1993; Connell, 1997) ซงเปนปจจยทท าใหขนาดของประชากรลดลง และการทดแทนทของกลมประชากรใหม (Recruitment) (Lewis, 1997) ซงเปนปจจยทท าใหขนาดของประชากรเพมขน และเมอปจจยทท าใหขนาดของประชากรลดลงเทากบปจจยทท าใหขนาดของประชากรเพมขน ขนาดของประชากรจะคงคงท หรออยในสภาวะสมดล (Steady or equilibrium state) ซงเปนภาวะท

5 เกดข นตามธรรมชาต และสวนท าใหขนาดของประชากรไมมาก (Overpopulation) หรอนอยจนเกนไป (Population depletion)

นอกจากการเปลยนแปลงของประชาคมสงมชวตยงอาจเกดจากปจจยภายนอก ในลกษณะ

ของการเปลยนแปลงในเชงพนทและเวลา ส าหรบลกษณะของการเปลยนแปลงในเชงพนท (Spatial variation) เปนการเปลยนแปลงทมความสมพนธกบลกษณะทางภมสณฐานของพนท เชน ความลก ความซบซอนของพนท (Roberts and Ormond, 1987) ลกษณะของแหลงทอยอาศย (Friedlander and Parrish, 1998; Brokovich et al., 2006) และสดสวนการปกคลมของสงมชวต ขณะทลกษณะของการเปลยนแปลงตามชวงเวลา (Temporal variation) เปนการเปลยนแปลงทมความสมพนธกบชวงเวลาทแตกตางกน เชน การเปลยนแปลงในรอบวน การเปลยนแปลงในรอบป (อกกฤต, 2545) การเปลยนในแตละฤดกาล (Nanami and Nishihira, 2002; Abesamis and Russ, 2010)

3. การเปลยนแปลงแทนททางนเวศวทยา

นตยา (2549) กลาวา เมอสภาพแวดลอมเกดการเปลยนแปลง กลมสงมชวตเดมทไม

สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงใหมไดจะถกแทนทดวยกลมสงมชวตกลมใหมทมความสามารถในการปรบตวใหเหมาะส าหรบสงแวดลอมใหม ท าใหกลมสงมชวตเดมสญหายไป กระบวนการดงกลาวเรยกวา การทดแทนทางนเวศวทยา (Ecological succession) ส าหรบกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตมการด าเนนไปอยางเปนขนตอน และสนสดลงเมอการเปลยนแปลงของกลมสงมชวตคงท ซงเรยกวา ระยะการทดแทนทข นสมดล (Climax)

1. สาเหตของการเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงแทนทเกดจากโครงสรางระบบนเวศมการเปลยนแปลงหรอถกรบกวน

จนเสยสมดล สงผลใหกลมสงมชวตทอาศยอยในบรเวณทเกดการเปลยนแปลง ตองปรบตวใหเขากบสงแวดลอมใหม ผานกระบวนคดเลอกสายพนธเพอการด ารงอยเผาพนธตามธรรมชาต ปจจยทท าใหเกดการเปลยนแปลงแทนทมดงน

6

1.1 ปจจยทางกายภาพ (Physiographic factor) ไดแก การเคลอนตวของแผน เปลอกโลกเกดการยกตวของแผนทวป การเพมขนของระดบน าในมหาสมทร การเคลอนทของภเขาน าแขง แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด ปรากฏการณตางๆทเกดข นลวนสงผลใหสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวเชน การเปลยนแปลงสภาพทเคยเปนแผนดนกลายเปนพนทน าทวมสง หรอการพงทลายของระบบนเวศเดมอยางกะทนหน

1.2 ปจจยทางชวภาพ (Biotic factor) ไดแก ความสมพนธของกลมสงมชวตในประชาคมชนดเดยวกน หรอตางชนดกน และมความสมพนธกบแหลงทอยอาศยเชน การแขงขนในการลงเกาะของปะการงกบสาหราย การอพยพเพอหาถนทอยใหมของสงมชวตบางชนด

1.3 ปจจยทางภมอากาศ (Climate factor) ไดแก ภมอากาศทแตกตางในแตละชวงเวลา

อาจสงผลใหเกดการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตได เชน น าทวมในฤดฝน ไฟปาในฤดแลง ลมพายในชวงเปลยนแปลงฤดกาล

นอกจากปจจยขางตนซงเปนปจจยทเกดขนตามธรรมชาตแลว ยงมปจจยทเกดจากการ

กระท าของมนษยซงปจจบนทสวนส าคญ ทท าใหเกดการเปลยนแปลงของโครงสรางระบบนเวศ เชน การตดไมท าลายปา การสรางเขอน การสรางสงปลกสรางในทะเล และการท าการประมงเกนขนาด เปนตน

2. ล าดบขนของการเปลยนแปลง

2.1 ระยะบกเบก (Pioneer stage) หรอการตงถนฐาน (Colonization) เปนระยะทสงมชวตเรมเขามาอาศยอย ซงถกน าเขามาโดยธรรมชาต หรอโดยสงมชวตอนๆ การเพมข นของชนดสงมชวตในระยะนจะแตกตางกนออกไปตามความสามารถในการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมของแหลงทอยอาศย โดยหากสภาพแวดลอมไมรนแรง การเพมขนของกลมสงมชวตจะเกดขนไดอยางรวดเรว

2.2 ระยะการปรบพนทต งถนฐาน (Site modification) เปนระยะทกลมสงมชวตขน

บกเบก ท าการปรบสภาพพนทของแหลงทอยอาศยใหมความเหมาะสมตอการการด ารงชวตของกลมสงมชวต ซงมสวนส าคญทท าใหเกดการทดแทนของกลมสงมชวตชนดใหม

7

2.3 ระยะการแทนทของสงมชวต (Species replacement) เปนระยะทเมอสภาพแวดลอมเดมเกดการเปลยนแปลง ท าใหกลมสงมชวตทอยในสภาพแวดลอมเดม ตายลงหรอไมอาจเพมประชากรไดอก และถกแทนทดวยกลมสงมชวตใหม ซงผานการปรบตวใหด ารงชวตอยในสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงใหมได และเพมประชากร จนเขาสภาวะสมดล ทกลมสงมชวตอยรวมกนในอตราสวนทเหมาะสม

ปลา

ปลาเปนสตวมกระดกสนหลง อาศยอยในแหลงน า หายใจดวยเหงอก ยกเวนปลาบางกลมท

มอวยวะพเศษทใชในการหายใจ เชน ปลาปอดใชถงลมทพฒนาไปท าหนาทคลายปอดในสตวเลยงลกดวยนม หรอ ปลาดก ปลาหมอ ปลาชอน ทมอวยวะชวยหายใจ (accessory breathing apparatus) ปลาเคลอนไหวดวยกลามเนอและครบตางๆบนล าตว รางกายปกคลมดวยเกลด หรอแผนกระดก หรอในบางชนดอาจจะไมมทงสองอยาง หวใจของปลาม 2 หอง ยกเวนปลาปอดซง เรมมการพฒนามผนงกนหองแบงซกซายและซกขวาแตยงไมสมบรณ (สภาพ, 2529)

การสบพนธของปลาสวนใหญเปนแบบอาศยเพศ ทงแบบผสมพนธภายนอก และภายใน

รางกาย และมการวางไขในน า ปลาบางชนดอาจวางไขไวกบวสดใตน า หรอสรางรงเพอเปนทวางไข ขณะทบางชนดจะเกบไขทรบการผสมแลวไวภายในตวแม จนกวาจะคลอดออกเปนตว เชน กลมปลากระดกออน ปลาบางชนดทมการสบพนธแบบไมอาศยเพศ เชน ปลาหางนกยง และปลากนยง ลกปลาทออกมาจะไมมความสมบรณทางพนธกรรม และไมสามารถสบพนธตอไปได

ปลาเปนสตวเลอดเยน เลอดในรางกายของปลาจะมอณหภมเปลยนแปลงไปตามอณหภม

ของสภาพแวดลอม ท าใหอณหภมในรางกายมระดบทใกลเคยงกบอณหภมแวดลอมทปลาอาศยอย แตกระบวนการเมตาบอลซม (Metabolism) จะไมแปรผนตามอณหภมแวดลอม ปลาจงเปนสงมชวตทมความสามารถในการปรบตวใหสามารถด ารงชวตอยในน าในบรเวณทมสภาวะแวดลอมรนแรงได เชน Icefish ทมการแพรกระจายอยในบรเวณมหาสมทรแอนตารกตก ทมอณหภมต ากวาจดเยอกแขง ปลาทอาศยอยในดงกลาว จะมการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมทอาศยอยเพอความอยรอด เชนการสรางสารโปรตนทท าใหเลอดไมแขงตวเปนน าแขง ดวยความสามารถในการปรบตวของปลาจงท าใหปลาในแตละบรเวณมความแตกตางกนของชนด และรปรางลกษณะ (Chen et al., 1997; Franklin et al., 2004; Farrell and Steffensen, 2005)

8 1. การจดล าดบทางอนกรมวธานของปลา

จากจ านวนของกลมสตวมกระดกสนหลงทมชวตอยในปจจบนทงหมด ปลาถอเปนสตวไม

มกระดกสนหลงทมจ านวนชนดมากทสด โดยมจ านวนทงหมดประมาณ 15,000 ถง 17,000 ชนดทยงมชวตอยในปจจบน หรอประมาณรอยละ 42.6 ของสตวมกระดกสนหลงท งหมด ในขณะทจ านวนชนดของสตวเลยงลกดวยนมมอยเพยง 4,500 ชนด หรอประมาณรอยละ 12 ของสตวมกระดกสนหลงทงหมด (สบสน, 2527) และไดมการจดแบงปลาออกเปนกลม เชน

1. จ าแนกตามแหลงทอยอาศยและการแพรกระจายของปลา

1.1 ปลาทะเล เปนปลาทอาศยอยในแหลงน าทมคาความเคมสง ปลาทะเลยงแบงออกไปไดอกเปน 2 กลมใหญตามการแพรกระจายในมวลน าคอ

1.1.1 ปลาผวน า (Pelagic fish) เปนปลาทอาศยในทะเล ตงแตระดบผวน าลงไปถง

ระดบกลางน า เชน ปลาท ปลากระตก ปลาโอ เปนตน

1.1.2 ปลาหนาดน (Demersal fish) เปนปลาทอาศยและหาอาหารบนพนทองทะเล หรออาจจะอยเหนอพนทองทะเลเลกนอย เชน ปลากระเบน ปลาทรายแดง ปลาแพะ เปนตน

นอกจากนอาจแบงปลาทะเลตามแหลงทอยอาศย ไดแก กลมทอาศยในบรเวณมหาสมทร

หรอทะเลเปด (Oceanic species) เชน ปลานกกระจอก ปลาโอ ปลาทนา กลมทอาศยบรเวณใกลชายฝง (Coastal specie) เชน ปลาท ปลาในบรเวณแนวปะการง และกลมทอาศยอยในบรเวณทะเลลก (Abyssal species) ซงแสงสองลงไปไมถง

1.2 ปลาน าจด เปนปลาทอาศยอยในน าจดตลอดชวต อาจแบงออกเปนสองจ าพวก

ใหญๆคอ ปลาทอาศยอยในแหลงน านงตามบอหรอบง เชน ปลาสวาย ปลาเทโพ และปลาทอาศยแหลงน าไหลตามล าธารหรอแมน า เชน ปลาตะเพยน ปลาเทพา และปลาสรอย เปนตน

9

1.3 ปลาน ากรอย เปนปลาทอยอาศยในแหลงน าทมความเคมเปลยนแปลงในรอบวน เชน บรเวณชายเลนทมล าน าจดไหลผาน หรอบรเวณปากแมน า ปลาในกลมดงกลาว เชน ปลานวลจนทรทะเล ปลากะพงขาว ปลากระบอกเปนตน

2. จ าแนกตามความสมพนธทางววฒนาการ และอนกรมวธาน

ในการศกษาทเกยวกบปลาสามารถจดล าดบตามอนกรมวธานตาม Nelson (2006) มดงน Phylum Chordata (สตวมแกนสนหลง) SubphylumVertebrata (สตวมกระดกสนหลง) Superclass Gnathostomata (กลมปลามขากรรไกร) Class Chondrichthyes (กลมปลากระดกออน) Division Neoselachii Subdivision Selachii (กลมฉลาม) Subdivision Batoidea (กลมกระเบน) Class Actinopterygii (กลมปลามกานครบ) Division Teleostei Subdivision Elopomorpha Subdivision Ostrarioclupeomorpha Subdivision Eutelelostei

2. การศกษาเกยวกบปลา ผทรเรมท าการศกษาชนดพนธปลาทงในจดและน าเคมของประเทศไทย คอ ดร. ฮวจ แมค

คอรมค สมท (Hugh Mccormick Smith หรอ H.M. Smith) และไดมการตพมพผลการศกษาเกยวกบการคนพบสงมชวตตางๆ รวมทงท าการจดอนกรมวธานไวมากมาย เชน หนงสอ The Fresh Water Fishes of Siam, or Thailand ทตพมพในป พ.ศ. 2488 และในยคตอมาไดมการน าหนงสอดงกลาวมาใชอางองในการศกษาชนดปลาในประเทศไทย เชน การศกษาชนดปลาในประเทศไทยของกรมประมง (2527) ซงระบวา พบชนดปลาจ านวนทงสน 97 วงศ 225 ชนด ประกอบดวยปลากระดกออน 7 วงศ 15 ชนด และปลากระดกแขง 90 วงศ 210 ชนด เชนเดยวกบการศกษาของสภาพและ

10 คณะ (2530) ทท าการรวบรวมรายชอชนดปลาทมอยในเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการศกษาชนดพรรณปลาในประเทศไทย พบปลาจ านวนทงสน 1,733 ชนด เปนปลากระดกออน 73 ชนด ปลากระดกออนทงชนดทพบในน าจดและน าเคมอก 1,660 ชนด

การศกษาทเกยวของกบปลามวตถประสงคทแตกตางกนตามความตองการของผศกษา บาง

การศกษามวตถประสงคเพอส ารวจชนดปลาทพบจากเครองมอประมง ซงสวนใหญมกท าการศกษากลมปลาเศรษฐกจ เชน การศกษาชนดปลาทน ามาขนทสะพานปลากรงเทพ และการศกษาชนดปลาทถกจบไดจากอวนตดตา บรเวณรอบเกาะคางคาว จงหวดชลบร หรอเพอศกษาการแพรกระจายของปลาในระบบนเวศตาง ๆ เชน การศกษาเปรยบเทยบการแพรกระจายของชนดปลาทพบในบรเวณแหลงหญาทะเลและปาชายเลนตลอดแนวชายฝงทะเลดานทศตะวนตก และการศกษาชนดปลาทพบในบรเวณแนวปะการงบรเวณเกาะเสมด เกาะกฎ เกาะปลาตน และเกาะกรวย (ประถม, 2504; มนส, 2510; Tapanand et al., 1996; Monkolprasit and Songsirikul, 1988; Satapoomin and Poovachiranon, 1997)

3. ปลาในแนวปะการง

จากจ านวนปลาทะเลทงหมดทมการคนพบในปจจบน สวนใหญมแหลงอาศยอยในแนว

ปะการงทวโลก โดยบรเวณทมความหลากชนดของปลาในแนวปะการงมากทสดในโลก อยในบรเวณแนวปะการงของประเทศอนโดนเซย นวกน และฟลปปนส ซงมการคนพบมากกวา 2,800 สายพนธ (Randall, 1998) ส าหรบประเทศไทยจากการคาดการณจ านวนชนดปลาทในแนวปะการงมอยไมต าวา 1,000 ชนด ซงจากลกษณะทตงของประเทศไทยทกนขวางระหวางมหาสมทรแปรซฟก และมหาสมทรอนเดย ท าใหประเทศไทยมความหลากชนดของปลาทอาศยอยในแนวปะการงแตละบรเวณทแตกตางกน โดยในบรเวณฝงทะเลอนดามน ความหลากของชนดปลาทพบในบรเวณแนวปะการง มมากกวาในบรเวณฝงอาวไทย (อกกฤต, 2545)

ปจจบนมการศกษาทเกยวของกบปลาในแนวปะการงอยเปนจ านวนมาก ซงมไดจ ากดเพยง

ดานอนกรมวธานเทาน น (Fessler and Westneat, 2007; Cooper et al., 2009) แตยงรวมถงดานนเวศวทยา มงานวจยจ านวนมากทศกษาความสมพนธระหวางปลากบแหลงทอยอาศย ซงผลการศกษาสวนใหญไดบงชวา แนวปะการงมความสมพนธกบประชาคมปลาทอาศยอยในบรเวณแนวปะการง (วภษต, 2541; Shulman, 1984; Hixon and Beets, 1993; Chittaro, 2002; Brokovich et

11 al., 2006) โดยปลาในแนวปะการงจะไดรบประโยชนจากการเปนแหลงอาหาร แหลงหลบภย แหลงสบพนธและวางไข ของปะการง (Parrish et al., 1985; Sutton, 1985; Hixon and Beets, 1993) ดงนน แนวปะการงจงมบทบาททส าคญตอความอยรอดของปลาทอาศยอยในบรเวณแนวปะการง

นอกจากนยงมอกหลายงานวจยทศกษาอทธของปจจยทสงผลตอประชาคมปลาในบรเวณ

แนวปะการง โดยการศกษาความสมพนธระหวางคาพารามเตอรตางๆของแหลงทอยอาศย ทงดานชวภาพ เชน การเปลยนแปลงแทนทของสตวเกาะตดกลมตางๆ (Ceccarelli , 2007; Ceccarelli et al., 2011; Krajewski and Floeter, 2011) การปกคลมของปะกา รงท ม ชวต (Bell and Galzin, 1984; Sponaugle amd Cowen, 1996; Lewis, 1998; Spalding and Jarvis, 2002 ; Feary et al., 2009 ) และปจจยดานกายภาพ เชน ความซบซอนของแนวปะการง (Roberts and Ormond, 1987; Manthachitra and Sudara, 2002) ลกษณะของแนวปะกา รงท แตกตางกน (Friedlander and Parrish, 1998 ; Brokovich et al., 2006; Walter and Haynes, 2006) การถกโดดเดยวของพนทแนวปะการง (Randall, 1998; Nanami and Nishihira, 2002; Hobbs et al., 2012)

4. ปลาในปะการงเทยม

ความเสอมโทรมของทรพยากรในทะเล และการลดจ านวนลงอยางรวดเรวของทรพยากร

สตวน า ทเปนผลจากทงการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและจากกจกรรมทมนษยกระท า ท าใหเกดแนวคดในการจดการทรพยากร การจดสรางปะการงเทยมเปนหนงในแนวคดดงกลาวทเปนเครองมอในการฟนฟแนวปะการงและอนรกษทรพยากรสตวน า ซงผลจากการสรางปะการงเทยมในหลายพนทท าใหปรมาณสตวน าเพมขน เนองจากปะการงเทยมท าหนาทคลายคลงกบแนวปะการงตามธรรมชาต โดยไมเพยงเปนแหลงทอยอาศย แตยงเปนแหลงอาหารของปลาหลายกลม เนองจากเปนบรเวณทมความสมบรณของทงสาหราย สตวไมมกระดกสนหลง และสตวหนาดน ดงนนบรเวณปะการงเทยมจงเปนบรเวณทมปลาทอาศยอยอยางถาวร (กนกพรรณ และวทยา, 2534; Bohnsack, 1989; Zalmon et al., 2002)

มการศกษาทเกยวของกบความสมพนธระหวางปลาและปะการงเทยมเปนจ านวนมาก เชน

การศกษาอทธพลของปะการงเทยมตอประชาคมปลา (Rooker et al., 1997; Hackradt et al., 2011) การศกษาเปรยบเทยบประชาคมปลาในปะการงเทยมและแนวปะการงในธรรมชาตในพนทใกลเคยง (Rilov and Beneyahu, 2000) การศกษาเปรยบเทยบประชาคมปลาในบรเวณเรอจมกบใน

12 แนวปะการงธรรมชาตใกลจดจมเรอ (Arena et al., 2007; Fowler and Booth, 2012; Simon. et al., 2013) การศกษาเปรยบเทยบผลการจบสตวน าในบรเวณปะการงเทยม (วชาญ, 2539; Parnichsuke et al., 1985)

จากการศกษาชนดและความชกชมของปลาในบรเวณปะการงเทยม โดยศกดอนนต (2551)

แสดงใหเหนวา ปลาทพบในแหลงอาศยทมลกษณะแตกตางกน จะมรปแบบประชาคมปลาทแตกตางกนไป ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Perkol-Finkel et al. (2006) ซงรายงานวา ลกษณะพนทของปะการงเทยมกบแนวปะการงทแตกตางกน มผลท าใหโครงสรางประชาคมของสงมชวตในทงสองตางกน เชนเดยวกบการศกษาของ Stapoomin (1993) ทระบวา ความหลากชนด ความชกชม และปะชาคมปลาทพบบรเวณปะการงเทยมมความแตกตางจากประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต

ในเรองของการดงดดปลาเขามาอาศยบรเวณปะการงเทยม มความเกยวของกบความพอใจ

ดานพฤตกรรมของปลา แตไมมความสมพนธกบการเพมขนของผลผลตการจบ หรอความชกชมยกเวนกรณทปรมาณปลาในพนทเดมมจ านวนนอยกอนการสรางปะการงเทยม ดงนนการปลาหรอการเพมขนของผลผลตของการจบอาจเกยวของกบชนด ขนาดหรออายของปลา รวมถงทตงของปะการงเทยม โดยเฉพาะในบรเวณทอยใกลกบแนวปะการงธรรมชาตทมการใชประโยชนสง อยางไรกตามในการใชประโยชนในบรเวณปะการงเทยมควรมการบรหารจดการเหมอนกบแนวปะการงธรรมชาตเพอลดผลกระทบจากการใชประโยชนทมากเกนควบคม (Bohnsack, 1989) นอกจากนการทปะการงเทยมมความสามารถในการดงดดปลาเขามาบรเวณปะการงเทยม จงควรพจารณาถงผลของระยะหางระหวางปะการงเทยมกบแนวปะการงธรรมชาตกอนการวาง เพอปองกนการเคลอนยายออกของปลาจากแนวปะการงธรรมชาตไปยงปะการงเทยม ซงสงผลตอโครงสรางประชาคมและสมดลพลงงานในแนวปะการง (Einbinder et al., 2006; Neves et al., 2010)

ปะการงเทยม

ปะการงเทยม (Artificial Reefs) หรอแหลงอาศยสตวทะเล (Artificial Habitats) เปนสงท

มนษยสรางขนในรปแบบตางๆ โดยท าการดดแปลง ปรบปรง หรอแตงเตมสภาพพนทองทะเลเพอใหเหมาะสมกบลกษณะการด ารงชวตของสตวทะเล ผลจากการสงเกตพฤตกรรมของสตวทะเลในธรรมชาตพบวา สตวน ามกอาศยอยรวมกนเปนกลมใกลกบบรเวณทวสดจมตวลงตามพนทอง

13 ทะเล เชน กองหนใตน า หรอวสดตางๆ ดงนนในการจดสรางแหลงทอยอาศยของสตวทะเลจงเปนการน าเอาวสดตางๆมาจดสรางเลยนแบบทอาศยของสตวทะเลตามธรรมชาต เพอดงดดสตวทะเลใหเขามาอาศย ใชเปนทก าบง หลบภยและเพอเพมโอกาสในการแพรพนธมากยงขน (อ านาจ และคณะ, 2545) โดยการน าวสดทแขงแรง ทนทาน ตานกระแสน าไดด และคาใชจายไมแพง ไปจดวางรวมกนเปนกลมอยางมแบบแผนทพนทองทะเล ซงวสดทมกนยมน ามาจดสรางเปนแหลงอาศยของสตวน า ไดแก กอนหน กงไม ทางมะพราว ยางรถยนต รถยนต ตรถไฟ เรอรบ เรอสนคา เครองบน รถถง ฐานขดเจาะน ามน รวมถงการหลอคอนกรตเปนกอนหรอแทงคอนกรตเสรมเหลกในรปแบบตางๆ เปนตน (กรมประมง, 2549)

ส าหรบค าจ ากดความหรอนยามของปะการงเทยมมคอนขางหลากหลาย เชน แนวหนเทยม

ทอยอาศยสตวทะเลเทยม บานปลา แหลงทอยอาศยของสตวน าทสรางขนโดยมนษย เครองมอทใชใหสตวน าดงดดมารวมกน (Fish Aggregating Device: FAD) โครงสรางทมนษยประดษฐขนแลวน าไปตดตงไวในทะเล เพอทจะเพมผลผลตทางการประมงใหสงขน รวมถงค าวา อหย า ซงเปนค าทชาวไทยมสลมในพนทจงหวดสงขลาถงปตตานใชเรยกปะการงเทยม (สมพร, 2527; ฤทย, 2538; สนนทา, 2544; Jean-Maria, 1988) แมค าจ ากดความจะมความแตกตางกน แตตางลวนหมายถง เครองมอทสรางขนโดยมนษย และน าวางลงใตทะเลเพอใหสตวน าเขามาอาศย 1. ความส าคญของปะการงเทยม

