ARAÇLARDA HİDROLİK SİSTEMLER MODÜLÜ ÇALIŞMA SORULARIDEPOLAR VE DONANIM

1.Şekilde görülen yağ deposunun elemanları nelerdir? Yazınız.

1.Yağ tankı2. Ara perde3. Emiş filtresi4. Emiş hattı5. Dönüş hattı6. Boşaltma deliği7. Gözetleme deliği8. Kapak9. Pompa10. Elektrik motoru11. Max . ve min. seviye göstergesi12. Termometre

2. Hidrolik sistemlerde en önemli enerji kaynağı olan sıvıların içinde depolandığı kaba.. YAĞ DEPOSU…. Veya……YAĞ TANKI……..denir.

3.Emiş ve dönüş boruları depo tabanından boru çapının……. 22,5………katı kadar yukarıda monte edilmelidir.

4.Hidrolik sistemlerde kullanılan yağ deposu malzemesi nedir? Yazınız.Hidrolik sistemlerin yağ deposu 1,5-3 mm kalınlığında asit türü bileşiklere ve korozyona dayanımlı çelik saclardan yapılmalıdır.

5.Yağ deposu içerisindeki ara perdenin görevini ve yapılış malzemesini yazınız.Görevi: Yağ deposunun içinde emiş hattında basılan ve geriye dönen yağın ayrılmasını sağlayarak emiş ve dönüş boruları arasında türbülansı önler ve yağın hızını azaltır.Malzemesi: Ara perde, sistemden dönen yağ ile emiş borusu arasında plaka biçiminde yerleştirilen delikli bir sac malzemeden imal edilmiştir.

6.Yağ deposunun ölçüsü ne kadar olmalıdır? Yazınız.Yağ deposunun ölçüsünün, hidrolik sistemde dolaşan yağın debisinin 3 - 5 kat fazlası oranında olması gerekmektedir.

7.Emiş filtresinin görevi nedir? Yazınız.Sistemden dönen yağın içindeki pislik,talaş,tortu vb. malzemeleri süzerek emiş hattından, sisteme temiz yağ gönderilmesini sağlar.

8. Depoların tabanları neden eğimli yapılır? Yazınız.Deponun tabanı yağın kolay boşalmasını sağlamak için eğimli olmalıdır.

9. Yağ deposu seçerken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar nelerdir? Yazınız.Depo kapasitesi sistem için yeterli ölçüde olmalıdır.Büyük kapasiteli sistemlerde ısınma gerekli olacağından depoya ısıtıcı takılmalıdır.Sızıntı yapmamalıdır.Yağ seviyesini gösteren kapak bulunmalıdır.Yağ boşaltma deliği bulunmalıdır. . Depoya dönen yağın içindeki metal parçacıklarını ayırabilen mıknatıslı (manyetik) ayırıcı olmalıdır.Depoda dönüş borusu tarafında eğim olmalıdır.Boru uçları 45° eğimli kesilmelidir.Kolay sökülür takılır olmalıdır.Ekonomik olmalıdır.

10. Yağ sıcaklığının sıfırın altına düşmesinin sakıncası nedir? Yazınız.Yağ sıcaklığının sıfır derecenin altına düşmesi yağın akıcılığı azaltıp viskozitesini arttırır. Verim düşer, sistemçalışmaz.

11.Şekilde görülen resim nedir? Hareketini nereden alır? Ne amaçla kullanılır? Yazınız.

Şekilde görülen resim bir yağ ısıtıcısıdır. Yağ ısıtıcıları elektrik devresinden hareket alırlar. Rezistans ile ısıtma sağlanır ve sıcaklık ayarı yapılabilir. Hidrolik devreli düzenler genel olarak +80 oC ile- 50 oC arasında çalışabilecek şekilde tasarlanmışlardır.

12.Yağ ısıtıcılarının hidrolik sistemdeki yeri neresidir? Yazınız.Yağ ısıtıcıları emiş hattına pompadan önce depo üzerine, uç kısmı depo içinde kalacak şekilde monte edilir.

13.Yağ sıcaklığının istenenden fazla artmasının sakıncası nedir? Yazınız.Çok sıcak ortamlarda çalışan hidrolik devrelerde akışkanın sıcaklığı yükselir. Yağın viskozitesi düşer, akıcılık oranı artar. Bundan dolayı sürtünen, beraber çalışan parçalar arasında yağ filmi tabakası azalır. Hatta yağ kaçakları ve sızıntılar olabilir. Sürekli olan yağ kaçakları, sistemde yağın azalmasına ve verimin düşmesine neden olur.

14.Şekilde görülen resim nedir?Nereye monte edilir? Ne amaçla kullanılır?Nasıl çalışır? Yazınız.Şekilde görülen resim su sistemli bir yağ soğutucusudur.Soğutucuların montajı depodaki dönüş borusu üzerine yapılır. Sistemde dolaşan yağ böylece soğutulmuş olur.Soğutucu düzeninin içinde akışkan yan yana sıralanmış çok sayıda boru içinden geçerken boruların dış yüzeylerinde soğuk suyun dolaşması sağlanır. Böylece akışkanın soğuması sağlanmış olur. Hidrolik sistemlerde su ile çalışan soğutucular yaygın olarak kullanılır.

15.Yağ soğutucusu çeşitleri nelerdir? Yazınız.İki çeşit soğutucu vardır: a-Su ile çalışan soğutucular. b-Hava üflemeli soğutucular.

16.Şekilde görülen resim nedir?Nasıl çalışır? Yazınız.

Şekilde görülen resim hava üflemeli bir yağ soğutucusudurHidrolik sistemlerde borunun içinden geçen akışkana, vantilatör ile hava üfleyerek soğuma gerçekleştirilir.

FİLTRELER

17.Filtre ne demektir? Sembolünü çizerek tanımlayınız.

Hidrolik devrelerde yabancı maddelerin (kum, pislik, metal parçacıkları vb.) çalışan elemanlara zarar vermemesi için sisteme temiz sıvı göndermek için kullanılan devre elemanlardır. Sistemin çeşitli hatlarına takılarak devrede dolaşan sıvının içindeki pislikleri temizlemeye yararlar.

18.Filtreler hangi malzemeden imal edilirler? Yazınız.Filtreler özel madde emdirilmiş kâğıtlardan veya madeni tel örgülü 5 mikron ölçüye kadar süzme özellikli malzemelerden imal edilirler.

19. Sıvının özelliğini kaybetme nedenleri nelerdir? Yazınız.1.Montaj Sırasında Oluşan Kirlenme2.Çevre Şartlarından Oluşan Kirlenme3.Hidrolik Sistemin Çalışması Sonunda Oluşan Kirlenme

20. Hidrolik filtre çeşitleri nelerdir? Yazınız.a) Emiş hattı filtreleri, b) Basınç hattı filtreleri, c) Dönüş hattı filtreleri,

21.Aşağıdaki devrelere montaj yapılmış olan filtrelerin hangi tip filtreler olduğunu devreleri inceleyerek yazınız.

EMİŞ HATTI FİLTRESİ BASINÇ HATTI FİLTRESİ DÖNÜŞ HATTI FİLTRESİ

22.Şekilde görülen emiş hattı filtresini kısaca açıklayınız.

Pompa emiş hattına monte edilir. Depo içine yerleştirilerek pislikler kabaca burada süzülür. Zaman zaman temizlenmesi gerekir. Temizlenmeleri biraz yorucu bir iştir. Kirlendikleri zaman elektrik sinyali veren filtreler üretilmiştir. Emiş hattı filtrelerinin tıkanması sonucu pompa zorlanır, devreye hava basar, verim düşer. Depo içine konulan emiş hattı filtrelerinin 0,13 mm.ye kadar süzme özelliği olan filtrelerden seçilmesi önerilir Şekilde görüldüğü gibi sıvı A kanalından girer, filtreden geçerek B kanalından çıkar.

23. Şekilde görülen basınç hattı filtresini kısaca açıklayınız.

Pompadan sonra takılarak korunması gereken elemanlara temiz sıvı göndermek için kullanılan filtrelerdir. Basınç hattı filtreleri paslanmaz çelikten imal edilmiş filtrelerdir.Hareketli elemanlarda oluşacak sorunları önlemek için pompadan sonra takılarak çalıştırılırlar. Yapıları daha dayanıklı ve pahalıdır Şekilde görüldüğü gibi akışkan A kanalından girer,filtreden geçerek B kanalından çıkar.

24. Şekilde görülen dönüş hattı filtresini kısaca açıklayınız.

