E përjavshme informative Nr. 488 Dhjetor 2011 Çmimi 20 LekëAktualitet

Lexoni në faqen 13

Bibliografiae LasgushPoradecit,bibliografi

që nukshteron...

112 - vjetori i lindjes së Lasgushit

Promovohet libri "Ali Kuçi:Fenomen gjenial i rezistencësAntinaziste", me autor GjelokMarko

NJË VEPËR - DËSHMI,ME “SIMOTRA” TË

RRALLA!

Lexoni në faqen 5-6

Dhuna ështëKRIM!

Familje paDHUNE -

Shoqëri nëPAQE!

Suplement16 ditë fushatëkundër dhunës

ndaj gruas

Lexoni në faqen 7, 8, 9, 10, 11, 12

Falas me gazetën, kalendari ishoqatës "Unë, Gruaja"

faqe 7-12

Rruga e jetësOliger

Merko,vazhdontë krijojë

Lexoni në faqen 3-4

Dhjetor 20112 Hapësirë CivileTACSO 2- Shqipëri

Vazhdon mbështetja e BE përshoqërinë civile në Shqipëri

Trajnim mbi Kuadrin Fiskaldhe Ligjor për Organizatat e

Shoqërisë CivilePogradec, -Ky trajnim u

organizua nga TACSO ( AsistencëTeknike për Organizatat eShoqërisë Civile ) zyra e Shqipërisëdhe kishte si qëllimi të prezantojëOSHC vendore me Sistemin Fiskalqë rregullon marrëdheniet e tyreme Autoritetet Fiskale, duke iushpjeguar gjithashtu dhe të Drejtate Detyrimet e tyre përfshirë në këtërregullim.

Znj. Esmeralda Balluku,këshilltare pranë TACSO-sShqipëri, theksoi objektivin epërgjithshëm të këtij trajnimi –forcimi i kapaciteteve tëOrganizatave të Shoqërisë Civile sinjë garanci për cilësi më të lartë tëshërbimeve të tyre përmes dhëniessë informacionit të saktë mbiSistemin Fiskal në Shqipëri.

Ajo informoi pjesëmarrësit përprocedurat fiskale, duke përfshirëedhe parimet e administratëstatimore në Shqipëri.

Ekspertja vazhdoi më tej me njëpërmbledhje të të Drejtave dheDetyrimeve të taksapaguesve ngasektori jo-qeveritar, duke pranuardiskutimin e gjerë e bërë nga OShCtë ndryshme për këtë çështje. Ajovijoi me prezantimin e ligjit nr. 8788,i datës 7.05.2011 “Për Organizatatjo fitimprurëse” duke i shpjeguarpjesëmarrësve të gjitha taksat qëaplikohen për OShC-të në Shqipëri.

Ajo gjithashtu informoipërfaqësuesit e OShC-ve metatimin mbi të ardhurat, TVSH-në,sigurimet shoqërore dhe taksat etjera të aplikueshme, si dhe nxorinë pah rastet e veçanta ku OShC-të përjashtohen nga taksat.

Ky prezantim përfshiugjithashtu taksat vendore, taksatmbi pasurinë, pasuritë epatundshme, ndërtesat në qoftë sejanë në pronësi të OShC-ve, etj.

Ky trajnim shërbeu si njëmundësi e mirë për diskutime dheshkëmbime eksperience mespjesëmarrësve dhe më kryesorja sinjë ushtrim dhe azhornim me më tërejat e Sistemit Fiskal për OShC-tënë Shqipëri.

Ky aktivitet ishte me interes tëmadh si dhe nxiti shumë komente ediskutime mes 30 pjesëmarrësvenga Qarku i Korçës.

Fuqizimi i shoqërisë civile në kuadrin e një demokracie gjithëpjesëmarrëse

Genci Pasko, Drejtues iProjektit TACSO, zyra eShqipërisë, jep lajmin se ProjektiTACSO ka marrë edhe një mandattë dytë nga Komisioni Evropian.

"Ky mandat, shprehet ai,demonstron edhe njëherëmbështetjen e BE-së për shoqërinëcivile në vendet e IPAs, si pjesë erëndësishme e realizimit tëproceseve demokratike dhekryerjes së reformave përintegrimin në Bashkimin Evropian."

Në kuadër të rivlerësimit tënevojave e sfidave me të cilatpërballen Organizatat e ShoqërisëCivile në Shqipëri, dhe për t’u njohurmë mirë me prioritetet e tyre përdy vitet e ardhshme, TACSOAlbania organizoi një seri takimeshkonsultative me organizatat eshoqërisë civile dhe aktorët lokalënë tre rajone kryesore tëShqipërisë, Durrës, Korçë dheShkodër. Në këto takime, ekipi iProjektit TACSO prezantoi arritjet

e fazës së parë të projektit dheshpjegoi fushat kryesore në të cilatdo të fokusohet gjatë mandatit tëdytë.

Këto takime ishin të parat qëfilluan një dialog konstruktivndërmjet OSHC-ve, përfaqësuesvetë pushtetit lokal dhe ekipit tëprojektit TACSO.

Përsa i përket adresimit tëçështjeve institucionale, organizatatpjesëmarrëse në këto takimengritën nevojën për të avokuar nëpërpjekjet lidhur me përmirësimin ekuadrit ligjor e fiskal për OJF-të nëShqipëri që mbetet edhe çështja mëshqetësuese e ngritur në të gjithatakimet e realizuara.

Si e tillë, TACSO do tëndërmarrë hapa të mëtejshme, nëbashkëpunim me Delegacionin eBE-së në Tiranë për të çuarpërpara këtë proces nëpërmjetorganizimit të evenimenteve tëpërbashkëta si p.sh. evenimenti përPërfituesit Individualë nën

Programin P2P që do të organizohetnë Shqipëri e që do të fokusohet nëmënyrë specifike në këtë problem.

TACSO gjithashtu do të ofrojërritje kapacitetesh për OSHC-të qëtë njohin e trajtojnë efektivishtçështjet e kuadrit ligjor për OSHC-të, si dhe për ndërmarrjen e hapavetë mëtejshëm.

Gjatë fazës së dytë ProjektiTACSO do të vijojë të asistojëAgjensinë për Mbështetjen eShoqërisë Civile përmes organizimittë aktiviteteve të përbashkëta meqëllim lehtësimin e dialogutndërmjet këtij institucioni, OSHC-ve dhe qeverisë.

Gjithashtu, evenimente tëndryshme për krijime rrjetesh eshkëmbime përvojash do të nxisinbashkëpunimin me vende të tjeratë rajonit, të mësuarit e vepruarit,bazuar në histori suksesi të cilat dotë organizohen në Shqipëri, dhe nënivel rajonal.

Korresp. Nositi

Objektivi i projektit mbetet i njëjtë:Fuqizimi i shoqërisë civile në

kuadrin e një demokraciegjithëpjesëmarrëse, mbështetja përqendrueshmërinë e OSHC-ve, nxitjae një mjedisi kulturor e miqësorndërmjet organizatave të shoqërisëcivile, si dhe forcimi i kapaciteteve tëpërgjithshme dhe përgjegjshmërisësë OSHC-ve në vendet përfituese tëBallkanit Perëndimor dhe Turqi.

Në fazën e dytë, fokusi i punës dotë jetë:

* Krijimi dhe forcimi ipartneriteteve mes OSHC-ve në nivelsektorial, kombëtar dhe rajonal, si dhe

krijimi i lidhjeve, i kontakteve dhe iveprimeve të përbashkëta brendavendit dhe në nivel ndërkufitar.

* Adresimi i çështjeve dhepolitikave shqetësuese për sektorin jo-qeveritar.

Një gjë e tillë do të realizohetpërmes realizimit të konferencaverajonale fushatave sensibilizuese,udhëtimeve familjarizuese dheiniciativave të tjera të ngjashme.

* Forcimi i kapaciteteve tëorganizatave te vogla dhe atyre qëoperojnë në zonat rurale, përmeszgjerimit të bashkëpunimit duke

përdorur intershipet, mentorimin, dhemarrëveshje të tjera bashkëpunuesemes organizatave të vogla dhe atyreme përvojë.

* Forcimi i bashkëpunimitndërmjet OSHC-ve dhe institucioneveqeverisëse në nivel qendror dhe lokal,si dhe me sektorin e biznesit, duke udhënë mundësi këtyre aktorëve tëmarrin pjesë në aktivitetet e realizuaranga Projekti TACSO.

* Zhvillimi dhe zbatimi i plotë i“strategjisë së daljes” dhe sigurimi iqendrueshmëri-së së shërbimeve tëTACSOs në të ardhmen.

Fushat e Operimit dhe Prioritetet e Projektit TACSO 2

Dhjetor 2012 3Aktualitet

Liriku iliqerit

112 - vjetori i lindjes së Lasgushit

Bibliografia e Lasgush Poradecit,bibliografi që nuk shteron...

DR. ILIR SHYTA

ta shndërruar atë në një komunikimsa më efikas.

Për t’i dhënë trajtë më saktë.Duke bërë edhe njëfarë rezymejepasqyruese indirekte të gjuhës sështypit dhe frazeologjisë ndër vite,për t’u dhënë liri dhe kursim kohetë gjithëve. Madje, për tëkompletuar mënyrën e trajtimitshkencor letrar të informacionitrreth autorit, të cilin studiuesi ështëduke e trajtuar në bibliografi me tëvetmin qëllim, për ta bërë tëzotërueshëm dhe të plotë.

Trajtesa të kësaj natyrehulumtimi shkencor nuk janë tëpanjohura në vendin tonë. IbrahimRugova ngelet pionieri i parë i kësajmetode për bibliografinë earsyetuar. Në “Kahe dhe premisatë kritikës letrare shqiptare (1504-

1983) ai thekson: “Mëvështirë është t’ii n t e r p r e t o s hinterpretimet se t’iinterpretosh gjërat...”

Rugova u hapirrugën më tejbibliografive të tjera, tëkëtij lloji, jo vetëm nëShqipëri.

Këto janërefleksione tëdrejtpërdrejta apotërthore për LasgushPoradecin, në botime tëndryshme, në vende tëndryshme, e pse jo edhenë lëvrime gjuhësh tën d r y s h m e(doktoratura), që nëfakt do t’i jepnininformacionin e duhurpër analizë, Historisësë Letërsisë Shqipe, qëtë gjykojë faktorët sepërse vepra ka lënëgjurmë në kohëspecifike dhe ështënjëtrajtësuar në këtëhapësirë kulturore.

Kjo është lista eorganeve të periodikut, në të cilinështë botuar vepra letrare dheintervistat e Lasgush Poradecit(1922-2009).

