เรองตองรนางสาวปรานสขศรผอ�านวยการกลมเผยแพรขอมลทางวชาการ

และวารสารส�านกวจยและวชาการส�านกงานศาลปกครอง

ในทดนไดรบความเดอดรอนเสยหายจากน�าทวมขง พนทท�านาและพชผลทางการเกษตร ทงยงทบเสนทาง เดนท ผานเขาออกสทางสาธารณะเนองจากคลอง มความสงจากระดบพนดนปกตประมาณ2เมตร

เมอเอกชนผเสยหายไดรองทกขใหด�าเนนการแกไข แตองคการบรหารสวนจงหวดไมด�าเนนการแกไข จงน�าคดมาฟองตอศาลปกครอง โดยฟององคการ บรหารสวนจงหวด เปนผถกฟองคดท 1 ผวาราชการ จ งห วด เป น ผ ถ กฟ อ งคดท 2 และม ค� าขอ ให ศาลปกครองมค�าพพากษาใหผถกฟองคดจดท�าเสนทาง สญจร และแกไขคลองพพาทโดยวางทอระบายน�า ขนาดเสนผาศนยกลางไมนอยกวา80เซนตเมตร

ค ด น ม ข อ เ ท จ จ ร ง ท ร บ ฟ ง เ พ อ ย ต เ ก ย ว ก บ การด�าเนนการแกไขปญหาคอ

•องคการบรหารสวนจงหวดไดแตงตงคณะกรรมการ เสนอแนวทางการแก ไขปญหาความ เ ดอดร อน และตอมาคณะกรรมการฯ ไดรายงานวาคลองพพาท มแนวคนดนยกระดบสงประมาณ 1 เมตรถง 2 เมตร

หนวยง�นของรฐ “มสทธ” แตก�รใชสทธ สร�งคว�มเสยห�ยแกผอน...ตองรบผด !!

นบแตนตอไป ส�านกงานศาลปกครองจะไดน�าความรทมเนอหาสาระ เกยวกบขอพพาททางปกครองทศาลปกครองไดมค�าพพากษาแลว มาน�าเสนอ ในรปแบบ “อทาหรณจากคดปกครอง” ทผอานสามารถท�าความเขาใจ ไดงายและน�าความรไปใชประโยชน ทงในดานการปกปองคมครองสทธของตน จากการใชอ�านาจของฝายปกครอง และหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท ของรฐสามารถน�าไปใชเปนแนวทางในการปฏบตราชการทดเพอใหการบรหาร ราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพและประชาชนไดรบการคมครองสทธ อยางถกตองและเปนธรรม

ดงเชนอทาหรณจากคดปกครองเรองแรกทจะน�ามาฝากในฉบบน เปนขอพพาท อนเกดจากการทองคการบรหารสวนจงหวด (หนวยงานทางปกครองตามมาตรา3 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542) ใชอ�านาจด�าเนนกจการตามพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวดพ.ศ. 2540 โดยกอสรางคลองสงน�าในพนทสาธารณะ แตท�าใหเอกชนซงเปนผมกรรมสทธ

เปนโอกาสอนดทสำานกงานศาลปกครองไดมสวนรวมในการเผยแพร ความรเกยวกบกฎหมายปกครองจากคดพพาททางปกครองซงเปน ขอพพาททอยในอำานาจของ“ศาลปกครอง” ใน“วารสารยตธรรม”คอลมน“เรองตองร”

62 วารสารยตธรรม กระทรวงยตธรรม

เรองตองร

ยาว 710 เมตร ไมมการวางทอระบายน�าเปนเหตให น� าท วม พนทท� านาของราษฎรด านเหนอน� าจร ง เนองจากไมสามารถระบายน�าไดและเจาของพนท รายอนไมยนยอมใหถมคลองพพาทท�า เ ปนถนน แตเหนควรซอมแซม จดหาระบบสงน�าและวางทอ ลอดแนวคนดนเพอระบายน�า

• ผอ�านวยการกองชางไดรายงานผลการตรวจสอบ ขอเทจจรงวา ปจจ บนคลองพพาทมสภาพช�า รด ใชประโยชน ไม ได เน องจากราษฎรทบขด เจาะ เพอระบายน�าทวมขงในพนทท�านา

