“ผี” ในส ำนวนจีน โลกทัศน์ของชำ ......ป ท 6 ฉบ บท 2 กรกฎาคม 2561 ม งรายสาร 1 “ผ ”

ปท 6 ฉบบท 2 กรกฎาคม 2561

มงรายสาร 1

“ผ” ในส ำนวนจน : โลกทศนของชำวจนตอมนษยและธรรมชำต Chinese idioms which consist of the word “Gui (鬼 “ghost”):

The worldviews of Chinese people which a towards human and nature

วาท ร.ต.ดร.เกรยงไกร กองเสง สาขาวชาภาษาจน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

[email protected]

บทคดยอ บทความวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหโลกทศนของชาวจนทมตอมนษยและ

ธรรมชาตจากส านวนจนทมค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอยในส านวน ซงเปนส านวนทรวบรวมจากหนงสอพจนานกรมส านวนจน ฉบบสมบรณ (中华此语大词典) ของ Zheng Weili และ Zhou Li ป 2009 ส านกพมพบรษท ซงออนซกวน กวจ จ ากด ปกกง

ผลการศกษาพบวา ส านวนจนทมค าวา “กย” ( ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยในส านวนนนสามารถสะทอนโลกทศนของคนจนไดทง 2 แบบ แบบแรกโลกทศนตอมนษย ทสะทอนวามนษยมพฤตกรรม อารมณความรสกทงเชงบวกและเชงลบ แบบทสองสะทอนใหเหนถงโลกทศนตอธรรมชาต ทแสดงใหเหนวาธรรมชาตไมมอะไรแนนอน มความแปลกประหลาดและสามารถท าลายลางมนษยได ทงน ผลการวจยแสดงวา “ผ” เปนสญลกษณทสะทอนใหเหนถงพฤตกรรมของมนษยทงในเชงบวกและเชงลบ

ค ำส ำคญ：ผ / โลกทศน / ชาวจน / ส านวนจน

Volume 6 Number 2, July 2018

Mangrai Saan 2

Abstract This paper aims to analyze the worldviews of Chinese people which

a towards human and nature on Chinese idioms which consist of the word: “gui” (鬼 “ghost”) by Zheng Weili ( complete edition) and Zhou Li ( 2009 edition) published by Shangwu Yinshuguan (商务印书馆 or The Commercial Press, Co., Ltd).

The study showed that the idioms consisted of “Gui” (鬼 “ghost”) able to reflect 2 types of worldviews of Chinese people: a worldview towards human which reflected their worldview towards positive and negative behavior and emotion; a worldview towards nature which reflected the uncertainty, exoticness of nature and its destructive power against the humanity and a worldview towards superstition which reflected their worldview towards unpredictability. To summarize, the “ghost” can mean a characteristic of human behavior and emotion in both positive and negative ways. Keywords: GUI(GHOST), WORLDVIEWS, CHINESE PEOPLE, CHINESE IDIOMS บทน ำ

ความเชอเกยวกบผนนถอไดวามแพรหลายอยทวโลก แตละประเทศตางกมความเชอเกยวผทงทเหมอนกน คลายคลงกน และแตกตางกนไปตามสภาพชวตความเปนอย สงคม และวฒนธรรม ความเชอเรองของผนตางกสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของผคนในแตละพนทแตกตางกนไป โดยความเชอเหลานแสดงออกจากพฤตกรรมการกระท า วาจา รวมถงการน าไปใชอยางกลมกลนในการด าเนนชวต เชน ทางภาพยนตร ละคร วรรณกรรมตางๆ ไมวาจะเปนนวนยายหรอเรองสน หรอส านวนภาษา สภาษต ซงผลจากความเชอเหลานสะทอนใหเหนถงอตลกษณของแตละกลมชนในสงคมหรอประเทศนนๆ อนเปนวฒนธรรมความเชอทสงสมมาแตอดต



ประเทศจนเปนประเทศหนงทสงสมอารยธรรมมายาวนาน เปนประเทศทสบทอดความเชอทหลากหลายมาจนถงปจจบน โดยเฉพาะในเรองของผ มส านวนจนทกลาวถงค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ) หรอ “ผ” อยมากมาย ส านวนจนเหลานแสดงถงโลกทศนของชาวจนทมตอผไดอยางนาสนใจ โลกทศนไมวาจะในเชงบวกหรอเชงลบนน สวนหนงเปนผลมาจากภาพลกษณตางๆของสงทผรบรไดสมผส ทงน โลกทศนคอ “ทศนะในการมองโลกและสงคมของบคคล เปนภาพของโลกหรอสงคมทบคคลรบรโดยผานกระบวนการและระบบวธคดในการประเมนคณคาสงใดสงหนง โดยมพนฐานอนหลอหลอมจากวฒนธรรมแวดลอมในสงคมทบคคลนนเตบโตมา อนไดแก ทศนะ ความคด ความเชอ และคานยม ทงของบคคลและของสงคมนน ๆ โลกทศนจงเปนตวก าหนดทศทางชวตของแตละคน อกทงเปนตวก าหนดทศทางสงคมของมนษยดวยการศกษาโลกทศนเปนการพยายามท าความเขาใจวากลมคนทเราก าลงศกษาอยนนมองสงคมและโลกรอบ ๆ ตวเขาอยางไร” (สภาพร คงศรรตน: 2553,13) หรอความหมายของพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ . 2554 (2556:1089) ทกลาววา “โลกทศนคอมมมอง ทรรศนะหรอความเหนของคนใดคนหนงหรอกลมคนใดกลมคนหนงตอสงใดสงหนงในโลกหรอจกรวาลน ” ฉะนน โลกทศนจงหมายถงมมมอง ความคดเหน ทศนคตของบคคลใดบคคลหนง กลมบคคลใดบคคลหนงในการประเมนคาหรอตดสนสงใดสงหนง เรองใดเรองหนง ทงทเปนนามธรรมและรปธรรม ทมทงเชงลบ เชงบวกหรอเปนกลาง ซงโลกทศนของแตละคนใดบคคลใดจะเปนอยางไร ขนอยกบสภาพแวดลอม การไดรบการสงสอนหรอเรยนรจากประสบการณของแตละบคคลในการทจะมองและประเมนคาตอสงนนๆ

ทงนผวจยมความสนใจศกษาส านวนจนทมค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอยในส านวน ซงสามารถสะทอนใหเหนถงโลกทศนตางๆ ทชาวจนมตอความเชอเกยวกบผเหลาน ทงนปจจบนเราไมอาจปฏเสธไดวาประเทศไทยกบประเทศจนมการตดตอสอสารไปมาหาสกนมากขน มการคบคาสมาคมกน ในเรองของธรกจการคา การทองเทยว การศกษาหรอการแลกเปลยนวฒนธรรม เปนตน และเนองดวยประเทศจนเปนประเทศทมอารยธรรมยาวนานหลายพนป จงมการสงสมของวฒนธรรมทหลากหลายโดดเดน และแตละวฒนธรรมกสามารถแสดงใหเหนถงโลกทศนดานใดดานหนงหรอหลายๆดานของชาวจนไดอยางเดนชดและนาสนใจ ทงนความเชอเกยวกบผของจนทถายทอดผานออกมาทาง


