66

ANLATIM BİÇİMLERİ ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

  • Upload
    alayna

  • View
    164

  • Download
    3

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ANLATIM BİÇİMLERİ ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI. ANLATIM BİÇİMLERİ. Çeşitli amaçlara yönelik olarak gerçekleştirilen anlatımın etkileyici olması için çeşitli yöntemlere başvurulur. İşte, anlatımı gerçekleştirirken başvurulan bu yöntemlere 'anlatım biçimleri ' diyoruz. ANLATIM BİÇİMLERİ. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Page 2: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Page 3: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

DÜZ ANLATIM BİÇİMLERİ DÜZ ANLATIM BİÇİMLERİ (DÜŞÜNCE YAZILARINDA)(DÜŞÜNCE YAZILARINDA)

AÇIKLAYICI ANLATIMAÇIKLAYICI ANLATIM

TARTIŞMACI ANLATIMTARTIŞMACI ANLATIM

Page 4: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

AÇIKLAYICI ANLATIMAÇIKLAYICI ANLATIM

Bir konunun, bir özlü sözün, Bir konunun, bir özlü sözün, kapalı bir ifadenin kapalı bir ifadenin

açıklanması; herhangi bir açıklanması; herhangi bir konunun temel noktaları konunun temel noktaları hakkında bilgi vermek hakkında bilgi vermek

amacıyla başvurulan anlatım amacıyla başvurulan anlatım türüdür.türüdür.

Page 5: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

AÇIKLAYICI ANLATIMAÇIKLAYICI ANLATIM

Açıklayıcı anlatım, bir Açıklayıcı anlatım, bir sorunu ortaya koyan bir sorunu ortaya koyan bir cümle ile başlar, sorunu cümle ile başlar, sorunu çözümleyen cümlelerle çözümleyen cümlelerle

devam eder.devam eder.

Page 6: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

AÇIKLAYICI ANLATIMAÇIKLAYICI ANLATIMÖRNEK: Memduh Şevket Esendal öykülerini ÖRNEK: Memduh Şevket Esendal öykülerini

sade ve temiz bir Türkçe'yle yazmış, sade ve temiz bir Türkçe'yle yazmış, öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştir. öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştir. Onun öykülerini okuyanlar eserin içinde Onun öykülerini okuyanlar eserin içinde kendilerini,çevrelerini ve hayatta kendilerini,çevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlar.Esendal,günlük hayatı iyimser bir olurlar.Esendal,günlük hayatı iyimser bir hava içinde verir. Öykülerindeki olaylar hava içinde verir. Öykülerindeki olaylar son derece basittir.son derece basittir.

Page 7: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TARTIŞMACI ANLATIMTARTIŞMACI ANLATIM

Tartışma, bir düşünüş ve anlayış Tartışma, bir düşünüş ve anlayış çatışmasının ürünüdür. Bir konu çatışmasının ürünüdür. Bir konu

üzerinde aynı düşünceyi üzerinde aynı düşünceyi taşımayanları ortak düşünüş taşımayanları ortak düşünüş

düzlemine getirmek için tartışma düzlemine getirmek için tartışma yapılır.yapılır.

Page 8: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TARTIŞMACI ANLATIMTARTIŞMACI ANLATIM

Kişilerin kanılarını değiştirmek için ya Kişilerin kanılarını değiştirmek için ya bir öneri getirilip kanıtlanmaya ya bir öneri getirilip kanıtlanmaya ya

da bir düşünce ele alınıp da bir düşünce ele alınıp çürütülmeye çalışılır.çürütülmeye çalışılır.

Page 9: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TARTIŞMACI ANLATIMTARTIŞMACI ANLATIM

Bu durumda yazar, düşüncelerini Bu durumda yazar, düşüncelerini onaylatmak için genellikle sorular onaylatmak için genellikle sorular

sorar, öznel bir anlatımı vardır.sorar, öznel bir anlatımı vardır.

Page 10: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TARTIŞMACI ANLATIMTARTIŞMACI ANLATIM ÖRNEK: Edebiyat metninin dili günlük iletişim ÖRNEK: Edebiyat metninin dili günlük iletişim

dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizde. İstiareli, aktarmalı, görülegelmiştir bizde. İstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzak bir dil olarak düşünülmüştür doğallıktan uzak bir dil olarak düşünülmüştür hep. Edebiyat sözcüğü; süslü püslü, özentili, hep. Edebiyat sözcüğü; süslü püslü, özentili, abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzden. Bunu da, edebiyat kazanmıştır bu yüzden. Bunu da, edebiyat dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabiliriz. Oysa edebiyat dili günlük dilden bağlayabiliriz. Oysa edebiyat dili günlük dilden tümüyle kopuk bir dil değildir. Gündelik dilin tümüyle kopuk bir dil değildir. Gündelik dilin güzel, duygusal bir doku içinde yeniden güzel, duygusal bir doku içinde yeniden düzenlenimidir bir bakıma.düzenlenimidir bir bakıma.

Page 11: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

SANATSAL ANLATIM BİÇİMLERİ SANATSAL ANLATIM BİÇİMLERİ (SANATSAL METİNLERDE)(SANATSAL METİNLERDE)

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM

ÖYKÜLEYİCİ ANLATIMÖYKÜLEYİCİ ANLATIM

Page 12: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM

Okuyucuya izlenim kazandırmak Okuyucuya izlenim kazandırmak amacıyla sözcüklerle resim yaparak amacıyla sözcüklerle resim yaparak

varlıkları görünür kılmaktır. varlıkları görünür kılmaktır. Bu, duyular aracılığıyla ve iyi bir Bu, duyular aracılığıyla ve iyi bir

gözlemle gerçekleştirilir. Anlatımda gözlemle gerçekleştirilir. Anlatımda benzetmelerden, sıfatlardan, benzetmelerden, sıfatlardan,

zarflardan yararlanılır.zarflardan yararlanılır.

Page 13: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM

Yazarın beş duyusuyla algıladıklarını Yazarın beş duyusuyla algıladıklarını yorumlayarak öznel bir anlatımla yorumlayarak öznel bir anlatımla

yansıttıklarına "yansıttıklarına "izlenimsel izlenimsel betimlemebetimleme";";

Page 14: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM

nesnel bir anlatımla duygularını nesnel bir anlatımla duygularını katmadan yansıttıklarına ise katmadan yansıttıklarına ise

""açıklayıcı betimlemeaçıklayıcı betimleme" adı verilir." adı verilir.

