Akidja e Selefëve Dhe Dijetarëve Të Hadithit

7/25/2019 Akidja e Selefve Dhe Dijetarve T Hadithit

1/82

Akidja e Selefve dhe dijetarve t

hadithit

Imam Ebi Uthman Ismail ibn

Abdurrahman es-Sabuni (373-449 h.)

Prktheu: Bledar Hoxha


2/82

HYRJE

Falnderimet i takojn vetm Allahut. Vetm At falenderojm, Atij i krkojmndihm dhe falje t gjynaheve tona. I krkojm mbrojtje Allahut prej t keqes sveteve (shpirtrave)dhe punve tona!

At t cilin e udhzon Allahu, nuk ka kush e humb dhe at t cilin humb Allahu, nuk

ka kush e udhzon.

Dshmoj se nuk ka t adhuruar tjetr me t drejt prve Allahut dhe dshmoj seMuhamedi sht rob dhe i Drguari i Tij.

Po paraqes para duarve t lexuesve dhe vllezrve t mi musliman kt librth tprshtatur n gjuhn shqipe, me qllim q tu vij atyre sadopak n ndihm prnjohjen e besimit t sakt dhe t vrtet t Islamit.

Vzhguesi n terrenin e sotm, n mesin e muslimanve gjen nj przierje dhengatrrim t s vrtets me t pavrtetn, t dijes me injorancn dhe t Sunetit me

bidatin. Kjo pr shkaqe t shumta ndr t cilat mund t prmendim mungesn eliteraturs s sakt dhe t nevojshme n kt tem (temn e Akides).

Libri q keni n duar sht nj prmbledhje e shkurtuar e bazave t Akides sSelefve tan t mir dhe dijetarve t Hadithit t t Drguarit (sal-lAllahu alejhi veselem) t cilin e ka shkruar nj prej dijetarve t mdhenj t Islamit n shekullin ekatrt dhe t pest t hixhretit, imam es Sabuni.

Ky libr ka fituar besimin dhe prgzimin e shum prej dijetarve t Ehli Sunetit tcilt e kan par dhe lexuar at dhe ai konsiderohet si nj nga burimet baz t Akidess Ehli Sunetit dhe Dijetarve t Hadithit, bashk me disa libra t tjer madhshtor

t cilt do t prmenden gjat librit dhe pr t cilat lus Allahun q t shohin dritnn gjuhn shqipe, edhe pse jan disi voluminoze!

Si e tham m lart, libri sht shum i prmbledhur dhe autori sht prpjekur tparaqes n t, t mund prej bindjeve t Ehli Sunetit duke treguar edhetransmetuesit dhe prcjellsit e fjalve, n mnyr q t jet sa m i prpikt.


3/82

Studiuesi dhe recensuesi i librit, Dr. Nasir ibn Abdurrahman el Xhedij, shtprpjekur t nxjerr do transmetim prej burimit n t cilin gjendet dhe gjithashtuka prmendur nj biografi t prmbledhur pr t gjith transmetuesit q kaprmendur autori, por un nuk i kam prmendur t gjitha ato biografi pr tiu ruajturzgjatjes dhe daljes nga tema.

Ky libr, edhe pse me prmasa t vogla, sht i domosdoshm pr t gjithmuslimant, pr t prparuarin n dije dhe pr fillestarin n t, ndonse pr at tprparuarin sht m i prshtatshm.

Nse njihet e vrteta ather sht e leht njohja e t kots dhe dallimi i saj, sepsedo gj q e kundrshton t Vrtetn dhe bie ndesh me t, ajo sht e kot.

Po ashtu, nse njihen ndjeksit e s Vrtets, ather sht e leht q t njihenndjeksit e t kots.

Lus Allahu e Madhruar q t na drejtoj n t Drejtn dhe t Vrtetn, dhe t nabashkoj n Xhenet me t Drguarin e Tij (sal-lAllahu alejhi ve selem) sahabet endershm dhe ndjeksit e gjurmve t tyre deri n Ditn e Kijametit!

PrkthyesiShkurt 2004

Dhul-Hixheh 1424 h.

BIOGRAFIA E AUTORIT

Koha n t ciln ai ka jetuar

S pari:Gjendja politike e asaj kohe


4/82

-Autori, Ebu Uthman es Sabuni ka jetuar n erekun e fundit t shekullit tkatrt dhe n gjysmn e par t shekullit t pest t hixhretit. Pikrisht ndrmjetviteve(373-449 h.).

Ai ishte bashkkohs i tre prej prijsave (halifve) t shtetit Abasit. I pari i tyre ka

qen prijsi Et Taiu Lilah Ebu Bekr Abdulkerim ibn el Mutiju Lilah, i cili qndroin pushtet nga viti 363 h. deri sa u hoq n vitin 381 h.

I dyti ishte prijsi El Kadiru Bilah ebu el Abas Ahmed ibn Ishak ibn Xheafer, icili e mori pushtetin n vitin 381 h. dhe qndroi n t derisa ndrroi jet, n vitin422 h.

Ndrsa prijsi i tret ishte El Kaimu Biemrilah Ebu Xheafer Abdullah ibn el KadiruBilah, i cili e mori pushtetin pas vdekjes s t atit, n vitin422 h. dhe qndroi npushtet derisa ndrroi jet, n vitin467 h.

N kt periudh, fuqia e prijsave Abasit u dobsua dhe pushteti ra n duart e ttjerve.

Vendet e Horasanit, prej t cilave ishte edhe Nisaburi, vendi n t cilin jetoi autori, usunduan nga prijsa t ndryshm, njri pas tjetrit. N fillim, pushteti ishte n duart eEs Samanije, m pas n duart e Beni Subuktikin dhe m pas n duart e Beni Sulxhuk.

Kshtu q, vendet e Horasanit ishin t pastabilizuara dhe gjendja politike e tyre ishtetranzicionale, gj e cila padyshim ka pasur ndikim negativ te njerzit e asaj kohe.

S dyti: Gjendja ideologjike dhe shkencore e asaj koheKjo periudh kohoreshquhet pr ekzistencn e nj numri t konsideruar grupesh e sektesh tndryshme, t cilat ishin n kundrshtim me drejtimin e Ehli Sunetit (pasuesve tsunetit),si dhe pr ekzistencn e disa figurave t shquara n shkencat dhekulturat e ndryshme.

Es Sujuti ka prcjell nga imam Dhehebiu se ai ka thn pr kohn e halifes ElKadiru Bilah:N kt periudh sht shfaqur edhe koka e esharive: Ebu Ishak elIsfrajini [1], koka e muetezilive: gjykatsi Abdulxhebar [2], koka e rafidive: Eshshejh el muktedir apo Esh shejh el Mufid, koka e keramitave: Muhamed ibn elHejsam, koka e hafizave t shquar: Ebul Hasen el Hamami, koka e muHadithinve:hafiz Abdulgani ibn Seid, koka e sufive: Ebu Abdurrahman es Selmi, koka epoetve: Ebu Umer ibn Deraxh dhe koka e mbretrve: sulltan Mahmud ibnSubuktikin.[3]

M pas Sujuti shtoi: Ktyre u shtohet koka e zindikve(t dalve nga Feja): ElHakim Biemrilah, koka e gjuhtarve: El Xheuheri, koka e gramatikanve: IbnXhina, koka e elokuentve: El Bedij, koka e predikuesve: Ibn Nebata, koka ekomentatorve: Ebu el Kasim ibn Habib en Nisaburi, etj.


5/82

Padyshim se prhapja e ktyre grupeve dhe thirrja e kokave t tyre n to, kapasur ndikim t rrezikshm n shoqrin e asaj kohe.

Prej fitneve (trazirave)q ndodhn n at koh pr shkak t ktyre grupeve, ka qenfitneja q ndodhi ndrmjet rafidive dhe pasuesve t Sunetit n Bagdad, n vitin 398

h. Fitne n t ciln shejhu Ebu Hamid el Isfrajini [4]iu afrua vdekjes. Por kur lajmi ishkoi halifes El Kadiru Bilah, ai drgoi forcat e tij pr tu ardhur n ndihm pasuesvet Sunetit dhe rafidit u thyen.

M pas, n vitin 422 h. kto fitne ndrmjet pasuesve t Sunetit dhe rafidive uprtrin dhe u shtuan, por pasuesit e Sunetit u bashkuan dhe vran shum prej tyre.

Prijsat abasit, n kt periudh, ishin t kapur pr rrugn e Ehli Sunetit. Lexofjaln e Hatib el Bagdadit pr halifen abasit, El Kadiru Bilah: Ai posedonte moral,fe, namaz t gjat nate, bamirsi e bujari, me t cilat u shqua dhe u b i njohur tet gjith, shtoi ktyre edhe drejtimin e mir dhe besimin e sakt. Ai shkroi nj

libr n fushn e Usulu fikhut, n t cilin prmendte vlerat e sahabeve, sipasmetods s dijetarve t Hadithit. N at libr, nn temn pr vlerat e Umer ibnAbdulaziz, ai prmend kufrin -daljen nga Feja - t muetezilive dhe t atyre qthon se Kurani sht i krijuar. Ai libr lexohej do t xhuma n tubimin edijetarve t Hadithit, n xhamin El Mehdi. Gjat leximit t tij prezentonin edhenjerzit dhe e dgjonin at.[5]

Sigurisht q numri i madh i figurave t shquara n at koh, tregon zhvillimin e fushsakademike e shkencore, saq edhe shumica e halifve dhe princave t asaj koheposedonin sasi t konsiderueshme dijeje e njohurie, nga m t shquarit e t cilve kaqen El Kadiru Bilah. Ata i donin dijetart dhe i madhronin ata, gj e cila ndikoi

ndjeshm n zhvillimin e lvizjes akademike e shkencore.

Ky ishte nj vshtrim i shpejt dhe i shkurtr n gjendjen ideologjike e shkencore tasaj kohe, ku si e pam, veoria m e shquar e saj ishte ekzistenca e nj numri tkonsiderueshm grupesh e sektesh t ndryshme, t cilat padyshim q do t prhapninidet e tyre n shoqri. Pr kt shkak, gjejm se dijetart e Sunetit t asaj kohekan shkruar libra t shumt pr sqarimin dhe qartsimin e bindjes s pasuesve tSunetit, si ka br edhe imam Es Sabuni (Rahimullah). Disa t tjer kan shkruarlibra ku i kundrprgjigjen atyre grupeve t humbura e t devijuara, si dhe rrzojndilemat dhe gjrat e dyshimta q ata hedhin n popull.

Prejardhja e autorit

Emri i tij sht Ebu Uthman Ismail ibn Abdurrahman ibn Ahmed ibn Ismail ibnIbrahim ibn Amir ibn Abid es Sabuni En Nijsaburi, hafiz, muhadith, fakih, i titulluarsi dijetar i Islamit.


6/82

Fjala Es Sabunisht marr nga punimi i sapunit, si thot Es Semaani n librinPrejardhjet: N Nisabur ka qen nj shtpi e madhe pr prodhimin e sapunitdhe ndoshta ndonj prej gjyshrve t tij ka pas punuar n t, kshtu i shtmveshur kjo kunj.

Jeta e tij

Ka lindur n Bushenxh, n zonat e Huratit (Sixhistan)n mesin e muajit XhemadulAhira, n vitin 373 hixhri.

Abdulgafir el Farisi thot: Babai i tij, Abdurrahman Ebu Nasr, ka qen prejpredikuesve t mdhenj t Nisaburit dhe u ndoq e u vra pr shkak t fanatizmit dhemedhhebit t tij. Kshtu q i biri i tij, Ismaili zuri vendin e tij dhe u ul n karrigen etij q n moshn dhjet vje dhe t gjith imamt e kohs s tij prezentonin tubimet

e tij.

Edukimin e tij dhe prgatitjen e kushteve pr krkimin e dijes, e mori prsipr imamEbu Tajjib Sehl ibn Muhamed es Saluki, i cili merrte pjes n tubimet e tij dhe elavdronte at.

Tubimet e tij i prezentonin gjithashtu dijetar t mdhenj si Ebu Ishak el Isfrajini,imam Ebu Bekr ibn Furik, etj. Ata habiteshin me zgjuarsin dhe mprehtsin e tij,me bukurin e formimit t shprehjeve n t dyja gjuht, arabisht dhe persisht, dheme msimin prmendsh t Haditheve, cilsi t cilat u rritn bashk me t dhe me tcilat arriti at vend t lart.

Gjat gjith kohs s tij, ai ishte i zn me adhurime e pun t mira. Arriti majat nurtsi e formim t prgjithshm.

Njihej pr namazin e tij n formn m t mir, faljen shum natn dhe dlirsin etij, saq merrej pr shembull.[6]

Abdulgafir e prshkruan at kshtu: Ai ishte imam, dijetar i Islamit, predikues,mufessir (komentator i Kuranit), dijetar Hadithi dhe kshillues, i cili i bashkoinjerzit e kohs s tij n rrugn e tij. I kshilloi muslimant n tubimet e dijesshtatdhjet vjet radhazi. Priu njerzit n namaz (imam) dhe mbajti hutbe n

xhamin e madhe n Nisabur, afro njzet vjet.[7]

Gjithashtu, ai thot: Ka qen m i vullnetshm se t gjith dijetart e kohs stij n dgjimin e Haditheve, n mbajtjen prmendsh t tyre dhe n prhapjen edijes dhe librave t tij. Ka qen m i shumti n grumbullimin e Haditheve dhenxitjen n dgjimin e tyre npr tubime. Hadithet i ka mbledhur n Nisabur,Serahas, Furat, Sham, Hixhaz e npr male. Ka pasur lidhje me shum vende dhenumri i njerzve q kan marr prej tij sht shum i madh.


7/82

Imam Sabuni (Rahimullah)ka qen respektues i Hadithit dhe i kushtonte vmendjet madhe zinxhirit t transmetuesve.

Familja e tij

Ebu Uthman es Sabuni ka pasur dy djem.I pari, Abdullahi, i cili vdiq gjat rrugspr n Haxh, n kohn kur babai i tij ishte ende gjall.

Ndrsa i dyti, Abdurrahmani, i cili e mori dijen dhe Hadithin prej babait t tij, nNisabur dhe m pas u b gjykats n Azerbaxhan.

Edhe pse kunja e imam Sabunit sht Ebu Uthman, nuk i kam gjetur ndonj djalme kt emr n librat e biografive.

Ai ka pasur nj vlla, i cili quhej Ishak ibn Abdurrahman Es Sabuni . Ai ka qenkshillues e predikues dhe shpeshher zvendsonte vllan e tij npr tubime.