Dodona; Djalëria; Mbleta;Shqipëria e Re; Dielli; Gazeta e Re;Studenti Shqiptar; Ora; Arbëria;Gazeta Shqiptare, Vullneti; Neo-Shqiptarizma; Vullneti i Popullit;Shqiptarja, Demokratia; Kosova;Gazeta e Tiranës; Minerva; Shtypi;Illyria; Kuvendi Kombëtar; Vatra eRinisë; Përpjekja Shqiptare;Shkëndija; Bota e Re; RiniaFashiste; Tomori; Tomori i Vogël;Njeriu; Drita; Kombi; LetërsiaJonë, Nëntori; Zëri i Popullit; Jetae Re; Zëri i Rinisë; StudimeFilologjike; Les Lettres Albanaises;Pionieri; Zëri i Vlorës; Fjala;

L a s g u s hPoradecit nëvitin 1933, nëRumani, falëa l t r u i z m i tkutelian atje, ibotohet vëllimi itij i parë poetik“Vallja e yjve”dhe katër vjet mëvonë, më 1937 ibotohet vëllimi idytë poetik “Yllii zemrës”.

Krijimtaria ePoradecit up u b l i k u akryesisht nështypin e viteve’20 të shekullit tëXX dhe më tej,në këtëmijëvjeçar të rinë Shqipëri,K o s o v ë ,M a q e d o n i ,Amerikë etj.Madje një pjesëe tyre vijnë tëpërkthyera nëanglisht, italishtdhe frëngjisht si për të plotësuar njëamanet të Çabejit të madh kurshkruan: “Një ditë Shqipëria, do t’iafalë njëherë botës këtë talent tëmadh...” Tjetër pjesë e rëndësishmee krijimtarisë së tij, janë publicistikadhe ditarët personalë.

Bibliografia krijon një ide solide,sa më të plotë rreth personalitetitindividual krijues të autorit. Me këtëide është hedhur njëherazi edhe gurithemeltar i etapave të caktuarabrenda të cilave hulumton më tejTeoria e Letërsisë. Pra, gjithçka qëekziston rreth autorit dhe veprësletrare, e pasqyruar në botimet endryshme të shpërndara ndër vite,duhet të përmblidhet në një vështrimbibliografik të arysetuar. Meqëllimin e vetëm, për ta përqendruarinformacionin kulturologjik dhe për

Në nderim të lirikut të madh,poetit Lasgush Poradeci, në 112 -vjetorin e tij të lindjes, ZyraArsimore në Pogradec organizoinë fund të dhjetorit 2011, njëveprimtari kulturore, ku upërkujtua jeta dhe vepra e poetittë liqerit. Aktiviteti mbante firmëne drejtores së këtij institucionizonjës Eva Çollaku.

Pedagogë të Universititetit tëKorçës, studjues dhe poetë, folënpër krijimtarinë e Lasgushit,bibliografinë e tij, që nuk shteron,simbolikën e poezisë, veçorinë eligjërimit poetik, botën lasgushianedhe letërkëmbimin e poetit memikun dhe prozatorin e shquar,Mitrush Kuteli. Ligjëratat umbajtën nga Jovan Basho, BardhiHyka, Liri Seitllari, Neli Naço,Albina Pajo, Ilir Shyta, ManjolaVasili dhe Budjon Xhelo.

Pas dokumentarit përLasgushin, të pranishmit ndoqënnjë koncert të fjalës artistike, mevjersha të përzgjedhura nga veprae tij, kujtime nga bashkëkohës tëpoetit, si dhe një ekspozitë tëpiktorëve T. Mato, A. Kostandini,S. Lako e G. Zeka, me motive ngajeta dhe vepra e poetit. Interesantnë këtë pavion kujtimesh, mbetejalbumi fotografive të poetitrealizuar nga mjeshtri Niko Tona.Testamenti poetik i poetit “...dhet’a shoh të pasqyruar/vetëvetenfije-fije/fije-fije poezije/që mbanerë Shqipërie” ishte simbioza egjithë aktivitetit.

Llazar Gusho, i njohur në letratshqipe me emrin letrar LasgushPoradeci, ka lindur në Pogradecmë 1896. Studimet e shkollës sëmesme ai i kreu në Manastir eAthinë, dhe më pas studjoi nëBukuresht në vitin 1921, e në Gractë Austrisë në vitin 1924.

Në vitin 1933, u botua vëllimi itij poetik “Vallja e yjve” dhe më1937, përmbledhja e dytë “Ylli izemrës”. Veç lëvrimit të poezisë,poeti shqipëroi, me një nivel të lartëartistik pjesë nga krijimtaria epoetëve botërorë si Eminesku,Miçkieviç, Breht etj. I fundmi isimbolistëve europianë LasgushPoradeci, vdiq më 1987 dhe sotPallati i Kulturës Pogradec mbanemrin e poetit të madh shqiptar. (....vijon në faqen 4)

Dhjetor 20114 Aktualitet

Bibliografia e Lasgush Poradecit,bibliografi që nuk shteron...

Rilindja; Pararoja; Puna; Filizat;Luftëtari; Atdheu; Shpresa; Finoku;Kushtrim Brezash; Korça; Gëzimi;Rilindja Demokratike; Demokracia;Borëbardha; Nositi; Dardania;Teuta; Revista Letrare; Evropa;Populli Po; Lajmi i Ditës, Sirena eVogël; Republika; Ushtria dheKoha; Mer Licht!; Liqeri, PërMëmëdhenë; Albania; Klan; BotaIme; 55; Diaspora Shqiptare; Aleph;Glossa; Stil ’97; Mokra; Përmeti;Aks; Jehona e Karadakut; Tema;Diella; Panorama; Korrieri; ABC;Shekulli; Kalendari Letrar;Milosao; Poeteka; Pena; Express;Tirana observer, Ndryshe; Gaia;

Titujt dokumentojnë gjithçkaduke arshivuar me këtë akt, njëpjesë me vlerë të veçantë nëkulturën letrare. Bibliografiaekziston sikur copat e guritformatojnë një mozaik të vetëm,me të gjitha publikimet që kanë tëbëjnë me Lasgushin, duke napërftuar pamjen tërësore të atijinformacioni të gjerë, që do të nanevojitej konkretisht për poetin, nëmënyrë që të komunikojmë meimazhin tërësor të saj.

Bibliografia e veprës së L.Poradecit konsiston e ndërtuar

sipas kësaj strukture:1. Vepra të botuara të Lasgush

Poradecit2. Vepra dorëshkrim të Lasgush

PoradecitLexuesi, në horizonte të

ndryshme pritëse ka shfaqurgjithëherë dëshirën për ta pasurveprën e Poradecit në dorë.Përgjithësisht ajo ka munguar nëintervale kohore për shkak të tirazhittë vogël, shtypur në Rumani,“injorimit” që i bëri diktaturaenveriste në vitet e saj, apo prejmosbotimit të familjarëve të poetitpas viteve ’90. Vetëm Kosova,atëherë krahinë autonome eJugosllavisë prezantoi botimespeciale të veprës së poetit.

Kështu, në vitet 1932-1939vëllimet poetike të Lasgushit do tëbotohen në Rumani, për t’u sjellënë Shqipëri në kohën e Mbretërisësë Zogut. Madje kemi edhe njëbotim tjetër në Rumani, në vitin1946. Eshtë fjala për “Misioni ishqiptarëve të Bukureshtit dheNaim Frashëri”. Fjala e LasgushPoradecit, ish sekretar ipërgjithshëm i kolonisë mbajtur merastin e 100-vjetorit të lindjes sëpoetit.

Periudha komuniste e botonveprën e poetit të censuruar vetëm

tri herë, konkretisht nëvitet ’60, ’74 dhe ’90.

Ndërkohë Kosova rritpërmasat e Lasgushit.Nën kujdesin e SabriHamitit kemi katër botimetë plota, cilësore tëlirikave në vitet ’68, ’78,’86 dhe ’90. Demokracianë vend për afro nëntëvjet nuk mundëson asnjëbotim të veprës së poetit.Vetëm më 1999, botohentri veprat letrare, nga njëent privat si “Onufri”, përtë vijuar me vitet 2002,2005, 2009 dhe 2010 nështëpi të tjera botueseprivate, një pjesë e tyreribotim.

Kjo situatë është paka shumë e ngjashmepërsa u përket edhepjesëve të veprës letraretë Lasgushit, të botuar në

periodikë shqiptarë në vitet 1922-2009. Periudha e MonarkisëShqiptare dhe ajo gjatë dyluftrave botërore do të kenë tëekspozuar në vitrinën e shtypit,copëza nga poezitë e Lasgushit.Vitet e pasçlirimit të vendit, ngaviti ’44 deri në 1975 nuk do tëkenë asnjë varg të publikuar.Egërsimi i bishës totalitare do tërinisë, dhe në këtë kohë do tëbotohen me pikatore poezitë epoetit të “harruar” qysh në gjalljetë tij. Përsa i përket kësaj pjeseletrare, mund të themi që vetëmpas vitit ’90, ajo meritoi skeptrinmbretëror të princit të talentuarletrar.

Vitet ’90 e këtej, dëshmojnënjë gjeografi të re të mendimit kritik,përshfaqur në libra dhe periodikëtë ndryshëm. Prezantohen lirshëm,kështu analiza dhe vlerësimesintezë, pikërisht në kohën më tëpërshatshme, të mundshme...

Ndërkaq, le të shohim edhekronologjinë e përgjithsuar në vitetë librave, shkrimeve apo artikujvetë të tjerëve për L. Poradecin.

Në vitin 1928 kemi të botuarvetëm një shkrim, i cili do tëpasohet nga shkrime të tjerasporadikë, për veprën letrare të tij...Kësaj periudhe i takon studimibrilant i Mitrush Kutelit, “Ylli izemrës, prej Lasgush Poradecit”.Aty, Kuteli do të përfundonte medëshirën e mirë të atij që shkruandisa radhë, drejt një analize më tëimët dhe më të plotë të veprës sëLasgushit.

“... në u zgjat dhe kaq kjo idetyrohet vetëm e vetëm artitmjeshtër të veprës lasgushjane.

Lasgushi shfaqet dhe mbetet njëkulm vigan, i cili ka për të zotëruarshumë kohë me hijen e vet,literaturën dhe mendimin shqiptar”.

Periudha mes dy luftravebotërore, sërisht do të mbetet evakët, përsa u përket shkrimevekonstatonjëse apo kritike nëkrijimtarinë lasgushjane.

Dhjetëvjeçari i Shqipërisë së lirë1945-1955, do ta fshijë fare ngafaqja e dheut, mendimin kritik përveprën e Poradecit. Në vitin ’56 dotë kemi një të tillë, më pas luhatjebotimesh deri në vitin ’67.

Në kohën e dikaturës komunistenë këtë vend, përsëri zërat eshkrimeve apo librave të ndryshëmpër veprën e lirikut do të jenë tëpakëta, dy, tre, katër...

Në këtë model, bën njëpërjashtim vetëm, viti 1979, me 9zëra bibliografikë. Fundi i sistemitkomunist shqiptar dhe ardhja e erëssë ndryshimeve, pas vitit 1990 solliedhe shumësinë e mendimit kritik tëbotuar, brenda dhe jashtë kufirit tëRepublikës së Shqipërisë. Mesatarjashkon 10 deri 13 syrreshë. Në kryetë klasifikimit qëndron viti 2000, me55, pasuar, nga 2003-shi, 2005-sadhe 2006-ta.