Page 15: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM

İnsan betimi "İnsan betimi "portreportre" adını alır. " adını alır. İnsanın dış görünümünü yansıtan İnsanın dış görünümünü yansıtan

""fiziksel portrefiziksel portre", iç dünyasını ", iç dünyasını yansıtan ise "yansıtan ise "ruhsal portreruhsal portre"dir."dir.

Page 16: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

BETİMLEYİCİ ANLATIMBETİMLEYİCİ ANLATIM ÖRNEK:ÖRNEK: Eski bir taş köprü geçildikten Eski bir taş köprü geçildikten

sonra fakir mahallelere giriliyor ve sonra fakir mahallelere giriliyor ve sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle başlıyordu.Ortalarından akan çirkin başlıyordu.Ortalarından akan çirkin sularında yarı çıplak çocuklarla sularında yarı çıplak çocuklarla çamurdan köpekler, eğri büğrü çamurdan köpekler, eğri büğrü sokaklar' Tezekten, çamurdan yapılmış sokaklar' Tezekten, çamurdan yapılmış yarı yarıya toprağa gömülmüş yarı yarıya toprağa gömülmüş penceresiz kulübeler'penceresiz kulübeler'

Page 17: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖYKÜLEYİCİ ANLATIMÖYKÜLEYİCİ ANLATIM

Okuyucuyu olay içinde yaşatmak Okuyucuyu olay içinde yaşatmak amacıyla olayların, eyleme amacıyla olayların, eyleme dönüşmüş olguların anlatımıdır, dönüşmüş olguların anlatımıdır, Zaman içindeki hareket (devinim) Zaman içindeki hareket (devinim) öykülemenin temel özelliğidir.öykülemenin temel özelliğidir.

Page 18: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖYKÜLEYİCİ ANLATIMÖYKÜLEYİCİ ANLATIM

Öyküleme, tasarlanan ya da yaşanan Öyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdır.bir olayın anlatımıdır.

Roman, hikaye ve masalların anlatımı Roman, hikaye ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım biçimindedir.öyküleyici anlatım biçimindedir.

Page 19: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖYKÜLEYİCİ ANLATIMÖYKÜLEYİCİ ANLATIM

ÖRNEKÖRNEK: Ağır adamlarla kahveye girdi : Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan. Olanları düşündü bir süre. Hasan. Olanları düşündü bir süre. Otursam mı oturmasam mı diye bir Otursam mı oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi. Sonra oturdu bir tereddüt geçirdi. Sonra oturdu bir köşeye isteksiz. Babadan kalma tütün köşeye isteksiz. Babadan kalma tütün tabakasını çıkardı, kalınca bir sigara tabakasını çıkardı, kalınca bir sigara sardı. Öyle dalmıştı ki masasına konan sardı. Öyle dalmıştı ki masasına konan çay bardağının sesi bile dikkatini çay bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti.çekmemişti.

Page 20: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Page 21: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIMLAMATANIMLAMA

Bir kavram ya da nesnenin Bir kavram ya da nesnenin ayırt edici özellikleriyle ayırt edici özellikleriyle tanıtılmasıdır. tanıtılmasıdır.

Page 22: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIMLAMATANIMLAMA

""Bu nedir?Bu nedir?" ya da "" ya da "Bu ne Bu ne değildir?değildir?" sorularının " sorularının yanıtı, tanım cümlelerini yanıtı, tanım cümlelerini verir.verir.

Page 23: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIMLAMATANIMLAMA

Tanımlama, öznel de Tanımlama, öznel de nesnel de olumlu da nesnel de olumlu da olumsuz da olabilir.olumsuz da olabilir.

Page 24: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIMLAMATANIMLAMA

ÖRNEKÖRNEK: İnsan vücudunun en küçük yapı İnsan vücudunun en küçük yapı

taşına hücre denir.(Nesnel)taşına hücre denir.(Nesnel) Yaşam, güçlükleri yenebilme Yaşam, güçlükleri yenebilme

sanatıdır.(Öznel)sanatıdır.(Öznel)

Page 25: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖRNEKLEMEÖRNEKLEME

Anlatılanları somutlaştırmanın Anlatılanları somutlaştırmanın en etkin yoludur. en etkin yoludur.

Page 26: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖRNEKLEMEÖRNEKLEME

Kişi, verilen örneği anlarsa Kişi, verilen örneği anlarsa konuyu da anlamış olur. konuyu da anlamış olur. Çünkü örnek, anlatılanları Çünkü örnek, anlatılanları okuyucuların zihninde okuyucuların zihninde canlandırır, belirginleştirir.canlandırır, belirginleştirir.

Page 27: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

ÖRNEKLEMEÖRNEKLEME

ÖRNEKÖRNEK: Genç Kalemler hareketi, edebiyatımıza Genç Kalemler hareketi, edebiyatımıza

özellikle dil konusunda yepyeni bir anlayışı özellikle dil konusunda yepyeni bir anlayışı getirmiştir. Türkçe kendi benliğine yavaş getirmiştir. Türkçe kendi benliğine yavaş yavaş dönmeye başlamış; halk,aydınların yavaş dönmeye başlamış; halk,aydınların yazdıklarını anlar duruma gelmiştir. yazdıklarını anlar duruma gelmiştir. 1911'li 1911'li yıllarda yazan Ömer Seyfettin'i, Ziya yıllarda yazan Ömer Seyfettin'i, Ziya Gökalp'ı açıp okuyun, severek, anlayarak Gökalp'ı açıp okuyun, severek, anlayarak okursunuz yazdıklarını. Sözcükler, okursunuz yazdıklarını. Sözcükler, tamlamalar hep anlayacağınız biçimdedir.tamlamalar hep anlayacağınız biçimdedir.

Page 28: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIK GÖSTERMETANIK GÖSTERME

Ele alınan konuyu inandırıcı Ele alınan konuyu inandırıcı kılmak, desteklemek için kılmak, desteklemek için alanında bilgisine, deneyimine alanında bilgisine, deneyimine güvenilen, ünlü kişilerin güvenilen, ünlü kişilerin düşüncelerine başvurmadır.düşüncelerine başvurmadır.