Nga t gjitha kto arrijm n prfundimin se familja e Ismail Sabunit, ka qen familjee dijes, urtsis dhe udhzimit.

Imam Sabuni e ka marr dijen prej shum dijetarve t njohur dhe ka pasurgjithashtu shum nxns. Veprat e shkrimet e tij jan gjithashtu t shumta.

Akideja e Sabunit dhe medhhebi i tij

Imam Sabuni sht pasues i mendimit t dijetarve t Hadithit prej Selefve t mir,kshtu q akideja e tij sht selefije.

Argumenti m i qart pr kt sht libri q kemi n duar, n fillim t t cilit ai kashprehur se do t mbledh n t, disa tema n bazat e akides, sipas bindjes s

Selefve, prej t cilave ai shpreson t ket dobi.

N fund t ktij libri, autori ka prmendur disa prej dijetarve t mdhenj t Hadithitdhe Sunetit, t cilt jan shembull pr tu ndjekur dhe t cilt besojn at q ai e kapohuar n librin e tij, pastaj thot:

Dhe un, fal mirsis s Allahut t Lartsuar, pasoj gjurmt e tyre, ndriohemme dritn e tyre dhe kshilloj vllezrit dhe shokt e mi q t mos rrshqasin nga


8/82

rruga e tyre, e t mos ndjekin fjal t tjera prve fjalve t tyre. Deri n fund tfjals s tij.

Ndrsa medhhebi i autorit n fikh, sipas asaj q kam kuptuar un (studiuesi),sht se medhhebi i tij sht Shafii, duke u bazuar n argumentet e mposhtme:

01 -Gjetja e biografis s tij n librat biografike t shafiive dhe n asnjmedhheb tjetr.

02 -Pohimi i ksaj fjale prej dijetarit Ibn Amad el Hanbeli.

03 -Vet autori, kur paraqiti n kt libr t tij nj numr dijetarsh sipas rrugss t cilve ai shkonte, prmendi n krye t tyre imam Shafiun dhe e lavdronte efliste mir pr t.

Dijetart e mdhenj kan folur pr t fjalt m t mira dhe kan pohuar se ai shtimam, hafiz, njohs i mir i Hadithit e tefsirit, si dhe shkencave t tyre, njohs iletrsis dhe i shum shkencave t tjera.

Ebu Bekr el Bejheki, dijetar bashkkohor i tij, ka thn pr t: Ai sht me tvrtet imam i muslimanve dhe sinqerisht, dijetar i Islamit. Njerzit e kohs stij kan qen t nnshtruar para lartsis s tij n fe, sovranitet, bindje t sakta,dije t madhe dhe pasim t rrugs s selefve. [8]

Ebu Uthman es Sabuni ka vdekur n Nisabur, n kohn e ikindis, ditn e enjte, 3Muharrem, t vitit katrqind e dyzet e nnt sipas hixhretit, pas nj smundjeje.

Vlersimi i librit

Libri i imam Sabunit sht nj prej librave q kan kontribuar n pasurimin ebiblioteks Islame pr sqarimin e Akides s ithtarve t Sunetit dhe Xhematit, si dhepr qartsimin e bazave t Fes, mbi t cilat kan ndrtuar bindjen e tyre imamt e

par t selefve tan t mir, unanimisht. Disa prej tyre, autori i ka prmendur nfund t ktij libri.

Autori, Ebu Uthman es Sabuni, n kt libr ka ndjekur metodn e sakt nparashtrimin e atyre bazave, pasiq ai nuk mjaftohet me miratimin e nj baze pa eprmendur edhe argumentin e saj. Gjithashtu, shumicn e Haditheve dhe fjalve tsahabeve e tabiinve, ai i transmeton me sened (zinxhir transmetuesish), sipasmetods s dijetarve t Hadithit.


9/82

Ky libr konsiderohet nj prej burimeve mbi t cilat mbshteten dijetart prmiratimin e Akides s Selefve. Prej shembujve pr kt sht edhe shejhu iIslamit, Ibn Tejmije dhe Ibn el Kajim,t cilt kan marr prej tij.

Esht e njohur se pr sqarimin e Akides s Ehli Sunetit jan shkruar libra t shumt,

prej t cilave koha na ka ruajtur disa, por ky libr dallohet pr prmbledhjen e tijdhe moszgjatjen, megjithse ai i ka prfshir thuajse t gjitha shtjet eprgjithshme t Akides.

Prej kritikave q mund ti bhen autorit t librit (Rahimullah) sht se n disashtje, ai ka argumentuar me Hadithe t dobta, duke qen se n ato shtje kapasur Hadithe t sakta e t mjaftueshme, pa qen nevoja t prmenden Hadithet edobta. Si sht pr shembull, prmendja e transmetimit t Ebu Hazimit n shtjene zbritjes s Allahut n qiellin e dynjas, apo prmendja e Hadithit t gjat tMuhamed ibn Keab el Kuradhi.

__________________________________________

[1]-Ai sht Ibrahim ibn Muhamed ibn Ibrahim ibn Mehran Ebu Ishak el Isfrajini,mutekelim (skolastik, teolog), dijetar n usul fikh dhe n fikh. Dijetar i banorve tHorasanit. Ka qen i besueshm dhe i fort n Hadith. I vullnetshm n adhurim dhe iprkushtuar n t. Bejhakiu ka prcjell shum Hadithe nga ai. Ai ka zhvilluar edhedisa dialoge me mutezilit. Ka vdekur n vitin 418 h. n Nisabur. [Tabekat esh shafiijeel kubra: 3/111].

[2]-Ai sht Abdulxhebar ibn Ahmed ibn Abdulxhebar Ebu el Hasen el Hemdhani,

shejhu i mutezilive n kohn e tij dhe autor i shum shkrimeve. U emrua gjykats nEr Rij dhe vdiq n vitin 415 h. [Historia e Bagdadit: 11/113].

[3]-Shkputur nga libri Historia e halifve, i Sujutit.

[4]-Ai sht Ahmed ibn Muhamed ibn Ahmed el Isfrajini, shejh i shafiive nBagdad. Ka qen dijetar i fikhut dhe imam i madh. Ka vdekur n vitin 406 h. [Sijeruealamu en nubela: 17/194, El bidajetu ue nihaje: 2/12].

[5]-Historia e Bagdadit(4/37, 38).

[6]-Marr nga libri Tabakat esh shafiije el kubrae Ibn es Subki.

[7]-Nga libri Tehdhib tarih Dimashk

[8]-Marr nga libri Tabakat esh shafiije el kubra.


10/82

Teksti i librit

O Zot Lehtso dhe ndihmo me Mirsin dhe Mshirn

Tnde

Zinxhiri i transmetuesve t librit

Autori thot: Na ka treguar kryegjykatsi i Damaskut, Nidhamudin Umer ibn Ibrahimibn Muhamed Muflih es Salihi el Hanbeli, gojarisht: Na ka treguar hafiz Ebu AbdullahMuhamed ibn Abdullah ibn Ahmed ibn Muhib el Makdisi: Na kan treguar dydijetart, Xhemaludin Abdurrahman ibn Ahmed ibn Umer ibn Sheker dhe EbuAbdullah Muhamed ibn Muhib Abdullah ibn Ahmed ibn Muhamed, q t dy ngaMakdisi.

- I pari thot: Na ka treguar Ismail ibn Ahmed ibn el Husejn ibn Muhamed elIraki dhe ne dgjonim: Na ka treguar Ebu Feth Abdullah ibn Ahmed el Harki.

- Ndrsa i dyti thot: Na ka treguar Ahmed ibn Abdu ed Daim.

Na ka treguar gjithashtu Taxhudin Muhamed ibn Hafidh Imadudin Ismail ibnMuhamed ibn Berdes el Bali.

Dhe na ka treguar kryegjykatsi Izuddin Abdurrahim ibn Muhamed ibn el Furatel Hanefi, gojarisht: Na ka treguar Muhamed ibn Halife ibn Muhamed ibn Khalefel Munebxhi: Na ka treguar Xhemal Abdurrahman ibn Ahmed ibn Umer ibnSheker se autori (es Sabuni) ka thn:

Shkaku i shkruajtjes s librit [1]


11/82

Falenderimi i takon vetm Allahut, Zotit t botve dhe prfundimi i mir qoft prbesimtart e devotshm, ndrsa Mshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi vuln eProfetve, familjen dhe t gjith shokt e tij.

N kohn kur hyra n Amid t Tarbistanit (vend ne Iran, n jug t detit Kaspik)

dhe n vendet e Xhilanit, n drejtim t Shtpis s Shenjt (Kabes), si dhe pr tvizituar varrin e t Drguarit t Allahut[2] (sal-lAllahu alejhi ve selem), disavllezr n Fe m krkuan q tu mbledh disa tema n bazat e Fes, pas t cilave

jan kapur ata q kan kaluar prej imamve t mdhenj, dijetarve tmuslimanve dhe selefve t mir. Ato baza me t cilat u udhzuan dhe thirrnnjerzit n do koh, si dhe gjrat q i kundrshtojn dhe i mohojn kto baza,

prej t cilave u larguan t gjith besimtart e sinqert e t devotshm.

Baza, n rrugn e t cilave ata lidhnin miqsi dhe shpallnin urrejtje, quaninbidati dhe e nxirrnin nga Feja kdo q besonte dika tjetr prve atyre.[3]

Ather un iu mbshteta Allahut t Lartsuar dhe shkrova n kt libr at qmunda, n mnyr t shkurtuar e t prmbledhur, duke shpresuar q t prfitojnprej tij t zott e mendjes e t shikimit.

Allahu sht Ai q jep sukses dhe vendosmria n Rrugn e Drejt e t Sakt nukarrihet vetm se me mirsin e Allahut dhe Mshirn e Tij!

Pohimi i Cilsive t Allahut t Lartsuar

Duke shpresuar suksesin nga Allahu i Lartsuar them: Dijetart e Hadithit[4](Allahu i ruajt t gjallt dhe i mshiroft t vdekurit prej tyre!)dshmojn seAllahu i Lartsuar sht Nj dhe se Muhamedi sht Lajmtar dhe i Drguar i (sal-lAllahu alejhi ve selem) (nebij dhe resul). Ata e njohin Zotin e tyre me ato cilsi tcilat jan shprehur n Shpalljen dhe Librin e Tij, apo pr t cilat ka dshmuar iDrguari i Tij (sal-lAllahu alejhi ve selem), n Hadithet e sakta q na jan prcjellprej njerzve t drejt e t besueshm nga ai (sal-lAllahu alejhi ve selem!).

Ata pohojn pr Allahun e Lartsuar do gj q Ai e ka pohuar pr Veten e Tij, n

Librin e Tij apo n gjuhn e t Drguarit t Tij (sal-lAllahu alejhi ve selem!) dhe nukbesojn se Cilsit e Allahut i prngjasojn cilsive t krijesave t Tij.

- Ata thon: Allahu e ka krijuar Ademin (alejhi selam) me Dy Duart e Tij, si e kashprehur kt n Fjaln e Tij:


12/82

(Allahu) i tha:O Iblis! t ndaloi ty q t mos i biesh n sexhde atij, t cilin Une krijova me Dy Duart e Mia?[Sad: 75].

Ata nuk e ndryshojn fjaln nga domethnia e saj, duke thn (p.sh.) se Dy Duarte Allahut jan dy mirsit e Tij, apo dy Fuqit e Tij, ashtu si kan br

mutezilit[5] dhe xhehmijet[6] (Allahu i shkatrroft!), as nuk i prshkruajnato t Dyja (Duart e Allahut) me ndonj form dhe as nuk i krahasojn Ato meduart e krijesave, si i krahasojn mushebbihit[7] (Allahu i flliqt!).

Ndrsa pasuesit e Sunetit[8], Allahu i ka ruajtur nga tahrifi[9] (ndryshimi idomethnies s fjals), nga tashbihi (krahasimi)dhe nga tekjifi (prshkrimi eprshtatja), si dhe u ka dhn atyre njohuri e kuptim nga Mirsia e Tij.

Ata ndoqn rrugn e Njsimit dhe pastrimit t Allahut (nga ajo q nuk i prshtatet)dhe u larguan nga tatili (heqja dhe zhveshja e Allahut prej atyre cilsive)dhe ngateshbihu (krahasimi), duke ndjekur Fjaln e Allahut t Lartsuar:

Asgjnuk i prngjet Atij dhe Ai sht Gjithdgjuesi, Gjithshikuesi.[EshShura: 11].

Po ashtu, Kurani i ka prmendur Dy Duart e Allahut t Lartsuar, si n Fjaln eAllahut:

(Allahu) i tha: O Iblis! t ndaloi ty q t mos i biesh n sexhde atij t cilin Une krijova me Dy Duart e Mia?[Sad: 75].

Gjithashtu i ka prmendur n Fjaln e Allahut:

Prkundrazi, t Dyja Duart e Tij jan t shtrira. Ai shpenzon nga Begatit e Tijsi do Ai.[El Maide: 64].

Gjithashtu, jan transmetuar Hadithe t sakta nga i Drguari i Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem!), t cilat prmendin Dorn e Allahut, si sht Hadithi i dialogutndrmjet Musait dhe Ademit (alejhima selam) kur Musai i tha:

Allahu t ka krijuar ty me Dorn e Tij dhe ka urdhruar engjjt q t bjn tysexhde[10]

Apo si sht Hadithi Kudsi, ku Allahu i Lartsuar thot:

Un nuk i barazoj ata t mirt prej pasardhsve t atij q krijova me Dy Duarte Mia, me at q i thash bhu dhe ai u b (engjjt).[11]

Dhe Hadithi:

Allahu e ka krijuar Firdeusin me Dorn e Tij. [12]


13/82

Po kshtu, ata (pasuesit e Sunetit) thon pr t gjitha Cilsit e Allahut t cilat i kaprmendur Kurani dhe Hadithet e sakta, si (p.sh).Dgjimi i Allahut, Shikimi dhe Syrii Tij, Fytyra e Tij, Dija, fuqia dhe plotfuqishmria pr do gj, krenaria dhemadhshtia, dshira dhe vullneti, t folurit e Allahut dhe Fjala e Tij, plqimi dhepaknaqsia e Tij, dashuria dhe urrejtja, gzimi dhe qeshja e Tij, e t tjera Cilsi

t Allahut t Lartsuar.Ata i besojn kto pa i krahasuar me ato t krijesave, por duke qndruar n kufijt tcilat i ka vn Allahu dhe i Drguari i Tij (sal-lAllahu alejhi ve selem), pa shtuar mbiato, pa i prshkruar, pa i krahasuar me ato t krijesave, pa e shtrembruar kuptiminapo shprehjen e tyre, pa i ndrruar me dika tjetr, pa e zhveshur fjaln nga kuptimii saj i njohur dhe i prdorur n gjuhn arabe, duke e shpjeguar at me ndonjkomentim t paqn e t refuzuar.

