ANESTEZİYOLOJİANESTEZİYOLOJİVEVE

REANİMASYONREANİMASYON

ANESTEZİYOLOJİANESTEZİYOLOJİVEVE

REANİMASYONREANİMASYON

DERS İÇERİĞİ:• Tarihçe,tanım,bölümler,terminoloji• Anestezi teorileri• Anestezi uygulama yöntemleri• Endikasyon ve kontrendikasyon• Preanestezik değerlendirme ve anestezi riskinin

belirlenmesi• Premedikasyon ve kullanılan ilaçlar• Genel anestezi 1.Devreleri 2.Kullanılan preparatlar 3.Yöntemler• İnhalasyon Anestezisi ve Anestezikleri (Eter

Sevofluran)• Enjektabl Anestezi Kavramı ve Kullanılan Ajanlar (Barbiturat Etomidots)

• Recovery (Anesteziden Uyanma)• Anestezi Kazaları ve Acil Durumlar• Lokal Anestezi Teknikleri ve Lokal Anestezikler• Lokal Anestezi Uygulama Yöntemleri 1.At 2.Ruminant 3.Kedi/Köpek• Ağrı ve Ağrı Kontrolü

REANİMASYON

• Kardiopulmoner Resusitasyonun

1.Amaçları 2.Endikasyonları 3.Etyolojisi 4.Bulguları 5.Temel İlkeleri 6.Kullanılan İlaç,Ekipman ve Yöntemler

ANESTEZİNİN AMACI VE TARİHÇESİ

• Ağrı duyusunun ortadan kaldırılması/Tehlikesiz ve güvenle çalışma imkanı/İnsani düşünce/Hayvan hayatının korunması

• Hekimlik tarihi kadar eski• İLK ÇAĞ Homer=Odesa eser opium+şarap Hipokrat= şarap,kenevir+marul suyu Asuri’ler= a.carotis communise basınç,başa vurma, bölgenin kar ve buzla ovuşturulması,sinirin

sıkılması ve ezilmesi ÇİN=Akupunktur uygulaması• İLK İLAÇLAR Haşhaş,banotu,adam kökü(kaukurutan)

1.Çiğneme 2.Koklatma

• ORTA ÇAĞ Baldıran(Alkaloid=zehir)

• 1800’de Sir Humpry Davy= N2O (Nitröz oksit)• 18 ve 19. yy= eter, kloroform,kloral hidrat(kokain)• Veteriner Hekimlikte 20. yy= eter,kloroform

1930=Barbituratlar

1950=Fenothiazin preanestezikler

1956=Halothan entübasyon ve inhalasyon anestezi cihazları

1965=Ketamin Diddosiatif Enjektabl(i.m. yolla da kullanmalı)

1960’lı yıllar=Metoksifluran+emfluran

1980=İsofluran(1990)

1990=Desfluran ve sevofluran

VETERİNER ANESTEZİYOLOJİ

ANESTEZİNİN TANIMI VE BÖLÜMLERİ:• Yunanca AN=YOKLUK İSTHESİA=DUYGU DUYGUSUZLUK(İNSENSİBİLİTE)‘Genel duyunun veya bir organ duyusunun tamamının veya bir

kısmının kimyasal maddeler kullanılarak geçici olarak giderilmesi veya önemli ölçüde azaltılması.’

*ANAJEZİ *GENEL ANESTEZİ*AKİNEZİ *CERRAHİ(ŞİRURJİKAL ANESTEZİ)*TRANKİLİZASYON *LOKAL ANESTEZİ (ATAKSİ-NEUROLEPSİ) *REGİONAL ANESTEZİ *SEDASYON *DİSSOSİYATİF ANESTEZİ*HİPNOZ*NARKOZ

ANESTEZİ TEORİLERİ• Kimyasal maddenin yapı değişikliği Farklı farmakolojik tepkime• Opium MORFİN alkaloid(Hidroksil) Analjezi,uyku,depresyon

KEDİLERDE (Metoksil) DİKKAT! Thebain Convulsiyon Stimülasyon • Selektif * Cerebral cortex descendens m. oblongata etkilenmemelidir.1.Teori(lipoid solubilite teorisi):Anesteziklerin yağlarla ilgisi Beyin ve sinir sistemi hücreleri LİPOİD Yağda çok/az erime

Anesteziğin yağda eriyen miktarı Lipoid/su dağılım katsayısı(k) = Anesteziğin suda eriyen miktarı

* N2O 1 * Eter 65 * Kloroform 165

2. Teori (Yüzey gerilim Teorisi):Suyun yüzey gerilimi Suya karıştığında gerilim azaltan maddeler hücreye hızla girerek Hücre metabolizmasını azaltırlar NARKOZ

3. Teori (Ferment Teorisi):Anestezik maddeler hücredeki respirasyon fermentini inhibe eder,hücre paralize olur ve aminoasit oksidasyonu durur. Reversibl(dönüşümlü olmalı) İrreversibl ÖLÜM 4. Teori (Hücre membranının permeabilitesi):Anestezi sırasında

hücre membranında permeabilitenin azalması.

İyon geçişini durdurur reversibl Kan yoğunluğu

Hücredeki yoğunluk ARTIŞ ÖLÜM

• 5.Teori (Karbonhidrat-Glikoz teorisi):Beyin hücrelerinin karbonhidratları kullanma yeteneğinin azalması.

Anestezik ilaç hücre yüzeyini örter ve oksidasyon fermentini izole eder,oksijen alma yeteneği azalır.

* Glukozdan yararlanma , dolayısıyla beyin oksidasyonu azalmakta,

bilinçsizlik şekillenmekte * C avitaminozda pentobarbital anestezisi uzar ve derinleşir. Askorbik asit alanlarda kısa. Komplikasyon azaltılması Cvit enjeksiyonu.

ANESTEZİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ

TEMEL LOKAL-GENEL

1.OPERASYONUN ÇEŞİDİ,BÜYÜKLÜĞÜ,SÜRESİ 2.CİNSİYETİ 3.TÜRÜ 4.YAŞI 5.GENEL DURUMU

‘There are no safe anesthetic agents, there are no safe anesthetic procedures;there are only safe anesthetists’

ANESTEZİNİN ENDİKASYONLARI• 1.Ortopedi operasyonları 7 .İskelet sistemi

muayenesi

• 2.Yumuşak doku operasyonları 8.Karnın palpasyonu

• 3.Yara ve yırtıkların dikilmesi 9.Endoskopik muayene

(Gastroskopi,Artroskopi)

• 4.Elle yapılacak cerrahi prosedürler 10.Konvulsiyon kontrolü

(Repozisyon,bandaj,koproztaz, (Epilepsi,intoksik) sondalama,rektal tuşe)

• 5.Agresif hayvan transportu 11.Radyodiagnostik (BT,MR,Röntgen)

6.Göz,kulak,burun muayenesi

*EUTHANASİA *OVERDOSEANESTEZİ ÖNCESİ HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

VE ANESTEZİYE HAZIRLANMASI

• 1.PREANESTEZİK DEĞERLENDİRME (Anamnez,klinik,lab.değer.)

Anamnez Bilgileri: (Eşkal,Hasta sahibi) HASTA FORMU

• Hastalığın süre ve derecesi ile ilaç kullanımı (ilaç etkileşimi)• Organik fosforlu insektisid=Fenotidzin trankilizan kullanılmaz• Sülfonamid & aspirin & kloramfenikol=Pentobarbital anestezisini uzatır• Anesteziden çıkan kedi NEOMİSİN ÖLÜM• Aminoglikozit antibiyotikler (streptomisin,guntamisin= NEFROTOKSİK• KORTİKOSTEROİD tedavisi (uzun) Adrenokortikal atrofi eksojen verilir

KLİNİK MUAYENE:

1.MİZAÇ (sakin-agresif)

2.İNSPEKSİYON (kondisyon/obesite-kaşeksi)

3.PALPASYON

4.OSKÜLTASYON

5.PERKÜSYON

Kardiovaskuler/Pulmoner/Metabolik sistemler=ANESTEZİ YÖNÜNDEN İNCELEME

Nabız özellikleri,kan basıncı,kan gazları,pulseoxymetre Mukoz membran rengi (Anemik/Siyanotik Hb < 5g/dl ) , icterie ?)

Kapillar dolum zamanı (CRT) 2 saniyeden küçük

Kalp ve göğsün oskültasyonu= Solunum sayısı (15-25) (8-20) Tidal volüm 15mg/kg

Üst solumun yolları açıklığı(sekruyon,yabancı cisim,tümör,yiyecek artıkları)

Lenf yumrularının palpasyonu

KARACİĞER (Sarılık ,pıhtılaşma yönünden)

BÖBREK (Anüri,oligüri,polyüri,polydypsi)

Gastrointestinal sistem (Kusma,gaz,diare,parazit)

SİNİR SİSTEMİ (Nöbetler,konvulsiyon,koma)

Deri (Dehidrasyon,tümör,amfizem,travma,ektoparazit)

Beden ısısının kontrolü

YARDIMCI MUAYENE YÖNTEMLERİ(LABORATUAR-RADYODİAGNOSTİK-EKG)

• Kan HEMOGRAM / TP, ALT, AST, BUN, CK, GLU, Na, K, Ca • İdrar 1. Özgül Ağırlık, pH, protein, aseton, billurubin, kanama 2. Sediment= kum,taş,epitel hücreleri,bakteri,idrar kristalleri

HOSPİTALİZASYON= 1 GÜN ÖNCE OLMALI

ANESTEZİ RİSKİ (BİLGİ-BELGE)1’=Genç,sağlıklı,organik bozukluk yok (kuyruk kesimi-kastrasyon)2’= Basit kırık,hafif dehidrasyon,obesite,geriatrik hasta3’= (VASAT): AÇIK,PARÇALI KIRIK,Kronik kalp,böbrek hastalıkları,anemi şiddetli travma ve pneumotoraks olguları4’=(ZAYIF): İleri sistemik bozukluk,karaciğer,dalak,idrar kesesi ruptur, iç kanama,boğulmuş fıtık,diafragma fıtıkları5’=(KRİTİK): Ölmek üzere olan olgular AGONİ,ağır koma,akut şiddetli travma şiddetli şok,gastrik torsiyon

2.HAYVANIN ANESTEZİYE HAZIRLANMASI• AÇ BIRAKMA (Ventilasyonun engellenmesi) Kedi/Köpek 8-12 saat aç (Aspirasyon riski) Büyük hayvan 18-24 saat aç AT=Mide rupturu SU=Premedikasyona kadar

verilebilir SIĞIR=Timpani Ruminantlarda 6 saat önce

kesilir

*Çok genç hayvanlara 6 saat yeterli (sıvı yiyecek 2 saat önce kesilir)

NOT=İÇ KANAMA,DALAK,KARACİĞER YIRTIĞI,GÖĞÜS TRAVMASI

ERTELENMEZ ATEŞ,ENFEKSİYON,ANEMİ,SİSTEMİK HASTALIKLAR,ÜREMİ, DEHİDRASYON,TOKSEMİ,ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ

ERTELENİR

• RENAL YETMEZLİK=2/3 renal foksiyon kaybı üremi (post anestezik ölüm sebebi) anesteziklere

duyarlılık artar

Üre İzotonik NaCl , Laktatlı Ringer solüsyonu DAHİLİYE

PCV %20 TP 3.5 g/dl KAN TRANSFÜZYONU

RENAL HASTALARDA Pentabarbitol Etomidot Entluran İsofluran Halothan

KULLANILMAZ KULLANILIR

• ANEMİK HASTA: (Hipoksemi riski taşır)

Operasyon için 2 hafta varsa oral/parenteral DEMİR

ACİL KAN TRANSFÜZYONU

Anesteziklerin minimal dozları,yüzlek anestezi,oksijenizasyon

• DAMAR YOLU=HAYAT YOLU (Anestezi öncesinde açılır)

Anestezi ve operasyon boyunca serum infüzyonu 1.Anestezi komp. Reanimasyon

zamanı 2.Cerrahi hatada replasman 3.İ.V. Anestezik kullanımı (Angiocut irritasyon önlenir)ANGİOCUT/CUT DOWN*İzotonik NaCl *%Dekstroz *Laktatlı ringer

Vormovolemik Hayvan 10-20 ml/kg/saat

Hemoraji ve Hipotansiyon 20ml/kg/saat KEDİ- 40ml/kg/saat KÖPEK

CİDDİ KANAMA-ŞOK!