Mangrai Saan 4

วรรณกรรมกเปนสงทนาสนใจอยางยง มการสบทอดกนมาอยางยาวนาน ส านวนจนนนมทมาจาก “ต านานและเทพนยายโบราณ นทานสภาษตสอนใจโบราณ เรองราวหรอบคคลส าคญในประวตศาสตร และจากวรรณกรรมทมชอเสยงของจน” (Ma Guofan, 1988 อางใน วนดา ตงเทยนชย : 2550) ถอวาเปนเอกลกษณอนโดดเดนของจนทงในเรองของฉนทลกษณ ความหมาย สญลกษณและภาพสะทอนของเรองราวตางๆ อนจะแสดงใหเหนถงโลกทศนของ ชาวจนในแงมมใดมมหนงหรอหลายๆแงมมได

ส านวนจนในภาษาจนเรยกวา “เฉงอว” (chénɡyǔ 成语) ตามความหมายของศนยวจยภาษา สถาบนวทยาศาสตรและสงคม ประเทศจน (中国社会科学院语言研究

所:1999) คอ ประโยคสนๆหรอกลมค าทก าหนดรปแบบทแนนอน สนกะทดรดไดใจความ ลกซงและครอบคลม โดยมการใชสบทอดตอๆ กนมาเปนระยะเวลายาวนาน ซงส านวนจนสวนใหญประกอบดวยค า 4 ค า ส านวนจนบางค าเมอดจากตวอกษรกสามารถเขาใจความหมายของส านวนไดไมยาก บางส านวนจ าเปนตองรทมาหรอเรองราวจากหนงสอโบราณ จงจะสามารถเขาใจความหมายได

ผวจยเลอกศกษาวจยเฉพาะส านวนจนทปรากฏค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ) ซงภาษาไทยแปลวา “ผ” อยในส านวน โดยเลอกศกษาโลกทศนของชาวจนทมตอมนษยและธรรมชาตเทานน ทงนเหนวามนษยกบธรรมชาตนนเปนสงทคกนมายาวนน มนษยมความผกพนกบธรรมชาตกนอยางแยกไมออก และเปนสองปจจยส าคญในการขบเคลอนสงคมใหกาวไปขางหนาหรอถอยหลง ประเทศจนถอไดวาเปนชาตมหาอ านาจทางเศรษฐกจชาตหนง มประวตศาสตรมายาวนาน มประชากรมากทสดในโลก โลกทศนของชาวจนทมตอสงตางๆยอมสงอทธพลตอกระแสสงคมโลกไดไมทางใดกทางหนง จนเปนชาตตะวนออกเชนเดยวกบไทย มรองรอยความเชอและลกษณะทางวฒนธรรมบางประการทคลายกบประเทศไทย “จากอดตจนถงปจจบนสองประเทศนผานชวงเวลาแหงการสงสมอารยธรรมมาอยางยาวนาน ซงสภาพแวดลอม ภมศาสตร การอบรมสงสอนตลอดจนความเชอตางๆ ลวนท าใหคนไทยและคนจนมแนวความคดและทศนคตทงทคลายคลงกนและแตกตา งกนในการมองสรรพสง และทศนคตแนวคดหรอมมมองเหลานนนเองทสงผลตอการแสดงออกทางพฤตกรรมหรอก าหนดเปนภาพอดมคต” (เกรยงไกร กองเสง, 2559:235) โดยเฉพาะค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ) หรอ “ผ” ในภาษาไทยนน เราสามารถพบเหนค าเหลานไดทวไปใน



วรรณกรรมไทยหรอสงคมไทยในการใชในความหมายโดยตรงหรอโดยนย เชน ผซ าด าพลอย ผทะเล ตนผ ผไมมศาล ลกผลกคน เปนตน ในภาษาจนเองกเชนเดยวกนทมการน าค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ใชอยทวไปในวรรณกรรมรวมถงการสอสารดวยถอยค าส านวนในสงคม เชน 什么鬼 (shénmeɡuǐ/คออะไรหรอ) 小气鬼(xiǎoqìɡuǐ/คนขเหนยว) 大色鬼

(dàsèɡuǐ/คนลามก) 鬼才信你 (ɡuǐ cái xìn nǐ/ผเทานนทเชอคณ หมายความวา ไมเชอคณแนนอน) เปนตน

จะเหนวา การใชค าวา“กย” (鬼 ɡuǐ) ของจนหรอ “ผ”ในภาษาไทยนนลวนมความหมายทงโดยตรงและโดยนยอนสะทอนใหเหนถงสญลกษณความเปนตวตนของทงสองชาตไดเปนอยางด ซงจากตวอยางขางตนแสดงใหเหนถงโลกทศนของทงสองชาตทแสดงออกจากภาษาทมค าวา“กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอย และทงสองชาตกมมมมองหรอโลกทศนตอค าวา“กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ทงทคลายคลงกนและแตกตางกนโดยการสอความหมายในแงตางๆ อยางนาสนใจ ดวยเหตนผวจยจงสนใจวา ค าวา“กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ของจนทปรากฏในส านวนจนนนสามารถสะทอนใหเหนถงโลกทศนของชาวจนอยางไร และหวงวา ผลการวจยจะสามารถแสดงใหเหนถงแนวคด มมมองและทศนคตของชาวจนตอความเชอทเกยวกบผรวมถงการเชอมโยงกบความเชอในดานตางๆไดอยางเดนชดขน

วตถประสงค

เพอวเคราะหโลกทศนของชาวจนทมตอมนษยและธรรมชาตจากส านวนจนทมค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏในส านวน

วธกำรวจย

การวจยนมกรอบแนวคดในการศกษาคอ โลกทศนทมนษยมตอมนษย โลกทศนทมนษยมตอธรรมชาต โดยก าหนดขอบเขตการวจยออกเปนขอบเขตดานขอมล และขอบเขตดานเนอหา ดงน

1. ขอบเขตดานขอมล ประชากรทใชในการวจยคอ หนงสอพจนานกรมส านวนจน ฉบบสมบรณ ของ Zheng Weili และ Zhou Li ป 2009 ส านกพมพบรษท ซงออนซกวน


Mangrai Saan 6

กวจ จ ากด ปกกง ซงเปนพจนานกรมส านวนจนทบรรจส านวนจนไวไดครบครนกวาสหมนหาพนส านวน มความเปนมาตรฐานและเปนทยอมรบในประเทศจน

2. ขอบเขตดานเนอหา ส านวนจนทมค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอยในส านวน เลอกเฉพาะส านวนทมเนอหาเกยวกบมนษยและธรรมชาต และเลอกส านวนตามล าดบตวอกษรภาษาองกฤษ

มวธด าเนนการศกษาและรวบรวมขอมลดงตอไปน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาโลกทศน สภาษตส านวนจน

และแนวคดเกยวกบผจน 2 . รวบรวมส านวนจนทมค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอยในส านวนจาก

หนงสอพจนานกรมส านวนจน ฉบบสมบรณ (中华此语大词典) ของ Zheng Weili และ Zhou Li ดงกลาว

3. ศกษาเนอหาส านวนจน โดยน าส านวนจนมาแปลเปนภาษาไทย แลววเคราะหโลกทศนจากส านวน

4. น าเสนอผลการศกษาคนควาและการวเคราะหขอมลโดยพรรณนาวเคราะห 5. สรปผลการศกษาคนควา พรอมกบอภปรายผลและขอเสนอแนะ

