Aktivni nadzor nad pacijentom

7/21/2019 Aktivni nadzor nad pacijentom

1/18

Univerzitet u Zenici

Zdravstveni fakultet

Zdravstvena njega u zajednici i patronaa II

-Seminarski rad-

Tema: Aktivni nadzor nad pacijentom koji boluje od diabetes mellitus

Mentor: Student:

Zenica, Jun 2014


2/18

Diabetes mellitus

2

Sadraj

1. Uvod ........................................................................................................................................ 4

2. Znaci diabetes melitusa ........................................................................................................... 5

3. Uzroci nastajanja diabetes melitusa ........................................................................................ 7

4. Dijagnoza .............................................................................................................................. 10

5. Klasifikacija .......................................................................................................................... 11

6.Terapija................................................................................................................................... 11

7. Uloga patronane sestre u edukaciji bolesnika..................................................................... 15

8. Prevencija diabetes melitusa ................................................................................................. 16

9. Zakljuak............................................................................................................................... 17

10. Literatura ............................................................................................................................. 18


3/18

Diabetes mellitus

3

Saetak

Ovim radom se ukazuje na postupak aktivnog nadzora nad pacijentom koji boluje od diabetes

mellitusa.

eerna bolest se najee javlja u starijem ivotnom dobu kao posljedica optih degenerativnih i

sklerotinih promjena u organizmu (koja zahvataju i pankreas), a kod mladih osoba moe nastati

usljed genetikih poremeaja ili oteenja pankreasa kod odreenih zaraznih oboljenja

Stoga, ovaj rad, u svojoj sutini, razmatra aktivni nadzor nad pacijentom oboljelim od diabetes

mellitusa.

Naglasak rada je na prevenciji pojave diabetes mellitusa, uloga patronane sestre u prevenciji

diabetes mellitusa, uloga medicinske sestre, a samim time i sestrinski procesi kod oboljelih od

diabetes mellitusa.


4/18

Diabetes mellitus

4

1. Uvod

eerna bolest ili dijabetes (lat. diabetes mellitus) je hronini, neizljeivi sistemski poremeaj

metabolizma, koji se karakterie trajno povienim nivoom glukoze u krvi. Uglavnom je uslovljen

nasljednim faktorima, a nastaje zbog smanjene sekrecije ili smanjenog biolokog dejstva

hormona insulina, odnosno u kombinaciji ova dva faktora. Taj nedostatak ometa razmjenu

ugljenih hidrata, masti i bjelanevina u organizmu (to se ispoljava tipinim tegobama), a nakon

dueg vremena utie i na strukturu i funkciju krvnih sudova, ivaca i drugih vitalnih organa i

organskih sistema.

Dijabetes se danas ubraja meu najea endokrinoloka oboljenja, sa prevalencom u stalnom

porastu (naroito u razvijenim zemljama sveta). To je posljedica modernog stila ivota i

poveanja broja spoljanjih etiolokih inilaca, meu kojima se posebno izdvaja gojaznost.1

Sve mlaa dob pojavljivanja eerne bolesti, u kombinaciji sa nedovoljnom motivacijom, socio-

ekonomskim problemima, manjkavom educiranou pacijenata, velikom uestalou pretilosti te

stresnim i ubrzanim nainom ivota, dovodi do loe glukoregulacije koja rezultira hroninim,

nerijetko fatalnim komplikacijama eerne bolesti (retinopatija-oteenje onih struktura s

posljedinim gubitkom vida, nefropatija - oteenje funkcije bubrega koje vodi do

viestupanjskog zatajenja te moe dovesti do potrebe za dijalizom i transplantacijom bubrega,

neuropatija - oteenje ivaca kako perifernog, tako i autonomnog ivanog sustava, oteenje

koronarnih krvnih ila, srani i modani udar).2

1http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest

2http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1
http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolesthttp://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest


5/18

Diabetes mellitus

5

2. Znaci diabetes melitusa

Mogunost ispoljavanja

eerna bolest moe da pone na razliite naine. Ona se najee naglo ispoljava do dvadesete

godine ivota (za 3/5/10 dana). Poslije ovog ivotnog doba, ona moe naglo da se razvije, to je

rjee, i obino u toku ili poslije neke infekcije (nazeb, gripa, zapaljenje grla, plua, mokranih

puteva i dr.). Inae, u ovom dobu najee nastupa postepen, skoro neprimjetan poetak bolesti

(za 2/4/6/8 sedmica), koji moe da se produi i na nekoliko mjeseci. U zavisnosti od naina

nastajanja bolesti, pojavljuju se karakteristine tegobe u veem ili manjem obimu.

Nain prepoznavanja

Obino se kae da eerna bolest moe lako da se prepozna po tome ako neko "mnogo edni,

mnogo mokri, dobro jede, a uz to slabi (gubi na teini) i brzo se zamara (malaksao je)". Za

ovakvo nastajanje eerne bolesti kae se da je klasino, poto su prisutne sve tegobe (simptomi)

koje su karakteristine za ovo oboljenje.Meutim, intenzitet tegoba moe da varira. Oboljeli

najee ne misli da je bolestan, ve ima svoje objanjenje za prisutne tegobe ("slatko pije vodu

posle jela", "dosta radi, pa se znoji i dosta pije vode", "dobro jede, pa mu se pije voda", "ima

suha usta, pa mora da pije vodu", itd.). Meutim, kada tegobe postanu toliko izraene da postaju

uoljive i za sredinu u kojoj ivi, obino se nae neko ko poneto zna o eernoj bolesti, pa tako

oboljeli poe ljekaru. Kod manje izraenih simptoma bolest se otkrije sluajno pri nekom od

pregleda.

Ako se iz bilo kojih razloga posumnja na eernu bolest, onda je potrebno tu sumnju i potvrditi -

naravno, ljekarskim pregledom, koji se sastoji od dobijenih podataka od strane oboljelog, analize


6/18

Diabetes mellitus

6

krvi i analize mokrae.eer u mokrai je prisutan ukoliko je vrijednost eera u krvi iznad 8,8

mmol/l (tj. vie od 160 mg/dl).Vrijednost eera u krvi (glikemija) kod zdravih osoba iznosi od

3,9 do 5,6 mmol/l (70-100 mg/dl). Kad se nalaz eera u krvi kree u granicama do 7.2 mmol/l

(130 gr/dl), obino se kae da je eerna bolest dobro regulisana (regulisana na najbolji nain). U

ovakvoj situaciji nema eera u mokrai.Ako se vrijednost eera u krvi nalazi u granicama od

9.9 do 11.1 mmol/l (180-200 mg/dl), kae se da je dijabetes relativno povoljno regulisan. Tada

gotovo redovno ima eera u mokrai, a simptomi i znaci bolesti nisu obavezno prisutni. Nalaz

eera u krvi sa vrijednostima oko 13.9 mmol/l (250 mg/dl) govori o loe regulisanoj bolesti.

Kod ovih bolesnika se uvek nalazi eer u mokrai, a simptomi i znaci bolesti mogu da izostanu,ako je pogoranje dijabetesa nastupalo postepeno, a po trajanju je bilo dugo.Vrijednosti eera u

krvi preko 19.2 mmol/l (350 mg/dl) uvek su praene nalazom vee koliine eera u mokrai

(izuzev kod oboljenja bubrega), u kojoj je est i aceton.Preraunavanje mg/dl u mmol/l ("stare" u

"nove") jedinice vri se tako to se vrijednost u mg/dl podijeli sa 18 i na taj nain dobije

vrijednost u mmol/l. Znai, ako glukometar pokazuje npr. 130 mg/dl, to e znaiti 7.2 mmol/l.