• องคการบรหารสวนจงหวดไดตงงบประมาณรายจายเพมเตม เพอเปนคาปรบปรงระบบสงน�า โดยในสวนของงานวางทอคอนกรตอดแรงก�าหนด เสนผาศนยกลางทอ 0.60 เมตร ตอมาองคการบรหาร สวนจงหวดไดยกเลกโครงการ โดยผฟองคดไดคดคานวา แนวทางการแกไขปญหาดงกลาวเปนแนวทางทไมอาจ แก ไขปญหาน� าท วม ข ง ใน พนท ของ ผฟ อ งคด ไ ด แตผ ฟองคดกไมไดเสนอแนวทางการแกไขปญหา ตามทผฟองคดประสงค

ปญหา คอ การทองคการบรหารสวนจงหวด ก อ ส ร า ง ค ล อ ง พ พ า ท เ ป น ก า ร ก ร ะ ท� า ล ะ เ ม ด ตอผฟองคดหรอไม

หากเปนการกระท�าละเมดองคการบรหารสวนจงหวด ตองด�าเนนการอยางใดอยางหนงเพอแกไขเยยวยา ความเดอดรอนเสยหายใหแกผฟองคดหรอไม?

ทงทการด�าเนนการกอสรางคลองสงน�าเพอจดให มระบบสงน�าเปนอ�านาจหนาทขององคการบรหาร สวนจงหวดตามพระราชบญญตองคการบรหาร สวนจงหวด พ.ศ. 2540 ในทสาธารณประโยชน และผฟองคดไดคดคานการซอมแซมคลองพพาท ดงกลาว

ศาลปกครองส งส ด ว น จ ฉ ยว า เม อปรากฏ ขอเทจจรงวา ผฟองคดไดยนฟองศาลจงหวดเพอขอให เจาของท ดนทตนเองใช เปนทางเดนผานเขาออก

สทางสาธารณะเปดทางจ�าเปนให และตอมาไดมการจดทะเบยนภาระ จ�ายอมในโฉนดทดนของเจาของทดนดงกลาว โดยผฟองคดสามารถใช เปนทางเขาออกสสาธารณะได ประกอบกบคลองพพาทไดกอสรางบรเวณ แนวเขตทดนทมใชทดนของเจาของทดนทผฟองคดไดจดทะเบยนภาระจ�ายอม การกอสรางคลองพพาทจงไมไดเปนผลท�าใหผฟองคดไมสามารถเขาออก สทางสาธารณะได

แตเ มอรบฟงไดวา การกอสรางคลองพพาทสงผลใหเปนการปดกน ทางน�าไหล และไมไดจดท�าทอระบายน�าเพอระบายน�าจากทสงลงส ทต�า โดยสะดวก เ ปนเหตท� า ใหน� าท วมนาขาวและพชผลทางการเกษตร ของผฟองคดและราษฎรรายอนเสยหาย จงเปนการใชสทธ ทมแตจะให เกดความเสยหายแกบคคลอน อนเปนการกระท�าอนมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา 421 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จงเปนการ ละเมดตอผฟองคด แตเมอผฟองคดไมได เสนอเอกสารพยานหลกฐาน ตอศาลเก ยวกบแนวทางการแ ก ไขปญหา จ งรบฟ ง ได ว า แนวทาง การแกปญหาทองคการบรหารสวนจงหวดเสนอสามารถแกไขปญหาได จงเหนควรใหองคการบรหารสวนจงหวดด�าเนนการวางทอระบายน�า เพ อม ให น� า ไหลท วมท ด นของผ ฟ อ งคด โดยวางท อระบายน� า ให ม ขนาดเ สน ผา ศนย กลางทอ ไมน อยกว า 0 .60 เมตร ตามแนวทาง ทองคการบรหารสวนจ งหวดเสนอ (ค�าพพากษาศาลปกครองส งสด ทอ.1848/2559)

