«Orestija»

Eshil-stvaralaštvo-Rođen je u Eleusini kod Atine, živeo u vreme demokratskog poleta u Atini nakon progona Pizistratovića, rodonačelnik tragedije, usavršio je dramsku tehniku-uvodi drugog glumca na scenu, umanjuje broj horskih partija,a povećava broj dijaloga, uvodi dramu od 3 celine(organsku trilogiju).

-Osnovni element Eshilove tragedije je vera da je sve ljudsko dešavanje vezano za božju pomoć. On motive za svoje tragedije uzima iz mitologije, iz priča o heojima i bogovima, ali za razliku od Homera, on bogove predstavlja kao oličenje pravde i mudrosti kojima čovek treba da teži. On u vremenu kada se sa pojavom demokratije razvijao čovekov individualizam teži tome da objasni narodu krupna pitanja o bogu i čoveku, državi i pojedincu, slobodi i sudbini, o čovekovom životu i njegovom smislu. Ljudsko postojanje Eshil shvata kao tragično-kod Homera je čovek prepušten svojim željama i strastima, a kod njega je čovek razapet između svojih strasti i načela države i društva koji ograničavaju ispoljavanje te strasti. Održavanje unutrašnje ravnoteže može se ostvarivati samo ako delanje čoveka usklađuje sa voljom bogova, jer u suprotnom mora doći do kažnjavanja za počinjeno, a samim tim i patnje čoveka-patnje u cilju saznavanja granica, samoočišćenja od samovolje i nasilništva. Patnja predstavlja zakon života i sredstvo spasenja.-Predmet tragedija je ljudska sudbina nad kojom lebde sreća i nesreća-njima upravlja načelo božanske pravde koja patnjama upućuje ljude na to da se pokore božanskim zakonima. Volja bogova predstavlja neku vrstu etičkom merila prema kome treba da se upravljaju pravednici-teodikeja kao osnovno shvatanje o životu prema kome se treba upravljati. -Izgrađivanje etičkih shvatanja Eshila vidimo i kroz njegov pokušaj prikazivanja krivice i okajanja. Krivica se zasniva na teomahiji-pobuni čoveka protiv opštih, iskonskih normi i božjih zakona. Čovek u svojoj drskoj želji za individualnošću ne vodi računa o pravdom utvrđenim zakonima, te postaje bogoborac i obesvećuje svete zakone bogova čiji gnev potom izaziva. Dramsko prikazivanje takve krivice i objašnjavanje nužnosti njenog ispaštanja jeste osnovna tema Eshilovih dela. Eshil govori o nasleđenoj, teomahijskoj krivici predaka na koju se nadovezuje i koju pokreće lična krivica. Čovek ne poštuje etičko-religiozno načelo «ničega previše, ništa preko mere» , čime sam kreira svoju tragičnu sudbinu. Sudbina oslikava njegov karakter, a bogovi se pojavljuju tek onda kada čovek prestane da bude moralno čist, preuzimajući na sebe zadatak da ukažu na neophodnost razumevanja izreke «patnjama se mudrost stiče».

-Spevao je 90 drama, 79 je poznato po imenu. Od svega je sačuvano samo 7 tragedija: Hiketide (Pribeglice), Persijanci, Vojevanje sedmorice na tebu, Vezani Prometej, Agamemnon, Hoefore (Pokajnice), Eumenide. Poslednje 3 čine organsku trilogiju Orestija- nekada je delo predstavljalo tetralogiju Protej , ali delo nije sačuvano.

-Mitska pozadina delaJedna od najznatnijih moralnih ideja koja pokreće radnju u Orestiji je nasledstvo teomahijske krivice predaka dato kroz mit o lozi Labdakovića I Plistenovića.«Kada dedovi jedu kiselo grožđe, unucima trnu zubi»Sinovi Plistena- Atrej I Tijest se otimaju oko vlasti. Tijest čini preljubu sa Atrejevom ženom Aeropom, posle čega Atrej iz osvete zakolje sinove svoga brata I daje mu da ih jede na gozbi. To povlači dalja zločinstva koja prouzrokuje Alastor, demon osvete. Atrejev sin Agamemnon prinuđen je na to da žrtvuje svoju kćer Ifigeniju kako bi ahejska vojska dobila povoljan vetar za polazak u Troju. Agamemnonova žena uz pomoć Egista, jedinog Tijestovog preživelog sina, ubija svoga muža iz osvete nakon nnjegovog dolaska iz Troje. Orest, sin Agamemnona I Klitemestre, sveti se za očevo ubistvo I ubija I majku I Egista, čime se lanac grehova prenosi sa kolena na koleno, I nasilja iz prošlosti neprestano podstiču nova u sadašnjosti.