ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣΕκτίμηση της κατάστασης του θύματος - Σειρά παροχής πρώτων βοηθειών - Φαρμακείο

ΟρισμόςΠρώτη βοήθεια είναι η άμεση και προσωρινή φροντίδα που παρέχεται στο θύμα ενός ατυχήματος ή σε κάποιον που αρρώστησε ξαφνικά, μέχρι την μεταφορά του στο Νοσοκομείο. Σκοπός μας είναι η διατήρηση της ζωής, η πρόληψη της επιδείνωσης της κατάστασης, η ανακούφιση από τον τόπο και η βοήθεια ια ανάνηψη. Σπουδαίο ρόλο στην παροχή Πρώτων Βοηθειών παίζει η ψυχραιμία. Εκτίμηση της κατάστασης του θύματος.Πάντα ενεργείτε βάσει σχεδίου, έχοντας στο μυαλό σας τις βασικές ενέργειες που πρέπει να εφαρμόσετε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

1. Φροντίστε για την ασφάλεια τη δική σας καθώς και του θύματος.2. Αξιολογείστε την κατάσταση του θύματος (Άν έχει τις αισθήσεις του, αν αναπνέει, άν

έχει σφυγμό).3. Ζητήστε Βοήθεια.4. Καλέστε το 166 άν χρειάζεται.

Σειρά παροχής Πρώτων Βοηθειών.Πρίν προχωρήσετε στην παροχή Πρώτων Βοηθειών πρέπει πρώτα να διαπιστώσετε το πρόβλημα, στη συνέχεια να σκεφτείτε τους παράγοντες επιδείνωσης της υπάρχουσας κατάστασης και τέλος να προβείτε σε ενέργειες που θα εξαλείψουν αυτούς τους παράγοντες δηλαδή θα δώσετε τις Πρώτες Βοήθειες. Διαπίστωση του προβλήματος.Κάθε τραύμα ή ασθένεια εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους που μπορεί να βοηθήσουν τη διάγνωση σας. Οι εκδηλώσεις αυτές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα συμπτώματα και τα σημεία.Συμπτώματα είναι αυτά που βιώνει ή αισθάνεται ο ασθενής και μπορεί να περιγράψει.Σημεία είναι όσα ανακαλύπτετε εσείς με τις αισθήσεις σας (όραση, αφή, ακοή,όσφρηση) κατά τη διάρκεια της παρατήρησης. Πρόσθετες οδηγίες στην παροχή Πρώτων Βοηθειών.Μην μετακινείτε το θύμα, εκτός αν είναι αναγκαίο για λόγους ασφάλειας. Καθησυχάστε το. Σκεπάστε το και διατηρήστε το ζεστό. Καλέστε γιατρό ή ασθενοφόρο. Φαρμακείο.Το φαρμακείο για Πρώτες Βοήθειες θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:

• Οινόπνευμα• Βαμβάκι• Οξυζενέ• Γάζες αποστειρωμένες• Παυσίπονο - Αντιπυρετικό • Επίδεσμοι• Αντιϊσταμινική αλοιφή• Λευκοπλάστ• Ενεργό άνθρακα• Θερμόμετρο• Φυσιολογικό ορό• Ψαλίδι• Σύριγγες μιας χρήσεως• Νάρθηκες• Γάντια μιας χρήσεως• Αεραγωγό• Φακό• Σημειωματάριο - Στυλό• Ξηρό πάγο• Χρήσιμα τηλέφωνα σε περίπτωση ανάγκης• Πιεσόμετρο• Φιάλη οξυγόνου (μικρή - μεγάλη)• Φορείο μεταφοράς • Αυχενικό κολάρο

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ποτέ δεν πρέπει να δίνετε φάρμακα χωρίς εντολή γιατρού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κακώσεις Μαλακών Μορίων - Κλειστές κακώσεις (θλάση) Αιμάτωμα - Κράμπα - Ανοιχτές

κακώσεις (τραύματα, εκδορές, κοψίματα, μέλωπες) Κακώσεις Μαλάκών Μορίων.Οι κακώσεις των μαλακών ποικίλλουν από απλές θλάσες και εκδορές μέχρι σοβαρές ρήξεις, ενσφηνώσεις ξένων σωμάτων και τραύματα από πυροβόλα όπλα.Οι κακώσεις των μαλακών μορίων διακρίνονται σε δύο τύπους: Κλειστές (θλάσεις) και ανοιχτές (τραύματα). Κλειστές κακώσεις (Θλάσεις).Θλάσεις γενικά είναι η κάκωση των μυϊκών ινών η οποία αποτελείτε από ρήξη αυτών και συνοδεύεται σχεδόν πάντοτε με ρήξη των τριχοειδών αγγείων και διάταση των νευρικών απολήξεων. Θλάση μπορεί να υποστεί ένας μυς από υπερβολική διάταση ή απότομη κίνηση ασυντόνιστη ενέργεια αγωνιστών και ανταγωνιστών, όταν δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένος ή κουρασμένος.

Συνήθως το σημείο θραύσης βρίσκεται στη μυοτενόντια σύναψη, διότι εκεί υπάρχει εμφανής διαφορά στην πυκνότητα των ιστών που μεταλλάσεται από μυϊκό σε κολλαγόνιο ιστό. Απεναντίας στη γαστέρα, δεν παρατηρούνται κακώσεις (σπάνια), διότι η περιοχή αυτή του μυός έχει μεγάλη ελαστικότητα (το μήκος διπλασιάζεται). Επίσης η εγκάρσια διατομή στην περιοχή της μυοτενόντιας σύναψης σε σχέση με τη περιοχή της γαστέρας είναι πάρα πολύ μικρή με αποτέλεσμα η αντοχή στο σημείο αυτό να είναι μικρότερη. Σε περίπτωση που η διατατική δύναμη είναι μεγάλη και ξεπερασθεί το όριο αντοχής και ελαστικότητας, το μυοτενόντιο σύνολο θα υποκύψει. Θα παρουσιαστούν ρήξεις (θλάσεις) μυϊκών ή τενόντιων ινών σε περιοχές που είναι περισσότερο ευάλωτες.

1. Στη μία ή και στις δύο μυοτενόντιες συνάψεις2. Στο μυϊκό ιστό του μυ3. Στις τενόντιες ίνες4. Στις περιοχές κατάφυσης των τενόντων στα οστά

Πιθανόν η βλάβη να είναι μεμονωμένη ή να συνοδεύει οστεοαρθριτική μεταβολή. Μπορεί να είναι απλή θλάση, μυοτενόντια ρήξη, τενοντοιστική αποκόλληση.Ανάλογα με την έκταση του τραυματισμού οι θλάσεις διακρίνονται σε 1 ου βαθμού : όπου υπάρχει μικρή ρήξη μυϊκών ινών με μέτρια ευαισθησία, πόνο μικρής έντασης, μείωση δύναμης μυός, οίδημα, εμφάνιση τοπικού σπασμού, η κίνηση δεν επηρεάζεται, κατά την παθητική διάταση και την μυϊκή συστολή υπάρχει πόνος.Θλάση 2 ου βαθμού : ο αριθμός των μυϊκών ινών που έχουν υποστεί ρήξη είναι μεγαλύτρρος υπάρχει αυξημένη τοπική ευαισθησία, πονος, αιμάτωμα, ρήξη τριχοειδών αγγείων, τοπικό οίδημα, τοπική θερμότητα, μείωση ή κατάργηση της λειτουργικότητας του μυός αλλά και όλης της συνεργικής μυϊκής ομάδας. Σε αυτό το είδος της θλάσης υπάρχει συνήθως και βλάβη του κολλαγόνου ιστού.Θλάση 3 ου βαθμού : είναι η μεγαλύτερη κάκωση των μυϊκών ινών που πολλές φορές οδηγείται σε χειρουργική αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα αυτής της θλάσης είναι τα ίδια με την 2ου βαθμού αλλά με μεγαλύτερη ένταση και έκταση. Υπάρχει ισχυρότατος πόνος, αυτόματο τοπικό οίδημα, αυτόματο ευμεγεθείς αιμάτωμα, ρήξη αιμοφόρων αγγείων αρτηριδιών, μείωση ή κατάργηση κίνησης. Πρώτες βοήθειες: Πιεστική επίδεση, παγοθεραπεία, ανάρροπος θέση ακινητοποίηση. Απαγορεύται θερμότητα, μάλαξη, άσκηση μέλους. Θλάση είναι η κάκωση των μαλακών μορίων χωρίς λύση της συνέχειας του δέρματος. Τοποθετήστε ψυχρά επιθέματα για 10 λεπτά. Το ψυχρό θα προκαλέσει σύσπαση των αγγείων, και θα μειώση το οίδημα. Ακινητοποιείστε με ελαστικό επίδεσμο. Η ακινητοποίηση θα μειώση τον πόνο και την αιμοραγία. Ανυψώστε το τραυματισμένο μέλος λίγο πιο πάνω από το επίπεδο της καρδιάς. Η ανύψωση έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του οιδήματος. Χορηγείστε παυσίπονο σε περίπτωση πόνου. Αιματώματα.Αιματώματα (Haematoma): Σημαίνει τη συλλογή αίματος που σχηματίζει κάποια διόγκωση. Συμβαίνει συχνά μετά από τραυματισμό. Είναι το χύσιμο του αίματος από τα αγγεία του σώματος και η συγκέντρωση του κάτω από το δέρμα ή μεταξύ των ιστών.Αιτία: Κυριότερη αιτία που προκαλεί εκτετεμένο αιμάτωμα είναι αυτή του 3ου βαθμού του μυοτενόντιου υλικού του συνδέσμου ή η κάκωση των οστών (κατάγματα) όπου υπάρχει άφθονη

