Ang Pancasila at ang Indonesia ng Makabagong Panahon

Ang nangungunang pilosopiya sa pamumuno at pamumuhay ng

bansang Indonesia ay ang Pancasila. Ang Pancasila, sinusulat rin na

Pantjasila, ay nagmula sa dalawang salita: panca, na ang ibig sabihin ay

lima, at sila, na nangangahulugang prinsipiyo. Ang Pancasila ay

nagsasalaman ng limang prinsipyo na sinasabing hindi maipapaghiwalay at

may relasyon sa isa’t isa. Ang sumusunod ang nakalahad sa Pancasila:

1. Ang paniniwala at pananampalataya sa isa, at isa lamang, na Diyos

(Ketuhanan Yang Maha Esa).

2. Makatarungan at sibilisadong sangkatauhan (Kemanusiaan Yang Adil

dan Beradab).

3. Pagkakaisa ng Indonesia (Persatuan Indonesia).

4. Demokrasyang ginabayan ng kadakilaan sa walang dudang pag-angat

ng deliberasyon sa pagitan ng mga representante (Kerakyatan Yang

Dipimpin oleh Hikmat Kebijaksanaan, Dalam Permusyawaratan dan

Perwakilan)

5. Katarungang panlipunan para sa lahat ng mamamayan ng Indonesia

(Keadilan Sosial bagi seluruh Rakyat Indonesia)

Ang limang prinsipiyong ito, magmula noon, ang naging basehan ng

bayan ng Indonesia. Sa konstitusiyon ng republika ng Indonesia na isinulat

noong 1945, inilista ang limang prinsipyo sa naiibang kaayusan at

natatanging mga salita: ang pagkonsulta sa paniniwala at hustisiyang

panlipunan para sa mamamayan ng Indonesia. Para mas maintindihan ang

pilosopiyang bumubuo sa Indonesia, kailangan nating balikan ang kanilang

kasaysayan para tunay na maunawaan ito.

Ang Indonesia bago ang Pancasila

Masasabing kalahating milyon na ang kasasayan ng Indonesia dahil

iyon ang petsa na umaayon sa hominid fossils na natagpuan noong 1809 ni

Eugene Dubois malapit sa Trinil Village, kanluran ng Java. Malaki at malalim

ang epekto ng dagat sa kasaysayan ng Indonesia. Ang malawakang paglikas

ng mga tao ay nagsimula noon pang 3000BK at nagpatuloy sa mahalagang

bahagi ng tatlong libong taon. Hindi malaman ang eksaktong pinagmulan ng

mga taong ito, kung sa Timog Tsina ba o sa mga isla sa Pasipiko. Dinala nila

kasama nila ang kanilang wika, Awstronisiyano, subalit dahil dumating sila sa

maliliit na grupo at nagtaguyod ng mga matitirhan sa paligid ng

dalampasigan na kung minsan ay nakikipamuhay sa malayong ninuno ng

taong Java, ang wikang ito ay mabilis lumago na ngayon ay mayroon nang

dalawang daang iba't ibang dayalekto, lahat ng ito ay mula sa

Awstronisiyano na ginagamit sa loob ng Indonesia. Ngunit, ang pambansang

wika sa Indonesia ay ang Bahasa Indonesia o sa alam ng maraming dayuhan,

Bahasa.

Ang Bahasa Indonesia ay ginagamit sa pormal na pakikipagusap at

naiintindihan ng sinuman sa buong kapuluan. Kasabay ng paglikas ng mga

tao patungong Indonesia, ang mga naunang nanirahan ay lumayag papunta

sa ibang bahagi ng mundo upang makipagkalakalan. Ang mga naunang tala

nito marahil ay ang mga gawa ni Pliny Elder na ang Historia Naturalis ay

mistulang tumutukoy sa kalakalan sa pagitan ng mga tao mula sa Indonesia

at mga kultura sa silangang Africa. Sa panahong ito dumating ang Hinduismo

sa Indonesia kaakibat ng pagdating ng mga mangangalakal ng India. Sa

kabila nito, ang tunay na halaga ng Hinduismo ay pumunta sa Indonesia sa

mas huling panahon pa para sa gawain ng misyonerong Brahman. Siguro sa

ikalimang siglo, sa swerte ng pagkakataon, ilan sa mga simpleng alituntunin

ng Hinduismo ay maganda ang pagkakaayon sa mga nalalabing sumasamba

sa bundok na Indonesian at ang natatangi't kakaibang pagkakahalo ng

relihiyon ay nabuo. Sa panahong ito, ang Tsina ang pangunahing kalakaran

ng Indonesia. Dahil dito, ang impluwensyang Budhismo ay sumali sa

kwento.