Por ata ndjekin kuptimin e drejtprdrejt t ktyre ajeteve apo Haditheve dhe e lndijen e hollsishme t tyre tek Allahu i Lartsuar, duke pohuar q shpjegimin e t

Vrtets (formn, mnyrn etj.)s tyre, nuk e di kush prve Allahut, ashtu si na katreguar Allahu i Lartsuar pr dijetart e vrtet, n Fjaln e Tij:

Dhe ata q jan plotsisht t vendosur n dije, thon: Ne besojm n t(Kuranin); i tri (Ajete t qarta e t paqarta) sht nga Zoti yn. Dhe nuk marrin

msim vese ata q jan t brumosur me mendje t shndosh. [Al Imran: 7].

Kurani i Lart sht zbritur nga Allahu dhe nuk

sht i krijuar.

Dijetart e Hadithit dshmojn dhe besojn se Kurani sht Fjala e Allahut, Libri iTij, Shpallja e Tij, ajo q Allahu ka zbritur dhe nuk sht i krijuar. Ndrsa ai q thotse Kurani sht i krijuar dhe ka bindje pr kt, ai sht kafir (i dal nga Feja).

Kurani, i cili sht Fjal e Allahut dhe Shpallje prej Tij, sht ai Kuran me t cilin kazbritur Xhibrili te i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem), n gjuhn arabedhe q sht prgzues e qortues pr popullin q sheh.

Allahu i Lartsuar thot:

Dhe sigurisht q ky (Kurani) sht shpallje nga Zoti i gjithsis, me t cilin kazbritur Shpirti i besueshm (Xhibrili) n zemrn tnde (O Muhamed) q t mund

t jesh prej kshilluesve. Ai sht zbritur n gjuhn e qart arabe.[EshShuara: 192-195].

Ai sht Kurani, t cilin Muhamedi (sal-lAllahu alejhi ve selem) ia komunikoi popullitt tij, ashtu si u urdhrua n Fjaln e Allahut t Lartsuar:


14/82

O ti i Drguar (Muhamed)! Shpalle mesazhin i cilit sht zbritur ty nga Zotiyt![El Maide: 67].

Kshtu, ajo q ai (sal-lAllahu alejhi ve selem) u shpalli atyre me urdhrin e Allahut,ishte Fjala e Allahut t Lartsuar pr t ciln i Drguari (sal-lAllahu alejhi ve selem)

ka thn:

A m pengoni mua q t shpall Fjaln e Zotit tim?! [13]

sht ai Kuran, i cili ruhet n gjokse (prmendsh),lexohet me gjuh dhe shkruhetn letr. I gjith ai sht Fjal e Allahut t Lartsuar dhe nuk sht i krijuar. Ndrsaai q pretendon se Kurani sht i krijuar, ai e ka mohuar Zotin e Lartsuar.

- Autori thot: Kam dgjuar El Hakim Ebu Abdullah, t thot: Kam dgjuar Ebu elUelid Hasan ibn Muhamed t thot: Kam dgjuar imam Ebu Bekr Muhamed ibnIshak ibn Huzejmeh t thot:

Kurani sht Fjal e Allahut dhe nuk sht i krijuar, ndrsa ai q thot se Kuranisht i krijuar, e ka mohuar Allahun e Lartsuar (sht kafir)dhe nuk i pranohetshehadeti, nuk vizitohet kur sht i smur, nuk i falet xhenazeja dhe nukvarroset n varrezat e muslimanve. Atij i jepet afat tri dit q t pendohet ense nuk e bn, ather i pritet koka.[14]

Shqiptimi i Kuranit

Shejh Ebu Bekr el Ismaili el Xhurxhani, n broshurn e tij t ciln ia drgoi banorvet Xhilanit, shkruante:

Kush thot se t shqiptuarit e Kuranit sht i krijuar dhe ai ka pr qllim vetKuranin, ai ka thn se Kurani sht i krijuar.

Ibn Mehdi et Taberi n librin Akidejat cilin e shkroi pr banort e atyre vendeve(t Taberis), thot:

Pasuesit e Sunetit dhe Xhematit kan bindjen se Kurani sht Fjal e Allahut tLartmadhruar, shpallja e Tij, ajo q Ai ka zbritur, Urdhri dhe ndalesa e Tij,dhe nuk sht i krijuar. Ndrsa kush thot se ai sht i krijuar, ai e ka mohuarAllahun e Lartsuar. Kurani sht i ruajtur n gjokset tona, lexohet me gjuht

tona dhe sht i shkruar n letr. Ai sht Fjal me t ciln Allahu i Lartsuar kafolur, ndrsa kush thot: Kurani me t shqiptuarin tim sht i krijuar, ose se


15/82

shqiptimi im i Kuranit sht i krijuar, ai sht injorant, i humbur dhe mohues iAllahut t Lartsuar.

E prmenda kt pjes nga libri i Ibn Mehdiut pr shkak t prkrahjes sime t tij nt, sepse ai ka pasuar seleft prej dijetarve t Hadithit n at q ka thn edhe pse

ai ka qen i zhytur n shkencn e oratoris e filozofis dhe shkrimet e tij n to jant shumta, por kt tem ai e ktheu te t zott e saj dhe e mori at prej tyre.

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Kam lexuar nj shkrim t Ebu Amr el Mustemli tthoshte: Kam dgjuar Ebu Uthman Seid ibn Ishkab t thot: Kam pyetur Ishak ibnIbrahim pr t shqiptuarit e Kuranit dhe ai tha:

Kjo gj nuk duhet t diskutohet. Kurani sht Fjal e Allahut dhe nuk sht ikrijuar.

Ibn Xherir et Taberi, n librin El Itikadt cilin e ka veuar pr kt tem, thot:

Prsa i prket t shqiptuarit e Kuranit prej njerzve, nuk ka ndonj gjurm prejsahabve apo tabiinve, prve asaj q ka ardhur nga ai, fjala e t cilit ka qn emjaftueshme dhe bindse; n pasimin e t cilit sht e vrteta dhe udhzimi;fjala e t cilit vihet n vendin e imamve t par t ktij umeti: Ebu AbdullahAhmed ibn Hanbel (Rahimullah).

Ebu Ismail et Tirmidhi m ka thn se ka dgjuar Ebu Abdullah Ahmed ibn Hanbel(Rahimullah) t thot:

shtja e t shqiptuarit e Kuranit sht prej xhehmive,ndrsa Allahu thot:

ather siguroi atij strehim me qllim q ai t dgjoj Fjaln e Allahut [EtTeube: 6].

Prej kujt do ta dgjoj at? (a nuk do ta dgjoj prej gojs s njeriut dhemegjithat Allahu ka thn: q t dgjoj Fjaln e Allahut?!).

Pastaj tha (Tirmidhiu):Kam dgjuar nj grup prej shokve tan, emrat e t cilvenuk m kujtohen, se kan thn pr imam Ahmedin(Rahimullah), se ai thoshte:

Kush thot se shqiptimi im i Kuranit sht i krijuar, ai sht xhehmij, kurse ai q

thot se shqiptimi im i Kuranit nuk sht i krijuar, ai sht bidati (sepse ktshprehje nuk e kan thn t part).

Muhamed ibn Xherir thot:

Nuk na lejohet t themi n kt tem fjal tjetr prve fjals s tij (imamAhmedit), sepse nuk kemi paraardhs q t ket thn gj tjetr prve atij. Aqm tepr, kur ajo q ai ka thn, sht e mjaftueshme dhe bindse, dhe se ai


16/82

sht imami q duhet t pasohet, mshira dhe knaqsia e Allahut qofshin mbit!

Kto ishin fjalt e Muhamed ibn Xheririt, t cilat i kam marr nga libri i tij ElItikad.

- Them (autori): Muhamed ibn Xheriri e ka pastruar veten e tij me kt tem tlibrit t tij, nga e gjith ajo q i sht mveshur dhe me t ciln sht akuzuar segjoja ka dal nga rruga e Sunetit dhe ka anuar nga bidati.

Prsa i prket asaj q ka treguar pr Ahmedin (Rahimullah),se t folurit nshqiptimin e Kuranit sht prej xhehmive, kt fjal ai e ka thn vrtet dhe kjopr arsye se Xhehmiu[15]dhe pasuesit e tij qen t part, t cilt than seKurani sht i krijuar dhe qen ata q foln pr shqiptimin e Kuranit, duke arriturgradualisht n thnien se Kurani sht i krijuar, por n at koh(n kohn eimam Ahmedit)kishin frik prej pasuesve t sunetit q ta shprehin hapur kt

fjal, kshtu q foln pr shqiptimin e Kuranit, duke pasur pr qllim se ai meshqiptimin ton sht i krijuar. Pr kt shkak, imam Ahmedi i quajti ata meemrin xhehmije.

Transmetohet gjithashtu se imam Ahmedi ka thn: shtja e shqiptimit shtm e keqe se ajo e xhehmijes.

Ndrsa ajo q ka treguar Muhamed ibn Xheriri pr imam Ahmedin, se ai ka thn:Kush thot se shqiptimi im i Kuranit sht i krijuar, ai sht bidati, ka pasurpr qllim me kt se t part prej Ehli Sunetit nuk e kan zn me goj shtjene shqiptimit t Kuranit dhe as q kan pasur nevoj t hyn n t, por kjo fjalsht shpikur nga ata q krkojn t zhyten n gjra q nuk u takojn dhe ngamendjelehtt t cilt shpikn gjra t paqna dhe i kaluan kufijt e ndalesave dhet fjalve t ulta, duke u futur n at q nuk jan futur t part prej dijetarvet Islamit. Pr kt shkak ka thn imam Ahmedi, se kjo fjal sht bidat dhe seai q pason sunetin duhet t largohet prej saj, mos ta shpreh at dhe as ndonjfjal t ngjashme me t prej bidateve, por t qndroj te ajo q kan thnseleft prej dijetarve q duhen ndjekur dhe t thon: Kurani sht Fjal eAllahut dhe nuk sht i krijuar, pa shtuar gj tjetr mbi kt fjal!

Na ka treguar hafiz El Hakim Ebu Abdullah, se Ebu Bekr Muhamed ibn Abdullah ElXherahi u ka thn(atij dhe atyre q ishin me t)n Merv (qyteti m i njohur nHorasan), se Jahja ibn Sasuvejh ka thn: Abdulkerim es Sukeri ka thn: M katreguar Uehb ibn Zumah se Ali el Bashani ka thn: Kam dgjuar Abdullah ibn elMubarek t thot:

Kush mohon nj grm t vetme t Kuranit, ka mohuar t gjith Kuranin dhekush thot se un nuk e besoj kt lam(shkronjn lam), ai ka dal nga Feja.

[16]


17/82

__________________________________________

[1]-Temn n fakt e ka vendosur studiuesi i librit.

[2]-Ka pr qllim udhtimin pr n xhamin e t Drguarit t Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem), pasiq disa dijetar e quajn at udhtim, udhtim pr t vizituarvarrin. Dijetari i Islamit, Ibn Tejmije (Rahimullah) thot se disa dijetar e quajnudhtimin pr tu falur n xhamin e tij (sal-lAllahu alejhi ve selem), udhtim pr tekvarri i tij (sal-lAllahu alejhi ve selem) dhe thon: Vizita e varrit t tij (sal-lAllahualejhi ve selem) sht vepr e plqyeshme. Por qllimi i tyre sht udhtimi pr nxhamin e tij (sal-lAllahu alejhi ve selem) dhe t vepruarit atje adhurimet eligjrueshme, si prshndetja me selam t Drguarin (sal-lAllahu alejhi ve selem),brja lutje pr t dhe lavdrimi i tij. [Mexhmuul fetava: 27/246, t prmbledhur].

Ndrsa t udhtuarit thjesht pr tek varri i tij (sal-lAllahu alejhi ve selem), sht e

paligjruar.

[3]-Kjo shprehje nuk sht e prshtatshme sepse jo dokush q beson dika q ekundrshton Sunetin del nga feja.

[4]-Dijetart e Hadithit jan t kapurit pr Librin e Allahut t Lartsuar dhendjeksit e rrugs s t Drguarit t Tij, Muhamedit (sal-lAllahu alejhi ve selem). EshShehristani n librin El milel uen nihalthot: Jan quajtur ithtar t Hadithitsepse ata kujdeseshin pr gjetjen e Haditheve dhe t transmetimeve q vinin ngat part, pastaj nxirrnin ligjet e dispozitat n mnyr t drejtprdrejt nga

tekstet e tyre, duke mos u kthyer te kijasi (shmblltyra e shtjeve me njra-tjetrn) apo te logjika e tyre, vetm n rast se nuk gjenin Hadith apo fjal tSahabeve. Sipas ksaj domethnieje, ata jan ndryshe nga pasuesit e logjiks dhee t kuptuarit t tyre. Dijetari i Islamit, Ibn Tejmije (Rahimullah), n sqarimin easaj q sht pr qllim me shprehjen Ehlul Hadith thot: Me shprehjen EhlulHadith,ne nuk kemi pr qllim thjesht ata q mjaftohen me t dgjuarit e tij, tshkruarit apo t transmetuarit e tij, por kemi pr qllim me kt shprehje tgjith ata t cilt garojn n msimin e Haditheve prmendsh, i njohin dhe ikuptojn ato me perceptim gjithprfshirs; t drejtprdrejt apo t trthort.== M pas tregon dika nga vlera e tyre, duke thn: Veoria m e afrt tek ata,sht dashuria pr Kuranin dhe Hadithin, krkimi pr gjetjen e tyre dhe t

domethnies s tyre, si dhe t vepruarit sipas asaj q msojn prej tyre. Pr ktshkak, fukahat juristt-, t cilt jan dijetar t Hadithit, e njohin t Drguarine Allahut m mir se fukahat e tjer. Po kshtu edhe prijsit prej tyre, e njohinpolitikn profetike m mir se t tjert, dhe populli i thjesht prej tyre, ka mshum t drejt se t tjert n dashurin e t Drguarit (sal-lAllahu alejhi veselem).[Mexhmuul fetava: 4/95].

N nj vend tjetr thot: Ehlul Hadithjan seleft e tre brezave t par dhe t


18/82

gjith ata q ndjekin rrugn e tyre.[Mexhmuul fetava: 6/355].