έκχυση α'ιματος από αιμοφόρα αγγεία. Όταν το αιμάτωμα που δημιουρήθηκε δεν είναι δυνατόν να απορροφηθεί περιβάλλεται από ινώδη δακτυλιο σχηματίζοντας μία κύστη. ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΜΥΕΣ: Εμφανίζεται σε μύες που εκτίθενται και λειτουργούν ώς βασικοί στα περισσότερα σπορ. Τέτοιοι είναι ο τετρακέφαλος μηραίος, οι προσαγωγοί, ο γαστροκνήμιος και οι καμπτήρες του γόνατος.Συμπτώματα: Η ευαισθησία της περιοχής, η παρατεταμένη ενόχληση λόγω διόγκωσης, η μειομένη κινητικότητα του μέλους και πιθανός η κατάργηση του, η δημιουργία μη ευνοϊκών συνθηκών για τη φυσιολογική απορρόφηση του από τον οργανισμό, η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για μόλυνση και φλεγμονή.Πρώτες βοήθειες: Παγοθεραπεία, πιεστική επίδεση. Κράμπα.Είναι μια επώδυνη σύσπαση των μυών, συχνότερα στα κάτω άκρα αλλά που επίσης μπορεί να προσβάλλει και εσωτερικά όργανα. Κατάσταση μυών στην οποία βρίσκονται σε συνεχή και επώδυνη σύσπαση. Η επώδυνος αυτή σύσπαη δύναται να αναφορά ένα μυ αλλά μερικές φορές και ολόκληρη ομάδα μυών.Αιτία: Απότομη ή απροειδοποίητη κίνηση, ψυχρός καιρός, αλλαγέςθερμοκρασίας, δίαιτες, υπερκόπωση, κατάχρηση αλκοόλ και καφέ, άγχος, ψυχολογική πίεση συγκέντρωση γαλακτικού οξέως, έλλειψη ηλεκτρολυτών.Συμπτώματα: Πόνος, δυσκολία στην κίνηση, οίδημα, αιμάτωμα, ρήξη μυϊκών ινών.Πρώτες Βοήθειες: Τοπική πίεση, διάταση, μασάζ (θωπείες, ανατρίψεις), παθητική έλξη ήπιες παθητικές κινήσεις, θερμά επιθέματα. Άν συνεχίζεται ο πόνος ζεστό μπάνιο, βαθιές εισπνοές για καλύτερη οξυγόνωση που συμβάλλει στην χαλάρωση. Ανοιχτές κακώσεις (Τραύματα).Τραύμα είναι η λύση της συνέχειας του δέρματος ή και των υποκειμένων ιστών. Πρώτες βοήθειες: Τρείς γενικοί κανόνες ισχύουν στην αντιμετώπιση των ανοικτών τραυμάτων:

• Προτεραιότητα στον έλεγχο της αιμοραγίας.• Προφύλαξη από μόλυνση και• Ακινητοποίηση της τραυματισμένης περιοχής.

Τραύματα: Η βαρύτητα ενός τραύματος εξαρτάται από την έκταση, το βάθος και τα όργανα που έχουν πληγεί. Εκτιμώντας ένα τραύμα, μην αφήνετε την κρίση σας να επηρεαστεί από την εξωτερική του εμφάνιση . Συχνά τα τραύματα που μοίαζουν εξωτερικά αθώα μπορεί να αποδειχτούν πιο σοβαρά από κάποια άλλα που η όψη τους μας πανικοβάλλει.Οι πρώτες ενέργειες: Πρίν ασχοληθείτε με την περιποίηση οποιουδήποτε τραύματος, πλύνετε σχολαστικά τα χέρια σας και άν είναι δυνατόν φορέστε ένα ζευγάρι γάντια, για να αποφύγετε την επαφή με το αίμα του τραυματία, γιατί από το αίμα μεταδίδονται πολλές λοιμώδεις ασθένειες.Αρχή κάθε πρώτης βοήθειας σε περίπτωση τραύματος είναι να μην αγγίζεται και να μην τρίβετε ποτέ το τραύμα και την γύρω περιοχή.

Όταν περιποιήστε ένα τραύμα, μη μιλάτε όση ώρα βρίσκεστε σκυμμένοι πάνω του, ώστε να αποκλείσετε ένα ακόμη ενδεχόμενο μόλυνσης. Τα τραύματα που προκαλούν μεγάλη αιμορραγία, μούδιασμα ή έντονη δυσκολία στην κίνηση και δεν ελαττώνεται ο πόνος τους πρέπει να τα δεί γιατρός και να γίνει συραφή. Άν ο τραυματίας δεν είναι καλυμμένος με αντιτετανικό εμβόλιο μετά από κάθε τραύμα - ακόμη και ένα μικρό - συνιστάται να γίνεται αντιτετανικός ορός.ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΕΝΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ: Σημαίνει απομάκρυνση ξένων σωμάτων από την περιοχή. Έλενχος της αιμοραγίας, αντισηψία, σωστή επίδεση.Για να μειώστε τον κίνδυνο της μόλυνσης πρέπει:

• Να πλύνετε καλά τα χέρια σας και φορέστε γάντια • Ξεπλύνετε το τραύμα με φυσιολογικό ορό (άν υπάρχει)• Στεγνώστε το τραύμα με αποστειρωμένη γάζα και κινήσεις από μέσα προς τα έξω• Καλύψτε το τραύμα με αποστειρωμένη γάζα ή επίδεσμο και ταμπονάρεται με δύναμη άν

η αιμορραγία είναι μεγάλη.• Συμβουλευτείτε γιατρό για ενδεχόμενο αντιτετανικό εμβόλιο.

Εκδορές - Γδαρσίματα.Τα μικροτραύματα αφορούν την επιδερμίδα και όχι σε όλο το δέρμα για το λόγω αυτό η επούλωση τους είναι πιο γρήγορη και δεν αφήνει ουλή. Απαιτείται προσοχή μόνο για να μην μολυνθούν (άσηπτη επίδεση).Πρώτες βοήθειες: Φορέστε γάντια. Καθαρίζετε την περιοχή του γδαρσίματος τοποθετώντας μία γάζα εμποτισμένη με οξυζενέ ή αποστειρωμένο νερό και την πιέζετε σταθερά για 3 - 5 λεπτά. Καλύπτετε το τραύμα με αποστειρωμένη γάζα και άν χρειάζεται το επιδένετε χαλαρά με έναν επίδεσμο. Μην κόβετε το τμήμα του δέρματος που έχει αποκολληθεί με το γδάρσιμο, αν αυτό παραμένει σε κάποιο σημείο κολλημένο στο υπόλοιπο δέρμα. Μην προσπαθήσετε να καθαρίσετε την περιοχή της εκδοράς με βαμβάκι. Συνιστάται 3ήμερη αντιβιωτική αγωγή. Προσοχή στις αλλεργίες.Προσέξτε τις επόμενες ώρες και μέρες για πιθανά συμπτώματα μόλυνσης.Τα συμπτώματα της μόλυνσης από μία πληγή δεν είναι απαραίτητο να εμφανιστούν αμέσως. Υπάρχουν περιπτώσεις που μεσολαβούν ακόμα και μέρες για την εκδήλωση τους. Τα συμπτώματα που χρειάζεται να σας ανησυχούν και να σας ωθήσουν να ζητήστε ιατρική βοήθεια είναι τα εξής:

• Ευαισθησία ή πόνος στο άγγιγμα της πληγής• Κοκκίνισμα• Οίδημα της πληγής και εμφάνιση πύου• Κόκκινες ραβδώσεις που ξεκινούν από την πληγή• Πρηξιμο αδένων• Πυρετός

Μικρά Κοψίματα.Πρώτες βοήθειες: Πλύνετε και καθαρίζετε την περιοχή του τραύματος με φυσιολογικό ορό. Άν υπάρχουν κολλημένα χώματα ή άλλα μικρά ξένα σώματα, χρησιμοποιήστε μία αποστειρωμένη γάζα για να τα απομακρύνετε, Μη βάζετε όμως δύναμη και μην τρίβετε την πληγή. Άν υπάρχει αιμορραγία, πιέστε με δύναμη με μία γάζα πάνω στο τραύμα για να την σταματήσετε. Σκουπίστε την πληγή και μετά χρησιμοποιήστε οξυζενέ και betadine για να την απολυμάνετε καλύτερα.