1.1 การเปนแหลงทอยอาศยของสตวเกาะตด สตวน าวยออน และสตวน าตวเตมวย

บรเวณทมการจดสรางปะการงเทยมเปนบรเวณทมผลผลตเบองตนในหวงโซอาหารอยในปรมาณมาก จงเหมาะส าหรบการเปนแหลงอาหารของสตวน า แหลงอนบาลของสตวน าวยออน แหลงสบพนธและวางไข ท าใหบรเวณดงกลาวมสตวน าเขามาใชประโยชนเปนจ านวนมาก ทงสงมชวตเกาะตด สตวน าวยออน หรอปลา ในจดสรางปะการงเทยมเพอใชเปนแหลงทอยอาศย แหลงหลบภย และแหลงแพรพนธของสตวน า นยมสรางใหโครงสรางมความซบซอนในเรองของพนท มจดอบ หรอโครงสรางทมรกลวงอยตรงกลางของตวปะการงเทยมเหมาะส าหรบปลาเขาไปอยอาศย หรอใชเปนทหลบภยจากผลาในบรเวณนนได (Lam, 2003)

14

จากการศกษาของ Stephen and Pondella (2002) พบวามลกปลาวยออนเขามาอาศยอยในบรเวณปะการงเทยมหลายชนด ไดแก ปลาจวดในสกล Cheilotrema ปลาบในสกล Coryphopterus และสกล Lythrypnus ปลาสลดหนในสกล Chromis และสกล Hypsypops ปลานกขนทองในสกล Haliochoeres ปลาตกแตนหนในสกล Hypsoblennius ปลานกแกวในสกล Oxyjulis และปลากะรงในสกล Paralabrax เปนตน

อานภาพ (2556) ไดศกษาสตวเกาะตดทเขามาอาศยบนปะการงเทยมโครงเหลกทรง

ลกบาศก บรเวณหาดสงวาล เกาะลาน จงหวดชลบร ภายในระยะเวลา 1 ป พบสตวเกาะตดทงหมด 84 ชนด จาก 9 Phylums โดยกลมทพบมากทสด คอ สตวในกลมหอย รองลงมาเปนสตวในกลมปะการง กลมเมนทะเล และดาวเปราะ และเพรยงหวหอม ตามล าดบ เชนเดยวกบการศกษาของ Phongsuwan et al. (1993) ซงพบวา ภายหลงการจดวางปะการงเทยม 4 เดอนพบสตวเกาะตดจ าพวกเพรยงหวหอม เพรยงหนสกล Balanus ไบรโอซว ไสเดอนทะเลชนดสรางทอ ตวออนของแอนโทซว สกล Melithea และหอยสองฝาในสกล Pinctada ทพนผวของโครงสรางปะการงเทยม และนอกจากนยงพบสตวหนาดนทเขามาอาศยอยในบรเวณปะการงเทยม เชน กลมหอยฝาเดยวสกล Conus Trachycardium และ Chichoreus ดาวทะเลสกล Pentaceraster และปในสกล Charybdis

1.2 การเปนททดแทนประชากรของสตวน า

ธนษฐา (2552) ไดใหความหมายของการทดแทนประชากรของสตวน าวาหมายถง การเกดขนใหมของประชากรของสตวน าในรนลก ซงมการเจรญเตบโตขนมาเพอแทนทประชากรดงเดมทหายไป เนองจากหากประชากรของสตวน ารนลกและประชากรของสตวน าดงเดมทมการรวมกลมของประชากรกนมขนาดหรออายพอสมควรหรอเปนทตองการ กลมประชากรดงกลาวกจะมโอกาสทจะถกน าออกไปโดยการท าประมง ท าใหบางสวนของกลมประชากรเดมหายไปจากการถกจบ ดงนนการทดแทนประชากรของสตวน า จงเปนกระบวนทเกดขนเพอปองกนไมใหประชากรของสตวน าทมอยสญหายไปจากในบรเวณใดบรเวณหนง หรอสญพนธไปจากการตายโดยธรรมชาตหรอลดจ านวนประชากรลงจากการท าประมง

ในชวงระยะตวออน สตวน าจะมขนาดทเลกและไมมกลไกในการปองกนตว จงท าให

ในชวงระยะตวออนเปนชวงเวลาทมอตราการตายของสตวน าสง เนองจากการถกลาโดยผลาตามธรรมชาต สตวน าจงพฒนาวธการเพอรบมอกบอตราการตายทสงของสตวน าในระยะดงกลาว และ

15 เพอใหแนใจวาจะไมเกดการสญพนธในเวลาตอมา ดงนนสตวน าจงมกจะผลตตวออนออกมาเปนจ านวนมากเพอเพมอตรารอดใหกบสตวน ารนลก เชน ตวออนของปะการง หากไมสามารถลงเกาะในบรเวณทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตและด ารงชวตได ตวออนของปะการงกจะมอตราการตายสง (Bernabé & Bernabé -Quet, 1997) ในการสรางปะการงเทยมโดยเลอกใชวสดทเหมาะสมจงเปนการเพมอตราการรอดใหแกตวออนปะการง ซงตวออนปะการงนกจะเจรญเตบโตขนทดแทนปะการงเดมทอาจเสยหายหรอถกท าลาย ในการศกษาของ Bachtiar and Prayogo (2010) พบวา Reef Ball มประสทธภาพในการชวยการฟนฟของปะการงทไดรบความเสยหาย ดงนน การสรางปะการงเทยมจงเปนการชวยทดแทนตวปะการงเดมทอาจเสยหายหรอถกท าลายได

1.3 ปองกนการกดเซาะชายฝง

เนองจากโครงสรางของปะการงเทยมทถกผลตขนใหมความคงทนถาวรและเลอกใชวสดทมอายการใชงานยาวนาน ท าใหโครงสรางปะการงเทยมทนยมน ามาวางกองรวมสามารถตานทานความรนแรงของคลนและกระแสน า รวมถงเปลยนแปลงทศทางการเคลอนตวของคลน จงชวยลดความแรงของกระแสน าทพดเขาสชายฝงไดบางบางสวน และชวยลดความเสยหายทจะจากปญหาการกดเซาะชายฝงในบรเวณชายฝงตวอยางเชน การศกษาการปองกนการกดเซาะชายฝงของ Harris et al. (2004); Harris (2007) ซงพบวาการวางแนวปองกนชายหาดดวยปะการงเทยมแบบ Reef Ball ซงพบวา ปะการงเทยมทน าไปวางไวบรเวณหนาชายหาดชวยลดความเสยหายอนเกดจากปญหาการกดเซาะชายฝงไดเปนอยางด ท าใหบรเวณดงกลาวมการตกทบถมของทรายมากข น ชายหาดขยายตวกวางขน

1.4 แหลงทองเทยวด าน า

การด าน าในประเทศไทยเปนกจกรรมทไดรบนยมอยางแพรหลาย ทงจากนกทองเทยวภายในและนอกประเทศ แตอยางไรกด การด าน าเปนหนงในหลายกจกรรมทสงผลใหแนวปะการงธรรมชาตเสอมโทรม ซงสวนใหญเกดจากพฤตกรรมการด าน าทไมเหมาะสม (วรญญาภรณ, 2557) เชน การรบสมผสปะการงโดยตรง การสรางความเสยหายตอปะการงดวยอปกรณด าน า และการรบกวนสงมชวตในแนวปะการง และถงแมปะการงธรรมชาตจะสามารถฟนตวจากความเสยหายทเกดขนได แตการฟนตวจากความเสยหายจ าเปนตองใชระยะเวลานาน ดงนน วธการหนงทชวยลดผลกระทบจากการด าน าทมตอแนวปะการง ไดแก การสรางปะการงเทยมเปนแหลงด าน าแหงใหม

16 เพอลดปรมาณนกทองเทยวทเขาไปใชประโยชนในพนทแนวปะการงธรรมชาต และลดผลกระทบอนเกดจากการด าน าในแนวปะการงธรรมชาต

2. ประเภทของวสดทใชในการสรางปะการงเทยม

การสรางปะการงเทยม ในปจจบนวสดทนยมน ามาใชมกเปนวสดทเหลอใชหรอมราคาถก

สามารถหาไดงายเชน ทางมะพราว ไมไผ ยางรถยนตทใชแลว ปลอกบอซเมนต แทงคอนกรตเสรมเหลก ไปจนถงรถ หรอเรอเกาทเสอมสภาพการใชงานแลว ทงนสามารถจ าแนกกลมของวสดทน ามาสรางปะการงเทยมดงรายรายละเอยดตอไปน

2.1 ปะการงเทยมทสรางจากยางรถยนตเกา

ในชวงแรกของการน ายางรถยนตเกามาใชสรางปะการงเทยม เกดจากความบงเอญในการทงยางรถยนตทใชถวงสมดลเรอลงในน า และในเวลาตอมา จงไดมการน ายางรถยนตเกาทมอยจ านวนมากมาจดสรางเปนปะการงเทยม พรอมกบพฒนาวธในการจดวางปะการงเทยมทมาจากยางรถยนต เชน การผกยดเขาดวยกน หรอการหลอปเพอถวงน าหนก เนองจากยางรถยนตมกหลดลอยมาเกยหาด (Lukens, 1997) แตเนองจากปญหาเรองสารปนเปอนในรางรถยนต และประสทธภาพในการเปนแหลงทอยอาศยของสตวน าทต า ท าใหยางรถยนตถกลดความนยมในการเปนวสดทน ามาจดสรางปะการงเทยม

ขอดและขอเสยของปะการงเทยมทสรางดวยวสดจากรถยนต มดงน

ขอด ขอเสย

1. สามารถหาไดงาย และมปรมาณมาก 2. มราคาถก 3. เปนวสดทมความคงทนถาวร

1. วสดทใชท ายางอาจกอใหเกดการปนเปอนของ สารปโตรเคม หรอโลหะหนกในน าทะเล 2. เปนปะการงทมอายการใชงานสน เพราะยางท มดรวมกนสามารถหลดออกจากกนไดงาย 3. ยางรถทหลดออกจากกน อาจไปกระทบกบ ปะการงจนเกดความเสยหายได

17

4. อาจถกเคลอนยายไปจากต าแหนงทวางเดม หาก มกระแสน าพดรนแรง

2.2 ปะการงเทยมทสรางจากไม

ปะการงเทยมทสรางจากไม มกใชเปนเครองมอส าหรบดงดดสตวน า (fish aggregating devices : FADs) ซงสวนใหญเปนปลาผวน าขนาดเลกทอาศยอยรวมฝง และอาจพบเจอปลาขนาดใหญ ซงเขามาหาอาหารในบรเวณดงกลาวดวยเชนกน เชน ปลาอนทร ปลาสาก ปลาอโตมอญ ปลากระโทงแทง ปลากระโทงรม เปนตน (วนชย, 2546) โดยเปนปะการงเทยมประเภทหนงทมการใชงานอยางแพรหลายในหลายประเทศ โดยเฉพาะในกลมประมงพนบาน ซงนยมท ามาจาก กงไม ไมไผ หรอทางมะพราวมามดรวมเขาดวยกน และมทงทมการผกไวกบหนใตน า (Anchored FADs) หรอปลอยไหลไปตามกระแสน า (Drifting FADs) (Grove et al., 1991; Morgan, 2011)

ขอดและขอเสยของปะการงเทยมทสรางดวยวสดจากไม มดงน


1. มราคาถก หาไดทวไป 2. มน าหนกเบา เคลอนยายไดสะดวก 3. สงมชวตทเกาะอยบนไม เชน เพรยงเจาะ ไม ชวยเพมความซบซอนใหกบพนท และ เปนการจดเตรยมพนทส าหรบการลงเกาะ ของสงมชวตกลมอนๆ

1. มอายการใชงานทสน หากไดรบการ กระแทกจะเสยหายไดงาย 2. เปนวสดทมน าหนกเบา จ าเปนตองมการ ถวงน าหนกเพอปองกนการสญหายได 3. ในกรณของไมแปร เมอไมผพงอาจมการ ปลอยสารเคมออกสทะเลได

2.3 ปะการงเทยมทสรางจากคอนกรต

วสดทมสวนประกอบของคอนกรต เชน ชนสวนอาคารและตก สะพาน ทอระบายน า และอฐคอนกรตถกน ามาใชสรางปะการงเทยมมาเปนระยะเวลานาน แตตอมาไดมการพฒนารปแบบของปะการงเทยมทสรางจากคอนกรต โดยไดมการน าคอนกรตเสรมเหลก (Reinforced

18 concrete) มาหลอเปนโครงสรางปะการงเทยมทรงลกบาศกหรอสเหลยมพนผา ดานขางของโครงสรางปะการงเทยม มการท าเปนชองหรอโพรงททะลถงกนทกดาน ท าใหดานในของปะการงเทยมมชองวาง ซงสตวน าสามารถเขามาอาศยยได (Sheehy, 1982; Lukens, 1997)

ขอดและขอเสยของปะการงเทยมทสรางดวยวสดจากคอนกรต มดงน


1. มความคงทนแขงแรง และมอายการใชงาน ยาวนาน 2. พนผวเหมาะส าหรบการลงเกาะของสตว เกาะตด 3. มรปทรงทหลากหลายเหมาะแกการใชงาน หลายประเภท

1. ไมสะดวกตอการเคลอนยาย เพราะมน าหนก มาก และตองอาศยเครองมอขนาดใหญชวย ในการเคลอนยาย 2. คาใชจายในขนตอนการผลตและเคลอนยาย สง 3. สารทเปนสวนผสมในคอนกรต อาจสงผล ตอคาความเปนกรด-ดางในน าทะเล

2.4 ปะการงเทยมทสรางดวยวสดจากเหลก

ปะการงเทยมประเภทน มกเปนยานพาหนะเกาทเสอมสภาพ หรอไมไดใชงาน มโครงสราง เชน รถยนตเกา ตรถไฟ เครองบน รถถง และ เรอ เปนตน เปนทนยมอยางมากในปจจบนเพราะมโครงสรางทมความคงทน ภายในมชองวางหรอหองเหมาะส าหรบใหสงมชวตเขามาอาศยอย การน าวสดดงกลาวมาสรางปะการงเทยม มความจ าเปนตองมการท าความสะอาดกอนการน าลงไปวางในทะเล เนองจากอาจมคราบน ามนตดคางหลงเหลออย ซงคราบน ามนดงกลาวมผลกระทบโดยตรงตอการด ารงชวตของสตวน า

ขอดและขอเสยของปะการงเทยมทสรางดวยวสดจากเหลก มดงน


1. มความคงทนแขงแรง และมอายการใชงาน 1. คาใชจายในการจดวางคอนขางสง เชน คา

19 ยาวนาน 2. มความซบซอนของพนท เหมาะส าหรบเปน ทอยอาศยของสงมชวต 3. เหมาะส าหรบการเปนแหลงด าน า เนองจาก มความสวยงามแปลกตา

ท าความสะอาดเรอ คาขนยายเรอ 2. บรเวณทจดวางตองมความลกมาก เพราะม ขนาดใหญ อาจกดขวางการสญจรทางน า 3. สททาบนตวเรอมความเปนพษตอสตวน า โดยเฉพาะทมสวนผสมของสารกนการลง เกาะของสงมชวต

3. การน าเรอเหลกมาสรางปะการงเทยม

ปะการงเทยมทสรางจากเรอเหลก มบทบาททส าคญตอการจดการดานการอนรกษแนว

ปะการงในหลายโครงการ (Grove et al., 1991) ซงในตางประเทศไดเหนถงความส าคญดงกลาว จงไดท าการจดสรางปะการงเทยมดวยเรอเหลกมาเปนระยะเวลานาน เชน ในป พ.ศ. 2459 ประเทศญป นไดมการน าเศษชนสวนของเรอรบมาจดสรางเปนปะการงเทยม ในป พ.ศ. 2478 ทางสมาคม Cape May-Wildwood Party Boat Association ของสหรฐอเมรกา ไดท าการจมเรอเหลก 4 ล า พรอมดวยวสดอนๆเพอสรางปะการงเทยม นอกชายฝงของสหรฐอเมรกา ทางดานมหาสมทรแอตแลนตก (Ino, 1974; Stone, 1974)

ส าหรบการน าเรอรบมาจดสรางเปนปะการงเทยม เรมข นใน ป พ.ศ. 2515 เมอสภา

ผแทนราษฎรของสหรฐไดผานรางกฎหมายใหคณะกรรมการการจดการดานการเดนเรอทะเลแหงสหรฐ (U.S. Maritime Administration; MARAD) สงมอบเรอขนสงสนคา (Liberty ship) ทปลดระวาง ใหกบรฐทอยตดชายฝง เชน Texas, Alabama, Virginia, และ California เพอน าไปจดสรางเปนปะการงเทยม (Lukens and Selberg, 2004)

ขณะทประเทศไทยไดมการน าเรอรบทปลดประจ าการมาจดสรางเปนปะการงเทยมโดย

ความรวมมอจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของเชน กรมประมง กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กองทพเรอ กรมเจาทา ฯลฯ โดยเรมด าเนนการจดวางเรอรบเพอเปนปะการงเทยม ใน ป พ.ศ. 2549 เปนตนมา ประกอบดวยเรอทงหมด 12 ล า (ส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2558) ดงน

20

1. เรอหลวงกด (HTMS Kut)

เรอหลวงกดเปนเรอยกพลขนบกขนาดกลาง (Landing Ship, Medium: LSM) ตวเรอมความยาว 61.50 เมตร และความกวาง 10.50 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 731 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2490 โดยในระหวางขนระวางประจ าการไดมสวนรวมในภารกจตางๆ เชน การล าเลยงและสนบสนนการสบเปลยนก าลงทหารในชวงสงครามเกาหล การออกลาดตะเวนตามแนวชายแดนทางทะเล รวมถงการเปนเรอฝกส าหรบนกเรยนนายเรอ นกเรยนจา และนกเรยนหลกสตรพเศษตางๆ จนกระทงใน ป พ.ศ. 2547 จงไดท าการปลดระวางประจ าการ

ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการน าเรอหลวงกดไปจดสรางเปนปะการงเทยม

ภายใตโครงการอทยานใตทะเล เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาส ฉลองสรราชสมบตครบ 60 พรรษาโดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงกดในวนท 17 กนยายน พ.ศ. 2549 บรเวณดานทศตะวนออกเฉยงเหนอของเกาะสาก จงหวดชลบร ทความลกประมาณ 33 เมตร

2. เรอหลวงคราม (HTMS Khram)

เรอหลวงครามเปนเรอยกพลขนยกขนาดกลาง (Landing Ship, Medium: LSM) ตวเรอมความยาว 61.50 เมตร และความกวาง 10.51 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 732 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2505 ถอเปนเรอรบล าท 2 ทไดรบพระราชทานชอ เรอหลวงคราม ตอจากเรอรบแรก ซงเปลยนชอเปน เจนทะเล ในระหวางขนระวางประจ าการไดมสวนรวมในภารกจตางๆ เชน การสนบสนนทางการทหารและพลเรอน การเปนเรอฝกใหกบนกเรยนนายเรอ นกเรยนจา และนกประดาน าของกองทพเรอ จนกระทงใน พ.ศ. 2545 จงไดท าการปลดระวางประจ าการ

ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการน าเรอหลวงครามมาจดสรางเปนปะการงเทยม

ภายใตโครงการอทยานใตทะเล เฉลมพระเกยรต เนองในวโรกาส สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร ทรงเจรญพระชนมาย 50 พรรษา โดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงครามในวนท 30 มกราคม พ.ศ. 2546 บรเวณดานทศตะวนออกของเกาะไผ จงหวดชลบร ทระดบความลกประมาณ 30 เมตร

21

3. เรอหลวงปราบ (HTMS Prab) เรอหลวงปราบเปนเรอยกพลขนบกขนาดเลก (Landing Ship, Infantry, Large: LSIL) ตว

เรอมความยาว 48.46 เมตร และความกวาง 7.08 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 741 ขนระวางประจ าการ ในป พ.ศ. 2490 โดยในระหวางข นระวางประจ าการไดมสวนรวมในภารกจตางๆ โดยเฉพาะการเปนเรอฝกนกเรยนนายเรอ ท งหลกสตรการเดนเรอ และการใชอาวธบนเรอ จนกระทงปลดระวางประจ าการใน ป พ.ศ. 2549

ภายหลงการปลดระวางประจ าการ จงไดมการน าเรอหลวงปราบมาจดสรางเปนปะการง

เทยม โดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงปราบ ในวนท 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 บรเวณดานทศตะวนออกเฉยงใตของเกาะงามนอย จงหวดชมพร ทระดบความลกประมาณ 24 เมตร

4. เรอหลวงสตกด (HTMS Suttakut) เรอหลวงสตกดเปนเรอยกพลขนบกขนาดเลก (Landing Ship, Infantry, Large: LSIL) ตว

เรอมความยาว 48.46 เมตร และความกวาง 7.08 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 742 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2490 เรอหลวงสตกดไมเพยงมสวนรวมในภารกจตางๆเทานน แตยงมสวนเกยวของกบการท าปฏวตรฐประหาร ในป พ.ศ. 2494 จนกระทงปลดระวางประจ าการเมอป พ.ศ. 2550

ภายหลงการปลดระวางประจ าการ จงไดมการน าเรอหลวงสตกดมาจดสรางเปนปะการง

เทยม โดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงสตกด ในวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2554 ซงเปนวนคลายวนทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) เสดจประพาสเกาะเตา บรเวณดานทศตะวนตกของเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ทระดบความลกประมาณ 25 เมตร

5. เรอหลวงมตโพน (HTMS Mattaphon) เรอหลวงมตโพนเปนเรอระบายพลขนาดใหญ (Landing Craft, Utility: LCU) ในชวงตน

ถกจดเปนเรอยกพลขนบกขนาดกลาง แตปจจบนกองทพเรอจดเปนเรอประเภทระบายพลขนาดใหญตวเรอมความยาว 35.25 เมตร และความกวาง 9.76 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 761 ขน

22 ระวางประจ าการในป พ.ศ. 2490 ในชวงระหวางขนระวางประจ าการไดปฏบตภารกจสนบสนนก าลงทหารนาวกโยธนในการรบยกพลขนบก รวมกบภารกจสนบสนนตาง ๆ จนกระทงในป พ.ศ. 2551 จงปลดระวางประจ าการ

ภายหลงการปลดระวางประจ าการ ไดมการน าเรอหลวงมตโพนมาจดสรางเปนปะการง

เทยม เนองในวโรกาสสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร ทรงเจรญพระชนมาย 60 พรรษา โดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงมตโพนในวนท 21 ตลาคม พ.ศ. 2555 บรเวณดานทศตะวนออกเฉยงใตของเกาะลาน จงหวดชลบร ทระดบความลกประมาณ 22 เมตร

6. เรอหลวงเภตรา (HTMS Phetra) เรอหลวงเภตราเปนเรอระบายพลขนาดใหญ (Landing Craft, Utility: LCU) ตวเรอม

ความยาว 35.24 เมตร และความกวาง 9.76 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 764 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2491 ในชวงระหวางขนระวางประจ าการ เรอหลวงเภตราไดเขารวมปฏบตภารกจ เชน การสนบสนนการยกพลขนบก การรกษาการณวงไกลกงวล การฝกลาดตระเวนสะเทนน าสะเทนบกเบองสงของนาวกโยธน เปนตน จนกระทงปลดระวางประจ าการ

ภายหลงการปลดระวางประจ าการ ไดมการน าเรอเภตราไปจดสรางเปนปะการงเทยม ท า

พธจมเรอหลวงเภตรา ตามโครงการฟนฟระบบนเวศทางทะเลจงหวดระยอง เนองในวโรกาสสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามงกฎราชกมาร ทรงเจรญพระชนมาย 60 พรรษา โดยไดมการด าเนนการวางเรอหลวงเภตราในวนท 23 ตลาคม พ.ศ. 2555 บรเวณดานทศใตของเกาะมนนอก จงหวดระยอง ทระดบความลกประมาณ 20 เมตร

7. เรอหลวงตะลบง (HTMS Talibong) เรอหลวงตะลบงเปนเรอระบายพลขนาดใหญ (Landing Craft, Utility: LCU) ตวเรอม

ความยาว 35.20 เมตร และความกวาง 9.25 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 766 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2491 ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการด าเนนการวางเรอหลวงตะลบงเพอจดสรางเปนปะการงเทยม ภายใตโครงการจดสรางอทยานการเรยนรใตทะเล เพอการอนรกษและฟนฟ

23 ทรพยากรทางทะเลและชายฝง จงหวดกระบ ในวนท 21 เมษายน พ.ศ. 2556 บรเวณเกาะพพ เล จงหวดกระบ

8. เรอหลวงโกล า (HTMS Kolum) เรอหลวงโกล าเปนเรอระบายพลขนาดใหญ (Landing Craft, Utility: LCU) ตวเรอมความ