İLK SAAT KÖPEK 90ml/kg/saat 10-12 KEDİ 70ml/kg/saat 5-6

%20’den fazla kan kaybı PCV KAN TRANSFÜZYONU KÖPEK = 40-60 ml/kg - %30

SİNDİRİM SİSTEMİ OPERASYONLARI:Oral biyoterapi (kolon,rektum ve anüs cerrahisinde LAVMAN / Postoperatif =Parenteral besleme

Pneumothorax, hemotoraks, = İNTRATORASİK ENTÜBASTON piyotoraks, H. Diapragmatica BASINÇ KAPALI SİSTEM

ANESTEZİ CİHAZI

• ASCİTES BOŞALTILMALI • Anestezi öncesinde defekasyon / sondalama• TARTILMALI doz hesaplaması mg/kg ml - cc

• POZİSYONLAR: (ısı yalıtımı önemli) (taşma-göğüse basınç olmamalı)

• Baş 30’ geriye – Dili çek airway güvenliği – Serviyet bezine dikkat! Aşağı bükülürse – Akciğer volümü %60 azalır• En iyi yatış= Sırt üstü (VD)• TRENDELENBURG Venöz dönüş iyi,intracranial basınç , diaframa – sternoabdominal

YANLARDAN DESTEKLENMELİ

BÜYÜK HAYVANLARDA AT SAĞA(Sekum) SIĞIR SOLA(Rumen) YATIRILMAZ!

PREMEDİKASYON (Preanestezik Medikasyon)

AMAÇLARI:1. Anesteziklerin verilme aşamasındaki

korku,savunma,çabalamayı önlemek2. Genel anestezik miktarının azaltılması ve ilacın güvenlik

sınırının arttırılması3. Anestezi indüksiyonunun kısaltılması ve kolaylaştırılması4. Dengeli ve stabil anestezi sağlanması5. Salya sekresyonlarının azaltılması, respirasyonun rahatlatılması

ve aspirasyon pneumonisinin önlenmesi6. Mide – barsak hareketlerinin azaltılması ve kusmanın

önlenmesi7. Vagal refleksin engellenmesi ve bradikardinin önlenmesi,

adrenalinin aritmik özelliğinin engellenmesi8. Uyanmanın eksitasyonsuz , rahat ve çabuk gerçekleşmesi

• KULLANIMI: Genel anestezi protokolünün parçası Premedikasyon + lokal anestezi Küçük operasyonlar Sığırlarda genel anestezi yerine premedikasyon + lokal regional anestezi Atlarda yaklaşım / anestezi / uyanmada vazgeçilmez

*Per os (ORAL) 1 saat *i.m. 10-30 dk *i.v. 5-10 dk

DOZ HESAPLAMALARI:mg/kg cinsinden ml (c.c.) 1 ml’de kaç mg?

Solüsyonlar% SORU:30 kg’lık bir köpeğe %2’lik bir sedatiften%1 10 mg 2 mg/kg doz oranına göre kaç ml

enjek.%0.1 1 mg yapmak gerekir?%5 50 mg 30 X 2=60 mg %2=20mg/ml%2.5 25 mg 1 ml 20 mg (lb)Libre%10 100 mg X 60 mg 1

Libre=453.6gram%0.5 5 mg 20x=60 x=3ml 1 lb=0.5 kg

ANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR (Atropin,Glycopyrolate(robinul

V),Skopolamin)

• Atropin en uygun kullanılandır.(Parasempatikolitik- Antikolinerjik)• Antispazmodik• N.vagus’un uyarılmasını engeller(Hatalı entübasyon,operatif işlem• anestezikler-visceral organ) BRADİKARDİ Kardiak out put Salivasyon ve sekresyonları azaltır.İnspirasyon / ekspirasyon Respirasyon Gastrointestinal aktivite azalır kusmayı önler Kedi/Köpek

avantaj

At ve sığır TİMPANİ sığır TİMPANİ + Sekresyonları viskoz

KULLANILMAZ

• Pupillalarda dilatasyon (midriasis)• Konstipasyon• Taşikardi KULLANILMAZ Taşikardi Glycopyrolate

• Tercih edilir

KULLANIM YOLU VE DOZ: (s.c.,i.m.,i.v.(ACİL) )

KEDİ-KÖPEK: 0.02 – 0.04 mg / kgAT: 0.04 – 0.08 mg / kgSIĞIR:

%0.1 sol (atropin) 1 mg 1 ml fl

5 kg köpek 0.02 1 ml 1mg 5 X 0.1 mg 0.10 x= 0.1 ml

TRANKİLİZAN VE SEDATİFLER• 1.MAJOR TRANKİLİZANLAR a)Phenothiazine (fenotiazine):Acepromazin,Propionly

promazin, Chlorpromazin.Uzun etkili 3-6 saat, orta dereceli kas gevşetici, analjezik etkinlik yok, ORAL,s.c.,i.m.,i.v.

Antiemetik özellikleri:Kusma ve taşıt tutmalarında(Chlorpromazin Acepromazin)Güçlü trankilizasyon:At, köpek Kedi,sığır=etkileri zayıfPeriferal ve sentral hipotansif etkili/Dalakta eritrosit tutulması,PCV’de

Yoğun stres ve travma, şok ,kan kaybetmiş hayvanda kullanılmazBRADİKARDİ:Atropinle önlenir Antidisritmik etki

Boxer ırkı duyarlı:Derin etkiler oluşturabilir Halathand karşı koruyucuKonvulsion oluşturma eğilimi var:Epilepside kullanılmaz!