Ρίξτε στην πληγή αντισηπτική σκόνη και καλύψτε την πληγή με αυτοκόλλητο επίθεμα ή μία αποστειρωμένη γάζα την οποία θα αλλάζετε καθημερινά μέχρι να κλείσει το τραύμα. Άν αφήσετε την πληγή εκτεθειμένη στον αέρα η επούλωση της θα καθυστερήσει. Μην βάζετε αυτοκόλητο επίθεμα στην πληγή στην οποία δεν χρησιμοποιήσατε αντισηπτική σκόνη για την περιποίηση της αποφύγετε την χρήση αλοιφών. Άν δέσετε την πληγή φροντίστε στη συνέχεια να ελέγξετε το σφυγμό του τραυματία, για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε σφίξει πολύ τον επίδεσμο. Μέλωπες - Μελανιές.Μωλωπισμός είναι η κάκωση η οποία εκδηλώνεται συνήθως από την σύνθλιψη των κυττάρων του υποδερμικού ιστού (μύες - σύνδεσμοι) και επιφέρει κλινικά συμπτώματα όμοια με αυτά των θλάσεων. Οι μωλωπισμοί λόγω των κλινικων συμπτωμάτων αναγκάζουν τους αθλητές να διακόψουν κάθε δραστηριότητα τους.Αιτίες: Η πτώση στο έδαφος, η πρόσκρουση ή το λάκτισμα από αντίπαλο.Κατηγορίες μωλωπισμών:

1. Ελαφριάς μορφής 2. Βαριάς μορφής

Συμπτώματα: Ισχυρός πόνος, περιορισμός κινητικότητας του μέλους, τοπική ευαισθησία, εκτεταμένο οίδημα, πιθανό αιμάτωμα (επιφανειακό).Πρώτες βοήθειες: Τυλίξτε πάγο σε μία πετσέτα και τοποθετήστετο άμεσα πάνω στο μώλωπα για να περιορίσετε το πρήξιμο. Στερεώστε το χτυπημένο μέλος σε ένα σημείο τέτοιο που να βρίσκετε πιο ψηλά από το επίπεδο της καρδιάς. Άν ο μώλωπας είναι μικρός σε έκταση η διατήρηση αυτής της στάσης χρειάζεται να διαρκέσει - λεπτά ενώ άν είναι εκτεταμένος καλό είναι να περάσουν 2 ώρες. Η μελανιά θα εξαφανιστεί πιο γρήγορα άν τις επόμενες ημέρες δεν παραλείπετε να βάζετε εναλλάξ ζεστές και κρύες κομπρέσες πάνω της. Άν το οίδημα και ο πόνος χειροτερεύουν μάλλον δεν πρόκειται για απλό μώλωπα, αλλά για διάστρεμμα ή κάταγμα. Άν η μελανιά είναι αποτέλεσμα τραυματισμού μιας άρθρωσης και ο πόνος που σας προκαλεί είναι ιδιαίτερα έντονος ζητήστε ιατρική βοήθεια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΑΙΜΟΡΑΓΙΕΣ

Πρώτες βοήθειες εξωτερικών αιμοραγιών - Πρώτες βοήθειες εσωτερικών αιμοραγιών.

Ρινορραγία, Εγκεφαλική αιμοραγία, Αιμοραγία από κοιλιακή χώρα, Γαστρορραγία, Αιμοραγία στους πνεύμονες, Ωτορραγία και Γενικές οδηγίες αντιμετώπισης εσωτερικών αιμοραγιών. Αιμοραγίες.Γενικά για τις αιμοραγίες.Αιμοραγία είναι η διαφυγή αίματος από τις αρτηρίες, τις φλέβες ή τα τριχοειδή. Μία αιμοραγία μπορεί να είναι εξωτερική ή εσωτερική.Οι αιμοραγίες διακρίνονται:

• Σε αρτηριακές, όπου το αίμα είναι ζωηρό κόκκινο και πετάγεται με ένταση ή και με ρυθμό από την πληγή.

• Σε φλεβικές, όπου το αίμα είναι σκούρο και απ΄λώς κυλά έξω από την πληγή.

• Σε τριχοειδικές, όπου έχει κάποιο ενδιάμεσο χρώμα και απλώνεται γύρω από την πληγή.Συμπτώματα - σημεία αιμοραγίας:Σε μεγάλη εσωτερική ή εξωτερική αιμοραγία παρατηρούμε τα ακόλουθα:

• Ωχρότητα• Δέρμα ψυχρό και υγρό• Επιπόλαιη αναπνοή• Γρήγορο και αδύναμο σφυγμό• Δίψα• Ανησυχία• Πιθανή απώλεια των αισθήσεων

Πρώτες βοήθειες εξωτερικών αιμοραγιών.Φορέστε γάντια και πιέστε το σημείο που αιμοραγεί για 5' - 10', με τα δάχτυλα ή την παλάμη σας (άμεση πίεση). Εφαρμόστε γάζες ή καθαρό ύφασμα πάνω στο τραύμα και δέστε με επίδεσμο. Εάν ο επίδεσμος ματώσει, τοποθετείστε επιπλέον γάζες και συνεχίστε να δένετε με τον απίδεσμο χωρίς να αφαιρέσετε τις πρώτες γάζες. Καλέστε ασθενοφόρο και φροντίστε για την άμεση μεταφορά άν έχει χαθεί πολύ αίμα.Πρώτες βοήθειες εσωτερικών αιμοραγιών.Ρινοραγία.Βάλτε το άτομο να καθίσει με το κεφάλι του ελαφρώς γερμένο μπροστά. Πιέστε τα μαλακά μόρια της μύτης του για 5' - 10'. Άν η ρινορραγία δε σταματήσει, ματισμό,εφαρμόστε πρόσθιο επιπωματισμό, με τη βοήθεια λαβίδας και γάζα εμποτισμένη σε οξυζενέ. Οι γάζες πρέπει να αφαιρεθούν μέσα σε 24 ώρες για αποφυγή μόλυνσης. Άν η αιμοραγία συνεχίζεται, φροντίστε για τη μεταφορά στο νοσοκομείο.Εγκεφαλική αιμοραγία.Μετά από χτύπημα στο κεφάλι δεν μπορεί να γίνει διάγνωση εγκεφαλικής αιμοραγίας στο γήπεδο. Τοποθετήστε τον ασθενή στο κρεβάτι με μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του. Αφαιρέστε την ξένη οδοδντοστοιχία άν έχει. Χαλαρώστε τα ρούχα του και σκεπάστε τον ασθενή και φροντίστε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο.Γαστρορραγία.Πιθανά Συμπτώματα: Μαύρες κενώσεις από την ροή του αίματος στο στομάχι, αιματέμεση (εμετός με αίμα) ή αιματοχεσία (αίμα στα κόπρανα), πτώση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, εφίδρωση, ταχυπαλμία με αδύναμο σφυγμό και ωχρότητα.Πρώτες Βοήθειες: Ξαπλώστε τον ασθενή, ελέγξτε την αναπνοή και το σφυγμό του, σκεπάστε τον με μία ελαφριά κουβέρτα για να διατηρήσει την θερμοκρασία του, φροντίστε να μεταφερθεί άμεσα στο Νοσοκομείο.Απογύγετε να του δώσετε να φάει ή να πίει οτιδήποτε.Πιθανές Αιτίες: Τραυματισμός στομάχου ή κοιλίας, έλκος δωδεκαδακτύλου ή στομάχου, διαβρωτική γαστρίτιδα, κιρσοί του οισοφάγου.Αιμοραγία στους πνεύμονες.Συμπτώματα: Αιμόπτυση (αποβολή του αίματος με τον βήχα).Πρώτες Βοήθειες: Πρώτα από όλα να διευκρινίσετε άν πρόκειται για αιμόπτυση ή αιματέμεση. Στην αιμόπτυση το αίμα αποβάλλεται με βήχα, έχει ζωηρό κόκκινο ή ροζ χρώμα και είναι αναμειγμένο με βλέννα και σάλιο. Ενώ στη αιματέμεση έχει συνήθως πιο σκούρο χρώμα και περιέχει τροφές και κομμάτια φαγητού.