35.20 เมตร และความกวาง 9.70 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 765 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2492 ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการด าเนนการวางเรอหลวงโกล าเพอจดสรางเปนปะการงเทยม ภายใตโครงการจดสรางอทยานการเรยนรใตทะเล เพอการอนรกษและฟนฟทรพยากรทางทะเลและชายฝง จงหวดกระบ ในวนท 20 เมษายน พ.ศ.2556 บรเวณเกาะยาวาซ า จงหวดกระบ

9. เรอหลวงราว (HTMS Ravi)

เรอหลวงราวเปนเรอระบายพลขนาดใหญ (Landing Craft, Utility: LCU) ตวเรอมความ

35.20 เมตร และความกวาง 9.70 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 762 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2491 ในระหวางขนระวางประจ าการ เรอหลวงราวไดรวมปฏบตภารกจตางๆ เชน สนบสนนการยกพลขนบกของนาวกโยธน และใหความชวยเหลอประชาชนผประสบภยทางทะเล จนกระทงปลดระวางประจ าการในป พ.ศ. 2551

ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการด าเนนการวางเรอหลวงโกล าเพอจดสรางเปน

ปะการงเทยม ภายใตโครงการจดสรางอทยานการเรยนรใตทะเล เพอการอนรกษและฟนฟทรพยากรทางทะเลและชายฝง จงหวดกระบ ในวนท 21 เมษายน พ.ศ. 2556 บรเวณเกาะยาวาซ า จงหวดกระบ เชนเดยวกบเรอหลวงโกล า

10. เรอหลวงเกลดแกว (HTMS Kledkaeo)

เรอหลวงเกลดแกวเปนเรอเสบยง (Store Issure Ship: AKS) มความยาว 47.21 เมตร และความกวาง 7.75 เมตร ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2499 ในชวงตนสงกดกองเรอยทธการ หมวดเรออทกศาสตร กรมอทกศาสตร โดยใชชอวา เรอ อป.9 (องคการประมง) ในป พ.ศ. 2505 ไดมการเชอเรอเกลดแกวเปลยนชอเปน อศ.3 โดยเปนยานพาหนะในการส ารวจสมทรศาสตร วางทม

24 กระโจมไฟ กระทงเรอถกโอนไปอยใตสงกดกองเรอบรการ กองเรอยทธการ จงไดมการเปลยนชออกครงเปน เรอหลวงเกลดแกว ในเดยวกน เรอหลวงเกลดแกวปลดระวางประจ าการในป พ.ศ. 2554

ภายหลงการปลดระวาง ไดมการน าเรอหลวงเกลดแกวไปจดวางเพอสรางเปนปะการง

เทยม ภายใตโครงการจดสรางอทยานการเรยนรใตทะเล เพอการอนรกษและฟนฟทรพยากรทางทะเลและชายฝงจงหวดกระบ ในวนท 19 มนาคม พ.ศ. 2557 บรเวณดานหนาของถ าไวกง (ถ าพญานาค) เกาะพพ เล จงหวดกระบ ทระดบความลกประมาณ 24 เมตร

11. เรอหลวงชาง (HTMS Chang)

เรอหลวงชางเปนยกพลเรอขนาดใหญ (Landing Ship, Tank: LST) ตวเรอมความยาว 98.10 เมตร และมความกวาง 15 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 712 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2505 ในระหวางขนระหวางประจ าการไดปฏบตภารกจตางๆ เชน แผนยทธการบโดทางภาคใต รวมทงการสนบสนนดานการฝกก าลงพล จนกระทงปลดระวางในป พ.ศ. 2548

ภายหลงปลดระวางประจ าการ ไดมการน าเรอหลวงชางมาจดวางเพอสรางเปนปะการง

เทยม ภายใตโครงการเรอหลวงชางรกษทะเลตราด เฉลมพระเกยรต สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ เนองในวโรกาสทรงเจรญพระชนมพรรษา 80 พรรษา ในวนท 16 สงหาคม พ.ศ. 2555 บรเวณดานทศตะวนตกเฉยงใตของเกาะชาง จงหวดตราด ทระดบความลก 33 เมตร

12. เรอหลวงพระทอง (HTMS Phrathong)

เรอหลวงพระทองเปนเรอยกพลขนาดใหญ (Landing Ship, Tank: LST) ตวเรอมความยาว 98.10 เมตร และมความกวาง 15 เมตร มหมายเลขประจ าเรอคอ 715 ขนระวางประจ าการในป พ.ศ. 2520 เมอปลดระวางประจ าการจงถกสงมอบใหกบกรมทรพยากรทางทะเล และชายฝง เพอจดสรางเปนปะการงเทยมและแหลงด าน า ภายใตโครงการจดสรางอทยานการเรยนรใตทะเล ตามพระราชเสาวนยของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

เรอหลวงพระทองถกจดวางในวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2557 บรเวณดานทศตะวนตกของ

เกาะพระทอง จงหวดพงงา ทระดบความลกประมาณ 27 เมตร ดวยวธการสบน าเขาสตวเรอ โดยใช

25 เรอลากจงและบอลลนหรอทนชวยพยงเรอ แตในขณะทท าการจมเรอสวนของผนงหองภายในตวเรอทท าการดดแปลงไวกกเกบอากาศเพอใชชวยในการพยงเรอเกดช ารดท าใหน าไหลเขาสตวเรออยางรวดเรวในบรเวณทายล า กอนทตวเรอจะจมลงในลกษณะตะแคงขวา

26

อปกรณและวธการศกษา

อปกรณ

1. อปกรณชวยหายใจใตน า (SCUBA Set) 2. อปกรณส าหรบด าน าพนฐาน (Basic Set)

2.1 หนากาก (Mask) 2.2 ตนกบ (Fins)

3. เครองชวยค านวณในการด าน า (Dive Computer) 4. กระดานบนทกขอมลใตน า (Underwater Slate )

5. คมอการจ าแนกชนดปลา

6. กลองวดโอใตน า Go Pro

วธการศกษา

1. พนทศกษา พนทศกษาประกอบดวยบรเวณปะการงเทยม ทสรางจากเรอรบทปลดระวาง และแนว

ปะการงธรรมชาตทอยใกลเคยง ดงรายละเอยดตอไปน

1.1 เรอพระทอง

เรอพระทอง ตงอยบรเวณทางดานทศตะวนตก หางจากเกาะพระทองเปนระยะทาง 6 กโลเมตร ตวเรอมความยาว 98.10 เมตร และความกวาง 15 เมตร ท าการวางเรอเมอวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2557 ตวเรอถกวางในลกษณะตะแคงซาย สวนของกราบขวาตดกบพนทะเล สวนทองเรอยกตวสง มสวนของหอบงคบการค ายนมใหเกดการพลกคว าโดยสมบรณ มทนบอกต าแหนงผกอยกบกราบซายของตวเรอ 3 จด ทพนทะเลมความลกเฉลย 30 เมตร บรเวณโดยรอบเปนลานทราย

27

1.2 กองปลาเหลอง

กองปลาเหลองเปนกองหนใตน า ขนาดแตกตางกน ตงแตขนาดเลกวางอยโดดเดยว ไปจนถงขนาดใหญวางตวซอนกน โดยกองหนมการกระจายตวเปนบรเวณกวาง สวนของกองหนถกคนดวยพนทรายเปนระยะ ปะการงสวนใหญทพบเปนปะการงทขนเจรญอยบนกอนหน สภาพของแนวปะการงคอนขางสมบรณ ความลกเฉลยของพนทะเลบรเวณกองปลาเหลองประมาณ 28 เมตร

ภาพท 1 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง

1.3 เรอหลวงคราม

เรอคราม ตงขนานกบชายฝงของเกาะไผทางดานทศตะวนออก ในพนทของจงหวดชลบร หวเรอหนไปทางดานทศเหนอ ตวเรอมความยาว 61.50 เมตร และความกวาง 10.51 เมตร ท าการวางเรอเมอวนท 5 กนยายน พ.ศ. 2546 มทนบอกต าแหนง 1 จดผกตดไวทกราบขวาบรเวณกลางล าเรอ ทพนทะเลมความลกเฉลย 35 เมตร

1.4 แนวปะการงบรเวณเกาะไผ

เกาะไผเปนเกาะทตงอยนอกชายฝงทางดานทศตะวนตกของจงหวดชลบร ลกษณะชายฝงของตวเกาะทงสองดานมความแตกตางกน สวนบรเวณดานทศตะวนตกเปนหนาผาหน ขณะทบรเวณดานเหนอและดานตะวนออกของเกาะเปนหาดทรายหรอหาดหน ซงเปนบรเวณทม

28 การพบแนวปะการง พนทะเลมความลาดชนคอนขางนอยเมอเทยบกบดานทศตะวนตกของเกาะ แนวปะการงเปนแบบทเจรญรมชายฝงหรอเกาะ (Fringing reef) กอตวเปนแนวยาวตอเนอง สวนใหญมสภาพคอนขางสมบรณ ความลกเฉลยของพนทะเลบรเวณแนวปะการงของเกาะไผประมาณ 6-10 เมตร

ภาพท 2 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอครามและแนวปะการงบรเวณเกาะไผ

1.5 เรอมตโพน

เรอมตโพน ตงอยบรเวณทางดานทศตะวนออกเฉยงใตของเกาะลาน ในเขตพนทจงหวดชลบร ตวเรอมความยาว 35.25 เมตร และความกวาง 9.76 เมตร ท าการวางเรอเมอวนท 21 ตลาคม พ.ศ. 2555 มทนบอกต าแหนง 1 จด บรเวณดาดฟาทายเรอฝงกราบซาย รอบเรอมตโพนมการจดวางปะการงเทยมลอมรอบจ านวน 8 กอง ทพนทะเลมความลกเฉลย 22 เมตร

1.6 แนวปะการงบรเวณหาดนวล

หาดนวลตงอยบรเวณดานทศใตของเกาะลาน ทางดานทศตะวนตกของหาด บรเวณปกอาวมแนวปะการงทเจรญหนาแนนกวาทางดานทศตะวนออกซงอยใกลกบหนาผาหน ทางดานทศใตของหาดมการน าทอคอนกรตทรงกระบอกมาจดวางเปนปะการงเทยม แนวปะการงเปนแบบกอตวเปนกลมบนพนทราย (Patch reef) โดยกระจายตวขนานกบชายฝงของหาดนวล สภาพของแนวปะการงคอนขางเสอมโทรมอนเปนผลมาจากการเขามาทงสมอเรอใกลฝง มความลกเฉลยของพนทะเลบรเวณปะการงหนาหาดนวลประมาณ 10-13 เมตร

29

ภาพท 3 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอมตโพนและแนวปะการงบรเวณหาดนวล 1.7 เรอชาง

เรอชาง ตงอยบรเวณทางดานทศตะวนตกเฉยงใตของเกาะชาง ในเขตพนทจงหวดตราด ตวเรอมความยาว 98.10 เมตร และความกวาง 15 เมตร ท าการวางเรอเมอวนท 21 ตลาคม พ.ศ. 2555 มทนบอกต าแหนง 1 จด ผกไวกบสวนของเสากระโดงเรอ สวนยอดของตวเรอมความลกเฉลย 5 เมตร ทพนทะเลมความลกเฉลย 33 เมตร

1.8 หนลกบาศก

หนลกบาศกต งอยบรเวณดานทศตะวนตกเฉยงใตของเกาะชาง หางจากเกาะชางประมาณ 3 กโลเมตร มลกษณะเปนกองหนใตน าขนาดแตกตางกนวางทบซอนเรยงรายเปนกองขนาดใหญ สวนของยอดกองหนโผลเหนอน า ปะการงทพบสวนใหญเปนแบบทขนเจรญบนกอนหน สภาพของแนวปะการงคอนขางสมบรณ สวนของกองหนถกลอมรอบดวยลานทรายและกลมของกองหนขนาดเลกทวางตวกระจายโดยรอบ ความลกเฉลยของพนทะเลบรเวณหนลกบาศกประมาณ 25 เมตร

30

ภาพท 4 ต าแหนงพนทศกษาบรเวณเรอชางและหนลกบาศก

2. วธการศกษา ในการศกษาครงนไดมการแบงออกเปน 2 สวนหลก ไดแก สวนของการศกษาการ

เปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบในบรเวณเรอพระทอง ซงเปนการตดตามการเปลยนแปลงของชนดและความหนาแนนของปลาทพบตามระยะเวลาทเปลยนแปลงไป และการศกษาปจจยทมผลตอความแตกตางของประชาคมปลาทพบในแตละบรเวณ โดยรายละเอยดของการศกษาในแตละหวขอมดงตอไปน

2.1 การศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

ศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบในบรเวณเรอพระทอง ในแตละชวงเวลาทเปลยนแปลงไป โดยวธการท าสมมะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fish visual census) ในการศกษาแตละครงจะใชวธการด าน าแบบ SCUBA ท าการจดบนทกขอมลชนดและนบจ านวนปลาทพบ แตส าหรบชนดปลาทไมสามารถจ าแนกไดทนทขณะอยใตน าจะถกน ามาตรวจสอบภายหลงดวยภาพเคลอนไหวทบนทกดวยกลองวดโอใตน า โดยก าหนดระยะเวลาในการศกษาแตละประมาณ 45 นาท เนองจากขอจ ากดในเรองความปลอดภย

การด าน าในแตละครงจะท าการด าน าในแนวทแยงขนานกบดานขางของตวเรอส ารวจ

ปลาทพบบรเวณรอบนอกตวเรอเทาน น ซงการด าน าในแนวทแยงตามความยาวของตวเรอจะ

31 ครอบคลมพนทแหลงทอยของปลาแตละชนดมากกวาการด าน าในแนวเสนตรง เนองจากสามารถเขาถงแหลงทอาศยของปลาไดหลายบรเวณ ตงแตระดบพนทะเลไปถงของกลางน าเหนอตวเรอ นอกจากนการด าน าลกในระดบเดยวเปนระยะเวลานานยงเปนอนตรายตอตวผด าน าอกดวย

ในการก าหนดขนาดของพนทศกษาจะใชระยะทางทใชในการด าน ามาค านวณกบระยะ

การมองเหนใตน า ซงในการศกษาครงนใชการด าน าในแนวทแยงดานขางตวเรอ (ภาพท 5) โดยความยาวของเรอพระทองในแนวทแยง มคาประมาณ 100 เมตร เมอน ามาค านวณกบระยะการมองเหนของผท าการศกษา จะไดขนาดของพนทศกษาเทากบ 400 ตารางเมตร ทงนระยะการมองเหนใตน าขนอยกบทศนวสยและสภาพของทะเลในแตละชวงเวลา โดยมคาประมาณ 2 เมตรในแตละดาน

ภาพท 5 จดเกบขอมลบรเวณเรอพระทอง 2.2 การศกษาความสมพนธของปจจยทมผลตอประชาคมปลา ในการศกษาครงนไดท าการศกษาปจจยทคาดวาจะสงผลตอประชาคมปลา โดยไดม

การศกษาปจจยทเกยวของ 2 ปจจย ไดแก

32

2.2.1 ลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกน

ท าการศกษาปจจยในเรองของลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกนในแตละบรเวณ โดยท าการเปรยบเทยบประชาคมปลาทพบระหวางบรเวณปะการงเทยม (เรอพระทอง) กบแนวปะการงธรรมชาตทอยใกลเคยงกบจดวางเรอ (กองปลาเหลอง) ในการเกบขอมลจะใชการด าน าแบบ SCUBA และท าส ามะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fish visual census) โดยก าหนดระยะเวลาในการศกษาทงในบรเวณปะการงเทยมและแนวปะการงธรรมชาตเปนระยะเวลา 45 นาท

ส าหรบวธการศกษาปลาทพบในบรเวณปะการงธรรมชาต ใชการวางเสนเทปความยาว 100

เมตร แบบสม จ านวน 2 เสน เปนการจ าลองขนาดพนทศกษาใหใกลเคยงกนกบพนทศกษาบนเรอพระทองทง 2 ดาน โดยผศกษาจะทงระยะเวลาในการด าน าหางจากผท าการวางเสนเทปประมาณ 5 นาท เนองจากในระหวางการวางเสนเทปอาจรบกวนปลาทอาศยอยในบรเวณพนทศกษา ซงท าใหปลาเคลอนยายออกจากกอนพนทศกษา ขอมลปลาทไดจงมความคลาดเคลอน โดยท าการจดบนทกขอมลชนดและจ านวนของปลาทพบ ส าหรบขอมลทไดจะถกน ามาวเคราะหเพอทดสอบปจจยในเรองของลกษณะแหลงทอยอาศย

2.2.2 อายการจมของเรอจมทแตกตางกน

ท าการศกษาปจจยในเรองของอายการจมของปะการงเทยมทแตกตางกน ใน

บรเวณปะการงเทยมทสรางจากการจดวางเรอรบทปลดระวาง ซงมอายการจมแตกตางกนจ านวน 4 ล า ไดแก เรอคราม อายการจม 13 ป เรอมตโพน อายการจม 5 ป เรอชาง อายการจม 5 ป และเรอพระทอง อายการจม 2 ป (ตารางท 1) ดวยวธการด าน าแบบ SCUBA และส ารวจส ามะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fish visual census) ในบรเวณรอบนอกของตวเรอแตละล าในแนวทแยงทงสองดานของตวเรอ จดบนทกขอมลชนดและจ านวนของปลาทพบในแตละบรเวณ นอกจากการเกบขอมลปลาทพบในบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกนแลว ยงท าการเกบขอมลของปลาทพบในบรเวณแนวปะการงธรรมชาตทอยใกลเคยง (เรอคราม-แนวปะการงบรเวณเกาะไผ เรอมตโพน-แนวปะการงหนาหาดนวล เรอชาง-หนลกบาศก และเรอพระทอง-กองปลาเหลอง) โดยใชวธการศกษาเชนเดยวกนกบการศกษาปจจยเรองของลกษณะของแหลงทอยอาศย

33 ตารางท 1 รายละเอยดของเรอจมทท าการศกษาทง 4 ล า

เรอคราม เรอมตโพน เรอชาง เรอพระทอง

ประเภทของเรอ เรอยกพลขนบนขนาดกลาง

เรอระบายพลขนาดใหญ

เรอยกพลขนาดใหญ

เรอยกพลขนาดใหญ

อายการจม (ป) 13 3 3 2 ความยาวเรอ (เมตร) 61.50 35.25 100 98.1 ความกวางเรอ (เมตร) 10.51 9.76 15 15

ความลกเฉลย (เมตร) 35 22 33 28 จดวางเรอ ตะวนออกของเกาะ

ไผ จ.ชลบร ตะวนออกเฉยงใตของเกาะลาน จ.ชลบร

ตะวนตกเฉยงใตของเกาะชาง จ.ตราด

ตะวนตกของเกาะพระทอง จ. พงงา

3. ชวงเวลาทท าการศกษา

3.1 การศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

ในการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง ไดเรมท าศกษา ตงแตชวงภายหลงการวางเรอ จนกระทงสนสดการศกษาในชวงหลงการวางเรอ 20 เดอน โดยแบงการเกบขอมลออกเปน 6 ครง ไดแก

1. ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2557 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 1 วน 2. ในเดอนเมษายน พ.ศ. 2557 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 1 เดอน 3. ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2557 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 8 เดอน 4. ในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2558 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 11 เดอน 5. ในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 14 เดอน 6. ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 คอ ชวงหลงการวางเรอพระทอง 20 เดอน

เนองจากบรเวณเรอพระทองจะไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ตงแตเดอนพฤษภาคมถงปลายเดอนตลาคม ซงเปนชวงฤดมรสมของฝงทะเลอนดามน ท าใหสภาพของคลนลมและกระแสน าบรเวณเรอพระทองมความรนแรง จงเปนชวงเวลาทไมเหมาะสมส าหรบการด าน า

34 บรเวณเรอพระทอง ในการศกษาครงนจงเลอกท าการศกษาในชวงกอนและหลงฤดมรสมของฝงทะเลอนดามน ซงเปนชวงทสภาพของคลนลมสงบ และกระแสน าไมรนแรง ปลอดภยส าหรบการด าน าเพอเกบขอมล

3.2 การศกษาปจจยในเรองของลกษณะแหลงทอยอาศย

ท าการศกษาเปรยบเทยบแหลงทอยอาศยทแตกตางกนระหวางบรเวณเรอพระทอง และกองปลาเหลองซงเปนแนวปะการงธรรมชาตทอยในบรเวณใกลเคยง การเลอกชวงเวลาทท าการศกษา จงเลอกชวงเวลาทมความเหมาะสมส าหรบการด าน าเกบขอมล คอในชวงกอนฤดและหลงฤดมรสมของฝงทะเลอนดามน เชนเดยวกบในการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง โดยแบงการเกบขอมลออกเปน 5 ครง คอ เดอนเมษายน พ.ศ. 2557 เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2557 เ ดอนกมภาพนธ พ .ศ. 2558 เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 และเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558

3.3 การศกษาปจจยในเรองของอายการจมของเรอจมทแตกตางกน

ในการศกษาปจจยในเรองของอายการจมของเรอจมทแตกตางกน ดวยขอจ ากดในเรองของระยะทางและเวลา เนองจากเรอจมแตละล าถกจดวางอยในพนททหางไกลกนคอนขางมาก (จงหวดชลบร จงหวดตราด และจงหวดพงงา) จงท าการเกบขอมลเพยง 1 ครง ในเรอจมแตละล า โดยเลอกชวงเวลาทท าการเกบขอมลใหใกลเคยงกน ไดแก

1. เรอคราม ท าการเกบขอมลในวนท 5 กนยายน พ.ศ. 2558 2. เรอมตโพน ท าการเกบขอมลในวนท 21 ตลาคม พ.ศ. 2558 3. เรอชาง ท าการเกบขอมลในวนท 5 พฤศจกายน พ.ศ. 2558 4. เรอพระทอง ท าการเกบขอมลในวนท 16 มกราคม พ.ศ. 2559

4. การวเคราะหขอมล

ท าการตรวจสอบความถกตองของชนดและชอปลาทบนทกดวยกลองวดโอใตน า ตามคมอการจ าแนกชนดปลาของ อนวต (2545); อกกฤต (2545); ภาสณ (2548); Lieske and Myers (2001);

35 Nelson (2006) และ Allen et al. (2013) ท าการจดแบงปลาแตละชนดออกเปนกลม โดยพจารณาจากลกษณะการกนอาหารของปลาแตละชนด โดยประยกตเกณฑในการจดแบงกลมตามศกษาของ Halpern and Floeter (2008) ไดทงหมด 5 กลมดงน

1. กลมปลากนพช (Herbivore) เชน สาหราย

2. กลมปลากนปลา (Piscivore)

3. กลมปลากนแพลงกตอน (Planktivore) เชน แพลงกตอนพช และแพลงกตอนสตว

4. กลมปลากนโพลปปะการง (Corallivore)

5. กลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง (Invertivore) เชน หมก หอย กง ป ขอมลทไดจะน ามาวเคราะหคาดชนความคลายคลงของชนดพนธ (Similarity index) โดย

ใชวธตามคาสมประสทธความคลายคลงแบบ Bray-Curtis (Bray–Curtis coefficient) เพอท าการวเคราะหความแตกตางของประชาคมสงมชวตในแตละบรเวณดวยวธ Multidimensional Scaling (MDS)

36

ผลและวจารณ

1. การศกษาการเปลยนแปลงประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

การศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง ตงแตหลงการวาง

เรอ (เดอนมนาคม ป พ.ศ. 2557) จนถงระยะเวลา 20 เดอนหลงการวางเรอ (เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558) พบการเปลยนแปลงของชนดและความหนาแนนของปลาในแตละชวงเวลาทท าการศกษา ดงน

จากการศกษาพบวา ภายหลงการวางเรอเพยง 1 วน (เดอนมนาคม พ.ศ. 2557) เรมพบปลา

บรเวณเรอพระทอง โดยพบปลาทงหมด 5 วงศ 5 ชนด (ภาพท 6) และมความหนาแนนเฉลยเทากบ 16 ตว/ 400 ตารางเมตร (ภาพท 7) ขณะทกลมปลาซงแบงตามลกษณะการกนอาหารทพบในชวงเวลาดงกลาวประกอบดวย กลมปลาทงหมด 4 กลมไดแก กลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง กลมปลากนแพลงกตอน กลมปลากนพช และกลมปลากนปลา

ภาพท 6 จ านวนชนดของปลาทพบบรเวณเรอพระทองแตละชวงเวลา

ภายหลงการวางเรอ 1 เดอน (เดอนเมษายน พ.ศ. 2557) ทงจ านวนชนดและความหนาแนน

เฉลยของปลาทพบในบรเวณเรอพระทองเพมขน เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาในครงกอนหนา

5

24

3530

34

47

0

10

20

30

40

50

1 วน 1 เดอน 8 เดอน 11 เดอน 14 เดอน 20 เดอน

จ านว

นชนด

ชวงเวลาหลงการจมเรอ

37 (เดอนมนาคม พ.ศ. 2557) โดยพบปลาทงหมด 17 วงศ 24 ชนด (ภาพท 6) และมความหนาแนนเฉลยเทากบ 827 ตว/ 400 ตารางเมตร (ภาพท 7) ขณะทกลมปลาทพบในชวงเวลาดงกลาวยงคงพบเจอดวยกนทงหมด 4 กลม เชนเดยวกบทพบหลงการวางเรอ 1 วน