Ndërkaq duhet thënë sebibliografia deri ne vitin 2010 ështështuar edhe me 230 zëra të tjerë,konkretisht të tipit të tjerët përLasgushin.

Poezia lasgushjane në thelbin evet sendërtues mbetet përherëmagji, pikturë dhe muzikë liqeri. Kjovërehet në ide, mesazhe dheimazhe, që ajo lë pas duke uvendosur në konekstin e duhurvlerësonjës të shqipes, përgjithësisht.Vlerësimi i kësaj ane artistike tëprekshme në kuptimin letrar sigjendje apo vizion, luan një rolprimar për të fokusuar të gjithaplanet e përfaqësimit të autorit, nërastin konkret të Poradecit, poetit tëliqerit, apo shtërgut të fundit që edeshi këtë vend më shumë se çdonjëri prej nesh.

(....vijon nga faqja 3)

Dhjetor 2012 5PromovimPogradec -Promovohet libri "Ali Kuçi: Fenomen gjenial i rezistencës Antinaziste", me autor Gjelok Marko

Më pat thënë para një viti a mëshumë që ishte duke mbledhurdokumente me zellin e një blete qëndalet lule më lule. Mënyra se sima paraqitte projektin, a, mësaktë, paraprojektin e vet, ishtekrejt e ndryshme nga tëzakonshmet. Ishte i përshkuar itëri, tej e tej, nga një besim ipalëkundur se ishte përfshirë nëvalët e një misioni sa human,gjithaq shkencor e sidomosatdhetar. Kishte për të përshkuarnjë terren të vështirë, që duhej

pastruar nga egjri e nga mbeturinate çdo lloji, për të nxjerrë në dritëtë vërtetën. Arit i duhej hequrbalta. Kaq do të mjaftonte që ai tëndriçonte me të njëjtën forcë.Retrospektiva historike pas shtatëdekadash është jo vetëm enevojshme, por edhe evetvetishme, si kërkesë për tëverifikuar, riafirmuar apokorrigjuar disa opinione, qëqarkullojnë rëndom nëpër libra,artikuj, ese etj, të hedhura në letërapo të pasqyruara në ekran ngaspecialistë të mirëfilltë, apo thjeshtnga kurreshtarë amatorë. Të gjithalexohen e vështrohen, madje meëndje, nga një numur lexuesish e

shikueshish në rritje të pandalshme,që rrok të gjitha moshat,kategoritë shoqërore, nivelet eprofesionet. Por pakkush syresh evret mendjen për vërtetësinë e tëdhënave të paraqitura. Ajo që itërheq, që i bën për vete, ështëmënyra se si janë shtjelluarngjarjet, aspekti sensacional,befasitë e të papriturat. Pra, janëtë prirur e ua ka ënda ta shohin eta shijojnë historinë si një vepërletraro - artistike. Kuptohet qëedhe kjo ka rëndësi, se ndrysheështë të ndodhesh përpararreshtimit “të ftohtë” të elementeveqë përbëjnë objektin e njëevenimenti historik apo të një figure

të shquar, e ndryshe të kesh të bëshme veshjen e së vërtetës me mjeteartistike e me figura stilistike tëzgjedhura, të cilat jo vetëm nuk iacënojnë autenticitetin, por,përkundrazi, e nxjerrin atë në pahme elegancë dhe hijeshi. Pikërishtkëtë ia ka dalë mbanë të realizojëGjelok Marko me monografinë evet “Ali Kuçi: fenomen gjenial irezistencës antinaziste” (DIJAPoradeci, 2011). Ndodhemipërballë një vepre, që, falë mundit,kompetencës, përkushtimit dheseriozitetit të autorit, na shpalos njëjetë vetëmohuese të një heroi deritani të panjohur, i cili i bën nder jovetëm kombit shqiptar, nga i të cilitka dalë, por mbarë qëndresësantinaziste të njerëzimit.

Pamje nga promovimi i librit në ambientet e shkollës "M. Çollaku", Pogradec

NJË VEPËR - DËSHMI, ME “SIMOTRA” TË RRALLA!

Ky libër është vetëm maja e njëajsbergu, një paraqitje e zvogëluardhe në asnjë mënyrë e plotë e njëfigure kaq të shquar të rezistencësAntinaziste të popullit shqiptar.

Emri i Ali Kuçit është i njohur, icituar dhe ka vendin e tij tëpadiskutueshëm në arkivat, nëlistat e dokumenteve themelore nëmes të studiuesve e specialistëvetë historisë në universitetet më tënjohura si edhe në institucionetndërkombëtare, që merren mestudimin e dokumentimin e fakteverreth Luftës së Dytë Botërore, esidomos të Holokaustit (Shoas).

Shkrimet e Ali Kuçit e libra qëflasin për figurën e tij janë botuar eribotohen edhe sot nga universitetetë njohura, p.sh. para pak kohëshnga Universitetet e New York e tëPhiladelfias në USA.

E, megjithatë, emri i Ali Kuçitishte i panjohur për mua, për brezine intelektualëve shqiptarë të

diplomuar në Shqipëri, si dhe përgjithë masën e rinisë e tëinteligjenciës shqiptare nëpërgjithësi.

Materialet e këtij libri janënxjerrë tërësisht nga arkiva eburime dokumentare jashtëShqipërisë.

Puna për shkrimin e këtij librimë ka bërë të ec përmes faktevee realiteteve të tmerrshme, ka qenënjë rrugë përmes errësirës e tmerrittë vdekjes, një rrugë ku fytyra eveprat e errësirës e të vdekjespasqyrohen në anën e tyre më tëegër. Kjo është edhe arsyeja qëlibri përmban edhe faqe, fakte,dokumente, të cilat nuk do t’irekomandoja të lexohen nga tëmiturit apo edhe nga personat qënuk janë në gjendje t’u bëjnë ballëkëtyre fakteve e skenave.

Nuk do t’u rekomandojaleximin e këtij libri në orët e thellatë natës.

-të çajmë përpara përmes vdekjes dhe harresës, drejtjetës dhe së vërtetës-

Gjelok MarkoGjelok Marko u lind më 10. 05. 1962. Arsimin fillor e të mesëm

i kreu në Pogradec.Në vitet 1981-1985 kreu

studimet në Fakultetin e Historisëdhe të Filologjisë dega Gjuhë-Letërsi. Nga viti 1985-1991 punoimësues në shkollën e mesme nëVelçan të rrethit të Pogradecit.

Ka bashkëpunuar me revistën“Hosteni”, ndërsa studimet e tijkritike të kësaj kohe kanë tëbëjnë me romanin satirik. Studimete tij kritike filluan me temën përmbrojtjen e diplomës dhe vazhduan më tej në kuadrin e kualifikimitpasuniversitar me synimin për të marrë titullin, “Kandidat iShkencave”. Në kuadrin e këtij programi ai ka dhënë provimetpasuniversitare të Filozofisë dhe ka mbrojtur edhe gjuhën angleze.

Që nga viti 1992 ka jetuar kryesisht në Gjermani. Gjatë kësajkohe ai është marrë me studime historike e biblike. Objekt istudimeve të tij historike kanë qenë periudha e Mesjetës së hershmedhe të vonë, si edhe periudha e Luftës së Dytë Botërore, frut i tëcilave është edhe ky libër i parë biografik për Ali Kuçin.

Gjelok Marko ka njohuri të thella për gjuhën angleze egjermane, njeh gjithashtu gjuhën italiane, serbe, kroate, ruse egreke. Nga gjuhët e vjetra krahas latinishtes gjatë studimeveuniversitare, ka filluar të studiojë në mënyrë vetiake edhe greqishtene vjetër e latinishten.

Akademik KOPI KYÇYKU

Dhjetor 20116 Botime të reja

Ali Kuçi, përtejvdekjes dhe harresës

Fill pas mbarimit të Luftës sëDytë Botërore, pasoi një letërsi etërë kushtuar krimeve naziste nëkampet e përqëndrimit. Për vite meradhë u publikuan libra artistikë,dokumentarë, ditarë, memuare etj.Para syve të gjithë botës u shfaqnjë nga skenat më tragjike dhemakabre të historisë, me përmasatë tilla saqë edhe sot pas gati 70vitesh mbeten ende skuta tëpanjohura, të mbetura në terrin eharresës.

Libri “Ali Kuçi: fenomen gjeniali rezistencës antinaziste” shkruarnga Gjelok Marko sjell njëkëndvështrim origjinal të një prejfigurave shqiptare më të diskutuaratë Luftës së Dytë Botërore. AliKuçi ka qenë spiun i nazistëve apoantinazist? Ky libër është një sfidëpër opinionin negativ që ka ekzistuartek ne se ai ka qenë një shërbëtor inazistëve gjermanë. Madje edhekur nga Gjermania është dërguarkërkesa për të plotësuardokumentacionin e Ali Kuçit si iinternuar në kampet e përqendrimit,nga ana e Komitetit të Veteranëveka shkuar një listë ku emri i tij nukpërfshihej.

Autori ka zgjedhur një mënyrëtë besueshme dhe origjinale për tëhedhur dritë dhe për të bërërivlerësimin e Ali Kuçit: ështëmbështetur tërësisht në arkivatgjermane, në ditarët e Ali Kuçit dhebashkëpunëtorëve të tij nëKomitetin Ndërkombëtar të tëburgosurve, që ishte ngritur nëkampin famëkeq të Dachaut. Mëtej ka marrë edhe një dëshmi ngaShqipëria, nga veterani i luftësXhafer Peçi. Këto e plotësojnëkuadrin e provave, që kemi të bëjmëme një figurë të shquar të frontitantinazist, që i bën nder Shqipërisë.

Libri fillon me një udhëtim nëhapësirë, nga Kuçi i Kurveleshit, metraditat e tij, deri në kampin mëfamëkeq nazist, atë të Dachaut;vijon me një udhëtim në kohë, ngae sotmja, tek vitet e Luftës së DytëBotërore. Autori duke u interesuarpër 120 shqiptarët e internuar nëDachau, rastësisht është ndeshurme emrin e një shqiptari të panjohurpër të, por edhe për shumë nga ne.

Për të kuptuar përmasat e tij

duhet thënë paraprakisht se bëhetfjalë për një qytet të vërtetë prejrreth 32 mijë të burgosurish, që ishtebërë shkolla e mundimit dhetorturave për të gjitha kampet e tjeranaziste. Shqiptari Ali Kuçi bëhet njënga anëtarët e Komitetit Drejtuestë të burgosurve. Kjo shihet qartënë ditarët e ruajtur në arkivin e këtijkampi, që autori ia përcjellbesnikërisht lexuesit:

“Brenda një kohe kaq tëshkurtër, ne nuk mund të krijojmëstruktura të reja me emra të rinj.Kjo do të sillte keqkuptime e anarki.Prandaj duhen përdorur strukturate vjetra, emrat e vjetër, madje dhegjuha gjermane, pasi urdhërat edhëna në këtë gjuhë kuptohen ngatë gjithë të burgosurit, pavarësishtnga kombësia e tyre.

