ANLATIM TÜRLERİANLATIM TÜRLERİ

SEVİL ERDOĞAN

BOLU-2014

ANLATIM BİÇİMLERİANLATIM BİÇİMLERİ

Yazar duygularını, düşüncelerini, öğrendiklerini, Yazar duygularını, düşüncelerini, öğrendiklerini, gözlemlerini, yaşadıklarını paylaşmak amacıyla yola gözlemlerini, yaşadıklarını paylaşmak amacıyla yola çıktığında yazının biçimini de belirlemiş olur. çıktığında yazının biçimini de belirlemiş olur.

Örneğin, okurunu bir konuda bilgilendirmek isteyen Örneğin, okurunu bir konuda bilgilendirmek isteyen bir yazar o konu hakkındaki bilgileri açıklayıcı anlatımla bir yazar o konu hakkındaki bilgileri açıklayıcı anlatımla verir. Böylece yazarın amacı anlatım biçimini de belirler.verir. Böylece yazarın amacı anlatım biçimini de belirler.

Yazar duygularını, düşüncelerini, öğrendiklerini, Yazar duygularını, düşüncelerini, öğrendiklerini, gözlemlerini, yaşadıklarını paylaşmak amacıyla yola gözlemlerini, yaşadıklarını paylaşmak amacıyla yola çıktığında yazının biçimini de belirlemiş olur. çıktığında yazının biçimini de belirlemiş olur.

Örneğin, okurunu bir konuda bilgilendirmek isteyen Örneğin, okurunu bir konuda bilgilendirmek isteyen bir yazar o konu hakkındaki bilgileri açıklayıcı anlatımla bir yazar o konu hakkındaki bilgileri açıklayıcı anlatımla verir. Böylece yazarın amacı anlatım biçimini de belirler.verir. Böylece yazarın amacı anlatım biçimini de belirler.

1.ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME)1.ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME)

Amaç okuyucuyu olay içinde yaşatmaktır. Yazar tasarladığı Amaç okuyucuyu olay içinde yaşatmaktır. Yazar tasarladığı veya gözlemlediği bir olayı yer, zaman ve kişiye bağlayarak aktarır. veya gözlemlediği bir olayı yer, zaman ve kişiye bağlayarak aktarır. Okuyucuda olmuş veya olabilecek bir olayda olan ne , nasıl olmuş? Okuyucuda olmuş veya olabilecek bir olayda olan ne , nasıl olmuş? Sorularına yanıt arar. Temel unsurlar olay ya da olgu , yer, zaman ve Sorularına yanıt arar. Temel unsurlar olay ya da olgu , yer, zaman ve kişilerdir.kişilerdir.

a)a)Açıklayıcı Öyküleme: Açıklayıcı Öyküleme: Herhangi bir şeyi tarihsel gelişimi içinde Herhangi bir şeyi tarihsel gelişimi içinde okura aktarmak, bu konuda onu bilgilendirmektir. Tarih kitapları, gezi okura aktarmak, bu konuda onu bilgilendirmektir. Tarih kitapları, gezi yazıları, röportajlarda kullanılır.yazıları, röportajlarda kullanılır.b)b)Sanatsal Öyküleme: Sanatsal Öyküleme: Okuru olayın içine çekmeyi, olayın içinde Okuru olayın içine çekmeyi, olayın içinde yaşatıp duygulandırmayı amaçlar. Öykü ve roman türlerinde yaşatıp duygulandırmayı amaçlar. Öykü ve roman türlerinde kullanımı yaygındır.kullanımı yaygındır.

1.ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME)1.ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME)

Amaç okuyucuyu olay içinde yaşatmaktır. Yazar tasarladığı Amaç okuyucuyu olay içinde yaşatmaktır. Yazar tasarladığı veya gözlemlediği bir olayı yer, zaman ve kişiye bağlayarak aktarır. veya gözlemlediği bir olayı yer, zaman ve kişiye bağlayarak aktarır. Okuyucuda olmuş veya olabilecek bir olayda olan ne , nasıl olmuş? Okuyucuda olmuş veya olabilecek bir olayda olan ne , nasıl olmuş? Sorularına yanıt arar. Temel unsurlar olay ya da olgu , yer, zaman ve Sorularına yanıt arar. Temel unsurlar olay ya da olgu , yer, zaman ve kişilerdir.kişilerdir.