ผลกำรวจย ผลการวจยโลกทศนทปรากฏในส านวนจนเกยวกบ “ผ” สะทอนใหเหนโลกทศน

ของชาวจนตอมนษย และตอธรรมชาต ทงน ส านวนจนทมค าวา “ผ” ปรากฏอยในส านวนสวนใหญสามารถสะทอนโลกทศนของชาวจนไดเพยงดานเดยว และมบางส านวนทสามารถสะทอนโลกทศนออกมาไดหลายดาน ดงน 1. โลกทศนตอมนษย จากผลการวจยจะเหนวา ชาวจนใชผเปนตวแทนของมนษยสอถงความหมายตางๆ ผในส านวนจนเปนตวแทนทสอถงโลกทศนตางๆของมนษยออกมา โดยโลกทศนของชาวจนทมตอมนษยจากส านวนจนทม ค าวา “กย” (鬼 ɡuǐ “ผ”) ปรากฏอยในส านวน แบงออกเปน 2 ลกษณะคอ โลกทศนในเชงบวกและโลกทศนในเชงลบ ดงตอไปน



1.1 โลกทศนในเชงบวก จากผลการวจย ปรากฏโลกทศนของชาวจนตอมนษย ในเชงบวก ไดแก มนษยเปนผ มควำมสำมำรถอนล ำเลศ ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผทม

ความสามารถอนล าเลศ เปนผทมความคดสรางสรรคในการประดษฐคดคนสงตางๆขน โดยเฉพาะในเรองของงานศลปะจตรกรรม สถาปตยกรรมทมนษยเสกสรรขนมาไดอยางวจตรบรรจง เปนผรงสรรคบทกวทมความงดงามทางวรรณศลป หรอแมแตต าราพชยสงครามทยอดเยยม ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผทมความสามารถอนล าเลศ เชน ส านวน 鬼斧神工 (ɡuǐ fǔ shén ɡōnɡ) แปลตรงตวคอ “ขวานผงานเทพ” แสดงความหมายถงมนษยทมความสามารถอยางล าเลศในการสรางสรรคงานประตมากรรมอนวจตรพสดาร เหมอนดงผหรอเทพเปนผสรางขน หรอส านวน 鬼设神使 (ɡuǐ shè shén shǐ) แปลตรงตวคอ “ผออกแบบเทพบนดาล” แสดงความหมายถงความสามารถของมนษยอนล าเลศในการประดษฐคดคนท าในสงทไมเคยมใครท ามากอน เหมอนดงผหรอเทพบนดาลใหเกดขน หรอส านวนทวา 神枢鬼藏 (shén shū ɡuǐ cánɡ) แปลตรงตวคอ “กลอน(ประต)เทพ ผแอบซอน” แสดงความหมายถงความสามารถอนล าเลศของมนษยในการสรางสรรคผลงานคอต าราพชยสงครามทยอดเยยมออกมา เหมอนดงกลอนประตของเทพทซอนกลไวมอาจเปดปดไดงายหรอการแอบซอนตวของผทผใดกไมอาจคนพบได

มนษยคอผมพลงอ ำนำจ ชาวจนเหนวามนษยนนคอผมพลงอ านาจ อาจเปนทงพลงแรงพลงกายทมาจากบคคลคนเดยวหรอจากหลายคนรวมแรงรวมใจกน รวมไปถงพลงอ านาจทเกดจากจตใจทมงมน และเปนแรงผลกดนใหท าสงตางๆไดประสบผลส าเรจ ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผทมพลงอ านาจ เชนส านวน 神工

鬼力 (shén ɡōnɡ ɡuǐ lì) แปลตรงตวคอ “งานเทพพลงผ” แสดงความหมายถงมนษยทมฝมอและพลงมหาศาลในการสรางสรรคสงตางๆดงเทพหรอผทมพลงอ านาจในการท าสงตางๆได หรอส านวน 拜鬼求神 (bài ɡuǐ qiú shén) แปลตรงตวคอ “ไหวผรองขอเทพ” หมายถงกราบไหวอธษฐานตอผและเทพ ขอใหปกปกรกษา เปนการแสดงความหมายของการรองขอความชวยเหลอหรอเมตตาจากผทมอ านาจเหนอกวา ดงผหรอเทพทมนษยใหความย าเกรงในพลงอ านาจ


Mangrai Saan 8

มนษยเปนผมจตใจออนโยน ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผมจตใจออนโยน เมอใดทมนษยไดรบรหรอจตใจกระทบกบสงหรอเรองราวทสะเทอนใจ มนษยกจะมอารมณความรสกทคลอยตามกบเรองราวหรอสงทไดกระทบนน ซงท าใหเกดความซาบซงและตราตรงใจตอเรองราวเหลานน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผมจตใจออนโยน โลกทศนดานนปรากฏส านวนเดยวคอ 惊神泣鬼 (jīnɡ shén qì ɡuǐ) แปลตรงตววา “เทพตรงใจผรองไห” แสดงความหมายถงความรสกซาบซงใจของมนษยทเกดจากเรองราวหรอเหตการณทมากระทบกบจตใจอยางรนแรง เหมอนดงเทพทยงตองซาบซงใจหรอแมกระทงผทยงรองไหดวยความซงใจนน

มนษยใหควำมส ำคญกบควำมรวดเรว ชาวจนเหนวามนษยใหความส าคญกบความรวดเรว ความรวดเรวนแสดงผลออกทางพฤตกรรมทไมวาจะกระท าการส าคญสงใด ความรวดเรวเปนสงทมนษยค านงถงอยเสมอ โดยเฉพาะอยางยงในสงคมปจจบน เรองของการขนสงมความสะดวกและรวดเรวมากยงขน อนเปนผลมาจากการความเจรญรงเรองของเทคโนโลยใน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาใหความส าคญกบความรวดเรว โลกทศนดานนปรากฏส านวนเดยวคอ 神运鬼输 (shén yùn ɡuǐ shū) แปลตรงตวคอ “เทพขนสงผขนยาย” แสดงความหมายถงความรวดเรวในการขนสงของมนษย เปรยบดงเทพและผทเคลอนยายสงตางๆไดอยางนวดเรว

มนษยใหควำมส ำคญกบควำมงำมของอวยวะสวนหว ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผใหความส าคญกบความงามและเปนระเบยบของอวยวะสวนหวคอใบหนาและศรษะ เปนอวยวะทตองใหความส าคญดแลเอาใจใสอยเสมอ เผาผมควรจดใหเรยบรอย หนาตากไมควรบดบง ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยในการใหความส าคญกบความงามของอวยวะสวนหวนปรากฏส านวนเดยวคอ 神头鬼脸 (shén tóu ɡuǐ liǎn) แปลตรงตวคอ “หวเทพหนาผ” แสดงความหมายถงความไมเปนระเบยบเรยบรอย คอผมเผาทยงเหยง ซงเปนภาพทไมนาดของมนษย เปรยบดงเทพทผมยงเหยงหรอผทนาตาบดเบยวไมนามอง ซงสะทอนถงการตองเอาใจใสดแลอยเสมอ



1.2 โลกทศนในเชงลบ จากผลการวจย ปรากฏโลกทศนของชาวจนตอมนษยในเชงลบ ไดแก มนษยเปนสงมชวตทซบซอน ชาวจนเหนวามนษยนนเปนสงมชวตทซบซอน