• b)Butyrophemon Grubu: Droperidol(Dehirobenzperidol) ve

• Azoperon

Droperidol + Fentanly NEUROLEPTANALJEZİ

İNNOVAR VET THALOMONAL

Azoperon Domuz ve AT

PHENOTHİAZİNLERİN DOZ VE KULLANIM YOLLARI

• 1.CHLORPROMAZİN (LARGALTİL): AT: 1-3 mg/kg i.v , i.m. KÖPEK: 2 mg/kg i.v , i.m. 0.5-8 mg/kg ORAL KEDİ: 2 mg/kg i.m. 2-8 mg/kg ORAL

• 2.PROPİONYL PROMAZİN (COMBELEN):Combelen fl AT: 0.1 mg/kg i.m , i.v. 100 ml = 1g KEDİ-KÖPEK: 0.5 mg/kg i.m. , i.v. 1 ml = 0.01g = 10

mgKOYUN-KEÇİ: 0.3-0.6 mg/kg i.m. , i.v. 1 ml = 10 mg = %1

sol SIĞIR: 0.1-0.4 mg/kg i.m. , i.v.

AT = Her 100 kg’a 10 mg=1 mlKÖPEK= Her 10 kg’a 5 mg=0.5 ml

• 3.ACEPROMAZİN (VETRANQUİL) AT= 0.1 mg/kg i.m , i.v.KÖPEK= 0.05-0.5 mg/kg i.v. , i.m. ORAL KEDİ= 0.05-0.1 mg/kg i.m. 1-3 mg/kgSIĞIR= 0.1 mg/kg i.m , i.v.

Vetranquil fl %1

10mg/ml

MİNÖR TRANKİLİZANLAR BENZODİAZEPİNE GRUBU (Diazepam ve midozolam)• Sedatif etkiden çok , kas tonusunu azaltır,gevşetir, Ketamin anestezisinden önce• Belirgin sakinleşme yaratmaz=çok iyi antikovulzan(epilepsi-

kasılma)• Genel anesteziye yardımcı=POSTANESTEZİK EKSİYASYON

• KONROLÜ• Kısa etkili=10-25 dk• İ.M. absorbsiyonu yavaş ve ağrılı i.m. , s.c. önerilmez (midozolam

hariç)• MİNİMAL KARDİOVASKULER/RESPİRATUAR DEPRESYON/• TOKSİSİTE DÜŞÜK• Hepatotoksisite ve Nefrotoksisite YOK=RİSKLİ HASTALARDA • TERCİH• Doz üstü uygulamada Flumazenil=ANTAGONİZMA

• AT= 0.05-0.2 mg/kg i.v.• KEDİ-KÖPEK= 0.1-0.5 mg/kg i.v.• 0.3-1 mg/kg i.m.• RUMİNANT= 0.5-1 mg/kg i.m.

• Yeşil Reçete= Diazem Amp 2ml-10mg

• Kaşektik Hayvanda=İŞTAHI UYARMADA ORAL/i.m.

ALFAZ ADRENERJİK İLAÇLAR (THİAZİN TÜREVLERİ)

• *Belirgin sedasyon=SEDATİF *Kas gevşemesi *Analjezi

Xylazine Rompun i.m. , i.v.

Medetomidine Domitor(kedi-köpek) Sedatif etki=1,2 saat=6 saat

Detomidine Domosedan(b.hayvan) Analjezik etki=1 saat

• Medetomidine ,xylazinden daha belirgin analjezi + sedasyon• Etkileri afipamezole(Antisedan) ve yohimbine ANTAGONİZE• Şiddetli depresif etkileri var• 1.Kardio pulmoner hastalarda• 2.Dehidre hayvanda KULLANILMAZ• Kusturucu(emetik) özellik (kedi %90 – köpek %50)• İNTERMİTTENT SOLUNUM MODELİ• Genç , sağlıklı hayvanda Ketamin anestezisi öncesi kullanılır• Uzun süreli sedasyon Hipotermi / İntestinal motilite azalır

• Uterus kontraksiyonlarını arttırır Gebeliğin son evresinde • KONTRENDİKE

• ABORT RİSKİ

• Plazma insulin HİPERGLİSEMİ DİABETİK HAYVAN = kontrendike

• Ruminant Tatminkor (kas gevşemesi,hipnoz,analjezi)

• Sığır xylazin + lokal regional anestezi OPERASYON(rumenotomi

Sezeryan)

• Atlarda xylazin tatminkor ve ekonomik değil (x10 katı doz) Detomidine (domosedan) etkili

• Xylazin (Rompun) %2 20 mg/ml fl

• AT = 0.4-1.1 mg/kg i.v. 1-2 mg/kg i.m. (100 kg’a 5 ml i.v.)

• SIĞIR=0.03-0.1 mg/kg i.v. 0.1-0.2 mg/kg i.m. (100 kg’a 0.5 ml i.v.)

• KOYUN-KEÇİ=0.05-0.1 mg/kg i.v. 0.2-0.3 mg/kg i.m.

• KEDİ-KÖPEK=0.25-0.5 mg/kg i.v. veya 0.5-1(2) mg/kg i.m.

• 5 kg kedi 2 mg/kg = 1 20 0.1 ml/kg• x 10 • 20x =10 =0.5 ml

• Detomidine(AT-SIĞIR) DOMOSEDAN ANTİSEDAN• Medetomidine(KEDİ-KÖPEK) DOMİTOR ANTAGONİZE

NARKOTİK ANALJEZİKLER

• Morfin ve sentetik türevleri (Afyon OPİUM OPİOİD•

ANALJEZİKLER)

• Morfin=1 Fentanyl=100 Buprenorphine=3-5• Oxymorphone=5-10 Pentozocine=0.1 Etorphine=1• Meperidine Butorphanol=2-5

• Premedikasyonda (Sedatif/Anestezik doz azaltılır)• Neuroleptanaljezi• Postoperatif analjezi• Epidural opioid analjezi ORTOPEDİ

• KIRMIZI REÇETE Kontrole tabi ilaç

• KÖPEK KEDİ AT mg/kg i.v.