Page 29: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIK GÖSTERMETANIK GÖSTERME

Tanık göstermede, o alanda Tanık göstermede, o alanda ünlü olan kişinin adı anılarak ünlü olan kişinin adı anılarak düşünce desteklenebildiği gibi düşünce desteklenebildiği gibi o kişiden "alıntı" yapılarak o kişiden "alıntı" yapılarak (sözlerine yer verilerek) da (sözlerine yer verilerek) da tanık gösterme gerçekleştiri-tanık gösterme gerçekleştiri-lebilirlebilir..

Page 30: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIK GÖSTERMETANIK GÖSTERME

ÖRNEKÖRNEK: Mutluluk, aslında herkesin çok Mutluluk, aslında herkesin çok

yakınında.İsteyen herkes, her yakınında.İsteyen herkes, her an mutlu olabilir. an mutlu olabilir. Filozof Filozof Sokrates: 'Bir kitap, bir çiçek, Sokrates: 'Bir kitap, bir çiçek, bir kuş' ne büyük saadet!' bir kuş' ne büyük saadet!' derken bunu anlatmıyor mu?derken bunu anlatmıyor mu?

Page 31: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

KARŞILAŞTIRMAKARŞILAŞTIRMA

İki kavram, iki olay, iki varlık İki kavram, iki olay, iki varlık arasındaki benzerliklerin, arasındaki benzerliklerin, karşıtlıkların ya da farklılıkların karşıtlıkların ya da farklılıkların belirtilmesi ve günümüzdeki bir belirtilmesi ve günümüzdeki bir durum ya da olayın geçmişteki durum ya da olayın geçmişteki benzerleriyle ilişkilendirilmesi-benzerleriyle ilişkilendirilmesi-dir.dir.

Page 32: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

KARŞILAŞTIRMAKARŞILAŞTIRMA

Ayrıca Ayrıca teşbih (benzetme) teşbih (benzetme) ve ve ilişkilendirme ilişkilendirme de bir tür de bir tür karşılaştırmadır.karşılaştırmadır.

Page 33: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

KARŞILAŞTIRMAKARŞILAŞTIRMA

İİlişkilendirme: Günümüzdeki bir lişkilendirme: Günümüzdeki bir olayla geçmişteki bir olay olayla geçmişteki bir olay arasında ya da bizim toplumu-arasında ya da bizim toplumu-muzdaki bir durumla başka bir muzdaki bir durumla başka bir toplumdaki bir durum arasında toplumdaki bir durum arasında bağ kurmaktır.bağ kurmaktır.

Page 34: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

KARŞILAŞTIRMAKARŞILAŞTIRMA

ÖRNEKÖRNEK: Özge Ali'ye göre daha çalışkandır.Özge Ali'ye göre daha çalışkandır.

En çok sevdiğim arkadaşım sensin.En çok sevdiğim arkadaşım sensin.

Eski şiir hayali öğeleri yeni şiir ise Eski şiir hayali öğeleri yeni şiir ise somut öğeleri içerir.somut öğeleri içerir.

Page 35: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

SAYISAL VERİLERDEN SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMAYARARLANMA

Araştırma sonunda elde Araştırma sonunda elde edilen istatistiksel edilen istatistiksel bilgilerle düşüncelerin bilgilerle düşüncelerin somutlanmasıdır.somutlanmasıdır.

Page 36: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMASAYISAL VERİLERDEN YARARLANMA

ÖRNEKÖRNEK: Adapazarı Şeker Fabrikası Adapazarı Şeker Fabrikası

1953'te işletmeye açıldı. 1953'te işletmeye açıldı. Kuruluşta günde 1800 ton olan Kuruluşta günde 1800 ton olan pancar işleme kapasitesi pancar işleme kapasitesi 1980'de 6000 tona çıkarıldı. Bu 1980'de 6000 tona çıkarıldı. Bu büyük bir gelişme.büyük bir gelişme.

Page 37: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

"Herkes önüne bakar, ben içime bakarım." diyor "Herkes önüne bakar, ben içime bakarım." diyor Montaigne. Denemeci, yalnız kendini, kendi Montaigne. Denemeci, yalnız kendini, kendi "ben"ini anlatır. Hiçbir şeyi kanıtlamaya "ben"ini anlatır. Hiçbir şeyi kanıtlamaya kalkışmadan, insana öğüt verme yoluna kalkışmadan, insana öğüt verme yoluna sapmadan, sırf düşünmekten zevk aldığı, bu sapmadan, sırf düşünmekten zevk aldığı, bu zevki okuyucuya tattırmak istediği için yazar. zevki okuyucuya tattırmak istediği için yazar. Böylece kendini anlatırken insanı da anlatmış Böylece kendini anlatırken insanı da anlatmış olur.olur.

Bu paragrafta aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

A) Açıklama B) Tanımlama C) Tanık gösterme A) Açıklama B) Tanımlama C) Tanık gösterme D) Örnekleme E) BenzetmeD) Örnekleme E) Benzetme

Page 38: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

"Herkes önüne bakar, ben içime bakarım." diyor "Herkes önüne bakar, ben içime bakarım." diyor Montaigne. Montaigne. Denemeci, yalnız kendini, kendi Denemeci, yalnız kendini, kendi "ben"ini anlatır. Hiçbir şeyi kanıtlamaya "ben"ini anlatır. Hiçbir şeyi kanıtlamaya kalkışmadan, insana öğüt verme yoluna kalkışmadan, insana öğüt verme yoluna sapmadan, sırf düşünmekten zevk aldığı, bu sapmadan, sırf düşünmekten zevk aldığı, bu zevki okuyucuya tattırmak istediği için yazar. zevki okuyucuya tattırmak istediği için yazar. Böylece kendini anlatırken insanı da anlatmış Böylece kendini anlatırken insanı da anlatmış olur.olur.