Hanggang marahil sa huli ng ikapitong siglo, ang mga tao ng Indonesia

ay nanatili bilang maraming maliliit na komunidad, nangangalakal at kung

minsan ay nakikipaglaban sa isa’t isa. Ngunit magmula noon, isang malaking

kaharian ng Budhismo, ang Sriwijaya, ay itinaguyod ang sarili sa kanyang

gitna siguro sa kanluran lamang ng Palembang, sa Sumatra. Mistulang ang

mga pinuno ng Srivijaya ay mayroong maraming kayamanan bunga ng

malawakang kalakalan at dakilang industirya sa rehiyon. Sa dulo ng

ikapitong siglo umusad ang kaharian upang sakupin ang lahat ng maliliit na

komunidad sa paligid ng hilagang dalampasigan ng Sumatra at kumupit ng

monopolyo ng malagong kalakalan ng Tsina. Ang mga Maharajah ay gumawa

ng maraming kasunduan sa mga tao sa maliliit na isla sa rehiyon nang sa

gayon hindi mapano ng mga barkong pangkalakal. Sa ganitong paraan

nabuhay ang kaharian hanggang ikasampung siglo. Naging maluwag para sa

mga Intsik para makipag kalakal sa sentro lamang, subalit ang mga Instik ay

nagsimulang makipagkalakal sa local na produksyong sentro sa ibang lugar

sa rehiyon at maliit lamang ang magagawa ng Sriwijaya upang pigilan sila.

Maaaring ang kaharian ay nadala hanggang ika-14 na siglo ngunit sa

panahong ito ang kapangyarihan nila ay mukhang balewala.

Sa kabilang dako, mula sa ikawalong siglo, pinamunuan ang sentro ng

Java ng prinsesa ng Sailendra. Ang kanilang maliit na kaharian ay mayaman

sa agrikultura at kaya nilang magpasasa sa monumentong pangrelihiyon.

Ang malawak na sanktuwaryo at gusali ni Borobodur ay ginawa limampung

taon na ang nakalilipas mula sa katapusan ng ikawalong siglo. Ang templo

para kay Siva sa Prambanan ay sinimulang gawin noong parehong panahon

sa pagawa ng Borobodur ngunit ang mga manggagawa para dito ay hindi

ang mga Sailendras. May nangyari marahil noong ikasampung siglo dahil

biglang natilig ang produksyon ng mga monumento, kasulatan at iba pang

makasaysayang bagay sa sentro ng Java.

Noong 1268, ang hari ng Java na si Haring Kertanagara ay napunta sa

trono at sa loob ng ilang taon, pinalawak nya ang kanyang kaharian

hanggang sa timog Sumatra, kaharian ng Malayu. Pinatapon at pinatay

noong 1292 pero hindi bago ang kanyang pagkakamali na pinadala niya ang

mensahero ni Kublai Khan pauwi kasama na dito ang putol niyang ilong at

ang “no” na tato sa kanyang noo. Nang dumating ang ekspedisyong Mongol

sa Java, dinispatya ng manugang ni Kertanagara na si Kertarajasa ang hari.

Gumamit siya ng diskarte upang pigilian ang banta mula sa ibayong dagat at

pagkatapos nito, inayos niya ang kanyang bagong kapitolyo sa Majapahit. Si

Kertarajasa at ang kanyang mga tagasunod ay dahan-dahang nagpalaganap

ng kapangyarihan sa karamihan ng Indonesia maging sa ilang bahagi ng

Malaysia.

Noong ika-11 siglo, dinala na mga mangangalakal ang Islam sa

kapuluan. Nang tanggapin ng mga Indonesian ang naunang Budhismo sa

kanilang pangangailangan at paniniwala, tinanggap din nila ang Islam ng

lubusan sa kanilang sariling termino. Subalit walang sentro ang Islam sa

kulturang Indonesia. Ang impluwensiyang kalat na ito ay nagdulot ng

matinding kahinaan noong dumating mga Dutch.

Hindi ang mga Dutch ang mga unang Europeo na umokupa sa

Indonesia. Ang mga Portuges at mga Briton ay nauna na bago sila, subalit

konting epekto lamang ang naidulot ng mga ito. Mula 1602 hanggang 1799,

ang bansa ay pinamumunuan ng Dutch East India Company. Sa dulo ng

taon, ang naghihingalong kumpanya ay napalala ng gobyernong Dutch. Ang

mga pondo nito ay mabilis na nabawasan dahil ang Indonesia ngayon ay

kaya nang tumakbo sa sarili niyang paa at halos hindi na magpapaamo sa

kolonyalismo. Nagtaguyod na sila ng daang pang kalakalan upang malihis

ang Dutch East India Company. Kahit na may mga rebelyon, ang Indonesia

ay nanatiling kolonya ng mga Dutch hanggang 1942. Sinakop ng mga Hapon

ang kapuluan noong 1942 – 1945 bago bumalik ang Dutch at inako ang

kanilang kolonya. Sa dulo ng 1949, inatras ng Dutch ang kanilang

pamumuno sa buong Indonesia maliban sa Kanlurang Irian. Noong 1956,

ang mga nalalabing alyansa sa Netherlands ay nahinto.