Testovi optereenja

Postoje posebni testovi pomou kojih se ispituje sklonost ka eernoj bolesti. Ovi testovi se

primjenjuju u situacijama kada za to postoje medicinski opravdani razlozi (ovo procjenjuje

ljekar).Postupci za odreivanje sklonosti ka eernoj bolesti imaju naziv "testovi optereenja sa

glikozom" (glikoza = eer), odnosno "testovi tolerancije glikoze". Medicinska skraenica za

ovakve postupke je OGTT (oralni glikoza-tolerans test). Na osnovu dobijenih rezultata, ljekar

daje odreeni savjet i zakazuje vrijeme kontrole.3

3http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolesti
http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolestihttp://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolesti


7/18

Diabetes mellitus

7

3.Uzroci nastajanja diabetes melitusa

eerna bolest (Diabetes Mellitus) nastaje zbog

poremeaja iskoriavanja eera (glukoze),

odnosno ugljenih hidrata u organizmu, a u

drugom planu je i prerada masti i bjelanevina.

Posljedica ovih poremeaja je oteenje

strukture i funkcije krvnih sudova, koje se

direktno odraava na rad vanih organa (srce,

bubrezi, nervni sistem, oi i dr.).

Slika 1. Protok glukoze u organizmu

Osnovni razlog za pojavu bolesti je prestanak ili nedovoljno luenje inzulina, hormona koji se

stvara u lijezdi guterai (pankreasu).Nae tijelo se sastoji od miliona elija, kojima je

neophodna energija u veoma prostoj formi. Ova energija je nita drugo do eer (ugljeni hidrati)

iz hrane koju unosimo. Kada jedete ili pijete, veina unesenih namirnica se razgrauje u prosti

eer - glukozu.

Glukoza se kroz krvotok prenosi od jetre do elija u kojima e biti iskoriena (miii, mozak,

itd.), ili skladitena (u jetri), ili pretvorena u masti (takoe u jetri).Kada koliina glukoze

dostigne odreeni nivo, pankreas lui inzulin. Inzulin prenosi glukozu do odreenih elija. to

vie glukoze ue u elije, to je manja koncentracija glukoze u krvi.

Bez inzulina, glukoza se ne moe prenijeti, to uslovljava njen porast u krvi.

Previe glukoze u krvi se naziva "eer u krvi". Po definiciji, dijabetesom nazivamo stanje kada

je koliina eera u krvi vea od 7.0 mmol (126 mg/dL).
http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/uzroci-nastajanjahttp://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/uzroci-nastajanja


8/18

Diabetes mellitus

8

Nasljedni faktor

Sklonost za dijabetes se prenosi direktno na potomke, a ispoljavanje same bolesti moe da zavisi

i od drugih inilaca u toku ivota, pa je to razlog da se eerna bolest ne pojavljuje kod svakog

potomka. O ovakvom ponaanju eerne bolesti postoje mnogobrojni primjeri u svakodnevnom

ivotu. Poznato je da djeca obolelih roditelja ne moraju da obole od dijabetesa. Takoe, ni sami

dijabetiari nemaju uvek u najbliem srodstvu pojavu ovog oboljenja, ili ne znaju od ega su im

prethodnici umrli.

Druga oboljenja i stanja

Za razliku od nasljednog dijabetesa, postoje oboljenja i stanja u toku kojih moe da se oboli i od

eerne bolesti. Takva eerna bolest se naziva sekundarnom, jer se razvija pod direktnim

uticajem prisutnog oboljenja ili djelovanja tetnih uticaja na organizam. Takav je sluaj sa

pojavom eerne bolesti kod hroninog alkoholizma, hroninog oboljenja guterae (pankreasa),

razliitih endokrinih oboljenja (nadbubrena lijezda, hipofiza, titna lezda), gojaznosti i drugihstanja. Pojava dijabetesa kod ovakvih stanja i oboljenja nastaje zbog poremeaja u iskoriavanju

eera u krvi pod uticajem istih onih razloga koji su doveli do razvoja tog oboljenja ili stanja.