a)a)Açıklayıcı Öyküleme: Açıklayıcı Öyküleme: Herhangi bir şeyi tarihsel gelişimi içinde Herhangi bir şeyi tarihsel gelişimi içinde okura aktarmak, bu konuda onu bilgilendirmektir. Tarih kitapları, gezi okura aktarmak, bu konuda onu bilgilendirmektir. Tarih kitapları, gezi yazıları, röportajlarda kullanılır.yazıları, röportajlarda kullanılır.b)b)Sanatsal Öyküleme: Sanatsal Öyküleme: Okuru olayın içine çekmeyi, olayın içinde Okuru olayın içine çekmeyi, olayın içinde yaşatıp duygulandırmayı amaçlar. Öykü ve roman türlerinde yaşatıp duygulandırmayı amaçlar. Öykü ve roman türlerinde kullanımı yaygındır.kullanımı yaygındır.

ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME) ÖZELLİKLERİ

ÖYKÜLECİYİ ANLATIM (HİKAYE ETME) ÖZELLİKLERİ

ÖYKÜLECİYİ ANLATIMIN KULLANILDIĞI BAŞLICA METİN TÜRLERİ

ÖYKÜLECİYİ ANLATIMIN KULLANILDIĞI BAŞLICA METİN TÜRLERİ

KONU ÖRNEKLERİKONU ÖRNEKLERİ

Örnek 1Örnek 1 Adalarda oturanlar, akşamüzeri iskeleye çıkıp, gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında kimseleri göremezsiniz ortalıkta…

Örnek 2 Örnek 2 Ayakkabıcı, iskemlesine oturdu. Hasan da merakla karşısına geçti. Şaşarak eğlenerek seyrediyordu. Tamirci, kartona benzeyen kalın deriyi iki tarafı keskin incecik, sapsız bıçağıyla kesti. Ağzına bir avuç çivi doldurdu. Sonra bunları ağzından çıkarıp ayakkabıların altına çabuk çabuk mıhladı. Deri parçalarını pis bir suya koyup ıslattı. Mundar çanaktaki macuna parmağını daldırıp tabanlara sürdü. Hasan bunların hepsine dikkatle bakıyordu. Susuyor ve bakıyordu.

Parçayı okurken gördük ki olaylar birbiri üzerine sıralanmıştır. Zaman durmamış, akmıştır. Zaten zamanın geçmesi demek olayların sıralanması demektir. Bunların hepsi öykülemenin özelliklerindendir.

Örnek 1Örnek 1 Adalarda oturanlar, akşamüzeri iskeleye çıkıp, gelenleri karşılar, gidenleri uğurlarlar; gençler arkadaşlarıyla buluşur; yaşlılar çay bahçelerinde, aralarında söyleşirler. Saat dokuza gelince, herkes evine dönmüş, sofraya oturmuş olur. Adalara gezmeye gelen birkaç kişi dışında kimseleri göremezsiniz ortalıkta…

Örnek 2 Örnek 2 Ayakkabıcı, iskemlesine oturdu. Hasan da merakla karşısına geçti. Şaşarak eğlenerek seyrediyordu. Tamirci, kartona benzeyen kalın deriyi iki tarafı keskin incecik, sapsız bıçağıyla kesti. Ağzına bir avuç çivi doldurdu. Sonra bunları ağzından çıkarıp ayakkabıların altına çabuk çabuk mıhladı. Deri parçalarını pis bir suya koyup ıslattı. Mundar çanaktaki macuna parmağını daldırıp tabanlara sürdü. Hasan bunların hepsine dikkatle bakıyordu. Susuyor ve bakıyordu.

Parçayı okurken gördük ki olaylar birbiri üzerine sıralanmıştır. Zaman durmamış, akmıştır. Zaten zamanın geçmesi demek olayların sıralanması demektir. Bunların hepsi öykülemenin özelliklerindendir.

Örnek 3Örnek 3 Tilki, yol başında durmuş etrafı gözetliyor muş. Karşıdan yaman bir kurtla bir çoban köpeğinin güle oynaya geldiklerini görmüş. Yanlarına gidip dostluklarının gerekçesini sormuş. Köpek: "Dün bu kurt bizim sürüye saldırdı. Birkaç koyunu boğazladı. Arkasından koştum; ama yetişemedim. Çoban da beni evire çevire dövdü. Ben de gidip eski düşmanımla dost oldum... Dostluğumuzun gerekçesi çobandır." demiş.