เขาใจยาก คาดเดาไดยาก ความซบซอนในทนคอพฤตกรรมของมนษยทมความไมแนนอน เปลยนแปลงไดอยตลอดเวลา ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนสงมชวตทซบซอน เชนส านวน 神藏鬼伏 (shén cánɡ ɡuǐ fú) แปลตรงตวคอ “เทพแอบซอนผแอบซม” แสดงถงพฤตกรรมตางๆ ของมนษยทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวซงยากเกนกวาจะคาดเดาไดวา ก าลงกระท าการสงใดอย ดงเชนพฤตกรรมของผและเทพทหลบๆซอนๆ มองเหนบางไมเหนบาง เปลยนไปเปลยนมา หรอส านวนทวา 神出鬼入 (shén chū ɡuǐ rù) แปลตรงตวคอ “เทพออกผเขา” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทเปลยนแปลงอยางรวดเรว เหมอนดงเชนผหรอเทพทเดยวเขาเดยวออก สลบเปลยนไปมา

มนษยเปนผเผดจกำร ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผมความเผดจการ มนษยเปนผชอบบงคบขเขญใหผอนท าตามในสงทตนปรารถนา เปนการลดรอนเสรภาพของผอน ไมใหผอนกระท าสงตางๆไดตามอ าเภอใจ ทงนเพอเปนการตอบสนองความตองการความพงพอใจของตน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผเผดจการ โลกทศนด านนปรากฏส านวน เดยวคอ 神牵鬼制 (shén qiān ɡuǐ zhì) แปลตรงตวคอ “เทพพวพนผก าหนด” แสดงความหมายถงการถกบงคบหรอลดรอนเสรภาพ ไมสามารถด าเนนการไดตามอ าเภอใจ เหมอนดงถกผหรอเทพมาบงคบขเขญ

มนษยคอผโงเขลำ ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผโงเขลา เปนความโงเขลาทเกดจากการไมรไมกระจางชดและคลมเครอ มความพศวงตอหลายสงหลายอยาง เรองหลายเรองแสดงใหเหนวามนษยไมสามารถทจะลวงรไดทงหมด และอาจแสดงถงความโงเขลาดวยการโออวดออกมา นอกจากนความไมรยงสอไปถงความซอ ซอใหผอนหลอกจนน าความทกขมาสตน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผโงเขลา เชนส านวน 鬼迷心窍 (ɡuǐ mí xīn qiào) แปลตรงตวคอ “ผหลงสตปญญา” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทมความพศวงงงงวยดวยไมเขาใจกระจางชดตอสงตางๆ เหมอนดงผทหลงในสตปญญาของของตน หลงในวาตนมสตปญญาความสามารถ หรอ


Mangrai Saan 10

ส านวนทวา 引鬼上门 (yǐn ɡuǐ shànɡ mén) แปลตรงตวคอ “ชกน าผสประตบาน” แสดงความหมายถงความไมร ความโงเขลาเบาปญญาในการชกพาสงทไมดมาสตนหรอครอบครวของตน เหมอนการชกน าผรายมาสบานตน

มนษยเปนผไรสำระ ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผไรสาระ ความไรสาระของมนษยนนแสดงออกผานทางพฤตกรรมตางๆ เชนการพดจาไรสาระ พดเพอเจอ พดในเรองทไมเกดประโยชน พดในเรองทเปนไปไมได รวมถงพฤตกรรมของมนษยทไมเอาไหน ไมเปนโลเปนพาย ไมเอาการเอางาน เทยวระเหเรรอนกอความวนวายไปทว ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผไรสาระ เชนส านวน 白日见鬼 (bái rì jiàn ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “เหนผกลางวน” แสดงถงเรองราวตางๆทไรสาระ เพอเจอไมอาจเกดขนจรง เหมอนดงการเหนผในเวลากลางวน ซงตามความเชอเกยวกบผของมนษย ผมกจะออกมาในเวลากลางคน หรอส านวนทวา 闲神野鬼 (xián shén yě ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “เทพวางผปาเถอน” แสดงความหมายถงพฤตกรรมทไมเอาไหนของมนษย ไมเปนโลเปนพาย ระเหเรรอนหาเรองใสตวไปเรอย เหมอนดงผปาทคอยรงควานหลอกหลอนผอนไปทวหรอเทพทวางมากไมมการงานสงใดท า

มนษยคอผเสแสรง ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผเสแสรง การเสแสรงของมนษยแสดงออกมาใหเหนไดทางพฤตกรรม ทงวาจา ทาทาง ความเสแสรงเหลานเปนการเสแสรงทมจดประสงคทงในทางดและทางไมด ทางดนนเพอไมใหเกดการปะทะกนของฝายตางๆหรอปองกนความรนแรงเรองไมดทจะเกดขน สวนทางทไมดนนเปนการเสแสรงทเกดมาจากความไมจรงใจ เลนละครตบตาเพอใหผอนเชอ ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผเสแสรง เชนส านวน 神眉鬼眼 (shén méi ɡuǐ yǎn) แปลตรงตวคอ “ควเทพตาผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยในการแกลงท าหนาตาแปลกๆ หรอประหลาด เปรยบดงหรอผทท าหนาตาหลอกหลอนผอน หรอส านวนทวา 五鬼闹判 (wǔ ɡuǐ nào pàn) แปลตรงตวคอ “หาผเลนละครตดสน” แสดงความหมายถงมนษยทไมจรงใจ มพฤตกรรมเสแสรงเลนละครตบตาเจานาย เหมอนดงผมากมายเลนละครเปนผพพากษาตดสน



มนษยคอผไมนำไวใจ ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผไมนาไวใจ ความไมนาไวใจของมนษยนนแสดงออกใหเหนจากพฤตกรรมตางๆทมลบลมคมนย ไมวาจะเปนสายตา ค าพด ทาทาง หรอการกระท าทแปลกๆผดแผกไปจากปกต ซงเปนพฤตกรรมทตองระมดระวง ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผไมนาไวใจ เชนส านวน 鬼头鬼脑 (ɡuǐ tóu ɡuǐ nǎo) แปลตรงตวคอ “หวผสมองผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทมลกษณะทาทางลบลมคมนย ไมนาไวใจ เหมอนดงผทในหวคดอาจคดแตเรองราวทไมนาไวใจ ไมนาเชอถอ หรอส านวนทวา 贼头鬼脑 (zéi tóu ɡuǐ nǎo) แปลตรงตวคอ “สมองชวสมองผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทมลบลมคมนย ไมนาไวใจ เหมอนดงผทในหวคดแตเรองทชวราย ไมนาไวใจ

มนษยคอผหลอกลวง ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผหลอกลวง ความหลอกลวงของมนษยนนแสดงออกใหเหนจากค าพดทโกหกหลอกลวง รวมถงพฤตกรรมการใชกลอบายตางๆเพอหลอกลวงผอน การหลอกลวงผอนนนเปนทงการทคนโดยทวไปหลอกลวงกนเอง รวมถงผทมอ านาจมากกวาหลอกลวงผทมอ านาจนอยกวา ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาคอผหลอกลวง เชนส านวน 三尸五鬼 (sān shī wǔ ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “สามศพหาผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของขนนางหรอผททมอ านาจสงหลอกลวงผนอย เปรยบดงผทหลอกลวงผอน หรอส านวนทวา 做鬼做神 (zuò ɡuǐ zuò shén) หรอ 做神做鬼 (zuò shén zuò ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “แสรงเปนผแสรงเปนเทพ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทมลบลมคมนย ไมนาไวใจ ใชกลอบายหลอกลวงผอน เหมอนดงพฤตกรรมของผทแปลงรางหลอกหลอนผอน