• Aorphine 0,4-1 0.02-0.1 0.04-0.1• Meperidine ‘’ 0.2-0.4 0.4-1• Xymorphone 0.1-0.2 - 0.02-0.1 i.m. Doz i.v.

Dozun• Pentozocine 0.02-0.1 0.02-0.1 0.4-0.8 2-3 katı• Butorphanol 0.1-0.2 - 0.1-0.2

• NEUROLEPTANALJEZİK AJANLAR (ANESTEZİKSİZ ANESTEZİ)

AMNEZİ VE UYKU = YOK İMMOBİLİZASYON-SEDASYON-ANALJEZİ = VAR

(Riskli , Geriatrik Hasta)

• NEUROLERT + ANALJEZİ

• Dehidrobenzperidol + Fetany! THALOMONAL • İNNOVAR VET• 10 ml amp 10 ml amp• (2.5 mg/ml) (0.05 mg/ml) i.m. veya i.v=30-

60dk• ½ ek

doz

• KÖPEK KULLANILIR Kedi• At ve Ruminant SSS stimülasyonu

• KÖPEK 2 mg/kg Dehidrobenzperidol • 0.04 mg/kg Fentanyl Küçük operasyonlar+röntgen+• İNDÜKASYON• *Sese karşı hayvan duyarlı*• Acepromazin / Oxymorphone • Fluvanison / Fentanyl Diğer Ajanlar

GENEL ANESTEZİ

• Sentral Sinir Sisteminin reversibl depresyonuyla oluşan tam bilinçsizlik (amnezi),analjezi,refleks aktivitesinin kaybı ve kas gevşemesiyle oluşan bir tablodur.

Anestezik ajanın Kimyasal madde özellikleri:• Beyni çalışmaktan alıkoymamalıdır.• Şuur&hareketler uyum(beyincik) çalışması engellenmelidir.• M.oblongata da ki dolaşım / solunum merkezlerini etkilememeli• Metabolizmada değişiklik yapmamalıdır.• M. oblongata üzerine etki en son gelişmeli=önce solunum +

sonra kalp• İrkiltici olmamalıdır• Çabuk verilmeli,çabuk etkimeli,uyanmada hızlı olmalıdır• Detoksifikasyon mekanizmasına bağlı olmadan atılmalıdır• Doz genişliği fazla olmalıdır• Eksitasyonsuz bir anesteziye giriş ve anesteziden çıkış

sağlanmalıdır• Ucuz,ekonomik olmalı,kısa sürede bozulmamalı,patlayıcı ve

yanıcı olmamalıdır.

ANESTEZİK ETKİNİN OLUŞMASI VE GENEL ANESTEZİ DEVRELERİ

• Retiküler formasyon * Korteks serebri

• Beyin kökünde sinirsel merkez (İmpuls taşıyan duyu sinirleri retikuler

• formasyona kollar verir)• (retikuler formasyon serebral korteks impuls gönderir)• Retikuler formasyon yoluyla uyarılmamış korteks impulsları

değerlendirmez• Anestezikler impulsların retikuler formasyon içindeki akışını engeller• GENEL ANESTEZİNİN DEVRELERİ• 1.ANALJEZİ (İSTEMLİ HAREKET) DEVRESİ• 2.EKSİTASYON – DELİRİUM (UYARILMA) DEVRESİ• 3.ŞİRURJİKAL ANESTEZİ 1.plan - 2.plan - 3.plan - 4.plan• 4.ENTOKSİKASYON (KOLLAPS) DEVRESİ*Operasyonlar şirurjikal(cerrahi) anestezi devresinde yapılır*Eter anestezisinde belirgin

GENEL ANESTEZİNİN DEVRELERİ

• 1.ANALJEZİ (İSTEMLİ HAREKET) DEVRESİ: Anesteziğin etkisini red , huzursuzluk , sıkıntı (ankisiyete)

Premedikasyonla hafifler.İnhalasyon anestezisinde apne,taşipno,taşikardi,salivasyon,miksiyon ve

defekasyon OFTALMİK REFLEKS midriasis,sonlarda nistagmus

• 2.EKSİTASYON-DELİRİIM (UYARILMA) DEVRESİ: SSS depresyonu bulguları premedikasyonla hafifletilir,

konvulsiyon, tremor,pedal hareketleri,mırıldanma,kusma _ solunum düzensiz

TAŞİKARDİ

Palpebral ve korneal refleks (+) miosis (hipnotik etki)

• 3.ŞİRURJİKAL ANESTEZİ DEVRESİ: Hiporefleksi,amnezi,analjezi,myorelaksasyon

REFLEKS KONTROLLERİ: 1.Ağrı refleksi,pedal refleks 2.Yutkunma refleksi 3.Anal

refleks 4.oftalmik refleks a)palpebral

b)korneal c)pupillar

Palpebra tertia protrusyonu:

miosis Hipnotik etki

midriasis Çok derin Anestezi ÖLÜM

• KAS GEVŞEME SIRASI:yüz,çene,kuyruk,boyun,ekstremite, yutma ve ses, karın duvarı, interkostal=diafragma

• 1.Plan=Bilinç,algılama kaybı,kas gevşemesi,korneal/palpebral reflekste azalma , nystagmus, periferde hipotermi

• 2.Plan=Kas gevşemesi tamamı,palpebral refleks (-) , miosis ,protrusia, nabız ve solunum düzenli=OPERASYONLAR BU DÖNEMDE YAPILIR.