Hidrolik sistemlerde dönüş hattına bağlanan düşük basınçlı filtrelere denir. Düşük basınçlı olduklarından çalıştıkları yerlerde aşırı basınçla çalışan devrelerdeçalıştırılmamalıdır. Dönüş hattındaki sıvı, dönüşünde devredeki kir ve pislikleri depoya döndürmeye çalışır. Ayrıca kirlenen sıvının depoya temiz olarak dönmesi için de ana dönüş hattına, sızıntı hattına veya emniyet valfi dönüş hattına takılarak kirlenen sıvının temizlenmesini sağlar. Şekilde görüldüğü gibi A kanalından giren sıvı filtre edildikten sonra B kanalından çıkış yapar.

25. Filtrelerin seçiminde dikkat edilecek noktalar nelerdir? Yazınız.1. Filtre edilecek olan sıvının (l/dk.) olarak debisine,2. Hidrolik devrenin en yüksek basıncına, .3. Hidrolik devre için filtrenin (mikron) cinsinden süzme kapasitesine,4. Hidrolik sistemdeki sıvının akış hızına,5. Sistemin (bar) cinsinden basınç değerine,6. Filtrelerin sisteme uygunluğuna ve kolay temizlenebilirliğine,7. Isı ve montaj durumuna,8. Filtreleme hassasiyeti gibi konulara dikkat edilmelidir.

26.Filtrelerin kirlenme nedenleri nelerdir? Yazınız.Yağ çalışma sırasında ısındığında yağın içindeki mineraller hava içindeki oksijenle birleşerek oksitlenir. Oksitlenmenin etkisiyle parçaların aşınmasına neden olur. Bunun dışında sisteme dışarıdan sızan yabancı maddeler de filtrelerde temizlendiğinden bu sebeple oksitlenme ve yabancı maddeler filtrelerin kirlenmelerine neden olur.

27. Filtrenin bakımı ve temizliği konusunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Yazınız.1.Depoya konulan akışkanın temiz olmasına dikkat edilmelidir.2.Filtreler takılmadan sistem çalıştırılmamalıdır.3.Akışkanın devre için uygunluğunu bilinmelidir.4.Filtrelerin bakımı için program yapılmalıdır.5.Filtrelerin ne kadar zamanda değişeceği tespit edilmelidir. 6.Sisteme toz, kir ve pislik girmemesine dikkat edilmelidir.7.Paslanmaz çelikten filtreler temizlenerek yerine takılmalıdır.

28. Hidrolik sistemleri yabancı maddelerden temizleyen devre elemanları nelerdir?A) Pompa B) Filtre C) Hidrolik yağlar D) Rakorlar

29.Aşağıdakilerden hangisi filtre çeşidi değildir?A) Emiş hattı filtreleri B) Basınç hattı filtreleri C) Yaylı filtreler D) Dönüş hattı filtreleri

30.Düşük basınçla çalışan filtreler aşağıdakilerden hangisidir?A) Emiş hattı filtreleri B) Basınç hattı filtreleri C) Yaylı filtreler D) Dönüş hattı filtreleri

40. Emiş hattı filtrelerinin emiş gücü ne kadar kadar olmalıdır?A) 0,13 mm B) 0,25 mm C) 0,50 mm D) 1 mm

HİDROLİK POMPALAR

41.Hidrolik pompa ne demektir? Sembolü nedir? Yazınız.

Elektrik motorundan aldığı hareketle depodaki yağı emerek büyük bir basınç üretipmekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çeviren elemanlardır.

42.Pompa seçimi yapılırken nelere dikkat edilir? Yazınız.Pompanın çalışacağı yerdeki akışkanın debisi ve çalışma basıncı yani sistemin ihtiyaçlarına uygun olan pompa seçilmelidir. Aksi halde sistem verimli çalışmaz.

43. Hidrolik pompalar hangi özelliklerine göre sınıflandırılırlar? Yazınız.1.Çalışma prensiplerine göre 2.Kapasitelerine göre 3.Basınç ölçülerine göre 4.Debilerine göre

44.Hidrolik pompa çeşitleri nelerdir? Yazınız.a. Sabit kapasiteli (debili) pompalar

1.Dişli çarklı pompalar (a.İçten dişli çarklı pompalar b) İçten eksantrik dişli çarklı pompalar )

b. Değişken kapasiteli (debili) pompalar 1.Paletli pompalar2.Pistonlu pompalar (a.Eksenel pistonlu pompalar b.Radyal pistonlu pompalar c.Pistonlu el pompaları)

45. Sabit kapasiteli (debili) pompaları tanımlayınız.Depodan aldığı akışkana hiç değişmeksizin sabit debide basınç yaptırarak çalışan pompalardır. Pompalar çalıştıkları sürece sabit debide basınç elde etmek için kullanılırlar.

46.Şekilde görülen dişli çarklı pompayı tanımlayarak çalışmasını kısaca açıklayınız.

Birbirleriyle beraber çalışan iki düz dişli çarktan ibaret olup yapıları basittir. Elektrik motorundan aldığı hareketle depodan emdiği yağı dişlilerin dişleri arasından geçirerek büyük bir basınca dönüştürme prensibi ile çalışırlar. Dişli çapı ve diş derinliği daha fazla basınç elde edilmesine etki eder.Şekilde görüldüğü gibi dişli çarklar ok yönünde dönerek giriş kısmında boşluk(vakum) meydana getirir. Akışkanı depodaki atmosfer basıncının etkisiyle diş boşluklarına doldurarak çıkış kısmından basınçla iter. Bu durumda meydana gelecek basınç, dişlilerin dönme hızına bağlıdır.

47. Dişli çarklı pompaların özellikleri nelerdir? Yazınız.1.1400 – 2800 dev/dak ile çalışabilirler.2.Orta basınçlarda düşük hacimlerde büyük güç elde edilebilir.3.Helisel dişli çarklar ve bilyeli yataklamalarla sessiz çalışır.4.Basit yapılı oldukları için maliyetleri düşük, bakımı kolaydır.5.Tozlu ve kirli ortamlarda rahatlıkla çalışır.6.35 – 100 cm3/dev. debi ile çalışır.7.30 – 250 bar çalışma basıncında çalışır.8.Dişli çarklar aşınmaya karşı sementasyon çeliğinden yapılır.

48.Şekilde görülen içten dişli çarklı pompayı tanımlayarak çalışmasını kısaca açıklayınız.

Birbiri içinde çalışan iki dişli çarktan oluşur Şekilde görüldüğü gibi. Elektrikmotoru, miline bağlı dişli çarkın dönmesi ile kendi etrafındaki dişli çarkı döndürür. Depodan emilen sıvı, basınçla sisteme pompalanmış olur.

49. Şekilde görülen içten içten eksantrikli dişli çarklı pompanın çalışmasını ve nerelerde kullanıldığını kısaca açıklayınız.

Elektrik motoruna bağlı dişli çark ve çevredeki dişli çark farklı eksenlerde bulundukları için eksantrik bir şekilde çalışır. Dişler arasına giren akışkan, sisteme basınçla gönderilir.İçten eksantrik dişli çarklı pompalar, düşük basınç ve yüksek debi ile çalışması gereken sistemlere uygulanır. Dönüş yönü değişebildiği için emiş ve basınç yönleri de değişebilir.

50. Dişli pompa seçiminde dikkat edilecek hususlar nelerdir? Yazınız.1.Çalışma basıncının sisteme uygunluğu, 2.Pompanın debisi, gücü ve devir sayısı,3.Çalışma sıcaklığının uygunluğu, 4. Ekonomik olup olmadığı,5.Gürültüsüz ve titreşimsiz oluşu, 6.Bakım, onarım ve montaj kolaylığı,7.Boyutlarının uygunluğu vb. gibi faktörler göz önünde bulundurulur.

51.Dişli çarklı pompalarda debi hesabı nasıl yapılır? Yazınız.Dişli çarklı pompalarda debi, şu formülle bulunur:

Q = Dişli çarklı pompanın debisi (cm3/sn)Do= Dişli çark bölüm dairesi çapı (cm)b = Dişli çark genişliği (cm)h = Diş yüksekliği (cm)

52. Dişli çarklı pompalarda debi neye göre değişir? Yazınız.Dişli çarklı pompalarda debi, diş genişliğine dişlerin yüksekliğine, bölüm dairesinin çapına ve devir sayısına bağlı olarak değişmektedir.

53. Dişli Çarklı bir pompada pompa mili 1400 dev/dk ile dönmektedir. Dişlinin bölüm dairesi çapı 75 mm, diş genişliği 30 mm ve diş yüksekliği 10 mm' dir. Pompa debisi ne olur?