Ξαπλώστε τον ασθενή μπρούμυτα ή σε πλάγια θέση, ώστε το αίμα να μπορεί εύκολα να αποβληθεί από τους πνεύμονες και να μην κινδυνεύει να πάθει πνιγμονή από την απόφραξη της αναπνευστικής οδού ή από εισρόφηφη αίματος. Άν ο ασθενής μπορεί να σας υποδείξει απο ποιόν πνεύμονα προέρχεται το πρόβλημα, ξαπλώστε τον στο πλευρο εκείνο όπου υπάρχει το πρόβλημα για να διευκολύνεται την αναπνοή του. Διατηρήστε τον ζεστό με μία κουβέρτα, ελέγξτε την αναπνοή και τον σφυγμό του, φροντίστε την άμεση μετακίνηση του στο Νοσοκομείο.Πιθανές Αιτίες: Τραυματισμός από επίμονο ξερό βήχα, πνευμονοπάθεια και καρδιοπάθεια.Μη δώσετε στον ασθενή να φαει ή να πιεί οτιδήποτε.Γενικές οδηγίες για την αντιμετώπιση των εσωτερικών αιμορραγιών.

• Τοποθετείστε το θύμα σε θέση ασφάλειας• Χαλαρώστε τα σφιχτά ρούχα• Περιδέστε το άκρο για μείωση της ροής του αίματος• Διατηρείστε το θύμα ζεστό• Τονώστε το ηθικό του• Μην δίνετε τίποτα από το στόμα• Ελέγχετε τα ζωτικά του σημεία κάθε 10'• Φροντίστε για την γρήγορη μεταφορά του στο Νοσοκομείο• Αν σταματήσουν αναπνοή και σφυγμός, αρχίστε αμέσως ΚΑΡΠΑ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο

Κακώσεις Αρθρώσεων - Κατάγματα Κακώσεις Αρθρώσεων.Οι αρθρώσεις σχηματίζονται από την ένωση δύο ή περισσότερων οστών και διακρίνονται σε ακίνητες και κινητές. Σε μία άρθρωση συμμετέχουν οι σύνδεσμοι, ο αρθρικός χόνδρος και η αρθρική μεμβράνη.Διάστερμμα.Απότομη μετακίνηση των αρθρικών επιφανειών και αυτόνομη επαναφορά με βίαιη διάταξη των μαλακών μορίων. Είναι συχνότερα στα κάτω άκρα και λιγότερο στα άνω. Κατά το διάστρεμμα οι κακώσεις ππου επέρχονται στα μαλακά μόρια της άρθρωσης και κυρίως στους συνδέσμους, διαβαθμίζονται από την άποψη βλαβών και συμπτωμάτων είναι οι παρακάτω:

• Η απλή διάταση των συνδέσμων και του αρθρικού θύλακος• Η ρήξη λίγων συνδεσμικών ινών (1/3) και του θύλακος οπότε χαρακτηρίζεται 1ου

βαθμού.• Η ρήξη περισσότερων κολλαγόνων ινών (2/3) και θύλακος χωρίς τέλεια απώλεια της

ακεραιότητας τους και χαρακτηρίζεται 2ου βαθμού. • Η ρήξη όλων των ινών ενός ή περισσότερων συνδέσμων και θύλακος με τέλεια απώλεια

της ακεραιότητας και χαρακτηρίζεται 3ου βαθμού.Συμπτώματα:Οξύς πόνος, οίδημα, αιμάτωμα λόγω ρήξης αγγείων (Εξωαρθρικό ή ενδοαρθρικό), αίμαρθρο, αλλοίωση μορφής άρθρωσης, επώδυνη κίνηση μέλους.Πρώτες Βοήθειες: Ψυχρά επιθέματα για 10 - 20 λεπτά. Επίδεση με ελεστικό επίδεσμο για ακινητοποιήση της άρθρωσης. Ανάρτηση από το λαιμό, άν πρόκειται για χέρι, ή ανύψωση σε αναπαυτική θέση άν πρόκειται για πόδι. Παυσίπονο άν χρειάζσται.

Συνδετικές κακώσεις.Σύνδεσμοι. Είναι ισχυρές ταινίες ινωδούς ιστού, που συνδέουν τα οστά για τη λειτουργία μίας άρθρωσης. Είναι μερικές φορές σαν χορδές, άλλες φορές επίπεδες ταινίες, ενώ οι περισσότερες αρθρώσεις περιβάλλονται από μία ινωδή θήκη ή ινωδή σύνδεσμο. Μορφολογικά είναι ίδιοι με τους τένοντες εκτός από κάποιες μικροδιαφορές όπως στο χρώμα όπου οι τένωντες έχουν λευκό ανοιχτό, ενώ οι σύνδεσμοι έχουν σκούρο λευκό. Αποτελούνται από πυκνό συνδετικό ιστό και ενώνουν τα δύο οστά, ενώ παρεμβάλλεται η άρθρωση.Η χρησιμότητα τους και οι λειτουργίες των συνδέσμων είναι να σταθεροποιούν την άρθρωση, να διατηρούν τα οστά στη φυσιολογική οτυς θέση, να ενισχύουν τον αρθρικό θύλακα, να εξασφαλίζουν την τροχιά των αρθρικών κινήσεων, να συμβάλλουν στον περιορισμό της υπερμέτρου κινητικότητας των αρθρώσεων, να παρεμποδίζουν σκελετικές μη φυσιολογικές κινήσεις και να καθοδηγούν την κίνηση της άρθρωσης.Λειτουργικά και σχηματικά οι σύνδεσμοι διαφέρουν από τους τένοντες στα εξής σημεία:

1. Οι σύνδεσμοι προδφυόμενη στα άκρα των οστών που συνάπτουν μία άρθρωση, διατηρούν τη σταθερότητα.

2. Οι τένοντες που αποτελούν τη συνέχεια των μυών και καταλήγουν με τις προδφύσεις τους στα οστά, σκοπό έχουν να μεταφέρουν τη συσταλτική ενέργεια των μυών και στη συνέχεια την παραγωγή κίνησης.

3. Οι σύνδεσμοι έχουν σχήμα κυματοειδές με μεγαλύτερη περιεκτικότητα ελαστικών ινών.4. Οι τένοντες έχουν σχήμα ταινιοειδές ή σχινοειδές και μορφή παχύ υμένα, λεγόμενο

απονεύρωση για τους κοιλιακούς και άλλους παχύς μύες.5. Οι προσφύσεις των τενόντων στα οστά είνια μία πραγματικά δυναμική μηχανική

κατασκευή με δυνατότητα να διατηρούν τη δομή τους στις υψηλές επιβαρύνσεις.6. Οι σύνδεσμοι και οι τένοντες παρουσιάζουν τις καταφύσεις την ίδια εξέλιξη μεταφοράς

από ινοχόνδριο - υδάτινο, ινοχόνριο - οστείνο, πέταλο - με απόσχιση στο υποχόνδριο οστό.

7. Οι σύνδεσμοι τροφοδοτούνται με αίμα από τα πλέγματα των αιμοφόρων αρτηριακών αγγείων και αφοδιάζουν τον αρθρικό υμένα και όλον τον συνδετικό ιστό.

Τραυματισμοί συνδέσμων: Με την μορφή υπερβολικής διάτασης, με την μορφή μερικής ρήξης και με την μορφή ολικής ρήξης ή πλήρους διατομής.ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ 1 ου ΒΑΘΜΟΥ: Εκδηλώνεται πόνος που στην αρχή είναι ήπιος και όσο περνά ο χρόνος και η άρθρωση κινείται, τόσο γίνεται πιο επώδυνος. Οίδημα που προκαλείται από τα αιματώματα, μικρός περιορισμός κίνησης, δεν μειώνεται η δύναμη του συνδέσμου και η λειτουργικότητα του.ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ 2 ου ΒΑΘΜΟΥ: Τα συμπτώματα είναι πιό έντονα. Παρουσιάζεται ανικανότητα στη συστολή μυών που βρίσκονται περιαρθρικά λόγω του σπασμού, μείωση λειτουργικής ικανότητας του μέλους, τοπική ευαισθησία και πιθανόν κλείδωμα της άρθρωσης.ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ 3 ου ΒΑΘΜΟΥ: Αφόρητος πόνος, αυτόματο οίδημα και αιμάτωμα, απουσία κίνησης και λειτουργίας του μέλους, παράδοξη κινητικότητα, απώλεια λειτουργικών ικανοτήτων, αίμαρθρο.Πρώτες Βοήθειες: παγοθεραπεία, ανάρροπος θεση, επίδεση ακινξητοποίηση. Εξάρθρημα.

Τέλεια ή μόνιμη παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών μίας άρθρωσης. Όταν η παρεκτόπιση είναι μερική και μόνιμη ονομάζεται υπεξάρθρημα. Είναι μία εξαιρετικά επώδυνη κάκωση που συνοδεύεται από έντονο οίδημα. Α εξάρθρωση πολύ συχνά προκαλεί τραυματισμό των αγγείων ή των νεύρων της περιοχής ή συνδυάζεται με κάταγμα.Οι εξαρθρώσεις επίσης διαιρούνται ανάλογα εάν είναι:

1. Συγγενής π.χ. από την γέννηση.2. Επίκτητες που συμβαίνουν κατά την διάρκεια της ζωής, ώς συνέπεια κάκωσης.