»Ana düş: Kusursuz dost isteyen dostsuz kalır.…

Örnek 3Örnek 3 Tilki, yol başında durmuş etrafı gözetliyor muş. Karşıdan yaman bir kurtla bir çoban köpeğinin güle oynaya geldiklerini görmüş. Yanlarına gidip dostluklarının gerekçesini sormuş. Köpek: "Dün bu kurt bizim sürüye saldırdı. Birkaç koyunu boğazladı. Arkasından koştum; ama yetişemedim. Çoban da beni evire çevire dövdü. Ben de gidip eski düşmanımla dost oldum... Dostluğumuzun gerekçesi çobandır." demiş.

»Ana düş: Kusursuz dost isteyen dostsuz kalır.…

2.BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)2.BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)

Amaç izlenim kazandırmaktır. Yani anlatılan kişi, görünüm Amaç izlenim kazandırmaktır. Yani anlatılan kişi, görünüm yada varlığı, okuyucunun zihninde sözcüklerle canlandırmaktır. yada varlığı, okuyucunun zihninde sözcüklerle canlandırmaktır. Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama duyularının kullanıldığı Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama duyularının kullanıldığı bir anlatımdır. bir anlatımdır.

Betimleyici anlatım amacına göre iki çeşittir.Betimleyici anlatım amacına göre iki çeşittir.

a)a)Açıklayıcı Betimleme: Açıklayıcı Betimleme: Bu tür betimlemelerde amaç bilgi vermektir. Bu tür betimlemelerde amaç bilgi vermektir. Betimlenen varlık yada nesne, tanıtıcı ve ayırıcı özellikleriyle nesnel Betimlenen varlık yada nesne, tanıtıcı ve ayırıcı özellikleriyle nesnel bir tutumla okura aktarılır. Sözcükler genellikle temel anlamları ile bir tutumla okura aktarılır. Sözcükler genellikle temel anlamları ile kullanılır. kullanılır. Örnek: Dicle Güneydoğu Anadolu’nun en uzun nehridir.Örnek: Dicle Güneydoğu Anadolu’nun en uzun nehridir.b)b)Sanatsal Betimleme: Sanatsal Betimleme: Temel amaç izlenim kazandırmaktır. Temel amaç izlenim kazandırmaktır. Gözlemlenen varlık yada nesnenin anlatıcı üzerinde bıraktığı etki Gözlemlenen varlık yada nesnenin anlatıcı üzerinde bıraktığı etki yansıtılır. Anlatım Öznel, dil sanatlıdır. yansıtılır. Anlatım Öznel, dil sanatlıdır. Örnek: Dicle kışın daha bir Örnek: Dicle kışın daha bir coşar, türküsünü dağlara dinletir.coşar, türküsünü dağlara dinletir.

2.BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)2.BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)

Amaç izlenim kazandırmaktır. Yani anlatılan kişi, görünüm Amaç izlenim kazandırmaktır. Yani anlatılan kişi, görünüm yada varlığı, okuyucunun zihninde sözcüklerle canlandırmaktır. yada varlığı, okuyucunun zihninde sözcüklerle canlandırmaktır. Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama duyularının kullanıldığı Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama duyularının kullanıldığı bir anlatımdır. bir anlatımdır.

Betimleyici anlatım amacına göre iki çeşittir.Betimleyici anlatım amacına göre iki çeşittir.

a)a)Açıklayıcı Betimleme: Açıklayıcı Betimleme: Bu tür betimlemelerde amaç bilgi vermektir. Bu tür betimlemelerde amaç bilgi vermektir. Betimlenen varlık yada nesne, tanıtıcı ve ayırıcı özellikleriyle nesnel Betimlenen varlık yada nesne, tanıtıcı ve ayırıcı özellikleriyle nesnel bir tutumla okura aktarılır. Sözcükler genellikle temel anlamları ile bir tutumla okura aktarılır. Sözcükler genellikle temel anlamları ile kullanılır. kullanılır. Örnek: Dicle Güneydoğu Anadolu’nun en uzun nehridir.Örnek: Dicle Güneydoğu Anadolu’nun en uzun nehridir.b)b)Sanatsal Betimleme: Sanatsal Betimleme: Temel amaç izlenim kazandırmaktır. Temel amaç izlenim kazandırmaktır. Gözlemlenen varlık yada nesnenin anlatıcı üzerinde bıraktığı etki Gözlemlenen varlık yada nesnenin anlatıcı üzerinde bıraktığı etki yansıtılır. Anlatım Öznel, dil sanatlıdır. yansıtılır. Anlatım Öznel, dil sanatlıdır. Örnek: Dicle kışın daha bir Örnek: Dicle kışın daha bir coşar, türküsünü dağlara dinletir.coşar, türküsünü dağlara dinletir.