Duhen krijuar organe legjislative,trupa gjykues, duhen organizuargjyqe për të gjykuar e për tëvendosur për dënimin që meritojnëtradhëtarët, vrasësit në radhët tona.Duhet planifikuar sistemi ifurnizimit, gatimit e i shpërndarjessë ushqimit, duhet organizuarshërbimi informativ, etj.”

Duket se në grupin organizativAli Kuçi ka luajtur një rol kyç, dukembajtur dhe vendin e drejtuesit tëzyrës së shtypit. Me një autoritet tëpadiskutueshëm, por edhe memodestinë që dallohet në mënyrëne përshkrimit të ngjarjeve, ai nëditarin e tij nuk e ndan veten ngaorganizatorët e tjerë: “Njëri pastjetrit ne i gjetëm bashkëluftëtarëttanë. Për të ruajtur sekretin upërpoqëm që ky grup të ishte sa mëi vogël në numër. Sa vetë na duhen?8; 10? Po, 10 vetë mjaftojnë. Seciliprej tyre është besnik. Secili prejtyre, po të vinte çasti vendimtar ishtenë gjendje të organizonte menjëherëmijëra vetë.”

Me aktivitetin e tij ai kontribuoinë shpëtimin e jetës së 32 mijë tëburgosurve. Interesante janëmomentet kur përshkruhet takimi itij me të burgosur në gjendje të

rënduar, ose që jetojnë çastet efundit dhe ai u jep kurajo e shpresëse liria nuk është e largët. Ali Kuçinë përshkrimet e tij sjell me njëvërtetësi rrënqethëse pamje dheskena makabre dhe mizore, tëtorturave çnjerëzore: “Vagonat qëtransportojnë të vdekurit mbushengjithmonë e më plot. Brenda këtyrevagonave si edhe në paradhomat ekrematoriumit është një skëterrë evërtetë. Mjekët nazistë shpeshurdhërojnë të transportohen për tëdjegur, jo vetëm të vdekurit, poredhe shumë që janë ende gjallë. Tëgjallët e të vdekurit palosen mbinjëri-tjetrin si stiva me dru.”

Libri ka dy aspekte tërëndësishme: rivlerësimin epersonalitetit të Ali Kuçit dhendërgjegjësimi për rrezikun enazizmit. Vetiu pasi përfundon sëlexuari këtë libër, të lind një pyetjee thjeshtë: A e vlen të merremi tanipas gati 70 vitesh, me kampet epërqëndrimit? Mund të japim sipërgjigje dy argumente të thjeshtë.Së pari, asnjëherë s’është vonë përtë hedhur dritë mbi figura historikeqë lartësojnë dinjitetin dhe emrin enjë populli të tërë, që atapërfaqësojnë. Së dyti, kujtojmëgazetarin e dëgjuar çekJulius Fuçik. Ai u arrestuanga nazistët dhe përfundoi ivarur në litar. Gjatë kohëssë burgimit ai shkroi nëfshehtësi, në letra cigareshnjë libër të tërë me mbresa,përshkrime e përsiatje, tëtitulluar “Reportazh me litarnë grykë”. Julius Fuçikështë autor i thirrjes sëfamshme antinaziste:“Njerëz, ju dua, qëndronivigjilentë”.

Vigjilentë? Tani nëshekullin e 21-të? Po. Jo mëlarg se para disa muajsh, nëkorrik të këtij viti, një i ri 32-vjeçar norvegjez vrau nëishullin e Utojës më tepër se70 të rinj nga vende të

ndryshme të botës që ishingrumbulluar në një shkollë vere. Njëmasakër e vërtetë që të kujtonkrimet naziste. Nazizmin dheHitlerin ta kujtojnë edhe idetë e tijraciste, fashiste, madje edheantishqiptare, të hedhura nëmanifestin prej 1500 faqesh. PorAnders Breivik kishte dhe fiksiminpër t’i ngjarë liderit të tij shpirtëroredhe në pamjen e jashtme, duke idhënë portretit të tij imazhin e racësariane. Në manifestin e tij aishkruan se “ka situata ku mizoriaështë e nevojshme” dhe se “ështëmë mirë për të vrarë shumë”. DheAnders Breivik nuk është një rast ivetëm. Ndaj libri “Ali Kuçi:fenomen gjenial i rezistencësantinaziste” shkruar nga GjelokMarko dhe botuar nga shtëpiabotuese “DIJA- Poradeci” ështëaktual. Ai mbetet një dokument irëndësishëm e me vlerë që lartësonfigurën e një shqiptari të madh nëhumanizmin e tij, Ali Kuçit. Eshtëmeritë e autorit Gj.Marko që i nxiturnga ndjenja e shqiptarizmit, pasi“takohet” për herë të parë meA.Kuçin në arkivat gjermane, mepunë këmbëngulëse rivlerëson njëshqiptar të shquar, që i bën ndervendit të vet.

-Shënime për librin “Ali Kuçi: fenomen gjenial i rezistencës antinaziste” shkruar nga Gjelok Marko

Ilir Buzali

Dhjetor 2012 7

Duke filluar nga 25 Nëntori, Dita Ndërkombëtare Kundër Dhunës ndaj Gruas,deri më 10 Dhjetor, Dita Ndërkombëtare e të Drejtave të Njeriut, njerëz dhe

organizata në të gjithë botën janë bashkë me mesazhe dhe aktivitete tëpërbashkëta, në mbrojtje të të drejtave të grave, si pjesë e të drejtave të

njeriut.

Shoqata “Unë, Gruaja” për 11 vjet rresht, është bërë pjesë e Fushatës dhe kakontribuar për sensibilizimin e komunitetit në rajonin Pogradec-Korçë për

dhunën sistematike që shkel dinjitetin dhe personalitetin e gruas, duke upërpjekur t’i bëjë bashkë të gjithë aktorët e individët e interesuar për t’i thënë

JO këtij krimi. Edhe këtë vit “Unë, Gruaja” do të organizojë një sërëaktivitetesh dhe në disa prej tyre do të bashkëpunojë me Zyrën për Barazi

Gjinore dhe kundër Dhunës ndaj Gruas në Bashkinë Pogradec, me mësues enxënës, me organizatat lokale të qytetit tonë, si dhe me individë të tjerë të

përkushtuar si në qytet ashtu edhe në zonat rurale.

Shoqata”Unë, Gruaja” ju fton të bëheni pjesë e Fushatës për t’i thënë ndaldhunës ndaj Gruas!

16 ditë aktivizëm

Një shoqëri ebarabartë nga pikpamjagjinore, është njëshoqëri e bazuar tekrespekti. Ajo është njëshoqëri, në të cilën grae burra kanë vlera tëbarabarta dhe shikohensi individë, jo si anëtarëtë njërit apo tjetrit seks.

Në një shoqëri të tillëgjithësecili, si burra dhegra arsimohen, punojnë,kujdesen për fëmijët dhesigurojnë jetesën.

Në një shoqëri tëbarabartë nga pikpamjagjinore, një burrë dhe njëgrua janë thjesht dyindividë, me shanse, tëdrejta dhe përgjegjësi tëbarabarta. Në njëshoqëri të tillë nuk kadhunim, nuk kakeqtrajtim, nuk kaabuzim.

Kjo fjongo lejla është simbol ipërpjekjeve të përbashkëta kundërdhunës ndaj gruas. Ne juinkurajojmë ta mbani këtë simbolnë shenjë solidariteti me ne.

Ne aspirojmë për një botëhumane, ku njerëzit, pavarësishtnga diversiteti dhe seksi, kanëmundësi të njëjta, janë njësoj të lirëtë vendosin për jetën e tyre.

Ne mbështesim njerëzit nëpërpjekjet që ata bëjnë për të fituardhe mbrojtur të drejtat e tyrenjerëzore.

Ne duam të jemi qytetarë të njëbote pa dhunë, të jetojmë në njëfamilje dhe shoqëri pa dhunë.

Dhuna është KRIM!Familje pa DHUNE - Shoqëri në

PAQE!

Dhjetor 20118 16 ditë aktivizëm

25 nëntor - 10 dhjetor, 2011Për të shqyrtuar më në thellësidisa nga struktura sociale, qënxisin dhe promovojnë dhunëndaj grave dhe vajzave, vitin ekaluar Qendra e Grave përLidership Global (CWGL) lançoinjë fushatë shumëvjeçare metemë: “Në kryqëzimet emilitarizmit dhe të dhunës ndajgrave”. Ndërkohë që ka shumëmënyra të ndryshme për tëpërcaktuar militarizimit,përkufizimi i punës tonë eparaqet militarizmi si një ideologjiqë krijon një kulturë të frikës dhembështet përdorimin e dhunës,agresionit, ose ndërhyrjetushtarake për zgjidhjen emosmarrëveshjeve dhe zbatimine interesave ekonomike dhepolitike. Militarizmi gjithashtuprivilegjon forma të caktuara tëdhunshme të mashkulloritetit, i cilishpesh ka pasoja të rënda përsigurinë e grave, të njerëzveburrave të cilët nuk përshtatenme këto role, dhe të shoqërisë sinjë e tërë. Ngjarjet e tanishmebotërore - duke përfshirë edhendërhyrjet ushtarake, sulmet ndajcivilëve që marrin pjesë nëndryshime politike, konfliktet evazhdueshme etj -ilustrojnë meshembull mënyrën e veçantë nëtë cilën militarizmit ndikon se sine i shohim fqinjët tanë, familjettona, jetën tonë publike dhenjerëz të tjerë në botë .Një aktiviste nga Mozambikushprehu shqetësimin e saj se nukmund të ketë “Paqe në Tokë,

ndërkohë që ka luftë në shtëpi.“Komentet e saj spikatën, dhe neshpresojmë se tema e këtij vitipërshkruan marrëdhënietkomplekse mes paqes në shtëpidhe në botë, dhe njeh shumëhapësira ku militarizmi ndikon nëjetën tonë. Prandaj, tema përvitin 2011 do të jetë:

Nga paqja në shtëpi, tekpaqja në botë!Le të sfidojmë militarizmindhe t'i japim fund Dhunësndaj Grave!Duke ndërtuar të dhënat embledhura nga pjesëmarrësitgjatë fushatës 2010, për këtë vit16 Ditët e fushatës do tëgjurmojë më tej në pesë çështjeqë janë identifikuar si prioritetepër ata që punojnë nëkryqëzimet e dhunës ndaj gravedhe militarizmi.Duke sjellë së bashku gratë,paqen dhe të drejtat e njeriut përtë sfiduar lëvizjet e militarizmit,për dekada me radhë, lëvizjet egrave, lëvizjet për të drejtat enjeriut, dhe lëvizjet paqësorekanë lobuar për përdorimin estrategjive paqësore për t’idhënë fund konfliktit dhe dhunësdhe për të arritur të drejtat egrave. Këto lëvizje sfidojnëstrukturat shoqërore që lejojnëdhunën dhe diskriminimin tëvazhdojë. Përderisa ne mund tëkemi qasje të ndryshme për tësjellë një botë më të drejtë,avokimit në të gjitha këto zonaështë i lidhur në vetvete me

sfidën për militarizmin dhe për tëvënë përpara një alternativëfeministe. Shoqëria civile luan njërol vendimtar në nxitjen për tëkuptuarit të sigurisë. Ka shumëmjete ndërkombëtare dhemekanizma që mund të nandihmojnë për të detyruarqeveritë tona të jenë përgjegjësepër mbrojtjen dhe respektimin etë drejtave (p.sh. Platformën ePekinit për Veprim, CEDAW, eDrejta NdërkombëtareHumanitare, Këshilli i tëDrejtave të Njeriut, Rezolutat eKëshillit të Sigurimit 1325, 1820,1888, 1889 , 1960 për Gruan,Paqen etj.)