Συμπτώματα: Απότομος και οξύς πόνος, οίδημα και διόγκωση της αρθρικής περιοχής, εκτεταμένο αιμάτωμα λόγω ρήξης συνδέσμων και αρθρικού θύλακος, εμφάνιση αίμαρθρου και άδραρθρου, αλλοίωση της φυσιολογικής ανατομικής μορφής της άρθρωσης, κινήσεις μέλους με επώσυνο μη φυσιολογικό τρόπο, κατάργηση της αίσθησης.\Αίτια: Προκαλόυνται από την βία που δρα αμέσως ή εμμέσως στην περιοχή, η απότομη ενέργεια δυνα΄μεων που οδηγούν καταρχής σε διάστρεμμα αλλά λόγω της υποχώρησης των αρθρικών στοιχείων. η παρεκτόπιση συνεχίζεται και δεν επανέρχεται στην ανατομική σχέση που έιχαν πριν οι αρθρικές επιφάνειες.Πρώτες Βοήθειες: Η ανάταξη θέλει γνώσεις ειδικού ιατρού κια για το λόγο αυτό δεν πρέπει να δοκιμάζουμε να τα ανατάσσουμε. Παυσίπονα για την ανακούφιση του πόνου μπορεί να χορηγηθούν κατά την μεταφορά του στο Νοσοκομείο. Παγοθεραπεία για τον περιορισμό του οιδήματος και του αιματώματος και μία πρόχειρη επίδεση προκειμένου να τον μεταφέρουμε στο Νοσοκομείο. Απαγορεύεται η ανάταξη από μη ειδικό.Κατάγματα Άνω και Κάτω Άκρων.Κάταγμα ονομάχεται κάθε λύση της συνέχειας του οστού.Είδη καταγμάτων:1) Κλείστά κατάγματα, όπου δεν υπάρχει ανοιχτό τραύμα και διακρίνονται σε:

• Ατελή ή ρωγμώδη• Απλά• Συντριπτικά

2) Ανοιχτά κατάγματα ή επιπλεγμένα, όταν το σπασμένο άκρο του οστού διαπερνά την επιφάνεια του δέρματος.Συμπτώματα: Πόνος πολύ δυνατός. Οίδημα και εκχύμωση (πρήζεται κια μαυρίζει). Παραμόρφωση. Αδυναμία κίνησης και παράδοξη κίνηση.Πρώτες Βοήθειες: Πλήρης ακινησία του μέλους και μεταφορά στο Νοσοκομείο. Κατάγματα στη Σπονδυλική Στήλη.Ατυχήματα στα οποία συνήθως παρατηρούνται κακώσεις στην σπονδυλικής στήλης, είναι η πτώση από ύψος με το κεφάλι ή τους γλοτούς, χτυπήματα σε καταδύσεις, τροχαία κ.α.Πρώτες Βοήθειες σε κατάγματα κρανίου και σπονδυλικής στήλης:Αυστηρή ακινησία. Διατηρείστετο θύμα ζεστό. Καλέστε ασθενοφόρο. Η μεταφορά πρέπει να γίνει σε επίπεδο και σκληρό φορείο. Τραυματισμοί στον Αυχένα και στην Σπονδυλική Στήλη.Η σπονδυλική στήλη αποτελεί τον κεντρικό στηρικτικό άξονα του σώματος, για αυτό και οι τραυματισμοί της θεωρούνται από τους πιό σοβαρούς. Η συχνότερη αιτία είνια τα τροχαία ατυχήματα, ή σοβαρές πτώσεις από ύψος ή από σταθερό σημείο. Τα συμπτώματα από έναν

τραυματισμό στην σπονδυλική στήλη και τον αυχένα ποικίλλουν ανάλογα με αυτό που τη προκάλεσε. Μπορεί να υπάρχει συμπίεση ή εξάρθρωση των σπονδύλων, κάταγμα και ακόμα χειρότερα σύνθλιψη του νωτιαίου μυελού. Σε τέτοιους τραυματισμούς ο σωστός τρόπος παροχής των πρώτων βοηθειών έχει πολύ μεγάλη σημασία και αυτό γιατί οι λανθασμένες ενέργειες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα ή και θάνατο. Πολλά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης δεν προκαλούν τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Άν έχουν τραυματιστοί μόνο τα οστά της σπονδυλικής στήλης, συνήθως θεραπεύονται εντελώς. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε είνια να επικεντρώσετε τις προσπάθειες σας στο να παραμείνει ο τραυματίας σε απόλυτη ακινησία και παράλληλα άν έχει τις αισθήσεις του να συλλέξετε πληροφορίες; για τις συνθήκες τραυματισμού.Πιθανά Συμπτώματα:

• Πιθανή απώλεια των αισθήσεων.• Εξωτερικές κακώσεις της σπονδυλικής στήλης.• Εκδορές και μέλωπες.• Πόνος στον αυχένα ή στη ράχη.• Μυρμηγκιασμα ή μούδιασμα των άκρων.• Δυσκολία ή αδυναμία κινήσεων των άκρων.• Πιθανή πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Μην στρίψετε ή λυγίσετε τη ράχη, τον αυχένα ή το κεφάλι τοπυ θύματος. Άν δεν είστε σίγουροι ότι γνωρίζετε τι χρειάζετε να κάνετε και πως αρκεστείτε στο να ειδοποιήσετε το ασθενοφόρο και να μείνετε δίπλα στο θμύμα. Μην προσπαθήσετε να περιποιηθείτε τις πληγές του θύματος. Αυτό που προέχει είναι να μείνει ακίνητος.ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Αυχενικό Κολάρο.Άν ο τραυματίας έχει χάσει τις αισθήσεις του, ενεργήστε παίρνωντας ώς δεδομένο ότι έχει κάταγμα στον αυχένα ή στην σπονδυλική στήλη. Αυτό σημαίνει ότι τον ακινητοποιείται ακριβώς εκέι όπου βρίσκεται και καλείται ασθενοφόρο. Αν ο τραυματίας έχει τις αισθήσεις του, μην τον αφήνετε να κινηθεί. Ρωτήστε τον αν αισθάνεται πόνο και ζητήστε άν μπορεί να σας υποδείξιει το σημείο όπου πονάει.Ζητήστε του να κινήσει ήρεμα τα χέρια του και τα πόδια του και στη συνέχεια να σφίξει το χέρι του. Το ίδιο ζητήστε του και για τα δάχτυλα του ποδιού, άν μπορεί να τα κινήσει. Στην περίπτωση που δεν μπορεί, υπάρχει πιθανότητα να έχει τραυματιστεί ο νωτιαίος μυελός, για το λόγο αυτό δεν πρέπει να ανασηκώσει τον αυχένα του να επιχειρήσει να ανασηκωθεί.Πρώτες Βοήθειες: Ακινητοποιήστε τον τραυματία ακριβώς εκεί όπου βρίσκεται, τοποθετήστε αυχενικό κολάρο, έαν δεν υπάρχει σταθεροποιήστε το κεφάλι του τοποθετώντας αριστερά και δεξιά τυ πετσέτες, γεμάτες τσάντες, κουβέρτες, διπλωμένα ρούχα ή εφημερίδες τυλιγμένες σε ρολό. Ακινητοποιήστε τα χέρια και τον κορμό. Άν η στάση του το επιτρέπει ενώστε τα πόδια του και ακινητοποιήστε τα. Όσο θα περιμένετε το ασθενοφόρο, σκεπάστε τον τραυματία με μία κουβέρτα για να διατηρήσει την θερμοκρασία του και για να προλάβετε πιθανό σόκ.Τραυματισμοί στο κεφάλι.Ένα τραύμα στο κεφάλι μπορεί να μην προκαλέσει τίποτα το σοβαρότερο από ένα αιμάτωμα κάτω από το δέρμα αλλά μπορεί και να γίνει αιτία σοβαρής εγκεφαλικής βλάβης ή να οδηγήσει στο θάνατο. Γι' αυτόν το λόγο κανένα τραύμα στο κεφάλι όσο μικρό και αν είναι δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται επιπόλαια. Το σοβαρότερο επακόλουθο ενός χτυπήματος στο κεφάλι είναι η

κάκωση του εγκεφάλου. Τα συμπτώματα μιας τέτοιας κάκωσης είναι ποικόλα και δυστυχώς δεν εκδηλώνονται όλα άμεσα.Πιθανά συμπτώματα.