BETİMLEYİCİ ANLATIM ÖZELLİKLERİBETİMLEYİCİ ANLATIM ÖZELLİKLERİ

BETİMLEMENİN KULLANILDIĞI METİN TÜRLERİ

BETİMLEMENİN KULLANILDIĞI METİN TÜRLERİ

BETİMLEME TÜRLERİBETİMLEME TÜRLERİ

a)a)İnsan Betimlemesi: İnsan Betimlemesi: İnsanı fiziksel ve duygusal yönden tanıtan İnsanı fiziksel ve duygusal yönden tanıtan betimlemelerdir. Bu betimleme türüne portre de denir. Kişinin iç betimlemelerdir. Bu betimleme türüne portre de denir. Kişinin iç dünyasına dönük olanına tinsel, dış dünyasına yönelik olanına dünyasına dönük olanına tinsel, dış dünyasına yönelik olanına fiziksel portre denir.fiziksel portre denir.b)b)Hayvan Betimlemesi: Hayvan Betimlemesi: Öyküsel yazılarda olay kahramanı olan kedi Öyküsel yazılarda olay kahramanı olan kedi köpek… gibi hayvanların özelliklerini betimlemeye hayvan betimi köpek… gibi hayvanların özelliklerini betimlemeye hayvan betimi denir. Kimi zamanda Evimizde beslediğimiz evcil hayvanı, denir. Kimi zamanda Evimizde beslediğimiz evcil hayvanı, başkalarına tanıtmak için onun ayırıcı özelliklerinin betimlenmesi başkalarına tanıtmak için onun ayırıcı özelliklerinin betimlenmesi şeklinde olabilir.şeklinde olabilir.c)c)Doğa Betimlemesi: Doğa Betimlemesi: Gözlenen bir doğa ile ilgili izlenimlerin Gözlenen bir doğa ile ilgili izlenimlerin betimlenmesidir. Örnek: Okul Tek Katlı, duvarları badanasızdı. betimlenmesidir. Örnek: Okul Tek Katlı, duvarları badanasızdı. Kapıdan girilince üstü kapalı bir avlusu vardı. Daha ilerisinde Kapıdan girilince üstü kapalı bir avlusu vardı. Daha ilerisinde küçük, ağaçsız bir bahçe…Bahçenin sonunda bir depo vardı. küçük, ağaçsız bir bahçe…Bahçenin sonunda bir depo vardı. Teneffüslerde bütün öğrenciler bu bahçeye çıkardı.Teneffüslerde bütün öğrenciler bu bahçeye çıkardı.