ค�าพพากษาศาลปกครองสงสดในคดน ถอวาเปนบรรทดฐานการปฏบต ราชการทดเกยวกบการด�าเนนการตามอ�านาจหนาทของหนวยงานของรฐ ซงแมวากฎหมายจะอนญาตใหมสทธทจะด�าเนนการอยางหนงอยางใดได เพอประโยชนสาธารณะกตาม แตการใชสทธนนจะตองค�านงถงความเสยหาย ทจะเกดขนแกเอกชนดวย เพราะถงแมวาจะมสทธด�าเนนการได แตหาก การใชสทธนนไปกระทบตอสทธของผอน ท�าใหเกดความเสยหายแกผอนนน ยอมถอ ได ว า เปนการกระท� าละเมดและตองชดใชค า เส ยหายใหแก ผ เ สยหาย นอกจากน คด นยงเปนอทาหรณทดส�าหรบเอกชนท ไดรบ ความเดอดรอนเสยหายวา จะตองแสดงพยานหลกฐานท เหนวาส�าคญ เพอประกอบการพจารณาวนจฉยของศาลดวยเพราะในการด�าเนนคดปกครอง ในศาลปกครอง กระบวนพจารณาจะท�าในรปลายลกษณอกษร พยานหลกฐาน อนเปนเอกสารทโตตอบระหวางคกรณในส�านวนคดถอวามความส�าคญ อยางมากแมวากระบวนวธพจารณาคดของศาลปกครองจะใช“ระบบไตสวน” ( ซงแตกตางจากกระบวนวธพจารณาคดในศาลยตธรรมซงใช “ระบบ กลาวหา”) โดยตลาการจะเปนผท�าหนาทแสวงหาขอเทจจรงเพอใหได ขอเทจจรงในคดโดยครบถวน ไมยดตดอยกบขอเทจจรงเพยงเทาทคกรณ (คความ) น�าเสนอหรอกลาวอางเทานนกตาม แตในขณะเดยวกนระบบ วธพจารณาคดของศาลปกครองกยงเปดโอกาสให คกรณมสทธ โตแยง คดคานการน�าเสนอหรอกลาวอางของคกรณอกฝายหนงเสมอตามหลกการ รบฟงความสองฝาย ดง นน หากคกรณมพยานหลกฐานทควรโตแยง หรอสนบสนนความเหนอนเปนประโยชนตอผลคดกสมควรทจะเสนอ ตอศาลใหปรากฏในส� านวนคด เ พอใหศาลใชประกอบการพจารณา เพอความเปนธรรมตอไป

63Justice Magazine Ministry of Justice

เรองตองร

ยาว 710 เมตร ไมมการวางทอระบายน�าเปนเหตให น� าท วม พนทท� านาของราษฎรด านเหนอน� าจร ง เนองจากไมสามารถระบายน�าไดและเจาของพนท รายอนไมยนยอมใหถมคลองพพาทท�า เ ปนถนน แตเหนควรซอมแซม จดหาระบบสงน�าและวางทอ ลอดแนวคนดนเพอระบายน�า

• ผอ�านวยการกองชางไดรายงานผลการตรวจสอบ ขอเทจจรงวา ปจจ บนคลองพพาทมสภาพช�า รด ใชประโยชน ไม ได เน องจากราษฎรทบขด เจาะ เพอระบายน�าทวมขงในพนทท�านา

• องคการบรหารสวนจงหวดไดตงงบประมาณรายจายเพมเตม เพอเปนคาปรบปรงระบบสงน�า โดยในสวนของงานวางทอคอนกรตอดแรงก�าหนด เสนผาศนยกลางทอ 0.60 เมตร ตอมาองคการบรหาร สวนจงหวดไดยกเลกโครงการ โดยผฟองคดไดคดคานวา แนวทางการแกไขปญหาดงกลาวเปนแนวทางทไมอาจ แก ไขปญหาน� าท วม ข ง ใน พนท ของ ผฟ อ งคด ไ ด แตผ ฟองคดกไมไดเสนอแนวทางการแกไขปญหา ตามทผฟองคดประสงค

ปญหา คอ การทองคการบรหารสวนจงหวด ก อ ส ร า ง ค ล อ ง พ พ า ท เ ป น ก า ร ก ร ะ ท� า ล ะ เ ม ด ตอผฟองคดหรอไม

หากเปนการกระท�าละเมดองคการบรหารสวนจงหวด ตองด�าเนนการอยางใดอยางหนงเพอแกไขเยยวยา ความเดอดรอนเสยหายใหแกผฟองคดหรอไม?

ทงทการด�าเนนการกอสรางคลองสงน�าเพอจดให มระบบสงน�าเปนอ�านาจหนาทขององคการบรหาร สวนจงหวดตามพระราชบญญตองคการบรหาร สวนจงหวด พ.ศ. 2540 ในทสาธารณประโยชน และผฟองคดไดคดคานการซอมแซมคลองพพาท ดงกลาว

ศาลปกครองส งส ด ว น จ ฉ ยว า เม อปรากฏ ขอเทจจรงวา ผฟองคดไดยนฟองศาลจงหวดเพอขอให เจาของท ดนทตนเองใช เปนทางเดนผานเขาออก