Rizini faktori

Osim nasljednog, postoje i drugi faktori, kao to su sklonost za unoenjem vee koliine slatkia,

preobilna ishrana i gojaznost, smanjena fizika aktivnost, prelazni period kod mukaraca i ena

(klimakterijum), sklonost estim infekcijama, nazebima i zapaljenjima.Danas se sigurno zna da

su rizini faktori za pojavu eerne bolesti savremeni tempo ivota, promjena sredine, naina


9/18

Diabetes mellitus

9

ivljenja i ishrane (selo - grad), obavljanje profesionalnih poslova koji zahtevaju vea duevna

optereenja (stresne situacije), raanje krupnog djeteta (vie od 4 kg) i dr.

Uticaj nekih l ij ekova

U prvu grupu lijekova koji mogu da utiu na pojavu dijabetesa spadaju lekovi koji se primjenjuju

kod reumatskih bolesti, hroninih oboljenja disajnih puteva, nekih bubrenih i konih oboljenja i

razliitih alergijskih stanja. Druga grupa lijekova su preparati koji deluju na povieni krvni

pritisak i bolje mokrenje. Takoe, oralna kontraceptivna sredstva, odnosno kontraceptivne

tablete, imaju uticaj na ponaanje eera u krvi. Postoje i drugi lijekovi i hormoni koji mogu

uticati na pojavu eerne bolesti, ali su sve navedene grupe lekova dobro poznate medicini i

postupak kontrole u primjeni dozvoljava blagovremeno otklanjanje poremeaja u ponaanju

eera u krvi.


10/18

Diabetes mellitus

10

4. Dijagnoza

Da bi se postavila dijagnoza eerne bolesti, potrebno je sagledati nekoliko kriterija od kojih suod najvee vanosti postotak glikoziliranog hemoglobina (HbA1c)te vrijednost glukoze natate i2 sata nakon konzumacije glukoze:

Vrijednost HbA1c(glikozilirani hemoglobin koji odraava prosjene vrijednosti eera u krviunazad 3 mjeseca).

Referentne vrijednosti:

>6,5%Mjerenja glukoze u krvi natate(ukoliko osoba nije jela apsolutno nita unazad 8 sati).


7,0 mmol/L ili vieOralno optereenje glukozom ili test oralne podnoljivosti glukoze (OGTT) (mjeri razinu

glukoze natate i 2 sata nakon to je osoba popila 75 grama glukoze otopljene uvodi).


natate 4,4 - 6,4 mmol / L, nakon 2h: 11,1 mmol / L

(vrijednost eera u krvi nakon 2 sata od 11,1 mmol/L se odnosi na kapilarnu punu krv, zavensku punu krv ta vrijednost iznosi 10,0 a za kapilarnu plazmu 12,2 mmol/L).

Sluajni nalaz koncentracije glukoze u venskoj plazmi, (mjeri glukozu u krvi bez obzira na

obrok). Ovaj test osim koncentracije glukoze u plazmi uzima u obzir i simptome eerne bole stipoput poliuirije, polidipsije i neplaniranog gubitka tjelesne mase.


11,1 mmol/L i vie(vrijednost eera u krvi sluajnim nalazom od 11,1 mmol/L se odnosi na kapilarnu punu krv, zavensku punu krv ta vrijednost iznosi 10,0 a za kapilarnu plazmu 12,2 mmol/L).

Rezultati ispitivanja koji ukazuju na dijagnozu eerne bolesti moraju biti potvreni u najmanje 2neovisna mjerenja.

4

4http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/
http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/


11/18

Diabetes mellitus

11

5. Klasifikacija

Zbog razliite klinike slike, danas razlikujemo nekoliko oblika (tipova) eernebolesti:

1. djeji dijabetes (od 0. do 14. godine)2. juvenilni dijabetes (od 15. do 24. godine)3. adultni dijabetes (od 25. do 64. godine)4. tzv. "staraki" dijabetes (od 65. godine do kraja ivota)

Ljekari strunjaci razlikuju jo neke tipove eerne bolesti:

1. endokrini dijabetes, u vezi sa bolestima lijezda sa unutranjim luenjem (endokrinelijezde);

2. pankreatiki ili pankreatogeni dijabetes, povezan sa bolestima guterae (pankreasa);3. jatrogeni dijabetes, koji nastaje kod osoba lijeenih pojedinim vrstamalijekova;4. jetreni (hepatogeni) dijabetes, kod osoba sa teim oteenjima jetre, itd.