Përhapja e armëve të vogladhe roli i tyre në dhunën nëfamilje: Dhuna në familje ështënjë realitet në çdo vend të botës.Kjo dhunë bëhet edhe më errezikshme kur armët janë tëpranishme në shtëpi, pasi atomund të përdoren për tëkërcënuar, plagosur apo vrarëgra dhe fëmijë. Sipas RrjetitNdërkombëtar të Veprimit përArmët e Vogla (IANSA) gratëkanë tri herë më shumë gjasa tëvdesin në mënyrë të dhunshmenë qoftë se ka një armë nështëpi. Armët e vogla janëgjithashtu një nga shkaqetkryesore të viktimave civile nëkonfliktet moderne. Jo vetëm qëarmët e vogla lehtësojnë dhunënndaj grave, por për shkak tëshoqërimit të tyre me dhunënmashkullore, ato shpesh sjellin

dhunë në vetvete. Pamarrë parasysh kontekstin-konflikt apo paqe,prania e armëve pa dallimka të njëjtin efekt: Mëshumë armë do të thotërrezik më shumë përgratë. Rrjedhimisht, këtëvit ne do të shikojmëtregëtinë e armëve dhekeqpërdorimin e armëvetë vogla.

Dhuna seksuale nëdhe pas konfliktit:Përdhunimi është përdorurshpesh si një taktikë luftepër të drejtuar frikën dhepër të fyer apo ndëshkuargratë dhe komunitetet e

tyre. Dhuna seksuale në konfliktdhe situata pas konflikteve ështëpërdorur për të përforcuarhierarkitë gjinore dhe politike.Ndërsa ka pasur më shumëvëmendje për këtë krim në vitet efundit, dhuna seksuale mbetet njëpengesë e madhe për sigurinë egrave dhe ri-integrimin, pasi efektete saj janë shkatëruese si fizikisht,psikologjikisht dhe nga anashoqërore.

Dhuna politike kundër grave,përfshirë dhunën ezgjedhjeve: Përdorimi i dhunëspër të arritur qëllimet politike, kaimplikime të veçanta gjinore.Nga dhuna elektorale zgjedhoreqë synon femrat me dhunën engacmimit seksual tëprotestueseve femra dhekandidateve politike, tregonhapur shkelje të të drejtavenjerëzore të grave . Edhe kurgratë luajnë role të rëndësishmenë revolucionet paqësore, mundtë përjashtohen nga rolet politikenë qeverinë e re. Qeveritë qëpërdorin forcën kundër civilëvetë tyre, pezullojnë sundimin eligjit në një periudhë të“jashtëzakonshme” apo përdorinligjeve të “anti-terrorizmit” për tështypur lëvizjet pro-demokracisë, ose për të heshturmbrojtësit e të drejtave të njeriute të punësojnë militantistë tëideologjive që përpiqen t'ipërmbahen dhunës si masë"sigurie”.

Dhunë seksuale dhe gjinoretë kryera nga agjentët eshtetit, veçanërisht të policisëapo të ushtrisë: Edhe në vendeku nuk ka konflikte të njohura,ndodh dhunë ushtarake kundërcivilëve nga ana e personelit meuniformë. Militarizmi ka tendencëtë privilegjojë një formë tëveçantë të mashkulloritetitagresiv dhe dhuna seksuale ështënjë mjet që mund të përdoret përtë kërkuar pushtet mbi të tjerët.Individët në pozitat e autoritetitmund të besojnë se ata mund tëkryejnë krime pa u ndëshkuardhe kjo është ilustruar ngashkalla e lartë e dhunës seksualenë ushtri, kërcënime nga policia

Dhjetor 2012 925 nëntor - 10 dhjetor, 2011

Nëse viktimat e dhunës në familje kanë vetëbesim të ulët, kjo mund t'i bëjë ata të qëndrojnë në një marrëdhënie abuzive.

Në shumë raste, vetë-respekti dhe dhuna nëfamilje shkojnë dorë për dore. Vetëvlerësimi iulët mund të jetë shkaktuar nga një sërëfaktorësh, dhe mund të jetë një çështje seriozepër gratë (dhe meshkuj) të cilët janë viktima tëdhunës në familje.

Në kundërshtim me atë që shumë besojnë,dhuna në familje nuk ka të bëjë vetëm me dhunënfizike. Ajo gjithashtu mund të përfshijë abuziminseksual, abuzimin emocional, abuzimin financiar,dhe lëndimet. Në thelb, autorë të dhunës nëfamilje gjithmonë ndjejnë se duhet të jenë nëkontrollin e viktimave të tyre.

Nëse viktimat e dhunës në familje kanëvetëbesim të ulët, kjo mund t'i bëjë ata tëqëndrojnë në një marrëdhënie abuzive. Kjo mundtë çojë në dëmtime serioze dhe madje edhevdekje.

Maria Phelps, një e mbijetuar nga dhunabrutale në familje dhe anëtare e një lëvizjekundër dhunës në familje, vë në dukje:Vetëm vetë-respekti nuk mund të luftojë dhunënnë familje. Një grua me vetëbesim të lartë mundtë preket nga dhuna në familje, por mendoj segruaja me vetë-vlerësim të mirë do të jetë më egatshme për të lënë një marrëdhënie ku kaabuzim dhe kjo është gjë e rëndësishme.

Gratë me vetëbesim të ulët mendojnë se nukmund të bëjnë më mirë se situata në të cilën atojanë, kjo i bën ato më pak të bindura të largohense sa një grua që ka vetëbesim të lartë dhe mundtë qëndrojë vetëm. Autorë të dhunës në familjekanë tendencë të kënë pre gra që kanëvetëbesim të ulët, kuptojnë se viktima ka nevojëpër të pa marrë parasysh se çfarë bëjnë ata.Për shkak të lidhjes të vetë-respektit dhe dhunësnë familje, është e rëndësishme t’i mësojmëfëmijët për vetë-respekt.

Sipas Overcoming.co.uk, një faqe internetiqë fokusohet në çështjet e shëndetit mendor,“Përvojat e rëndësishme që ndihmojë për tëformuar vetë-besimin tonë shpesh (edhe pse jogjithmonë) ndodhin në fillim të jetës.” Prandajështë thelbësore që tek fëmijët të futet Konceptii Vetë-respekt në moshë të re. Me qëllim për tëndihmuar në parandalimin e dhunës në familjenë brezat e ardhshëm, fëmijët duhet të kuptojnëse çfarë janë ndjenjat e shëndetshme dhe tëmësojnë mënyra pozitive për t’u ndjerë më mirë

për gratë të cilat raportojnë raste të dhunësapo sulmit, shkeljet e kryera nga forcatpaqeruajtëse, dhe dhuna kundër grave qëjetojnë dhe punojnë rreth bazave ushtarake.Gjatë viteve të ardhshme, CWGL do tëpunojë për të mbështetur zhvillimin ekoordinimeve, të një kritike globale,feministe e militarizmit dhe të dhunës tëpërhershme. Fushata e vitit 2011 është njëmundësi për reflektim dhe biseda në lidhjeme çfarë mund të bëjnë lëvizjet globale të tëdrejtave të grave për të sfiduar strukturat qëlejojnë dhunën ndaj grave, për të vazhduarnë të gjitha nivelet, nga lokale në globale. Ajoështë gjithashtu një kohë vendimtare për tëarritur të përfshijë më shumë burra, djem,bazuar në besim dhe liderë tradicionalë, dhepartnerë të tjerë të rëndësishëm në këtë punëdrejt ndërtimit të një bote më të drejtë dhepaqësore. Ndërsa është diskutuar shpeshmilitarizmi në kuptimin e situatave tëkonfliktit, kjo temë fushate kërkon tëzgjerojë të kuptuarit tonë të militarizmit i cilindikon në shumë mënyra në jetën tonë tëpërditshme. Një aspekt i rëndësishëm ifushatës 16 Ditët përfshin dëgjimin ehistorive të grave në mbarë botën dukeqëndruar në solidaritet me njëri-tjetrin, porajo gjithashtu thekson rëndësinë e punës nënivel lokal për të transformuar mendimet edhunshme apo militante. Duke u fokusuar nëatë se si “paqja në shtëpi” shtrihet jashtë dheka të bëjë me “paqen në botë,” ne shohim sesi vlerat e padhunshme mund të ndikojnë nëqëndrimet e miqve, familjeve, komuniteteve,qeverive dhe aktorëve e tjerë.Si gjithmonë, CWGL inkurajon aktivistët përtë shfrytëzuar 16 ditë të Fushatës tëpërqëndrohen në çështjet që janë më tërëndësishme për kontekstin e tyre lokale. Nëtë njëjtën kohë, ne gjithashtu shpresojmë qëju do të gjeni mënyra për të lidhur me temënndërkombëtare dhe do të punoni nësolidaritet me aktivistët e tjerë nëpër botë.16 ditët e aktivizimit kundër Dhunës Gjinoreështë një fushatë ndërkombëtare me origjinënga Instituti Global i Grave për Lidership isponsorizuar nga Qëndra për LidershipGlobal i Grave (CWGL) në RutgersUniversity në vitin 1991. Janë zgjedhur datat25 nëntor, Dita Ndërkombëtare KundërDhunës ndaj Grave dhe 10 Dhjetor, DitaNdërkombëtare të Drejtat e Njeriut, nëmënyrë që simbolikisht të bëjnë lidhjenndërmjet dhunës ndaj grave dhe të drejtavetë njeriut dhe për të theksuar se dhuna e tillëështë një shkelje e të drejtave të njeriut.

për veten e tyre. Alexis A. Moore, themeluesi i“Të mbijetuarit në veprim”, vëren:

Femrat nuk largohen për shkak të frikës dhevetë-respektit. Shumica e grave, nëse i pyet tëthonë të vërtetën, janë të frikësuara. Kjo ështënjë çështje vetë-respekti kryesisht e përbërë ngafrika se ato nuk mund të bëjnë pa qëllimet etyre.