BETİMLEME TÜRLERİBETİMLEME TÜRLERİ

a)a)İnsan Betimlemesi: İnsan Betimlemesi: İnsanı fiziksel ve duygusal yönden tanıtan İnsanı fiziksel ve duygusal yönden tanıtan betimlemelerdir. Bu betimleme türüne portre de denir. Kişinin iç betimlemelerdir. Bu betimleme türüne portre de denir. Kişinin iç dünyasına dönük olanına tinsel, dış dünyasına yönelik olanına dünyasına dönük olanına tinsel, dış dünyasına yönelik olanına fiziksel portre denir.fiziksel portre denir.b)b)Hayvan Betimlemesi: Hayvan Betimlemesi: Öyküsel yazılarda olay kahramanı olan kedi Öyküsel yazılarda olay kahramanı olan kedi köpek… gibi hayvanların özelliklerini betimlemeye hayvan betimi köpek… gibi hayvanların özelliklerini betimlemeye hayvan betimi denir. Kimi zamanda Evimizde beslediğimiz evcil hayvanı, denir. Kimi zamanda Evimizde beslediğimiz evcil hayvanı, başkalarına tanıtmak için onun ayırıcı özelliklerinin betimlenmesi başkalarına tanıtmak için onun ayırıcı özelliklerinin betimlenmesi şeklinde olabilir.şeklinde olabilir.c)c)Doğa Betimlemesi: Doğa Betimlemesi: Gözlenen bir doğa ile ilgili izlenimlerin Gözlenen bir doğa ile ilgili izlenimlerin betimlenmesidir. Örnek: Okul Tek Katlı, duvarları badanasızdı. betimlenmesidir. Örnek: Okul Tek Katlı, duvarları badanasızdı. Kapıdan girilince üstü kapalı bir avlusu vardı. Daha ilerisinde Kapıdan girilince üstü kapalı bir avlusu vardı. Daha ilerisinde küçük, ağaçsız bir bahçe…Bahçenin sonunda bir depo vardı. küçük, ağaçsız bir bahçe…Bahçenin sonunda bir depo vardı. Teneffüslerde bütün öğrenciler bu bahçeye çıkardı.Teneffüslerde bütün öğrenciler bu bahçeye çıkardı.

KONU ÖRNEKLERİKONU ÖRNEKLERİ

Örnek 1Örnek 1 Burada mavi deniz, mavi gök birbiriyle Burada mavi deniz, mavi gök birbiriyle kucaklaşırdı. Bazen nazlıca, bazen de suları yok denecek kucaklaşırdı. Bazen nazlıca, bazen de suları yok denecek kadar azalan bir derenin aktığı yol, o dantel görünüşlü tarihi kadar azalan bir derenin aktığı yol, o dantel görünüşlü tarihi köşke, bayram yerine, ıhlamur, erguvan, çitlembik, köşke, bayram yerine, ıhlamur, erguvan, çitlembik, keçiboynuzu, çınar gibi daha birçok görkemli ağaca ulaşırdı. keçiboynuzu, çınar gibi daha birçok görkemli ağaca ulaşırdı. Yolu çevreleyen girdili çıktılı sokaklar, küçük iki katlı evleri Yolu çevreleyen girdili çıktılı sokaklar, küçük iki katlı evleri bahçeleriyle birlikte koruyordu. Bostanları, arsaları, tahta bahçeleriyle birlikte koruyordu. Bostanları, arsaları, tahta perdeleri, çeşmeleriyle insana ferahlık veriyordu burası.perdeleri, çeşmeleriyle insana ferahlık veriyordu burası.

»Yazar, parçada bir yol ve bu yol etrafındaki evleri, bahçeleri Yazar, parçada bir yol ve bu yol etrafındaki evleri, bahçeleri anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.

Örnek 2Örnek 2 Sabahın 6'sı. Saroz Körfezi kıpırtısız. Kıvrım Sabahın 6'sı. Saroz Körfezi kıpırtısız. Kıvrım kıvrım bir sahil... Tahta bir iskele... İskelede tek ayak üstünde kıvrım bir sahil... Tahta bir iskele... İskelede tek ayak üstünde duran iki martı ve balık tutmaya çalışan bir babayla bir oğul... duran iki martı ve balık tutmaya çalışan bir babayla bir oğul... Tüm hareketler ağır çekim... Arada bir 'hay anasını' sözleri, Tüm hareketler ağır çekim... Arada bir 'hay anasını' sözleri, umutlanarak açılmış martı ağızları...umutlanarak açılmış martı ağızları...»Konu: Saat 6 sularında Saroz Körfezi kıyıları...Konu: Saat 6 sularında Saroz Körfezi kıyıları...

Örnek 1Örnek 1 Burada mavi deniz, mavi gök birbiriyle Burada mavi deniz, mavi gök birbiriyle kucaklaşırdı. Bazen nazlıca, bazen de suları yok denecek kucaklaşırdı. Bazen nazlıca, bazen de suları yok denecek kadar azalan bir derenin aktığı yol, o dantel görünüşlü tarihi kadar azalan bir derenin aktığı yol, o dantel görünüşlü tarihi köşke, bayram yerine, ıhlamur, erguvan, çitlembik, köşke, bayram yerine, ıhlamur, erguvan, çitlembik, keçiboynuzu, çınar gibi daha birçok görkemli ağaca ulaşırdı. keçiboynuzu, çınar gibi daha birçok görkemli ağaca ulaşırdı. Yolu çevreleyen girdili çıktılı sokaklar, küçük iki katlı evleri Yolu çevreleyen girdili çıktılı sokaklar, küçük iki katlı evleri bahçeleriyle birlikte koruyordu. Bostanları, arsaları, tahta bahçeleriyle birlikte koruyordu. Bostanları, arsaları, tahta perdeleri, çeşmeleriyle insana ferahlık veriyordu burası.perdeleri, çeşmeleriyle insana ferahlık veriyordu burası.