[5]-Mutezilit jan nj prej grupeve t humbura, t cilt jan shfaqur n kohn kurVasil ibn Atai nxori bidatin e tij, duke thn se Fasiku-ai q bn harame t mdha-sht n nj vend t mesm midis kufrit dhe imanit (mosbesimit dhe besimit)dhe

pr kt shkak, Hasen el Basriu e largoi at nga msimet e tij. Ather ai u veua nnj prej cepave t xhamis s Basras dhe atij iu bashkua shoku i tij, Amr ibn Ubejdibn Bab. Ather njerzit than se ata t dy u veuan (itezela)nga fjala e popullit,ndrsa pasuesit e tyre i quajtn q at dit me terminmutezili.

Ky emrtim prfshin nj numr t madh grupesh t cilat i bashkojn me njra-tjetrnn bidatin e tyre disa shtje prej t cilave po prmendim: Mohimi i cilsive tprhershme t Allahut t Lartsuar, mohimi i t shikuarit Allahun me sy (n Ditn eKijametit), thnia se Fjala e Allahut sht e krijuar, thnia se njerzit i krijojn vetpunt e tyre dhe se Allahu nuk ka dor e caktim n to (prej ktu jan quajturkaderije), thnia se fasiku sht n nj vend t mesm midis dy vendeve, etj.

[6]-Xhehmijet jan pasuesit e Xhehm ibn Safvan. Bidati i tij sht shfaqur nTirmidh. At e vrau Selem ibn Ahvez el Mazini n Merva, nga fundi i sundimit t BeniUmejjes. Ai u bashkangjitet mutezilive n mohimin e cilsive t prhershme tAllahut, mohimin e shikimit te Ai dhe se Fjala e Allahut sht e krijuar. Por ai kashtuar edhe disa fjal t tjera, si: Thnia e tij se nuk lejohet q Allahu t cilsohetme nj cilsi, me t ciln mund t cilsohet edhe njeriu, sepse sipas tyre, kjo do tthot ta krahasosh Allahun me krijesat. Kshtu, ai mohoi t qnurit e Allahut i Gjalle i Ditur dhe pohoi se Ai sht i Mundshm, Veprues dhe Krijues. Ai thot gjithashtuse njeriu sht i detyruar n veprat e tij dhe nuk ka t drejt t zgjedh e t veproj

dhe se Xheneti e Xhehenemi do t shuhen e do t ken fund. Sipas tij, Imani shtnjohja e Allahut dhe se ai sht njlloj te t gjith besimtart (nuk shtohet e nukpaksohet). [Marr nga libri El Milel uen nihal i Shehristanit (Rahimullah)].

[7]-Mushebbihit jan ata q e krahasojn Allahun me krijesat e Tij. Krahasimisht dy llojesh: I pari sht krahasimi i krijesave me Krijuesin, si kan krahasuar tkrishtert Isain me Allahun, apo si kan krahasuar idhujtart idhujt e tyre meAllahun.

Lloji i dyt i krahasimit sht krahasimi i Krijuesit me krijesat e Tij, si sht fjala emushebbihive se Allahu ka Dor dhe ajo sht si dora jon, apo se Ai dgjon si ne (ILart sht Allahu ngo ajo q i prshkruajn). [Et tenbihat es senije ala el akide elvasitije: f. 13].

El Bagdadi prmend se mushebbihit, ata t llojit t dyt t krahasimit, jan dygrupe: njri krahason Qnien e Allahut me at t krijesave dhe tjetri krahasonCilsit e Allahut me ato t krijesave. [El ferku bejnel firak: f.214].


19/82

[8]-Pasuesit e Sunetit jan t kapurit pr rrugn e t Drguarit t Allahut (sal -lAllahu alejhi ve selem) dhe shokve t tij. Imam Ibn Tejmije, n librin El Akide elUasitije, duke sqaruar rrugn e pasuesve t Sunetit thot: Prej Rrugs s EhliSunetit dhe Xhematit sht pasimi i gjurmve t t Drguarit t Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem), n kuptimin e drejtprdrejt apo t trthort t tyre, si dhe pasimi i

i rrugs s emigruesve t par dhe ensarve (ndihmuesve t tyre n Medine). Atajan pasuesit e amanetit t t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem), i cili ka thn:Kapuni pr Sunetin (rrugn)time dhe rrugn e halifve t drejt e tdrejtudhzuar q do jen pas meje! Kapuni pr t dhe shtrngojeni fort medhmball!.Ata e din se fjala m e vrtet sht Fjala e Allahut dhe se udha m emir, sht ajo e Muhamedit (sal-lAllahu alejhi ve selem). Ata i japin eprsi Fjals sAllahut mbi fjaln e dokujt prej njerzve dhe udhs s Muhamedit (sal-lAllahu alejhive selem) mbi udhn e dokujt tjetr. Pr kt shkak jan quajtur Ehlul Kitabi uesSuneh. Mbaroi fjala e Ibn Tejmijes (Rahimullah).

[9]-Ibnul Kajjim (Rahimullah), n librin Muhtesar es sauaik elmurseleh, thot:Tahrifi (shtrembrimi)sht dy llojesh: Shtrembrim i vet shprehjes dheshtrembrim i kuptimit t asaj shprehjeje. Shtrembrimi i shprehjes sht tndrruarit e saj me nj tjetr, duke shtuar a hequr nj shkronj, apo dukendryshuar nj shenj e cila ndikon n analizn e fjalis, apo q nuk ndikon nanalizn e fjalis por q e ndryshon shprehjen.

Kto jan katr lloje n t cilat u zhytn Xhehmijet dhe Rafidit. Ata i ndryshuanshprehjet e Haditheve (duke shpifur Hadithe t paqna)por nuk mundn ta bjnkt me shprehjet e Kuranit edhe pse rafidit, n fakt, kan ndryshuar shumprej shprehjeve t Kuranit dhe thon se Ehli Suneti e kan ndryshuar at nga

origjina e tij. Ata pretendojn se kan Kuran t ndryshm nga ky q njohinmuslimant dhe se at e kan trashguar nga Sahabet.

Ndrsa shtrembrimi i kuptimit t fjals, sht fusha n t ciln u hapn m sshumti dhe e quajtn at tavil (shpjegim me gjra t tjera, komentim). Por kyemrtim sht dika e keqe dhe e re t ciln nuk e ka njohur gjuha arabe dhe met sht pr qllim shtrembrimi i kuptimit t fjals nga origjina dhe e vrteta esaj, dhe dhnia kuptim tjetr asaj fjale, sipas prafrsis kuptimore t fjalve

[10]-Transmetimi i ktij Hadithi do t vij m pas.

[11]-Kt Hadith e ka nxjerr Bejhakiu n librin El Esmau ues Sifatdhe EdDujlemi n librin El Firdeus, nga Xhabir ibn Abdullah (Rahimullah). E katransmetuar gjithashtu, Taberani n El Kebijr nga Ibn Umeri (radijAll-llahu anhu).

N fillim t ktij Hadithi thuhet: Engjjt than: O Zoti yn! Ti i ke dhn bijve tAdemit dunjan n t ciln ata han e pin, u hipin kafshve e vishen me rroba tmira, ndrsa ne t adhurojm Ty dhe nuk ham e pim dhe as luajm. Ashtu si u


20/82

ke dhn atyre dunjan, na e jep neve botn tjetr! Allahu tha: Nuk ua jap

[12]-E ka nxjerr Darakutni dhe Bejhakiu, nga Harith ibn Nofel. Hadithi i plotsht:Allahu i Madhruar ka krijuar tre gjra me Dorn e Tij: Ka krijuar Ademinme Dorn e Tij, ka shkruar Teuratin me Dorn e Tij dhe ka mbjell Firdeusin me

Dorn e Tij.

[13]-E ka nxjerr Ebu Daudi, Tirmidhiu, Ibn Maxheh, Hakim, Ed Darimi, Ahmedi. Eka saktsuar Hakimi dhe Dhehebiu. Hadithi i plot sht: I Drguari (sal-lAllahualejhi ve selem) shkonte te njerzit kur bnin haxhin(para Islamit)dhe u thoshte:A ka ndonj q t m marr te populli i tij, sepse kurejsht m penguan q tshpall Fjaln e Zotit tim?

[14]-Kt fjal e ka prmendur Dhehebiu, n librin Sijeru ealami en nubela.

[15]-Ai sht El Xhehm ibn Safuan Ebu Mihraz es Samerkandi pr t cilin Dhehebiuthot: Ai sht i humbur, bidati dhe koka e xhehmive. sht vrar n kohn etabiinve t vegjl dhe nuk di t jet transmetuar gj prej tij, por ai ka mbjellnj sherr shum t madh.

Ndrsa El Bagdadi thot: Prej veprave t kqia t Xhehmit ishte se ai ngrinte kryembi udhheqsit dhe ka dal bashk me Shurejh ibn el Harith, kundra Nasr ibnSejar.[Mizanu el itidal: 1/426, El ferku bejnel firak: f. 200].

[16]-Kt fjal t Ibn el Mubarek e ka prmendur gjithashtu Ibn Tejmije(Rahimullah), me tekst t njjt, por pa zinxhir transmetuesish, duke e transportuarnga libri El fusul fil usuli Ebu Hasen el Kerhit. [Mexhmuul fetava: 4/182].

Qndrimi i Allahut mbi Arshin e Tij.

Dijetart e Hadithit besojn dhe dshmojn se Allahu i Madhruar sht mbi shtatqiejt e Tij, mbi Arshin e Tij, si e ka thn kt n Librin e Tij, n Fjaln e Tij, nsuren El-Araf:


21/82

Padyshim q Zoti juaj sht Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokn n gjasht ditdhe pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhshtor ashtu si

i shkon Madhshtis s Tij).[El Araf: 54].

Dhe n suren Junus:

Padyshim q Zoti juaj sht Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokn n gjasht dit,pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhshtor ashtu si i

shkon Madhshtis s Tij). Ai sistemon e zotron shtjet pr do gj. Asnjndmjetsues nuk mund t krkoj t flas (pr t ndrmjetsuar tek Ai), vese

pas Lejes s Tij[Junus: 3].

N suren Er Rad:

Allahu sht Ai, i Cili ngriti qiejt pa shtylla q ti shihni, pastaj Ai u ngrit lartdhe qndroi mbi Arsh[Er Rad: 2].

N suren El Furkan:

Pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh. I Gjithmshirshmi! Kshtu pra,pyete At (O Muhamed, pr Cilsit e larta t Tij etj.), sepse Ai sht i Njohur

pr gjithka.[El Furkan: 59].

N suren Es Sexhde:

Pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh (Fronin e Tij Madhshtor ashtu si ishkon Madhshtis s Tij).[Es Sexhde: 3].

N suren Ta-ha:

I Gjithmshirshmi qndroi mbi Arsh.[Ta-ha: 5]

Gjithashtu, Allahu i Lartsuar na ka treguar pr Faraonin e mallkuar, se ai i thaHamanit:

O Haman! Ndrto pr mua nj kull q t mund ti arrij rrugt. Rrugt e qiejvedhe t mund t shoh Zotin e Musait, por un me t vrtet q e quaj at

gnjeshtar[Gafir: 36-37].

Faraoni nuk e tha kt, vese pasi dgjoi Musain (alejhis selam) t thot se Zoti itij sht n qiell. A nuk e sheh fjaln e Faraonit:por un me t vrtet q e quaj

at gnjeshtar, d.m.th.e quaj gnjeshtar pr fjaln e tij se n qiell ka Zot.

Prej ktu, t gjith dijetart e umetit dhe imamt e mdhenj prej selefve(Rahimullah) nuk jan kundrshtuar kurr n fjaln se Allahu sht mbi Arshin e Tijdhe se Arshi i Tij sht mbi shtat qiejt e Tij.


22/82

Ata (dijetart e Hadithit dhe pasuesit e sunetit)pohojn e konfirmojn n ktshtje, at q ka pohuar Allahu i Lartsuar, besojn n t dhe e besojn lajmin eZotit t tyre. Ata thon ashtu si ka thn Allahu pr qndrimin e Tij mbi Arshin eTij, duke e marr at nga kuptimi i drejtprdrejt i fjalve dhe duke ia lnAllahut dijen dhe njohurin e t vrtets (natyrs) s tij (qndrimit mbi Arsh dhe

do Cilsije t Allahut).Ata thon:Ne besojm n t (Kuranin); i tri (Ajete t qarta e t paqarta) sht nga Zoti

yn. Por nuk marrin msim vese ata q jan t brumosur me mendje tshndosh.[Al Imran: 7].

Kshtu ka thn Allahu pr t vendosurit plotsisht n dije, se ata e thon kt fjaldhe Allahu ua plqen kt atyre e i lavdron ata.

(Autori thot):Na ka treguar Ebu Hasen Abdurrahman ibn Ibrahim ibn Muhamedibn Jahja el Mizki, se Muhamed ibn Daud ibn Sulejman ez Zahi u ka thn: M ka

treguar Ali ibn Muhamed ibn Ubejd Ebu el Hasen, se Ebu Jahja ibn Kisbeh el Uerakka thn: Na ka thn Muhamed ibn Eshras el Uerak Ebu Kenane, se Ebu Mugirah elHanefi ka thn: Na ka thn Kuratu ibn Halid, se Hasenit i ka thn babai i tij, seUmu Selemeh (gruaja e t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem), nna ebesimtarve), pr fjaln e Allahut t Lartsuar: I Gjithmshirshmi qndroi mbi

Arsh.[Ta-ha: 5], ka thn:

El Istiua (ngritja dhe qndrimi mbi dika) nuk sht e panjohur (n gjuhnarabe), prshkrimin e tij nuk e kap mendja (n lidhje me qndrimin e Allahut mbiArsh), pohimi i tij sht prej besimit, ndrsa mohimi i tij sht kufr (mosbesim).