ภาพท 7 ความหนาแนนของปลาทพบบรเวณเรอพระทองแตละชวงเวลา

จากผลการศกษาในชวงเดอนแรกหลงการวางเรอ (เดอนมนาคมถงเมษายน พ.ศ. 2557)

แสดงใหเหนวา การวางเรอพระทอง สงผลตอการเปลยนแปลงของประชาคมปลาในบรเวณโดยรอบ กลาวคอเปนการเปลยนแปลงสภาพของพนท จากเดมทเคยเปนพนทโลง ไมมพนทส าหรบอยอาศยหรอหลบซอนตวของสงมชวต แตหลงจากการวางเรอ ตวเรอไดดงดดปลาใหเขามา จงท าใหทงจ านวนชนดและความหนาแนนของปลาทพบเพมขน โดยจากผลการศกษาภายหลงการวางเรอ 1 วน แสดงใหเหนวา ปลาถกดงดดเขามายงบรเวณดงกลาวหลงการวางเรอ ซงปลาทพบในชวงเวลาดงกลาวคาดวา อาจจะอาศยอยในพนทใกลกบจดวางเรอ และเมอมการวางเรอจงวายเขามาส ารวจตวเรอ ซงสอดคลองกบการศกษาของ Grant et al. (1982) ทพบปลาเขามาบรเวณปะการงเทยมในชวงระยะเพยง 1 วนหลงการจดวางปะการงเทยม

อยางไรกตามปลาทพบในชวงเดอนแรกหลงการวางเรอ หลายชนดกลบไมใชปลาชนด

หลกในประชาคมปลาทพบในบรเวณเรอพระทอง ซงพจารณาไดจากการทพบปลาบางชนดเฉพาะในชวงเดอนแรกหลงการวางเรอเทานน แตในการศกษาครงถดมากลบไมพบเจอปลาชนดดงกลาวอกเลย ตวอยางเชน ปลาตะคองเหลอง (Gnathanodon speciosus) ซงการไมพบปลาชนดดงกลาวอก

16

827588

2148

911

2442

0

1000

2000

3000


ความหน

าแนน

ชวงเวลาหลงการวางเรอ

38 เลยในการศกษาครงถดมาคาดวา เกดจากการถกแทนทดวยปลาชนดใหม เชน ปลาตกแตนหน (Petroscirtes breviceps) ซงมกอาศยอยตามโพรงหรอชองในตวเรอ อาจถกปลาทมแหลงทอยอาศยเหมอนกน เชน ปลาสลดหนสามจด (Dascyllus trimaculatus) เขามาแกงแยงพนทอยอาศย หรอ ในกรณของ ปลาววหางพด (Monacanthus chinensis) ซงหากนสาหรายทเจรญตามพนผวตวเรอ อาจถกปลากนพชชนดอนๆ เชน ปลาสลดทะเล (Siganus fuscescens) เขามาแกงแยงพนทหากน

การพบกลมปลากนพชในชวงภายหลงการวางเรอ 1 เดอน (ภาพท 8) แสดงใหเหนวา

ในชวงเวลาดงกลาว บรเวณเรอพระทองมแหลงอาหารส าหรบกลมปลากนพช โดยจากการสงเกตพบการลงเกาะของสาหรายบรเวณพนผวของเรอ สอดคลองกบการศกษาของ Bailey-Brock (1989) ทพบการลงเกาะของสาหราย ซงเปนอาหารของกลมปลากนพช ภายใน 2 สปดาห บนปะการงเทยม ในขณะเดยวบรเวณพนผวเรอพระทองยงพบการลงเกาะของ ไบรโอซว และเพรยงหนในชวงเวลาดงกลาวเชนกน สอดคลองกบผลการศกษาของอานภาพ (2556) ซงรายงานวา สตวเกาะตดกลมแรกทพบหลงการวางปะการงเทยม 1 เดอนคอ ไบรโอซว และเพรยงหน เนองจากสตวเกาะตดทงสองกลม มความสามารถในการลงเกาะวตถใตน าไดด และสามารถแกงแยงพนทลงเกาะไดดกวาสตวเกาะตดกลมอนๆ

ภาพท 8 สดสวนของกลมปลาทพบบรเวณเรอพระทองในแตละชวงเวลา

0

20

40

60

80

100

120


สดสว

นรอยละ


invertivore planktivore piscivore herbivore corallivore

39

การพบสตวเกาะตดในชวง 1 เดอนภายหลงการวางเรอ จงแสดงใหเหนถงกระบวนการเปลยนแปลงของสภาพตวเรอ โดยสงมชวตขนบกเบก (Pioneer species) ซงปรบสภาพพนทผวของวสดทท าการลงเกาะ ใหพรอมส าหรบกระบวนการเปลยนแปลงขนถดไป (Schumacher, 1977)

ภายหลงการวางเรอ 8 เดอน (เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2557) พบวา จ านวนชนดปลาทพบ

ยงคงเพมขน โดยพบปลาทงหมด 19 วงศ 35 ชนด (ภาพท 6) ในขณะเดยวกน ความหนาแนนเฉลยของปลาทพบกลบมคาลดลง โดยมความหนาแนนเฉลยเทากบ 588 ตว/ 400 ตารางเมตร (ภาพท 7) ส าหรบกลมปลาทพบยงไมมการเปลยนแปลง โดยยงคงพบ 4 กลมเชนเดยวกบทพบหลงการวางเรอ 1 วน และ 1 เดอน

ในชวงหลงการวางเรอ 8 เดอน อทธพลเนองจากลมมรสมมบทบาทส าคญตอการ

เปลยนแปลงของประชาคมปลา (Altizer, 2013) โดยท าใหสภาพของแหลงทอยอาศยของปลาเกดการเปลยนแปลง ซงหากพจารณาจดวางเรอพระทองจะพบวา เรอพระทองตงอยในบรเวณรองน าและเปนพนทเปดโลง เมอเขาสฤดมรสม (ระหวางเดอนพฤษภาคมจนถงปลายเดอนตลาคม) บรเวณดงกลาวจะไดรบผลกระทบจากคลนลมคอนขางมาก โดยพบวาลกษณะการวางตวของเรอหลงชวงฤดมรสมเปลยนแปลงไป จากตวเรอซงเดมเคยตะแคงขางกลบตะแคงพลกคว า สงผลใหสวนบนสดของตวเรอ ซงเดมเคยเปนกราบซายกลายเปนทองเรอ

นอกจากนอทธพลจากลมมรสมยงสงผลตอประชาคมปลาโดยตรง โดยท าใหสภาพของ

ทะเลมความแปรปรวน คลนลมรนแรง ปลาบางสวนจงเคลอนยายออกจากบรเวณเรอพระทองไปยงบรเวณทไดรบอทธพลจากลมมรสมนอยกวา ท าใหความหนาแนนเฉลยของปลาทพบมคาลดลง ซงสอดคลองกบการศกษาของ Abesamis and Russ (2010) ทรายงานวา ชวงเวลาทไดรบอทธพลจากลมมรสม ความหนาแนนของปลาในแนวปะการงจะมคานอย เนองจากลมมรสมกอใหเกดคลนลมทรนแรงและสรางความปนปวนใหกบมวลน า ซงรบกวนการหาอาหารของปลาบางกลม ท าใหปลาบางกลมหายไป

ในขณะเดยวกนจ านวนชนดปลาทพบเพมขนนน นาจะเกดจากการไดรบอทธพลจากลม

มรสมเชนกน โดยกระแสน าในชวงฤดมรสมอาจพดพาเอาปลาชนดใหมๆเขามายงบรเวณเรอพระทอง จงท าใหจ านวนชนดปลาทพบเพมขน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Sponaugle and Cowen (1996) และ Abesamis and Russ (2010) ทรายงานวา กระแสน ามอทธพลตอการแพรกระจาย

40 ของลกปลาวยออนในพนทขนาดใหญ โดยกระแสน าจะพดพาเอาไขและลกปลาวยออนจากแหลงวางไขไปยงพนทอน

เมอพจารณาจากกลมปลาทพบในชวงเวลาดงกลาวพบวา กลมปลากนปลามสดสวนชนด

เพมขน (ภาพท 8) ซงคาดวา เกดจากการทบรเวณเรอพระทองมชนดปลา ซงเปนอาหารของกลมปลาดงกลาวเพมมากขน จงดดดงใหปลาในกลมปลากนปลาชนดใหมเขามายงบรเวณเรอพระทองเพมขน และการทยงไมพบกลมปลากนโพลปปะการงแสดงใหเหนวา สภาพของตวเรอยงไมเหมาะสมตอการลงเกาะของปะการง ซงเปนอาหารของกลมปลาดงกลาว

ภายหลงการวางเรอ 11 เดอน (เดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2558) พบวา จ านวนชนดปลาทพบ

กลบลดลง โดยพบปลาทงหมด 17 วงศ 30 ชนด (ภาพท 6) ในขณะทความหนาแนนเฉลยของปลาทพบซงเพมสงขนถง 2,148 ตว/ 400 ตารางเมตร (ภาพท 7) ส าหรบกลมปลาทพบ มการพบกลมปลาเพมขนอก 1 กลม คอ กลมปลากนโพลปปะการง

ส าหรบการพบกลมปลากนโพลปปะการงเปนครงแรก (ภาพท 8) แสดงใหเหนวา สภาพ

ของตวเรอเรมมความเหมาะสมตอการลงเกาะของสงมชวตขนถดมา ผานกระบวนการเปลยนแปลงสภาพดวยกลมสงมชวตขนบกเบก ประกอบกบการขดกนสงมชวตเกาะตดตามพนผวเรอของปลาและมการหลดลอกของพนผวตวเรอ จงเปนการเปดโอกาสใหสงมชวตชนดอนๆ เชน ฟองน า ปะการง มาลงเกาะบรเวณพนผวเรอเพมขน

จากผลการศกษาจ านวนชนดปลาทพบในชวงหลงการวางเรอ 11 เดอน พบวา จ านวนชนด

ลดลงเมอเทยบกบจ านวนชนดทพบในชวงหลงการวางเรอ 8 เดอน โดยมสาเหตจากการหายไปของปลาบางชนด เชน ปลากบ (Antennarius hispidus) ปลากลวยจรวด (Elagatis bipinnulata) ซงคาดวาชนดปลาทหายไป เปนปลาทไมมแหลงทอยอาศยบรเวณเปนการถาวร และมการเคลอนทไปมาตามแหลงอาหารจนมาถงบรเวณเรอพระทอง แตเมอแหลงอาหารของปลาชนดดงกลาวหายไปจากบรเวณเรอพระทอง จงเคลอนทไปหาแหลงอาหารบรเวณอน ท าใหไมพบเจอในการศกษาครงตอมา ชนดปลาดงกลาวจงมทเขามาใชประโยชนบรเวณเรอพระทองนอยครง

ภายหลงการวางเรอ 14 เดอน (เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2558) พบวา จ านวนชนดปลาทพบ

เพมขนอกครง โดยพบปลาทงหมด 18 วงศ 34 ชนด (ภาพท 6) ขณะทความหนาแนนเฉลยของปลา

41 ทพบกลบลดลงเหลอ 911 ตว/400 ตารางเมตร (ภาพท 7) และพบกลมปลาครบท ง 5 กลม เชนเดยวกบภายหลงการวางเรอ 11 เดอน

ขณะทภายหลงการวางเรอ 20 เดอน (เดอนพฤศจกายน ป พ.ศ. 2558) พบวา ทงจ านวนชนด

และความหนาแนนของปลาเพมขน และเปนชวงทจ านวนชนดและความหนาแนนมคาสงทสด โดยพบปลาทงหมด 22 วงศ 47 ชนด (ภาพท 6) ขณะทความหนาแนนเฉลยสงถง 2,442 ตว/ 400 ตารางเมตร (ภาพท 7) ส าหรบกลมปลาทพบ ยงคงพบกลมปลาครบทง 5 กลม เชนเดยวกบภายหลงการวางเรอ 14 เดอน

ส าหรบจ านวนชนดปลาทเพมขนภายหลงการวางเรอ 14 เดอน และ 20 เดอน มสาเหตมา

จากการพบปลาในกลมกนโพลปปะการงเพมขน เนองจากบรเวณพระทองเรมมการลงเกาะของปะการง ซงเปนอาหารของกลมปลาดงกลาว โดยเปนผลมาจากกระบวนการเปลยนแปลงสภาพตวเรอภายหลงการลงเกาะของกลมสงมชวตขนบกเบก เชน เพรยงหน หอยนางรม ประกอบกบพนทผวเรอบางสวนมพนทวางส าหรบใหสตวเกาะตดกลมอนลงเกาะ เนองจากการถกขดแทะโดยสตวไมมกระดกสนหลงและปลา (Bailey-Brock, 1989) หรอการหลดลอกของพนผวเรอ สอดคลองกบการศกษาของ Thanner et al. (2006) ทระบวา การปกคลมพนทผวของฟองน าและปะการงในบรเวณปะการงเทยมจะเพมขน เมอระยะในการจมของปะการงเพมขน อกทงประชาคมปลาทพบบรเวณปะการงเทยมมความสมพนธกบการเปลยนแปลงของประชาคมสตวเกาะตด

ส าหรบการเปลยนแปลงความหนาแนนของปลาทพบบรเวณเรอพระทองทแตกตางกนใน

แตละชวงเวลา คาดวา เกดจากสาเหตตางๆ เชน การเปลยนแปลงภายในกลมประชากรปลาบรเวณเรอพระทอง โดยความหนาแนนทเพมขนภายภายหลงการวางเรอ 11 เดอน และ 20 เดอน อาจมความเกยวของกบการทดแทนทของกลมประชากรใหมจากการสบพนธและวางไข ท าใหประชากรปลามจ านวนเพมขน เนองจากภายหลงการวางเรอ 11 เดอน (เดอนพฤศจกายน) เปนชวงหลงฤดมรสมของฝงทะเลอนดามน ซงคลนลมและกระแสน าไมมความรนแรง ปลาจงเลอกชวงเวลาดงกลาวในการขยายพนธ เพอลดโอกาสในการทไขและตวออนจะถกกระแสน าทรนแรงพดพาออกไปจากแหลงวางไข และเพมโอกาสใหไขและตวออนพฒนาในบรเวณทมความเหมาะสม (Johannes, 1978)

42

ขณะทการลดลงของความหนาแนนของปลาในชวงภายหลงการวางเรอ 14 เดอน อาจมความเกยวของกบการอพยพ (migration) ของปลาออกจากบรเวณเรอพระทองไปยงแหลงทอยอน สอดคลองกบการศกษาของ Ault and Johnson (1998) ซงพบวา การอพยพของปลามบทบาทส าคญตอการเปลยนของความหนาแนนของประชากรและโครงสรางประชาคม หรออาจมความสมพนธกบปรมาณของปลาผลา โดยพบวา ภายหลงการวางเรอ 11 เดอน ปรมาณของกลมปลาทเปนอาหารของกลมปลากนปลา เพมขน ท าใหปรมาณของกลมปลากนปลาเพมขนเชนเดยว แตในชวงภายหลงการวางเรอ 14 เดอน พบวา กลมปลาทเปนอาหารของปลากนปลา มปรมาณทลดลง ซงสอดคลองกบการศกษาของ (Nanami and Nishihira, 2002) ทพบวา อตราการรอดของปลามความเกยวของกบความชกชมของปลาผลาทเพมขน

นอกจากนการเปลยนแปลงความหนาแนนของปลาบรเวณเรอพระทอง อาจเกดจากการ

เปลยนแปลงของปรมาณอาหารในแตละชวงเวลา เมอพจารณาชนดปลาทมการเปลยนแปลงของความหนาแนนพบวา เปนชนดทกนแพลงกตอนเปนอาหาร จงคาดวา การเปลยนแปลงของปรมาณคลอโรฟลล เอ ทเปนแหลงอาหารส าหรบแพลงกตอน อาจสงท าใหความหนาแนนของกลมปลาดงกลาวมการเปลยนแปลง

เมอเปรยบเทยบชวงเวลาทความหนาแนนของปลาบรเวณเรอพระทองมการเปลยนแปลง

กบการศกษาของอนกลและอญญดา (2555) ซงศกษาการเปลยนแปลงของปรมาณคลอโรฟลล เอ บรเวณทะเลอนดามนพบวา ชวงเวลาทปรมาณคลอโรฟลล เอ และความหนาแนนของปลาทพบมการเปลยนแปลงมความสอดคลองกน โดยในชวงภายหลงการวางเรอ 11 เดอน และ 20 เดอน ซงความหนาแนนของปลามคาเพมขน เปนชวงเวลาเดยวกบทปรมาณคลอโรฟลล เอ มปรมาณมาก ขณะทในชวงทภายหลงการวางเรอ 14 เดอน ซงความหนาแนนของปลามคาลดลง เปนชวงเวลาเดยวกบทปรมาณคลอโรฟลล เอมปรมาณนอย จงคาดวา การเปลยนแปลงของปรมาณอาหาร อาจเปนสาเหตทท าใหความหนาแนนของปลาบรเวณเรอพระทอง มการเปลยนแปลงแตกตางกนในแตละชวงเวลา

จากผลการวเคราะหการจดกลมประชาคมปลาในแตละชวงเวลา (ภาพท 9) ดวย

Multidimensional Scaling (MDS) สามารถแบงประชาคมปลาออกไดเปน 4 กลม ทระดบความคลายคลงคดเปนรอยละ 30 ประกอบดวย กลมของประชาคมปลาหลงการวางเรอ 1 วน กลมของประชาคมปลาหลงการวางเรอ 1 เดอน กลมของประชาคมปลาหลงการวางเรอ 8 เดอน และกลมของ

43 ประชาคมปลาภายหลงการวางเรอ 8 เดอน จนถง 20 เดอน ซงการกระจายตวของกลมประชาคมปลามสาเหตจากความแตกตางของชนดปลาทพบในแตละชวงเวลาทแตกตางกน

ภาพท 9 การวเคราะหการจดกลมประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองในแตละชวงเวลา ส าหรบกลมของประชาคมปลาภายหลงการวางเรอ 1 วน ทพบวา มความแตกตางจากกลม

ประชาคมปลาในชวงเวลาอนคอนขางมาก มสาเหตมาจากชนดปลาทพบในชวงเวลาดงกลาวไมใชชนดปลาชนดหลกของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง ซงพจารณาจากการทชนดปลาทพบในชวงเวลาดงกลาว ไมพบเจอในการศกษาในครงถดมา จงคาดวา ปลาทพบไมไดเขามาใชประโยชนในพนท เหมอนกบปลาทพบในชวงเวลาอน แตเปนเพยงการเขามาส ารวจตวเรอ ซงเปนสงแปลกปลอมในพนทเทานน

ขณะทกลมของประชาคมปลาภายหลงการวางเรอ 1 เดอน ทพบวา ยงคงมความแตกตาง

จากกลมประชาคมปลาในชวงเวลาอน คาดวา เกดจากภายหลงการวางเรอ 1 เดอน สภาพของตวเรอเกดการเปลยนแปลง ท าใหปลาทพบกอนและหลงการเปลยนแปลงของสภาพตวเรอมความแตกตางกน โดยปลาบางชนด เชน ปลาหวตะกว (Atherinomorus sp.) มการหายไปและไมพบเจออกเลยในการศกษาครงถดมา หรออาจถกแทนทดวยปลาชนดใหมทเขามาใชประโยชนบรเวณเรอพระทอง เชน ปลาตกแตนหน (Petroscirtes breviceps) ถกแกงแยงพนทอยอาศยบรเวณโพรงหรอชองในตว

44 เรอดวยปลาชนดอน เชน ปลาสลดหนสามจด (Dascyllus trimaculatus) จนตองเคลอนยายไปหาแหลงทอยใหม

สาเหตทประชาคมปลาภายหลงการวางเรอ 8 เดอน 1 สถาน (บรเวณดานซายของตวเรอ)

แตกตางจากสถานอนในชวงเวลาเดยวกน (ภายหลงการวางเรอ 8 เดอน) เกดจากสถานดงกลาวพบปลาบางชนดทแตกตางจากสถานอนในชวงเวลาเดยวกน (ภายหลงการวางเรอ 8 เดอน) เชน ปลากบ (Antennarius hispidus) ปลาปกเปาจมกแหลม (Arothron hispidus) เปนตน เนองจากสถานดงกลาวเปนบรเวณทมกระแสน าไหลมาปะทะ ซงสอดคลองกบการพบหลมลกบรเวณฐานดานซายของตวเรอ ทเกดจากกระแสน าไหลปะทะแลวพดพาตะกอนบรเวณฐานตวเรอออกไป จงเกดเปนหลมลกบรเวณดงกลาว ซงกระแสน าทไหลมาปะทะบรเวณดานซายของตวเรออาจน าปลาจากพนทอนเขามาบรเวณเรอพระทองดวย ท าใหชนดปลาทพบในสถานดงกลาวแตกตางกนจากสถานอน

ขณะทกลมประชาคมปลาภายหลงการวางเรอ 8 เดอน 11 เดอน 14 เดอน และ 20 เดอน

พบวา ประชาคมปลามความคลายคลงกน ซงแสดงใหเหนวา ภายหลงการวางเรอ 8 เดอน จนถง 20 เดอน ประชาคมปลาไมมการเปลยนแปลง หรอเขาสภาวะสมดล แมในชวงภายหลงการวางเรอระหวาง 8 เดอน จนถง 20 เดอน จะมการเปลยนแปลงของจ านวนชนดปลาทพบ แตชนดปลาทมการเปลยนแปลง ไมใชชนดทเปนองคประกอบหลกของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง ท าใหการเปลยนแปลงทเกดขนไมอยในระดบทจะไมสงผลตอการเปลยนแปลงของประชาคม

จากผลการวเคราะหความแตกตางของประชาคมปลาในแตละชวงเวลาแสดงใหเหนวา การ

เปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง เกดขนอยางรวดเรว ในชวงภายหลงการวางเรอ 1 เดอน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Bortone (2011) และ Altizer (2013) ทรายงานวา การเปลยนแปลงของประชาคมปลาจะเกดขนภายในระยะ 1 ปแรก หลงการจดวางปะการงเทยม แตขดแยงกบผลการศกษาของ Talbot et al. (1978) ซงระบวา กระบวนการเปลยนแปลงของประชาคมยงด าเนนตอไปแมผานไป 2-3 ป ซงการทประชาคมสงมชวตในทะเลมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวนน สวนหนงเกดจากการกระแสน า ทชวยแพรกระจายสงมชวตไปยงบรเวณตางๆไดอยางรวดเรว (Altizer, 2013) แตในชวงภายหลงการวางเรอ 8 เดอน เปนตนมา การเปลยนแปลงทเกดขนกบประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองจะคอยๆลดลง ซงแสดงใหเหนวา การเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองเรมเขาสภาวะสมดล

45

จากผลการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองในแตละชวงเวลาจงสรปไดวา จ านวนชนด ความหนาแนน และกลมปลาทพบมแนวโนมทเพมขนตามระยะเวลาการจมของเรอทเพมขน ส าหรบการเปลยนแปลงของประชาคมบรเวณเรอพระทอง จะเกดขนอยางรวดเรวภายหลงการวางเรอ 1 เดอน และเมอเวลาผานไปการเปลยนแปลงของประชาคมจะลดลง จนกระทงเรมเขาสภาวะสมดล ภายหลงการวางเรอ 8 เดอนเปนตนไป แมในชวงภายหลงการวางเรอ 8 เดอน จนถง 20 เดอน จะยงคงมการเปลยนแปลงของจ านวนชนดและความหนาแนน แตการเปลยนแปลงทเกดขนไมสงผลตอการเปลยนแปลงในระดบประชาคม อยางไรกตาม หากประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองไดรบปจจยทสงผลกระทบอยางรนแรง เชน การเปลยนแปลงสภาพของตวเรออยางกะทนหน (การพงทลายของโครงสรางตวเรอ) อาจท าใหประชาคมปลาเกดการเปลยนแปลงอกครง

2. การศกษาปจจยทมผลตอประชาคมปลา

2.1 ลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกน จากการศกษาชนดปลาทงหมดทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง พบปลาทงสน

37 วงศ 130 ชนด โดยแบงเปนชนดทพบเฉพาะบรเวณเรอพระทอง 34 ชนด ชนดทพบเฉพาะบรเวณกองปลาเหลอง 58 ชนด และชนดทพบทงสองบรเวณ 38 ชนด (ภาพท 10) จงคาดวา ปลาบางชนดอาจมการเคลอนยายไปมาระหวางเรอพระทองและกองปลาเหลอง เนองจากเปนแนวปะการงธรรมชาตทอยใกลเรอพระทองมากทสด และเมอเปรยบเทยบจ านวนชนดปลาทพบทงสองบรเวณ พบวา บรเวณกลางเหลองเปนบรเวณทมความหลากชนดของปลามากกวาบรเวณเรอพระทอง ขณะทความหนาแนนของปลาทพบทงสองบรเวณพบวา บรเวณเรอพระทองกลบมความหนาแนนของปลามากกวาบรเวณกองปลาเหลอง (ภาพท 11)