»Yazar, parçada bir yol ve bu yol etrafındaki evleri, bahçeleri Yazar, parçada bir yol ve bu yol etrafındaki evleri, bahçeleri anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.

Örnek 2Örnek 2 Sabahın 6'sı. Saroz Körfezi kıpırtısız. Kıvrım Sabahın 6'sı. Saroz Körfezi kıpırtısız. Kıvrım kıvrım bir sahil... Tahta bir iskele... İskelede tek ayak üstünde kıvrım bir sahil... Tahta bir iskele... İskelede tek ayak üstünde duran iki martı ve balık tutmaya çalışan bir babayla bir oğul... duran iki martı ve balık tutmaya çalışan bir babayla bir oğul... Tüm hareketler ağır çekim... Arada bir 'hay anasını' sözleri, Tüm hareketler ağır çekim... Arada bir 'hay anasını' sözleri, umutlanarak açılmış martı ağızları...umutlanarak açılmış martı ağızları...»Konu: Saat 6 sularında Saroz Körfezi kıyıları...Konu: Saat 6 sularında Saroz Körfezi kıyıları...

Örnek 3Örnek 3 Kitabevi iki kattan oluşmakla birlikte üst katta Kitabevi iki kattan oluşmakla birlikte üst katta satışa henüz arz edilmemiş veya satış dışı kalacak kitapların satışa henüz arz edilmemiş veya satış dışı kalacak kitapların son durağı olarak kullanılıyor. Tüm heyecan giriş katında, giriş son durağı olarak kullanılıyor. Tüm heyecan giriş katında, giriş katı yetmiş metrekare dolaylarında ve birkaç metrekarelik katı yetmiş metrekare dolaylarında ve birkaç metrekarelik bölümü işyeri sahibinin özel odası olarak ayrılmış. Bu insan, bölümü işyeri sahibinin özel odası olarak ayrılmış. Bu insan, nitelikli kitapları seçen, çoğunu okuyan zarif bir kitap tutkunu, nitelikli kitapları seçen, çoğunu okuyan zarif bir kitap tutkunu, Kitabevini orta yaşlı bilge bir beyefendi olan yeğeniyle birlikte Kitabevini orta yaşlı bilge bir beyefendi olan yeğeniyle birlikte yönetiyor.yönetiyor.

»Anlatılan mekânın zihnimizde canlanmasına dikkat edin.Anlatılan mekânın zihnimizde canlanmasına dikkat edin.

Örnek 3Örnek 3 Kitabevi iki kattan oluşmakla birlikte üst katta Kitabevi iki kattan oluşmakla birlikte üst katta satışa henüz arz edilmemiş veya satış dışı kalacak kitapların satışa henüz arz edilmemiş veya satış dışı kalacak kitapların son durağı olarak kullanılıyor. Tüm heyecan giriş katında, giriş son durağı olarak kullanılıyor. Tüm heyecan giriş katında, giriş katı yetmiş metrekare dolaylarında ve birkaç metrekarelik katı yetmiş metrekare dolaylarında ve birkaç metrekarelik bölümü işyeri sahibinin özel odası olarak ayrılmış. Bu insan, bölümü işyeri sahibinin özel odası olarak ayrılmış. Bu insan, nitelikli kitapları seçen, çoğunu okuyan zarif bir kitap tutkunu, nitelikli kitapları seçen, çoğunu okuyan zarif bir kitap tutkunu, Kitabevini orta yaşlı bilge bir beyefendi olan yeğeniyle birlikte Kitabevini orta yaşlı bilge bir beyefendi olan yeğeniyle birlikte yönetiyor.yönetiyor.