Dhunuesit janë shumë të vetëdijshëm për këtëdhe e përdorin atë në avantazhin e tyre. Nësenjë dhunues mendon se partneri i tij ka të drejtëtë largohet, ai do të mundohet ta bindë viktimënse ai në fakt e bën nga dashuria për të, më pasi rrëmben diçka për ta kontrolluar dhe dominuaratë. Diçka që mund të jetë e drejta e viktimëspër të holla ose privatësi, ose ndonjë të drejtëtjetër. Ai mund t’i thotë viktimës se ajo nukkrahasohet me të, duke shkaktuar tek viktimamungesë mbrojtjeje dhe frikë. Edhe në qoftë senjë viktimë duket sikur nuk ka asgjë tjetër për tëhumbur, një dhunues ende mund gjejë diçka përta kontrolluar dhe që zakonisht ka një ndikim tërëndësishëm tek viktima, duke bërë që ajo tëqëndrojë me abuzuesin e saj edhe për pak kohë.Gratë që kanë të bëjnë me dhunën në familjeduhet të mbajnë mend se ato nuk janë vetëm.Miqtë dhe familjarët e viktimave duhet t’isigurojë që ato të mund të dalin nga situata dhetë kenë një jetë normale. Viktimat kanë nevojëpër mbështetje që të mnd të jetojnë një jetë padhunë.

Phelps, e cila ishte goditur për vite nga burrii saj – një mësues dhe një ushtrues i artevemarciale - e di sa e vështirë është për t’u larguar.Megjithatë, ajo ka një përgjigje për viktimat edhunës në familje që duan të dinë çfarë duhet tëbëjnë:

E vetmja përgjigje për këtë pyetje është tëvraposh. Kjo nuk është zgjidhja e drejtë për tëqëndruar në një marrëdhënie abuzive. Njëviktimë e dhunës në familje duhet të formojë njëplan të sigurisë dhe të dalë nga situata në rastine parë që të mundë.

Çdo viktimë e dhunës në familje duhet tëmbajë mend se nuk ka rëndësi sa të vogël dhetë pambrojtur ju bën dhunuesi juaj të ndiheni. Jukeni vlera dhe meritoni të trajtoheni me respektdhe dinjitet ... ashtu si gjithë të tjerët.

Vetë-respekti dhe dhuna në familje

Dhjetor 201110 Njoftime

Me këtë projekt shoqata Unë,Gruaja (UG) synon tëndërgjegjësojë komunitetin se dhunanë familje është një shkelje e tëdrejtave të njeriut dhe të forcojëpërpjekjet e individëve dhekomunitetit për të ndihmuar viktimate dhunës në familje. Gjithashtu ajosynon të rrisë ndërgjegjësimin përdhunën në familje dhe ligjin që embron gruan nga dhuna në familje.Për të realizuar këtë synim, shumëaktivitete ndërgjegjësuese nëbashkëpunim me aktorë të tjerëlokalë, do të zhvillohen gjatëfushatës Ndërkombëtare16 DitëAktivizëm Kundër DhunësGjinore1.

Nëpërmjet këtij projekti ne do tëpërdorim grupin e Task Forcës2 icili është trajnuar mbi këshilliminnëpërmjet projektit “Duna në familjendalon këtu” të financuar ngaPeace Corp. Do të përzgjidhenpersonat më aktivë të këtij grupi dhedo të angazhohen në organizimin eaktiviteteve dhe workshopeve.

Gjatë fushatës do të organizohetnjë konkurs në zhanre të ndryshmesi: Ese, pikturë, fotografi, video,poezi etj. Ky konkurs do të jetë ihapur për të gjithë komunitetin dhepjesëmarrësit mund të konkurojnënë të. Punimet më të mira do tëbotohen në formën e një libri dhedo të shpërndahen ndërmjet targetgrupit. Do të perzgjidhen dhjetëpunimet më të mira dhe fituesit dotë shpërblehen me një çertifikatëdhe një pagesë simbolike.Nëpërmjet këtij aktiviteti, nesynojmë të nxitisim tek të rinjtë

ndjenjën e barazisë gjinore dhe t’jujapë mundësi atyre të reflektojnë përkëtë çështje. Qëllimi i këtij aktivitetiështë rritja e ndergjegjesimit rrethdhunës gjinore si një çështje e tëdrejtave njerezore në nivel lokal,kombëtar, rajonal dhendërkombëtar.

Ky projekt do të aktivizojë gradhe vajza të cilat janë trajnuar dheedukuar për çështjet e gruas dhedhunën në familje si dhe tëorganizojnë takime në shkolla,universitetin Fan Noli në Korçë dhePogradec si dhe në komunitet. Neduam t’u japim mundësi këtyreindividëve të trajnuar të tregojnëaftësitë e tyre dhe të praktikojnënjohuritë që kanë marrë gjatëtrajnimeve të projektit “Dhuna nëfamilje ndalon këtu”. Këta personado të angazhohen për të realizuartakime me komunitetin, takimenëpër shkolla dhe universitete.Shumë aktivitete do të organizohengjatë fushatës ndërkombëtare 16dite aktivizëm kundër dhunësgjinore.

Gjatë kësaj fushate do tërealizohen takime mebashkëpunëtorët dhe me të gjithëaktorët që punojnë për çështjet ebarazisë gjinore dhe dhunës nëfamilje. Do të angazhohenvullnetarë, pika kontakti, mësues,nxënës në shpërndarjen ematerialeve publicitare, në ngjitjene posterave si dhe në organizimin etakimeve me komunitetin. Njëvëmendje të veçantë do të ketë dhepubliciteti/fushata mediatike që dotë zhvillohet gjatë këtyre ditëve. Tëgjitha materialet publicitare që do të

krijohen do të hidhen në faqenzyrtare të website, në faqen efacebook-ut të UG si dhe në faqenzyrtare të organizatës Center forWomen’s Global Leadership-16days of activism (http://16dayscwgl.rutgers.edu/campaign-calendar), si dhe në faqenndërkombëtarë të website Say No-UNiTE! http://www.saynotoviolence.org/say-no-around-world). Po ashtu do tëbotohen njoftime në gazetën lokalesi dhe në televizionet lokale. Për tëpërmbyllur fushatën 16 ditëaktivizëm, stafi i UG do tëorganizojë një aktivitet përmbyllës,ku do të jenë të ftuar të gjithëpersonat e përfshirë në projekt, tëgjithë bashkëpunëtorët si edhefituesit e konkursit.

Nevoja për këtë projekt lindi ngaballafaqimi me realitetin nëshoqërinë tonë. Shqipëria është njëshoqëri patriarkale. Gratë nuk injohin të drejtat e tyre në shoqëri.Gratë nuk dinë të përfititojnë ngaligji dhe të mbrojnë të drejtat e tyrenëpërmjet tij. Ata ose ato qëpësojnë dhunë në familje, mund tëndihen të frikësuar, të pasigurt e tëinatosur. Dhuna në familje shkaktonfrikë dhe ul vetëvlerësimin që njeriuka për veten. Viktimat mund tëfajësojnë veten dhe të mendojnë seështë faji i tyre. Shpesh gratë nukkërkojnë ndihmë, sepse u vjen turptë flasin për atë që po ju ndodh.Viktimat mund të mos jenë nëgjendje të bëjnë asgjë tëparalizohen nga frika. Nganjëherëviktimat nuk flasin, sepseshpresojnë që dhuna do ndalojë.

Shumë kanë frikë se po të ikinabuzuesi i tyre do të përpiqet t'i gjejëdhe do t'i dëmtojë më keq. Shumëshqetësohen se do të humbasinkujdestarinë e fëmijëve apo edhenuk do t'i shohin më fëmijët e tyre.Një tjetër realitet që shohim nëzonën tonë duke ju referuarraporteve të regjistruara nga DataCollection System rezulton sedhuna kundër gruas ende vazhdontë jetë një fenomen i zakonshëm përshoqërinë tonë.

Nëpërmjet këtij projekti nesynojmë të informojmë komunitëtinmbi ligjin nr. 9669 “Për masat nëmarrëdhëniet familiare” dhe ligjinnr. 9670 “Për barazinë gjinore” dheta bëjmë atë sa më sensitiv ndajkëtij fenomeni shoqëror.

1 16 Ditët e Aktivizmit kundër DhunësGjinore është një fushatëndërkombëtare me origjinë ngaInstituti i parë Global i Grave nëLidership. “16 Ditët e Aktivizmit” ështëbërë një aktivitet i vazhdueshëm përUG, që nga viti 2009. Me këtë projektUG, do të përfshijë vullnetarë dhe tërinjtë e shkollave të mesme dhe fillore,për të organizuar aktivitete përfushatën.

2 Nëpërmjet granteve SPA (SmallProject Assistance) financuar ngaPeace Corp, UG ka kryer 12 seamcatrainimi gjatë muajve Nëntor 2010 - Prill2011. Target grupi ishin 30 gra të rejaqë kishin mbaruar studimet nëshkencat shoqërore. Ato morënnjohuri mbi këshillimin emocional tëviktimave të dhunës, si dhe kanë qenëtë përfshirë si vullnetarë në aktivitetettona. Ne e quajmë këtë grup Task Force.Aktualisht 15 personat më aktive, dukepërfshirë dhe personat e kontaktit,mbështetjen e projektit "Forcimi iofrimit të shërbimeve për të mbijetuarite dhunës gjinore në Shqipëri” imbështetur nga Fondacioni SOROS,janë duke ofruar këshillim në telefon sidhe organizojnë takime mekomunitetin. Ky grup do të vazhdojëtë punojë me UG dhe do të organizojëaktivitetet e parashikuara në këtëprojekt.

Fushata vazhdonProjekti: HAPËSIRË PA DHUNË

NjoftimShoqata “Unë, Gruaja” me mbështetjen e Korpusit të

Paqes shpall konkursin me titull: “Nga paqja në shtëpi, tekpaqja në botë- T’i japim fund dhunës ndaj gruas”.Pjesëmarrësit janë të ftuar të shprehin idetë e tyre në këtozhanre: ese, pikturë, video, fotografi, etj. Punimet tuajamund t’i sillni në adresën: Shoqata Unë, Gruaja, Rr. RreshitÇollaku, Lgj.1 ose me email: une_gruaja@yahoo.com ose nëfacebook.

Çmimet për 10 krijimet më të mira do të shpallen në datën8 Mars në TV Sot7, Gazetën Nositi dhe faqen e facebook-ut tëshoqatës.

Ceremonia e përmbylljes do të zhvillohet më 23 Prill,Ditën Botërore të Librit.

Fituesit do të marrin dhuratë një set me libra dhe njëshpërblim monetar. Ftojmë biznese nga rajoniynë, individë apo institucione të ndryshme tëkontribojnë me sponsorizime për zhvillimin ekëtij konkursi.

Për më shumë informacion, të interesuaritmund të kontaktojnë në tel. 222140

Ejani me krijimet tuaja deri në fund tëshkurtit, s’ka kufizim moshe dhe gjinie!

Ju kujtojmë se Shkurti ka 29 ditë!

Jeni të mirëpritur,

Shoqata Unë, Gruaja

Pogradec

Dhjetor 2012 11Dhuna në familje

Nëseabuzoheninështëpi…................Nuk jenivetëm!

Nëse goditeni apo lëndoheni nga bashkëshorti apo i dashuri juaj kontaktoni shoqatën “Unë, Gruaja”.Ajo ju ofron gjithë informacionin për dhunën në familje.