46

ภาพท 10 จ านวนชนดของปลาทพบในแตละบรเวณ

ภาพท 11 ความหนาแนนของปลาทพบในแตละบรเวณ

ส าหรบลกษณะโดยทวไปของเรอพระทองนน เปนปะการงเทยมทมโครงสรางขนาดใหญ วสดท ามาจากเหลก พนทมความสงต ามาก แตมความซบซอนของพนทนอย ยกเวนบรเวณดาดฟาและภายในตวเรอ พนทผวสวนใหญถกปกคลมดวยสาหราย และเพรยงหน ซงจากการศกษาชนดปลาทพบบรเวณเรอพระทองพบปลาทงสน 30 วงศ 69 ชนด โดยวงศทมความหลากชนดมากทสด ไดแก วงศปลากะพง (Lutjanidae) รองลงมาคอ วงศปลาสลดหน (Pomacentridae) และวงศปลากะรง (Serranidae) ตามล าดบ (ภาพท 12)

34

58

38

0

20

40

60

เรอพระทอง กองปลาเหลอง ทงสองบรเวณ

จ านว

นชนด

แหลงทอยอาศย

16,663

3,482

-

5,000

10,000

15,000

20,000

เรอพระทอง กองปลาเหลอง

ความหน

าแนน

แหลงทอยอาศย

47

ภาพท 12 วงศปลาทมความหลากชนดมากทสดบรเวณเรอพระทอง ขณะทลกษณะทวไปของกองปลาเหลองนน เปนกองหนใตน าขนาดเลกใหญแตกตางกน

เรยงตวกระจดกระจายบนพนทะเล ความสงต าของพนทนอย พนทผวสวนใหญถกปกคลมดวย ปะการงและฟองน า ความซบซอนของพนทมาก ซงจากการศกษาชนดปลาบรเวณกองปลาเหลองทงสน 24 วงศ 93 ชนด โดยวงศทมความหลากชนดมากทสด ไดแก วงศปลาในวงศปลาสลดหน (Pomacentridae) หลากชนดทสด รองลงมาคอ วงศปลานกขนทอง (Labridae) และวงศปลากะรง (Serranidae) ตามล าดบ (ภาพท 13)

ภาพท 13 วงศปลาทมความหลากชนดมากทสดบรเวณกองปลาเหลอง

6

6

7

0 2 4 6 8

Serranidae

Pomacenthidae

Lutjanidae

จ านวนชนด

วงศ

10

14

15

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Serranidae

Labridae

Pomacentridae

จ านวนชนด

วงศ

48

การศกษาความหลากชนดของปลาทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลองพบวา บรเวณกองปลาเหลองมความหลากชนดมากกวาบรเวณเรอพระทอง ซงสอดคลองกบการศกษาของ Carr and Hixon (1997) ทพบวา บรเวณปะการงธรรมชาตมความหลากชนดของปลาทพบมากวาบรเวณปะการงเทยม แตขดแย งกบ Ambrose and Swarbrick (1989) และ Rilov and Benayahu (2000) ทพบวา บรเวณปะการงเทยมมความหลากชนดของปลามากกวาบรเวณปะการงแนวปะการงธรรมชาต ส าหรบสาเหตทความหลากชนดของปลาบรเวณเรอพระทองนอยกวาบรเวณกองปลาเหลอง คาดวาเกดจากการทบรเวณเรอพระทองมความซบซอนของพนท หรอจ านวนของแหลงทอยอาศยขนาดเลกนอยกกวาบรเวณกองปลาเหลอง เนองจากการทตวเรอวางตวในลกษณะตะแคง พนทสวนใหญเปนสวนของทองเรอ ซงเปนพนทโลงและราบเรยบ ปลาจงมพนทส าหรบอยอาศยหรอหลบซอนตวนอยกวาบรเวณกองปลาเหลอง ซงมความซบซอนของพนทมาก

ในขณะเดยวกน ความหนาแนนของปลาบรเวณกองปลาเหลองกลบมคานอยกวาบรเวณเรอ

พระทอง ซงสอดคลองกบการศกษาของ Ambrose and Swarbrick (1989) Arena et al. (2007) และ Simon et al. (2013) ทรายงานวา ความหนาแนนของปลาบรเวณปะการงเทยมมมากกวาบรเวณแนวปะการงธรรมชาต ส าหรบความหนาแนนของปลาบรเวณเรอพระทองทมากกวาบรเวณกองปลาเหลอง เปนผลมาจากปลาทอาศยอยบรเวณเรอพระทองสวนใหญเปนปลากลางน า ซงมกอาศยอยรวมกนเปนฝงขนาดใหญ เชน ปลากะพงขางเหลอง (Lutjanus lutjanus) ปลาขางเหลอง (Selaroides leptolepis) เปนตน

ผลการศกษาสดสวนชนดของกลมปลาทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง

พบวา กลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงเปนกลมปลาทมสดสวนชนดมากทสดทงสองบรเวณ (ภาพท 14) อยางไรกตาม แมทงสองบรเวณจะพบกลมปลาทกนสตวไมมกระดกสนหลงในสดสวนทมากทสดเชนเดยวกน แตชนดปลาทพบมความแตกตางกน โดยชนดทพบบรเวณเรอพระทอง เปนชนดทกนสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยอยในมวลน า (Pelgagic invertebrates) เชน ปลาสกนขางเหลอง (Selaroides leptolepis) และปลาสกนบง (Atule mate) เปนตน ขณะทชนดปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง เปนชนดทกนสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยอยพนทะเลหรอในแนวปะการง (Benthic invertebrates) เชน ปลาแพะลาย (Upeneus tragula) และปลานกขนทองลายตาราง (Halichoeres hortulanus) เปนตน

49

ภาพท 14 สดสวนชนดของกลมปลาทพบระหวางบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง

ส าหรบสาเหตทกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงของทงสองบรเวณมชนดทแตกตาง

กนเกดจากลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกน โดยบรเวณเรอพระทองทมโครงสรางสงใหญ จงขวางการไหลของกระแสน า เมอมกระแสน าไหลเขามาปะทะกบตวเรอ แพลงกตอนซงอยในมวลน าจงถกพดพาเขามารวมอยบรเวณเรอพระทองดวย ดงดดใหสตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน าเขามา ท าใหบรเวณเรอพระทองกลายเปนแหลงอาหารส าหรบกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงมากหลายชนด โดยเฉพาะชนดหากนกลางน า นอกจากนกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง ยงไดรบประโยชนจากการใชตวเรอเปนแหลงทอยอาศย จงไมจ าเปนตองออกไปหาอาหารไกลจากแหลงทอยอาศย ชวยลดความเสยงจากการถกลา

ขณะทบรเวณกองปลาเหลอง ซงเปนกองหนใตน าทแผกระจายจงมพนทในแนวตงหรอ

บรเวณกลางน านอย กระแสน าสามารถไหลไดอยางสะดวก ไมถกกดขวางเหมอนบรเวณเรอพระทอง แพลงกตอนทอยในมวลน ามการแพรกระจายทวบรเวณตามทศทางการไหลของกระแสน า ไมกระจกตวอยบรเวณใดบรเวณหนงเหมอนบรเวณเรอพระทอง สตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน า จงมการกระจายตวอยท วมวลน า ท าใหกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงจ าเปนทจะตองมการเคลอนยายไปตามแหลงอาหาร ซงอาจตองวายออกจากแหลงทอยอาศยไปเปนระยะทางไกล ท าใหบรเวณกองปลาเหลองพบกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน าไดนอยชนด ดงนนบรเวณเรอพระทอง จงพบปลากนสตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน ามากกวาบรเวณปลาเหลอง

Herbivore7%

Piscivore34%

Planktivore18%

Invertivore37%

Corallivore4% เรอพระทอง

Herbivore7%

Piscivore16%

Planktivore18%

Invertivore49%

Corallivore10% กองปลาเหลอง

50

ในทางกลบกน บรเวณเรอพระทองกลบมพนทบรเวณพนทะเล ซงเปนทอยอาศยของสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยบรเวณพนทะเล (Benthic Invertebrates) นอยกวาบรเวณเรอกองปลาเหลอง เนองจากพนทะเลบรเวณเรอพระทองสวนใหญถกโครงสรางเรอบดบงไว โดยมเพยงพนทรายรอบตวเรอ ทสามารถเปนทอยอาศยของสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยบรเวณพนทะเลได ขณะทบรเวณกองปลาเหลองมทงสวนของพนทรายซงคนระหวางกองหน และสวนของพนทรายรอบกองหน จงมพนทส าหรบใหสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยอยบรเวณพนทะเลอาศยอยเปนจ านวนมาก ท าใหแหลงอาหารของกลมปลาทกนสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยบรเวณพนทะเลนอย ดงนน บรเวณกองปลาเหลองจงพบปลากนสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยบรเวณพนทะเลมากกวาบรเวณเรอพระทอง

ผลการศกษาสดสวนปรมาณของกลมปลาทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง

พบวา กลมปลาทมสดสวนปรมาณมากทสดทพบทงสองบรเวณมความแตกตางกน โดยบรเวณเรอพระทองพบกลมปลากนปลาในสดสวนทมากทสด ขณะทบรเวณกองปลาเหลองพบกลมปลากนแพลงกตอนในสดสวนมากทสด (ภาพท 15)

ภาพท 15 สดสวนปรมาณของกลมปลาทพบระหวางบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลอง

ส าหรบสาเหตทท าใหทงสองบรเวณมสดสวนปรมาณของกลมปลาทพบมากทสดแตกตางกน เนองมาจากลกษณะของพนทบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลองทมความแตกตางกน โดยทเรอพระทอง ตวเรอมโครงสรางทสงใหญ ท าใหมพนทบรเวณกลางน ามาก ดงดดใหปลากลางน า ซงสวนใหญเปนปลาในกลมปลากนปลา เชน ปลากะพง (Lutjanidae) ทมกอาศยอยรวมกนเปนฝงขนาดใหญ เขามายงบรเวณเรอพระทองเปนจ านวนมาก

Herbivore5%

Piscivore43%

Invertivore22%

Planktivore30%

เรอพระทอง Herbivore1% Piscivore

10%

Invertivore19%

Planktivore69%

Corallivore1%

กองปลาเหลอง

51

ขณะทบรเวณกองปลาเหลอง เนองจากพนทสวนใหญมความสงไมมากนก กระแสน า

สามารถไหลผานไดอยางสะดวก จงเปนบรเวณทกระแสน าพดพาเอาสารอาหารเขามาไดโดยงาย อาจท าใหปรมาณของแพลงกตอนมมาก ประกอบกบพนทมการปกคลมของสตวเกาะตด เชน ปะการง ฟองน า เปนตน จงมความซบซอนของพนทหรอเปนแหลงทอยอาศยขนาดเลก ซงเหมาะส าหรบการอยอาศยของปลาขนาดเลก ทสวนใหญเปนกลมปลากนแพลงกตอน หลายบรเวณ ท าใหบรเวณกองปลาเหลองมปรมาณของปลาในกลมกนแพลงกตอนหนาแนน

จากผลการวเคราะหการจดกลมประชาคมปลาทพบในบรเวณเรอพระทองและกองปลา

เหลอง (ภาพท 16) พบวา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลองมความคลายคลงกนคดเปนรอยละ 10 โดยสามารถแบงกลมประชาคมปลาทพบออกไดเปน 3 กลม ซงแตละกลมมความคลายคลงคดเปนรอย 25 ประกอบดวย กลมของประชาคมปลาบรเวณกองปลาเหลอง กลมของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองภายหลงการจม 1 เดอน และกลมของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองหลงการจม 8 เดอนขนไป การจดแบงกลมทเกดขนแสดงใหเหนวา ลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกน มอทธพลท าใหประชาคมปลาในแตละบรเวณมความแตกตางกน

52

ภาพท 16 การวเคราะหการจดกลมประชาคมปลาทพบบรเวณปะการงเทยมและแนวปะการง

ธรรมชาต (A คอ ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง และ N คอ ประชาคมปลา

ทพบบรเวณกองปลาเหลอง) ส าหรบกลมของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองภายหลงการวางเรอ 1 เดอน ซงแตกตาง

จากกลมของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองในชวงเวลาอน มสาเหตมาจากชนดปลาทพบในชวงภายหลงการวางเรอ 1 เดอนมความแตกตางจากชนดปลาทพบในชวงเวลาอน เชน ปลาลง (Rastrellinger kanagurta) ปลาอนทรบง (Scomberomorus commerson) ปลาปากขลย (Fistularia commersonii) เปนตน คาดวา ปลาเหลานไมไดอาศยอยบรเวณเรอพระทองถาวร แตอาจมการเคลอนยายไปมาระหวางแหลงอาหารแตละบรเวณ

เมอพจารณาจากลกษณะของพนทจะพบวา บรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลองม

ลกษณะพนททความแตกตางกน ซงสงผลตอลกษณะของแหลงอาหาร โดยพบวา ปลาแตละชนดมความสมพนธกบแหลงอาหาร (Bailey-Brock, 1989) โดยบรเวณกองปลาเหลองทมลกษณะเปนกองหนใตน า พนทสวนใหญอยตดพนทะเล และมพนทบรเวณกลางน านอย จงพบปลาทหาอาหารใกลกบแนวปะการง เชน ปลาสลดหน (Pomacentridae) ปลานกขนทอง (Labridae) ปลาผเ สอ

53 (Chaetodontidae) หรอตามพนทราย เชน ปลาทรายขาว (Nemipteridae) ปลาแพะ (Mulllidae) เปนตน

ขณะทบรเวณเรอพระทองมลกษณะเปนปะการงเทยมทมโครงสรางขนาดใหญ มพนท

บรเวณกลางน ามาก ปลาทพบสวนใหญเปนปลาทกนกลางน า เชน ปลากะพง (Lutjanidae) ปลาหางแขง (Carangidae) และปลากลวย (Caesionidae) หรอหากนบรเวณตดกบตวเรอ เชน ปลาสลดทะเล (Siganidae) และปลากะรง (Serranidae) เปนตน ซงสอดคลองกบการศกษาของ Rooker et al. (1997) ทรายงานวา ปลากลมเดนทพบบรเวณปะการงเทยมเปนกลมปลากลางน า เชน ปลาหางแขง (Carangidae) และปลาอนทร (Scombridae)

การทประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทองและกองปลาเหลองมความแตกตางกน จงเปน

ผลมาจากลกษณะของแหลงทอยอาศยทแตกตางกน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Arena et al. (2007) ทรายงานวา เรอจมเปนบรเวณทมแหลงทอยและแหลงอาหารทแตกตางจากแนวปะการง ท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมมความแตกตางจากประชาคมปลาในแนวปะการงอยางชดเจน เชนเดยวกนกบผลการศกษาของ Rooker et al. (1997) ซงรายงานวา ปลาทพบในบรเวณแนวปะการงและปะการงเทยมมความแตกตางกน เชน ปลาทหาอาหารตามพนททะเล ซงพบไดทวไปในแนวปะการง กลบพบเจอไดนอยบรเวณปะการงเทยม เนองจากไมมพนทส าหรบหาอาหารของปลากลมดงกลาว

จากผลการศกษาปจจยในเรองของแหลงทอยอาศยจงสรปไดวา ลกษณะของแหลงทอย

อาศยทแตกตางกนระหวางบรเวณเรอพระทอง และกองปลาเหลองมผลท าใหประชาคมปลาทพบมความแตกตางกน กลาวคอ บรเวณเรอพระทองทมพนทกลางน ามาก จะพบกลมปลาทหากนกลางน ามาก ในขณะทบรเวณกองปลาเหลอง ทมพนทบรเวณพนทะเลมาก จะพบกลมปลาทหากนตามพนทะเลมาก

2.2 อายการจมของเรอจมทแตกตางกน ผลการศกษาสดสวนชนดของกลมปลาทมอายการจมแตกตางกนพบวา สดสวนชนดของ

กลมปลาทพบในเรอจมแตละล ามความคลายคลงกน (ภาพท 17) โดยพบวา ในเรอจมทง 4 ล า พบกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง ในสดสวนมากทสด รองลงมา คอ กลมปลากนปลา กลมปลา

54 กนแพลงกตอน กลมปลากนพช และกลมปลากนโพลปปะการง ตามล าดบ ยกเวนบรเวณเรอพระทอง ซงไมพบกลมปลากนโพลปปะการง ส าหรบสดสวนชนดของกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงทมากทสด เนองจากกลมปลาดงกลาวมจ านวนชนดในธรรมชาตคอนขางมาก (Satapoomin and Chansang, 2002) ขณะเดยวกนสดสวนชนดของกลมปลากนโพลปปะการงทนอยท สด เนองจากกลมปลาดงกลาวมจ านวนชนดนอย โดยเฉพาะบรเวณฝงอาวไทย ซงกลมปลาดงกลาวมจ านวนชนดนอยกวาฝงทะเลอนดามน (อกกฤต, 2545)

ภาพท 17 สดสวนชนดของกลมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า จากการศกษาสดสวนปรมาณของกลมปลาทพบในเรอจมทง 4 ล า พบวา กลมปลาทม

สดสวนปรมาณมากทสดในเรอจมแตละล าแตกตางกน โดยบรเวณเรอครามและเรอมตโพน สดสวนปรมาณของกลมปลากนแพลงกตอนมมากทสด (ภาพท 18) ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Arena et al. (2012) ทรายงานวา กลมปลากนแพลงกตอน เปนกลมปลาทมสดสวนมากทสดใน

Invertivore34%

Herbivore8%

Planktivore17%

Piscivore33%

Corallivore8%

เรอคราม

Invertivore50%

Herbivore9%

Planktivore8%

Piscivore25%

Corallivore8%

เรอมตโพน

Invertivore37%

Herbivore12%

Planktivore18%

Piscivore28%

Corallivore5%

เรอชาง

Invertivore34%

Herbivore12%

Planktivore20%

Piscivore34%

เรอพระทอง

55 บรเวณเรอจม และกลมปลาทมสดสวนนอยทสดในเรอจมทง 4 ล า เปนกลมเดยวกนคอ กลมปลากนโพลปปะการง

ภาพท 18 สดสวนปรมาณของกลมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า

ในขณะทผลการศกษาสดสวนปรมาณของปลาทพบบรเวณเรอชางและเรอพระทองพบวา กลมปลากนปลาเปนกลมทมสดสวนปรมาณมากทสด (ภาพท 18) ซงขดแยงกบการศกษาของ Simon et al. (2013) ทรายงานวา กลมปลาทมสดสวนปรมาณมากทสดทพบบรเวณเรอจมทมขนาดใหญ (90 เมตร และ 102 เมตร) เปนกลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน า โดยมกลมปลากนปลาเปนกลมทมสดสวนรองลงมา

ส าหรบสาเหตทท าใหบรเวณเรอครามและเรอมตโพน มสดสวนปรมาณของกลมปลากนแพลงกตอนมาก เนองจากจดทท าการวางเรอจมทง 2 ล า ตงอยไมหางจากชายฝง ท าใหไดรบอทธพลจากน าทไหลมาจากแผนดน ซงพดพาเอาสารอาหารมาจากแหลงตางๆ เชน ทพกอาศยแหลงทองเทยว และทาเรอ โดยเฉพาะบรเวณเรอมตโพน ซงตงอยใกลกบแหลงทองเทยวทมการปลอย

Herbivore2%

Invertivore24%

Planktivore41%

Piscivore32%

Corallivore1% เรอคราม

Herbivore2%

Invertivore14%

Planktivore58%

Piscivore26%

เรอมตโพน

Herbivore4%

Invertivore16%

Planktivore28%

Piscivore51%

Corallivore1% เรอชาง

Herbivore2%

Invertivore11%

Planktivore19%Piscivore

68%

เรอพระทอง

56 ขยะและของเสยลงสทะเล จงอาจท าใหปรมาณสารอาหารบรเวณเรอจมทง 2 ล า มมาก สงผลใหปรมาณของแพลงกตอนมมากตามไปดวย ซงสอดคลองกบการศกษาของ Bozec et al. (2003) ทระบวา บรเวณทไดรบอทธพลจากน าทไหลมาจากแผนดน ซงมการพดพาสารอนทรยลงมาดวย จะพบกลมปลากนแพลงกตอนเปนกลมปลากลมเดน

นอกจากน จากการทเรอครามและเรอมตโพนมการลงเกาะของสงมชวตชนดตางๆ เชน

ฟองน า หอยสองฝา ไบรโอซว ฯลฯ เปนตน ทวบรเวณล าเรอทง 2 ล า ตวเรอจงมความซบซอนของพนทมาก กลายเปนแหลงทอยอาศยใหกบปลาขนาดเลก ซงสวนใหญเปนกลมปลากนแพลงกตอน ท าใหบรเวณเรอครามและเรอมตโพนมสดสวนปรมาณของกลมปลากนแพลงกตอนคอนขางมาก

ส าหรบบรเวณเรอชางและเรอพระทอง ซงพบกลมปลากนปลาในปรมาณมาก มสาเหตมา

จากเรอชางและเรอพระทองเปนเรอทขนาดใหญ (เรอทง 2 ล า มขนาดเทากน โดยมความสงจากพนถงดาดฟาเรอประมาณ 15 เมตร มความยาว 98.1 เมตร) จงมพนทบรเวณกลางน ามาก ดงดดใหปลากลางน าหลายชนด ซงสวนใหญเปนกลมปลากนปลาทอาศยอยรวมกนเปนฝง เชน ปลากะพงขางเหลอง (Lutjanus lutjanus) และปลากะพงขางปาน (Lutjanus russelli) เปนตน เขามาอาศยบรเวณเรอพระทอง ท าใหปรมาณของกลมปลากนปลาบรเวณเรอชางและเรอพระทองมคอนขางหนาแนน

อยางไรกด แมเรอชางและเรอพระทองจะมขนาดทใหญ ซงนาจะท าใหมพนทใหปลาเขามา

ใชประโยชนไดมาก และสงผลท าใหสดสวนปรมาณของกลมปลาใกลเคยงกน แตกลบพบกลมปลากนปลาในปรมาณมากเพยงกลมเดยว โดยมสดสวนมากกวาครงหนงของปรมาณปลาทงหมดทพบ ทงนคาดวา เกดจากขนาดของแหลงทอยอาศย (ชองวางภายในตวเรอ) ทมขนาดใหญ ไมเหมาะส าหรบการอยอาศยของปลาขนาดเลก เนองจากปลาสวนใหญจะเลอกแหลงทอยอาศยทมขนาดใกลเคยงกบขนาดตว เพอปองกนไมใหปลานกลาทมขนาดใหญกวาเขาถงตวได (Shulman, 1984; Hixon and Beets, 1993)

นอกจากนเนองจากปลากนปลาสวนใหญอาศยอยบรเวณกลางน า สามารถเขาถงบรเวณท

ปลาอาศยอยไดงายและมองเหนไดชดเจน การจดบนทกจ านวนตวจงท าไดโดยสะดวก ในขณะทกลมปลาอนๆ โดยเฉพาะพวกทอาศยอยภายในตวเรอ ซงไมสามารถเขาถงบรเวณทปลาอาศยอยได และการมองเหนจากภายนอกท าไดยาก การจดบนทกจ านวนตวจงท าไดคอนขางล าบาก ท าใหขอมลจ านวนตวของปลาทอาศยอยภายในตวเรอมจ านวนนอยกวาความเปนจรง

57

จากผลการวเคราะหการจดกลมของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกน (ภาพท 19) เปรยบเทยบกบแนวปะการงธรรมชาตพบวา ประชาคมปลาทพบในเรอจมและแนวปะการงธรรมชาต มความคลายคลงกนคดเปนรอยละ 20 โดย สามารถแบงประชาคมปลาออกไดเปน 6 กลม ไดแก กลมประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน กลมประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชาง กลมประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง กลมประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล กลมประชาคมปลาทพบบรเวณหนลกบาศก และกลมประชาคมปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง

ภาพท 19 การวเคราะหการจดกลมของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกน

(K คอ ประชาคมปลาบรเวณเรอคราม, M คอ ประชาคมปลาบรเวณเรอมตโพน

C คอประชาคมปลาบรเวณเรอชาง, PT คอ ประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง

P คอ ประชาคมบรเวณเกาะไผ, N คอ ประชาคมปลาบรเวณหาดนวล, L คอ ประชาคม

ปลาบรเวณหนลกบาศก และ PL คอ ประชาคมปลาบรเวณกองปลาเหลอง) เมอพจารณาเฉพาะประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจม (ภาพท 19) สามารถแบงออกไดเปน 3

กลม ไดแก กลมของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน (อายการจม 13 ป และ 3 ป ตามล าดบ) กลมของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชาง (อายการจม 3 ป) และกลมประชาคมปลาท