มนษยคอผแปลกประหลำด ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผทมความแปลกประหลาด เปนความแปลกประหลาดทแสดงออกมาใหเหนในทางพฤตกรรมตาง ๆ เชน การแตงตว รปราง เสยงรอง หรอการท าเรองราวตางๆ ทสรางความรสกฉงนสนเทหแกผพบเหน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผแปลกประหลาด เชนส านวน 神哗鬼叫 (shén huá ɡuǐ jiào) แปลตรงตวคอ “เทพอกทกผโหยหวน” แสดงความหมายถงเสยงรองอนดงของมนษย เปรยบดงเสยงรองทแปลกประหลาดหรอโหยหวนของผหรอเสยงอกทกครกโครมของเทพ หรอส านวนทวา 神头鬼面 (shén tóu ɡuǐ miàn)


Mangrai Saan 12

แปลตรงตวคอ “หวเทพหนาผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมในการแตงตวของมนษยทแปลกแตกตางไปจากผอน เหมอนดงมหวเปนเทพมหนาเปนผ ดแลวไมสมประกอบ

มนษยคอผทแปรปรวนทำงควำมคด ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผทมความแปรปรวนทางความคด ความคดแปรปรวนทวาแสดงออกใหเหนเดนชดในเรองของการคดเพอเจอ ไรสาระ เปนการคดถงในสงทไมมอยจรงหรอไมอาจเกดเปนจรงได นอกจากนยงเปนความคดทไมหนกแนน ขระแวงสงสย ไมมรจกคดพจารณาใหรอบคอบ ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผทแปรปรวนทางความคด เชนส านวน 见神见

鬼 (jiàn shén jiàn ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “เจอเทพเจอผ, เหนเทพเหนผ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทมความขระแวงสงสย เหมอนดงการเจอทงเทพและผ ท าใหเกดความระแวงสงสย หรอส านวนทวา 疑神见鬼 (yí shén jiàn ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “เหนผระแวงเทพ” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของมนษยทขระแวงสงสยอยางยง เหมอนดงการสงสยวาจะเปนเทพหรอผ สงสยวาจะเปนสงดหรอไมด

ควำมทกขยำกล ำบำกคอสงทมนษยตองประสบ ชาวจนเหนวามนษยนนมนษยนนยอมประสบกบความทกขยากล าบากเปนธรรมดา เปนการมองโลกอยางเขาใจ ซงความทกขยากล าบากทมนษยประสบนนมาจากธรรมชาตทไมเปนไปตามปกต เชน การเกบเกยวผลผลตไมไดดงทหวง การไดรบอนตรายจากภยพบต การไรทพงพาอาศย ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาความทกขยากคอสงทมนษยตองประสบ เชนส านวน 牵鬼上剑 (qiān ɡuǐ shànɡ jiàn) แปลตรงตวคอ “ผพวพน ฟนกระบ” แสดงความหมายถงความทกขยากล าบากตางๆ นานาทมนษยไดประสบ เหมอนดงตองเจอกบผรายหรอถกคมกระบฟาดฟนใหทกขทรมาน หรอส านวนทวา 神焦鬼烂 (shén jiāo ɡuǐ làn) แปลตรงตวคอ “เทพเกรยมผเนา” แสดงความหมายถงมนษยทไดรบความทกขเวทนาจากการถกไฟคลอก เหมอนดงเทพหรอผทตองถกเผาไหมเกรยมจนเนาเฟะ ทงน เมอมนษยไดรบความทกขเวทนาตางๆแลว ยอมทจะแสดงผลของความทกขเหลานนออกมาทางพฤตกรรมทหลากหลาย เชน สหนา ทาทาง หรอเสยงรองไห ดงเชนส านวน 鬼

哭天愁 (ɡuǐ kū tiān chóu) แปลตรงตวคอ “ผรองไหฟากลดกลม” แสดงความหมายถงความโศกเศราเสยใจของมนษยในเรองตางๆ เหมอนดงผทรองหมรองไหจากความโศกเศราเสยใจ หรอส านวนทวา 鬼泣神嚎 (ɡuǐ qì shén háo) แปลตรงตวคอ “ผรองไหเทพ



โหยหวน” แสดงความหมายถงเสยงรองไหของมนษยอนเกดมาจากความโศกเศราเสยใจ เหมอนดงผหรอเทพทรองไหคร าครวญดวยความเสยใจ

มนษยมควำมหวำดกลวเปนรำกฐำน ชาวจนเหนวามนษยนนมความหวาดกลวเปนรากฐาน ความหวาดกลวเหลานครอบคลมไปถงความตนตระหนก มวตกจรต กงวลใจ ความกลดกลมใจ และความอดอนตนใจ ทมตอเรองราวหรอสงตางๆ รวมไปถงตอมนษยดวยกนเอง หรอแมแตสงทตนเองไมอยากพบเจอ จงไดแสดงพฤตกรรมของความหวาดกลวเหลานออกมา ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยท วาเปนผมความหวาดกลวเปนรากฐาน เชนส านวน 鬼哭神愁 (ɡuǐ kū shén chóu) แปลตรงตวคอ “ผรองไหเทพกลดกลม” แสดงความหมายถงความตนตระหนก วตกกงวลของมนษยตอเรองราวตางๆ ดงผหรอเทพทรองไหจากความกลดกลมวตกกงวล หรอส านวน 鬼怕恶人 (ɡuǐ pà è rén) แปลตรงตวคอ “ผกลวคนชว” แสดงความหมายถงความโหดรายของมนษยทแมแตมนษยดวยกนเองยงหวาดกลว เปรยบดงแมแตผกยงกลว หรอส านวนทวา 怕

鬼有鬼 (pà ɡuǐ yǒu ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “กลวผเจอผ” แสดงความหมายถงมนษยทมความหวาดกลวในสงทตนไมอยากพบเหน แตกมกจะตองพบกบสงนนอยเสมอ เหมอนดงเชนการกลวผกยงตองหนผไมพน

มนษยเปนผมเลหเหลยมกลโกง ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผทมากไปดวยเลหเหลยมกลโกง มนษยใชกลอบายมากมายในการคดโกงผอน ใชลกไมตางๆนานาในการปดบงอ าพรางหลอกลวงและผอน รวมไปถงการใชอบายทชวรายในการลอบท ารายผอน หรอแมแตการใชกลอบายเลหเหลยมในการท าผดกฎหมายเพอการฉอฉลหลกเลยงภาษ ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผมเลหเหลยมกลโกง เชนส านวน鬼计百端 (ɡuǐ jì bǎi duān) แปลตรงตวคอ “แผนการผรอยเลห” แสดงความหมายถงพฤตกรรมทเตมไปดวยเลหเหลยมกลโกงของมนษย รวมถงความคดแผนการในการท าเรองไมดตางๆ เหมอนดงผทคดวางแผนเรองทไมดตางๆ หรอส านวน 弄鬼弄神 (nònɡ ɡuǐ nònɡ shén) แปลตรงตวคอ “แสรงเปนผแสรงเปนเทพ” แสดงความหมายถงมนษยทมพฤตกรรมเสแสรง หลอกลวง การปดบงอ าพราง รวมถงการมแผนการท าในเรองทไมด ดงเชนการแปลงกายเปนผเปนเทพเพอท าการหลอกลวงผอน หรอส านวนทวา 神输鬼运 (shén shū ɡuǐ yùn) แปลตรงตวคอ “เทพยายผขน” แสดงความหมายถงพฤตกรรมของ