Noong 1956, pinakilala ni Sukarno ang konsepto ng Guided

Democracy, na nagsasabing itaboy ang anumang may kinalaman sa

Kanluran. Isa sa mga pinakamalalang bunga ay ang mabilis na pagbaba ng

ekonomiya. Sumapi ang Irian Jaya sa Indonesia noong 1963. Isang balak na

coup noong 1965 ay natapos ng marahas, isang kampanya ng pagsira na

nagpatuloy ng higit na mas bayolente ng mga awtoridad ng rehimen ni

Heneral Raden Suharto na siyang nagpalaglag kay Sukarno noong 1966.

Dito dineklara niya ang kanyang pammumuno bilang Orde Baru, o New

Order. Tinapos ni Suharto ang kumprontasyon sa Malaysia na nagpursigi

noong panahon ni Sukarno. Dinala niya ang Indonesia pabalik sa United

Nations. Nakipagalyansa sila sa Papua New Guinea at noong 1975 sinakop

nila ang Silangang Timor. Ang okupasiyong ito ay nagdulot ng maraming

kawalag ng buhay at hanggang ngayon hindi pa rin kinikilala ng United

Nations ang rehiyong Silangan Timor bilang parte ng Indonesia.

Noong 1975, humarap ang Indonesia sa isang malaking problema

kaugnay ang kanilang langis. Nabaon sa halos $10.5 bilyon na pagkakautang

ang bansa. Upang masolusyunan ang problemang ito, humingi ng tulong ang

Indonesia sa Amerika at iba pang kanluraning bansa. Limang taon

pagkatapaos, unti-unti nang nakabawi ang Indonesia sa pamamaraan din ng

pagtanggap ng mga dayuhang kapitalista. Dahil sa bagong polisiyang ito ni

Suharto ay umunlad muli ang Indonesia. Ngunit, nagkaroon ng hindi patas na

distribusyon ng kayamanan. Tila unti-unting yumayaman ang mga

nakatataas at kabaliktaran naman ang nangyari sa mga nakabababa.

Maraming nagalit at hindi sumang-ayon sa polisiya ni Suharto, lalo na

ang mga Islamikong radical at mga estudyante ng mga unibersidad.

Nagkaroon ng malawakang demonstrasyon noong 1978 na nagresulta sa

pagtigil ng programa sa mga unibersidad.

Noong kalagitnaan ng 1997, isa nanamang pagsubok na pang-ekonomiya

ang ikinaharap ni Suharto. Bumaba ang halaga ng pera ng Indonesia na

nagresulta sa pagmahal ng mga bilihin ng mga mga tao sa araw-araw.

Noong Marso 1998, nang mahalal para sa ikapitong beses si Suharto ay

nagkaroon ng maraming protesta laban sa gobyerno. Nagkaroon ng mga

ingkwentro kung saan daan-daang tao ang pinatay ng mga militar.

Pagkatapos nito, napababa din sa pagiging presidente si Suharto noong

Mayo 21. Pinalitan siya ng kanyang bise-presidente na si Bucharuddin Jusuf

Habibie.

Ang Pancasila

Gaya ng lahat ng bansang napasailalim sa banyagang kapangyarihan

at naging isang kolonya, iisa lamang ang pangarap ng Indonesia: kasarinlan.

Ngunit ‘di katulad ng Pilipinas na dumaan pa sa sistema ng Commonwealth

bilang “paghahanda para sa kasarinlan”, ang Indonesia ay hindi nagkaroon

ng isang gobyernong transisyunal. Sa halip nito, noong taong 1945, itinatag

ni Lt. Gen. Kumakichi Harada ng 16th Army ang Badan Penyelidik Usaha

Persiapan Kemerdekaan Indonesia o ang Body to Investigate Efforts for

Preparing [Indonesian] Independence (BPUPKI) upang mamahala at

maggabay sa mga hakbang nila patungo sa isang bansang may soberanya1.

Sa mga talumpati at diskusyon sa mga pagpupulong nito lumabas ang

Pancasila: isang idelohiya at pilosopiya; limang prinsipiyo na gumabay sa

pagbuo ng Indonesia sa kung ano ito ngayon.

Ang Pancasila ay isang kagamitang political at higit pa, ito’y lubhang

dinamiko. Makikita natin sa mga sumusunod na bahagi na mula sa unang

paglitaw niya hanggang sa kasalukuyan nitong anyo, nagkaroon ito ng mga

ilang pagbabago at bukod pa rito, ang paraan ng paggamit nito bilang

instrumento ng pamamahala ay nag-iiba din ayon sa nasa kapangyarihan.

A. Ang Pancasila ni Sukarno

Hindi lubusang klaro kung sino talaga ang lumikha ng Pancasila.