52. İçten eksantrik dişli çarklı pompalarda debi hesabı nasıl yapılır? Yazınız.İçten eksantrik dişli çarklı pompalarda debi hesabı değişik formülle bulunur. Her iki dişli çarkın çapları farklı olduğu için dönme hızları da farklı olacağından:

Burada;D01 = Büyük dişlinin bölüm dairesi çapı (cm)D02 = Küçük dişlinin bölüm dairesi çapı (cm)W1 = Büyük dişlinin açısal hızı (rad/s)W2 = Küçük dişlinin açısal hızı (rad/s)b = Dişli genişliği (cm)h = Diş yüksekliği (cm)Q = Dişli çark pompa debisi (cm3/s)

53.Şekilde görülen sabit kapasiteli paletli pompanın yapısını ve çalışmasını kısaca açıklayınız.Dairesel bir rotorun içerisine yerleştirilen eksantrik bir kovan ve paletlerden oluşur. Paletler rotorun etrafındaki kanallara uygun bir toleransla alıştırılmışlardır. Rotor döndükçe kanalların içindeki hareketli paletler, merkezkaç kuvvetinin tesiri ile kendi kanalları içinde eksantrikliğe uygun olarak, ok yönünde şekildeki gibi hareket ederler. Dönen paletler, beraberinde getirdikleri akışkanı da sürükleyerek basınç hattından sisteme gönderirler. Basılan akışkanın hacimsel küçülme ile basılması prensibi yönünden dişli çarklı pompalardan farkları yoktur. Yalnız yapılışlarının hassas oluşu ve işçiliklerinin fazla olmasından dolayı pahalıdır. Orta basınçta çalışması gereken yerlerde başarı ile uygulanırlar.

54. Şekilde görülen değişken kapasiteli paletli pompanın sabit kapasiteli olandan farkı nedir?

Sabit olan tiplerin rotor kısmı sabit olduğu için, sabit kapasiteli, denilmiştir. Şekilde görülen değişken olan tiplerin rotor ekseni değişebilmektedir. Dolayısıyla değişken tiplerin debileri de değişkendir.

55.Paletli pompanın özellikleri nelerdir? Yazınız.1. Çalışma basınçları 160 bar ve debileri 180 - 450 l/dk' dır.2. Devirleri 1000 - 3000 devir/dk.' dır.3.Boyutları küçüktür.4.Gürültüsüz ve titreşimsiz çalışma özellikleri vardır.5. % 70 verimle çalışırlar.6.Sürtünmeden dolayı kayıplar fazladır.7.Devreye uygun yağ kullanmak gerekir.8.İşçilikleri fazladır.9.Pompa iç yapısından dolayı kaçaklar fazladır.

56.Paletli pompalarda debi hesap formülleri nelerdir? Yazınız.

Pompanın bir devirde bastığı akışkan miktarı ise şu formülle bulunur:

Qt = Teorik debi (l/dk )Q = Gerçek debi (l/dkb = Paletin genişligi (cm)n = Pompa mili devir sayısıd = Rotorun çapı (cm) = % olarak verimlilik

e = Eksen kaçıklığı (cm)b = Palet genişliği (cm)R = Gövde iç yarıçapı (cm)r = Rotor yarıçapı (cm)s = Palet kalınlığı (cm)n = Pompa mili devir sayısı

57. Devir sayısı 1400 devir/dk. olan paletli pompanın rotor çapı 20 cm paletin kursu 10 cm' dir. Pompa % 70 verimle çalışmaktadır. Palet eksen kaçıklığı 10 cm, genişliği 20 cm ve kalınlığı 0,1 cm olup gövde iç çapı 30 cm' dir. Buna göre:a) Paletli pompanın debisini,b) Paletli pompanın bir devirde bastığı akışkan miktarını bulunuz.Verilenler:n = 1400 devir/dk. ,d = 20 cm ,h = 10 cm ,ή = % 70e = 10 cm ,b = 20 cm ,R = 30 cm ,r = 30/2 = 15 cm.s = O, 1 cm ,

İstenilenler:Qt = ?,Q = ?,V = ?

58.Pistonlu pompa çeşitleri nelerdir? Yazınız.

Pistonlu pompaların üç çeşidi vardır:1.Eksenel pistonlu pompalar, 2.Radyal pistonlu pompalar, 3.Pistonlu el pompaları,

59.Şekilde görülen eksenel pistonlu pompanın nasıl çalıştığını ve debi ayarının nasıl yapıldığının yazınız.

Pistonlar bir gövde içinde yataklanmış ve dönme hareketleri yapan bir piston bloku içerisinde hareket ederek çalışırlar. Pistonların kursları büyütülüp küçültülerek, debileri istenilen değerlere ayarlanabilir. Piston blokunun açısı ayarlanabilir. Eksenel pistonlu pompalar, değişik kapasitelerde yapılmalarına rağmen, 1200 bar' a kadar değişebilen basınç üretirler. Genel olarak iri gövdeli olup gürültülü çalışır .

60.Şekilde görülen radyal pistonlu pompanın yapısını ve debi ayarının nasıl yapıldığının yazınız.

Eksantrik olarak dönen bir milin etrafına pistonlar dikey olarak yerleştirilmiştir. Şekilde görüldüğü gibi Eksantrik milin kaçıklığı kadar pistonlarda kurs ayarı yapılabilir. Radyal pistonlu pompalarda debi ayarı, eksen kaçıklığı ölçüsü azaltılarak veya artırılarak yapılabilir.

61. Şekilde görülen pistonlu el pompalarının nerelerde kullanıldığını ve nasıl çalıştığını açıklayınız.El pompaları, ani elektrik kesilmeleri ya da sistemin devre dışı kalması gibi durumlarda kullanılırlar. Dişli çarklı pompalara paralel olarak takılırlar. Örneğin tezgâhlarda işlerin yarım kalması, uçaklarda iniş takımlarının açılmaması durumlarında faaliyete geçirilerek kazalar önlenmiş olur. Şekilde de görüldüğü gibi el pompalarının yapıları basit olup emme-basma esasına göre çalışırlar. Kriko, el presleri ve çeşitli basit mekanik uygulamalarda başarı ile kullanılır. El pompalarının kolu hareket ettirildiği zaman emiş hattından gelen sıvı bilyenin açılması ile basınç hattına geçerek oradan basınçla gönderilir.

62. Pompaların çalışma prensibini açıklayınız.Pompalar, elektrik motorundan aldıkları mekanik enerji ile çalışırlar. Elektrik motorunun dönmesi ile dişleri arasına aldıkları akışkanı basınç yaparak sisteme gönderirler. Burada meydana gelen basınç, hacimsel büyüme veya hacimsel küçülme esasına dayanır. Akışkanın depodan emilmesi hacimsel büyüme, sisteme basınçla gönderilmesi sonucu hacimsel küçülme olduğundan, basınç meydana gelir. Akışkanın sisteme basınçla gönderilmesi sırasında boru çaplarının büyük veya küçük olması basınca etki eder. Boru çapları küçüldükçe basınç artar.63. Pompayı monte etmeden ve çalıştırmadan bazı kontroller gerçekleştirilmelidir.Bu kontroller nelerdir? Yazınız.a) Pompanın içinde hava düşmesini önlemek için pompayı çalıştırmadan önce basınç borusu kısmından 1 - 1,5 litre kadar yağ konulmalıdır.b) Elektrik motoru dönüş yönü ile pompanın dönüş yönüne, montaj sırasında dikkat edilmelidir.c) Sistemdeki emiş ve dönüş hattındaki valfler açık olmalıdır.ç) Filtreler temiz olmalıdır.

64.Genel olarak pompaların verimleri ne kadardır? Yazınız.Pompaların verimli çalışması için üretici firmaların önerilerine uyulmalıdır. Genel olarak pompaların verimleri % 70 - 98 civarındadır.

65. Pompalarda verim kaybı neden olur? Nasıl önlenir? Yazınız.Pompalar çalışma esnasında birbiri üzerinden kayarak veya sürtünerek çalıştıkları için sürtünme verim kaybına neden olur. Bu yüzden elektrik motorundan elde edilen gücün bir kısmı kaybolur.Pompaların parçalarının hassas toleranslarla alıştırılmış olması ve düzgün monte edilmesi verim kaybını önleyecektir. Ayrıca depo ile pompa girişi arasındaki mesafenin iyi ayarlanmış olması, basınç düşmesini önleyecek ve verimi arttıracaktır.

66.Aşağıdaki resimlerde görülen pompaların isimleri nelerdir? Yazınız.

Dişli pompa (Dıştan dişli)

Dişli pompa (İçten dişli) Vidalı pompa Kanatlı pompa Eksenel pistonlu

pompaRadyal pistonlu

pompa

67. Pompalarda verimlilik hesaplanması yapılırken göz önündebulundurulması gereken değerler nelerdir? Yazınız .

= % olarak verimG = Pompaya etki eden güç (kW) (kilowatt)G1 = Elektrik motorunun gücü (kW)Q = Pompanın debisi (cm3/dk)P = Pompanın çalışma basıncı (Newton/cm2 = N/cm2)V = Pompadan geçen akışkan miktan (cm/dev)n= Pompa devir sayısı (dev/dk)

68. 160 bar çalışma basıncı ile çalışan pompanın debisi 40 l / dk dır. Pompaya bağlı elektrik motorunun gücü 16 kW' tır. Pompanın verimi ne olur?Verilenler:Q = 40 l/dkQ = = 40 000 cm3/dk P = 160 bar P = = 1600 N/cm2

G1 = 16 kW

İstenilenler:G =?