• Απώλεια αισθήσεων, υπνηλία• Αδυναμία προσανατολθσμού.• Βαθούλωμα στο κρανίο.• Αιμορραγία ή ροή διάφανου υγρού από το στόμα, τη μύτη, τα αυτιά.• Διαφορά μεγέθους στις κόρες των ματιών.• Αιμάτωμα στα βλέφαρα.• Παράλυση της μίας πλευράς του σώματος και του κεφαλιού.• Θολή όραση ή απώλεια της όρασης.• Σπασμοί, τάση για εμετό. δυσκολία άρθρωσης, κενό μνήμης, πονοκέφαλος.

Οι πρώτες ένεργειες.Άν ο τραυματίας δεν παρουσιάζει κανένα ανησυχητικό σύμπτωμα και το μόνο που μπορείτε να διακρίνετε είναι ένα επιφανειακό μικρό τραύμα τότε περιορισθείτε στην περιποιήση του. Μην ξεχνάτε όμως ότι χρειάζεται να παρακολουθήσετε την κατάσταση του ατόμου για τις επόμενες 48 ώρες. Ένα χτύπημα στο κεφάλι μπορεί να προκαλέσει διάσειση η οποία δεν εκδηλώνεται πάντα με άμεσα συμπτώματα. Αν ο τραυματίας είναι αναίσθητος ή παρουσιάζει κάποια από τα προαναφερθέντα συμπτώματα χρειάζεται άμεσα μεταφορά στο Νοσοκομείο. Μέχρι την άφιξη του ασθενοφόρου μπορείτε να περιποιηθείτε εξωτερικά το τραύμα και να το καλύψετε με μία γάζα. Για να βοηθήσετε τον ιατρό που θα περιποιηθεί τον τραυματία φροντίστε να σημειώσετε την ώρα του τραυματισμού τι ώρα έχασε τις αισθήσεις του και την ώρα που τις ξαναβρήκε.Αν υπάρχει ροή αίματος ή υγρά από το αυτί, τη μύτη ή το στόμα μην προσπαθήσετε να τα σταματήσετε. Μπορείτε μόνο να χρησιμοποιήσετε μια αποστειρωμένη γάζα για να απορροφά το αίμα ή το υγρό.Άμεση μεταφορά στο Νοσοκομείο άν ο σφυγμός του τραυματία είναι γρήγορος και αδύναμος πρέπει να εξεταστεί όσο το συνατό γρηγορότερα από νευροχειρουργό.Πρώτες Βοήθειες.

• Άν έχει χάσει τις αισθήσεις του.Προσπαθήστε να τον συνεφέρεται ανασηκώνοντας και στερεώνοντας τα πόδια του λιγο πιο ψηλά από το υπόλοιπο σώμα χαλαρώνοντας τα ρούχα του, κάνοντας αέρα και μιλώντας του ήρεμα. Άν υπάρχει αιμορραγία προσπαθήστε να τη σταματήσετε ασκώντας πίεση στο σημείο που αιμορραγεί. Καλύψτε το τραύμα με μία αποστειρωμένη γάζα την οποία στη συνέχεια θα τυλίξετε γύρω από το κεφάλι και θα την στερεώσετε ελαφρά για να μην πιέζει το κρανίο. Σκεπάστε τον τραυματία για να αισθάνεται ζεστός.

• Άν δεν έχει χάσει τις αισθήσεις του.Βάλτε τον να ξαπλώσει στηρίζοντας τους ώμους και το κεφάλι του με ένα μαξιλάρι. Άν έχει τάση για εμετό γυρίστε τον στο πλάι. Άν από το αυτί του βγαίνει διάφανο υγρό σκεπάστε το με ένα επίδεσμο, χωρίς να το, πιέζετε και καλέστε ιατρική βοήθεια. Άν υπάρχει αιμορραγία προσπαθ΄γστε να τη σταματήστε και καλύψτε το τραύμα με μία αποστειρωμένη γάζα την οποία στη συνέχεια θα στερεώσετε ελαφρά στο κεφάλι. Άν υπάρχει πρήξιμο στο τραύμα βάλτε λίγο πάγο τον οποίο θα έχετε τυλίξει σε μία πετσέτα ή ένα κομμάτι ύφασμα. Διατηρήστε τον ταυματία ζεστό.

ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΧΕΝΑ Η ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ, ΜΗ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΤΕ ΤΟΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΜΟΝΟ ΝΑ ΤΟΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΜΕ ΚΟΛΑΡΟ. ΣΟΚΑιμοραγικό - Καρδιογενές - Σηπτικό - Υπογκαιμικό - Αναφυλακτικό.Σόκ ονομάζεται: η ξαφνική και σοβαρή πτώση της αρτηριακής πίεσης του αίματος. Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα του αίματος που στέλνει η καρδιά προς το, υπόλοιπο σώμα μειώνεται σε κρίσιμο βαθμό, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος και άλλα ζωτικά όργανα να μην αιματώνονται σωστά. Το σοκ μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία μόνο όταν τεθεί υπό έλεγχο η αιτία που το προκάλεσε ( τραυματισμός, δηλητηρίαση,αιμορραγία ). Είναι σημαντικό να διαγνώσουμε και να νατιμετωπίσουμε το σοκ, για να μην σημειωθούν καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές. Στο αρχικό στάδιο του σοκ, το αίμα σταματά να πηγαινεί στην περιφέρεια του σώματος, γι' αυτό παγώνουν και μελανιάζουν τα χέρια και τα πόδια. Στο δεύτερο στάδιο μειώνεται η αιμάτωση όλων των οργάνων του σώαμτος, που έχει ώς αποτέλεσμα την εμφάνιση διαταραχών στην λειτουργία τους. Όταν το σοκ δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, οδηγεί σε πολλαπλή οργανική ανεπάρκεια και μετά σε θάνατο.Τα ευγενή όργανα που υφίστανται τις μεγαλυτέρες διαταραχές στο σοκ είναι οι πνεύμονες, οι ωεφροί, η καρδιά, το συκώτι και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η άμεση και αωστή αντιμετώπιση του σοκ είναι καθοριστικός παράγοντας για να επανέλθει όσο το δυνατόν ταχύτερα η αιμάτωση του σώματος και να ποκατασταθεί η λειτουργία των οργάνων αυτών. Άν το σοκ είναι αποτέλεσμα ατυχήματος, υποθέστε ότι υπάρχουν τραύματα στη ράχη και στον αυχένα.Πιθανά Συμπτώματα: Ωχρό και παγωμένο αίμα, ανησυχία και φόβος, σύγχυση, δύσπνοια, γρήγορος αλλά αδύναμος σφυγμός, χαμηλή αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, ναυτία ή εμετός.ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟ ΣΥΠΤΙΚΟ ΣΟΚ: Ελαφρά μειωμένη πίεση, σφυγμός δυνατός που ψηλαφίζεται στις άκρες των δαχτύλων, ζεστό δέρμα στα χέρια και στα πόδια.ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΟΓΕΝΕΣ ΣΟΚ: Διάταση των φλεβών του τραχήλου, μελανό χρώμα στο δέρμα του τραχήλου του θώρακα και των άκρων.Πότε υπάρχει κίνδυνος σοκ:

1. Σε εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία από τραυματισμό ή κακώσεις (αιμορραγικό σοκ).

2. Σε εγκαύματα, έντονους εμετούς κια διάρροιες (σοκ από έλλειψη όγκου νερού).3. Σε καρδιολογικά προβλήματα, όπως έμφραγμα, εμβολή, μυοκαρδίτιδα ανεπάρκεια

(καρδιογενές σοκ).4. Σε μικροβιακές λοιμώξεις (σηπτικό σοκ).5. Σε αλλεργίες (αλλεργικό ή αναφυλακτικό σοκ).

Οι Πρώτες Ενέργειες: Δράστε γρήγορα, αλλά με ψυχραιμία. Στην περίπτωση του σοκ, η ταχύτητα στην αντιμετώπιση του είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Καθησυχάστε το θύμα και βοηθήστε το να χαλαρώσει. Μην το μετακινήσετε καθόλου, παρά μόνο άν κινδυνεύει η ζωή του από άλλη αιτία στο σημείο που βρίσκεται (έκρηξη, πυρκαγιά). Καλέστε ασθενοφόρο επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μεταφορά ατόμου που έχει υποστεί σοκ.Πρώτες Βοήθειες: Χωρίς να μετακινήσετε το θύμα βελτιώτε τη στάση του για να νιώσει πιό άνετα. Χαλαρώστε τα ρούχα του για να μην τον σφίγγουν, ιδιαίτερα στο λαιμό και στην κοιλιά. Άν είστε βέβαιος ότι δεν υπάρχουν κακώσεις στο κεφάλι, στη σπονδυλική στήλη, το θώρακα ή