»Anlatılan mekânın zihnimizde canlanmasına dikkat edin.Anlatılan mekânın zihnimizde canlanmasına dikkat edin.

ALIŞTIRMALARALIŞTIRMALAR

Ağustos sıcağı her yeri kasıp kavuruyordu. Bir yeşil ot Ağustos sıcağı her yeri kasıp kavuruyordu. Bir yeşil ot kalmamış, hayvanların su içeceği tüm dereler, çeşmeler kalmamış, hayvanların su içeceği tüm dereler, çeşmeler kurumuştu. İki kardeş, tarlanın kenarına bir kuyu açmaya karar kurumuştu. İki kardeş, tarlanın kenarına bir kuyu açmaya karar verdi. Bir hafta içinde on metre kazdıkları kuyuda suya verdi. Bir hafta içinde on metre kazdıkları kuyuda suya ulaştılar. Bu su onların kurtuluşuydu. İki kardeşten küçük olanı ulaştılar. Bu su onların kurtuluşuydu. İki kardeşten küçük olanı su çıkarmak için kuyuya indi. Ama kuyuda biriken gaz onu, su çıkarmak için kuyuya indi. Ama kuyuda biriken gaz onu, yukarı çıkmamacasına yuttu. Bir su bir körpe bedene mal yukarı çıkmamacasına yuttu. Bir su bir körpe bedene mal olmuştu.olmuştu.

Ağustos sıcağı her yeri kasıp kavuruyordu. Bir yeşil ot Ağustos sıcağı her yeri kasıp kavuruyordu. Bir yeşil ot kalmamış, hayvanların su içeceği tüm dereler, çeşmeler kalmamış, hayvanların su içeceği tüm dereler, çeşmeler kurumuştu. İki kardeş, tarlanın kenarına bir kuyu açmaya karar kurumuştu. İki kardeş, tarlanın kenarına bir kuyu açmaya karar verdi. Bir hafta içinde on metre kazdıkları kuyuda suya verdi. Bir hafta içinde on metre kazdıkları kuyuda suya ulaştılar. Bu su onların kurtuluşuydu. İki kardeşten küçük olanı ulaştılar. Bu su onların kurtuluşuydu. İki kardeşten küçük olanı su çıkarmak için kuyuya indi. Ama kuyuda biriken gaz onu, su çıkarmak için kuyuya indi. Ama kuyuda biriken gaz onu, yukarı çıkmamacasına yuttu. Bir su bir körpe bedene mal yukarı çıkmamacasına yuttu. Bir su bir körpe bedene mal olmuştu.olmuştu.

ALIŞTIRMALARALIŞTIRMALAR

Ben köyde oturuyordum lise ise kasabadaydı. Her gün o yolu gider gelirdim. Kışları hava erken karardığı için geceye kalır korkardım. Başka köylerden geçerken köpekler peşime takılır, büyük korkular yaşardım. Baharda canım hiç okula gitmek istemezdi; çünkü tabiat öyle güzelleşirdi ki anlatamam. Erikler, kirazlar bir gelin gibi süslenir; fındık bahçelerindeki yeşilin her bir tonu, menekşelerin renklerine fon olur, gözlere ziyafet çekerdi. Derenin sesi, kuşların cıvıltıları…Ve tabiatın kokusu başımı döndürür, beni okula gitmekten alı koyardı.

3.COŞKU VE HEYECANA BAĞLI (LİRİK) ANLATIM

Amaç duygulanımları ortaya çıkarmaktır. Bir konuya duygularınızı ve coşkularınızı katarak anlatmaya duygusal anlatım denir. Yazar yada şair okuyucuyu coşturan, heyecanlandıran, hüzünlendiren , sevindiren, mutlu kılan, ona acı ve hüzün veren bir yazıyla okuyucuya duygulanımlarını yaşatabilir.

COŞKU VE HEYECANA BAĞLI ANLATIM ÖZELLİKLERİ

COŞKU VE HEYECANA BAĞLI ANLATIM ÖZELLİKLERİ

KONU ÖRNEKLERİKONU ÖRNEKLERİÖrnek 1Örnek 1

Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan,Gözletme yolları, gel deyi yazmış.Sivrialan köyünden, bizim diyardan,Dağlar mor menevşe gül deyi yazmış.