Bu paragrafta aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

A) Açıklama B) Tanımlama A) Açıklama B) Tanımlama C) Tanık gösterme C) Tanık gösterme D) Örnekleme E) BenzetmeD) Örnekleme E) Benzetme

Page 39: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Denizin yüzeyi derin derin soluk alıp uyuyan Denizin yüzeyi derin derin soluk alıp uyuyan bir canavarın göğsü gibi inip çıkıyor, bir canavarın göğsü gibi inip çıkıyor, yükseliyor, alçalıyor. Kıyıları jilet gibi keskin yükseliyor, alçalıyor. Kıyıları jilet gibi keskin kaya parçalarından oluşan karaya müthiş kaya parçalarından oluşan karaya müthiş bir hırsla vuruyor dalgalar ve patlıyor birbiri bir hırsla vuruyor dalgalar ve patlıyor birbiri ardından.ardından.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır?hangisine başvurulmamıştır?

A) Benzetmelere B) Görme duyusunaA) Benzetmelere B) Görme duyusunaC) İşitme duyusuna D) KişileştirmeyeC) İşitme duyusuna D) KişileştirmeyeE) DeyimlereE) Deyimlere

Page 40: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Page 41: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Yalnızlığın ıssız koyunda demir atmış eski bir Yalnızlığın ıssız koyunda demir atmış eski bir teknedeydim o zamanlar. Tam üç yıldır teknedeydim o zamanlar. Tam üç yıldır martıların sabırsız yalvarışlarını dinliyordum martıların sabırsız yalvarışlarını dinliyordum gün boyu. Karşı tepedeki yemyeşil çamlar, gün boyu. Karşı tepedeki yemyeşil çamlar, sahildeki milyonlarca kum taneciği, keskin bir sahildeki milyonlarca kum taneciği, keskin bir yosun kokusu en sadık arkadaşlarımdı. Umut, yosun kokusu en sadık arkadaşlarımdı. Umut, çok uzak bir limandan bana kumanya çok uzak bir limandan bana kumanya getirecek bir yük gemisiydi. Onun buradan ne getirecek bir yük gemisiydi. Onun buradan ne zaman geçeceğini Allah bilirdi.zaman geçeceğini Allah bilirdi.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır?başvurulmamıştır?

A) Betimlemeye B) Öykülemeye C) BenzetmeyeA) Betimlemeye B) Öykülemeye C) BenzetmeyeD) Kişileştirmeye E) ÖrneklemeyeD) Kişileştirmeye E) Örneklemeye

Page 42: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Yalnızlığın ıssız koyunda demir atmış eski bir Yalnızlığın ıssız koyunda demir atmış eski bir teknedeydim o zamanlar. Tam üç yıldır teknedeydim o zamanlar. Tam üç yıldır martıların sabırsız yalvarışlarını dinliyordum martıların sabırsız yalvarışlarını dinliyordum gün boyu. Karşı tepedeki yemyeşil çamlar, gün boyu. Karşı tepedeki yemyeşil çamlar, sahildeki milyonlarca kum taneciği, keskin bir sahildeki milyonlarca kum taneciği, keskin bir yosun kokusu en sadık arkadaşlarımdı. Umut, yosun kokusu en sadık arkadaşlarımdı. Umut, çok uzak bir limandan bana kumanya çok uzak bir limandan bana kumanya getirecek bir yük gemisiydi. Onun buradan ne getirecek bir yük gemisiydi. Onun buradan ne zaman geçeceğini Allah bilirdi.zaman geçeceğini Allah bilirdi.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır?başvurulmamıştır?

A) Betimlemeye B) Öykülemeye C) BenzetmeyeA) Betimlemeye B) Öykülemeye C) BenzetmeyeD) Kişileştirmeye D) Kişileştirmeye E) ÖrneklemeyeE) Örneklemeye

Page 43: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

• Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler vardır: ikisi de yaşamdaki gerçeklerle vardır: ikisi de yaşamdaki gerçeklerle beslenir. Röportajın gerçekliği belgelere, beslenir. Röportajın gerçekliği belgelere, kanıtlara, somut olay veya olgulara kanıtlara, somut olay veya olgulara dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar hayal gücüyle yeni bir renk, yeni bir görünüm hayal gücüyle yeni bir renk, yeni bir görünüm kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı, geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı, röportaj ve öykü için de söz konusudur. röportaj ve öykü için de söz konusudur.

• Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?basmaktadır?

• A) Betimleme B) Karşılaştırma C) ÖykülemeA) Betimleme B) Karşılaştırma C) Öyküleme• D) Tanımlama E) ÖrneklendirmeD) Tanımlama E) Örneklendirme

Page 44: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

• Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler Röportajla öykü arasında kimi benzerlikler vardır: ikisi de yaşamdaki gerçeklerle vardır: ikisi de yaşamdaki gerçeklerle beslenir. Röportajın gerçekliği belgelere, beslenir. Röportajın gerçekliği belgelere, kanıtlara, somut olay veya olgulara kanıtlara, somut olay veya olgulara dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar dayanmasından ileri gelir. Öyküde ise bunlar hayal gücüyle yeni bir renk, yeni bir görünüm hayal gücüyle yeni bir renk, yeni bir görünüm kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için kazanır. Öte yandan bütün anlatı türleri için geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı, geçerli olan dilin güzel ve etkili kullanımı, röportaj ve öykü için de söz konusudur. röportaj ve öykü için de söz konusudur.

• Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?basmaktadır?

• A) Betimleme A) Betimleme B) Karşılaştırma B) Karşılaştırma C) ÖykülemeC) Öyküleme• D) Tanımlama E) ÖrneklendirmeD) Tanımlama E) Örneklendirme

Page 45: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde betimleme yoktur?Aşağıdaki cümlelerin hangisinde betimleme yoktur?• A) Söylenenleri hiç duymuyormuşçasına dalgın, A) Söylenenleri hiç duymuyormuşçasına dalgın,

düşünceli bir tavırla işini yapmayı sürdürdü.düşünceli bir tavırla işini yapmayı sürdürdü.• B) Artık bahar geldi derken birdenbire hava bozmuş, B) Artık bahar geldi derken birdenbire hava bozmuş,

damlar, sokaklar, kırlar, karla örtülmüştü.damlar, sokaklar, kırlar, karla örtülmüştü.• C) Az konuşan, doğruyu söyleyen, söylediğini tartan C) Az konuşan, doğruyu söyleyen, söylediğini tartan

bir insandı.bir insandı.• D) İçli, çok duygulu bir adamdı, konuşurken hem D) İçli, çok duygulu bir adamdı, konuşurken hem

ağlar hem ağlatırdı.ağlar hem ağlatırdı.• E) Benim gibi babamın da dedemin de çocukluk ve E) Benim gibi babamın da dedemin de çocukluk ve

ilk gençlik günleri bu konakta geçmişti.ilk gençlik günleri bu konakta geçmişti.