6.Terapija

Lijeenje eerne bolesti moe da se obavlja na vie naina:

1. insulinom i dijetom2. tabletiranim lijekovima i dijetom3. samo dijetom4. kombinovana terapija insulin + tablete, koja je veoma esta kod tipa 2 kod gojaznih,

kojima se daje insulin i metformin (npr. Glucophage, Gluformin).


12/18

Diabetes mellitus

12

Opredjeljenje za nain leenja zavisi od:

1. uzrasta (kod dece i mladih osoba uvek insulin i dijeta),2.

teine same bolesti (smanjena proizvodnja ili potpuno odsustvo stvaranja insulina u

guterai), i

3. fizike kondicije (debeo, mrav ili normalno uhranjen)

Dijeta

Ishrana oboljelih od eerne bolesti je stalni i osnovni nain lijeenja, a u zavisnosti od teine

bolesti uz dijetu se uzimaju i lijekovi (tablete ili insulin). Dijeta za dijabetiare predstavlja

najbolji savremeni nain ishrane zdrave odrasle osobe, koja ivi u zahuktalom ivotnom tempu

preoptereenom novonastalim situacijama na koje ovek nije uvek pripremljen ili prilagoen.

Ova dijeta podrazumijeva ogranienje unosa slatkih stvari, kao i onih koje sadre skrob.

Ograniava se unos ugljenih hidrata (UH), pravilno se odmjerava potreba za unos masti (M) i

naroito se vodi rauna o dovoljnom unosu bjelanevina (B), koje slue kao gradivni materijal.

Dijabetika dijeta pretpostavlja zdravu ishranu koja po koliini, sastavu, zadovoljava potrebe

jedne osobe u odnosu na njenu angaovanost, ouvanje vitalnosti i rad. Osnovni cilj dijetetske

ishrane (kao jednog od naina lijeenja eerne bolesti) je u postizanju opteg oseaja dobrog

zdravlja, odravanju normalne tjelesne teine i povoljnom uticaju na ponaanje eera u krvi.

Sprovoenje pravilne ishrane istovremeno odlae pojavu komplikacija koje eerna bolest

uzrokuje u toku svog dueg trajanja.
http://www.diabeta.net/vrste-terapija/dijetahttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/dijeta


13/18

Diabetes mellitus

13

Tabletirani lijekoviSvi lijekovi u tabletama (pilule), koji se upotrebljavaju za lijeenje eerne bolesti nose

zajedniki medicinski naziv oralni ili peroralni antidijabetici (per os = preko usta, antidijabetik =

protiv dijabetesa). Ovi lijekovi se primjenjuju samo kod onih dijabetiara koji imaju sposobne

elije u guterai (pankreasu) da proizvode insulin, ali ga one proizvode u nedovoljnoj koliini

za tekue potrebe organizma u preraivanju eera, to je i razlog za pojavu dijabetesa.

Neki oralni antidijabetici ispoljavaju svoje djelovanje utiui direktno na guterau, dok drugi

razvijaju svoj uticaj preko djelovanja na periferiju (uticaj na preradu eera u elijama).

Oralni antidijabetici iz grupe sulfonilurejskih spojeva utiu direktno na guterau i stimuliu

njene elije na zadovoljavajuu prozvodnju insulina. Oralni antidijabetici iz grupe bigvanidskih

spojeva utiu na preradu (metabolizam) eera u elijama tkiva u smislu njegovog boljeg

iskoriavanja za energetske potrebe (utiu na smanjenje proizvodnje glukoze u jetri). Ovi

lijekovi imaju i nepovoljne, uzgredne efekte delovanja, pa se upotreba ogranieno primjenjuje.