• 3.Plan=DERİN ANESTEZİ. Doz aşımı veya arttırımı, ilaç toksisitesi başlangıcı, tüm refleksler kaybolmuş, midriasis=solunum derin nabız zayıf,hipotermi

*çok kısa tutulmalı *resusitatif girişim a)%100 O2 b)Antagonist c)Serum

infüzyonu• 4.Plan=Toksikasyona

geçiş=Siyanoz,midriasis,hipotansiyon,hipotermi, pulmoner arrest kardiak arrest

• 4.ENTOKSİKASYON(KOLLAPS DEVRESİ: 3. ve 4. Plan bulgularının geç değerlendirilmesi, Monitörizasyonda

İHMAL *Aşırı anestezik doz(anestezik şok) operatif hipovolemik ŞOK PULMONER ARREST KARDİAK ARREST (iyi bir reanimasyon)

GENEL ANESTEZİDE KULLANILAN PREPARATLAR

• A.İNHALASYON ANESTEZİKLERİ 1.GAZ(Siklopropan,N2O,Etilen,Asetilen) 2.SIVI(Eter,kloroform,halothan,enfluran, metoksifluran,isofluran,desfluran, sevofluran)

• B.ENJEKTABL ANESTEZİKLER

• BARBİTÜRATLAR NONBARBİTÜRATLAR

• 1.Uzun etkili 1.Dissosiyatifler(ketamin,ekipman)

• 2.Orta etkili 2.Etomidot• 3.Kısa etkili 3.Propofol• 4.Çok kısa etkili 4.Guafenesin• 5.Kloral hidrat

• AVANTAJ/DEZAVANTAJ

• DOZ GÜVENLİĞİ

• O2

• PERSONEL/EKİPMAN

• ANESTEZİ SÜRESİ VE KALİTESİ

• REANİMASYON ŞANSI

• METABOLİZMA

İNHALASYON ANESTEZİSİ

• Solunum yoluyla,çabuk etkili,güvenilir,%100 O2• * 60 dakikadan fazla sürecek operasyonlarda• *KEDİ/KÖPEK• *AT/SIĞIR=Büyük klinik – hastane

• İnhalasyon Anestezisi Uygulama Yöntemleri:• 1.açık damla yöntemi• 2.yarı açık damla yöntemi• 3.anestezi kutusu(cam fanus) yöntemi• 4.insuflasyon(üfleme) yöntemi• 5.Anestezi cihazıyla inhalasyon yöntemi = a)maskeyle

inhalasyon• b)entübasyonla inhalasyon

• A)Maskeyle İnhalasyon:Kolay,pratik,kısa süreli kullan 1.sürekli kullanım timpani• 2.kusmada çaresizlik• 3.Yapay solunum etkin

değil• 4.atık gaz problemi• YÜKSEK GAZ AKIŞI• 200 ml/kg O2

• B)Entübasyon (Entübasyon anestezisi)

• *Orotracheal *Cuff’lı balon *Yöntem/laryngeskop

• *Nasotracheal *Lokal anestezik blokaj *Kontrol

ANESTEZİ MAKİNALARI• 1.ULAŞIM SİSTEMİ=Depo O2+valfleri,manometre,flowmeter

(akım metre), buharlaştırıcılar=vaporizatör• 2.SOLUNUM SİSTEMİ=Kansiter(O2 tutucu), ekspirasyon-

inspirasyon valfleri,boşaltma valfi,SOLUNUM ÇANTASI (BALON)

• TO AND FRO (giden-gelen sistem)

• DAİRESEL SİSTEM (circle sistem)• Pop off valfinin açıklık derecesine göre• 1.Yarı kapalı sistem Yarı kapalı O2 = 20-30 ml/kg/dk• 2.Kapalı sistem Kapalı sistem O2 = 6-10 ml/kg/dk

• KEDİ/KÖPEK dk 500 ml = 1.5 lt. Balon hacmi 1-5 Litre• ATLARDA dk 4-5 lt O2 Balon hacmi 35-40 Litre• ‘Otomatik vantilatör’ * Anestezi Makinasındaki Ünitelerin Görevleri

IPPV=İntermittent pozitif pressure ventilation=YAPAY SOL

İNHALASYON ANESTEZİKLERİNİN ALIMI,DAĞILIMI VE ATILMASI

• *Solunum yoluyla *Boyle gazlar kanununa göre *Diffüzyon kuralı

• Anestezik inhalasyon alveol kan beyin (kalp 1/6 lipoid doku

• KONTROL gri madde)

• 1.Sürdozaj ÖLÜM• 2.Vaporizatör(%0.5,1,2,3,4,5)

• Halothan (Fluothan)=Flutec Metoksifluran=Pentec• Enfluran=Ethrec İsofluran=İsotec

• Uyanma döneminde saf O2 inhalastonu TERSİNE OLARAK

• SOLUNUM YOLUYLA ATILIR• Halothan %10-20 metabolize• Metoksifluran %50• Enfluran %2.5• İsofluran %0.25• Desfluran %1

• Hepatik mikrozomal enzim sistemleri metabolit İnorganik

• Fl,Br

• TOKSİK

• N2O kullanımında DİFFÜZYON HİPOKSİSİ DİKKAT!

• KAN ALVEOLE HIZLA GEÇİŞ

İNHALASYON ANESTEZİKLERİNİN ALIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• 1.KONSANTRASYON (%) = O2 içerisindeki % oranı Başlangıç Devam

• İndüksiyon Devam

• Eter 10-40 3-12• Halothan 2-4 0.5-1.5• Metoksifluran 3 0.25-1 • Enfluran 3-7 1-3• İsofluran 2-6 1-3• Desfluran 8-15 5-9

MAC (Minimum alveoler konsantrasyon) Populasyonun %50 sinde yanıt (-)

Potens (güç) MAC Güç

• N2O=188-200 Metoksifluran=0.29• Halothan=0.87 İsofluran=1.3• Desfluran=7 Eter=3.04

• KÖPEK = *1 MAC=hafif *1.5 MAC=orta anestezi *2 MAC=derin

• Alveoler Ventilasyon:

• Kan/gaz eriyiklik katsayısı: Düşük katsayı çabuk etki

• N2O 0.49• Metoksifluran=13 (giriş – çıkış uzun)• Halothan=2.36• İsofluran=1.41• Desfluran=0.42• Sevofluran=0.6

• Ventilasyon/perfüzyon oranı:

İNHALASYON ANESTEZİKLERİ• ETER (Diethyl Eter):• Sıvı,renksiz,keskin kokulu,kolay tutuşan,patlayıcı, koyu renkli

şişelerde saklanır• Kan/gaz eriyiklik 15=Anesteziye giriş uzun 15-20 dk ‘Anestezi

devreleri’• KEDİ/KÖPEK=)maske / yarı kapalı- kapalı sistem• Solunum yolları için irritan=Salya sekresyonu • %85’i Akciğer - %15’i Deri,idrar,ve sekresyon Tam atılım 8

saat• AVANTAJI:İyi bir amnezi,anestezi,kas gevşemesi,anestezi

derinliği saptana bilmekte,dolaşımı deprese etmemesi,pratik,kolay, emniyet sahası geniş

• Solunum sistemi:Solunum merkezini uyarır=) dk volümü düşer• Sürekli yüksek konsantrasyon=)APNE –ÖNCE SOLUNUM SONRA

KALP• Kalp:Sempatik sinir sistemi uyarılır =)Kalpte aritmi(4.plan),

ekstrasistol,ventriküler fibrilasyon

• Kan basıncı:Exitasyon devresinde 3.Plan• 1.vasomotor

merkez• 2.myokard• 3.damar

dilatasyonu • Eter anestezisi kusma görülebilir• Başlangıç m.oblongata irritasyonu - UYANMA

TOKSİKASYON

• Gastrointestinal:Hareketleri azaltır-ATONİ/HİPOTERMİ• Karaciğer:Depresif/HİPERGLİSEMİK/DİABET KONTRENDİKE• Böbrek:Renal perfüzyon azalır.Dejeneratif hasar,Nefrit

kontrendike

• Solunum sistemi hastalıklarında KULLANULMAZ İRRİTASYON, sekresyon arttırıcı

• KLİNİK KULLANIMI: YOK,Laboratuar hayvanları(rat,mouse)

NİTROZ OKSİT (AZOT PROTOKSİT) N2O

• Güldürücü gaz – Cennet gazı• Zayıf analjezik ve anestezik (hafif serebrokortikal dep.)• Diğer inhalasyon ajanlarıyla kombine• İrritan olmayan,renksiz,kokusuz GAZ,yanıcı,patlayıcı DEĞİL• Çelik tüplerde=)basınç düşürücü valf 2-3 atm basınç=)gaz akışı• Kan/gaz eriyiklik katsayısı düşük (0.49) =) Hızlı indüksiyon• Solunum yollarına irritasyonu yok,solunum merkezine direkt etkisi

yok, değişime uğramaz,hemoglobinle kombinasyon yapmaz=plazmada eriyiklik

• Solunum sistemi:Deprese etmez/Hipoksi=)minimum• Kardiovaskuler:Kalp hızı/kardiak verim/kan basıncı STABİL• Kalbi ketaşolaminlere(adrenalin,noradrenalin) duyarlı kılmaz• Gastrointestinal sistem:Gaz birikimi=)boşluklara

yayılma,intestinal obstrüksiyon , ileus /Pneumothorax /İNTRAKRANİYAL BASINÇ

• KULLANILMAZ !Karaciğer/Böbrek:Etkilenmez !

• Diffüzyon Hipoksisi• Dişilerde gebelik 1/3 teratojenik etki,uzun kullanım

kemik iliği depresyonu• KLİNİK KULLANIMI:• Diğer anesteziklere (halothan) katkı halothan % tek

başına yetersiz• Hipoksiyi önlemek için minimum %30 O2 gerekli• N2O %70’den yüksek konsantrasyonda

kullanılmaz.

• O2 ile %50 O2 2/1 %66 N2O %40’dan etkisiz

• 1/1 %50 N2O %33 O2

HALOTHAN (HALOTHANE-FLUOTHANE)• Berrak,renksiz,kendine özgü kokulu volatil sıvı,genç ve sağlıklı

hayvanda yaygın kullanılır• Koyu renkli şişelerde saklanmalı=)DEKOMPOZE

(Timol=potansiyel toksikasyon)• %2-3 konsantrasyonda birkaç dakika anestezi Eterden 4 kez güçlü• Sinir sistemi:SSS depresyonu.Eter devrelerinden farklı• 1.pupilla miosis• 2.palpebral refleks (-)• 3.korneal refleks (-)• Serebrospinal sıvı basıncı,serebral kan akışı• Hipotermi=Termo regulasyon• Malignant Hipertermi = insan,domuz,at,köpek,kedi

• Solunum sistemi:İrritasyon ve sekresyon oluşturmaz,yüksek konsantrasyonlarda solunum depresyonu yapar.TİDAL VOLÜM

• Ruminant BELİRGİN !

• Kardiovaskuler sistem:Bradikardi,hipotansiyon,vasodilatasyon, myokardi ketaşolaminlere duyarlı kılar.Kardiak verim,kontraktilite

• Asidoz ,hipoksi ve sempatik stimülasyon aritmi artar• Gastrointestinal sistem:Motilite,peristaltik,tonus azalır• Karaciğer:İnsanlarda halothan terapisi , post anestezik fetal

karaciğer nekrozu.Metabolitler sorumlu.Hayvanlar daha dirençli• Böbrek:Hipotansiyon şekillenmezse nefrotoksisite yok• Kaslar:Hafif anestezide orta düzeyde – kuvvetli istenirse• 1.myorelaksan kullan• 2.derin anestezi RİSK• Uterus/fetus:Tonus ve involsiyonu azaltır.Plasenta bariyerini

geçer buda fötal depresyona neden olur.• Absorbsiyon-Atılma:Hızlı akciğer diffuzyonu ve uyanma

• Akciğerden ATILIR %20 metabolize =) trifluroasetik asit-bromür-klor

•

• KLİNİK KULLANIMI:• İrritasyon olmayışı,nontoksik,kontrol edilebilir.Anestezi

sağlaması,ekonomik oluşu GENÇ VE SAĞLIKLI HAYVANDA EN YAYGIN AJAN

• Fluotec vaporizatör

• İNDÜK %2-4 (b.hayvan %5-10) DİKKATLİ İZLEME ! • ! Devam %0.5-1.5 %1-2 45sn. Kalp

durabilir.