Mangrai Saan 14

มนษยในการคดโกง ผดกฎหมาย คอการหลกเลยงหนภาษ เปรยบดงผหรอเทพทสลบโยกยายหรอขนสงไปมาเพอตบตาผอน

มนษยเปนผมควำมชวรำย ชาวจนเหนวามนษยนนเปนผมความชวรายอยในตว ความชวรายเหลานฝงอยภายใตจตส าสกทสามารถแสดงออกมาไดทกเมอหากไมรจ กควบคม เปนความชวรายทแสดงออกในดานของความอจฉารษยาผอนเมอเหนผอนร ารวยกวาตน ท าใหมความคดทจะท าลายผทตนอจฉาดวย และเปนความชวรายทเกดขนภายในใจ เหนผดเปนชอบ กอใหเกดการกระท าในสงทไมด สงทเลวรายตางๆ เพยงเพอความพอใจของตน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาเปนผมความชวราย เชนส านวน 鬼瞰高明 (ɡuǐ kàn ɡāo mínɡ) แปลตรงตวคอ “ผมองคนปราดเปรอง” แสดงความหมายถงมนษยทมความอจฉารษยาผทมงคงร ารวยกวาตน รวมทงมความคดและพฤตกรรมทจองจะท าลายผทตนอจฉารษยาดวย เปรยบเหมอนผทมองดบคคลทเปนเลศกวา ฉลาดปราดเปรองกวา ดกวากรสกอจฉาและคดทจะท าลาย หรอส านวนทวา 弄鬼掉

猴 (nònɡ ɡuǐ diào hóu) แปลตรงตวคอ “ท าทาผทาลงคาง” แสดงความหมายถงมนษยทมความดอรน ไมประพฤตปฏบตตามระเบยบหรอขนตอนทก าหนด รวมถงการแสดงพฤตกรรมทนารงเกยจออกมา เหมอนดงการท าทาทางเปนผหรอลงคางทดอรน

มนษยตองมทำยำท ชาวจนเหนวามนษยนนจะตองมการสบทายาทตอไปชวลกชวหลาน การสบตอทายาทเปนคตนยมทมมาแตโบราณกาลของจน การไมมลกหลานถอวาเปนการทรยศตอวงศตระกล ทงนน ามาซงความอบอายแกบรรพบรษ อกทงจะน ามาซงความทกขยากล าบากในอนาคตเมอยามแกเฒา และสงผลไปถงความเชอหลงความตายทวาจะไมมลกหลายมากราบไหวเซนสงเวย ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอมนษยวาตองมทายาท เชนส านวน 若敖之鬼 (ruò áo zhī ɡuǐ) แปลตรงตวคอ “ดจดงผทนารงเกยจ” แสดงความหมายถงทศนคตของมนษยในการทตองมทายาทสบสกล การไมมทายาทเปนสงทนารงเกยจ ดงเชนผทนารงเกยจขยะแขยง หรอส านวนทวา 若敖鬼馁 (ruò áo ɡuǐ něi) แปลตรงตวคอ “ดจดงผหวโหยทนารงเกยจ” แสดงความหมายถงทศนคตของมนษยในการทตองมทายาทสบสกล ไมมทายาทกตองไมมใครเลยงด เปนผทหวโหยนารงเกยจและเวทนา เหมอนดงผททงนารงเกยจและหวโหย



2. โลกทศนตอธรรมชำต จากผลการวจย โลกทศนของชาวจนทมตอธรรมชาตจากส านวนจนทม ค าวา “กย” (ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยในส านวน ปรากฏดงตอไปน

ธรรมชำตไมมอะไรแนนอน โลกทศนของชาวจนตอธรรมชาตทวาไมมอะไรแนนอนนนคอ ชาวจนเขาใจธรรมชาต มองธรรมชาตอยางเขาใจวาไมมอะไรแนนอน ความไมแนนอนนนคอการเปลยนแปลง สรรพสงตางๆ ทงทเปนนามธรรมหรอรปธรรมยอมมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา เปนไปตามปกตของธรรมชาต ส านวนจนทแสดงถงความเชอของชาวจนตอธรรมชาตทวาไมมอะไรแนนอนเหลาน เชนส านวน 鬼出神入 (ɡuǐ chū shén rù) แปลตรงตวคอ “ผออกเทพเขา” แสดงความหมายถงธรรมชาตหรอสรรพส งทเปลยนแปลงไดเสมอ เหมอนดงผออกผเขา หรอส านวนทวา 神藏鬼伏 (shén cánɡ ɡuǐ fú) แปลตรงตวคอ “เทพซอนผซม” แสดงความหมายถงธรรมชาตหรอสรรพสงทยอมเปลยนแปลงไดเสมอ เหมอนดงผหรอเทพทอาจจะเปดเผยหรอแอบหลบซอนไมใหผใดเหน

ควำมแปลกประหลำด โลกทศนของชาวจนตอธรรมชาตเหนวาธรรมชาตนนมความแปลกประหลาดเปนปกต ธรรมชาตยอมสรางทงสงทปกตและไมปกตปะปนกนไป สงเหลานไมใชสงทเหนอธรรมชาต เปนเรองปกตธรรมดา เชน ลกษณะรปรางของสงมชวตหรอไมมชวต เสยงทผดแผกไปจากธรรมดา กถอวาเปนเรองธรรมดาทธรรมชาตสรางขน ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอความแปลกประหลาดเหลาน เชนส านวน 鬼形

怪状 (ɡuǐ xínɡ ɡuài zhuànɡ) แปลตรงตวคอ “รางผรปประหลาด” แสดงความหมายถงรปรางของสงตางๆ ทผดแผกไปจากธรรมชาต เปนการมองวาไมปกตธรรมดาเหมอนสงทอยรอบดาน เหมอนดงมรปรางแปลกประหลาดคลายผ ไมปกตธรรมดา

ธรรมชำตสำมำรถท ำลำยลำงมนษยได โลกทศนของชาวจนตอธรรมชาตทวา ธรรมชาตนนสามารถน าพาความทกขยากล าบากมาสมนษยได สามารถท าลายลางทกสงทกอยางได ดงเชนภยพบตของไฟทสามารถเผาผลาญทกสงใหเปนจลได ส านวนจนทแสดงถงโลกทศนของชาวจนตอธรรมชาตวาสามารถท าลายลางมนษยได เชนส านวน 鬼烂神焦 (ɡuǐ làn shén jiāo) หรอ 神焦鬼烂 (shén jiāo ɡuǐ làn)แปลตรงตวคอ “ผเนาเทพไหมเกรยม” แสดงความหมายถงธรรมชาตทท าลายลางทกสงทกอยางได คอไฟทสามารถเผาผลาญทกสงใหเปนจลได ดงเชนแมแตผหรอเทพกยงตองถกเผาไหม


Mangrai Saan 16

จากผลการวจย จะเหนวาส านวนจนทมค าวา “กย” (ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยในส านวนนนสามารถสะทอนใหเหนถงโลกทศนของชาวจนทมตอมนษยและตอธรรมชาต คอ