Mismong si Sukarno, ang kinikilalang gumawa ng Pancasila ay nagsasabing

ito’y naka-ugat sa mga tradisyunal na kaisipang Indonesian at sa kanyang

salita, siya mismo’y "tagatuklas ng mga turo ng Pancasila" ("…discoverer

[excavator] of the Pancasila teaching") lamang.2 Sinuman ang lumikha nito,

unang opisyal na naiprisenta sa publiko ang Pancasila sa talumpati ni

Sukarno noong Hunyo 1, 1945 (“The Birth of Pancasila Address” ang

karaniwang tinatawag sa talumpating ito). Bilang isang bansang nasa harap

na ng pintuan ng kasarinlan, lubos na mahalaga na mayroon silang bagay o

ideya na makakapitan at magsisilbing gabay patungo sa soberanya. Sa

1 Ang mga gawain ng BPUPKI ay nailipat sa Panitia Persiapan Kemerdekaan Indonesia o Committee for Indonesian Independence Preparation (PPKI) sa pamumuno ni Sukarno noong Agosto nang taong iyon.

2 "Piagam Jakarta 22 Juni 1945 [The Jakarta Charter of June 22, 1945], under paragraph 1: The Shaping of Soekarno's Pancasila," p. 21. (Prawiranegara, 1984)

kanyang talumpati, hiniram ni Sukarno ang mga Alemnyang terminong

philosofische grondslag (pundasyonal na pilosopiya) at Weltanschauung

(Pandaigdigang pagtingin o worldview). Ayon sa kanya, nangangailangan sila

ng ganoon na kanilang mapagkakasunduan upang maitatag nila ang

estadong Indonesian (Prawiranegara, 1984); at ang magsisilbing

pangkalahatang haligi nila ang Pancasila3. Iniugat ni Sukarno ang Pancasila

sa “tradisyonal” na pamamaraan ng pamamalakad na makikita raw sa mga

nayon ng Indonesia.

Ang pangalan ng pilosopiyang ito na tuluyang magsisilbing

ideolohiyang pambansa ng estado, ay mula sa dalawang salita, Panca na ang

ibig sabihin ay lima, at Sila, na ang ibig sabihin naman ay basehan o

pundasyon. Noong Agosto 17, 1945, opisyal na idineklara ni Sukarno at ni

Hatta ang kasarinlan ng bansa4; ang una ay nagsilbing presidente habang

ang pangalawa ay nagsilbing bise presidente. Matapos nito, inilabas ang

Konstitusyon ng Indonesia noong 19455 na ginagabayan ng pilosopiyang

Pancasila at kung saan, sa mismong Preamble nito, nakasaad ang 5

prinsipyo.

Mga Pormulasyon ng Pancasila

3 Trankripsyon ng Talumpati ni Sukarno noong Hunyo 1, 1945, "20 Tahun Merdeka" [Twenty Years of Independence] R.I. Department of Information edition, 1965. (Prawiranegara, 1984)

4 Subalit ilan bahagi ng teritoryo ng postwar Indonesia ay nakuha lamang nila mula sa mga Olandes noong 1950.

5 Ang konstitusyong 1945 ay pinalitan ng konstitusyong Federal ng 1949 at ng konstitusyong Probisyonal ng 1950. Bumuo ng isang Constitutional Assembly noong 1955 upang makagawa ng tiyak na konstitusyon ngunit ito ay humarap sa maraming problema; dinisolba ito ni Sukarno at ibinalik niya noong 1959 ang konstitusyong 1945. Mula noon, ito na ang ginamit na konstitusyon ng Indonesia subalit dumaan ito sa ilang amendments sa ilalim ni Suharto at ang mga sumunod sa kanya.

Ang sumusunod ay ang pormulasyon at pagsasaayos ng Pancasila

ayon sa talumpati ni Sukarno noong Hunyo 1, 1945 (Salin ni Prawiranegara

sa Ingles, 1984):

1. Nasyonalismo

2. Internationalism o humanitarianism

3. Konsutasyon, o demokrasya

4. Kabutihang panlipunan

5. Paniniwala sa iisang diyos

Matapos ang ilang konsultasyon at pag-uusap, naiba ang

pagkakasunod-sunod ng mga prinsipiyo pati na rin ang paraan kung paano

sila isina-pangungusap:

1. Paniniwala sa isang Diyos, at ang obligasyon para sa mga tagasunod

na sundin ang batas Shari'a ng Islam

(Belief in God, with the obligation for its adherents of abiding by the

Shari'a [laws] of Islam)

2. Makatarungan at sibilisadong sangkatauhan (Righteous and civilized

humanity)

3. Pagkakaisa ng Indonesia (Unity of Indonesia)

4. Demokrasyang ginabayan ng kadakilaan sa walang dudang pag-angat

ng deliberasyon sa pagitan ng mga representante (Democracy guided

by wisdom in the consultations of [the people's] representatives)

5. Katarungang panlipunan para sa lahat ng mamamayan ng Indonesia

(Social Justice for all the people of Indonesia)

Nang ito’y inilagay sa Preamble ng kanilang konstitusyon, tinanggal

mula sa unang sila ang tungkol sa batas ng Islam at tuhan ang ginamit na

salita para sa Diyos bilang ito’y nagsisilbing mas pangkalahatang termino.