NjoftimNëse jeni duke përjetuar një situatë të dhunës në familje, tani ligji ju ndihmon!

Telefono 22 21 40Këshillim për gratë e vajzat! Ofrojmë mbështetje emocionale!

Ju informojmë për ligjin "Masa kundër dhunës në marrëdhëniet familjare".Nga e hëna në të premte, ora 9.30-16.00 Shoqata "Unë, Gruaja", Pogradec

Miliona femra në botëpërjetojnë dhunë në familjeashtu si edhe ju. Edhe psezakonisht është i fshehur, ky llojabuzimi është i zakonshëm dheprek njerëz të niveleve tëndryshme shoqërore si psh:mësues, njerëz të famshëm,bankierë, marangozë, shoferëautobuzi.

Asnjë gjë që ju thoni apobëni nuk është arsye qëbashkëshorti apo i dashuri juajtë ushtrojë dhunë drejt jush dheështë e pamundur për ju që tapengoni këtë dhunë duke u bërëgruaja apo e dashura perfekte.Disa burra mendojnë sepërdorimi i dhunës ështëmënyra më e mirë për t’ izgjidhur problemet dhe ështëmirë të godasësh një grua. Poraskush nuk ka të drejtë t’julëndojë fizikisht. Kjo lloj sjelljeështë kundër ligjit.

Dhuna në familje nukeleminohet vetë. Tenton tëbëhet më keq me kalimin ekohës dhe gjithmonë është edëmshme për fëmijët.

Fol me një mik ose besojidikujt atë që po ndodh. Atamund të jenë një burim i mirëmbështetjeje.

Kontaktoni me programin tuajlokal të dhunës në familje përtë mësuar rreth ligjeve dheresurseve ekzistuese lokale, sipsh: strehëzat, qendrat ekëshillimit për gratë, asistencëligjore për gratë, para se të keninevojë për to. Ata mund t’ju

ndihmojnë të planifikoni mënyrapër të qenë të sigurta.

Kërkojini mjekut të familjesose një miku të bëjë foto tëlëndimeve si psh: (shenja tëgoditjeve, gërvishtjet, sytë enxira, etj.) dhe sigurohuni që poi vendosin së bashku me tëdhënat mjekësore, ose në njëvend të sigurtë me përshkrimine asaj që ka ndodhur. Kyinformacion do t’ua bëjë më tëlehtë nëse vendosni të kërkonimbrojtje ligjore në të ardhmen,siç janë marrja e Urdhrit tëMbrojtjes, masa penaledetyruese, marrjen e mbrojtjessë fëmijëve nëse keni nevojë tabëni këtë.

Caktoni sinjal me komshinjtëqë të mund të kuptojnëkur keni nevojë siç mundtë jetë, ndezja e një dritegjatë ditës ose mbyllja enjë grile, etj.

Mbani disa paramënjanë në një vend tëfshehtë që të mund t’ipërdorni në rastemergjence, ose nëqoftë se vendosni tëlargoheni, sigurohuni qëtë keni disa monedha qëtë mund të bënitelefonata nga telefonapublikë nëse keninevojë. Ju gjithashtumund të paketoni disarroba të përditshme dheobjekte të kujdesitpersonal, dhe një set mesyze ose dokumentaligjore të rëndësishme

për vete dhe për fëmijët, tëkërkoni një komshi ose një mikt’i marrë ato bashkë me një setçelësash ekstra në qoftë se dot’ju duhet të largoheni meshpejtësi.

Telefono (83) 22 21 40 nëqoftë se je në rrezik ose keninevojë për ndihmë.

Në qoftë se vendosni tëlargoheni merrni dokumentet erëndësishme me vete, si psh:certifikatën e lindjes,pasaportën, dokumentet esigurimit shëndetësor, foto,lejen e drejtimit të automjetit,të dhëna të tjera, bllok çeqesh,dokumente të ndihmësekonomike për ju dhe fëmijëttuaj.

NUK

kajustifikimpër

dhunën nëfamilje!

Dhjetor 201112 Shoqata "Unë, Gruaja"

Dhjetor 2012 13Ekspozita

Oligeri, i lirë në shpirt dhe në mendje, vazhdon të krijojë

Jemi mësuar të dëgjojmë përhistori suksesi të shqiptarëve tëdiasporës në fusha të ndryshme,por në mënyrë të veçantë nëbiznes, e kur shikon një shqiptarqë hap një ekspozitë pikturemenjëherë kënaqësia është edyfishtë.

I riu shqiptar quhet OligerMerko dhe vjen nga qyteti iPogradecit. Në Pogradec kambaruar shkollën e mesme dhe kaemigruar bashkë me familjen nëAmerikë për një jetë më të mirëdhe me më shumë mundësi. Kastudiuar për violinçelo dhe e kapasur shumë për zemër muzikën,por thirrja e lartë apo pasioni ivërtetë i tij është piktura.

Punimet e tij janë në vaj dhepastel, ku spikasin portretet,pejzazhet, natyra e qetë... Nëpunimet e tij dallohen portretemiqsh, njerëz të familjes dhepejzazhe të natyrës nga vendlindjae tij. Ka mbi 70 piktura ku bie nësy e gjyshja, e ëma, vetëvetja,shtëpia e fëmijërisë në Pogradec,liqeni, festa e rrushit njëkarekteristikë e Pogradecit.

Të gjitha punimet janë krijuarnë burg, ku ai vuan një dënim prejvitesh, dhe vazhdon betejën përdrejtësi. Piktura është rruga e tij ejetës së re dhe disa nga punimet etij janë në reflektim me realitetin e

jetës. Këto punime të bukura qëpasqyrojnë shumë pasion dhedashuri, vërtetojnë se artisti ështëgjithmonë i lirë pavarësisht se kundodhet. Fuqia e mendimit dhe eimagjinatës së tij e derdhur nëpikturë nuk ngujohet në asnjëmoment. I lirë në shpirt dhe nëmendje ai vazhdon të krijojë.

Punimet e tij janë shumë tëkëndshme dhe të japin një afrimitettë madh. Në çdo pikturë kaemocion dhe një histori. Puna eOligerit është si një ngjarje nëvazhdim apo një roman që çdopikturë tregon një kapitull. Shumëlehtë dallohet influenca e liqenit tëPogradecit, veçanërisht bregu iliqenit.

Në vitin 2010 ka marrë çmimine parë në konkursin e universitetittë Detroitit me pikturën e tij‘Evening Bathers”. Oligeri vjen nganjë familje artistësh. E gjithë familjaështë marrë me muzikë dhe nëmënyrë të veçantë i ati, Dani. Aika mbaruar Akademine e Artevetë Bukura në Tiranë dhe ka qenëudhëheqës e pjesëmarrës nëshumë aktivitete kulturore, gjë qëka influencuar shpirtin artistik tek ibiri.

Komuniteti Shqiptar nëMassachusetts është po aq i vjetërsa vetë shteti shqiptar dhe është njëndër diasporat e përparuarashqiptare në fushat e ndryshme të

jetës. Me këtë ekspozitë piktoriOliger Merko hap një rrugë përartistët dhe të apasionuarit pas artittë pikturës. Ai guxon dhe provonqë një komunitet ka arritur në njëshkallë më të zhvilluar kur anëtarëte tij merren me art. Hap një rrugëtjetër për adoleshentët ekomunitetit që janë të talentuar dheëndërrojnë artin. Me këtëekspozitë që e ka titulluar “Rrugae jetës”, ai hap një dritë jeshile përbrezat e rinj në fushën e artit përkomunitetin shqiptar në Worcesterdhe Massachusetts.

Ekspozita do jetë e hapur për

Worcester, Massachusetts. Një 29 vjeçar shqiptar ka hapurekspozitën e parë vetjake në pikturë. Kjo ekspozitë nuk është vetëme para e tij, por e para e këtij lloji nga një shqiptar, në këtë qytet qëka një kumunitet të madh shqiptarësh.

dy javë, dhe do të shoqërohet menjë mbrëmje gala më datën 28dhjetor, ku pritet të marrin pjesëanëtarë të komunitetit shqiptar, tëpushtetit lokal dhe artistë të qytetit.Pikturat e tij janë joshëse, tëkëndshme dhe ngacmuese.Ngjyrat janë të bollshme dhe tëdashura.

Duke shpresuar që rruga e jetëssë tij të jetë e gjatë dhe me plotpiktura të suksesshme, i urojmëpiktorit të ri rrugë të mbarë, në artine tij të bukur të pikturës!

ARDIAN PREÇI

Rruga e jetës

Dhjetor 201114 Këshillat e mjekut

Laringiti akut

NJË SHËNDET dhe imunitet i mirë do të ishte një garanci për të mos u sëmurur lehtë nga kjo sëmundje

Të gjithëve, besoj, na kaqëlluar të kemi kaluar një ngjirjetë zërit. E kjo gjëndje do tëidentifikohet si pezmatimi i laringut,ose në gjuhën mjekësore silaringiti.

Duke iu referuar të dhënaveklinike vërejmë se laringiti ështënjë sëmundje, por dhe njëkomplikacion i sëmundjeve tëtjera, relativisht i shpeshtë, madjemë i shpeshtë në stinët e ftohta tëvitit dhe me luhatje të forta e tëshpejta të temperaturave. Në këtëkontekst bëhet fjalë për laringitinakut i cili shkaktohet nga ftohja eorganit të të folurit, nga viruset kuhera herës mbivendosen edheinfeksione bakteriale tëshkaktuara kryesisht ngapneumokoku, hemofilus influence,etj.

Në fakt egzistojnë edhelaringite të tjera si ai i shkaktuarnga tejlodhja e kordave të zërit,nga alergjitë e ndryshme dhe ngasëmundje të tjera por dhe sikomplikacion i rinitit, sinuzititfaringitit etj. Por për momentindhe për stinën që po kalojmëështë me interes të ndalem teklaringiti akut. Pra laringiti akutmund të shkaktohet si rezultat ipezmatimit të laringut prejviruseve gripale dhe paragripale,por edhe si pasojë ekomplikacionit të tyre për shkaktë mbivendosjes së një infeksjonitjetër bakterial. Në këto raste nga

ana klinike fyti konstatohet ipërskuqur, kordat vokale po ashtutë skuqura, të enjtura, e qëqëndrojnë larg njëra tjetrës. Përpasojë kordat vokale e humbinelasticitetin e tyre dhe një pjesë eajrit del lirshëm dhe pa realizuarfunksjonin e saj, krijimin e tigullit.Kjo gjendje e ka shfaqjen e saj mengjirje të zërit, lodhje tej mase gjatëtë folurit, tharje të fytit, kollë tëngjirur, (kollë lehëse), e deri nëzhdukje pothuajse të plotë të zërit.Nga ana tjetër mund të kemi edheprezencën e temperaturës që mundtë variojë sipas gravitetit të gjendjessë sëmundëshmërisë dhe njëgjendje të përgjithshme tëkomprometuar. Të gjitha këtosimtoma janë shumë shqetësuesepër një adult, por mendoni çfarëndodh me fëmijët që hapësirënlaringeale e kanë disa herë më tëvogël, bllokimi total mund tëndodhë nga çasti në çast.