[1]

Na ka treguar Ebu Hasen ibn ebi Ishak el Mizki ibn el Mizki, se Ahmed ibn HadrEbu el Hasen esh Shafii ka thn: Na ka thn Shadhani, se Ibn Mahled ibn Jezid elKuhustani ka thn: Xheafer ibn Mejmun ka thn:

sht pyetur Malik ibn Enes pr Fjaln e Allahut:I Gjithmshirshmi qndroimbi Arsh.[Ta-ha: 5]. Si qndroi?Ai tha:

Istivaja (ngritja dhe qndrimi mbi dika) nuk sht i panjohur (n gjuhn arabe),prshkrimin e tij nuk e kap mendja, besimi n t sht obligim, ndrsa pyetja prt sht bidat. Por un nuk t shoh ty, vese t humbur. Pastaj urdhroi q t

nxirrej nga tubimi i tij.[2]

Na ka treguar Muhamed el Muhlidi el Adl, se Ebu Bekr Abdullah ibn Muhamed elIsfraini ka thn: Na ka thn Ebu el Husejn Ali ibn el Hasen, se Selemeh ibn Shebibka thn: Na ka thn Mehdi ibn Xheafer ibn Mejmun er Ramli, se Xheafer ibnAbdullah ka thn:


23/82

Erdhi nj burr te Malik ibn Enes dhe e pyeti pr Fjaln e Allahut: IGjithmshirshmi qndroi mbi Arsh.[Ta-ha: 5]. Si qndroi?Xheaferi thot: Nuk ekisha par t nxehej ndonjher n at mnyr q u nxeh prej fjals s tij, saq embuluan djerst nga nxehja dhe qndroi pa folur me shikimin n tok. Njerzit poprisnin se do t ndodhte dhe pasiq ajo nxehje dhe skuqje e madhe u largua prej

imam Malikut (Rahimullah),ai tha:Prshkrimin e tij nuk e kap mendja, Istivaja nuk sht e panjohur, besimi n tsht vaxhib, ndrsa pyetja pr t sht bidat. Por un kam frik se ti je ihumbur. Pastaj urdhroi q t nxirrej jasht.[3]

T njjtin Hadith ma ka treguar edhe gjyshi im, Ebu Hamid Ahmed ibn Ismail, segjyshi i babait tim, Ebu Abdullah Muhamed ibn Udej ibn Hamdauejh es Sabuni kathn: Na ka thn Muhamed ibn Ahmed ibn Ebi Aun en Nesevi, se Selemeh ibnShebib ka thn: Na ka thn Mehdi ibn Xheafer er Ramli, se Xheafer ibn Abdullahka thn:

Nj burr erdhi te Malik ibn Enes dhe i tha: O Ebu Abdullah (kunja e imamMalikut)! N Kuran thuhet:

I Gjithmshirshmi qndroi mbi Arsh.[Ta-ha: 5]. Si qndroi?

Thot (Xheaferi): Nuk e kisha par t nxehej ndonjher n at mnyr q u nxehprej fjals s tij. Pastaj prmendi njsoj si Hadithi i msiprm.

sht pyetur Ebu Ali el Husejn ibn el Fadl el Bexheli, pr Istivan me pyetjen: Siqndroi mbi Arshin e Tij?

Ai tha: Ne nuk dim nga e fshehta vese at q na sht treguar, ndrsa Allahu iLartmadhruar na ka treguar se Ai qndroi mbi Arshin e Tij, por nuk na katreguar se si ka qndruar.

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah (el Hakim en Nisaburi), se Ebu Bekr Muhamed ibnDaud Ez Zahid ka thn: Na ka treguar Muhamed ibn Abdurrahman es Sami, seAbdullah ibn Ahmed Shebbuvejh el Muruzi i ka thn: Kam dgjuar Ali ibn el Hasenibn Shekik t thot: Kam dgjuar Abdullah ibn Mubarek t thot:

Ne e njohim Zotinton q sht mbi shtat qiejt, qndruar mbi Arshin e Tij, i

ndar nga krijesat e Tij dhe nuk themi si thon xhehmit, se: Ai sht ktu e atje-duke br me shenj nga toka.[4]

El Hakim Ebu Abdullah, n librinHistoria, t cilin e ka mbledhur pr banort eNisaburit dhe n librin Njohja e Hadithitt cilat ai i ka mbledhur dhe nuk e kaparaprir kush n to, thot: Kam dgjuar Ebu Xheafer Muhamed ibn Salih ibn Hanit thot: Kam dgjuar Ebu Bekr Muhamed ibn Ishak ibn Huzejme t thot:


24/82

Kush nukthot, se Allahu i Madhruar sht mbi Arshin e Tij, qndruar mbishtat qiejt, ai sht kafir mohues i Zotit t tijdhe gjaku i tij sht i lejuar. Atiji jepet rasti pr tu penduar dhe nse nuk pendohet, ather i pritet koka dhe ihidhet n plehra, ashtu q t mos dmtohen muslimant nga era e keqe ekufoms s tij. Pasuria e tij bhet si plaka e lufts dhe at nuk e trashgon

askush prej muslimanve (t afrmve t tij musliman), sepse muslimani nuk etrashgon jomuslimanin, si ka thn i Drguari (sal-lAllahu alejhi ve selem)Muslimani nuk e trashgon kafirin dhe as kafiri muslimanin.[5]

Imami yn, Ebu Abdullah Muhamed ibn Idris esh Shafii (Rahimullah), n librin e tij El Mebsut,n shtjen e lirimit t nj robreshe besimtare prej atij q ka br njgjynah, pr faljen e t cilit duhet t lirosh nj rob, pasiq mosbesimtarja nuk vlen prkt lloj pendimi, ai argumentoi me Hadithin e Muavije ibn Hakim, i cili donte tlironte nj robresh t zez dhe pyeti t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi veselem) pr t. Ather i Drguari (sal-lAllahu alejhi ve selem) e provokoi atrobreshn duke i thn: Kush jam un?Ajo bri me shenj nga ai dhe pastaj nga

qielli, (d.m.th):Ti je i Drguari i Allahut q sht n qiell. Ather i Drguari(sal-lAllahu alejhi ve selem) tha:

Liroje at, sepse ajo sht besimtare.[6]

Kshtu, i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem), gjykoi se ajo shtmuslimane dhe besimtare, pr shkak t pohimit t saj se Allahu sht n qiell dhese ajo e njihte Zotin e saj me cilsin e t qenurit lart dhe mbi krijesat e Tij.

Imam Shafiu (Rahimullah)argumentoi me kt Hadith pr tu provuarkundrshtarve t tij, t cilt thon se n kefare lejohet t lirosh nj roberesh

mosbesimtare, se ajo duhet t jet besimtare. Ai nuk argumentoi me kt Hadith,vetm pr shkak se vet ai beson se Allahu i Lartsuar sht mbi krijesat e Tij,mbi shtat qiejt, mbi Arshin e Tij. Ashtu si sht edhe bindja dhe besimi imuslimanve t Ehli Sunetit dhe Xhematit, t part dhe t mvonshmit prej tyre.Kjo, sepse imam Shafiu (Rahimullah) nuk transmetonte ndonj Hadith t sakt dhepastaj t mos e besonte at dhe t mos vepronte sipas tij.

Na ka treguar El Hakim Ebu Abdullah (Rahimullah), se imam Ebu el Uelid Hasan ibnMuhamed, dijetari i fikhut ka thn: Ibrahim ibn Mahmud na ka thn: Kam dgjuarRabij ibn Sulejman t thot: Kam dgjuar Shafiun t thot:

Nse shihni q un kam thn ndonj fjal nga vetja ime, por ndonj Hadith isakt i t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem) e kundrshton at, ather dijenise mendja ime m ka pas ikur (n at shtje).

El Hakimi (Rahimullah) thot: Kam dgjuar Ebu el Uelid, m shum se nj her, tthot: M kan treguar se Zeaferani ka thn: Nj dit, Shafiu (Rahimullah)transmetoi nj Hadith dhe dikush prej t pranishmve tha: O Ebu Abdullah! A ebeson kt Hadith dhe a gjykon sipas tij?Ai tha:


25/82

Mos m sheh gj n ndonj marrveshje apo m sheh n kish?! Apo mos shehgj t kem veshur uniform t mosbesimtarve?! Un jam ky q m sheh. Ulur nnj xhami t muslimanve, veshur me veshjen e tyre dhe drejtuar kibles s tyre.

A mundet ather, q t transmetoj nj Hadith nga i Drguari i Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem) e t mos gjykoj sipas tij?![7]

Ebu Uthmani thot: Dallimi ndrmjet pasuesve t Sunetit dhe pasuesve tbidatit, sht se pasuesit e bidatit nse dgjojn nj Hadith q flet pr Cilsit eAllahut, e kthejn mbrapsht at dhe nuk e pranojn, ose //[8], pastaj esqarojn at me sqarime t atilla, pas t cilave fshihet heqja e Hadithit q ngarrnjt dhe rrzimi i //[9],me mendjet dhe gjykimet e tyre, duke e diturplotsisht dhe me bindje t plot se thnia e t Drguarit t Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem) ka pr qllim at q ka thn n kuptimin e drejtprdrejt t saj,sepse ai (sal-lAllahu alejhi ve selem) e njeh Zotin e Tij m mir se dokush tjetrdhe nuk thot pr T vese t vrtetn, t sinqertn dhe at q i shpallet.

Allahu i Lartsuar thot:

Ai nuk flet nga dshira (mendja) e tij, por Ai (Kurani dhe Suneti) sht vetmshpallje q i frymzohet.[En Nexhm: 3-4].

Zuhriu, prijsi i prijsave t dijes, si dhe dijetar t tjer t umetit musliman(Rahimullah), thon:

Detyra e Allahut sht sqarimi, detyra e t Drguarit sht komunikimi, ndrsadetyra jon sht pranimi dhe dorzimi.[10]

Junus ibn Abdusamed ibn Meakal transmeton nga babai i tij, se Xhead ibn Dirhem[11]erdhi te Uehb ibn Munebih q ta pyes pr Cilsit e Allahut t Lartsuar dhe aiiu prgjigj:

Mjer ti o Xhead! Kam disi prshtypjen se ti je prej t shkatrruarve. O Xhead!Nse neve nuk do t na kishte njoftuar Allahu n Librin e Tij se Ai ka Dor, Sy eFytyr, ather ne nuk do ta thonim kt gj. Kshtu q ki frik Allahun! Nukzgjati shum dhe Xheadi u vra e u kryqzua.[12]

Halid ibn Abdullah el Kisri[13], n ditn e kurban bajramit, mbajti hytbe n Basradhe n fund t saj tha:

Shkoni npr shtpit tuaja dhe prini kurbanet tuaja, n t cilat Allahuiu dhntbereqet! Ndrsa un do t bj kurban sot Xhead ibn Dirhemin, i cili thot seAllahu nuk e ka marr Ibrahimin si Halil (t dashur)dhe se nuk i ka folur Musait meFjaln e Tij. I Pastr dhe i Lartsuar sht Allahu nga ajo q thot Xheadi, shume shum i Lart! Pastaj zbriti nga minberi dhe e theri me dorn e tij, pastajurdhroi q ta kryqzojn. [14]


26/82

__________________________________________

[1] -Kt fjal t saj e ka nxjerr imam El Lalkai n librin e tij: Shpjegim i bazavet besimit t Ehli Sunetit dhe Xhematit: 3/397.

Dijetari i Islamit Ibn Tejmije, pasiq prmendi prgjigjen e imam Malikut t ciln iaktheu atij q e pyeti se si qndroi Allahu mbi Arsh? Ai tha (Ibn Tejmije): Kjoprgjigje sht transmetuar edhe nga Umu Selemeh (radijAll-llahu anhu) meukuf(si fjal e vet asaj)dhe merfuan (nga fjala e t Drguarit (sal-lAllahu alejhi veselem), por zinxhiri i transmetuesve t tij nuk sht i besueshm dhe nuk mundt mbshtetesh te ai.[Mexhmul fetaua i shejhul Islam, Ibn Tejmije: 5/365].

[2]-Do t vij m pas nxjerrja dhe rruga e transmetimit t ktij Hadithi, por me

zinxhir tjetr, ndrsa kt rrug nuk e kam gjetur n ndonj vend. (Fjala everifikuesit t librit).

[3]-Historin e imam Malikut me at q e pyeti at, e ka nxjerr imam Ebu Seid edDarimi, Ebu el Kasim el Lalkai, Ebu Naimi, Bejhakiu dhe Dhehebiu.

[4]-Kt fjal t Ibn Mubarekut e ka nxjerr imam Ahmedi n librin Es sunneh,Buhariu dhe Dhehebiu. Ibnul Kajim, pr kt fjal t ibn Mubarekut thot: Kt fjalai e ka thn me t vrtet dhe kjo sht e sakt, si t ishte e transmetuar meteuatur- numr t madh transmetuesish.

[5]-Kt Hadith e ka nxjerr Buhariu dhe Muslimi.

[6]-Kt Hadith, me kt shprehje e ka nxjerr Ebu Daudi, imam Ahmedi dhe IbnHuzejme nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu).

Ndrsa Muslimi e ka nxjerr nga Hadithi i Muavije ibn Hakem, me shprehjen: IDrguari (sal-lAllahu alejhi ve selem) i tha asaj:Ku sht Allahu?Ajo tha: N qiell.Ai tha: Kush jam un?Ajo tha: Ti je i Drguari i AllahutKjo sht edhe shprehjaq ka ardhur n librin El Umt imam Shafiut (Rahimullah).

[7]-E ka transmetuar Ebu Nuajmi n librin Hiljetul eulijame shprehje t prafrtme kt.

[8]-Verifikuesi i dorshkrimit thot se ktu sht nj fjal q nuk kuptohet.

[9]-Verifikuesi thot: Ktu sht nj fjal e pakuptueshme dhe pas saj, thuajse nj


27/82

rresht i plot i bardh (i pa shkruar).

[10]-Burimi i ksaj shprehjeje do t vij m pas.

[11]-Ai sht Xhead ibn Dirhem prej fisit Beni Mirvan. Ka jetuar nj koh nDamask deri sa shfaqi thnien se Kurani sht i krijuar. Njerzit e Beni Umejjes endoqn at, por ai u arratis pr n Kufa. Aty takoi El Xhehm ibn Safvan, i cili moriprej tij kt fjal (pr krijimin e Kuranit). At e vrau Halid ibn el Kisri n Kufa,ditn e kurban bajramit n vitin 118 h.

[12]-Kt e ka prmendur Ibn Kethiri n librin El Bidaje uen Nihaje t marrnga libri Et Tarih i Ibn Asakir. Gjendet gjithashtu n librin Sijeru Ealamu EnNubela t Dhehebiut.

[13]-Ai sht Halid ibn Abdullah ibn Bexhelij el Kisri ed Dimashki, princi i Meksn kohn e Uelijd ibn Abdulmelik, pastaj Sulejmanit. Kur erdhi n pushtet Hishami, engarkoi at veli t irakienve (n Kufa dhe Basra).Ka qen bamirs dhe predikuesorator. E kan akuzuar pr zendekah (fshehje t kufrit dhe shfaqje t tij hera-hers).E kan torturuar dhe e kan vrar n vitin 126 h. [Marr nga Sijeru Ealamuen-nubela, El Bidaje uen Nihajeetj].