Ang Pancasila na lumabas sa Preamble ang gagamitin para sa papel na ito6.

Sila Ketuhanan yang Maha Esa - Paniniwala sa nag-iisang

makapangyarihan o kataas-taasang nilalang. Makikita dito na inilalagay sa

una ang pagpapahalaga sa paniniwala sa isang diyos. Sa unang tingin, ang

pagamit ng Kethuanan, na maaring isalin bilang “one God” ay pumapapel

bilang isang pangkalahatan at neutral na termino. Samu’t sari ang mga

relihyion sa Indonesia; nawa’y ipinapakita ng sila na ito na ang estado

ay “hindi pumapabor” sa iisang pananampalataya lamang7.

Sila Kemanusian yang Adil dan Beradab- Paninindigan sa

pagpapanatili ng humanitarianism. Bilang ang tao ay tao na likha ng kataas-

taasan, hindi dapat pinapayagan ang kahit anong paglabag sa katauhan ng

isang indibidwal gaya ng abusong pisikal at spiritwal o pagsasamantala ng

sinuman. Ito dapat ay tinatamasa ng mga mamamayan ng Indonesia pati na

rin ng mga banyaga sa loob ng bansa. Makikita na malinaw na

binabantayan ng sila na ito ang ilang karapatan pantao ng mga taga-

Indonesia.

Sila Persatuan Indonesia- Paninindigan sa pagkakaisa ng Indonesia.

6 Para sa diskusyon, ipapakita ang mga sila sa orihinal nitong wika at katabi nito ang pagsasalin. Ito’y sa dahilan na ayon sa batis, mayroon nawawala o hindi talaga nakukuha kung ang salin lamang ang ipinakita (Morfit, 1981)

7 Ngunit kung sisiyasatin natin, ang pagkakaroon ng “…nag-iisang…” ay nagpapakita ng isang bias para sa monoteismo. Sa lahat ng sila, ito ang pinakatinututulan ng mga Muslim na pundamental sa dahilan na pinaniniwalaan nilang Islam dapat ang pananampalataya ng estado.

Gaya ng Pilipinas, ang Indonesia ay isang kapuluan na binubuo ng mga iba’t

ibang kapuluaan. Sa loob ng mga ito ay naninirahan at nabubuhay ang

napakaraming iba-ibang pangkat-etniko, relihyon, paniniwala at iba pa. Sa

ilalim ng sila na ito, idinidiin ang pangangailangan ng pagkakaisa, na dapat

patas ang pagtingin at pagtrato sa bawat indibidwal anuman ang

pinanggagalingan nito. Makikita na ito’y paraan upang magbuklod ang mga

hiwa-hiwalay at watak-watak na grupo ng Indonesia. Ito ang nagsisilbing

“gabay” para sa nasyonalismo ng Indonesia.

Sila Kerakyatan yang Dipimpin oleh Hikmat Kebijaksanaan

dalam Permusyawaratan/Perwakilan- Wastong pamamalakad ng

gobyerno sa pamamagitan ng konsultasyon (musyawarah) at pagdating sa

nagkakaisang pinagkasunduan (mufakat). Ang mahalagang tingnan dito ay

hindi lamang ito “majority wins” o kapakanan ng nakararami, idinidiin dito

ang lubusan at matinding pagsisiyasat hanggang makarating sa

pinakamabuting katapusan at sa pagkuha ng konsenso.

Sila Keadilan Sosial bagi Seluruh Rakyat Indonesia- Paninindigan

sa pagpapanatili ng kaayusan at katarungang panlipunan. Sa madaling

salita, ito ay nagsasabing dapat natatamasa ang pagkapantay-pantay sa

pagtanggap sa mga panlipunang kayamanan, serbisyo, at pagkakataon.

Bukod pa dito, ang lahat ng gawain ay dapat para sa ikabubuti ng bansa.

(Ayon sa salin ng Morfit, 1981)

B. Pancasila sa panahon ng Rebolusyon, Demokrasyang Parlyamentaryo at

Guided Democracy

Sa mga naunang taon ng pagdeklara ng kasarinlan ng Indonesia,

nakapagtatag sila ng isang republika sa bansa at tuluyang ipinaglaban ang

kanilang rebulusyon upang kilalanin ng mga Olandes ang kanilang

kasarinlan. Bilang isang figurehead ng rebolusyon para sa kasarinlan,

ginamit ni Sukarno ang mga prinsipyo ng Pancasila tila parang bandera ng

kilusan, isang paraan na “mapagbuklod-buklod at mapagkaisa” ang

Indonesia bilang iisang bansa. Bandang 1950’s, nang umalis na ang mga

Olandes, nagkaroon ang Indonesia ng isang liberal na parlyamentong

demokrasya. Nakalikha ng bagong konstitusyon, ang konstitusyong

probisyonal ng 1950, nagkaroon ng House of Representatives kung saan

nagkaroon ng pagkakataon ang mga iba’t-ibang partido na makilahok dito.