สทางสาธารณะเปดทางจ�าเปนให และตอมาไดมการจดทะเบยนภาระ จ�ายอมในโฉนดทดนของเจาของทดนดงกลาว โดยผฟองคดสามารถใช เปนทางเขาออกสสาธารณะได ประกอบกบคลองพพาทไดกอสรางบรเวณ แนวเขตทดนทมใชทดนของเจาของทดนทผฟองคดไดจดทะเบยนภาระจ�ายอม การกอสรางคลองพพาทจงไมไดเปนผลท�าใหผฟองคดไมสามารถเขาออก สทางสาธารณะได

แตเ มอรบฟงไดวา การกอสรางคลองพพาทสงผลใหเปนการปดกน ทางน�าไหล และไมไดจดท�าทอระบายน�าเพอระบายน�าจากทสงลงส ทต�า โดยสะดวก เ ปนเหตท� า ใหน� าท วมนาขาวและพชผลทางการเกษตร ของผฟองคดและราษฎรรายอนเสยหาย จงเปนการใชสทธ ทมแตจะให เกดความเสยหายแกบคคลอน อนเปนการกระท�าอนมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา 421 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จงเปนการ ละเมดตอผฟองคด แตเมอผฟองคดไมได เสนอเอกสารพยานหลกฐาน ตอศาลเก ยวกบแนวทางการแ ก ไขปญหา จ งรบฟ ง ได ว า แนวทาง การแกปญหาทองคการบรหารสวนจงหวดเสนอสามารถแกไขปญหาได จงเหนควรใหองคการบรหารสวนจงหวดด�าเนนการวางทอระบายน�า เพ อม ให น� า ไหลท วมท ด นของผ ฟ อ งคด โดยวางท อระบายน� า ให ม ขนาดเ สน ผา ศนย กลางทอ ไมน อยกว า 0 .60 เมตร ตามแนวทาง ทองคการบรหารสวนจ งหวดเสนอ (ค�าพพากษาศาลปกครองส งสด ทอ.1848/2559)

ค�าพพากษาศาลปกครองสงสดในคดน ถอวาเปนบรรทดฐานการปฏบต ราชการทดเกยวกบการด�าเนนการตามอ�านาจหนาทของหนวยงานของรฐ ซงแมวากฎหมายจะอนญาตใหมสทธทจะด�าเนนการอยางหนงอยางใดได เพอประโยชนสาธารณะกตาม แตการใชสทธนนจะตองค�านงถงความเสยหาย ทจะเกดขนแกเอกชนดวย เพราะถงแมวาจะมสทธด�าเนนการได แตหาก การใชสทธนนไปกระทบตอสทธของผอน ท�าใหเกดความเสยหายแกผอนนน ยอมถอ ได ว า เปนการกระท� าละเมดและตองชดใชค า เส ยหายใหแก ผ เ สยหาย นอกจากน คด นยงเปนอทาหรณทดส�าหรบเอกชนท ไดรบ ความเดอดรอนเสยหายวา จะตองแสดงพยานหลกฐานท เหนวาส�าคญ เพอประกอบการพจารณาวนจฉยของศาลดวยเพราะในการด�าเนนคดปกครอง ในศาลปกครอง กระบวนพจารณาจะท�าในรปลายลกษณอกษร พยานหลกฐาน อนเปนเอกสารทโตตอบระหวางคกรณในส�านวนคดถอวามความส�าคญ อยางมากแมวากระบวนวธพจารณาคดของศาลปกครองจะใช“ระบบไตสวน” ( ซงแตกตางจากกระบวนวธพจารณาคดในศาลยตธรรมซงใช “ระบบ กลาวหา”) โดยตลาการจะเปนผท�าหนาทแสวงหาขอเทจจรงเพอใหได ขอเทจจรงในคดโดยครบถวน ไมยดตดอยกบขอเทจจรงเพยงเทาทคกรณ (คความ) น�าเสนอหรอกลาวอางเทานนกตาม แตในขณะเดยวกนระบบ วธพจารณาคดของศาลปกครองกยงเปดโอกาสให คกรณมสทธ โตแยง คดคานการน�าเสนอหรอกลาวอางของคกรณอกฝายหนงเสมอตามหลกการ รบฟงความสองฝาย ดง นน หากคกรณมพยานหลกฐานทควรโตแยง หรอสนบสนนความเหนอนเปนประโยชนตอผลคดกสมควรทจะเสนอ ตอศาลใหปรากฏในส� านวนคด เ พอใหศาลใชประกอบการพจารณา เพอความเปนธรรมตอไป

63Justice Magazine Ministry of Justice