Përsa i përket mjekimit tëlaringitit akut, atë do ta vendosëmjeku i familjes. Për këtë arsye jurekomandoj që me të konstatuarshenjat fillestare të tij menjëherë tëdrejtoheni për ndihmë mjekësore etë mos e lini sëmundjen të thellohetpasi do të jetë më vështirë për t'ushëruar. Gjithësesi mjekimikonsiston në dhënien e njëkortizoniku, në rast se laringiti ështëi pa komplikuar nga ndonjëinfeksion tjetër. Më të përdorshmitnë këto raste është ultrakorteni ose

prednizoloni, (me injeksjon), përtë paktën për tri ditë. Në rast sekemi edhe mbivendosje të njëinfeksioni tjetër, përveçkortizonikëve është e nevojshmeedhe përdorimi i një antibiotiku, qënga eksperienca klinike ato tëgrupit të ceporines kanë rezultuarmë të efektshme. Për asnjë arësyenuk duhet lënë pas dore dheaplikimi i avujve për inhalacion memedikamente shkencore apopopullore, si dhe përdorimi ilëngjeve të ngrohta, (e theksoj tëngrohta e jo të nxehta).

Natyrisht qëndrimi në shtëpi nëregjim shtrati, duke evituar kështuajrin e ftohtë e të lagësht tëmëngjesit do të ishte një masëtjetër për një shërim sa më tëshpejtë. Parandalimi i laringitit akutnuk ndryshon shumë nga ai isëmundjeve të tjera të rrugëve tësipërme të frymëmarrjes që i kamshtjelluar në artikuj të tjerë.Paraprakisht një shëndet dheimunitet i mirë do të ishte njëgaranci për të mos u sëmurur lehtënga kjo sëmundje. Pra kalitja fizikenë natyrë, me ajrin e pastër ujin efreskët dhe konsumimi i ushqimevebio, do t’ju mbante largsëmundjeve të aparatit tëfrymëmaries e për pasojë edhendaj laringitit akut. Gjithashtu ështëe nevojshme të jeni tëvëmendshëm në veshjet tëpërshtatshme në stinët me

ndryshime të forta dhe të shpeshtatë temperaturave dhe meprezencën e tepërt të lagështisë.Përdorimi i shallit apo i një shamiepërpara hundës e gojës në kohëme mjegull është gjithmonë ekëshillueshme. Në këto stinë janëtë shpeshta rastet me grip, kështuqë lipset të zbatoni të gjitharregullat e përcaktuara përmbrojtjen kundër gripit për tëevituar mundësinë e komplikimit tëtij me laringitin.

Një kujdes akoma më të madhduhet të tregojnë në këtë kohëpersonat që vuajnë me sëmundjete tjera të aparatit të frymëmarrjes,me laringit kronik si dhe ata meimunitet të dobët. Së fundi do tëtheksoj edhe një herë se nësevëreni shenjat më të vogla e mëfillestare të laringitit drejtohunimenjëherë tek profesionistët për tëmarrë mjekimin dhe këshillat eduhura, për një shërim sa më tëshpejtë e që laringiti të mos mbetetkronik.

* Mjek p./f. AmbulancaLibonik - Korçë

Dr. Andrea Kocaqi*

Dhjetor 2012 15Kultura

Në kryet e saj kish thurur një kurorë me ato pak fije bari që la lufta pas dhe zjarri -poezi- Bodeler

Një Lutje

Engjëll shënd e verë, e diankthin ti, Turp, dënesje, e stërmundim-trishtimi, Netët plot me tmerr verbimhidhërimi Që zemrën t’a djegin sit’ishte qiri? Engjëll shënd e verë, ankthiç’ësht’ e di?

Engjëll gjith-mir’si, di ti ngatërbimi, Grushtet fort shtrënguar, lote përgjërim, Hakmarrja lëshon kushtriminpër zgjim, Trup e shpirt në një u haprrug’ si trimi? Engjëll dashamir, di ti ç’ësht’tërbimi?

Engjëll plot shëndet, di tiethet ç’janë, Murreve pafund t’azilit tëshplarë Burgaxhinj meitë që tërhiqenzvarrë, Një rreze kërkojn’, buza iurrënqethet Engjëll plot shëndet, di tiç’janë ethet?

Engjëll hirëplot, rrudha a keparë, Frikën-tmerr nga mplakja,atë zi mundimi Të lexosh në sy ankthsakrifikimi N’sytë pa të cilët nuk do rrojedot! Di ti rrudhat ç’janë, engjëllhirëplot?

Engjëll mirësie, gëzim endriçim, Davidi n’lëngim shëndet dokërkonte Nga ky trupi yt që magjilëshonte; Veç lutjen t’kërkoj, të vetminshërbim, Engjëll mirësie, gëzim endriçim!

Përktheu: Ilir Fico, piktor

Marjeta, ke shumë të drejtë, seme këtë të ftohtë ne justifikojmëata shokë që nuk erdhën, të cilëtdo të kishin dëshirë të madhe tëvinin, të ishin midis nesh. EdheLasgushin ne e bindnim me zor nëkësi të ftohtash ta shpjemë nëndonjë mbledhje. Se edhe ay ishtei moshuar. Unë do të kujtoj këtunjë takim me shkrimtarët grekë, meRita Bumi Papan dhe të shoqin esaj Niko Papas. Një pasdite mëvjen e më troket në derë aty ngaora 3 Llazar Siliqi. I thom të hyjnë shtëpi: -Jo, -thotë -se kam njëpunë me ngut, vetëm të më sjellëshnë orën 6 Lasgushin se ka ardhurRita Bumi Papa.

Vetëm emri i Llazar Siliqit kishabesim se do ta bindte Lasgushin,se kishte një respekt të veçantë për

Intervistë e dr. Misto Markos dhënë në 19 dhjetor 1988 me rastin e vëniessë emrit “Lasgush Poradeci” Pallatit të Kulturës së qytetit

të. Dhe vajta në shtëpi i thashëKostandinës, ta veshësh mirë e tabësh gati, në ora 6 pa njëçerek,Llazari do vij ne ty. Mirë, më tha,dakort në ora 6 pa një çerek. Vajtanë shtëpi dhe bashkë me të u nisëmpër në turizëm. Atje arritëm tamamnë orën 6 dhe ne shkalla na kishtedalë na priste Llazar Siliqi me dymiqtë e tij me Rita Bumi Papan,poeteshën e njohur të rezistencësgreke dhe Niko Papasin, edhe aynjë poet edhe një studiues i madh iletërsisë greke. Lasgushi, nja 4metro përpara se të arrinim atje, undal menjëherë në vend dhe recitoiashtu siç recitonte bukur aygreqisht.

“Në tokën e shkretuar tëPsaharasë, zbriti lavdia që tënumërojë trimat që ranë dëshmorë.

Në kryet e saj kish thurur njëkurorë me ato pak fije bari që lalufta pas dhe zjarri.”

Të dy miqtë u befasuan kaqshumë sa zbritën shkallët e muarnë qafë Lasgushin.

Të gjithë ato bisedat që bëmëme këta dy shkrimtarë mua mëkanë mbetur, më kanë lënëmbresa dhe nuk i harroj kurrë.Kaq kisha.

Intervista, fotografitë dhevizatimet iu dhanë gazetës “Nositi”,nga z. Budjon Xhelo.

TRASHËGIMI

Ju më lini të flas unë,T’u them fjalë vjershërije,Në bunacë a në furtunëTë këndoj siç më ka hije.

Hija ime nuk di dhunë,Di veç frymëzim lirije,Dhe di punë, punë, punë,Mund pa fund për art magjije.

Që të them nga ç’pata shkruarMe kuvënd të përvëluar:Ja! një iskër mjeshtërije,Ja! një iskër bukurije.

Dhe t’a shoh të pasqyruarVetëveten fije-fije,Fije-fije poezije,Që mban erë Shqipërije.

Dhjetor 201116

Enti Botues: "DIJA - Poradeci" -Pogradec

Adresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753

e-mail: afrovitig@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHOGazetarë: Ilir Buzali, Ketrina MitllariKorrespendente: Alda Isallari, Albana MaxhariLexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

ReklamaNjoftim

Mundësi për të rinjtë!Në kuadër të Projektit “Ndërgjegjësohu - Monitoro - Vepro”

financuar nga Ambasada AmerikaneJanë të ftuar të aplikojnë vajza dhe djem për të monitoruar Këshillin Bashkiak Pogradec.

Qëllimi i këtij projekti është të rrisë ndërgjegjësimin e komunitetit, shoqërisë civile,anëtarëve të këshilit bashkiak dhe medias për t’u bërë pjesëmarrës aktivë nëvendimmarrje.

Mund të sillni CV-të tuaja pranë shoqatës "Unë, Gruaja" në adresën Rr. Rreshit Çollaku.Pogradec; ose e-mail: une_gruaja@yahoo.com. Afati për dorëzimin e CV-ve është deri

më datë 20 dhjetor 2011.

Për më shumë informacion kontaktoni në numrin e telefonit 083 222- 140

Jeni të mirëpritur!

THIRRJE PËR ESERRETH TEMËS SË INTEGRIMIT EUROPIAN

EUROPA, JO EUROTOPIA:NJË FTESË PËR DEBAT

Instituti Shqiptar i Medias, me mbështetjen e Ambasadës sëMbretërisë së Bashkuar, fton gazetarët dhe opinionistët e mediasqë të marrin pjesë në debatin “Europa, jo Eurotopia,” duke paraqiturese rreth temës së integrimit europian të Shqipërisë. Duke qenëse viti 2012 do të jetë një vit vendimtar në rrugën e Shqipërisëdrejt BE, pjesëmarrësit janë të ftuar që të shprehin opinionet etyre rreth pyetjeve: “Ku jemi në procesin e integrimit europian?Pse jemi vonuar? Çfarë duhet bërë për ta përshpejtuar procesin?Cilat janë pengesat që duhet të kapërcejmë? Ku jemi në krahasimme fqinjët? Cilat janë perceptimet e publikut rreth integrimiteuropian? Cili është roli i shoqërisë civile në këtë proces?”

Pjesëmarrësit ftohen të paraqesin opinionet e tyre në ese jomë të gjata se 2000 fjalë. Esetë do të botohen fillimisht në njëportal/link të website-it të Institutit Shqiptar të Medias dhe më pas

do t’u jepen gazetave kryesore që mund t’i botojnë në përputhjeme politikat e tyre editoriale. Esetë mund të dërgohen duke filluarnga data 9 janar dhe duke përfunduar më 31 mars nëadresën:gimi@institutemedia.org

Pjesëmarrësit duhet të shënojnë në krye të esesë Emrin dheMbiemrin, si dhe një numër telefoni ku mund të kontaktohen nërast nevoje.

Esetë që do të botohen do të shpërblehen me një pagesë tëarsyeshme.

Instituti Shqiptar i Medias

Rruga Gjin Bue Shpata, Nr 8, Tiranë, Tel/Fax + 355 42 22 98 00

www.institutemedia.org