Sa panahong ito, medyo naitulak papalikod ang Pancasila at mismong ang

kapangyarihan ni Sukarno ay nabawasan kumpara sa kapangyarihan na

taglay niya sa panahon ng 1945 konstitusyon.

Inilabas ni Sukarno ang kanyang mga kritisismo at hinanakit ukol sa

kasalukuyang uri ng gobyerno. Noong panahong iyon, maraming hindi

pagkakasundo sa pagitan ng mga partidong pulitikal pati na rin mga pag-

aalsa at rebelyon sa mga iba’t ibang bahagi ng bansa. Sa taong 1957,

indneklara ni Sukarno ang martial law sa Indonesia at pinaiiral ang tinatawag

niyang Guided Democracy kung saan lumakas ang kanyang kapangyarihan

(bilang autocrat). Sa porma nito ng gobyerno, nagkaroon ng isang National

Council kung saan ang mga pangunahing partido lamang ang makikilahok.

Kasunod ng pagdeklara ng Guided Democracy, ibinalik ni Sukarno ang 1945

konstitusyon, ang konstitusyong nakakapit sa Pancasila. Bukod pa rito, msa

paglalarawan ni Sukarno sa kayang pinapaiiral na demokrasya, isang

demokrasyang naghahalo ang nasyonalismo, relihyon at komunismo,

makikita na ito ay nakabatay sa mga pundamental na ideya ng Pancasila.

Ngunit sa panahong ito, mukhang sa papel lamang, o bilang ideya o

konsepto lamang maganda ang Pancasila. Lubusang nahirapan ang

pagpapapataw nito sa mga kongkreto at mabisang paraan at polisiya. Sa

kaguluhan na sumunod, unti-unting hindi na naramdaman ang Pancasila;

muli itong naibalik ng napunta ang kapangyarihan kay Suharto at

ipinalaganap niya ang Pancasila Democracy.

Oposisyon sa Pancasila

Ang mga Muslim ang isa sa mga bumabatikos sa konsepto ng

Pancasila. Para sa kanila, inaatake nito ang pundasyon ng kanilang

pagkakakilanlan, partikular na ang konsepto ng pluralismo, kung saan

tinatanggap ang ibat-ibang ideolohiyang pangrelihiyon. Ang unang prinsipyo

ng Pancasila ay ang pananampalataya sa iisang diyos (Maha Esa), subalit

hindi nakasaad kung sa aling relihiyon ito nakabase. Sinasalooban ng

ideolohiyang ito hindi lang ang Islam, kundi pati na rin ang ibang mga

prominenteng relihiyon tulad ng Kristiyanismo, Buddhismo at Hinduismo, ay

namamayani sa Indonesia. Sa panahon ng pamahalaang Suharto, mariing

tinutulan ng mga konserbatibong Muslim ang Pancasila dahil ayon sa kanila,

ang Pancasila ay sumasailalim sa Islam, at hindi ang kabaliktaran; nilalagay

raw nila ang Pancasila sa mataas na kapangyarihan kaysa sa Qur'an. Ayon

din sa kanila, pinaghihiwalay nito ang relihiyoso at ang politikal na aspeto ng

Islam, o ang pagiging sekular. Para naman sa mga pulitikong Muslim,

hadlang din raw ito sa kanilang napagkasunduan sa Jakarta Charter, kung

saan ang mga Muslim na umayon dito ay obligadong ipatupad ang Shari'ah,

o ang batas ng Islam; sinsira raw ng Pancasila ag obligasyong ito. Dahil sa

opposisyong ito, nagkaroon ng mga mapayapa at madugong pagprotesta

laban dito: Ibinasura ang Jakarta Charter, pati na rin ang kaatasan na ang ulo

ng republika ay dapat Muslim. Mula 1948 hanggang sa unang bahagi ng

dekada '50, nagrebelde ang Darul Islam sa paghahangad na magkaroon ng

theokrasyang Islam at pagkakatatag ng isang estadong pang-Muslim.

Nabuwag naman ang Constituent Assembly noong 1959. Ngunit sa huli,

nabigo ang mga pagtatangkang ito. Sa pagkakatatag ng New Order, itinatag

din ang Pancasila bilang ang kaisa-isang ideolohiya na dapat sundin, at

maski ang PPP, ang partidong pulitikal ng mga Muslim, ay sumailalim dito.