Zatim, postoje i oralni antidijabetici koji utiu na poboljanje senzitivnosti na insulin, kao i

pojedini inhibitori, koji usporavaju varenje ugljenih hidrata.

Prema duini djelovanja svi tabletirani lijekovi se dijele na:

1. kratkodjelujue duina djelovanja od 7 do 10 sati, i2. dugodejlujue duina djelovanja do 36 sati3. Kratkodjelujui se uzimaju 2 3 puta dnevno, a dugodjelujui samo jednom dnevno. I

jedni i drugi lijekovi imaju preklapajui efekat djelovanja, odnosno poetni efekat

djelovanja uzete doze poklapa se sa zavrenim efektom dejlovanja prethodne doze lijeka.
http://www.diabeta.net/vrste-terapija/tabletirani-lekovihttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/tabletirani-lekovihttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/tabletirani-lekovi


14/18

Diabetes mellitus

14

Koliinu i vrstu lijeka u odnosu na stanje eerne bolesti odreuje ljekar specijalista (dijabetolog,

endokrinolog, internista, specijalista opte medicine) ili ljekar opte prakse (nadleni lejkar) prije

prijave bolesnika ljekaru specijalisti.

Insulin

Insulin je hormon koji proizvode elijegrupisane u vidu ostrvaca u lijezdi guterai. Oteenje

ovih elija nastaje iz vrlo razliitih razloga, a za posljedicu ima smanjenje ili potpuni prestanak

stvaranja insulina. Ako insulina nema dovoljno, izostaje prerada eera u krvi, pa dolazi do

pojave eerne bolesti. Jedini nain njenog lijeenja je u nadoknaivanju insulina ili podsticanju

njegove proizvodnje uz ograniavanje unosa namirnica koje utiu na poveanje eera u krvi

(sve vrste slatkia, hleba, testenina i dr.).

Ljekovito bilje i ajevi

Medicinski, struan postupak leenja eerne bolesti podrazumeva primejnu savremenih znanja i

dostignua u medicini kao nauci. Bilje koje raste u naem podneblju, a ini standardni sastav

svih mjeavina ajeva koji se preporuuju dijabetiarima jeste: korijen vodopije (Cichoria

folium), list koprive (Urtica folium), zrele mahune od pasulja (Phaseolum legumen), list kadulje

(Salvia folium), dijelovi borovnice (Myrtillus herba - Absinthus herba), kantarion, breza, zova,

hajduka trava, lincura, kiica, majina duica, medvjee uho, i dr.Zrele mahune pasulja sadre

arginin, ije djelovanje je slino sintetskom antidijabetiku sintalinu - blag i spor hipoglikemijski

efekat.

5

5http://www.diabeta.net/vrste-terapija
http://www.diabeta.net/vrste-terapija/insulinhttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/lekovito-bilje-i-c%c2%8dajevihttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/lekovito-bilje-i-c%c2%8dajevihttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/lekovito-bilje-i-c%c2%8dajevihttp://www.diabeta.net/vrste-terapijahttp://www.diabeta.net/vrste-terapijahttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/lekovito-bilje-i-c%c2%8dajevihttp://www.diabeta.net/vrste-terapija/insulin


15/18

Diabetes mellitus

15

7. Uloga patronane sestre u edukaciji bolesnika

Cilj edukacije je obuiti bolesnika to sam sebi moe uraditi, kako bi to kvalitetnije obavljao

svoje ivotne aktivnosti te kako bi njegov ivot bio to dui i bez komplikacija.