58 พบบรเวณเรอพระทอง (อายการจม 2 ป) ซงจากผลการวเคราะหการจดกลมแสดงใหเหนวา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพนมความคลายคลงกน ขณะทประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชางมความแตกตางจากประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน เชนเดยวกบประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

ส าหรบประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน ซงถกจดอยในกลมเดยวกน

แมเรอทงสองล าจะมอายการจมทตางกนคอนขางมาก เนองจากเรอทง 2 ล า ถกวางอยในพนทใกลเคยงกน (เรอทงสองอยในบรเวณอาวไทยตอนใน และอยในเขตจงหวดเดยวกน) ท าใหไดรบอทธพลจากปจจยแวดลอมเหมอนกน โดยเฉพาะการแพรกระจายของชนดพนธปลา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 2 ล า จงมคลายคลงกน ซงขดแยงกบการศกษาของ Arena et al. (2007) ทระบวา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมมากจะแตกตางจากประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมนอยกวา

ขณะทประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชางและเรอพระทอง ซงถกจดแยกออกจากกลม

ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน เปนผลมาจากเรอชางและเรอพระทองถกจดวางอยตางพนทกบเรอครามและเรอมตโพน ท าใหไดรบอทธพลจากปจจยแวดลอมแตกตางกน โดยเฉพาะเรอพระทอง ซงอยบรเวณฝงทะเลอนดามน อทธจากปจจยแวดลอมจงแตกตางจากบรเวณฝงอาวไทยคอนขางมาก โดยพบวา ชนดปลาทพบบรเวณเรอพระทองสวนใหญ มการแพรกระจายในบรเวณฝงอนดามน ซงแตกตางจากชนดปลาทพบบรเวณเรอชาง ทสวนใหญมการแพรกระจายอยบรเวณฝงอาวไทย สอดคลองกบการศกษาของ อกกฤต (2545) ซงรายงานวา ชนดปลาทพบในบรเวณอาวไทยและอนดามนมความแตกตางกน

อยางไรกตาม แมเรอชางจะถกจดวางอยบรเวณฝงอาวไทย เชนเดยวกบเรอครามและ

เรอมตโพน ซงนาจะท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชางมความคลายคลงกบประชาคมปลาบรเวณเรอครามและเรอมตโพน แตจากผลการวเคราะหการจดกลมแสดงใหเหนวา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอชางมความคลายคลงกบทพบบรเวณเรอพระทอง มากกวาประชาคมปลาทพบบรเวณเรอครามและเรอมตโพน ทงนคาดวา เกดจากการปกคลมพนทผวเรอของสตวเกาะตดทแตกตางกน โดยพบวา ทเรอชางและเรอพระทอง มการลงเกาะของกลมสตวเกาะตดนอย พบเพยงบางสวนของตวเรอเทานน ขณะทเรอครามและเรอมตโพน พนผวตวเรอพบการลงเกาะของกลมสตวเกาะตด

59 อยางหนาแนน ซงสอดคลองกบการศกษาของ Roberts and Ormond (1987) ทรายงานวา ความซบซอนของพนทมผลตอการพบเจอชนดปลาทแตกตางกน

จากการศกษาปจจยในเรองของอายการจมทมผลตอประชาคมปลา สรปไดวา อายการจมของเรอจมทแตกตางกน มอทธพลท าใหประชาคมทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า มความแตกตางกน (ระดบความคลายคลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า อยทระดบรอยละ 20 แสดงวาโดยภาพรวมประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า มความแตกตางกน) นอกจากน ความแตกตางของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทง 4 ล า ยงเปนผลมาจากต าแหนงทตงของเรอจมทมความแตกตางกน ซงมผลตอการไดรบอทธพลจากปจจยแวดลอมทแตกตางกน

เมอพจารณาเฉพาะประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต (ภาพท 19) สามารถ

แบงออกไดเปน 3 กลมไดแก กลมของประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล กลมของประชาคมปลาทพบบรเวณหนลกบาศก และกลมของประชาคมปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง (ภาพท 19) ซงจากผลการวเคราะหการจดกลมแสดงใหเหนวา ประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวลมความคลายคลงกน ขณะทประชาคมปลาทพบบรเวณหนลกบาศกมความแตกตางจากประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล เชนเดยวกบประชาคมปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง

ส าหรบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล ซงถกจดอยในกลม

เดยวกน เปนผลมาจากลกษณะของพนทคลายคลงกน โดยพบวา ทงในบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล เปนแนวปะการงทกอตวรมฝง (fringing reef) ปะการงเจรญเปนกลมกระจายบนพนทราย และอยในบรเวณทมระดบความลกนอย นอกจากนแนวปะการงบรเวณเกาะไผและหาดนวลอยในพนทใกลเคยงกน ท าใหไดรบอทธพลจากปจจยแวดลอมใกลเคยงกน

ขณะทประชาคมปลาทพบบรเวณหนลกบาศกและกองปลาเหลอง ซงถกจดแยกออกจาก

ประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงเกาะไผและหาดนวล ไมเพยงมสาเหตมาจากต าแหนงทตง ทแตกตางกน ซงมผลตอการไดรบอทธพลจากปจจยแวดลอมทแตกตางกน แตยงมสาเหตมาจากลกษณะพนททแตกตางกน โดยพบวา บรเวณกองปลาเหลอง เปนกองหนใตน าทวางตวกระจายอยบนพนทราย ปะการงเจรญอยบนกองหน และอยทระดบความลกคอนขางมาก ในขณะทบรเวณหนลกบาศก เปนกองหนทมสวนยอดโผลพนน า มปะการงขนเจรญบนกอนหน บรเวณฐานของกอง

60 หนถกลอมดวยพนทราย เพราะฉะนน ต าแหนงทตงและลกษณะของพนททแตกตางกน ท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณหนลกบาศก และกองปลาเหลองแตกตางจากประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงบรเวณเกาะไผและหาด

ในการศกษาความสมพนธระหวางอายการจมกบความคลายคลงกนของประชาคมปลาท

พบบรเวณเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาต ไดมการตงขอสมมตฐานไววา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมมากจะมความคลายคลงกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต เนองจากอายการจมทมากจะท าใหลกษณะพนทของตวเรอมความคลายคลงกบแนวปะการงธรรมชาต (เชน การปกคลมของสตวเกาะตด) แตจากการวเคราะหการจดกลมกลบบงชวา ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมมาก (เรอคราม) ไมมความคลายคลงกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต (แนวปะการงเกาะไผ) ทงนเนองจากลกษณะพนท (เชน ความลก พนทบรเวณกลางน า) ระหวางบรเวณเรอจมทมอายการจมมากกบแนวปะการงธรรมชาตยงคงมความแตกตางกน

ในขณะเดยวกน ประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมนอย (เรอชาง) กลบมความ

คลายคลงกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต (หนลกบาศก) เนองจากลกษณะของพนทมความคลายคลงกน ซงแสดงใหเหนวา ความคลายคลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาต ไมไดเกดจากปจจยในเรองของอายการจม แตขนอยกบความคลายคลงของลกษณะพนท ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ Simon et al. (2013) ทรายงานวา ในเรอจมทมอายมากกวา 100 ป ประชาคมปลายงคงมความแตกตางกบประชาคมบรเวณแนวปะการงธรรมชาต เชนเดยวกบผลการศกษาของ Thanner et al. (2006) ทรายงานวา เมอเวลาผานไปประชาคมปลาบรเวณปะการงเทยมจะยงคงแตกตางจากประชาคมปลาบรเวณแนวปะการงทอยใกลเคยง ซงเกดจากความแตกตางของลกษณะทางกายภาพ เชน รปทรง ความซบซอนของพนท และลกษณะทางชวภาพ เชน การปกคลมพนทของสตวเกาะตด

จากการศกษาความสมพนธระหวางอายการจมกบความคลายคลงของประชาคมทพบ

บรเวณเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาตสรปไดวา อายการจมทมากไมสงผลท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาตมความคลายคลงกน แตลกษณะของพนทคลายคลงกนสงผลท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต มความคลายคลงกน

61

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

1. การศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

จากการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง ตงแตเดอนมนาคม

พ.ศ. 2557 ถงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 พบวา จ านวนชนด ความหนาแนน และกลมปลาทพบมแนวโนมทเพมขนตามระยะเวลาการจมของเรอทเพมขน โดยประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองม จะเกดขนอยางรวดเรวภายหลงการวางเรอ 1 เดอน และเมอเวลาผานไปการเปลยนแปลงของประชาคมจะลดลง จนกระทงเรมเขาสภาวะสมดล อยางไรกตาม การเปลยนแปลงของจ านวนชนดและความหนาแนนจะยงคงเกดขนแมจะอยในสภาวะสมดล แตการเปลยนแปลงทเกดขนไมสงผลตอการเปลยนแปลงในระดบประชาคม ส าหรบการเปลยนแปลงของประชาคมปลาอาจเกดขนอกครง หากไดรบปจจยทสงผลกระทบอยางรนแรง

ภาพท 20 สรปเหตการณการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง

62

ภายหลงการวางเรอ 1 วน เรมพบปลาเขามายงบรเวณเรอพระทอง (ภาพท 20) และยงพบกลมปลาไดมากถง 4 กลมไดแก กลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง กลมปลากนแพลงกตอน กลมปลากนพช และกลมปลากนปลา ส าหรบปลาทพบในชวงดงกลาว คาดวา ไมไดเขามาใชประโยชนบรเวณเรอพระทอง เนองจากสภาพของตวเรอยงไมมความเหมาะสมตอใชประโยชน เปนเพยงการวายเขามาส ารวจตวเรอ

ภายหลงการวางเรอ 1 เดอน พบวา ทงจ านวนชนดและความหนาแนนเฉลยของปลาทพบ

เพมขน (ภาพท 20) แสดงใหเหนถง การเปลยนแปลงสภาพของตวเรอทมความเหมาะสมตอการใชประโยชนของปลามากยงขน ปลาจงเขามาใชประโยชนบรเวณเรอพระทองมากขน อยางไรกด ปลาบางชนดทพบในชวงดงกลาวกลบไมใชชนดทเปนองคประกอบในประชาคมปลาบรเวณเรอพระทอง เนองจากในการศกษาครงถดมา ปลาบางชนดสญหายหรอถกแทนทดวยปลาชนดใหม ขณะทกลมปลายงคงพบทงหมด 4 กลม เชนเดยวกบทพบหลงการวางเรอ 1 วน

ภายหลงการวางเรอ 8 เดอน แมสภาพของตวเรอจะเกดการเปลยนแปลงในชวงระหวางฤด

มรสม แตจ านวนชนดปลาทพบยงคงเพมขน (ภาพท 20) ซงเปนผลมาจากการเพมจ านวนของปลาทเปนอาหารของปลาในกลมปลากนปลา ดงดดใหปลากนปลาหลายชนดเขามายงบรเวณเรอพระทองเพมขน แตความหนาแนนเฉลยของปลาทพบกลบลดลง ซงมสาเหตมาจากการเปลยนแปลงของสภาพตวเรอ สงผลใหปลาบางชนดหายไปจากบรเวณเรอพระทอง ขณะทกลมปลายงคงพบ 4 กลมเชนเดยวกบทพบหลงการวางเรอ 1 วน และ 1 เดอน

ภายหลงการวางเรอ 11 เดอน พบวา จ านวนชนดปลาทพบกลบลดลง ซงเกดจากการหายไป

ของปลาบางชนดทเคยพบในชวงภายหลงการวางเรอ 8 เดอน แตความหนาแนนเฉลยของปลาทพบกลบเพมขน (ภาพท 20) ซงเปนผลมาจากการเพมขนของปรมาณปลาในกลมทกนแพลงกตอน เนองจากในชวงเวลาดงกลาวมปรมาณอาหารของกลมปลาดงกลาวมาก ขณะทกลมปลามการพบเพมอก 1 กลม คอ กลมปลากนโพลปปะการง ซงแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงของสงคมสตวเกาะตดบรเวณเรอพระทอง ทเปลยนแปลงตวเรอใหเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของสตวเกาะตดกลมอนๆมากยงขน

ภายหลงการวางเรอ 14 เดอน พบวา จ านวนชนดปลาทพบเพมขนอกครง (ภาพท 20)

เนองจากตวเรอมความเหมาะสมตอการใชประโยชนมากยงขน โดยเฉพาะพนผวของตวเรอทมการ

63 ลงเกาะของสตวเกาะตดมากขน ดงดดใหปลาหลายชนดเขามาบรเวณเรอพระทอง โดยเฉพาะกลมทกนโพลปปะการง และกลมทกนสตวไมมกระดกสนหลง แตความหนาแนนเฉลยของปลาทพบกลบลดลง ซงเกดจากการหายไปของกลมปลากนแพลงกตอน เนองจากในชวงเวลาดงกลาว อาหารของปลากลมกนแพลงกตอนลดลง จงอาจมการเคลอนยายไปยงบรเวณอนทมปรมาณอาหารเพยงพอขณะทกลมปลาพบทงหมด 5 กลม เชนเดยวกบภายหลงการวางเรอ 11 เดอน

ภายหลงการวางเรอ 20 เดอน พบวา ทงจ านวนชนดและความหนาแนนของปลาเพมขน

(ภาพท 20) โดยเปนชวงทจ านวนชนดและความหนาแนนมคาสงทสด ส าหรบจ านวนชนดปลาทเพมขนเปนผลมาจากสภาพของตวเรอทมความเหมาะสมตอการใชประโยชนมากยงขน เชนเดยวกบในชวงภายหลงการวางเรอ 14 เดอน ขณะทความหนาแนนทเพมขนเกดจากปรมาณของกลมปลากนแพลงกตอนทเพมขน เนองจากปรมาณอาหารของกลมปลาดงกลาวมปรมาณมากในชวงเวลาดงกลาว ส าหรบกลมปลายงคงพบครบทง 5 กลม เชนเดยวกบภายหลงการวางเรอ 14 เดอน 2. ปจจยในเรองลกษณะแหลงทอยอาศยทแตกตางกน

ผลการศกษาประชาคมปลาระหวางบรเวณเรอพระทอง (ปะการงเทยม) และกองปลาเหลอง (ปะการงธรรมชาต) แสดงใหเหนวา ปจจยในเรองของลกษณะแหลงทอยอาศย มอทธพลตอประชาคมปลา โดยลกษณะของแหลงทอยอาศยทมความแตกตางกนมผลท าใหชนด ความหนาแนน และกลมปลาทพบในแตละบรเวณมความแตกตางกน

ในบรเวณเรอพระทอง ตวเรอถกวางในลกษณะตะแคง พนทผวของตวเรอสวนใหญเปน

สวนของทองเรอ ทมความราบเรยบ และมการปกคลมของสตวเกาะคอนขางนอย จงมความซบซอนของพนทนอย แตเนองจากมโครงสรางขนาดใหญ จงมพนทบรเวณกลางน ามาก ท าใหบรเวณเรอพระทองพบปลาทหากนกลางน าหลายชนด โดยเฉพาะกลมปลาทกนสตวไมมกระดกสนหลงทหากนกลางน า ขณะทปลาทพบเปนจ านวนมากสวนใหญเปนกลมปลากนปลา เนองจากกลมปลาดงกลาวมกอาศยอยรวมกนเปนฝงขนาดใหญ เชน ปลากะพง (Lutjanidae) ปลาหางแขง (Carangidae)

ส าหรบบรเวณกองปลาเหลอง ซงเปนกองหนใตน า พนทสวนใหญอยในแนวราบ จงม

พนทบรเวณกลางน านอย จงพบปลาทพบหากนตามพนทะเลหลายชนด โดยเฉพาะกลมปลากนสตว

64 ไมมกระดกสนหลงทหากนตามพนทะเล และเนองจากพนทผวสวนใหญถกปกคลมดวยสตวเกาะตด ท าใหพนทมความซบซอนมาก จงกลายเปนแหลงทอยอาศยใหกบปลาหลายชนด เชน ปลาสลดหน (Pomacentridae) ซงเปนปลาในกลมปลากนแพลงกตอน แตเนองจากขอจ ากดในเรองขนาดของพนทอยอาศย ปลาทพบบรเวณกองปลาเหลองสวนใหญมกอยรวมกนเปนฝงขนาดเลก ท าใหความหนาแนนของปลาบรเวณกองปลาเหลองคอนขางนอย

3. ปจจยในเรองของอายการจมของเรอจมทแตกตางกน

ผลการศกษาประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกนทง 4 ล า แสดงใหเหนวา ปจจยในเรองของอายการจมมอทธพลตอประชาคมปลา โดยมผลท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกนมความแตกตางกน นอกจากน ความแตกตางของประชาคมปลายงเกดจากปจจยในเรองของต าแหนงของจดวางเรอทแตกตางกน โดยพบวา เรอครามและเรอมตโพน ซงถกจดวางอยในพนทใกลเคยงกน มประชาคมปลาทความคลายคลงกน ขณะทเรอชางและเรอพระทอง ซงถกจดวางอยคนละพนทกบเรอครามและเรอมตโพน มประชาคมปลาทความแตกตางกบเรอครามและเรอมตโพน

ส าหรบการศกษาความสมพนธระหวางอายการจมกบความคลายคลงกนของประชาคม

ระหวางเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาตแสดงใหเหนวา อายการจมของเรอจมทมากไมใชปจจยทมผลท าใหประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมกบแนวปะการงธรรมชาตมความคลายคลงกน แตลกษณะของพนทมผลท าใหประชาคมบรเวณเรอกบแนวปะการงธรรมชาตมความคลายคลงกน โดยพบวาประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมท มอายการจมมาก (เรอคราม) มความแตกตางกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต เนองจากลกษณะของพนทของเรอจมยงคงมความแตกตางกบแนวปะการงธรรมชาต แมจะถกจดวางมาเปนเวลานาน ขณะทประชาคมปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมนอย (เรอชาง) กลบมความคลายคลงกบประชาคมปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต เนองจากลกษณะของพนทของเรอจมมความคลายคลงกบแนวปะการงธรรมชาต

65

ขอเสนอแนะ 1. จากผลการศกษาชใหเหนวา กระบวนการเปลยนแปลงของประชาคมปลาในชวง 1 ป

ภายหลงการวางเรอเกดขนอยางรวดเรว ดงนนเพอเขาใจถงเปลยนแปลงของประชาคมปลาไดดยงขน จงควรมการตดตามการเปลยนแปลงของประชาคมปลาภายหลงการจดวางปะการงเทยม โดยเพมความถในการเกบขอมลในชวง 1 ป แรก นอกจากนควรท าการศกษาการเปลยนแปลงของประชาคมปลาบรเวณเรอพระทองตอไป อยางนอย 1-2 ป เพอดแนวโนมการเปลยนแปลงทเกดขนกบประชาคมปลา

2. กระบวนการเปลยนแปลงแทนททางนเวศวทยาของสตวเกาะตด เชน สาหราย ฟองน า

และปะการง มอทธพลตอโครงสรางประชาคมของปลา และยงมบทบาททส าคญตอการพบเจอกลมปลาบางกลม (เชน กลมปลากนโพลปปะการง) ดงนน จงควรมการศกษากระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสตวเกาะตดควบคกบการศกษาการเปลยนแปลงโครงสรางของประชาคมปลา เพอชวยในการอธบายกระบวนการเปลยนแปลงของประชาคมปลาในแตละชวงเวลา

3. มหลายงานวจยทบงชใหถงความสามารถของปะการงเทยมในการดงดดปลาทอาศยอย

บรเวณโดยรอบ และหากมการจดวางปะการงเทยมใกลกบแนวปะการงธรรมชาตมากเกนไป อาจดงดดใหปลาเคลอนยายจากบรเวณแนวปะการงธรรมชาตมายงปะการงเทยมเปนการถาวร จนท าใหความหลากหลายทางชวภาพของปลาในบรเวณแนวปะการงธรรมชาตลดลง ซงจ าเปนทตองมการศกษาตอไปในอนาคตเพอยนยนผลกระทบในเรองของระยะหางระหวางปะการงเทยมและแนวปะการงธรรมชาตทอาจสงผลตอความหลากหลายทางชวภาพของปลาในแนวปะการง 4. แมการท าสมมะโนประชากรปลาดวยสายตา จะท าใหเกบขอมลบรเวณพนทศกษาทมขนาดใหญ ไดครอบคลมทวทงพนทศกษา และใชเวลาในการเกบขอมลคอนขางรวดเรว ซงชวยลดวามเสยงจากการด าน าได แตวธการดงกลาวกลบมขอจ ากดในการเกบขอมลปลาทอาศยอยภายในตวเรอ ท าใหขอมลปลาทเกบมาไมครบถวนสมบรณมากนก ดงนนจงควรมการปรบเปลยนวธการศกษาบรเวณเรอจมเพอสามารถเกบขอมลปลาไดหลากหลายกลมมากขน เชน การเกบขอมลโดยการก าหนดพนทศกษา โดยแบงพนทศกษาดวยสวนตางๆของตวเรอ เชน หวเรอ ทายเรอ ดาดฟาเรอ เปนตน หรอแบงตามระดบความลก เชน กลางน าเหนอตวเรอ กลางล าเรอ และสวนของพนทะเล เปนตน และใชการเฝาสงเกตและจบเวลาแทนการด าน าส ารวจรอบตวเรอ

66

เอกสารและสงอางอง

กนกพรรณ เทอกเถาว และวทยา ศรมโนภาษ. 2534. โครงการจดสรางแหลงอาศยสตวทะเล.

วารสารการประมง, 44(6): 527-537 กรมประมง. 2527. ปลาทะเลของประเทศไทย. กรมประมง, กรงเทพฯ.

________. 2549. แหลงอาศยสตวทะเล ในโครงการฟนฟทรพยากรชายฝงทะเลอนเนองมาจาก

พระราชด าร จงหวดปตตานและนราธวาส. ศนยพฒนาประมงทะเลอาวไทยตอนลาง, สถาบนวจยและพฒนาเทคโนโลยการประมงทะเล, ส านกวจยและพฒนาประมงทะเล.

ตาบสทพย กจปกรณสนต. 2530. สภาพการณการสรางแนวปะการงเทยมในประเทศไทย. ภาควชาวารชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

ธนษฐา ทรรพนนทน. 2552. พลวตรประชากรสตวน าเขตรอน. ภาควชาชววทยาประมง คณะ ประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

นตยา เลาหะจนดา. 2549. นเวศวทยา: พนฐานสงแวดลอมศกษา. พมพครงท 2. ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ

เนตรดาว วเศษโส. 2543. การศกษาสณฐานวทยาและการแบงเขตการแพรกระจายของสงมชวตใน

แนวปะการง หมเกาะสรนทร จงหวดพงงา. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ประถม ทวศกด. 2504. การส ารวจพนธปลาทน ามาขนทาสะพานปลากรงเทพฯ. วทยานพนธ ปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ปรชา สมมณ. 2526. พลวตรประชากร. ภาควชาชววทยาประมง, คณะประมง,

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

67 ภาสณ เรยวพานชกล. 2548. การศกษาอนกรมวธานและการแพรกระจายของปลาครอบครว

Labridae ในแนวปะการงของประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

มนส บญกอเกอ. 2510. การส ารวจปลาทจบไดดวยเครองมอบางชนดในจงหวดระยอง. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ฤทย วนเฟองฟ. 2538. การทดแทนของสงคมสงมชวตบนสาหรายทะเลเทยม. วทยานพนธ ปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วชาญ อนศรสวาง. 2539. การตดตามและวเคราะหผลการจดสรางปะการงเทยมโดยเครองมอลอบ ปลาบรเวณแหลงอาศยสตวทะเลจงหวดจนทบร. เอกสารวชาการฉบบท 62. ศนยพฒนา ประมงทะเลอาวไทยฝงตะวนออก, กองประมงทะเล, กรมประมง กระทรวงเกษตรและ สหกรณ.

วภษต มณฑะจตร. 2541. รายงานวจยฉบบสมบรณความสมพนธระหวางสงคมปลากบโครงสราง ถนทอยในแนวปะการงภาคตะวนออก: อทธพลจากถนทอยถกท าลาย. งานวจย ระดบอดมศกษาแผนงานวจยประยกตประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2541, ภาควชา วารชศาสตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

ศกดอนนต ปลาทอง จระพงศ จรงคกล และกตตพนธ ทรพยคณ. 2551. ชนดและความชกชมของ ปลาบรเวณปะการงเทยม. บทท 2 ชนด และความชกชมของสตวน าขนาดใหญบรเวณปะการงเทยม จงหวดปตตานและนราธวาส. หนา 27-52 ใน ศกดอนนต ปลาทอง (บรรณาธการ) โครงการฟนฟทรพยากรชายฝงทะเล อนเนองมาจากพระราชด าร จงหวดปตตานและจงหวดนราธวาส (กจกรรมประเมนผลส าเรจ). มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน. 2551. เกาะพระทอง ระบบ นเวศและความหลากหลายทางชวภาพ. พมพครงท 1. หางหนสวนจ ากด เวรดออฟเซท, ภเกต.