Subalit hanggang ngayon ay mga mga grupo parin na kumukontra rito. Isa

na rito ay ang Jemaah Islamiyah, na siyang nagpatuloy sa mga naiwan ng

Darul Islam.

Para naman sa mga banyagang iskolar at mga dalubhasa, hadlang ang

Pancasila, lalo na ang unang prinsipyo nito, sapagkat di-umano'y hindi ito

sakop ang mga taong may polytiyestikong paniniwala, at pati na rin ang mga

agnostiko at ateyista. Ayon sa mga ateyista, ang kanilang karapatan ay

nalalabag ng saligang batas, na nagsasabi na ang estado ay dapat na

manampalataya sa iisang natatanging panginoon. Nagkakaroon ng kalabuan

dahil nakasaad din rito na lahat ng tao ay may pantay-pantay na karapatan

sa pananampalataya. sa loob naman ng Indonesia, maliban sa nilalaman ng

Pancasila, kanila ring binatikos ang sistema ng pagpapatupad nito, partikular

kay Suharto. Noong 5 Mayo 1980, ipinasa ang Petisi 50, isang petisyon na

pinirmahan ng limampu sa mga pinakaprominenteng tao sa Indonesia na

naglalaman ng pagprotesta kay Suharto dahil umano sa paggamit nya sa

Pancasila laban sa kanyang mga kalaban sa pulitika. Nagbunga ang petisyon

na ito dahil sa kanilang mga pangamba sa mga pahayag ni Suharto noon.

Ayon sa kanila, inilagay ni Suharto ang kanyang sarili bilang sagisag ng

Pancasila. Kumbaga, ang pagbatikos kay Suharto ay para na ring pagbatikos

sa Pancasila. narito ang naturang dokumento:

EXPRESSION OF CONCERN

With the blessings of Almighty God, we the undersigned, who are

a group of voters in the last general elections, express the deep

concern of the people over the remarks of President Suharto in his

speeches before a meeting of the Armed Forces commanders in

Pekanbaru on 27 March 1980 and at the anniversary of the

Koppassandha in Cijantung on 16 April 1980. We are concerned about

President Suharto's speech states that:

a) Express the presumption that among our people who are working

hard to develop although they are under an increasingly heavy burden,

there is a polarization between those who want to "preserve Pancasila"

on one side and those who want to "replace Pancasila" on the other,

such that there are concerns that new conflicts could arise between

elements of society;

b) Misinterpret Pancasila such that it can be used as a threat against

political opponents. In fact Pancasila was intended by the founders of

the Republic of Indonesia as a means to unite the Nation;

c) Justify non-praiseworthy actions by the authorities to make plans to

suspend the 1945 Constitution using the Seven Articles [Armed Forced

Oath] and the Soldier's Oath as an excuse, despite the fact that it is not

possible for these oaths to be above the 1945 Constitution;

d) Persuading the Armed Forces to take sides, not standing above all

societal groups, but choosing their friends and enemies based on the

based assessment of the authorities;

e) Give the impression that he is the personification of Pancasila such

that any rumor about him is interpreted as being anti-Pancasila;

f) Make accusations there are efforts to take up arms, subvert, infiltrate

or other evil efforts against the forthcoming general election

Given the thoughts contained in these speeches of President Suharto

are an inseparable element of the implementation of governing the

nation and of the forthcoming general election, we urge the

representatives in the House of Representatives and People's

Consultative Assembly to respond to the president's speeches on 27

March and 16 April 1980.

Jakarta, 5 May 1980

Konklusyon

Hindi na kaila na sa isang bansa, maliit man o malaki, at binubuo ng

iba’t ibang komunidad, kailangang pahalagahan ang pagkakaroon ng

pagkakaisa sa loob ng bansa. Sa ibang bansa, may posibilidad na bilang

pagtugon sa pangangailangang ito ay gumawa sila ng proyekto o bagong

paraan na ipakikilala sa mga mamamayan. Bilang mga namumuno ng bansa,

natural na isipin nila sa kanilang pagdesisyon ang pinakamabuti, alinsunod

naman na kailangang kumilos ang mga mamamayan bilang pagsuporta sa

mga pagsubok o pagbabago na magaganap. Mabuti na sa isang bansa tulad

ng Indonesia, naisip ng mga namumuno na hindi basta-basta ang

pagkakaroon ng pagkakaisa, lalo na kung hindi magiging alinsunod ang

kultura na magiging pangkalahatan sa nakagawian na.

Ang “Pancasila” bilang ideolohiya na binubuo ng limang prinsipyo

“Ketuhanan o monoteismo,” “Kemanusiaan o unibersal na sibilisadong

sangkatauhan,” “Kebangsaan o nasyonalismo,” “Kerakyatan o kinatawang

demokratikong gobyerno” at “Keadilan Sosial o social justice” ay halimbawa

na ng ganitong kaparaanan na ibinase ang sinusunod na ideolohiya sa

nakagawian na.