Etape edukacije:

potpuno upoznavanje bolesnika o dijabetes melitusu, njenom nastanku, toku ikomplikacijama do kojih moe doi.

potencirati znaaj samokontrole i znaaj samopomoi naglasiti znaaj higijensko dijetetskog reima ishrane. naglasiti znaaj tjelesne aktivnosti upoznati bolesnika sa terapijom koju uzima te komplikacije do kojih moe doi u toku

upotrebe lijekova6

Prvi pregled je uvod u terapijsku edukaciju bolesnika. Bolesnik mora dobiti opte upute, te

prema mogunostima opta saznanja o eernoj bolesti. Pregled obavezno sadrava uz opti

status i anamnezu procjenu faktora rizika razvoja komplikacija (kardiovaskularni status, osjeti i

refleksiposebno na stopalima, detekcija eventualnih uzroka sekundarnog dijabetesa).

Za sve bolesnike od eerne bolesti tipa 2 treba predvidjeti pregled onog dna . Pregled e se

ponavljati u intervalima od dvije godine ako nema promjena , a ako se nau promjene na

fundusu , ponaati se prema oftalmolokoj preporuci. Veinu bolesnika od eerne bolesti tipa 2

mogue je pratiti u okviru porodine medicine .Konsultacije specijaliste dijabetologa vriti

povremeno . Kod bolesnika od eerne bolesti tipa 1 ovaj pregled treba napraviti u toku prvih 5

godina i ponavljati povremeno . Savjetovati prestanakpuenja u puaa . Ciljevi kontrole

postavljaju se individualno.

6http://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdf (14)
http://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdfhttp://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdf


16/18

Diabetes mellitus

16

8.Prevencija diabetes melitusa

Primarna prevencija dijabetesa tip 1 moe se realizovati preko "visoko rizinog" ili "populaciono

baziranog" pristupa. Pristup visokog rizika ukljuuje identifikaciju rizinih pojedinaca (roaci

prvog i drugog stepena), a zatim prevenciju poetka bolesti uticajem na genetsku osetljivost ili

precipitirajue faktore spoljane sredine. Populaciono baziran pristup je mnogo tei i cilj mu je

modifikacija stila ivota ili eliminacija spoljanih faktora, za koje je poznato da su faktori rizika

za dijabetes tip 1. Glavni problem u

prevenciji primenom "visoko

rizinog" pristupa je da se samo 12-

15% bolesti javlja u porodici, a ak

85% sporadino.Istraivanje iz1980.

godine je pokazalo da dojenje u

velikoj meri smanjuje rizik od

nastanka eerne bolesti.Istraivanje

je obuhvatilo i druge vrste

nutrijenasa, ali je kod veoma malog

broja pronaena vrsta veza izmeu njihovog konzumiranja i nastanka dijabetesa tip 1.Rizik od

nastanka dijabetesa tip 2 moe se u velikoj meri smanjiti uvoenjem dijetnog reima ishrane i

poveanjem fizike aktivnosti.Za prevenciju ovog tipa bolesti je veoma znaajan imagnezijum.7

7http://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencija
http://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://sh.wikipedia.org/wiki/1980http://sh.wikipedia.org/wiki/Magnezijumhttp://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://sh.wikipedia.org/wiki/Magnezijumhttp://sh.wikipedia.org/wiki/1980http://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencija


17/18

Diabetes mellitus

17

9. Zakljuak

eerna bolestili dijabetes je hronini, sistemski poremeajmetabolizma,koji se karakterie

hiperglikemijom,tj. trajno povienim nivoomglukoze u krvi.Uglavnom je uslovljen nasljednim

faktorima, a nastaje zbog smanjene sekrecije ili smanjenog biolokog dejstvahormonainzulina,

odnosno u kombinaciji ova dva faktora. Taj nedostatak ometa razmjenu ugljiko hidrata,masti I

bjelanevinauorganizmu (to se ispoljava tipinim tegobama), a nakon dueg vremena utie i na

strukturu i funkciju krvnih sudova,ivacai drugih vitalnihorgana isistema organa.

Prvi pregled je uvod u terapijsku edukaciju bolesnika. Bolesnik mora dobiti opte upute, te

prema mogunostima opta saznanja o eernoj bolesti. Pregled obavezno sadrava uz opti

status i anamnezu procjenu faktora rizika razvoja komplikacija (kardiovaskularni status, osjeti i

refleksiposebno na stopalima, detekcija eventualnih uzroka sekundarnog dijabetesa).