=?

69. Pompa ve akışkanın birbirine uyum sağlayabilmesi neye bağlıdır? Yazınız.Pompa ve akışkanın birbirine uyum sağlayabilmesi, kullanılan akışkanın viskozitesine (akıcılığına) bağlıdır.

70. Pompanın verimli ve uyumlu çalışabilmesi için akışkanda aranan özellikler nelerdir? Yazınız.1.Pompada kullanılan akışkanın film dayanıklılığı (yapışkanlık özelliği) istenilen değerlerde olmalıdır.2.Sistemde yeterli soğutmayı sağlayabilmelidir.3çSistemde meydana gelebilecek basınçlara karşı dayanıklı olmalıdır.4.Uzun süre özelliklerini yitirmeden çalışabilmelidir.5.Viskozitesi uygun olmalıdır.

71.Hidrolik pompa seçimi yapılırken dikkat edilecek noktalar nelerdir? Yazınız.a) Pompanın gücünün yeterli olması,b) Pompanın debisinin yeterli olması,c) Pompanın çalışma basıncı,ç) Pompanın devir sayısı ve dönüş yönü,d) Çalışma ortamı sıcaklığının uygunluğu,e) Gürültüsüz çalışması,f) Boyutlarının az yer kaplaması,g) Ekonomik olup olmadığı,h) Bakım, onarım ve montajının kolay olması gerekmektedir.

72.Pompalarda debi nasıl tanımlanır? Yazınız.Debi : Hidrolik sistemde pompanın birim zamanda sisteme göndermiş olduğu akışkan miktarına denir.

73. Hidrolikte debi birimi olarak ne kullanılır? Yazınız.Hidrolikte debi birimi olarak cm3/dk. , dm3/dk. veya l/dk. kullanılır. Borunun belli kesitinden1 dakikada 1 litre akışkan geçmesi durumunda, akışkanın debisi l/dk. dır denilir.

74-Aşağıdakilerden hangisi hidrolik devrelerin ana kısımlarından değildir?

A) Yağ deposu B) Hidrolik pompalar C) Valfler D) Manyetik şalterler

75-Yağ deposunun ölçüsü sistemde dolaşan yağın debisinin kaç katı oranında olmalıdır?

A) 3-5 kat fazla B) 2 kat fazla C) 3-5 kat az D) 2 kat az

76-Aşağıdakilerden hangisi hidrolik pompalardan değildir?

A) Pistonlu pompalar B) Paletli pompalar C) Diyaframlı pompalar D) Dişli çarklı pompalar

77-Dişli çarklı pompalar enfazla ne kadar basınca dayanabilirler?

A) 10 bar B) 250 bar C) 500 bar D) 750 bar

78-Aşağıdakilerden hangisi paletli pompaların dezavantajıdır?

A) Gürültülü çalışırlar B) Fazla titreşim yaparlar C) Kaçak fazla olur D) Devirleri çok düşüktür

79-Genel olarak pompa verimleri ne kadardır?

A) % 70-98 B) % 10-25 C) % 25-45 D) % 50-70

80-Sıvıların akışkanlık ölçüsünü ifade eden terim hangisidir?

A) Galon B) Viskozite C) Litre D) Devir sayısı

HİDROLİK MOTORLAR

81.Hidrolik motorların sembolünü çizerek çalışmasını kısaca açıklayınız.

Hidrolik motorlar çalışma prensipleri bakımından hidrolik pompaların tersi birsistemle çalışırlar. Hidrolik pompaların aksine hidrolik motorlara sıvı, basınçlı olarak girer.Basınçlı sıvı, sistemleri aracılığı ile hidrolik enerjiyi dairesel harekete dönüştürür.

82.Hidrolik motorların devir sayıları neye bağlı olarak değişir? Yazınız.Hidrolik motorların devir sayıları, motora giren sıvının miktarına bağlıdır. Hidrolik motora giren sıvının miktarı ne kadar fazla olursa motorun devri o kadar yükselir.

83. Hidrolik motorların ters yönde dönmesini sağlamak nasıl mümkün olur? Yazınız.Hidrolik motorların ters yönde dönmesini sağlamak için yön değiştirme valflerine başvurulur.

84. Hidrolik motorların çeşitleri nelerdir? Yazınız.1. Dişli çark sistemli motorlar 2. Pistonlu motorlar (radyal ve eksenel) 3. Paletli motorlar

84.Aşağıdaki şekillerin ne tip motorlar olduklarını yazınız.

Dişli çark sistemli motorlar Eksenel pistonlu motor Radyal pistonlu motor Paletli motor

85.Hidrolik motorlarda döndürme momentinin önemini açıklayınız. Hidrolik motorlar dönerken döndürme momenti meydana gelir. Bu oluşan moment hesaplanarak motor tipi tercihi yapılmalıdır.

86.Hidrolik motorlarda döndürme momentinin hesaplanması nasıl yapılır? Yazınız.

M = P. R (kgf.m) veya (daN.m)M = Moment (döndürücü tesir)P = çevresel kuvvet (kgf), (daN)R = çevresel yarıçap (m)

87.Hidrolik motorların seçimi yapılırken neye dikkat edilmelidir? Yazınız.

Hidrolik motorların seçimi yapılırken bulunan değerlerden % 40 büyük değerler tercih edilmelidir. Hidrolik motorların devir sayıları bakımından 100 devir/dk. gibi rakamlar düşük devir sayılır. Bu değerler 1000 devir/dk. nın üzerine çıkmalıdır.

88. Hidrolik motorların kullanım alanları nelerdir? Yazınız.1.Takım tezgâhlarında,2.Taşıtlarda,3.Gemi sanayisinde,4.Demir ve çelik sanayisinde,5.Haddehane ve döküm sanayisinde6.Ağır iş makinelerinde (greyder, kepçe vb. gibi)yaygın kullanılır.

89.Hidrolik motorların üstün yönleri nelerdir? Yazınız.1.Kullanım alanı yönünden ekonomiktirler.2.Harekete geçmeleri kolaydır.3.Hız ayarı kademesiz yapılabilir.4.Dönmeye devam ederken hız değiştirme kolaylığı vardır.5.Yön değiştirme kolaylığı vardır.6Debisi azaltılarak yavaşlatma, fren yapma özelliğine sahiptirler.7.Her tür makineye takılarak çalıştırılabilme özellikleri vardır.

90.Hidrolik enerjiyi dairesel harekete çeviren hidrolik sitem elemanı hangisidir?A) Pompa B) Hidrolik motorlar C) Hidrolik silindirler D) Depolar

91.Aşağıdakileden hangisi hidrolik motor çeşidi değildir?A) Dişli çarklı motorlar B) Pistonlu motorlar C) Paletli motorlar D) Diyaframlı pompalar

92.Hidrolik motorlarda devir sayıları en az ne olmalıdır?A) 1000 dev/dak B) 750 dev/dak C) 500 dev/dak D) 250 dev/dak

93.Hidrolik motorlar aşağıdaki alanların hangisinde kullanılmaz?A) Demir sanayinde B) Taşıtlarda C) Fırıncılıkta D) İş makinelarında

94.Aşağıdakilerden hangisi hidrolik motorların üstün yönlerinden değildir?A) Ekonomiktirler B) İlk hareketleri kolaydır C) Kademesiz hız ayarı yapılır D) Hiçbiri

VALFLER

95.Valflerin görevleri nelerdir? Yazınız.1.Hidrolik sistemlerdeki sıvının basıncını, yönünü ve debisini kontrol eder.2.Hidrolik sistemlerde akışkanın basıncını ayarlar, yolunu açıp kapar ve yönünü kontrol eder.3.Hidrolik sisteme gönderilen basınç oranını ayarlar.4.Hidrolik sistemlerdeki silindirlerin istenilen yönde çalışmalarını, sıvının istenilen yöne yöneltilmesini, hidrolik motorların istenilen yönde dönmesini kontrol eder. 5.İşlemini tamamlayan sıvının depoya geri dönüşünü gerçekleştirir.

96. Hidrolik sistemlerde kullanılan valf çeşitlerini yazınız. a) Yön kontrol valfleri, b) Basınç kontrol valfleri, c) Akış (hız) kontrol valfleri, d) Çek valfler olarak çeşitlendirilir.