Sa Indonesia, Islam ang pinakalaganap na relihiyon. Ngunit, tulad ng

ibang bansa, hindi lamang ito ang nag-iisa dahil hati-hati rin ang espiritwal

na paniniwala ng mga taga Indonesia. Nariyan ang Hinduismo, Budismo at

Kristiyanismo, dahilan na kung bakit sa Pancasila naging sekular na

monoteismo ang Ketuhanan. Nagpapahiwatig ito ng pagkakakilanlan ng

Indonesia bilang isang bansa na may “diverse society.”

Sa Kemanusiaan, naipapakita ang pagpapahalaga ng mga

mamamayan ng Indonesia sa dignidad ng isang tao. Ayaw nilang naaabuso

ang isang tao, pisikal man o ispiritwal. Diba nga’t kaya naging secular na

monetismo ang Ketuhanan ay dahil na rin dito?

Sa Kebangsaan, nariyan ang pagtanggap sa “Bahasa Indonesia” na

kanila ngayong pambansang wika.

Ang Keadilan Sosial ay tumutukoy sa pagbahagi ng paggamit ng likas

na yaman ng Indonesia para sa pinakaproduktibong resulta.

Ang Indonesia, tulad ng ibang bansa ay gusto ring umunlad. Tulad rin

ng ibang bansa, sinusunod ng estado ang isang napagkasunduang ideolohiya

upang matugunan ang hangad na kapayapaan at kabutihan ng mga

mamamayan. Hindi man laging payapa dahil hindi rin naman kaila ang mga

kontrobersyal na diskusyon at argyumento ukol sa Pancasila, sinusubukan pa

rin ng estado na mapabisa ang kaayusan.

Bilang konklusyon, bagamat sinusunod ng estado ang kasalukuyang

Pancasila, maraming kaganapan ang kanilang kinahaharap at isa sa mga

posibleng maging desisyon ng bansa ang pagbabago sa Pancasila. Kung

matuloy na magkaroon ng pagbabago rito, magiging iba rin ang

pagkakakilanlan ng Indonesia.

Di lamang sa Indonesia kung hindi sa ibang bansa direktang tumutukoy

sa pagkakakilanlan ng bansa ang estado. At dahil ang Pancasila ang

sinusunod na pilosopikal na ideolohiya ng estado ng Indonesia, natural

lamang na isa itong primaryang elemento sa pagkakakilanlan ng bansa.

Mga Sanggunian

"History of Indonesia." REGIT. Web. 25 May 2011.

<http://www.regit.com/regitour/indonesi/about/history.htm>.

"Indonesia-Pancasila: The State Ideology." Mongabay.com. Web. 25 May

2011.

<http://www.mongabay.com/history/indonesia/indonesia-

pancasila_the_state_ideology.html>.

"National Identity and Development in the Plural Society of Indonesia." Indira

Gandhi National Centre for the Arts - Indira Gandhi Rashtriya Kala Kendra

- इं�दि�रा� गाँ�धी� रा�ष्ट्री�य कला� क� द्र . Web. 25 May 2011.

<http://www.ignca.nic.in/ls_03015.htm>.

"Pancasila (Indonesian Political Philosophy) -- Britannica Online

Encyclopedia." Encyclopedia - Britannica Online Encyclopedia. Web. 25

May 2011. <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/440932/Pancasila>.

"Pancasila." Everything2. Web. 25 May 2011.

<http://everything2.com/title/Pancasila>.

Asvi Warman, Adam. “Insight: Four stages of Pancasila.” The Jakarta

Post 6 January 2010. 2 May 2011

<http://www.thejakartapost.com/news/2010/06/01/four-stages-

pancasila.html>

"The New Order and Post New Order Era - Indonesian History." Indonesia

Fascination. Web. 26 May 2011. <http://indonesia-

fascination.blogspot.com/2009/03/new- order-and-post-new-order-

era.html>.

Frederick, William, and Robert Worden. "Indonesia: A Country Study." Country

Studies. Federal Research Division of the Library of Congress, USA,

1993. Web. 2 May 2011. <http://countrystudies.us/indonesia/>.

Morfit, Michael. "Pancasila: The Indonesian State Ideology According to the

New Order Government."Asian Survey 21.8 (1981): 838-851. Web. 26 April

2011. <http://www.jstor.org/stable/2643886>.

Prawiranegara, Sjafruddin. "Pancasila as the Sole Foundation." Indonesia 38.

(1984): 74- 83. Web. 26 April 2011. <http://www.jstor.org/stable/3350846>.

van der Kroef, Justus. "Sukarno's Indonesia State Ideology According to the

New Order Government."Pacific Affairs 46.2 (1973): 269-288. Web. 2 May

2011. <http://www.jstor.org/stable/2756173 >.