Page 46: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde betimleme yoktur?Aşağıdaki cümlelerin hangisinde betimleme yoktur?• A) Söylenenleri hiç duymuyormuşçasına dalgın, A) Söylenenleri hiç duymuyormuşçasına dalgın,

düşünceli bir tavırla işini yapmayı sürdürdü.düşünceli bir tavırla işini yapmayı sürdürdü.• B) Artık bahar geldi derken birdenbire hava bozmuş, B) Artık bahar geldi derken birdenbire hava bozmuş,

damlar, sokaklar, kırlar, karla örtülmüştü.damlar, sokaklar, kırlar, karla örtülmüştü.• C) Az konuşan, doğruyu söyleyen, söylediğini tartan C) Az konuşan, doğruyu söyleyen, söylediğini tartan

bir insandı.bir insandı.• D) İçli, çok duygulu bir adamdı, konuşurken hem D) İçli, çok duygulu bir adamdı, konuşurken hem

ağlar hem ağlatırdı.ağlar hem ağlatırdı.• E) Benim gibi babamın da dedemin de çocukluk ve E) Benim gibi babamın da dedemin de çocukluk ve

ilk gençlik günleri bu konakta geçmişti.ilk gençlik günleri bu konakta geçmişti.

Page 47: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde görme ve dokunma Aşağıdaki cümlelerin hangisinde görme ve dokunma duyularına seslenen ayrıntılar bir arada verilmiştir?duyularına seslenen ayrıntılar bir arada verilmiştir?

• A) Sararmış kâğıt parçasındaki şiiri okudukça anıların, A) Sararmış kâğıt parçasındaki şiiri okudukça anıların, eski günlerin içine dalıyordu.eski günlerin içine dalıyordu.

• B) Adamın gürültülü, peltek konuşmasını dinledikçe B) Adamın gürültülü, peltek konuşmasını dinledikçe sıkıntıdan terliyordu.sıkıntıdan terliyordu.

• C) Bursa ipeklisi gibi yumuşak, sarı, dalgalı saçlarını C) Bursa ipeklisi gibi yumuşak, sarı, dalgalı saçlarını okşadıkça bir mutluluk duyuyordu.okşadıkça bir mutluluk duyuyordu.

• D) Uzayıp giden bu çorak, bomboz topraklara baktıkça D) Uzayıp giden bu çorak, bomboz topraklara baktıkça içine bir sıkıntı çöküyordu.içine bir sıkıntı çöküyordu.

• E) Erzurum taşından yapılmış yüzüklere, işlenmiş renk E) Erzurum taşından yapılmış yüzüklere, işlenmiş renk renk kolyelere hayranlıkla bakıyordu.renk kolyelere hayranlıkla bakıyordu.

Page 48: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde görme ve dokunma Aşağıdaki cümlelerin hangisinde görme ve dokunma duyularına seslenen ayrıntılar bir arada verilmiştir?duyularına seslenen ayrıntılar bir arada verilmiştir?

• A) Sararmış kâğıt parçasındaki şiiri okudukça anıların, A) Sararmış kâğıt parçasındaki şiiri okudukça anıların, eski günlerin içine dalıyordu.eski günlerin içine dalıyordu.

• B) Adamın gürültülü, peltek konuşmasını dinledikçe B) Adamın gürültülü, peltek konuşmasını dinledikçe sıkıntıdan terliyordu.sıkıntıdan terliyordu.

• C) Bursa ipeklisi gibi yumuşak, sarı, dalgalı saçlarını C) Bursa ipeklisi gibi yumuşak, sarı, dalgalı saçlarını okşadıkça bir mutluluk duyuyordu.okşadıkça bir mutluluk duyuyordu.

• D) Uzayıp giden bu çorak, bomboz topraklara baktıkça D) Uzayıp giden bu çorak, bomboz topraklara baktıkça içine bir sıkıntı çöküyordu.içine bir sıkıntı çöküyordu.

• E) Erzurum taşından yapılmış yüzüklere, işlenmiş renk E) Erzurum taşından yapılmış yüzüklere, işlenmiş renk renk kolyelere hayranlıkla bakıyordu.renk kolyelere hayranlıkla bakıyordu.

Page 49: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Yapraktan acı, kekiğimsi bir koku geliyordu. Adam Yapraktan acı, kekiğimsi bir koku geliyordu. Adam yaprağa bakıyor, beneklerini sayıyordu. Birden yaprağa bakıyor, beneklerini sayıyordu. Birden yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı. İrkildi yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı. İrkildi adam. Önce gözlerine inanamadı. Koyu kestane adam. Önce gözlerine inanamadı. Koyu kestane sırlıyla minicik bir böcek! Sonra böceğin sırtındaki sırlıyla minicik bir böcek! Sonra böceğin sırtındaki koyu kestane kabuk çıtırdayarak yarıldı, altından tüy koyu kestane kabuk çıtırdayarak yarıldı, altından tüy gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. Nemli, ılık bir esintinin içinde yitip gitti.Nemli, ılık bir esintinin içinde yitip gitti.

Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır?hangisinden yararlanılmamıştır?

A) Görme B) Tatma C) Dokunma D) İşitme E) KoklamaA) Görme B) Tatma C) Dokunma D) İşitme E) Koklama

Page 50: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Küf yeşili yaprağın üzerinde koyu benekler vardı. Yapraktan acı, kekiğimsi bir koku geliyordu. Yapraktan acı, kekiğimsi bir koku geliyordu. Adam Adam yaprağa bakıyor, beneklerini sayıyordu. Birden yaprağa bakıyor, beneklerini sayıyordu. Birden yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı. İrkildi yaprağın üstündeki beneklerden biri kımıldadı. İrkildi adam. Önce gözlerine inanamadı. Koyu kestane adam. Önce gözlerine inanamadı. Koyu kestane sırlıyla minicik bir böcek! Sonra böceğin sırtındaki sırlıyla minicik bir böcek! Sonra böceğin sırtındaki koyu kestane kabuk koyu kestane kabuk çıtırdayarakçıtırdayarak yarıldı, altından tüy yarıldı, altından tüy gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. gibi yarı saydam kanatlar çıktı. Uçuverdi böcek. NemliNemli, , ılık bir esintinin ılık bir esintinin içinde yitip gitti.içinde yitip gitti.

Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır?hangisinden yararlanılmamıştır?

A) GörmeA) Görme B) TatmaB) Tatma C) Dokunma C) Dokunma D) İşitmeD) İşitme E) KoklamaE) Koklama

Page 51: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Adalarda oturanlar, akşam üzeri iskeleye çıkıp Adalarda oturanlar, akşam üzeri iskeleye çıkıp gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında kimseleri göremezsiniz ortalıkta.kimseleri göremezsiniz ortalıkta.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?başvurulmuştur?

A) Karşılaştırma B) Tanımlama C) Açıklama A) Karşılaştırma B) Tanımlama C) Açıklama

D) Tartışma E) ÖykülemeD) Tartışma E) Öyküleme

Page 52: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Adalarda oturanlar, akşam üzeri iskeleye çıkıp Adalarda oturanlar, akşam üzeri iskeleye çıkıp gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında kimseleri göremezsiniz ortalıkta.kimseleri göremezsiniz ortalıkta.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?başvurulmuştur?

A) Karşılaştırma B) Tanımlama C) Açıklama A) Karşılaştırma B) Tanımlama C) Açıklama

D) Tartışma D) Tartışma E) ÖykülemeE) Öyküleme

Page 53: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Bir öyküyü okuyanla, onun oyunlaştırılmış Bir öyküyü okuyanla, onun oyunlaştırılmış biçimini sahnede izleyen kişi arasındaki fark biçimini sahnede izleyen kişi arasındaki fark nedir? İzleyen gördüklerini dolaysız olarak nedir? İzleyen gördüklerini dolaysız olarak yaşamaktadır. Başka deyişle sahnede, ortaya yaşamaktadır. Başka deyişle sahnede, ortaya konulan hazır bir dünya vardır; izleyici tüm konulan hazır bir dünya vardır; izleyici tüm duygularını harekete geçirerek bu dünyayı duygularını harekete geçirerek bu dünyayı algılar. Okuyan ise, okuduklarını kendi algılar. Okuyan ise, okuduklarını kendi düşünce ve düş süzgecinden geçirerek düşünce ve düş süzgecinden geçirerek kafasında canlandırır.kafasında canlandırır.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?basmaktadır?

A) Öyküleme B) Tanımlama C) ÖrneklemeA) Öyküleme B) Tanımlama C) Örnekleme D) Açıklama E) KarşılaştırmaD) Açıklama E) Karşılaştırma

Page 54: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Bir öyküyü okuyanla, onun oyunlaştırılmış Bir öyküyü okuyanla, onun oyunlaştırılmış biçimini sahnede izleyen kişi arasındaki fark biçimini sahnede izleyen kişi arasındaki fark nedir? İzleyen gördüklerini dolaysız olarak nedir? İzleyen gördüklerini dolaysız olarak yaşamaktadır. Başka deyişle sahnede, ortaya yaşamaktadır. Başka deyişle sahnede, ortaya konulan hazır bir dünya vardır; konulan hazır bir dünya vardır; izleyici tüm izleyici tüm duygularını harekete geçirerek bu dünyayı duygularını harekete geçirerek bu dünyayı algılar.algılar. Okuyan ise, okuduklarını kendi Okuyan ise, okuduklarını kendi düşünce ve düş süzgecinden geçirerek düşünce ve düş süzgecinden geçirerek kafasında canlandırır.kafasında canlandırır.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?basmaktadır?

A) Öyküleme B) Tanımlama C) ÖrneklemeA) Öyküleme B) Tanımlama C) Örnekleme D) Açıklama D) Açıklama E) KarşılaştırmaE) Karşılaştırma

Page 55: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Eylülde Kaçkarlar'ın çevresinde "kestane karası fırtınası" gelip Eylülde Kaçkarlar'ın çevresinde "kestane karası fırtınası" gelip çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. Yöre insanı için çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. Yöre insanı için kestanenin hem meyvesi, hem de kerestesi çok değerlidir. kestanenin hem meyvesi, hem de kerestesi çok değerlidir. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar vadilerde uğuldamaya, yapraklar dökülmeye başlamıştır vadilerde uğuldamaya, yapraklar dökülmeye başlamıştır bugünlerde. Karın habercisi olan "karakuş" birazdan bugünlerde. Karın habercisi olan "karakuş" birazdan pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa. tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisinde verilenlerden Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisinde verilenlerden yararlanılmıştır?yararlanılmıştır?

A) Karşılaştırma - tanımlama - öykülemeA) Karşılaştırma - tanımlama - öykülemeB) Açıklama - öyküleme - betimlemeB) Açıklama - öyküleme - betimlemeC) Tartışma - karşılaştırma - öykülemeC) Tartışma - karşılaştırma - öykülemeD) Tanımlama - örnek gösterme – betimlemeD) Tanımlama - örnek gösterme – betimlemeE) Açıklama - tartışma - örnek göstermeE) Açıklama - tartışma - örnek gösterme

Page 56: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Eylülde Kaçkarlar'ın çevresinde "kestane karası fırtınası" gelip Eylülde Kaçkarlar'ın çevresinde "kestane karası fırtınası" gelip çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. çatar. Kestanelerin dökülme zamanıdır artık. Yöre insanı için Yöre insanı için kestanenin hem meyvesi, hem de kerestesi çok değerlidir. kestanenin hem meyvesi, hem de kerestesi çok değerlidir. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Çünkü evlerin özellikle dış cephesi bu ağaçtan yapılır. Rüzgârlar Rüzgârlar vadilerde uğuldamaya, vadilerde uğuldamaya, yapraklar dökülmeye başlamıştır yapraklar dökülmeye başlamıştır bugünlerde. bugünlerde. Karın habercisi olan "karakuş" birazdan Karın habercisi olan "karakuş" birazdan pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. pencerenin pervazına tüner. Derinden kurt sesleri gelir. Orman Orman tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa. tüm yaşamıyla hazırdır uzun ve beyaz kışa.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisinde verilenlerden Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisinde verilenlerden yararlanılmıştır?yararlanılmıştır?