97.Yön kontrol valflerinin hidrolik sistemlerdeki görevi nedir? Yazınız.1. Sisteme istenilen yönlerdesıvı gönderir ve sıvının yönünü kontrol eder.2.Çalışan, iş yapan elemanların istenilen yönde çalışmalarını sağlar. 3.Hidrolik sistemlerde hidrolik silindirlerin hareketini ileri-geri, hidrolik motorların dönme yönlerini sağa - sola yönlendirmekte kullanılırlar. 4.İstenildiği an yön değiştirme kolaylığı sağlar.

98.Otomatik kumandalı devrelerde kullanılan valfler nelerdir? Yazınız.

1. Uzaktan kumandalı elektromanyetik valfler, 2.elektro - hidrolik valfler 3.servo valfler

99.Yön kontrol valflerinin hidrolik sistemlerde en çok kullanılan çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.Sürgülü yön kontrol valfleri, 2.Yuvarlak (dönerli) yön kontrol valfleri

100. Sürgülü yön kontrol valflerinin kontrol ediliş yöntemleri nelerdir? Yazınız.1.El ile 2.Mekanik olarak 3.Elektromanyetik olarak 101.Aşağıdaki şekillerde görülen konumlara göre sürgülü yön kontrol valfinin çalışmalarını açıklayınız.

Birinci konumda sürgü geriye çekilmiş ve sıvının yolu silindire açık (Pistonu A yönünde hareket ettirir),Silindirden çıkan yağın depoya geri dönüşü (4)Basınçlı sıvının sürgülü yön kontrol valfine girişi (6)

Nötr konum, hiçbir işlem olmaz. Sürgü ileriye itilmiştir.Akışkan silindire ters yönde girer (B yönünde hareket oluşur)Silindirden çıkan yağın depoya geri dönüşüBasınçlı sıvının sürgülü yön kontrol valfine girişi (7)

102.Valfler seçilirken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Yazınız1.Çevre şartları, 2.Hidrolik sistemin basıncı 3.İş gören makinelerin özellikleri

103. Aşağıdaki şekillerde görülen konumlara göre yuvarlak yön kontrol valfinin çalışmalarını açıklayınız.

(P) Pompadan gelen basınçlı sıvı,(B) Silindire iş yapmak üzere giden basınçlı sıvı,(A) Silindirden dönen sıvı,(T) Depoya dönen sıvı, olarak tanımlanır.

(P) Pompadan gelen basınçlı sıvı,(A) Silindire iş yapmak üzere giden basınçlı sıvı,(B) Silindirden dönen sıvı,(T) Depoya dönen sıvı, olarak tanımlanır.

Nötr konum, hiçbir işlem olmaz

104. Yön kontrol valfleri nasıl adlandırılırlar? bYazınız.Yön kontrol valfleri, yol sayısı ve konumlarına göre anılır ve adlandırılır.

105. Bir yön kontrol valflerinin ifade edilmesinde önce………YOL….., sonra…… KONUM……… ifade edilir.

106.Şekillerde kesit resimlerde konumları verilen yön kontrol valfinin sembolle gösterilişini çizerek yol ve konum sayısını belirtiniz.

1.KONUM 2.KONUM CEVAP: 4/2’ Lik Yön Kontrol Valfi

107.Şekilde görülen harf ve rakamlar neyi ifade etmektedir? Yazınız.

P = Pompadan gelen uç (basınç hattı),T = Tanka (depoya) dönen uç (dönüş hattı),A = Silindire bir yönden giren uç (çalışma hattı),B =. Silindire diğer yönden giren uç (çalışma hattı),A ve B = 2 konumlu olduğunu,A - B - P - T = 4 yollu olduğunu anlatır.

108.Aşağıdaki semboller yön kontrol valf konumlarından neleri ifade etmektedirler? Yazınız.

İKİ KONUMLU ÇALIŞMA KONUMU AKIŞ YÖNÜ 3/2 VALF1 kare, valfin 1 konumlu olduğunu,2 kare, valfin 2 konumlu olduğunu,O Sıfır, nötr konumlu olduğunu, 1, 2 veya a, b çalışma pozisyonlarını,oklar akışkanın hareketini ve yönünü anlatır.

109.Aşağıdaki şekillerde görülen yön kontrol valflerinin yol ve konumları ile üzerlerindeki harflerin ne anlama geldiğini açıklayınız.

A=SİLİNDİRE GİDEN UÇB=SİLİNDİRE GİDEN DİĞER UÇP=POMPADAN GELEN UÇT=TANKA DÖNEN UÇ

4/2 VALF (4 YOLLU 2 KONUMLU)1= (P-A) , (B-T) İLE İRTİBATLI2= (P-B) , (A-T) İLE İRTİBATLI

4/3 VALF (4 YOLLU 3 KONUMLU)1= (P-A) , (B-T) İLE İRTİBATLI2= (P-B) , (A-T) İLE İRTİBATLI0= NÖTR POZİSYON , İRTİBAT YOK

110. Yön kontrol valflerinde sıvının geçtiği yol ağızları hangi harflerle ifade edilir? Yazınız. Yön kontrol valflerinde sıvının geçtiği yol ağızları büyük harflerle ifade edilir.

A, B, C P R, S, T X, Y, ZÇalışma hatlarını Basınç hattını Dönüş hatlarını Pilot kontrol hatlarını

L 0 1, 2

Sızıntı hattını Nötr pozisyonu Konum numaraları

111.Yön kontrol valferindeki servis pozisyonları nelerdir? Yazınız.

KAPALI MERKEZ

İKİ EMİŞ HATTI BİRLEŞİK,KAPALI

MERKEZ

TÜM KAPILAR BİRBİRLERİ İLE

BAĞLI

AKIŞ POZİSYONLARINI GÖSTERİR

İLERİ=(P-A) İLE İRTİBATLI(B-T) İLE İRTİBATLI

GERİ=(P-B) İLE İRTİBATLI(A-T) İLE İRTİBATLI

112.Aşağıdaki şekilde taşlama tezgahı kesit resmi görülmektedir.Bu resimden yararlanarak devre şemasını çiziniz.

113.Yön kontrol valfi çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.Yapılış biçimlerine göre (a.normalde açık b.normalde kapalı)2.Yol ve konumlarına görea- 2 / 2 valf (2 yollu, 2 konumlu yön kontrol valfi ) b- 3 / 2 valf (3 yollu, 2 konumlu yön kontrol valfi )c- 4 / 2 valf (4 yollu, 2 konumlu yön kontrol valfi ) d- 3 / 3 valf (3 yollu, 3 konumlu yön kontrol valfi )e- 4 / 3 valf (4 yollu, 3 konumlu yön kontrol valfi ) f- 5 / 2 valf (5 yollu, 2 konumlu yön kontrol valfi )Servo Yön Kontrol Valfleri, Oransal Valfler3.Kumanda ediliş biçimlerine görea-İnsan gücü ile kumanda b-Mekanik kumanda c.Elektrik akımı ile kumanda d.Akış gücü ile kumandae-Dolaylı kumanda

114. Aşağıda şekillerde sembolleri verilen yol ve konumlarına göre yön kontrol valflerinin isimlerini yazınız.

2 / 2 valf 3 / 2 valf 4 / 2 valf 3 / 3 valf 4 / 3 valf 5 / 2 valf

Servo Yön Kontrol Valfi Oransal Valf

115.Servo valflerin görevleri ve kullanım yerleri nelerdir? Yazınız.Servo valfler, giriş kısmındaki küçük elektrik sinyalini büyük çıkış sinyaline dönüştürürler. Yani küçük kuvvetlerle büyük kuvvetlerin elde edilmesini sağlarlar. 0,08Watt' lık bir sinyal ile 100 kw' lık bir güç elde edilebilir Örneğin taşıt direksiyonlarında direksiyona etki eden küçük bir kuvvet, servo valf mekanizması aracılığı ile tekerleklerin döndürülmesinde büyük bir momente dönüşür. Dolayısıyla tekerleklerin kolay dönmesi sağlanır. Ayrıca belirli pozisyonları sürekli olarak tutmaya ve muhafaza etmeye yararlar. Elektrohidrolik düzenlemelerde yaygın olarakkullanılırlar.

116. Oransal valflerin çalışma prensibini yazınız.Girişteki elektrik sinyallerini kuvvete dönüştürerek çalışırlar. Basıncın çıkış miktarını giriş kısmındaki elektrik sinyali ile orantı yaparak ayarlarlar. Oransal valflerde genellikle kapalı durumdan açık, açık durumdan kapalı duruma geçişlerde sürekli sıvı miktarı kontrol edilir. Oransal valflerin programlanabilir olması ile hidrolik devreler programlanarak çalıştırılabilir.

117.Aşağıdaki şekillerde insan gücü ile kumanda edilen valfler görülmektedir? İsimlerini yazınız.