Aşık Veysel

Örnek 2Örnek 2

Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,Ben aşkımla bahar getirdim sana;Tozlu yollarından geçtiğim uzakİklimden şarkılar getirdim sana.                                           Ahmet Muhip Dıranas

Örnek 1Örnek 1

Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan,Gözletme yolları, gel deyi yazmış.Sivrialan köyünden, bizim diyardan,Dağlar mor menevşe gül deyi yazmış.

Aşık Veysel

Örnek 2Örnek 2

Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,Ben aşkımla bahar getirdim sana;Tozlu yollarından geçtiğim uzakİklimden şarkılar getirdim sana.                                           Ahmet Muhip Dıranas

ÜÇÜNCÜ ŞAHSIN ŞİİRİ

Gözlerin gözlerime değinceFelâketim olurdu ağlardımBeni sevmiyordun bilirdimBir sevdiğin vardı duyardımÇöp gibi bir oğlan ipinceHayırsızın biriydi fikrimceNe vakit karşımda görsemÖldüreceğimden korkardımFelaketim olurdu ağlardımNe vakit Maçka’dan geçsemLimanda hep gemiler olurduAğaçlar kuş gibi gülerdiBir rüzgâr aklımı alırdıSessizce bir cıgara yakardınKirpiklerini eğerdin bakardınÜşürdüm içim ürperirdiFelâketim olurdu ağlardımAkşamlar bir roman gibi biterdiJezabel kan içinde yatardıLimandan bir gemi giderdiSen kalkıp ona giderdinBenzin mum gibi giderdinSabaha kadar kalırdınHayırsızın biriydi fikrimceGüldü mü cenazeye benzerdiHele seni kollarına aldı mıFelâketim olurdu ağlardım Attila İlhan

ÜÇÜNCÜ ŞAHSIN ŞİİRİ

Gözlerin gözlerime değinceFelâketim olurdu ağlardımBeni sevmiyordun bilirdimBir sevdiğin vardı duyardımÇöp gibi bir oğlan ipinceHayırsızın biriydi fikrimceNe vakit karşımda görsemÖldüreceğimden korkardımFelaketim olurdu ağlardımNe vakit Maçka’dan geçsemLimanda hep gemiler olurduAğaçlar kuş gibi gülerdiBir rüzgâr aklımı alırdıSessizce bir cıgara yakardınKirpiklerini eğerdin bakardınÜşürdüm içim ürperirdiFelâketim olurdu ağlardımAkşamlar bir roman gibi biterdiJezabel kan içinde yatardıLimandan bir gemi giderdiSen kalkıp ona giderdinBenzin mum gibi giderdinSabaha kadar kalırdınHayırsızın biriydi fikrimceGüldü mü cenazeye benzerdiHele seni kollarına aldı mıFelâketim olurdu ağlardım Attila İlhan

KONU ALIŞTIRMALARIKONU ALIŞTIRMALARI

Öyküleyici anlatımla ilgili olarak aşağıdaki yargıların sonuna doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

a) Bir olayın gelişimi sergilenir. ( )

b) Varlıkar(devinim) hareket halinde gösterilir.( )

c) Temel unsurlar yer, zaman, kişi, olaylardır.( )

d) Bir durumdan başka bir duruma bir aşamadan başka bir aşamaya zincirleme geçilmez.( )

e) Betimleyici unsurlar hiç yer almaz.( )

KONU ALIŞTIRMALARIKONU ALIŞTIRMALARI

Betimleyici anlatımla ilgili olarak aşağıdaki yargıların sonuna doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

a) Yazar, titiz bir gözlemle ayrıntıları seçer. ( )

b) Varlıklar ayırt edici özellikleriyle verilir .( )

c) Kişileri anlatan betimlemelere portre denir.( )

d) Benzetmelerden yararlanılmaz.( )

e) Varlıkların belirleyici özellikleri genellikle sıfatlarla belirtilir.( )

KONU ALIŞTIRMALARIKONU ALIŞTIRMALARI

Coşku ve heyecana bağlı anlatımla ilgili olarak aşağıdaki yargıların sonuna doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

a) Sıcak, içten, etkiyecidir.. ( )

b) Duyguları harekete geçirir.( )

c) Sözcükler gerçek anlamlarının dışında kullanılabilir.( )

d) Öznel yargılara yer verilmez.( )

e) Duygularımıza güzellik katar, onları yüceltir.( )