โลกทศนตอมนษย ทสะทอนใหเหนถงโลกทศนของชาวจนทงเชงบวกและเชงลบ โดยดานบวกนนสะทอนใหเหนถงโลกทศนทวา มนษยเปนผมความสามารถอนล าเลศ มนษยคอผมพลงอ านาจ มนษยเปนผมจตใจออนโยน มนษยใหความส าคญกบความรวดเรว และมนษยใหความส าคญกบความงามของอวยวะสวนหว สวนโลกทศนในดานลบนน สะทอนใหเหนวา มนษยเปนสงมชวตทซบซอน มนษยเปนผเผดจการ มนษยคอผโงเขลา มนษยเปนผไรสาระ มนษยคอผเสแสรง มนษยคอผไมนาไวใจ มนษยคอผหลอกลวง มนษยคอผแปลกประหลาด มนษยคอผทแปรปรวนทางความคด ความทกขยากล าบากคอสงทมนษยตองประสบ มนษยมความหวาดกลวเปนรากฐาน มนษยเปนผมเลหเหลยมกลโกง และมนษยเปนผมความชวราย และมนษยตองมทายาท

โลกทศนตอธรรมชาต ซงสะทอนใหเหนถงโลกทศนของมนษยตอธรรมชาตวาธรรมชาตไมมอะไรแนนอน ธรรมชาตคอสงทแปลกประหลาด และธรรมชาตสามารถท าลายลางมนษยได

อภปรำยผล

จากการศกษาความเชอเกยวกบผจน จะเหนวามการศกษาและงานวจยทเกยวของกบผจนคอนขางนอย โดย เรอนแกว ภทรานประวต (2554) ไดศกษาการสบทอดความเปนจนผานการท าความเขาใจในความหมายและสญลกษณทางศาสนาของชาวจนสลกหลานในสงคมไทย ซงผลพบวาชาวจนโบราณยงเคารพนบถอวญญาณ หรอบรรพบรษผลวงลบ โดยมความเชอวาวญญาณของบรรพบรษและภตผตางๆสามารถจะดลบนดาลใหเกดเหตการณทงดและไมดตอชวตและครอบครวของพวกเขาได ทงน เรอนแกวไดอางถง Duan Liseng และ บญยง ไรสขสร (2543) ทกลาวไววาคนตายไปแลวจะกลายเปนผ ผมความสามารถพเศษทคนไมอาจท าได สามารถน าความสขหรอภยพบตมาใหแกคนได ท าใหชาวจนมความเชอ และความกตญญตอบรรพบรษทลวงลบไปแลว และมการกราบไหวหลมศพบรรพบรษในวนเชงเมงทกป มการซอมแซมหลมศพดแลฮวงซยใหอยในสภาพสะอาดสวยงาม รวมทงกราบไหวแทนบชาบรรพบรษภายในบานวาระโอกาสตางๆ นอกจากน เรอนแกวยงอางถง



พลศกด จรไกรศร (มปป.:35) ทกลาวถงความเชอพนฐานเกยวกบการบชาบรรพบรษของชาวจนวา ชาวจนดงเดมเชอวาวญญาณคนตายไมไดตายจากไป แตยงคงวนเวยนอยและคอยเฝาดแลความเปนอยของบตรหลาน เชอวาความมโชคหรออปโชคของตระกล เปนผลจากกศลกรรมทบรรพบรษไดสะสมไวยามทมชวตอย เมอบรรพบรษลวงลบไปแลวจะสงผลตอโชคชะตาของลกหลาน เชอวาวญญาณของบรรพบรษในปรภพยงตองการปจจยสเหมอนตอนมชวตอย บตรธดายงตองไหวอยางสม าเสมอ และเมอบตรหลานมความกตญญ เซนไหวบรรพบรษทลวงลบ วญาณของบรรพบรษจะตอบสนองดวยการบนดาลใหอยดมสข หรอกคอวญญาณของบรรพบรษและภตผสามารถดลบนดาลใหเกดเหตการณตางๆทงทดและไมดตอตนเองและครอบครว ซงจากผลการศกษาดงกลาวขางตนนนมความสอดคลองกบผลการวจยในประเดนมมมองโลกทศนของชาวจนวา ผนนสามารถดลบนดาลทงความดความชวมาสมนษยได การกราบไหวบชาผบรรพบรษเปนสงทชาวจนยงคงใหความส าคญ สะทอนใหเหนโลกทศนของชาวจนตอผทงในเชงบวกและเชงลบ รวมถงแสดงใหเหนถงผในฐานะสญลกษณของความดงามและความชวราย ทงยงสะทอนใหเหนถงความกตญญของลกหลานตอบรรพบรษ ทงนยงสอดคลองกบงานวจยของ Zou Junzhi (2008) ทไดศกษาถงแนวคดเรอง “ผ” กบการบชาบรรพบรษ โดยถอวาเปนการสงเสรมทางดานความเชอและศาสนาทมตอบรรพบรษทงทางตรงและทางออม ซงการกอเกดแนวคดเรอง “ผ” นนเปนการเปดพนทความคดอนเปนความเชอของชาวบานทมากขน เมอบรรพบรษเสยชวตกลายเปนผแลว คณงามความดทเมอครงบรรพบรษเหลานไดกระท าไวเมอครงยงมชวตกไดรบการยกยองและเคารพบชา และความหวาดกลวของมนษยทมตอผนนเกดขนจากขนตอนกระบวนการของการบชาบรรพบรษ

จากการศกษาของ ประสทธ เงนชย (2558) ทศกษาประเพณจนในภาคตะวนออกของประเทศไทย ไดแสดงใหเหนวา ชาวจนยงเชอในวญญาณ ภมผ เทพเทวดา มความเชอวาวญญาณของบรรพบรษของตนมบทบาทส าคญในการคมครองและอ านวยความผาสกรมเยนแกลกหลาน เชอวาเมอคนตายไปแลวจะกลายเปนผ มความสามารถพเศษทคนเปนไมอาจท าได สามารถน าความสขหรอภยพบตมาใหคนทมชวตอยได เชอวาวญญาณมอยทกหนทกแหง และมอทธพลตอทกสง คนจนตองรบใช ตองท าพธบวงสรวงดวงวญญาณและประกอบพธตางๆ เพอเปนการแสดงความเคารพตอดวงวญญาณ เพอใหไดรบแตสงดและ


Mangrai Saan 18

ไดรบการคมครอง ซงจากผลการศกษาดงกลาวสอดคลองกบงานวจยนท วา มนษยนนเมอตายไปกกลายเปนผเปนวญญาณ ซงวญาณนนมอยทกหนแหง สามารถน าทงสงดและไมดมาสตนได จงตองใหการเคารพเซนไหวจงจะน าสงดมาสตน ซงสะทอนมมมองของผทเปนสญลกษณของสงททงดและไมด เปนโลกทศนทงในเชงบวกและเชงลบ