El ile kumanda El ile kumanda Ayak pedallı kumanda Butonla kumanda Kramiyer dişli ile

kumanda

118 Aşağıdaki şekillerde mekanik olarak kumanda edilen valfler görülmektedir? İsimlerini yazınız.

Makaralı kumanda Yaylı kumanda Pimli kumanda Mafsal makaralı kumanda

119.Aşağıdaki şekillerde elektrik akım ile kumanda edilen valfler görülmektedir? İsimlerini yazınız.

Elektromanyetik kumanda(selenoidli,bobinli) Elektrik motoru ile kumanda

120. Aşağıdaki şekillerde akışkan gücü ile kumanda edilen valfler görülmektedir? İsimlerini yazınız.

Hidrolik kumanda Pnömatik kumanda

121. Aşağıdaki şekillerde dolaylı olarak kumanda edilen valfler görülmektedir? İsimlerini yazınız.

Hidro-pnömatik kumanda Elektro-hidrolik kumanda

122.Basınç kontrol valflerinin görevleri nelerdir? Yazınız.1.Hidrolik sistemlerde pompanın bastığı sıvının basınç değerini belli sınırlar arasında tutar. 2.Hidrolik devreyi ve çalışan elemanları korur.3.Devrenin çalışma basıncının belli bir değerin üzerine çıkmasını engelleyerek sistemin düzenli ve güvenli çalışmasını sağlar

123.Basınç kontrol valfleri nereye monte edilir? Yazınız.Basınç hattı üzerine montajı yapılır.

124. Basınç kontrol valfleri çalışma fonksiyonları bakımından çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.Emniyet valfleri, 2.Basınç düşürme valfleri, 3.Basınç sıralama valfleri, 4.Boşaltma valfleri

125.Emniyet valf çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.Doğrudan etkili emniyet valfi 2.Dolaylı etkili emniyet valfi 3. Pilot kontrollü emniyet valfi

126.Resimlerde görülen emniyet valflerinin isimlerini yazınız.

Doğrudan etkili emniyet valfi Dolaylı etkili emniyet valfi Pilot kontrollü emniyet valfi

127.Basınç düşürme valfleri hidrolik sistemlerde nerede kullanılır? Yazınız.Hidrolik sistemlerde birden fazla motor veya silindirin kullanıldığı yerlerde çalışırlar. Silindirlerden birinin basıncının diğerinden düşük olması gerekebilir. Değişik çalışma basınçları elde etmek için silindir veya motorlardan önce bağlanır. Takıldıkları yerlerde sisteme daha düşük değerde basınç gönderme görevi yaparlar.

128. Basınç düşürme valf çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.İki yollu basınç düşürme valfi 2.Üç yollu basınç düşürme valfi

129.Resimlerde görülen basınç düşürme valfleri nelerdir? Yazınız.

İki yollu basınç düşürme valfi Üç yollu basınç düşürme valfi

130.Basınç sıralama valfleri nerelerde kullanılır? Yazınız.

Hidrolik sistemlerde, birden fazla hidrolik motor veya hidrolik silindirin değişik zamanlarda devreye girmesi ve farklı işlemler yapması istenilen durumlarda tercih edilir. Pompadan gelen basıncın sırası ile silindirlere ve motorlara gönderilmesi işlemi düzen içinde gerçekleştirilir. Normalde kapalı konumda olurlar. Basınç düşürme işlemi önceden ayarlanır.

131.Boşaltma valfleri nerelerde kullanılır?Kısaca açıklayınız.

Hidrolik devreli sıkma ve bağlama kalıplarındaki silindirlerde tercih edilir. Boşaltmavalflerinin çıkışları depoya bağlıdır. Normalde kapalı olan valfe gelen sıvı (X) sinyali ilekendiliğinden açılır ve sıvı depoya geri gelir

132.Akış kontrol valflerinin görevleri nelerdir? Yazınız.

Hidrolik sistemlerde hidrolik motorlara veya hidrolik silindirlere giren sıvı miktarını ayarlama görevinde tercih edilirler. Böylelikle silindir veya motorların hızını istenilen oranlarda ayarlama görevini yerine getirirler.Bu özelliklerinden dolayı evlerdeki muslukların yaptıkları görevleri yaparlar. Bu valflerde açma kapama bir vida, kol, kamlı düzen ya da otomatik olarak değişik şekillerde dizayn edilebilir.

133.Akış kontrol valflerinin çeşitleri nelerdir? Yazınız.1.Sabit akış kontrol valfi, 2.Ayarlanabilir akış kontrol valfi, 3.Yavaşlatma valfi,4.Çek valfler, 5.Çek valfi ayarlanabilen akış kontrol valfi,

134.Resimlerde görülen akış kontrol valfleri nelerdir? Yazınız.

Sabit akış kontrol valfi

Ayarlanabilir akış kontrol valfi Yavaşlatma valfi Çek valf

Çek valfi ayarlanabilen akış

kontrol valfi,

135.Hidrolik sistemlerde akışkanın kontrol edilmesi kaç şekilde olur? Yazınız.1. Hidrolik silindire giden sıvının kontrolü: Pompa ile silindir arasına akış kontrol valfi yerleştirilerek çift etkili silindirlerin kontrolü sağlanır.2. Hidrolik silindirden çıkan sıvının kontrolü: Silindirden çıkan akışkanın kontrolü silindirden hemen sonra akış kontrol valfi takılarak sağlanır.3. Silindire giden ve bir kısmı yağ deposuna dönen sıvının kontrolü: Akışkan, silindire girmeden bir kısmı akış kontrol valfinden geçerek depoya dönerken yapılan kontroldür.

136-Hidrolik sistemlerde sıvıların yolunu açan, kapatan ve kontrol eden devre elemanı aşağıdakilerden hangisidir?A) Hidrolik pompa B) Valf C) Hidrolik silindir D) Hidrolik motor137-Aşağıdakilerden hangisi valf çeşitlerinden değildir?A) Yön kontrol valfleri B) Basınç kontrol valfleri C) Akış kontrol valfleri D) Tandem valfler138-Sistemde sıvıların yönünü kontrol eden valf hangisidir?A) Yön kontrol valfleri B) Basınç kontrol valfleri C) Akış kontrol valfleri D) Çek valfler139-Pompanın bastığı sıvının değerini belli sınırlar içinde ayarlayan valf çeşidi hangisidir?A) Yön kontrol valfleri B) Akış kontrol valfleri C) Basınç kontrol valfleri D) Çek valfler140-Aşağıdakilerden hangisi basınç kontrol valfi çeşidi değildir?A) Emniyet valfleri B) Boşaltma valfleri C) Basınç düşürme valfleri D) Servo kontrol valfleri141-Hidrolik sistemlerde sıvı miktarını kontrol etmeye yarayan valf türü hangisidir?A) Yön kontrol valfleri B) Akış kontrol valfleri C) Basınç kontrol valfleri D) Çek valfler

HİDROLİK SİLİNDİRLER

142.Hidrolik silindir nedir? Tanımlayarak açıklayınız.

Hidrolik sistemlerde doğrusal hareket elde etmek için kullanılan devre elemanlarıdır. Hidrolik enerjiyi doğrusal olarak mekanik enerjiye dönüştüren elemanlardır. Düzenli biçimde ileri - geri hareket ederek çalışırlar. Bildiğimiz kamlı dişli çarklı biyel – manivelalı mekanik doğrusal hareketleri hidrolik sistemlerde basınçlı akışkanın gücü ile alternatifdoğrusal harekete dönüştürürler.

143. Hidrolik silindirin elemanları nelerdir? Yazınız.

a) Silindir gömleği b) Piston c) Piston kolu d) Sızdırmazlık elemanları e) Kapaklar

144.Hidrolik silindir elemanı olan silidir gömleğinin yapısını kısaca açıklayınız.

Kullanıldıkları yerin özelliklerine göre dökme çelik, dökme demir ve alaşımlı çelik borulardan imal edilir. Soğuk çekilmiş boruların iç yüzeyleri taşlanarak honlama işleminetabi tutulursa silindir gömleği olarak kullanılması mümkündür.Silindir gömlekleri hangi gereçten yapılırsa yapılsın iç yüzeyi iyi işlenmiş ve honlanmış olmalıdır. İyi verim alabilmek için silindir gömleği ile piston arasındaki sürtünme en aza indirilmelidir. Aksi halde sızdırma ve kaçaklardan dolayı verim düşer

145.Silindir et kalınlığı hesaplanırken hangi ölçüler hesaplanmalıdır? Açıklayınız.

Silindirlerde et kalınlığı hesabı yapılırken en yüksek basınca dayanabilecek şekilde tasarlanır. Yüksek basınca maruz kalan silindirin enine ve boyuna kesit ölçüleri hesaplanmalıdır.Boyuna kesit alınarak yapılan hesaplamalar enine kesit hesaplamalarından daha dayanıklı olurlar. Korozyona karşı dayanıklılık için çıkan sonuçlara (c) sabit değeri eklenmelidir.