[14]-E transmeton Buhariu n librin Krijimi i punve t njerzve: f. 29, Darimiun librin Kundrprgjigja ndaj xhehmive : f. 258, El Axhurri n librin Esh Sheria:f. 97, El Lalikai: 2/319, etj.

Zbritja e Allahut t

Lartmadhruar,

Ardhja dhe Afrimi i Tij.

Dijetart e Hadithit pohojn se Allahu i Lartsuar zbret do nat n qiellin e dynjas,pa e krahasuar Zbritjen e Tij me zbritjen e krijesave, pa e prngjasuar dhe pa eprfytyruar, por pohojn at q ka pohuar i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi veselem) dhe nuk e tejkalojn at. Ata e marrin at q thot lajmi i sakt (Kurani apoSuneti)n lidhje me Cilsit e Allahut, n kuptimin e drejtprdrejt t tyre, ndrsanjohjen e plot t forms dhe t vrtets s tyre, ata ia ln Allahut t Madhruar,n dijen e Tij gjithprfshirse.


28/82

Ata pohojn gjithashtu at q ka zbritur Allahu i Lartsuar, n Librin e Tij, prArdhjen e Allahut dhe Afrimin e Tij tek krijesat e Tij, si thot n Fjaln e Tij:

A mos presin ather pr ndonj gj tjetr vese tu vij Allahu n hijen e revedhe melekt? [El Bekare: 210].

Gjithshtu thot:

Dhe vjen Zoti yt e melekt radh-radh.[El Fexhr: 22].

Kam lexuar n nj letr t Ebu Bekr El Ismaili, t ciln ia drgonte banorve tXhijlanit dhe thoshte: Allahu i Lartsuar zbret n qiellin e dynjas, si thuhet nHadithin e sakt t t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem) dhe n Fjaln e Allahutt Lartsuar q thot:

A mos presin ather pr ndonj gj tjetr vese tu vij Allahu n hijen e reve

dhe melekt?[El Bekare: 210].

Dhe n Fjaln e Allahut:

Dhe vjen Zoti yt me melekt radh-radh.[El Fexhr: 22].

Ne besojm n t gjitha kto ashtu si kan ardhur, pa i prshkruar ato, sepse nseAllahu do t kishte dashur t na e sqaronte formn e tyre, ather do ta kishte brkt dhe ather ne do t qndronim te ajo q do t thoshte Ai. Ne nuk bjm si aiq prngjason (Cilsit e Allahut me ato t krijesave)sepse jemi t urdhruar prkt n Fjaln e Allahut t Lartsuar, i Cili thot:

sht Ai i Cili t ka zbritur ty (O Muhamed!) Librin. N t ka Vargje plotsishtt qarta t cilat jan themelet e Librit (urdhrat dhe ndalesat) dhe Vargje ttjera jo krejt t qarta (pr tu kuptuar nga njerzit). Kshtu, sa pr ata, n

zemrat e t cilve ka largim nga e vrteta, ata ndjekin at q nuk shtplotsisht e qart, duke krkuar fitneh (trazira etj.) dhe duke krkuar pr

kuptimet e fshehta, por askush nuk i di kuptimet e fshehta prve Allahut. Dheata q jan plotsisht t vendosur n dije, thon: Ne besojm n t; i tri (ajetet

e qarta e t paqarta) sht nga Zoti yn. Por nuk marrin msim, vese ata qjan t brumosur me mendje t shndosh. [Al Imran: 7].

Na ka treguar Ebu Bekr ibn Zekerija Esh Shejbani, se ka dgjuar Ebu Hamid ibn eshSharki t thot: Kam dgjuar Hamdan As Selmij dhe Ebu Daud El Haffaf t thon:Kemi dgjuar Ishak ibn Ibrahim el Handhali t thot: M ka thn princ Abdullahibn Tahir: O Ebu Jakub! N lidhje me Hadithin q ti tregon prej t Drguarit tAllahut (sal-lAllahu alejhi ve selem): Zoti yn zbret do nat n qiellin edynjas.[1]Si zbret Allahu? Thot: Thash: Allahu e forcoft princin! Nuk thuhetpr Allahun Si?.Por Ai zbret pa ndonj mnyr q njohim ne! [2]


29/82

Na ka treguar Ebu Jakub Ishak ibn Ibrahim, i drejti, se gjykats Mahbub ibnAbdurrahman u ka thn: M ka treguar gjyshi im, Ebu Bekr Muhamed ibn Ahmedibn Mahbub, se Ahmed ibn Hamavejh ka thn: Na ka treguar Ebu Abdurrahman ElAtekij, se Muhamed ibn Selam u ka thn: Pyeta Abdullah ibn el Mubarek przbritjen e Allahut n natn e mezit t muajit Shaban dhe Abdullahi tha: O ti i

pafuqishm! Ai zbret do nat (dhe jo vetm n mes t Shabanit).Nj prej tpranishmve tha:O Ebu Abdurrahman! Si zbret Allahu? A nuk ngel bosh ai vendather?Abdullahi tha:

Zbret si t doj.[3]

N nj transmetim tjetr t ksaj historie thuhet se Abdullah ibn Mubarek i tha atijburrit: Nse t vjen nj Hadith nga i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi veselem), nnshtroju atij!

Kam dgjuar hafiz El Hakim Ebu Abdullah t thot: Kam dgjuar Ebu Zekerija Jahja

ibn Muhamed el Anberi t thot: Kam dgjuar Ibrahim ibn ebi Talib t thot: Kamdgjuar Ahmed ibn Seid ibn Ibrahim Ebu Abdullah er Rabati t thot:

Kam prezentuar nj tubim t princit Abdullah ibn Tahir, n t cilin prezentoiedhe Ishak ibn Ibrahim d.m.th. ibn Rahavejh- i cili u pyet pr Hadithin ezbritjes, nse sht i sakt apo jo?

-Ai tha: Po.

-Ather nj oficer i Abdullahit i tha atij: O Ebu Jakub! A pretendon se Allahuzbret do nat?

-Ai tha: Po.

-Oficeri tha: Ather si zbret?

-Ishaku i tha atij: Poho q Allahu sht lart (beso q Allahu qndron mbi Arshin etij q sht mbi shtat qiejt!) dhe ather do t t prshkruaj se si zbret!

-Ai tha: E pohoj q Allahu sht lart.

-Ather Ishaku tha: Allahu i Lartsuar thot:


-Princi Abdullah tha: O Ebu Jakub! Por kjo sht n Ditn e Kijametit?

-Ishaku tha: Allahu e forcoft princin! Ather far e pengon At q vjen nDitn e Kijametit, t vij edhe sot?!


30/82

Hadithi i zbritjes s Allahut do nat n qiellin e dynjas, sht Hadith i rn dakordunanimisht pr saktsin e tij. Ai gjendet n dy Sahihat e Buhariut dhe Muslimit ngatransmetimi i Malik ibn Enesit, nga Zuhriu, nga El Agurri dhe Ebu Selemeh; nga EbuHurejra (radijAll-llahu anhu).

Na ka treguar Ebu Ali Zahir ibn Ahmed, se Ebu Ishak Ibrahim ibn Abdusamed kathn: Na ka treguar Ebu Musab, se Maliki u ka treguar

(

) -Dhe na ka treguar Ebu Bekr ibn Zekerija, se Ebu Hatim Mekij ibn Abdan kathn: Na ka treguar Muhamed ibn Jahja, ka thn: Prej atyre q kam lexuar nprani t ibn Nafiut sht Hadithi q transmeton Mutavifi nga Maliku [4]

(

) -Dhe na ka treguar Ebu Bekr ibn Zekerija: M ka treguar Ebu el KasimUbejdullah ibn Ibrahim ibn Bakuvejh: Na ka treguar Jahja ibn Muhamed: Na katreguar Jahja ibn Jahja, ka thn: Kam lexuar n prani t Malikut: Nga ibn Shihab

ez Zuhrij: Nga Ebi Abdullah el Agurri dhe Ebi Selemeh: Nga Ebu Hurejra (sal-lAllahualejhi ve selem), se i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ka thn:

Zoti yn i Lartmadhruar zbret do nat n qiellin e dynjas, n nj t tretn efundit t saj (nats) dhe thot: A ka ndonj q m lutet, ashtuq Un ti

prgjigjem atij? A ka ndonj q krkon prej Meje, ashtuq Un ti jap atij? A kandonj q m krkon falje Mua, ashtuq Un ta fal at?[5]

Ky Hadith ka rrug t shumta nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu):

At e ka transmetuar gjithashtu El Euzai: Nga Jahja ibn ebi Kethir: Nga Ebi Selemeh:

Nga Ebi Hurejra. [6]

(

) -E ka transmetuar gjithashtu Jezid ibn Harun dhe dijetar t tjer ngaMuhamed ibn Amr: Nga Ebi Selemeh: Nga Ebi Hurejra. [7]

E ka transmetuar gjithashtu Maliku, nga ez Zuhri: Nga El Earaxh: Nga Ebi Hurejra. [8]

E transmeton gjithashtu Maliku nga Ez Zuhri: Nga Seid ibn el Musejjib: Nga EbiHurejra.

Dhe e transmeton Ubejdullah ibn Umer: Nga Seid ibn Ebi Seid el Makberi: Nga EbiHurejra.

Dhe Abdul Eala ibn ebi el Mesavir dhe Beshir ibn Sulejman: Nga Ebi Hazim: Nga EbiHurejra.

Ky Hadith sht transmetuar gjithashtu nga rrug tjetr prve Ebu Hurejrs (radijAll-llahu anhu):


31/82

At e ka transmetuar Nafi ibn Xhubejr ibn Matam: Nga babai i tij. [9]

Dhe Musa ibn Ukbeh: Nga Ishak ibn Jahja: Nga Ubadetu ibn As Samit. [10]

Dhe Abdurrahman ibn Keab ibn Malik: Nga Xhabir ibn Abdullah. [11]

Dhe Ubejdilah ibn Rafi': Nga Ali ibn Ebi Talib. [12]

Dhe Sheriku: Nga Ebi Ishak: Nga Ebi el Ahvas: Nga Abdullah ibn Mesud. [13]

Dhe Muhamed ibn Keab: Nga Fadaletu ibn Ubejd: Nga Ebi Darda. [14]

Dhe Ebu Zubejri: Nga Xhabiri. [15]

Dhe Seid ibn Xhubejr: Nga Ibn Abasi. [16]

Dhe nga nna e besimtarve Aisha dhe Umu Selemeh (radijAll-llahu anhu). [17]

T gjitha kto rrug jan t nxjerra me zinxhirin e transmetuesve t tyre n librinton t madh t njohur me emrin El Intisar(Triumfi). [18]

N transmetimin e El Euzait thuhet: Nga Jahja ibn Ebi Kethir: Nga Ebi Selemeh: NgaEbu Hurejra (radijAll-llahu anhu), transmetohet se i Drguari i Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem) ka thn:

Kur kalon gjysma e nats apo nj e treta e saj, Allahu zbret n qiellin e dynjasdhe thot: A ka ndonj krkues, q tijepet? A ka ndonj luts, q ti dgjohet

lutja e tij? A ka ndonj krkues faljeje, q ti falet atij? Derisa t shprthej dritae mngjesit. [19]

Ndrsa n transmetimin e Seid ibn Merxhaneh: Nga Ebi Hurejra (radijAll-llahu anhu),ka ardhur nj shtes nga fundi i Hadithit, q thot:

Pastaj shtrin Duart e Tij dhe thot: Kush sht ai q m jep borxh (jep lmosh,falet etj.), nga i cili nuk varfrohet dhe as nuk i bhet padrejtsi? [20]

N transmetimin e Ebi Hazim: Nga Ebi Hurejra (radijAll-llahu anhu) ka ardhur se iDrguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ka thn:

Allahu zbret n qiellin e dynjas, n nj t tretn e fundit t nats dhe thrret:A ka ndonj q krkon, ashtu q ti jap atij? A ka ndonj q krkon falje, q tiafal atij? Nuk ngel gj me shpirt vese e di (e dgjon) kt, prve dy botve t

njerzve dhe xhinve! Kjo sht n kohn kur kndojn gjelat, pllasin gomertdhe lehin qent. [21]


32/82

N transmetimin e Musa ibn Ukbeh: Nga Ishak ibn Jahja: Nga Ubadeh ibn AsSamit, gjendet nj shtes e mir.

At shtes na e ka treguar Ebu Jeala Hamzah ibn Abdul Aziz El Mehlebi: Ka treguarAbdullah ibn Muhamed er Razi: Ka treguar Ebu Uthman Muhamed ibn Uthman ibn

Ebi Suejd: Na ka thn Abdurrahman (ka pr qllim Ibnul Mubarek): Na ka treguarFudajl ibn Sulejman: Nga Musa ibn Ukbeh: Nga Ishak ibn Jahja: Nga Ubadeh ibnAs Samit (radijAll-llahu anhu), se ka thn: I Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi veselem) ka thn:

Allahu i Lartmadhruar zbret do nat n qiellin e dynjas, n kohn kur kangelur edhe nj e treta e nats dhe thot: A nuk ka ndonj prej robrve t Mi, t

m lutet, ashtu q ti prgjigjem lutjes s tij? A nuk ka ndonj q i ka brpadrejtsi vetvetes, t m lutet ashtu q tia fal atij? A nuk ka ndonj q ishtpenguar rrisku, t m lutet, ashtu q ta furnizoj at? A nuk ka ndonj q i shtbr padrejtsi, t m kujtoj Mua, ashtu q ta ndihmoj at? A nuk ka ndonj q

vuan, t m lutet, ashtu q tia heq vuajtjen e tij? Vazhdon kshtu deri sa t daldrita, pastaj ngrihet n Kursijin e Tij.[22]

Po ashtu, ky Hadith gjendet n transmetimin e Ebi ez Zubejr: Nga Xhabiri, nprmjetrrugs s Merzuk Ebi Bekr, t cilin e ka nxjerr Muhamed ibn Ishak ibn Huzejme,t shkurtuar.

Dhe nprmjet rrugs s Ejubit, nga Ebi ez Zubejr: Nga Xhabiri, t cilin e ka nxjerrel Hasen ibn Sufjan n Musnedin e tij.