นอกจากน ผลการวจยเรอง “ผ” ในส านวนจน : โลกทศนของชาวจนตอมนษยและธรรมชาตนยงสอดคลองกบแนวคดเรองผของ Xu Hualong (1994) ทไดศกษาและแบงลกษณะของผจนออกเปน 35 ประเภท คอผทกนลมหายใจมนษยเปนอาหาร ผทอยในศลธรรม ผทดมเลอดเปนอาหาร ผกนอวก ผทกนปยเปนอาหาร ผกนเสมหะเปนอาหาร ผชอบกนเสนผมเปนอาหาร ผไมมอาหารกน ผแหงความหวง ผกนเนอเปนอาหาร ผกนเดก ผรอกนอจาระเดก ผรอกนอจาระ ผกนพลงชวตมนษย ผรอกนอาหารจากเตาไฟ ผถกยางแผดเผา ผกนความหอมเปนอาหาร ผใตดน ผเทาไฟ ผหวโหยขางกาย ผปากเทาเขมทหวโหย ผผมอทธฤทธ ผลามก ผอาศยในทะเล ผผคม ผทอาศยอยในทสกปรก ผกนกาชคารบอนในดนเปนอาหาร ผทอาศยในตนไม ผทอาศยอยในทสญจรทวทกทศ ผทอาศยอยในปา ผกนลมเปนอาหาร ผกนถานไหมเปนอาหาร ผกนสงมนเมาเปนอาหาร และรากษส ซงเปนการเรยกผเชงสญลกษณตางๆทสะทอนถงการด าเนนชวตของมนษยในสงคม เป นการแบงประเภทของผทมนยยะเชงสงสอนชใหเหนถงพฤตกรรมทดและไมดทควรค านงถง ซงสอดคลองกบผลการวจยนทสะทอนโลกทศนของชาวจนตอมนษยทงในดานบวกและดานลบ โลกทศนตอธรรมชาต นอกจากนยงเปนแสดงถงการใชผเปนสญลกษณถงพฤตกรรมของมนษยในดานตางๆ อกดวย

ผลการวจยครงนกสามารถแสดงใหเหนถงโลกทศนในดานตางๆของชาวจนจากส านวนจนไดคอนขางเดนชด แสดงใหเหนถงมมมองของชาวจนในการใหความส าคญตอทงมนษย ธรรมชาต และสงเหนอธรรมชาต โดยเฉพาะโลกทศนตอมนษยทปรากฏเดนชดมากกวาดานธรรมชาต ซงสะทอนวาชาวจนใหความส าคญกบพฤตกรรมของมนษยดวยกนเองคอนขางมาก และสวนมากมกจะเปนพฤตกรรมในดานลบมากกวาดานบวก ทงนสามารถอนมานไดถงความปรารถนาทตองการใหมนษยประพฤตปฏบตตนใหเปนคนด ปฏบตตามระเบยบของสงคม ไมเบยดเบยนผอน โดยการเปรยบเทยบกบพฤตกรรมของผ



ทปรากฏในส านวน ทงยงตองการใหเหนคณคาของธรรมชาต และชใหเหนวาธรรมชาตสามารถท าลายลางมนษยได

ขอสงเกตประการหนงของผลการวจยคอ ส านวนจนทปรากฏค าวา“กย”(ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยในส านวนนน มหลายส านวนทปรากฏค าวา “เสน” (shén 神“เทพ”) อยดวย แสดงใหเหนถงความเชอของชาวจนวา ผกบเทพนนเปนสงทอยคกน อาจเปนการคกนในลกษณะของการสงเสรมซงกนหรอคลอยตามกนและมความขดแยงกนในดานของความหมายโดยนยในส านวน โดยเฉพาะในประเดนทเทพมลกษณะการสงเสรมรวมดวยกบผ แทนทจะเปนการประพฤตปฏบตในทางทดทเหมาะสม ซงเปนประเดนทนาศกษาอยางยงถงเหตปจจยดงกลาว

อยางไรกตาม ผลการศกษาเรอง “ผ” ในส านวนจน : โลกทศนของชาวจนตอมนษยและธรรมชาต นน สามารถตอบสมมตฐานการวจยไดว า ชาวจนมโลกทศนตอพฤตกรรม อารมณความรสกและจตใจของมนษยทงในเชงลบและเชงบวก การเหนความส าคญของธรรมชาต โดยการใช “ผ” เปนสญลกษณทสะทอนใหเหนถงพฤตกรรม อารมณความรสกนกคดในทางดและรายของมนษย รวมไปถงการใชผเปนสญลกษณในการเปรยบเปรยถงบคคลทมพฤตกรรมทแตกตางกนไปในส านวนจนทสงสมมาอยางยาวนาน

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวจย “โลกทศนของชาวจนจากส านวนจนทมค าวา “กย”(ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยในส านวน” ผวจยมขอเสนอแนะ ดงตอไปน

1. ควรมการศกษาวจยเกยวกบความเชอของชาวจนในเรองของ “ผ” ในแงมมอนๆ เชนการศกษาส านวนทมค าวา “เสน” (shén 神“เทพ”) และ “กย”( ɡuǐ 鬼“ผ”) ปรากฏอยรวมกน ทงน เพอใหเหนภาพของแนวคดหรอคานยมทางความเชอของชาวจนเฉพาะดานไดเดนชดยงขน

2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบความเชอเรอง “ผ” ของชาวจนและชาวไทยในแงมมตางๆ เพอเปนการสรางองคความรทางวฒนธรรมทมความคลายคลงกนหรอแตกตางกน ตลอดจนการเชอมโยงทางวฒนธรรมของทงสองชาตได


Mangrai Saan 20

กตตกรรมประกำศ งานวจยนส าเรจลลวงไดดวยการสนบสนนจาก รองศาสตราจารย ดร.ฤๅเดช เกด

วชย อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา และ สถาบนวจยและพฒนา ทใหการสนบสนนในการท าวจยน ขอบคณ ผชวยศาสตราจารย Dr. Truong Thi Hang และ ผชวยศาสตราจารยสภาวด ยาด ทไดใหก าลงใจ ค าแนะน า รวมถงการแลกเปลยนความรขอคดเหน ท าใหงานวจยนมความถกตองสมบรณมากยงขน

เอกสำรอำงอง เกรยงไกร กองเสง. (2559). “รำงกำยภำยใตบงกำร” กำรเปลยนแปลงควำมหมำย “ควำมงำม” ของสตรไทย-จนตำมวถสมยใหม. วารสารมหาวทยาลย ราชภฏล าปาง. ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม. ประสทธ เงนชย. (2558). วำรสำรกำรเมอง กำรบรหำร และกฎหมำย. ปท 7 ฉบบท 1, หนา 102-114. ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนำนกรมฉบบ รำชบณฑตยสถำน พ.ศ. 2554. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน. เรอนแกว ภทรานประวต. (2554). รำยงำนกำรวจย กำรศกษำกำรสบทอดควำมเปนจน ผำนกำรท ำควำมเขำใจในควำมหมำยและสญลกษณทำงศำสนำของชำวจน สลกหลำนในสงคมไทย. มหาวทยาลยหอการคาไทย. วนดา ตงเทยนชย. (2550). รำยงำนกำรวจย ส ำนวนจน : โครงสรำงทำงภำษำ และเจตนำกำรใช. มหาวทยาลยธรกจบณฑต. สภาพร คงศรรตน. (2553). กำรศกษำพระโลกทศนของพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำ เจำอยหวทปรำกฏในพระรำชหตถเลขำ. วทยานพนธศลปศาสตรดษฎบณฑต, มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก. Xu Hualong. (1994) 许华龙. 《中国鬼文化大辞典》，广西：广西民族出版社.

Zheng Weili, Zhou Li. (2009) 郑微莉，周谦，《中华成语大词典》，北京：商务印

书馆国际有限公司.

Zou Junzhi. (2008). 邹浚智. “鬼” 观念与祖先崇拜试说，《稻江学报》，台湾：元培

科技大学.

Documents

“ผี” ในส ำนวนจีน โลกทัศน์ของชำ ......ป ท 6 ฉบ บท 2 กรกฎาคม 2561 ม งรายสาร 1 “ผ ”