68 สบสน สนธรตน. 2527. ชววทยาของปลา. ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล คณะประมง

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

สกาญจน รตนเลศนสรณ. 2550. หลกการอนรกษและการจดการทางชวภาพ. สมาคมสงเสรม เทคโนโลย (ไทย–ญป น), กรงเทพฯ.

สนนทา นลเพชร. 2544. อวนลาก ภาพสะทอนวกฤตทะเลไทย: แกไขโดยองคกรชมชน. โครงการ การจดการทรพยากรชายฝงภาคใต. บรษท เฟองฟาพรนตง จ ากด, กรงเทพฯ.

สภาพ มงคลประสทธ. 2529. มนวทยา (ปฏบตการ). คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

_______, สรย วมลโลหการ และทวศกด ทรงศรกล. 2530. ปลาเมองไทย. ภาควชา ชววทยาประมง คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง. 2552. แผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการบรหาร จดการแนวปะการง. เอกสารเผยแพรส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง. ฉบบท 43. กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, กรงเทพฯ.

ส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง. 2557. ผลการศกษาตดตามการเปลยนแปลงของ

สงมชวตบรเวณปะการงเทยม จงหวดประจวบครขนธ. โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย, กรงเทพฯ.

ส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง. 2558. การศกษาตดตามการเปลยนแปลงของ สงมชวตและระบบนเวศในบรเวณปะการงเทยมแหลงทองเทยวด าน าจงหวดพงงา (เรอ พระทองจากเรอคร…สแหลงเรยนรใตทะเล). เอกสารเผยแพรส านกอนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, กรงเทพฯ.

69 อนกล บรณประทปรตน และ อญญดา มสข. 2555. การเปลยนแปลงเชงเวลาของปรมาณ

คลอโรฟลล-เอ บรเวณพนผวทะเลอนดามน จากการประมวลผลภาพดาวเทยมอะควา โมดส (Aqua MODIS). วารสารวทยาศาสตรบรพา, 18(1): 194-201.

อานภาพ ค าทอง. 2556. การเปลยนแปลงชนดและปรมาณสตวเกาะตดบนปะการงเทยมโครงเหลก

ทรงลกบาศกบรเวณหาดสงวาล เกาะลาน จงหวดชลบร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อกกฤต สตภมนทร. 2545. การศกษาเปรยบเทยบพรรณปลาในแนวปะการงในนานน าไทยระหวาง อาวไทยและทะเลอนดามน. เอกสารวชาการฉบบท 1/2545. สถาบนวจยชววทยาและประมงทะเล, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 41 หนา

อ านาจ ศรเพชร, หสพงศ สมชนะกจ และสมเกยรต อนทรช. 2545. ผลการจดสรางแหลงอาศยสตว ทะเลจงหวดปตตาน. เอกสารวชาการฉบบท 12/2545. กองประมงทะเล, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 54 หนา

Abesamis, R.A. and G.R. Russ. 2010. Patterns of recruitment of coral reef fishes in a monsoonal Environment. Coral Reefs, 29: 911-921.

Altizer, C. 2013. Community structure of demersal temperate reef fish at artificial and natural reef in south Carolina as a function of reef age and season. M.S. Thesis. University of Charleston.

Arena, P.T., L.K.B. Jordan and R.E. Spieler. 2007. Fish assemblages on sunken vessels and

natural reefs in southeast Florida, USA. Hydrobiologia, 580: 157-171.

Ault, T.R. and C.R. Johnson. 1998. Spatially and temporally predictable fish communities on coral reefs. Ecological Monographs, 68: 25-50.

70 Bachtiar, I. and W. Prayogo. 2010. Coral recruitment on reef ball modules at the Benete Bay,

Sumbawa Island, Indonesia. Journal of Coastal Development, 13(2): 119-125.

Bailey-Brock, J.H. 1989. Fouling community development on an artificial reef in Hawaiian waters. Bulletin of Marine Science, 44(2): 580-591.

Bell, J.D. and R. Galzin. 1984. Influence of live coral cover on coral reef fish communities. Marine Ecology Progress Series, 15: 265–274.

Bernabé , G. and R. Bernabé -Quet. 1997. Interfaces, substrate, reef and fish aggregation

devices. In Ecology and management of coast water. The Aquatic Environment, Chichester: Praxis Publishing. 301-341.

Bohnsack, J.A. 1989. Are high densities of fishes at artificial reefs the result of habitat at limit or behavioral preference? Bulletin of Marine Science, 44(2): 631-635.

Bohnsack, J.A., D.E. Harper, D.B. McClellan and M. Hulsbeck. 1994. Effects of reef size on colonization and assemblage structure of fishes at artificial reefs off Southeastern Florida, USA. Bulletin of Marine Science, 55: 796–823.

Bortone, S.A., T. Martin and C.M. Bundrick. 1994. Factors affecting fish assemblage development on a modular artificial reef in a northern Gulf of Mexico estuary. Bulletin of Marine Science, 55: 319-332.

Bozec, Y.M., J. Ferraris, D. Gascuel and M. Kulbicki. 2003. The trophic structure of coral reef fish assemblages: “Trophic Spectra” as indicators of human disturbances. Journal de Recherche Océ anographique, 28: 15-20.

Brokovich, E., A. Baranes and M. Goren. 2006. Habitat structure determines coral reef fish

assemblages at the northern tip of the Red Sea. Ecological Indicators, 6: 494-507.

71 Carr, M.H. and M.A. Hixon. 1997. Artificial reefs: the importance of comparisons with natural

reefs. Artificial reef management, 22: 28-33. Ceccarelli, D.M. 2007. Modification of benthic communities by territorial damselfish: a

multi-species comparison. Coral Reefs, 26: 853–866.

________., Jones, G.P. and L.J. McCook. 2011. Interactions between herbivorous fish guilds and their influence on algal succession on a coastal coral reef. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 399: 60–67.

Chen, L., A.L. DeVries and C.H. Cheng. 1997. Convergent evolution of antifreeze

glycoprotiens in Antarctic notothenioid fish and Arctic cod. Proceeding of the National Academy of Sciences, 94: 3817-3822

Chittaro, P.M. 2002. Species-area relationships for coral reef fish assemblages of St. Croix, US Virgin Islands. Marine Ecology Progress Series, 233: 253-261.

Connell, S.D. 1997. The relationship between large predatory fish and recruitment and mortality

of juvenile coral reef-fish on artificial reefs. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 209: 261-278.

Cooper, W.J., L.L. Smith and M.W. Westneat. 2009. Exploring the radiation of a diverse reef

fish family: Phylogenetics of the damselfishes (Pomacentridae), with new classifications based on molecular analyses of all genera. Molecular Phylogenetics and Evolution, 52: 1-16.

Einbinder, S., A. Perelberg, O. Ben-Shaprut, M.H. Foucart and N. Shashar. 2006. Effects of

artificial reefs on fish grazing in their vicinity: evidence from algae presentation experiments. Marine Environmental Research, 61: 110–119.

72 Feary, D.A., M.I. McCormick and G.P. Jones. 2009. Growth of reef fishes in response to live

coral cover. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology. 373:45–49. Farrell, P.A. and S.F. Steffensen. 2005. The Physiology of Polar Fishes. Academic Press,

New York. Fessler, J.L. and M.W. Westneat. 2007. Molecular phylogenetics of the butterflyfishes

(Chaetodontidae): Taxonomy and biogeography of a global coral reef fish family. Molecular Phylogenetics and Evolution, 45: 50–68.

Fowler, A.M. and D.J. Booth. 2012. How well do sunken vessels approximate fish assemblages

on coral reefs? Conservation implications of vessel reef deployments. Marine Biology, 159: 2787–279.

Franklin, C.E., M. Axelesson, L. Sundin and W. Davison. 2004 . Antractic fish: survival and

performance at -1.86°c. “Antarctic challenges. historical and current perspectives on Otto NorddenskjÖld’s Antarctic Expedition 1901-1903”. Royal Society of Arts and Science.

Friedlander, A.M. and A.D. Parrish. 1998. Habitat characteristics affecting fish assemblages on

a Hawaiian coral reef. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 224: 1-30.

Grant, J.J., K.C. Wilson, A. Grover and H.A. Togstad. 1982. Early development of Pendleton

artificial reef. Marine Fisheries Review, 44: 53-60.

Grove, R. S., C.J. Sonu and M. Nakamura. 1991. Design and engineering of manufactured habitats for fisheries enhancement. William, L. Jr. and L.M. Sprague (editors), Artificial habitats for marine and freshwater fisheries. San Diego, California: Academic Press Inc. pp.109-152.

73

Hack, C.W., F.C. Fé lix-Hackradt and J.A. Garcí a-Charton. 2011. Influence of habitat structure

on fish assemblage of an artificial reef in southern Brazil. Marine Environmental Research, 72: 235-247

Harris, L.E., G. Turk and S. Mead. 2004. Combined recreational amenities and coastal erosion protection using submerged breakwaters for shoreline stabilization. Beach Preservation Technology 2004. Florida Shore and Beach Preservation Association

Harris, L.E. 2007. Designed reefs for reef and coastal restoration and erosion potential applications for the city of herzlia, Israel. Florida institute of technology

Hixon, M.A. and J.P. Beets. 1993. Predation, prey refuges, and the structure of coral-reef fish

assemblages. Ecological Monographs, 63(1): 77-101

Hobbs, J.-P.A., PG. Jones, P.L. Munday, S.R. Connolly and M. Srinivasan. 2012. Biogeography and the structure of coral reef fish communities on isolated islands. Journal of Biogeography, 39: 130–139.

Ino, T. 1974. Historical review of artificial reef activities in Japan, pp. 21-23. In Colunga, L. and

R. Stone (Editors), Proceeding of an International Conference on Artificial Reefs. 20-22 March 1974, Houston, Texas.

Jean-Marie, T. 1988. Artificial reefs in Japan a general outline. Aquacultural Engineering,

7(5): 321-348. Johannes, R.E. 1978. Reproductive strategies of coastal marine fishes in the tropics.

Environmental Biology of Fishes, 3: 65-84.

74 Krajewski, J.P. and S.R. Floeter. 2011. Reef fish community structure of the Fernando de

Noronha Archipelago (Equatorial Western Atlantic): the influence of exposure and benthic composition. Environmental Biology of Fishes, 92: 25-40.

Lam, K.Y.K. 2003. Coral recruitment onto an experimental pulverized fuel ash concrete

artificial reef. Marine Pollution Bulletin, 46: 642-653. Lewis, A.R. 1998. Effects of experimental coral disturbance on the population

dynamics of fishes on large patch reefs. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 230: 91-110.

Lukens, R. R. 1997. Guidelines for marine artificial reef materials. Gulf States marine

fisheries commissions. USA. Lukens, R. R. and C. Selberg. 2004. Guidelines for marine artificial reef materials. 2nd

edition. Atlantic and Gulf States marine fisheries commissions. USA. Manthachitraa, V. and S. Sudara. 2002. Community structure of coral reef fishes

at a sink reef in the inner Gulf of Thailand. Science Asia, 28: 327-337. Monkolprasit, S. and T. Songsirikul. 1988. Systematic studies of fishes from Ko Samet

and adjacent areas, Gulf of Thailand, with some new record species. Thai Fisheries Gazette 41(1):45-53.

Morgan, A.C. 2011. Fish aggregating devices and tuna: impacts and management options. Ocean science division, Pew environment group, Washington, DC.

Nanami, A. and M. Nishihira. 2002. The structures and dynamics of fish communities in an

Okinawan coral reef: effects of coral-based habitat structures at sites with rocky and sandy sea bottoms. Environmental Biology of Fishes, 63: 353–372.

75 Nelson, J.S. 2006. Fishes of the world. 4th edition. Wiley and Sons, Inc. New York. Neves, L.D., D.S. Brotto and I.R. Zalmon. 2010. Fish responses to increasing distance from

artificial reefs on the Southeastern Brazilian Coast. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 386: 54–60.

Parrish, J.D., M.W. Callahan and J.E. Norris. 1985. Fish trophic relationships that structure reef communities. Proceeding of International Coral Reef Congress, 4: 73-78.

Perkol-Finkel, S., N. Shashar and Y. Benayahu. 2006. Can artificial reefs mimic natural reef

communities? The roles of structural features and age. Marine Environmental Research, 61: 121-135.

Polovina, J.J. 1991. Fisheries applications and biological impacts of artificial reefs. In Seamen,

W. and L. M. Sprague (editors), Artificial habitats for marine and freshwater Fisheries. Academic Press, San Diego, 154–176.

Pranichsuke, P., Y. Predalumpaburt, D. Tunvilai, P. Songsangjinda, S. Suwanmanee and W. Chusuwan. 1985. Experimental on artificial fish shelter at NICA Songkhla 1984-1985. Technical paper No. 12. National Institute of Coastal Aquaculture Department of Fisheries.

Randall, J.E. 1998. Zoogeography of shore fishes of the Indo-Pacific region. Zoological Studies,

37: 227–268.

Rilov, G. and Y. Beneyahu. 2000. Fish assemblage on natural versus vertical artificial reefs: the rehabilitation perspective. Marine Biology, 136: 931-942.

Roberts, C.M. and R.F.G. Ormond. 1987. Habitat complexity and coral reef fish diversity and abundance on Red Sea fringing reefs. Marine Ecology Progress Series, 41: 1-8.

76 Rooker, J.R., Q.R. Dokken, C.V. Pattengill and Holt1, G.J. 1997. Fish assemblages on artificial

and natural reefs in the Flower Garden Banks National Marine Sanctuary, USA. Coral Reefs, 16: 83-92.

Satapoomin, U. 1993. Fish assemblages on artificial reef in Ranong province, Thailand

compared to natural rocky and coral habitats. Proceeding the seminar on fisheries 1993. Department of fisheries, 229-247.

_______ and S. Poovachiranon. 1997. Fish fauna of mangroves and sea grass beds in

the west coast of Thailand, the Andaman Sea. Technical Paper No. 2. Phuket Marine Biological Center.

_______ and H. Chansang. 2002. Structure of reef fish communities of Phuket island, the Andaman Sea. Phuket Marine Biological Center Research Bulletin, 64: 25-52.

Schulmacher, H. 1977. Initial phase in reef development, studied at artificial reef type off Eilat, (Red Sea) Helgolaender Wissenschaftliche Meeresuntersuchungen, 30: 400-411.

Srinivasan, M. and G.P. Jones. 2006. Extended breeding and recruitment periods of fishes on a

low latitude coral reef. Coral Reefs, 25: 673–682. Sheehy, D.J. 1982. The use of designed and prefabricated artificial reefs in the United States.

Marine Fisheries Review, 44(6-7): 4-15.

Sherman, R.L., D.S. Gilliam and R.E. Spieler. 2002. Artificial reef design: void space, complexity, and attractants. ICES Journal of Marine Science, 59: 196–200.

Shinn, E. A. and R.I. Wicklund. 1989. Artificial reef observations from a manned submersible off southeast Florida. Bulletin of Marine. Science, 44(2): 1041-1050.

77 Shulman, M.J. 1984. Resource limitation and recruitment patterns in a coral reef fish

assemblage. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 74: 84-109.

Simon, T., J.C. Joyeux and H.T. Pinheiro. 2013. Fish assemblages on shipwrecks and natural rocky reefs strongly differ in trophic structure. Marine Environmental Research, 90: 55-65.

Smith, S.V. and R.W. Buddermeier. 1992. Global change and coral reef ecosystems. Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematic, 23: 89-118.

Spalding, M.D. and G.E. Jarvis. 2002. The impact of the 1998 coral mortality on reef fish

communities in the Seychelles. Marine Pollution Bulletin, 44: 309-321. Sponaugle, S. and R.K. Cowen. 1996. Nearshore patterns of coral reef fish larval supply to

Barbados, West Indies. Marine Ecology Progress Series, 133: 13–28. Steele, J.H. 2009. Marine Biology. 2nd edition. Academic Press. London. Stephens, J.S.Jr. and D.J. Pondella. 2002. Larval productivity of a mature artificial reef: the

ichthyoplankton of King Harbor, California, 1974–1997. ICES Journal of Marine Science, 59: 51–58.

Stone, R.B. 1974. A brief History of artificial reef activities in the United States, pp. 24-27. In L. Colunga and R. Stone (Editors), Proceeding of an International Conference on Artificial Reefs. 20-22 March 1974, Hotel, Houston, Texas.

Stoger, T. I. and R.L. Usinger. 1957. General Zoology. 3nd edition, The McGraw-Hill Book

Company (Incorporation), New York.

78 Sutton, M. 1985. Patterns of spacing in a coral reef fish in two habitats on the Great Barrier

Reef. Animal Behaviour, 33: 1322–1337.

Talbot, F.H., B.C. Russel and G.R.V. Anderson. 1978. Coral reef fish communities: Unstable, high-diversity systems? Ecological Monographs. 47: 425-440.

Tapanand, T., S. Chunhabundit and A. Sopon. 1996. Species composition fishes caught by

entangling net around Khang Khao Island, Gulf of Thailand. Thai Fisheries Gazette 49(1): 37-44.

Thanner, S.E., T.L. McIntosh and S.M. Blair. 2006. Development of benthic and fish

assemblages on artificial reef materials compared to adjacent natural reef assemblages in Miami-Dade County, Florida. Bulletin of Marine Science, 78(2): 57-70.

Tudhope, A.W. and T.P. Scoffin. 1994. Growth and structure of fringing reefs in a muddy

environment, south Thailand. Journal of Sedimentary Research, 64: 752-764. Walter, R.P. and J.M. Haynes 2006. Fish and coral community structure are related on shallow

water patch reef near San Salvador, Bahamas. Bulletin of Marine Science, 79(2): 365- 374.

Zalmon, I.R., R. Novelli, M.P. Gomes and V.V. Faria. 2002. Experimental result of an artificial

reef programmed on the Brazilian coast north of Rio de Janeiro. ICES Journal of Marine Science, 59: 83- 87.

79

ภาคผนวก

80

ภาคผนวก ก

ตารางแสดงขอมลชนดปลา

81 ตารางผนวกท ก1 ชนดปลาทพบบรเวณเรอพระทอง

ล าดบ ชอวทยาศาสตร ชอไทย


1 วน

1 เดอ

น 8 เดอ

น 11

เดอน

14 เด

อน

20

เดอน

Family Acanthuridae 1 Acanthurus xanthopterus ปลาขตงเบดครบเหลอง * * * * *

Family Antennariidae 2 Antennarius hispidus ปลากบ *

Family Atherinidae 3 Atherinomorus sp ปลาหวตะกว *

Family Apogonidae 4 Archamia fucata ปลาอมไขลายทแยง * * *

Family Balistidae 5 Balistoides viridescens ปลาววยกษ *

Family Bleniidae 6 Petroscirtes breviceps ปลาตกแตนหนฟนเขยว * *

Family Caesionidae 7 Caesio caerulaurea ปลากลวยแถบเขยว * * * * * 8 Caesio teres ปลากลวยฟาครบเหลอง * 9 Dipterygonatus balteatus ปลากลวยแกลบ * * *

10 Pterocaesio chrysozona ปลากลวยขางเหลอง * * * * * Family Carangidae

11 Atule mate ปลาสกนบง * * * * 12 Caranx ignobilis ปลากะมงยกษ * * * * * 13 Elagatis bipinnulata ปลากลวยจรวด * 14 Gnathanodon speciosus ปลาตะคองเหลอง * 15 Naucrates ductor *

82 ตารางผนวกท ก1 (ตอ)



1 วน

1 เดอ

น 8 เดอ

น 11

เดอน

14 เด

อน

20

เดอน

16 Selaroides leptolepis ปลาสกนขางเหลอง * * * * Family Chaetodontidae

17 Chaetodon collare ปลาผเสอคอขาว * 18 Chaetodon decussatus ปลาผเสอลายทแยงครบด า * 19 Chaetodon vagabundus ปลาผเสอลายทแยง * * 20 Heniochus acuminatus ปลาโนรครบยาว * * * * *

Family Cirrhitidae 21 Cirrhitichthys aprinus ปลาเหยยวลายจด *

Family Congridae 22 Heteroconger hassi ปลาไหลสวน * *

Family Diodontidae 23 Diodon hystrix ปลาปกเปาหนามตวยาว * 24 Diodon liturosus ปลาปกเปาหนาม * *

Family Echeneidae 25 Echeneis naucrates ปลาเหาฉลาม *

Family Ephippidae 26 Platax orbicularis ปลาหชางกลม * * * *

Family Fistulariidae 27 Fistularia commersonii ปลาปากขลย *

Family Haemulidae 28 Diagramma pictum ปลาสรอยนกเขาจดทอง * * * 29 Plectorhinchus

chaetodonoides ปลาสรอยนกเขาดอกด า * *




1 วน

1 เดอ

น 8 เดอ

น 11

เดอน

14 เด

อน

20

เดอน

Family Labridae 31 Bodianus axillaris ปลานกขนทองหนาหมจดด า * 32 Bodianus diana ปลานกขนทองหนาหมตวแดง * * 33 Labroides dimidiatus ปลาพยาบาล * * * 34 Thallassoma lunare ปลาเขยวพระอนทร * * *

Family Lutjanidae 35 Lutjanus fulviflamma ปลากะพงเหลองขางปาน * 36 Lutjanus kasmira ปลากะพงเหลองลายฟา * * 37 Lutjanus lemniscatus ปลากะพงน าตาลครบแดง * * * 38 Lutjanus lutjanus ปลากะพงขางเหลอง * * * * * 39 Lutjanus russelli ปลากะพงขางปาน * * * * 40 Lutjanus vitta ปลากะพงแดงแถบน าตาล * * * * 41 Pinjalo pinjalo ปลาแดงหางบวง *

Family Monacanthidae 42 Monacanthus chinensis ปลาววหางพด * *

Family Mullidae 43 Mulloidichthys

vanicolensis ปลาแพะเหลอง *

Family Nemipteridae 44 Scolopsis monogramma ปลาทรายขาวแถบน าตาล * * * * 45 Scolopsis vosmeri ปลาทรายขาวน าตาลคอขาว * *

Family Ostracidae 46 Ostracion cubicus ปลาปกเปากลอง * * * *




1 วน

1 เดอ

น 8 เดอ

น 11

เดอน

14 เด

อน

20

เดอน

Family Pomacentridae 47 Abudefduf vaigiensis ปลาสลดหนบงหลงเหลอง * * * * * * 48 Chromis cinerascens ปลาสลดหนสน าตาล * 49 Dascyllus trimaculatus ปลาสลดหนสามจด * * * 50 Neopomacentrus azysron ปลาสลดหนหางพรวเทา * 51 Neopomacentrus

cyanomus ปลาสลดหนหางพรวธรรมดา

* * *

52 Pomacentrus similis ปลาสลดหนฟาหางเหลอง * Family Scaridae

53 Scarus ghobban ปลานกแกวสเพลง * * * * Family Scrombridae

54 Rastrellinger kanagurta ปลาลง * 55 Scomberomorus

commerson ปลาอนทรบง *

Family Scorpaenidae 56 Pterois volitans ปลาสงโต * * * * 57 Scorpaenopsis diabolus ปลาแมงปอง *

Family Serranidae 58 Cephalopholis boenak ปลากะรงหนสน าตาล * 59 Cephalopholis formosa ปลากะรงลายเสนฟา * * * * 60 Epinephelus areolatus ปลาเกาดอกหางตด * * 61 Epinephelus coioides ปลาเกาจดสม * * * * 62 Epinephelus erythrurus ปลาเกาลายเมฆ * * * *




1 วน

1 เดอ

น 8 เดอ

น 11

เดอน

14 เด

อน

20

เดอน

63 Plectropomus maculatus ปลากดสลาดเหลองจดฟา * Family Siganidae

64 Siganus fuscescens ปลาสลดทะเล * * * * * 65 Siganus javus ปลาสลดทะเลแถบ * * *

Family Spyraenidae 66 Sphyraena jello ปลาสากเหลอง * 67 Sphyraena qenie ปลาสากด า * 68 Sphyraena obtusata ปลาสากเลก * * *

Family Synodontidae 69 Synodus variegatus ปลาปากคม * *

Family Tetraodontidae 70 Arothron hispidus ปลาปกเปา * 71 Arothron nigropunctatus ปลาปกเปาหนาหมา * * 72 Canthigaster petersii ปลาปกเปาจมกแหลม *

Family Zanclidae 73 Zanclus cornutus ปลาผเสอเทวรป * *

86 ตารางผนวกท ก2 ชนดปลาทพบบรเวณกองปลาเหลอง


เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ

าคม พ.ศ. 25

58

พฤษภ


58

Family Acanthuridae * 1 Acanthurus xanthopterus ปลาขตงเบดครบเหลอง

Family Apgonidae 2 Archamia fucata ปลาอมไขลายทแยง * 3 Apogon apogonoides ปลาอมไข * 4 Cheilodipterus macrodon ปลาอมไขยกษ * *

Family Balistidae 5 Sufflamen chrysopterus ปลาววแกมเหลอง * * * * *

Family Casionidae 6 Caesio caerulaurea ปลากลวยหลงเขยว * * 7 Caesio teres ปลากลวยฟาครบเหลอง * * * * * 8 Pterocaesio chrysozona ปลากลวยขางเหลอง * * * * *