• Yaşlı(geriatrik)• Solunum/kalp yetmezliği KULLANILMAZ !• Karaciğer hastalığı• Riskli olgu

METOKSİFLURAN (METOFAN , PENTRAN)

• Berrak,renksiz,elma kokulu volatil sıvı,• SSS güçlü depresyon=retiküler sistemi etkiler• MAC değeri en düşük (0.29) & en potens inhalasyon anesteziği• ANALJEZİ SÜPER• Kan/gaz eriyiklik katsayısı (13) & indüksiyon ve uyanma uzun• Maske indüksiyonu önerilmez• Solunum sistemi:Halothan dan daha depresif,irritan

değil,hipercarbiayı önlemek için solunuma destek gerekebilir• Kardiovaskuler sistem: (-) inotropik etkili /BRADİKARDİ-ARİTMİ-

HİPOTANSİYON halothana oranla kalbi ketaşolaminlere daha az duyarlı kılar

• Gastrointestinal:Tonus/motilite azalır• Renal sistem:İnsanlarda yüksek oranda böbrek yetmezliği /

dehidratasyon.Metaboliti olan inorganik florür sorumlu=)İNSANDA KULLANILMAZ

• Hayvan=) Nefrotoksisite riski olan (tetrasiklin,aminoglikozit antibiyotik) ilaçlarla uygulanmazsa KULLANILABİLİR.

• Kas sistemi:SÜPER MYORELAKSASYON• Absorbsiyon-Atılım: Akciğerler %50 metabolizma =

BÖBREK•

(toksik)• KLİNİK KULLANIM:• Ortopedi operasyonları / PENTEC Vaporizatörü• İNDÜKSİYON %2-3• İDAME %0.25-1

• N2O kullanılırsa metoksifluran miktarı azalır

ENFLURANE (ETRANE)

• Anestezik gücü halothanın ½’si • İSOFLURAN İLE İZOMER• SSS depresyonu Kan/gaz eriyiklik katsayısı düşük (1.9)hızlı

giriş-çıkış DERİN anestezide kas gruplarında kasılma/tremor(yüzeysel-

diazepam)• İYİ KAS GEVŞEME ANALJEZİ• Nefrotoksik değil * fötal depresyon oluşturabilir• GIS Minimal etki• EN GÜÇLÜ NEGATİF İNOTROPİK AJAN• Ketaşolamine minimal duyarlılık• Karaciğer-?-Hepatotoksik değil

• Entec Vaporizatörü• İNDÜKSİYON %3-7• İDAME %1-3

İSOFLURANE (FORANE , AERRANE)• Berrak,stabil,ultraviole ve gün ışığında bozulmaz , eterimsi

kokusu , Enfluran ‘ın izomeri , sodalime’la tepki VERMEZ.• Kan/gaz eriyiklik katsayısı düşük (1.41) hızlı giriş - hızlı çıkış• Sinir sistemi:SSS depresanı.Enflurandaki konvulsiyon ve

tremörler görülmez.Serebral hemodinamik minimum değişiklik , stabil bir intracranial basınç.Kafa travmalı hastalarda tercih edilir.

• Solunum sistemi:Depresyon oluşturabilir.(Anestezi derinleşirse)• Enfluran > Metoksifluran > İsofluran > Halothan • Kardiovaskuler sistem:Metoksifluran ve halothandan daha az

depresif *Kardiak performans stabil ‘HİPOTANSİF ETKİ DOZA BAĞIMLI’

• *Myokardiumu ketaşolaminlere duyarlı kılmaz.Düzenli kalp ritmi• Gastrointestinal sistem:Kas tonusu ve motilitesini azaltır.• Kas sistemi:Halothan ve enflurandan 2 kat fazla kas gevşemesi

Nondepolarizan kas gevşeticilerin etkisini güçlendirir.Domuzlarda malignant hipertermiye neden olabilir.

• Karaciğer: %0.25 Metabolizma (hepatotoksisite YOK)

• Böbrek:Perfüzyon ve fonksiyon etkilenmez.Zararlı etkileri yok.ÜRİNER sistem hastalıklı hayvanın anestezisinde tercih edilir.

• KLİNİK KULLANIMI:• Riskli hastaların inhalasyon anesteziği 1.Geriatrik• 2.Hepatik yetmezlik• 3.Renal yetmezlik• 4.Kardiak yetmezlik• Maske indüksiyonu olası - Hızlı uyanma• Oldukça pahalı• Hassas İSOTEC vaporizatörü• İNDÜKSİYON: %2.5-4.5• İDAME: %1-3

DESFLURANE (SUPRAN)

• İsofluran dan sonra anestezi pratiğine giren, yapısı benzer

• Kan/gaz eriyiklik katsayısı (0.42)• EN HIZLI İNDÜKSİYON & UYANMA• MAC (7.2) GÜÇSÜZ

• Keskin kokulu, irritan ÖKSÜRÜK / APNE• Özel elektrikle ısıtılan vaporizatör• Anesteziden uyanma isofluran dan 2 kat hızlı UYANMA • DELİRİUMU• İNDÜKSİYON: %8-15 • İDAME: %5-9• Preanestezikler,N2O ve analjezikler MAC’ı düşürebilir !

SEVOFLURAN (SEVOFLURANE)• GÜNÜMÜZÜN EN YENİ İNHALASYON ANESTEZİĞİ

• Kan/gaz eriyiklik katsayısı (0.6)• HIZLI İNDÜKSİYON & UYANMA

• SSS depresyonu – Konvulsif aktivite YOK• İYİ KAS GEVŞEMESİ VE ANALJEZİ

• Kardiovaskuler etkiler isoflurana benzer (myokard depresyonu AZ)

• MİNİMAL BİYOTRANSFORMASYON

• Veteriner anesteziyoloji klinik pratiğine henüz girmedi !