Za sve bolesnike od eerne bolesti tipa 2 treba predvidjeti pregled onog dna . Pregled e se

ponavljati u intervalima od dvije godine ako nema promjena , a ako se nau promjene na

fundusu , ponaati se prema oftalmolokoj preporuci. Veinu bolesnika od eerne bolesti tipa 2

mogue je pratiti u okviru porodine medicine .Konsultacije specijaliste dijabetologa vriti

povremeno . Kod bolesnika od eerne bolesti tipa 1 ovaj pregled treba napraviti u toku prvih 5

godina i ponavljati povremeno . Savjetovati prestanak puenja u puaa . Ciljevi kontrole

postavljaju se individualno.
http://bs.wikipedia.org/wiki/Metabolizamhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Metabolizamhttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Hiperglikemija&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/wiki/Glukozahttp://bs.wikipedia.org/wiki/Krvhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Hormonhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Inzulinhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mastihttp://bs.wikipedia.org/wiki/Bjelan%C4%8Devinehttp://bs.wikipedia.org/wiki/Bjelan%C4%8Devinehttp://bs.wikipedia.org/wiki/Organizamhttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%BDivci&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%BDivci&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%BDivci&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Organi&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistemi_organa&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistemi_organa&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Organi&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%BDivci&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/wiki/Organizamhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Bjelan%C4%8Devinehttp://bs.wikipedia.org/wiki/Mastihttp://bs.wikipedia.org/wiki/Inzulinhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Hormonhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Krvhttp://bs.wikipedia.org/wiki/Glukozahttp://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Hiperglikemija&action=edit&redlink=1http://bs.wikipedia.org/wiki/Metabolizam


18/18

Diabetes mellitus

18

10. Literatura

Internet stranice:

1. http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest2.

http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1

3. http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolesti4. http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/uzroci-nastajanja5. http://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/6. http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesa7. http://www.stetoskop.info/Diabetes-mellitus-Secerna-bolest-tip-1-593-c34-sickness.htm?b98. http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesa9. http://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-

ordinacija.html

10.http://www.diabeta.net/vrste-terapija11.http://www.lekarinfo.com/endokrinologija/hronine-komplikacue-duabetesa12.http://www.lekarinfo.com/endokrinologija/akutne-komplikacije-dijabetesa13.

http://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdf (14)14.http://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencija
http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolesthttp://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolestihttp://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/uzroci-nastajanjahttp://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesahttp://www.stetoskop.info/Diabetes-mellitus-Secerna-bolest-tip-1-593-c34-sickness.htm?b9http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesahttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.diabeta.net/vrste-terapijahttp://www.diabeta.net/vrste-terapijahttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/hronine-komplikacue-duabetesahttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/hronine-komplikacue-duabetesahttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/akutne-komplikacije-dijabetesahttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/akutne-komplikacije-dijabetesahttp://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdfhttp://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdfhttp://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://sh.wikipedia.org/wiki/Dijabetes#Prevencijahttp://www.drgazic.com.ba/works/OGzRKYEv.pdfhttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/akutne-komplikacije-dijabetesahttp://www.lekarinfo.com/endokrinologija/hronine-komplikacue-duabetesahttp://www.diabeta.net/vrste-terapijahttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.ginekomedika.rs/Gestacijski-Diabetes-Mellitus-GDM--p86-ginekoloska-ordinacija.htmlhttp://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesahttp://www.stetoskop.info/Diabetes-mellitus-Secerna-bolest-tip-1-593-c34-sickness.htm?b9http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/tipovi-dijabetesahttp://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/uzroci-nastajanjahttp://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest/znaci-secerne-bolestihttp://www.dijabetes.hr/dijabetes/dijabetes/?mr=1http://www.diabeta.net/sta-je-secerna-bolest

Documents

Aktivni nadzor nad pacijentom