146. Silindir et kalınlığı hesaplanırken kullanılan formüller nelerdir? Yazınız.

Silindir gereci emniyet gerilmesi Enine kesitte et kalınlığı

Boyuna kesitte et kalınlığı Boyuna kesit alanı

d = Silindir iç çapı (cm)D = Silindir dış çapı (cm)e = Silindir et kalınlığı (cm)P = Çalışma basıncı (kg / cm2 )

A = Kesit alanı (cm2)F = Silindire etki eden kuvvet (kg)ó çem = Emniyetli çekme gerilmesi (kg / cm2 )c = Korozyon için sabit sayı = O, 1 eklenmelidir.

147.Çapı 120 mm uzunluğu 160 mm olan, akma çelikten bir silindirin 40 kg / cm2 basınçta çalışması isteniyor. Silindir gereci emniyet gerilmesi 600 kg / cm 2 olduğuna göre

a) Silindirin et kalınlığını, b) Silindir kesit alanını, c) Silindire etki eden kuvveti bulunuz.Verilenler :

d = 120 mm,L = 160 mm = 16 cm,P = 40 kg / cm2

ó çem = 600 kg /cm 2 (emniyetli çekme gerilmesi)

İstenilenler:e = ? A = ? F = ?

148 .Hidrolik silindir elemanı olan pistonun yapısını kısaca açıklayınız.Silindir gömleği içinde sızdırmazlık elemanı ile beraber çalışan, piston koluna bağlanmış bir elemandır. Hareketleri ileri - geri şeklinde çalışanhidrolik silindirin önemli bir elemanıdır. Çapları (d) silindir gömleği iç çapından (d1) birazküçük tutulur. Sürtünme ve aşınma olmaması için üzerine sızdırmazlık elemanları geçirilerekbir noktadan sürtünmesi sağlanır. Kolay hareket ederek çalışırlar. Sürekli yağlandıklarından korozyona karşı kendiliğinden korunmuş olurlar.

Gereçleri genel olarak alüminyum, bronz ve pirinçten imal edilirler. Büyük ölçülü olanları dökme demir veya dökme çelikten üretilirler. Piston üzerine takılan sızdırmazlık elemanlarının aşınması durumunda yağ kaçakları artmaya başlar ve verim düşerek güç kaybı oluşur. Aşınan, yıpranan sızdırmazlık elemanları yenisi ile değişimi sağlanır.

149.Piston hızı neye göre ayarlanır? Yazınız.Piston hızı, silindire giren akışkanın miktarı ya da pompanın debisine göre ayarlanır.

150.Piston hızını arttırmak ve azaltmak için ne yapılır? Yazınız.Pistonun hızlı hareket etmesi için silindire giren akışkanın miktarını artırmak gerekir. Pistonun hızını azaltmak için ise akış miktarı azaltılmalıdır. Akış miktarını ayarlamak için akış kontrol valfleri kullanılır. Akışkanın viskozitesi de piston hızına etki eder.

151.Piston hızı nasıl hesaplanır? Yazınız.

V = Piston hızı (cm/dk)Q = Akışkanın debisi (cm3/dk)A = Silindir kesit alanı (cm2)

152. Pompa debisi 10 l / dk olan bir pistonun çapı 40 mm ve piston kolu çapı 10 mm 'dir. Pistonun hareketli durumdaki hızı ne olur?VERİLENLER:Q = 10 l/ dk = 10000 cm d1 = 40 mm = 4 cm d2 = 10 mm = 1 cm.A1 = 0,785 x d12

A2 = 0,785 x (d12 - d22)İSTENEN:V1 =? V2 = ?

153.Piston kursunu tamamlama amanı nasıl hesaplanır? Yazınız.

t = Pistonun kursunu tamamlama zamanı (s)Q = Akışkanm debisi (l/dk. )V = Pistonun giderken yol aldığı hacim (dm3)d = Piston çapı (cm)h = Piston kurs boyu (cm)

154. Debisi 15 l/dk olan bir silindirde pistonun taradığı hacim 7 dm3 tür. Piston, kursunu ne kadar zamanda tamamlar?Verilenler: Q = 15 l / dk V = 7 dm3

İstenilenler:t = ?

155.Piston kol boyu ve çapı hangi formüllerle hesap edilir? Yazınız.

Piston kolu çapı (cm) F = Piston kolunu fIambaja zorlayan kuvvet (kg) Piston kol boyu (cm)

Fk = Piston kolunu nambaja zorlayan kritik kuvvet (kg) EKS = Emniyet katsayısı

156. Uzunluğu 300 mm olan bir piston kolu ı6000 kg' lık biı kuvvetin etkisinde kalıyor. Kol emniyet katsayısı 3 olduğuna göre piston kol çapı ne olur?Verilenler : L = 300 mm = 30 cm F = 6000 kgEKS = 3İstenilenler :d= ?

157. Hidrolik silindir çeşitleri nelerdir? Yazınız.a) Tek etkili silindir b) Çift etkili silindirler c) Teleskopik silindir d) Yastıklı silindir e) Tandem silindir

158.Resimlerde görülen silindir sembolleri nelerdir? Yazınız.

Tek etkili hidrolik silindir

Çift etkili hidrolik silindir

Tek etkili teleskopik silindir

Tek yönlü yastıklı silindir

Tandem silindir

159. Tek etkili silindirler nerelerde ve ne amaçla kullanılır? Yazınız.Tek etkili silindirler, bir yükün yukarı kaldırılması ve indirilmesi amacı ile pres tezgahlarında sıkma - bükme, taşlama tezgahlarında puntanın geriye çekilmesi işlemlerinde kullanılır. Yükün yukarı kaldırılmasından sonra basıncın etkisi kalkınca yükün ağırlığı ile kendiliğinden ilk konumuna gelir.

160. Teleskopik silindirlerin kullanıldığı yerlere örnek veriniz.Bayrak direği olarak, gemilerin dümenlerinin iniş ve çıkışlarında vb. yerlerde kullanılır.

161.Yastıklı silindirlerin kullanıldığı yerlere örnek veriniz.Hidrolik sistemlerde silindirlerin sessiz, gürültüsüz ve titreşimsiz çalışması gereken yerlerde tercih nedenidir.

Genel olarak elektronik sanayisinde, uçak sanayisinde ve hassas işlem gören endüstrilerde yaygın olarak tercih edilir.

162. Silindirlerde piston itme kuvveti neye göre değişir? AçıklayınızHidrolik silindirlerde pistona giren basınçlı sıvı, piston yüzeyine kuvvet uygular. Bu kuvvet piston yüzeyinin büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Piston kesit alanı küçüldükçe meydana gelen kuvvet küçülür.

163. Silindirlerde piston itme kuvveti nasıl hesaplanır? Yazınız.

164.Çapı 150 mm olan bir pistonun piston kol çapı 50 mm' dir. Verimi % 70 olan tek kollu çift etkili silindirin çalışma basıncı 800 bar’dır. Pistonun her iki tarafında oluşacak itme kuvvetini bulunuz.Verilenler: d1 = 150 mm = 15 cm d2 = 50 mm = 5 cm P = 800 bar = 8000 N / cm2,

= 0,70İstenilenler:F1 =? F2 = ?

165.Hidrolik sistemlerde doğrusal hareket elde etmek için kullanılan devre elemanlarına ne denir?

A) Pompa B) Piston C) Hidrolik silindir D) Valf

166.Aşağıdakilerden hangisi hidrolik silindirlerin elemanlarından değildir?

A) Piston B) Pompa C) Silindir gömleği D) Piston kolu

167.Silindir gömlekleri aşağıdaki malzemelerden hangisinden imal edilirler?

A) Alaşımlı çelik B) Demir C) Bakır D) Bronz

168.Aşağıdakilerden hangisi hidrolik silindir çeşitlerinden değildir?

A) Tandem silindir B) Tek etkili silindir C) Teleskopik silindir D) Darbeli silindir

BORULAR VE HORTUMLAR

169.Hidrolik devrelerde kullanılan bağlantı elemanlarının görevleri nelerdir? Yazınız.1.Hidrolik devre elemanlarının birbirleri ile bağlantılarını sağlar. 2.Basınçlı sıvıyı iş yaparak çalışacak olan bölümlere gönderir.

170.Bağlantı elemanları nelerdir ? Yazınız.1. Borular ve hortumlar, 2. Rakorlardır.

171. Hidrolik devrelerde kullanılan borular ve hortumlar hangi malzemeden yapılırlar? Yazınız.Borular, korozyona dayanıklı dikişsiz olarak yumuşak çeliklerden yapılır.Bezli lastik hortumlar, 1000 bar basınca dayanıklı, üç kat tel tabaka ile örülmüş esnek hortumlardır.