Ndrsa nprmjet rrugs s Hisham ed Dustuvai: Nga Ebi Zubejr: Nga Xhabiri,

transmetohet se i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ka thn:

Natn e Arafatit, Allahu zbret n qiellin e dynjas dhe mburret me banort etoks te banort e qiellit duke thn: Shihini robrit e Mi t pakrehur e t

pluhurosur, q presin kurban! Ata kan ardhur prej do vendi (t afrm e tlargt) duke shpresuar q Un ti mshiroj ata, duke qen se ata nuk e kan pardnimin Tim. Nuk sht par dit n t ciln lirohen njerzit nga Zjarri m shum

se n ditn e Arafatit.[23]

Hisham ed Dustuvai transmeton nga Jahja ibn Ebi Kethir: Nga Hilal ibn EbiMejmuneh: Nga Atai ibn Jesar: Nga Rufaah el Xhuhenij, se i Drguari i Allahut (sal-

lAllahu alejhi ve selem) ka thn:

Kur kalon nj e treta e nats, ose gjysma apo dy t tretat e saj, Allahu zbret nqiellin e dynjas dhe thot: Tani nuk pyes ndonj tjetr pr robrit e Mi. Kush

sht ai q m krkon falje, ashtuq tia fal atij? Kush m krkon dika, ashtuqtia jap at? Deri sa shprthen drita.[24]


33/82

Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: M ka treguar Ebu Abas As Seraxh: Na katerguar Muhamed ibn Jahja: Na ka treguar Ubejdilah ibn Musa: Nga Israil (ibnJunus): Nga Ebi Ishak: Nga Ebi Muslim el Agurri, se ka thn: Ebu Seidi dhe EbuHurejra kan dal dshmitar t t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem) dhe un daldshmitar i tyre, se ata t dy kan dgjuar t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi

ve selem) t thot:

Allahu pret sa t kaloj nj e treta e par e nats, pastaj zbret n qiellin edynjas dhe thot: A ka ndonj mkatar? A ka ndonj q krkon falje? A ka

ndonj q m krkon (dika)? A ka ndonj q m lutet? Deri sa t linddielli.[25]

Na ka treguar Ebu Muhamed el Muhlidi: Na ka treguar Ebu el Abas eth Thekafi: Na katreguar el Hasen ibn es Sabah: Na ka treguar Shebabeh ibn Suvar: Nga Junus ibnEbi Ishak: Nga Ebi Muslim el Aguri se ka thn: Dal dshmitar pr Ebi Seidin dhe EbiHurejrn, se ata t dy kan thn: Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ka

thn:

Allahu pret deri sa t vij nj e treta e nats, pastaj zbret te ky qiell dheurdhron dyert e tij q t hapen. Pastaj thot: A ka ndonj q m krkon, ashtuq ti jap atij? A ka ndonj q m lutet, ashtu q ti prgjigjem lutjes s tij? A ka

ndonj q m krkon falje, ashtu q tia fal atij? A ka ndonj q sht znngusht, ashtu q ta liroj at? A ka ndonj q m krkon ndihm, ashtu q ta

ndihmoj at? Vazhdon n kt gjndje derisa t dal drita, n do nat tdynjas.[26]

Na ka treguar Ebu Muhamed ibn el Muhlidi: Na ka treguar Ebu el Abas eth Thekafi-:

Na ka treguar Muxhahid ibn Musa dhe Fadl ibn Sehl: Na ka treguar Jezid ibnHarun: Na ka treguar Sheriku: Nga Ebi Ishak: Nga el Aguri, se ai ka dshmuar pr EbuHurejrn dhe Ebu Seidin, se ata kan dshmuar pr t Drguarin e Allahut (sal-lAllahualejhi ve selem), se ai ka thn:

Kur vjen nj e treta e nats, I Lartmadhruari zbret n qiellin e dynjas dhethot: A ka ndonj q krkon falje, ashtu q ti falet atij? A ka ndonj q krkon,ashtu q ti jepet ajo? A ka ndonj q krkon t pendohet, ashtu q ti pranohet

pendimi? [27]

Na ka treguar shejh Ebu Mensur ibn Himshad: Na ka treguar Ebu Ali Ismail ibn

Muhamed es Sifar n Bagdad: Na ka treguar Ebu Mensur er Ramadi: Na ka treguarAbdurrazaku: M ka treguar Meamar: Nga Suhejl ibn Ebi Salih: Nga babai i tij: NgaEbi Hurejra (radijAll-llahu anhu), se i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem)ka thn:

Allahu i Lartsuar zbret do nat n qiellin e dynjas dhe thot: Un jam Mbreti!Un jam Mbreti! Un jam Mbreti! Kush sht ai q m krkon, ashtu q ti jap?Kush sht ai q m lutet, ashtu q ti prgjigjem lutjes s tij? Kush sht ai q


34/82

m krkon falje, ashtu q ta fal at? Vazhdon kshtu, deri sa t dal drita emngjesit.[28]

Kam dgjuar profesor Ebu Mensur, menjher pasi na e diktoi kt Hadith, t thot:sht pyetur Ebu Hanife pr kt Hadith (se si zbret?)dhe ai tha: Zbret pa ndonj

form (q njohim).[29]Dikush tjetr ka thn: Zbret ashtu si i prket Madhshtis s Tij, pa ndonj formdhe pa i ngjar Zbritja e Tij, zbritjes s krijesave t Tij, t cilat mbushin nj venddhe ln bosh nj tjetr (kur zbresin nga nj vend n tjetrin), sepse Ai, iLartmadhruari sht i Pastr dhe i Lart nga t qnurit e Cilsive t Tij, si atot krijesave. Ashtu si edhe sht i Pastr nga t qnurit e Vetes (Qnies)s Tij, siajo e krijesave.

Kshtu, Ardhja e Tij, Afrimi i tij dhe Zbritja e Tij, bhet n formn dhe mnyrn ecila i prshtatet Cilsive t Madhshtis s Tij, duke mos i prngjar atyre t

krijesave dhe pa pyetur Si?.[30]

Imam Ebu Bekr Muhamed ibn Ishak ibn Huzejmeh, n librin e tij Teuhidithot: Tema e njoftimeve (Haditheve) me zinxhir t sakt transmetuesish, t cilati kan transmetuar dijetart e Hixhazit dhe Irakut, n lidhje me zbritjen e Allahutn qiellin e dynjas, n do nat, pa prshkruar mnyrn e zbritjes, por duke emiratuar zbritjen. (Thot): Ne dshmojm me dshmin e atij q pohon megjuhn e tij, q beson me zemrn e tij dhe q sht i bindur pr at q thuhet nkto njoftime (Hadithe)pr zbritjen (e Allahut n qiellin e dynjas), duke mos eprshkruar mnyrn e saj (zbritjes), sepse i Drguari yn, Muhamedi (sal-lAllahualejhi ve selem) nuk na e ka prshkruar mnyrn e zbritjes s Krijuesit ton n

qiellin e dynjas, por na ka msuar se Ai zbret. Dhe sigurisht q Allahu i Lartsuare ka ngarkuar t Drguarin e Tij (sal-lAllahu alejhi ve selem), q tu sqarojmuslimanve do gj q ata kan nevoj ta din prej shtjeve t Fes s tyre.

Ne besojm at q thuhet n kto lajme pr zbritjen (e Allahut) pa e prshkruarat me ndonj mnyr apo form t caktuar, sepse i Drguari (sal-lAllahu alejhi veselem) nuk na e ka prshkruar neve mnyrn e zbritjes. [31]

Na ka treguar hafiz el Hakim ibn Ebu Abdullah: Na ka treguar Ebu Muhamed esSajdelani: Na ka treguar Ali ibn el Husejn ibn el Xhundi: Na ka treguar Ahmed ibnSalih El Misri: Na ka treguar Ibn Vehbi: M ka treguar Mahrame ibn Bekir: Nga babai

i tij

(

)-Na ka treguar gjithashtu el Hakim: Na ka treguar Muhamed ibn Jakub elEsam: Na ka treguar Ibrahim Ibn Munkidh: Na ka treguar ibn Vehbi: Nga Mahramehibn Bekir, se babai i tij ka thn: Kam dgjuar Muhamed ibn el Munkedir t thot seka dgjuar Umu Selemen, gruan e t Drguarit (sal-lAllahu alejhi ve selem) t thot:


35/82

Nuk ka dit m t mir se ajo dit n t ciln Allahu zbret n qiellin e dynjas!Than: E cila sht ajo dit? Tha: Dita e Arafatit.[32]

Aisha (radijAll-llahu anhu) tregon se i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem)ka thn:

Allahu i Lartsuar zbret n mes t muajit Shaban, n qiellin e dynjas. Zbretnatn deri n fund t dits tjetr dhe shpton nga Zjarri aq musliman sa qime kaklyshi i qenit, cakton se kush do t bj Haxhin, zbret rrizqet e vitit dhe nuk lasknd pa falur prve ndonj idhujtari, ndonj q ka prer lidhjet farefisnore,

ndonj q nuk respekton prindrit dhe ndonj q transporton fjalt.[33]

Na ka treguar Ebu Tahir ibn Huzejmeh: M ka treguar gjyshi im, imami (Muhamedibn Ishak ibn Huzejmeh): Na ka treguar El Hasen ibn Muhamed ez Zeaferani: Naka treguar Ismail ibn Uljeh: Nga Hisham ibn Ed Dustuvai

.)-Imami (Muhamed ibn Ishak) ka thn: Dhe na ka treguar ez Zeaferani: Na katreguar Abdullah ibn Bekr es Sehmi: Na ka treguar Hisham ed Dustuvai)

Na ka treguar gjithashtu ez Zeaferani: Na ka treguar Jezid ibn Harun-: M ka treguared Dustuvai

(

)-Dhe na ka treguar Muhamed ibn Abdullah ibn Mejmun, n Skenderi: Na katreguar El Uelid, nga el Euzai.

T gjith kta transmetojn nga Jahja ibn Ebi Kethir: Nga Ata ibn Jesar: M ka

treguar Rufaah ibn Urabeh el Xhuhenij

(

) -Imami thot: Na ka treguar gjithashtu Ebu Hashim Zijad ibn Ejub: Na katreguar Mubeshir ibn Ismail el Halebi: Nga El Euzai: M ka treguar Jahja ibn EbiKethir: M ka treguar Hilal ibn Ebi Mejmuneh: Nga Atai ibn Jesar: M ka treguarRufaah ibn Urabeh el Xhuhenij, ka thn:

U kthyem nga Meka (n Medine) me t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi veselem) dhe njerzit filluan ti marrin atij leje (pr t shkuar te familjet e tyre). Ai pou jepte leje atyre, pastaj tha:

far e gjeti pemn q u plasarit! A sht ai q ndjek t Drguarin e Allahut, mi urrejtur tek ju, se ai tjetri (q nuk e ndjek)?!

Pas ksaj nuk shihje njeri q t mos qante, ndrsa Ebu Bekr es Sidiku (radijAll-llahuanhu) tha: Ai q t krkon leje pas ksaj fjale sht i pamend.


36/82

Ather, i Drguari (sal-lAllahu alejhi ve selem) u ngrit, falenderoi Allahun dhe eLavdroi At, pastaj u betua ashtu si betohej gjithnj:

Pasha At n Dorn e t Cilit sht shpirti im! Dshmoj te Allahu se nuk kandonj prej jush q beson Allahun dhe Ditn e Fundit, si dhe nuk e tepron (por

sht i mesm n shpenzime e do gj), vese do t futet n Xhenet. Zoti im mka premtuar se do t fus n Xhenet, prej popullit tim, shtatdhjet mij pallogari dhe pa dnim, ndrsa un shpresoj q t mos hyni n t, derisa t zotoheni

dhe ta mbani zotimin! Ather edhe grat e pasardhsit tuaj t cilt punojn tmira, vendbanimet tuaja do t jen n Xhenet.

Pastaj ai (sal-lAllahu alejhi ve selem) tha:

Kur kalon mesi i nats (apo ka thn: nj e treta e saj), Allahu zbret n qiellin edunjas dhe thot: Nuk pyes pr robrit e Mi tjetrknd; Kush sht ai q m

krkon, ashtu q ti jap? Kush sht ai q m lutet, ashtu q ti prgjigjem lutjes

s tij? Kush sht ai q m krkon falje, ashtu q ta fal at? (Vazhdon kshtu) Derisa t shprthej drita.[34]

Kjo sht shprehja e transmetimit t El Uelid.

__________________________________________

[1]-Kt Hadith, autori do ta prmend t plot m pas.

[2]-Kt histori e ka nxjerr Ebu Ismail el Heravi n librin Prmimi i filozofisdhe pasuesve t saj dhe Bejhakiu n librin Emrat dhe Cilsit e Allahut.

[3]-E ka nxjerr Bejhakiu, n librin Emrat dhe Cilsit e Allahut.

[4]-Grma()tek dijetart e Hadithit sht inecial q do t thot se ky Hadith kaardhur me disa rrug t cilat bashkohen te transmetuesi q sht para ksaj shenje.

[5]-E transmeton Buhariu n kapitullin e Et Tehexhud, Mulimi n kapitullinNamazi i natse t tjer; nga Ebu Hurejra (radijAll-llahu anhu).

[6]-Prmendja e ksaj rruge do t vij s shpejti.

[7]- Kt rrug transmetimi e ka nxjerr imam Ahmedi n Musnedin e tij, Ed Darimidhe Darakutni.

[8]-Darakutni ka nxjerr n kapitullin e Zbritjesshum rrug nga Ebu Hurejra,


37/82

por jo kt rrug nga el Earaxh, apo nga Seid ibn Musejjib, si thot autori.

[9]-Kt rrug e ka nxjerr imam Ahmedi n Musnedin e tij.

[10]-Prmendja e ksaj rruge do t vij s afrmi.[11]-Kt rrug e ka nxjerr Darakutni n kapitullin e Zbritjes.

[12]-Kt rrug e ka nxjerr Ed Darimi n As Sunen, Darakutni n kapitullin eZbritjes dhe el Lalikai n Sqarimi i bazave t Akides s Ehli Sunetit dheXhematit.

[13]-Nuk kam gjetur knd ta ket nxjerr kt rrug nga Abdullah ibn Mesudi(radiallahu anhu), por e ka nxjerr nga ai me rrug tjetr, imam Ahmedi n Musnedin

e tij dhe el Lalikai, n Bazat e Akides s Ehli Sunetit.

[14]-Kt rrug e ka nxjerr ed Darimi, Ibn Huzejme, Darakutni dhe Ebu Kasim elLalikai.

[15]-Kjo rrug do t prmendet s shpejti.

[16]-Kt rrug nga Ibn Abasi (meukuf), e ka nxjerr Ibn Ebi Asim, n librin AsSuneh,ed Darimi dhe el Lalikai.

[17]-Prmendja e ktyre dy rrugve do t vij s shpejti .

[18]-Kt libr t autorit nuk e kam gjetur as t botuar dhe as si dorshkrim.

[19]-E transmeton Muslimi n Sahihun e tij, kapitulli Namazi i nats.