A) Karşılaştırma - tanımlama - öykülemeA) Karşılaştırma - tanımlama - öykülemeB) Açıklama - öyküleme - betimlemeB) Açıklama - öyküleme - betimlemeC) Tartışma - karşılaştırma - öykülemeC) Tartışma - karşılaştırma - öykülemeD) Tanımlama - örnek gösterme – betimlemeD) Tanımlama - örnek gösterme – betimlemeE) Açıklama - tartışma - örnek göstermeE) Açıklama - tartışma - örnek gösterme

Page 57: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Soğuk bir İstanbul sabahı... Gökyüzünde bulut Soğuk bir İstanbul sabahı... Gökyüzünde bulut kaynıyor; yağmur yağdı yağacak... Biz yola kaynıyor; yağmur yağdı yağacak... Biz yola koyuluyoruz. Yarım saat sürecek yolculuğumuzu, koyuluyoruz. Yarım saat sürecek yolculuğumuzu, Maltepe'nin bildik sokaklarından geçerek bir an Maltepe'nin bildik sokaklarından geçerek bir an önce bitirme telaşındayız. Sokaklar, işe yetişmek önce bitirme telaşındayız. Sokaklar, işe yetişmek için koşuşanlarla dolu. İnsanlar, rayların üzerinde, için koşuşanlarla dolu. İnsanlar, rayların üzerinde, sağa sola bakarak, hızlı adımlarla geçiyor. Bir sağa sola bakarak, hızlı adımlarla geçiyor. Bir banliyö treni Gebze yönüne doğru gürültüyle yol banliyö treni Gebze yönüne doğru gürültüyle yol alıyor. alıyor.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisine Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?başvurulmuştur?

A) Öyküleme – betimleme B) Açıklama - betimlemeA) Öyküleme – betimleme B) Açıklama - betimlemeC) Karşılaştırma – öyküleme D) Tanımlama – açıklamaC) Karşılaştırma – öyküleme D) Tanımlama – açıklamaE) Karşılaştırma - tanımlamaE) Karşılaştırma - tanımlama

Page 58: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Soğuk bir İstanbul sabahı... Gökyüzünde bulut Soğuk bir İstanbul sabahı... Gökyüzünde bulut kaynıyor; yağmur yağdı yağacak... Biz yola kaynıyor; yağmur yağdı yağacak... Biz yola koyuluyoruz. Yarım saat sürecek yolculuğumuzu, koyuluyoruz. Yarım saat sürecek yolculuğumuzu, Maltepe'nin bildik sokaklarından geçerek bir an Maltepe'nin bildik sokaklarından geçerek bir an önce bitirme telaşındayız. Sokaklar, işe yetişmek önce bitirme telaşındayız. Sokaklar, işe yetişmek için koşuşanlarla dolu. İnsanlar, rayların üzerinde, için koşuşanlarla dolu. İnsanlar, rayların üzerinde, sağa sola bakarak, hızlı adımlarla geçiyor. Bir sağa sola bakarak, hızlı adımlarla geçiyor. Bir banliyö treni Gebze yönüne doğru gürültüyle yol banliyö treni Gebze yönüne doğru gürültüyle yol alıyor. alıyor.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisine Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?başvurulmuştur?

A) Öyküleme – betimleme A) Öyküleme – betimleme B) Açıklama - betimlemeB) Açıklama - betimlemeC) Karşılaştırma – öyküleme D) Tanımlama – açıklamaC) Karşılaştırma – öyküleme D) Tanımlama – açıklamaE) Karşılaştırma - tanımlamaE) Karşılaştırma - tanımlama

Page 59: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Adam, bahçenin kenarındaki tulumbaya yaklaştı, Adam, bahçenin kenarındaki tulumbaya yaklaştı, işliğinin yakasını açtı. Kollarını sıvadı. Kasketini işliğinin yakasını açtı. Kollarını sıvadı. Kasketini duvardaki çiviye astı. Onu gören karısı, duvardaki çiviye astı. Onu gören karısı, kucağındaki yün yumağını atıp elinde havluyla kucağındaki yün yumağını atıp elinde havluyla kocasının yanına geldi ve "Çekeyim tulumbayı." kocasının yanına geldi ve "Çekeyim tulumbayı." dedi.dedi.

Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?hangisidir?

A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma D) Açıklama E) KanıtlamaD) Açıklama E) Kanıtlama

Page 60: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Adam, bahçenin kenarındaki tulumbaya yaklaştı, Adam, bahçenin kenarındaki tulumbaya yaklaştı, işliğinin yakasını açtı. Kollarını sıvadı. Kasketini işliğinin yakasını açtı. Kollarını sıvadı. Kasketini duvardaki çiviye astı. Onu gören karısı, duvardaki çiviye astı. Onu gören karısı, kucağındaki yün yumağını atıp elinde havluyla kucağındaki yün yumağını atıp elinde havluyla kocasının yanına geldi ve "Çekeyim tulumbayı." kocasının yanına geldi ve "Çekeyim tulumbayı." dedi.dedi.

Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?hangisidir?

A) Betimleme A) Betimleme B) Öyküleme B) Öyküleme C) Tartışma C) Tartışma D) Açıklama E) KanıtlamaD) Açıklama E) Kanıtlama

Page 61: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Ülkemize, resimde Ekspresyonizm'i getiren ilk Ülkemize, resimde Ekspresyonizm'i getiren ilk ressam Şeker Ahmet Paşa'dır. Güzel Sanatlar ressam Şeker Ahmet Paşa'dır. Güzel Sanatlar Akademisi açma düşüncesini ortaya atan ve Akademisi açma düşüncesini ortaya atan ve bu konuda büyük çaba gösteren Şeker Ahmet bu konuda büyük çaba gösteren Şeker Ahmet Paşa, aynı zamanda kadın ressamların Paşa, aynı zamanda kadın ressamların katıldığı ilk sergiyi açan ve düzenlediği bir katıldığı ilk sergiyi açan ve düzenlediği bir karma sergide ilk defa çıplak bir kadın karma sergide ilk defa çıplak bir kadın tablosuna (nü) yer veren ressamdır.tablosuna (nü) yer veren ressamdır.Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma

D) Alıntılama E) AçıklamaD) Alıntılama E) Açıklama

Page 62: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Ülkemize, resimde Ekspresyonizm'i getiren ilk Ülkemize, resimde Ekspresyonizm'i getiren ilk ressam Şeker Ahmet Paşa'dır. Güzel Sanatlar ressam Şeker Ahmet Paşa'dır. Güzel Sanatlar Akademisi açma düşüncesini ortaya atan ve Akademisi açma düşüncesini ortaya atan ve bu konuda büyük çaba gösteren Şeker Ahmet bu konuda büyük çaba gösteren Şeker Ahmet Paşa, aynı zamanda kadın ressamların Paşa, aynı zamanda kadın ressamların katıldığı ilk sergiyi açan ve düzenlediği bir katıldığı ilk sergiyi açan ve düzenlediği bir karma sergide ilk defa çıplak bir kadın karma sergide ilk defa çıplak bir kadın tablosuna (nü) yer veren ressamdır.tablosuna (nü) yer veren ressamdır.Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma A) Betimleme B) Öyküleme C) Tartışma

D) Alıntılama D) Alıntılama E) AçıklamaE) Açıklama

Page 63: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Trenin hareketine pek az bir vakit kalmıştı. Odacı Trenin hareketine pek az bir vakit kalmıştı. Odacı süklüm püklüm haliyle, fakat oltasına balık süklüm püklüm haliyle, fakat oltasına balık dokunduğunu hisseden balıkçının sakin ve emniyetli dokunduğunu hisseden balıkçının sakin ve emniyetli duruşuyla bekliyordu. Ani bir hareketle odacının duruşuyla bekliyordu. Ani bir hareketle odacının eline bir on liralık uzattı. Teşekkür etmeğe bile vakit eline bir on liralık uzattı. Teşekkür etmeğe bile vakit bulamadan gişelerin bulunduğu yere doğru koşarak bulamadan gişelerin bulunduğu yere doğru koşarak uzaklaştı.uzaklaştı.

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki aşağıdakilerden Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?hangisine başvurulmuştur?

A) Öyküleme – Karşılaştırma B) Açıklama – BetimlemeA) Öyküleme – Karşılaştırma B) Açıklama – Betimleme

C) Açıklama – Tartışma D) Betimleme – ÖykülemeC) Açıklama – Tartışma D) Betimleme – Öyküleme

E) Tanımlama – BetimlemeE) Tanımlama – Betimleme

Page 64: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Trenin hareketine pek az bir vakit kalmıştı. Odacı Trenin hareketine pek az bir vakit kalmıştı. Odacı süklüm püklüm haliyle, fakat oltasına balık süklüm püklüm haliyle, fakat oltasına balık dokunduğunu hisseden balıkçının sakin ve emniyetli dokunduğunu hisseden balıkçının sakin ve emniyetli duruşuyla bekliyordu. Ani bir hareketle odacının duruşuyla bekliyordu. Ani bir hareketle odacının eline bir on liralık uzattı. Teşekkür etmeğe bile vakit eline bir on liralık uzattı. Teşekkür etmeğe bile vakit bulamadan gişelerin bulunduğu yere doğru koşarak bulamadan gişelerin bulunduğu yere doğru koşarak uzaklaştı.uzaklaştı.

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki aşağıdakilerden Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?hangisine başvurulmuştur?

A) Öyküleme – Karşılaştırma B) Açıklama – BetimlemeA) Öyküleme – Karşılaştırma B) Açıklama – Betimleme

C) Açıklama – Tartışma C) Açıklama – Tartışma D) Betimleme – ÖykülemeD) Betimleme – Öyküleme

E) Tanımlama – BetimlemeE) Tanımlama – Betimleme

Page 65: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Orhan Kemal de Yaşar Kemal de Güney Anadolu Orhan Kemal de Yaşar Kemal de Güney Anadolu bölgesinde doğmuş ve büyümüş ve romanlarında iyi bölgesinde doğmuş ve büyümüş ve romanlarında iyi bildikleri o yörenin insanlarına eğilmiş, sorunlarını bildikleri o yörenin insanlarına eğilmiş, sorunlarını dile getirmişlerdir. Orhan Kemal’in karakterlerini dile getirmişlerdir. Orhan Kemal’in karakterlerini daha çok Adana’daki işçilerden, memurlardan daha çok Adana’daki işçilerden, memurlardan seçmesine karşılık Yaşar Kemal köylülerden, seçmesine karşılık Yaşar Kemal köylülerden, ırgatlardan seçer. Ama yazarlar arasındaki asıl ayrım ırgatlardan seçer. Ama yazarlar arasındaki asıl ayrım yarattıkları kurmaca dünya ile gerçeklik arasındaki yarattıkları kurmaca dünya ile gerçeklik arasındaki bağdır.bağdır.

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakilerden Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?hangisine başvurulmuştur?

A) Tanımlama B) Öyküleme C) Tartışma A) Tanımlama B) Öyküleme C) Tartışma D) Karşılaştırma E) BetimlemeD) Karşılaştırma E) Betimleme

Page 66: ANLATIM BİÇİMLERİ  ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Orhan Kemal de Yaşar Kemal de Güney Anadolu Orhan Kemal de Yaşar Kemal de Güney Anadolu bölgesinde doğmuş ve büyümüş ve romanlarında iyi bölgesinde doğmuş ve büyümüş ve romanlarında iyi bildikleri o yörenin insanlarına eğilmiş, sorunlarını bildikleri o yörenin insanlarına eğilmiş, sorunlarını dile getirmişlerdir. Orhan Kemal’in karakterlerini dile getirmişlerdir. Orhan Kemal’in karakterlerini daha çok Adana’daki işçilerden, memurlardan daha çok Adana’daki işçilerden, memurlardan seçmesine karşılık Yaşar Kemal köylülerden, seçmesine karşılık Yaşar Kemal köylülerden, ırgatlardan seçer. Ama yazarlar arasındaki asıl ayrım ırgatlardan seçer. Ama yazarlar arasındaki asıl ayrım yarattıkları kurmaca dünya ile gerçeklik arasındaki yarattıkları kurmaca dünya ile gerçeklik arasındaki bağdır.bağdır.

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakilerden Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?hangisine başvurulmuştur?

A) Tanımlama B) Öyküleme C) Tartışma A) Tanımlama B) Öyküleme C) Tartışma D) Karşılaştırma D) Karşılaştırma E) BetimlemeE) Betimleme