172.Lastik hortumların çalışma sıcaklıkları……-40 ile +90 C…….. derece arasındadır

173. Basınçlı sıvının çalışan alıcılara iletilmesinde…. BEZLİ LASTİK HORTUMLAR……..kullanılır.

174.Hidrolik sistemlerde kullanılan borular hangi malzemeden yapılır? Yazınız.Borular, korozyona dayanıklı dikişsiz olarak yumuşak çeliklerden yapılır.

175.Aşağıdaki boru çeşitlerinin isimlerini altlarına yazınız.

ÇIKINTILI BORU DIŞTAN VİDALI BORU SOMUNLU BORU FLANŞ BAĞLANTILI BORU

176.Aşağıda resimleri görülen bağlantı şekillerinden doğru ve yanlış olanlarını altlarına yazınız.

YANLIŞ YANLIŞ YANLIŞ YANLIŞ

DOĞRU DOĞRU DOĞRU DOĞRU

177.Boru seçiminde ve montajında dikkat edilecek hususlar nelerdir? Yazınız.1. Boruların iç yüzeyleri pürüzsüz ve temiz olmalıdır. 2. Takıldıkları yerlerde kıvrım sayısı az olmalıdır.3. Sisteme uygun çapta ve uzunlukta olmalıdır. 4. Üzerine yeterince hava alma musluğu takılmalıdır.5. Gereksiz eklerden kaçınılmalıdır. 6. Basınç hattında kesit daralmamalıdır.7. Sızdırma ve kaçak yapmamalıdır. 8. Boru bağlantılarında hata yapılmamalıdır.

178. Hidrolik sistemlerde kullanılacak boruların dayanıklı, sızdırmaz ve güvenli olabilmeleri için ölçüleri belirlenirken nelere dikkat edilir ? Yazınız.Pompanın debisi, ortalama hızı ve çalışma hattının özellikleri bilinerek hesap yapılmalıdır.

179. Hidrolik sistemlerde kullanılacak boruların sızdırmazlık ve güvenlik hesaplamalarında kullanılan formüller nelerdir? Yazınız.

Q = Akışkanın (pompanın) debisi (I /dk.)V = Ortalama akış hızı (m/sn)d = Boru iç çapı (mm)A = Boru kesit a/am (mm2) dır.

180. Bir hidrolik devrede debisi 40 I/dk olan akışkanın ortalama hızı 6 m/sn' dir. Sistemde kullanılacak boru iç çapı ne olur?Verilenler:Q = 40 I/dk ,V = 6 m/sn

İstenilenler:d = ?

181. Hidrolik devrelerde boruların devre elemanlarına bağlanması için kullanılan aparatlara ….RAKOR… denir.

182.Aşağıdaki şekillerde görülen rakor çeşitlerini yazınız.

DÜZ BAĞLANTI DÜZ BAĞLANTI T - RAKOR DÖRTLÜ RAKOR EĞİK RAKOR

183. Hidrolik devreler sızdırmazlık elemanları ne için kullanılır? Yazınız.Hidrolik devrelerdeki sıvının yüksek basınç altında çalışmasından dolayı devrede kaçak ve sızıntılar meydana gelebilir. Sıvı kaçaklarını ve sızdırmayı önlemek için sızdırmazlık elemanları kullanılır.

184.Sızdırmazlık elemanları hangi gereçlerden yapılırlar? Yazınız.Sızdırmazlık elemanları genellikle esnek lastik, bezli ve termoplastik gereçlerden (O, U, V) şekillerinde standart ölçülerde imal edilirler.

185.Sızdırmazlık elemanlarının yapılış malzemelerine göre dayanıklı olduğu alanlar nelerdir? Yazınız.Esnek lastiklerden yapılanlar madeni yağlara dayanıklıdır.Bezli gereçlerden yapılanlar, yüksek basınca ve sıcaklıklara dayanıklıdır.Termoplastik olanlar yüksek sıcaklıklara (+ 250 OC) dayanıklı uzun ömürlü olup aşınmaya karşı dayanıklı, yağ ortamında kayganlığa ve verimli çalışma yeteneğine sahiptir.186. Esnek lastiklerden yapılan sızdırmazlık elemanları…… -40 ile +120 C….. derece sıcaklıklara dayanıklıdır.187.Sızdırmazlık elemanları hangi malzemelerden imal edilirler? Yazınız.Esnek lastiklerden yapılanlar perbunan, breon, hycar, chemigum gibi gereçlerden,Termoplastik olanlar teflon, poliamid, flijon, halon ve derlin vb.gereçlerden,

187.Resimlerde görülen sızdırmazlık elemanlarının tiplerini altlarına yazınız.

O TİPİ U TİPİ V TİPİ U ve L TİPİ

188. Hidrolik sistemlerde genellikle basınç hattına takılarak basınç ölçme görevi yapan aletlere……MANOMETRE…. Denir.

189.Manometre seçiminde dikkat edilecek noktalar nelerdir? Yazınız.Çalışma basıncı ile iş basıncı uygun olmalıdır (ölçüm aralığı).Çalışma basıncına bağlı olarak bağlantı vidası ölçüsü ve dış çapı uygun olmalıdır.Manometre her zaman gerçek değerleri göstermelidir.Hassasiyetleri 0 - 0,1 bar değerinde olmalıdır.

190.Manometrenin görevini ve çalışmasını şekle göre açıklayınız.

Hidrolik sistemlerde genellikle basınç hattına takılarak basınç ölçme görevi yaparlar.Manometrelerin gösterdiği basınç efektif basınçtır. Bu basınç atmosfer basıncının üzerinde bir değerdir. Aşırı basınç yükselmeleri meydana geldiğinde elektrik sinyali gönderip kontağın atmasını sağlar ve meydana gelebilecek kazalar önlenmiş olur.

Şekilde ok yönünde giren basınçlı sıvı, esnek yapıya sahip olan bakır borunun içinden geçerek manivela kolunu iter. Manivela koluna bağlı olan kremayer dişliyi hareket ettirir. Kremayer dişliye bağlı olan ibre de hareket ederek basınç değerini gösterir.

191.Hidrolik manometrelerde okunan basınç birimi nedir? Nasıl okunur? Açıklayınız.Hidrolik manometrelerde okunan basınç birimi bar’ dır.1 bar = 1 cm2 yüzeye etkiyen 10 Newton kuwetin yaptığı basınçtır.( N/cm2) veya (1 kg/cm2) olarak da okunur. Psi basınç birimi ile de ölçülür. Manometrelerde basınç atmosfer (atü) cinsinden de ölçülür. Atmosfer basıncı 76 cm. yüksekliğindeki civanın hidro-statik basıncına eşittir.1 atm. = 101 325 kN / m2 dir.

192.Hidrolik devrelerde kullanılan boruların dayanabilecekleri en fazla basınç ne kadar olmalıdır?

A) 1000 bar B) 500 bar C) 250 bar D) 100 bar

193. Lastik hortumların çalışma sıcaklıkları ne kadardır?

A) – 100 0C B) -80 0 C -50 0C C) -40 0C +90 0C D) 150 0C

194.Aşağıdakilerden hangisi sızdırmazlık elemanı malzemesi değildir?

A) Perbunan B) Bakır C) Poliamid D) Breon

195.Teflon sızdırmazlık elemanlarının dayanım sıcaklıkları ne kadardır?

A) 100 0C B) 150 0C C) 500 0C D) 250 0C

196.Manometrelerin gösterdiği basınç ne tür bir basınçtır?

A) Efektif basınç B) İndike Basınç C) Termik basınç D) Statik basınç

HİDROLİK AKÜMÜLATÖR

197. Hidrolik akümülatörün sembolünü ve görevini yazınız.

Hidrolik sistemlerde gerektiği zaman kullanılmak için bulundurulan, hidrolik enerjiyi basınç altında depolayan elemanlara denir.

198..Hidrolik akümülatörlerin görevleri nelerdir? Yazınız.

a) Çalışma basıncını kontrol eder.b) Sistemde oluşabilecek ani şokları ortadan kaldırır.c) Sızıntılardan kaynaklanan verim kayıplarını karşılar.d) Isı yükselmelerinde sıvıyı soğutur.e) Pompa arızalarında ve elektrik kesilmelerinde sistemi kısa bir süre besleyerek hareketin tamamlanmasını sağlar.

199.Aşağıda şekillerde görülen akümülatör çeşitlerinin isimlerini yazınız.

AĞIRLIKLI YAYLI BALONLU GAZLI PİSTONLU

200.Hidrolik enerjiyi basınç altında depolayan devre elemanının adı nedir?

A) Pompa B) Hidrolik motor C) Hidrolik akümülatör D) Çek valf

201.Aşağıdakilerden hangisi akümülatör çeşitlerinden değildir?

A) Yaylı akümülatör B) Balonlu akümülatör C) Pistonlu akümülatör D) Çek valfli akümülatör