Family Chaetodontidae 9 Chaetodon auriga ปลาผเสอลายไขว * 10 Chaetodon collare ปลาผเสอคอขาว * * * * * 11 Chaetodon decussatus ปลาผเสอลายทแยงครบด า * * * * 12 Chaetodon octofasciatus ปลาผเสอแปดขด * * 13 Chaetodon trifasciatus ปลาผเสอลายกางปลา * 14 Chaetodon vagabundus ปลาผเสอลายทแยง * 15 Coradian chrysozonus ปลาผเสอเกลดทองครบจด * 16 Heniochus acuminatus ปลาโนรครบยาว * * * * * 17 Heniochus pleurotaenia ปลาโนรเขา * * * 18 Heniochus singularis ปลาโนรครบสน * * *



เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ


58

พฤษภ


58

Family Fistulariidae 19 Fistularia commersonii ปลาปากขลย *

Family Haemulidae 20 Diagramma pictum ปลาสรอยนกเขาจดทอง * 21 Plectorhinchus

chaetodonoides ปลาสรอยนกเขาดอกด า *

22 Plectorhinchus orientalis ปลาสรอยนกเขา * Family Holocentridae

23 Myripristis murdjan ปลาขาวเมาน าลกครบแดง * * 24 Sargocentron rubrum ปลากระรอกแดง * * *

Family Labridae 25 Anampses meleagrides ปลานกขนทองลายจดหาง

เหลอง *

26 Bodianus axillaris ปลานกขนทองหนาหมจดด า * * 27 Bodianus diana ปลานกขนทองหนาหมตว

แดง * * * *

28 Bodianus mesothorax ปลานกขนทองหนาหมหวน าตาล

* * *

29 Coris batuensis ปลานกขนทองทราย * * 30 Cheilinus fasciatus ปลานกขนทองอกแดง * 31 Halichoeres hortulanus ปลานกขนทองลายตาราง * * * * * 32 Halichoeres scapularis ปลานกขนทองลายซกแซก * 33 Halichoeres timorensis ปลานกขนทองแถบสม *



เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ


58

พฤษภ


58

34 Halichoeres vrolikii ปลานกขนทองแถบเขยว * * 35 Labroides dimidiatus ปลาพยาบาล * * * * * 36 Macropharyngodon

negrosensis ปลานกขนทอง *

37 Oxycheilinus digrammus ปลานกขนทองคางลาย * * * * 38 Thalassoma lunare ปลาเขยวพระอนทร * * * * *

Family Lethinidae 39 Letherinus letjan ปลาหมสแกมแดง * *

Family Lutjanidae 40 Lutjanus argentimaculatus ปลากะพงแดงปากแมน า * 41 Lutjanus biguttatus ปลากะพงแถบจดขาว * * * * 42 Lutjanus decussatus ปลากะพงลายพาด * * * * * 43 Lutjanus kasmira ปลากะพงเหลองลายฟา * * * * * 44 Lutjanus lutjanus ปลากะพงขางเหลอง * * 45 Lutjanus quinquelineatus ปลากะพงเหลองหาแถบ * * 46 Lutjanus russelli ปลากะพงขางปาน * * * 47 Lutjanus vitta ปลากะพงแดงแถบน าตาล *

Family Mullidae 48 Parupeneus barberinus ปลาแพะแถบจด * * 49 Parupeneus indicus ปลาแพะอนเดย * * * 50 Mulloidichthys

vanicolensis ปลาแพะเหลอง

51 Upeneus tragula ปลาแพะลาย * *



เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ


58

พฤษภ


58

Family Nemipteridae 52 Scolopsis bilineatus ปลาทรายขาวแถบโคง * * * * 53 Scolopsis ciliatus ปลาทรายขาวแถบขาว * * * * * 54 Scolopsis lineatus ปลาทรายขาวหลงลาย * 55 Scolopsis monogramma ปลาทรายขาวแถบน าตาล * * * * 56 Scolopsis vosmeri ปลาทรายขาวน าตาลคอขาว * * * * *

Family Pempheridae 57 Pempheris vanicolensis ปลากระดทะเล * *

Family Pinguipedidae 58 Parapercis hexophthalma ปลาตาแหงนหางด า * * 59 Parapercis xanthozona ปลาตาแหงน * * * *

Family Pomacanthidae 60 Centropyge eibli ปลาสนสมทรแคระลายเสอ * * 61 Pomacanthus imperator ปลาสนสมทรจกรพรรด *

Family Pomacentridae 62 Abudefduf bengalensis ปลาสลดหนบงหางมน * 63 Abudefduf vaigiensis ปลาสลดหนบงหลงเหลอง * 64 Amphiprion akallopisos ปลาการตนอนเดยน * 65 Amphiprion clarkii ปลาการตนลายปลอง * 66 Amphiprion ocellaris ปลาการตนสมขาว * * 67 Chromis cinerascens ปลาสลดหนสน าตาล * * * * 68 Chromis weberi ปลาสลดหนโทน * * 69 Dascyllus carneus ปลาสลดหนคอด า *



เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ


58

พฤษภ


58

70 Dascyllus trimaculatus ปลาสลดหนสามจด * * 71 Neopomacentrus azysron ปลาสลดหนหางพลวสเทา * 72 Neopomacentrus cyanomus ปลาสลดหนพลวธรรมดา * * * 73 Pomacentrus amboinensis ปลาสลดหนเหลองแตมด า * * * 74 Pomacentrus chrysurus ปลาสลดหนเทาหางขาว * * * 75 Pomacentrus philippinus ปลาสลดหนด าหางสม * * 76 Pomacentrus similis ปลาสลดหนฟาหางเหลอง * * * * *

Family Priacanthidae 77 Priacanthus hamrur ปลาตาหวาน *

Family Scaridae 78 Chlorurus capistratoides ปลานกแกว * * 79 Scarus ghobban ปลานกแกวสเพลง *

Family Serranidae 80 Aethaloperca rogaa ปลากะรงเลอดนก * * * * 81 Cephalopholis argus ปลากะรงลายนกยง * * * * 82 Cephalopholis boenak ปลากะรงหนสน าตาล * * * * * 83 Cephalopholis formosa ปลากะรงลายเสนฟา * * * 84 Cephalopholis microprion ปลากะรง * 85 Diploprion bifasciatum ปลากะรงเมอกแถบด า * * * * 86 Epinephelus erythrurus ปลาเกาลายเมฆ * * 87 Epinephelus fasciatus ปลาเกาแดง * 88 Epinephelus merra ปลากะรงลายรงผง * * 89 Plectropomus maculatus ปลากดสลาดเหลองจดฟา *



เดอน

เมษายน

พ.ศ. 2

557

พฤศจ

กายน

พ.ศ. 2

557

ก มภาพน

ธ พ.ศ. 2

558

พฤษภ


58

พฤษภ


58

Family Siganidae 90 Siganus guttatus ปลาสลดทะเลจดทอง * * 91 Siganus javus ปลาสลดหนแขก * * *

Family Synodontidae 92 Synodus variegatus ปลาปากคม * * *

Family Tetraodontidae 93 Arothron nigropunctatus ปลาปกเปาหนาหมา * 94 Canthigaster petersii ปลาปกเปาจมกแหลม * *

Family Zanclidae 95 Zanclus cornutus ปลาผเสอเทวรป * * * * *

92 ตารางผนวกท ก3 ชนดปลาทพบบรเวณเรอจมทมอายการจมแตกตางกน


พนทศกษา


เรอมต

โพน

เรอชาง

เรอพร

ะทอง

Family Acanthuridae

1 Acanthurus xanthopterus ปลาขตงเบดครบเหลอง * Family Apgonidae

2 Archamia fucata ปลาอมไขลายทแยง * * * * Family Balistidae

3 Balistoides viridescens ปลาววยกษ * Family Casionidae

4 Caesio caerulaurea ปลากลวยหลงเขยว * * 5 Caesio cuning ปลากลวยหางเหลอง * 6 Dipterygonatus balteatus ปลากลวยแกลบ * 7 Pterocaesio chrysozona ปลากลวยขางเหลอง * * *

Family Carangidae 8 Alepes vari ปลาสกนเกาะ * * 9 Atule mate ปลาสกนบง * * * 10 Carangoides bajad ปลาสกนจดสม * 11 Caranx ignobilis ปลากะมงยกษ * 12 Caranx sexfasciatus ปลากะมงตาโต * 13 Scomberoides commersonianus ปลาสละ * 14 Selaroides leptolepis ปลาสขางเหลอง * * * *

Family Chaetodontidae 15 Chaetodon collare ปลาผเสอคอขาว * 16 Chaetodon decussatus ปลาผเสอลายทแยงครบด า * 17 Chaetodon octofasciatus ปลาผเสอแปดขด * * * 18 Chelmon rostratus ปลาผเสอปากยาว * 19 Coradian chrysozonus ปลาผเสอเกลดทองครบจด * *





เรอมต

โพน

เรอชาง

เรอพร

ะทอง

20 Heniochus acuminatus ปลาโนรครบยาว * * Family Cirrhitidae

21 Cirrhitichthys aprinus ปลาเหยยวลายจด * Family Ephippidae

22 Platax orbicularis ปลาหชางกลม * * * Family Haemulidae

23 Diagramma pictum ปลาสรอยนกเขาจดทอง * * * Family Holocentridae

24 Sargocentron rubrum ปลากระรอกแดง * * * Family Labridae

25 Bodianus diana ปลานกขนทองหนาหมตวแดง * 26 Halichoeres bicolor ปลานกขนทองแถบด า * 27 Halichoeres nigrescens ปลานกขนทองแถบน าตาล * * * 28 Labroides dimidiatus ปลาพยาบาล * * 29 Thalassoma lunare ปลาเขยวพระอนทร * *

Family Lutjanidae 30 Lutjanus carponotatus ปลากะพงขางทอง * 31 Lutjanus kasmira ปลากะพงเหลองลายฟา * 32 Lutjanus lemniscatus ปลากะพงน าตาลครบแดง * 33 Lutjanus lutjanus ปลากะพงขางเหลอง * * * 34 Lutjanus russelli ปลากะพงขางปาน * * * * 35 Lutjanus vitta ปลากะพงแดงแถบน าตาล * * * * 36 Pinjalo pinjalo ปลาแดงหางบวง *

Family Mullidae 37 Upeneus tragula ปลาแพะลาย *





เรอมต

โพน

เรอชาง

เรอพร

ะทอง

Family Monacanthidae 38 Monacanthus chinensis ปลาววหางพด *

Family Nemipteridae 39 Scolopsis monogramma ปลาทรายขาวแถบน าตาล * * * * 40 Scolopsis vosmeri ปลาทรายขาวน าตาลคอขาว * * *

Family Ostracidae 41 Ostracion cubicus ปลาปกเปากลอง * * *

Family Pempheridae 42 Pempheris vanicolensis ปลากระดทะเล *

Family Pinguipedidae 43 Parapercis xanthozona ปลาตาแหงน *

Family Pomacanthidae 44 Centropyge eibli ปลาสนสมทรแคระลายเสอ * 45 Pomacanthus annularis ปลาสนสมทรวงฟา *

Family Pomacentridae 46 Abudefduf vaigiensis ปลาสลดหนบงหลงเหลอง * * 47 Chromis cinerascens ปลาสลดหนสน าตาล * * * 48 Dascyllus trimaculatus ปลาสลดหนสามจด * * 49 Neopomacentrus bankieri ปลาสลดหนหางพรว * * 50 Neopomacentrus cyanomus ปลาสลดหนพลวธรรมดา * * * * 51 Pomacentrus chrysurus ปลาสลดหนเทาหางขาว * * 52 Pomacentrus coelestis ปลาสลดหนนออน * 53 Pomacentus cuneatus ปลาสลดหนเทาโมลกกะ * *

Family Scaridae 54 Scarus ghobban ปลานกแกวสเพลง * *





เรอมต

โพน

เรอชาง

เรอพร

ะทอง

55 Scarus rivulatus ปลานกแกวหนาลาย * Family Scorpaenidae

56 Pterois volitans ปลาสงโต * 57 Scorpaenopsis diabolus ปลาแมงปอง *

Family Serranidae 58 Cephalopholis boenak ปลากะรงหนสน าตาล * * * 59 Cephalopholis formosa ปลากะรงลายเสนฟา * * 60 Diploprion bifasciatum ปลากะรงเมอกแถบด า * * 61 Epinephelus areolatus ปลาเกาลายดกหางตด * 62 Epinephelus coiodes ปลากะรงดอกแดง * * * * 63 Epinephelus erythrurus ปลาเกาลายเมฆ * 64 Epinephelus merra ปลากะรงลายรงผง * 65 Plectropomus maculatus ปลากดสลาดเหลองจดฟา * *

Family Siganidae 66 Siganus canaliculatus ปลาสลดทะเลจดขาว * * * 67 Siganus fuscescens ปลาสลดทะเล * 68 Siganus javus ปลาสลดทะเลแถบ * * * *

Family Sphyraenidae 69 Sphyraena jello ปลาสากเหลอง * * 70 Sphyraena obtusata ปลาสากเลก * * * *

Family Synodontidae 71 Synodus variegatus ปลาปากคม *

Family Tetraodontidae 72 Arothron nigropunctatus ปลาปกเปาหนาหมา *

Family Zanclidae 73 Zanclus cornutus ปลาผเสอเทวรป *

96 ตารางผนวกท ก4 ชนดปลาทพบบรเวณแนวปะการงธรรมชาต



แนวป

ะการงเก

าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

Family Apgonidae 1 Archamia fucata ปลาอมไขลายทแยง * * 2 Apogon apogonoides ปลาอมไข * 3 Cheilodipterus macrodon ปลาอมไขยกษ * * 4 Cheilodipterus

quinquelineatus ปลาอมไขลายหาเสน * *

Family Centriscidae 5 Aeoliscus strigatus ปลาใบมดโกน *

Family Balistidae 6 Sufflamen chrysopterus ปลาววแกมเหลอง *

Family Casionidae 7 Caesio cuning ปลากลวยหางเหลอง * 8 Caesio teres ปลากลวยฟาครบเหลอง * * 9 Pterocaesio chrysozona ปลากลวยขางเหลอง *

Family Carangidae 10 Atule mate ปลาสกนบง * * 11 Selaroides leptolepis ปลาสขางเหลอง *

Family Chaetodontidae 12 Chaetodon auriga ปลาผเสอลายไขว * 13 Chaetodon collare ปลาผเสอคอขาว * 14 Chaetodon decussatus ปลาผเสอลายทแยงครบด า * 15 Chaetodon melannotus ปลาผเสอหลงด า * 16 Chaetodon octofasciatus ปลาผเสอแปดขด * * * *




แนวป


าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

17 Chaetodon wiebeli ปลาผเสอเหลองชมพร * 18 Coradian chrysozonus ปลาผเสอเกลดทองครบจด * * 19 Heniochus acuminatus ปลาโนรครบยาว * * 20 Heniochus singularis ปลาโนรครบสน *

Family Haemulidae 21 Diagramma pictum ปลาสรอยนกเขาจดทอง * * 22 Plectorhinchus gibbosus ปลาสรอยนกเขาปากหม * 23 Plectorhinchus

chaetodonoides ปลาสรอยนกเขาดอกด า *

Family Holocentridae 24 Myripristis murdjan ปลาขาวเมาน าลกครบแดง * * 25 Sargocentron rubrum ปลากระรอกแดง * * *

Family Labridae 26 Bodianus axillaris ปลานกขนทองหนาหมจดด า * 27 Bodianus diana ปลานกขนทองหนาหมตวแดง * 28 Cheilinus fasciatus ปลานกขนทองอกแดง * 29 Halichoeres argus ปลานกขนทองแดงจดเหลอง * 30 Halichoeres bicolor ปลานกขนทองแถบด า * * * 31 Halichoeres chloropterus ปลานกขนทองสเขยวออน * 32 Halichoeres hortulanus ปลานกขนทองลายตาราง * 33 Halichoeres leucurus ปลานกขนทองหางสามเหลยม * * 34 Halichoeres melanurus ปลานกขนทองหางจด * 35 Halichoeres nigrescens ปลานกขนทองแถบน าตาล * * *




แนวป


าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

36 Halichoeres scapularis ปลานกขนทองลายซกแซก * 37 Halichoeres vrolikii ปลานกขนทองแถบเขยว * 38 Labroides dimidiatus ปลาพยาบาล * * 39 Oxycheilinus digrammus ปลานกขนทองคางลาย * 40 Thalassoma lunare ปลาเขยวพระอนทร * *

Family Lethinidae 41 Letherinus letjan ปลาหมสแกมแดง *

Family Lutjanidae 42 Lutjanus biguttatus ปลากะพงแถบจดขาว * 43 Lutjanus carponotatus ปลากะพงขางทอง * 44 Lutjanus decussatus ปลากะพงลายพาด * 45 Lutjanus fulviflamma ปลากะพงเสนเหลองขางปาน * 46 Lutjanus kasmira ปลากะพงเหลองลายฟา * 47 Lutjanus lutjanus ปลากะพงขางเหลอง * * 48 Lutjanus russelli ปลากะพงขางปาน * * 49 Lutjanus vitta ปลากะพงแดงแถบน าตาล * *

Family Mullidae 50 Parupeneus indicus ปลาแพะอนเดย * 51 Upeneus tragula ปลาแพะลาย * *

Family Nemipteridae 52 Scolopsis bilineatus ปลาทรายขาวแถบโคง * * 53 Scolopsis ciliatus ปลาทรายขาวแถบขาว * * 54 Scolopsis monogramma ปลาทรายขาวแถบน าตาล * * *




แนวป


าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

55 Scolopsis margaritifer ปลาทรายขาวเกลดเงน * * 56 Scolopsis vosmeri ปลาทรายขาวน าตาลคอขาว * *

Family Ostracidae 57 Ostracion cubicus ปลาปกเปากลอง *

Family Pempheridae 58 Pempheris vanicolensis ปลากระดทะเล * *

Family Pinguipedidae 59 Parapercis hexophthalma ปลาตาแหงนหางด า * 60 Parapercis xanthozona ปลาตาแหงน * *

Family Pomacanthidae 61 Centropyge eibli ปลาสนสมทรแคระลายเสอ * 62 Pomacanthus annularis ปลาสนสมทรวงฟา *

Family Pomacentridae 63 Abudefduf bengalensis ปลาสลดหนบงหางมน * * 64 Abudefduf sexfasciatus ปลาสลดหนบงหางกรรไกร * 65 Abudefduf vaigiensis ปลาสลดหนบงหลงเหลอง * 66 Amphiprion perideraion ปลาการตนอนเดยนแดง * 67 Amphiprion ocellaris ปลาการตนสมขาว * 68 Chromis cinerascens ปลาสลดหนสน าตาล * * 69 Chromis weberi ปลาสลดหนโทน * 70 Dascyllus trimaculatus ปลาสลดหนสามจด * 71 Dascyllus reticulatus ปลาสลดหนคอด าหางมน * 72 Neopomacentrus bankieri ปลาสลดหนหางพรวพนธจน * *




แนวป


าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

73 Neopomacentrus cyanomus ปลาสลดหนพลวธรรมดา * * * * 74 Pomacentrus amboinensis ปลาสลดหนเหลองแตมด า * 75 Pomacentrus chrysurus ปลาสลดหนเทาหางขาว * * 76 Pomacentrus coelestis ปลาสลดหนนออน * 77 Pomacentus cuneatus ปลาสลดหนเทาโมลกกะ * * 78 Pomacentrus philippinus ปลาสลดหนด าหางสม * * 79 Pomacentrus similis ปลาสลดหนฟาหางเหลอง 80 Stegastes obreptus ปลาสลดหนหางสม * *

Family Microdesmidae 81 Ptereleotris microlepis ปลาลกดอก *

Family Scaridae 82 Chlorurus capistratoides ปลานกแกว * 83 Scarus ghobban ปลานกแกวสเพลง * * 84 scarus quoyi ปลานกแกวคางลาย *

Family Scorpaenidae 85 Pterois volitans ปลาสงโต *

Family Serranidae 86 Aethaloperca rogaa ปลากะรงเลอดนก * 87 Cephalopholis argus ปลากะรงลายนกยง * 88 Cephalopholis boenak ปลากะรงหนสน าตาล * * * 89 Cephalopholis formosa ปลากะรงลายเสนฟา * * 90 Cephalopholis microprion ปลากะรง * * 91 Diploprion bifasciatum ปลากะรงเมอกแถบด า * *




แนวป


าะไผ

แนวป

ะการงห

าดนว

ล

หนลก

บาศก

กองป

ลาเหลอ

ง

92 Epinephelus coiodes ปลากะรงดอกแดง * 93 Epinephelus erythrurus ปลาเกาลายเมฆ * 94 Epinephelus malabaricus ปลาเกาดอกด า * 95 Epinephelus merra ปลากะรงลายรงผง * 96 Plectropomus maculatus ปลากดสลาดเหลองจดฟา * * *

Family Siganidae 97 Siganus canaliculatus ปลาสลดทะเลจดขาว * * 98 Siganus fuscescens ปลาสลดทะเล 99 Siganus guttatus ปลาสลดทะเลจดทอง * * *

100 Siganus javus ปลาสลดทะเลแถบ * * 101 Siganus virgatus ปลาสลดทะเลแถบค *

Family Sphyraenidae 102 Sphyraena obtusata ปลาสากเลก * *

Family Synodontidae 103 Synodus variegatus ปลาปากคม *

Family Tetraodontidae 104 Arothron nigropunctatus ปลาปกเปาหนาหมา * 105 Canthigaster petersii ปลาปกเปาจมกแหลม *

Family Zanclidae 106 Zanclus cornutus ปลาผเสอเทวรป *

102

ภาคผนวก ข

ภาพพนทศกษา

103


1. เรอพระทองและกองปลาเหลอง

เรอพระทอง กองปลาเหลอง

ภาพผนวกท ข1 พนทศกษาบรเวณเรอพระทอง และกองปลาเหลอง 2. เรอครามและแนวปะการงเกาะไผ

เรอคราม แนวปะการงเกาะไผ

ภาพผนวกท ข2 พนทศกษาบรเวณเรอครามและแนวปะการงเกาะไผ

104 3. เรอมตโพนและแนวปะการงหาดนวล

เรอมตโพน แนวปะการงหาดนวล

ภาพผนวกท ข3 พนทศกษาบรเวณเรอมตโพนและแนวปะการงหาดนวล 4. เรอชางและหนลกบาศก

เรอชาง หนลกบาศก

ภาพผนวกท ข4 ลกษณะของพนทศกษาบรเวณเรอชางและหนลกบาศก

105

ภาคผนวก ค ภาพตวอยางกลมปลา

106

ตวอยางกลมปลาทถกจดแบงตามลกษณะการกนอาหาร 1. กลมปลากนพช (Herbivore)

ปลาสลดทะเล (Siganidae) ปลานกแกว (Scaridae)

ภาพผนวกท ค1 ตวอยางของกลมปลากนพช 2. กลมปลากนปลา (Piscivore)

ปลาสงโต (Scorpeanidae) ปลาสาก (Sphryaenidae)

ภาพผนวกท ค2 ตวอยางของกลมปลากนปลา

107 3. กลมปลากนแพลงกตอน (Planktivore)

ปลาสลดหน (Pomacentridae) ปลากลวย (Caesionidae)

ภาพผนวกท ค3 ตวอยางของกลมปลากนแพลงกตอน 4. กลมปลากนโพลปปะการง (Corallivore)

ปลาสนสมทร (Pomacanthidae) ปลาผเสอ (Chaetodontidae)

ภาพผนวกท ค4 ตวอยางของกลมปลากนโพลปปะการง

108

5. กลมปลากนสตวไมมกระดกสนหลง (Invvertivore)

ปลาหชาง (Ephippipdae) ปลาแพะ (Mullidae)

ภาพผนวกท ค5 ตวอยางของกลมปลาสตวไมมกระดกสนหลง

109

ประวตการศกษา และการท างาน

ชอ –นามสกล นายรงสวฒ แกวแสง วน เดอน ป ทเกด 9 กมภาพนธ พ.ศ. 2534 สถานทเกด จงหวดสพรรณบร ประวตการศกษา วทยาศาสตรบณฑต (ประมง) ผลงานทางวชาการทไดรบการตพมพ 1. ความหลากชนดของปลาทพบบรเวณเรอ

หลวงพระทอง และกองปลาเหลอง จงหวดพงงา 2. การศกษากลมปลาทพบในบรเวณระหวางเรอจมทมอายการจมแตกตางกนกบแนวปะการงธรรมชาตทอยบรเวณใกลเคยง

ต าแหนงปจจบน ผชวยนกวจย สถานทท างานปจจบน ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเล คณะประมง

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ผลงานดเดนและ/ หรอรางวลทางวชาการ - ทนการศกษาทไดรบ 1. ทนอดหนนการวจย ประเภทบณฑตศกษาจาก

ทางส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

Documents

ใบรับรองวิทยานิพนธ์...Temporal Variation of Fish Community around Phrathong wreck, Phang-nga Province โดย นายร งส ว ฒ แกว