[20]-E transmeton Muslimi n Sahihun e tij, kapitulli Namazi i nats.

[21]-Fillimin e Hadithit deri te fjala (q tia fal atij?)e ka nxjerr imam Ahmedin Musned, ed Darimi dhe el Axhurri: Nga Nafi ibn Xhubejr ibn Matam: Nga babai itij; por pa shtesn: (n nj t tretn e fundit t nats).

Ndrsa pjess s fundit t Hadithit (nuk ngel gj me shpirt)deri n fund, nuk i kamgjetur rrug transmetimi.


38/82

[22]-E ka nxjerr el Axhurri, por pa fjalin(pastaj ngrihet n Kursijin e Tij). E kaprmendur gjithashtu el Hejthemi dhe ka thn: E ka transmetuar et Taberani n ElKebirdhe n El Eusat,dhe ka thn: Jahja ibn Ishak nuk ka dgjuar gj ngaUbadeh dhe prej tij nuk ka transmetuar vese Musa ibn Ukbeh. Ndrsa transmetuesite tjer t Hadithit jan transmetues t dy Sahijhave t Buhariut dhe Muslimit.

[23]-E ka nxjerr Ibn Hibbani n Sahihun e tij.

[24]-E ka nxjerr Ibn Maxheh, ed Darimi, el Axhurri, Ibn Huzejme etj.

[25]-E transmeton Muslimi, me shprehjen (deri sa t shprthej mngjesi) dhe paprmendur shprehjen (A ka ndonj mkatar?).E transmeton gjithashtu Ahmedi dukee theksuar fjaln (A ka ndonj mkatar)dhe duke shtuar (A ka ndonj q do tpendohet?).

[26]-E transmeton ed Darakutni n librin Zbritja,por n fund t tij shtohet(Pastaj ngjitet n qiell).

[27]-E transmeton Muslimi dhe el Axhurri.

[28]-E transmeton Muslimi.

[29]-sht marr kjo fjal e Ebu Hanifes (Rahimullah), n librin Sherh el Fikh el

Ekbert vet atij.

[30]-Kt fjal e ka prmendur Bejhakiu n librin El Esmai ues Sifatudhe thot:E kam lexuar kt fjal me shkrimin e vet autorit n librin Ed Deavat,por un(recensori dhe studiuesi)kt libr nuk e kam gjetur.

[31] -Marr nga libri Teuhidi dhe pohimi i Cilsive t Allahut t MadhruariIbn Huzejmes.

[32]-E ka nxjerr Ed Darimi, Darakutni dhe el Lalikai.

[33]-Fillimin e ktij Hadithi e transmeton Tirmidhiu, Ibn Maxheh, Ahmedi,Darakutni dhe El Lalikai. Ndrsa pjesn tjetr t Hadithit, q nga fjala (deri n fundt dits tjetr)e deri n fund, nuk e kam gjetur n mesin e ktyre transmetimeve (tburimeve t lartprmendur).

[34]-E ka nxjerr Ibn Huzejmeh n librin Teuhidi,Imam Ahmedi n Musned,


39/82

Et Tajalisi n Musned, Darakutni n librin e Zbritjes.

E ka nxjerr gjithashtu El Axhurri, n librin Esh Sheriah, por t shkurtuar.

Cilsit e Allahut t Lartsuar nuk i

prngjajn atyre t krijesave.

Dijetari i Islamit [1] thot: Them:

Prderisa njoftimi (Hadithi)i Zbritjes sht i sakt nga i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem), ather pasuesit e Sunetit e pohuan at, e pranuan dhe eaprovuan at, ashtu si ka thn i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem.Ata kan besuar se Zbritja e Allahut nuk sht e ngjashme me at t krijesave tTij dhe nuk kan krkuar pr mnyrn e saj, sepse nuk ka absolutisht rrug pr tanjohur at.

Ata e njohn, e aprovuan dhe besuan se Cilsit e Allahut t Madhruar nuk ingjajn cilsive t krijesave, ashtu si dhe Qnia e Lart e Tij, nuk i ngjan qniess krijesave.

I Lart sht Allahu nga ajo q thon krahasuesit dhe refuzuesit (e Cilsive t Tij),shum, shum i Lart! Dhe i mallkoft ata me mallkim t madh!

Kam lexuar n nj shkrim t Ebi Abdullah ibn Ebi Hafs el Buhari [2], i cili ka qendijetari i Buhars n kohn e tij, pa e tepruar. Ky Ebu Hafsa ka qen prej nxnsve tmdhenj t Muhamed ibn Hasen Shejbanit [3]. Ebu Abdullahi, kam pr qllim IbnEbi Hafs, thot: Abdullah ibn Uthman, Abdani, shejhu i Mervit, thot: Kam dgjuarMuhamed ibn Hasen Esh Shejbani t thot: Ka thn Hamad ibn Ebi Hanife (i biri iEbu Hanifes):U themi t tillve si kta (ka pr qllim refuzuesit e Cilsive sixhehmijet etj.):

A e keni lexuar Fjaln e Allahut:


Dhe Fjaln e Allahut:


40/82

A mos presin ather pr ndonj gj tjetr vese tu vijAllahu n hijen e revedhe melekt?[El Bekare: 210].

A vjen Zoti yn ashtu si ka thn, apo jo? Dhe a vijn melekt radh-radh, apojo?

Ata thon: Sa pr melekt, ata vijn radh-radh, ndrsa pr Allahun, ne nuk edim se far sht pr qllim me ajetin dhe nuk e dim se si vjen!

U themi atyre: Ne nuk iu kemi ngarkuar ju q t msoni se si vjen, por iungarkojm juve t besoni se Ai vjen. Nse ndokush do t refuzonte ardhjen emelekve radh-radh, far do t ishte pr ju?

Ata thon: Ai sht kafir dhe prgnjeshtrues.

Ather u themi: Po ashtu, edhe ai q refuzon se Allahu i Madhruar vjen, sht

kafir, prgnjeshtrues.

Gjithashtu Ebu Abdullah ibn Ebi Hafs n librin e tij[4]thot: Ibrahim ibn el Eshathka thn: Kam dgjuar El Fudajl ibn Ijad t thot:

Nse xhehmiu(refuzuesi i Cilsive t Allahut)t thot: Un nuk besoj te ai Zotq del dhe e l bosh vendin i Tij, ather ti thuaji: Un besoj n At Zot q bn

t doj![5]

Pasimi i Sunetit dhe lnia e bidatit

Jezid ibn Harun, n tubimin e tij ka transmetuar nj Hadith pr ndrrat, t Ismailibn Ebi Halid: Nga Kajs ibn Ebi Hazim: Nga Xherir ibn Abdullah (radijAll-llahuanhu), se i Drguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ka thn:

Ju do ta shihni Zotin tuaj, ashtu si shihni hnn kur sht e plot [6]

-Nj burr prej t pranishmve i tha atij: O Ebu Halid! Cili sht kuptimi i ktijHadithi?

-Ai u nxeh dhe ktheu kurrizin, pastaj tha: Ti i ngjan shum Sabigut[7]dhe kenevoj pr at q u b me t. Mjer ti! E kush mund ta dij se si do t bhet kjo!Dhe kujt i lejohet q ta tejkaloj kt fjal me t ciln ka ardhur Hadithi, apo t


41/82

flas pr t me fjal nga vetja e tij, prve atij q i ka ikur mendja dhe q ennmon Fen e tij?

Kur dgjoni thnien e t Drguarit t Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem), atherpasojeni at dhe mos shtoni mbi t. Nse ju do ta ndiqni at dhe nuk do ta diskutoni,

ather do t shptoni, por nse nuk e bni kt, ather do t shkatrroheni.

Ndrsa historia e Sabigut, n t ciln Jezid ibn Haruni i tha pyetsit: Ti i ngjanshum Sabigut dhe ke nevoj pr at q u b me t!,at e transmeton Jahjaibn Seid: Nga Seid ibn el Musejjib, se Sabig et Temimi vjen te prijsi ibesimtarve, Umer ibn El Hattab (radijAll-llahu anhu) dhe i thot:O prijsi ibesimtarve! M trego pr ajetin: Betohem pr errat q shprndajn pluhur![Dharijat: 1].

-Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: Ato jan errat, dhe nse un nuk do ta kishadgjuar t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ta thoshte kt,

ather nuk do ta thoja.

-Ai tha: M trego pr ajetin: Betohem pr ato q mbartin pesh t rnduji! [Dharijat: 2].

-Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: Ato jan ret, dhe nse un nuk do ta kishadgjuar t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ta thoshte kt, nuk dota thoja.

-Ai tha: M trego pr ajetin: Betohem pr shprndarsit e shiut me Urdhrin eAllahut![Dharijat: 4].

-Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: Ata jan melekt, por nse un nuk do ta kishadgjuar t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ta thoshte kt, nuk dota thoja.

-Ai tha: M trego pr ajetin: Betohem pr ato q notojn leht e qet![Dharijat: 3].

-Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: Ato jan anijet, dhe nse un nuk do ta kishadgjuar t Drguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve selem) ta thoshte kt, nuk dota thoja.

-Pastaj Umeri (radijAll-llahu anhu)urdhroi q t rrihej me kamzhik njqindgoditje dhe e la n nj shtpi derisa iu mbylln plagt, pastaj e mori prsri dhe egoditi njqind kamzhiqe t tjera, pastaj e drgoi me nj karvan t vogl te EbuMusa el Eshari (n Irak)t cilit i shkroi: Mos e lejo at q t prziehet me njerzit!


42/82

Vazhdoi kshtu disa koh, derisa erdhi te Ebi Musa dhe u betua shum her se ai nukka m n veten e tij ato mendime q kishte m par.

Ather Ebu Musa i shkroi Umerit (radijAll-llahu anhu) pr shtjen e tij dhe ai iktheu prgjigje: Them se vrtet e ka thn me sinqeritet, kshtu q lre t lir t

prziehet me njerzit![8]Transmeton Hamad ibn Zejd: Nga Kutn ibn Keab: Kam dgjuar nj burr prej beniIxhl t cilit i thon Fulan Halid ibn Zurah, t tregoj pr baban e tij t ketthn:

E kam par Sabig ibn Asel n Basra, sikur t ishte deve e zgjebosur, i afrohejgrupimeve t ndryshme t njerzve dhe sa her q ulej te ndonj grup q nuk e

njihnin, ather njerzit e nj grupi tjetr u thoshin: Pr t sht dhn urdhri iprer (pr mos tiu afruar)i prijsit t besimtarve.[9]

Ka transmetuar gjithashtu Hamad ibn Zejd: Nga Jezid ibn Hazim: Nga Sulejman ibnJesar, se nj burr prej fisit beni Temim, t cilit i thon Sabig, erdhi n Medine dheme vete kishte disa libra. Ai filloi t pyeste pr ajetet e shumkuptimta (jo plotishtt qarta)t Kuranit. Kt gj e merr vesh Umeri (radijAll-llahu anhu) dhe drgoi qta sjellin te ai, pastaj bri gati disa thupra me gunga prej hurme. Kur ai hyn te Umeri(radijAll-llahu anhu) ky i thot atij: Kush je ti?

-Ai tha: Un jam robi i Allahut, Sabigu.

-Umeri (radijAll-llahu anhu) tha: Ndrsa un jam robi i Allahut, Umeri. Pastaj iu

vrshua atij duke e goditur me ato thuprat, deri sa e au at dhe filloi ti zbristegjaku npr fytyr.

-Ather ai tha: Mjafton kjo o prijsi i besimtarve! Sepse un betohem nAllahun q nuk e kam m n kok at q kisha m par.[10]

Na ka treguar Ebu Abdurrahman Muhamed ibn el Husejn ibn Musa es Silmij: M katreguar dijetari i fikhut Muhamed ibn Mahmud el Mirvezi: Na ka treguar Muhamedibn Umejr er Razi: Na ka treguar Ebu Zekerija Jahja ibn Ejub el Alaf et Texhibi, nEgjipt: Na ka treguar Junus ibn Abduleala: Na ka treguar Eshheb ibn Abdulaziz: Kamdgjuar Malik ibn Enes t thot: Largojuni bidateve!

-Dikush tha: O Ebu Abdullah! E far jan bidatet?

-Ai tha: Bidatinjt jan ata, t cilt flasin n Emrat dhe Cilsit e Allahut, nFjaln e Tij, Dijen dhe Fuqin e Tij. Ata q nuk heshtin n at q kan heshturSahabet e Tabiint.[11]


43/82

Na ka treguar Ebu el Husejn Ahmed ibn Muhamed ibn Umer ez Zahid el Hafaf: M katreguar fakihu Ebu Naim Abdulmelik ibn Muhamed ibn Udej: Na ka treguar er Rabijibn Sulejman: Kam dgjuar Shafiun (Rahimullah) t thot:

Q njeriu ta takoj Zotin e tij dhe t ket br do lloj gjynahu prve shirkut,

sht m e dashur tek un se sa ta takoj at me ndonj hava (pasion apoimagjinat t tij)![12]

M ka treguar Ebu Tahir Muhamed ibn el Fadl: Na ka treguar Ebu Amr el Hajeri: Naka treguar Ebu el Ezher: Na ka treguar Kubejsah: Na ka treguar Sufjani: Nga Xheaferibn Burkan, se ka thn: Nj burr pyeti Umer ibn Abdulaziz, pr pasimin e ndonj

dshire a epshi?

-Ai tha: Shtrngo fen e fmijve t shkolls fillore apo t beduinve [13]dheharro do gj tjetr prve ksaj!

Na ka treguar hafiz Ebu Abdullah: Na ka treguar Muhamed ibn Jezid: Kam dgjuarEbu Jahja el Bezar t thot: Kam dgjuar Abas ibn Hamzah t thot: Kam dgjuarAhmed ibn Ebi el Havari t thot: Kam dgjuar Sufjan ibn Ujejneh t thot:

do gj me t ciln Allahu ka cilsuar Veten e Tij n Librin e Tij, komentimi i sajsht ta lexosh dhe t heshtsh![14]

Na ka treguar Ebu el Husejn el Hafaf: Na ka treguar Ebu el Abas Muhamed ibn Ishakes Seraxh: Na ka treguar Ismail ibn Ebi el Harith: Na ka treguar el Hejthem ibnHarixheh: Kam dgjuar El Uelid ibn Muslim t thot: Kam pyetur El Euzain, Sufjanin(Eth Theuri) dhe Malik ibn Enes pr kto Hadithe q flasin pr Cilsit e Allahut dhe

Documents

Akidja e Selefëve Dhe Dijetarëve Të Hadithit