κατάγματα στα πόδια, ανασηκώστε και στερεώστε τα πόδια του με ένα μαξιλάρι ή ένα τυλιγμένο ρούχο 20 - 30 εκατοστά πιο ψηλά από το υπόλοιπο σώμα. Ελέγξτε την αναπνοή του και τον σφυγμό του. Σκεπάστε το θύμα με κάτι ελαφρύ, δεν πρέπει να κρυώνει αλλά και ούτε να ζεσταίνεται πολύ.Άν δεν υπάρχει τραυματισμός στο κεφάλι, την σπονδυλική στήλη ή τον αυχένα γυρίστε το κεφάλι του στο πλάι, αν κανει εμετό ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να πνιγεί. Περιποιηθείτε τυχόν εξωτεριά τραύματα (αιμορραγίες, εγκαύματα). Όσο περιμενετε το ασθενοφόρο ενθαρρύνετε το θύμα και προσπαθήστε να μετριάσετε το φόβο του. Άν έχει τις αισθήσεις τουμπορείτε να του δώσετε να πιεί νερό. Μην του δώσετε να φάει κάτι, διότι υπάρχει πιθανότητα να χρειάζεται να χειρουργηθεί.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο Δηλητηριάσεις

Γενικά.Δηλητήριο είναι κάθε ουσία που μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό με οποιοδήποτε τρόπο και σε τέτοια ποσότητα ώστε να προκαλέσει βλάβη της υγείας ή και θάνατο.Η βαρύτητα μιας δηλητηριασης εξαρτάται από:

1. Την ποσότητα του σηλητηριου.2. Το είδος και την τοξικότητα του δηλητηρίου ( π.χ. διεγερτικά - κατασταλτικά ).3. Το χρόνο που παραμένει η ουσία στον οργανισμό.4. Το άδειο ή το γεμάτο στομάχι.5. Τον εθισμό στην τοξική ουσία.

• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ.

Ανακαλύπτουμε την ουία και καλούμε το ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΣ και ενεργούμε σύμφωνα με τις οδηγίες του.Α) Απορροφώμενα Δηλητήρια.Πρώτες Βοήθειες:

1. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και πάρτε πληροφορίες από τον ίδιο τον πάσχοντα ή τους παραβρισκόμενους, για το είδος του δηλητηρίου, την ποσότητα, το χρόνο που πέρασε από τη στιγμή της λήψης του.

2. Καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων στο τηλ: 210 - 7793777.3. Ενεργήστε σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου.

Β) Καυστικά Δηλητήρια.Πρώτες Βοήθειες:

1. Καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων στο τη.: 210 - 7793777.2. Απαγορεύεται αυστηρά η πρόκληση εμετού.Αραιώστε την καυστική ουσία, δίνοντας

κρύο νερό ή γάλα γουλιά - γουλιά.3. Φροντίστε για την γρήγορη μεταφορά του στο Νοσοκομείο.

Η πρόκληση εμετού απαγορεύεται:1. Σε ασθενείς που βρίσκονται σε κώμα.2. Σε ασθενείς που εμφανίζουν σπασμούς.

3. Σε εγκυμονούσες.4. Σε λήψη διαβρωτικών ουσιών (π.χ. καυστικά).• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ.

Ιδιαίτερα επικίνδυνη και πιο συχνή είναι η δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα (CO) που παράγεται από ατελή καύση του άνθρακα.Πρώτες Βοήθειες:

1. Καλύψτε τη μύτη και το στόμα πριν εκτεθείτε στον κίνδυνο ( για απομάκρυνση του θύματος από το χώρο ) αφού προηγουμένως ενημερώσετε κάποιον.

2. Άνοιξτε διάπλατα τα παράθυρα.3. Κλείστε το σημείο διαρροής, εφόσον μπορείτε. Μην χρησιμοποιήστε αναπτήρα ή σπίρτα

διότι υπάρχει κίνδυνος έκρηξης.4. Μεταφέρετε τον πάσχοντα το γρηγηρότερο δυνατό σε καθαρό αέρα.5. Ελέγξτε τα ζωτικά σημεία του πάσχοντα και άν δεν έχει σφυγμό και αναπνοή εφαρμόστε

ΚΑΡΠΑ και δώστε οξυγόνο.6. Φροντίστε για την άμεση μεταφορά του πάσχοντα σε Νοσοκομείο, για την υποστήριξη

των ζωτικών λειτουργιών και χορήγηση Ο2.• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑ ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΡΜΑ.

Υπάρχουν αρκετά δηλητήρια (όπως εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, τρωκτικοκτόνα κ.α.) που έχουν την ικανότητα να διαπερνούν τον φραγμό του δέρματος και απορροφώμενα να προκαλούν στον οργανισμό δηλητηρίαση. Κάποιες δηητηριάσεις είναι πολύ σοβαρές και χρήζουν άμεσης μεταφοράς σε νοσοκομείο.Πρώτες Βοήθειες.

1. Αφαιρέστε τα ρούχα που έχουν ποτιστεί με το φάρμακο.2. Καθαρίστε πολύ καλά το δέρμα με τρεχούμενο νερό και σαπούνι.3. Φροντίστε για τη γρήγορη μεταφορά στο Νοσοκομείο.• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ.

Διακρίνεται στην οξεία δηλητηρίαση (μέθη) και στη χρόνια δηλητηρίαση, όπου πλέον μιλάμε για αλκοολισμό.Πώτες Βοήθειες.

1. Προκαλέστε εμετό.2. Χορηγήστε γλυκά ροφήματα, όπως ζαχαρόνερο, πορτοκαλάδα κ.α.3. Διατηρήστε τον πάσχοντα ζεστό.4. Μεταφάρετε τον πάσχοντα γρηγορα στο Νοσοκομείο άν έχει χάσει τις αισθήσεις του,

αφού τον τοποθετήσετε σε θέση ανάνηψης.• ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ.

Τροφική δηλητηρίαση μπορεί να προκληθεί είτε από τροφές που είναι δηλητηριώσεις από τη φύση τους, είτε από τροφές που έχουν υποστεί αλλοίωση από την κακή συντήρηση και την ανάπτυξη μικροβίων σ' αυτές.Πρώτες Βοήθειες.

1. Προκαλέστε εμετό αν η τροφή έχει καταναλωθεί στο χρονικό διάστημα των 3 τελευταίων ωρών.

2. Γαστροπροστασία ορό και αντιδιαρροικά.3. Αντιμετωπίστε τη διάρροια με τροφές όπως ρύζι, φρυγανιά, βρασμένη πατάτα, βρασμένο

καρότο, κομπόστα μήλο και μπανάνα.

4. Αντιμετωπίστε την αφυδάτωση με έτοιμα φαρμακευτικά σκευάσματα ή χορηγήστε άφθνονα υγρά, αναψυκτικά τύπου cola ( χωρίς άνθρακα) γουλιά γουλιά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο

Επιληψία - Παιδικού πυρετικοί σπασμοί.

• ΕΠΙΛΗΨΙΑ Η επιληψία είναι διαταραχή της φυσιολογικής ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου.Πρώτες Βοήθειες.

1. Τη στιγμή που ο πάσχων πέφτει, προσπαθήστε να τον στηρίξετε, κάνοντας την πτώση ελαφρότερη και ξαπλώστε τον προσεκτικά.

2. Απομακρύνετε τυχόν αντικείμενα γύρω απο αυτόν.3. Χαλαρώστε τα ρούχα του γύρω από τον λαιμό και βάλτε κάτι μαλακό κάτω από το

κεφάλι του για να μην τραυματισθεί.4. Ζητήστε από τους περίεργους παρευρισκόμενους να φύγουν με εξαίρεση συτούς που

θέλετε να σας βοηθήσουν.5. Όταν σταματήσουν οι σπασμοί, τοποθετείστε τον πασχοντα σε θέση ανάνηψης και

παραμείνετε κοντά του μέχρι να συνέλθει εντελώς.6. Όταν ο πάσχων συνέλθει τελείως συμβουλέψτε τον να ενημερώσει τον γιατρό του για

την τελευταία κρίση.7. Καλέστε ασθενοφόρο μόνο όταν ο πάσχων έχει περισσότερες από μία κρίσεις, άν έχει

χτυπήσει κατά τη διάρκεια της κρίσης ή άν για να ξαναβρεί τις αισθήσεις του περνούν περισσότερα από 10 - 15 λεπτά.

ΠΡΟΣΟΧΗ.- Μη τον μετακινήσετε παρά μόνο άν κινδυνεύει.- Μην προσπαθήσετε να τον ακινητοποιήσετε κατά τη διάρκεια των σπασμών.- Μη προσπαθήσετε να ανοίξετε το στόμα και μη βάζετε τίποτα μέσα σ' αυτό.- Προστατεύσετε τον από χτυπήματα, απομακρύνοντας επικίνδυνα αντικείμενα και πλησιάζοντας κάτι μαλακό ( μαξιλάρι, κουβέρτα ).- Μην επιχειρήσετε να επαναφέρετε τις αισθήσεις με χαστουκια και τραντάγματα, ο ασθενής θα επανέλθει μόνος του μετά το πέρας της κρίσης.- Μη δώσετε στον πασχόντα να πιεί μέχρι να επανέλθει πλήρως.

• ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ.Γενικά.Ο πυρετός είναι το πιο συχνό αίτιο εμφάνισης σπασμών στην παιδική ηλικία. Οι πυρετικοί σπασμοί είναι καλής πρόγνωσης και δεν αφήνουν νευρολογικά κατάλοιπα.Πρώτες Βοήθειες σε υψηλό πυρετό.

1. Αφαιρούμε τα ρούχα του παιδιού.2. Κάνουμε μπάνιο στο παιδί μέσα σε μπανιέρα με χλιαρό νερό που προοδευτικά το

ψυχραίνουμε.3. Το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά στο νερό.4. Χορηγούμε αντιπυρετικό (που έχει καθοτίσει ο παιδίατρος).5. Τοποθετούμε δροσερές κομπρέσες στο κεφάλι.

Κατά τη φάση των σπασμών.1. Καθαρίζουμε το χώρο γύρω από το παιδί για να μην χτυπήσει.2. Διατηρούμε ανοιχτές τις αεροφόρες οδούς.3. Καλούμε ιατρική βοήθεια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ο

Καρδιακές Παθήσεις.

• ΣΤΗΘΑΓΧΗ. Λόγω στενώσεως των στεφανιαίων αγγειών, η ποσότητα του αίματος δεν επαρκεί για την αιμάτωση τμήματος του μυοκαρδίου κυρίως όταν η καρδιά έχει αυξημένες ανάγκες όπως π.χ. στο τρέξιμο ή στο περπάτημα. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενής αισθάνεται ένα θωρακικό πόνο, κυρίως στην προσπάθεια, που ονομάζεται στηθάγχη.Πρώτες Βοήθειες.

1. Ακινησία.2. Ημικαθιστική θέση.3. Τονώστε το ηθικό του.4. Χαλαρώστε ρούχα που σφίγγουν (ζώνη, γραβάτα, στηθόδεσμο).5. Χορηγήστε υπογλώσσιο νιτρογλυκερίνης.6. Αν τα συμπτώματα επιμένουν φροντίστε για τη μεταφορά του πάσχοντα σε νοσοκομείο.• ΕΜΦΡΑΓΜΑ.

Έμφραγμα είναι η νέκρωση τμήματος του μυοκαρδίου μετά πό θρόμβωση, λόγω αρτηριοσκλήρυνσης.Συμπτώματα.

1. Έντονος συσφυκτικός απισθοστερονικός πόνος, με αντανακλάσεις.2. Ωχρότητα.3. Κρύοι ιδρώτες.4. Δύσπνοια.5. Κυάνωση.

Πρώτες Βοήθειες.Σκοπός μας είναι να μει΄ψσουμε το έργο της καρδιάας βάζοντας τον πάσχνοντα σε κατάλληλη αναπαυτική θέση. Γι' αυτό συνιστούμε:

1. Ακινησία.2. Ημικαθιστική Θέση.3. Χαλαρώστε τα ρούχα και ηρεμήστε τον πάσχοντα.4. Χορηγείστε αναλγητικό.5. Φροντίστε για την άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.6. Αν εξελιχθεί σε ανακοπή εφαρμόστε ΚΑΡΠΑ.• ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ.

Αιφνίδια παύση της λειτουργίας της καρδιάς που συμβαίνει σαν επιπλοκή κάποιων σοβαρών καρδιακών ή άλλων νοσημάτων. Οφείλεται στην απόφραξη κάποιου κλάδου των αρτηριών της καρδιάς, με επακόλουθο τη νέκρωση ενός τμήματος του καρδιακού μυός.

Ένας πόνος μπορεί να οφίλεται σε διάφορες αιτίες, η διάκριση των οποίων είναι πολύ δύσκολη. Ο πόνος που οφείλεται σε καρδιοαγγειακές διαταραχές ( καρδιακή προσβολή ) περιγράφεται σαν πίεση, σφίξιμο, πνίξιμο ή βάρος στη μέση του θώρακα και παρουσιάζεται συνήθως μετά από συναισθηματικό ή σωματικό στρες. Συνήθως αντανακλά στο λαιμό ή στα χέρια και μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εμετό ή εφίδρωση. Ο πλευρικός πόνος ο οποίος επιδεινώνεται με τις αναπνευστικές κινήσεις συνήθως οφείλεται σε αναπνευστικά ή μυοσκελετικά προβλήματα. Ο καυστικός πόνος με πορεία κατά μήκος του στέρνου υποδηλώνει διαταραχές του οισοφάγου.ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ.

1. Ξαφνικός πόνος στο στήθος που μοιάζει με σφίξιμο και εξαπλώνεται στο λαιμό, τα χέρια και τη ράχη.

2. Ίλιγγος ή ζάλη.3. Δύσπνοια.4. Μελανά χείλη.5. Γρήγορος και ακανόνιστος σφυγμός.6. Παγωμένα άκρα.

ΠΙΘΑΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ.1. Σοκ.2. Ναυτία και τάση για εμετό.3. Έντονη εφίδρωση.4. Απώλεια αισθήσεων.

Πρώτες Βοήθειες.- Καλέστε ασθενοφόρο ή φροντίστε για την άμεση μεταφορά του στο Νοσοκομείο.- Βάλτε τον ασθενή να καθίσει δίπλα σε ανοιχτό παράθυρο.- Αν ακολουθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή για στηθάγχη δώστε του τα φάρμακα.- Χαλαρώστε τα ρούχα του και αφαιρέστε οτιδήποτε σφίγγει το λαιμό του.- Όσο περιμένετε το ασθενοφόρο, προσπαθήστε να κρατάτε τον ασθενή ήρεμο.- Μην επιτρέπετε στον ασθενή να κάνει άσκοπες κινήσεις ή να περπατά. Πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ξεκούραστος.- ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΛΗΨΗ ΥΓΟΥ.- Τοποθετήστε τον πάσχοντα σε στερεό υπόστρωμα, σηκώστε τα πόδια του για να διευκολύνετε την κυκλοφορία του αίματος.- ΔΕΙΤΕ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΦΥΓΜΟΣ.- Ελέγχουμε την ύπαρξη του σφυγμού στο λαιμό, στην μεγάλη αρτηρία, στην καρωτίδα με τα δάχτυλα μας.- ΔΕΙΤΕ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΠΝΟΗ.- Ελέγχουμε την ύπαρξη της αναπνοής προσπαθώντας να αισθανθούμε την εκπνοή του πάσχοντα. Φέρτε το πρόσωπο σας κοντά στο στόαμ του θύματος, ακούστε και νιώστε την αναπνοή του. Κοιτάξτε άν κινείται το στήθος, ακούστε τους ήχους της αναπνοής, νιώστε την αναπνοή του στο μάγουλο σας.- ΕΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΦΥΓΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΟΗ ΑΡΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΝΗΨΗ ΑΜΕΣΩΣ ΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΦΥΓΜΟΣ.

• ΚΑΡΠΑ. 1. ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ.

Σηκώστε προσεκτικά το κεφάλι προς τα πίσω. Με αυτόνν τον τρόπο θα περνά εύκολα περισσότερος αέρας όταν κάνετε τεχνητές αναπνοές. Ταυτόχρονα βγάλτε τροφές και τεχνητές οδοντοστοιχίες (αν υπάρχουν).2. ΤΕΧΝΗΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ.Δώστε το φιλί της ζωής. Κλείστε τη μύτη του θύματος και φυσηξτε δυνατά αέρα μέσα στο στόμα.3. ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΜΑΛΑΞΕΙΣ.Αρχίστε τις καρδιακές μαλάξεις. Τοποθετήστε τον πάσχοντα σε σκληρή επιφάνεια (πάτωμα, δρόμος) και πιέστε απότομα και δυνατά στο στέρνο στη μέση του στήθους ρίχνοντας όλο το βάρος του σώματος σας.4. ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΜΕ ΡΥΘΜΟ 5/1.Συνεχίστε με ρυθμό 5 μαλάξεις μία τεχική αναπνοή. Μη διακόψτε παρά μόνο άν εμφανιστεί σφυγμός. Ελέγχετε μήπως επανήλθε ο σφυγμός διακόπτωντας τις μαλάξεις για ελάχιστο χρόνο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο Απόφραξη αεροφόρων οδών, διακοπή αναπνοής - Απώλεια σισθήσεων (λιποθυμία) -

Θερμοπληξία - Ηλίαση - Διάσειση.

• Απόφραξη αεροφόρων οδών. Απόφραξη αεροφόρων οδών σημαίνει γύρισμα της γλώσσας και η διακοπή της αναπνοής. Ένα από τα συχνότερα περιστατικά που συμβαίνουν σε ποδοσφαιρικούς αγώνες μετά πό κρούση στο έδαφος ή από χτύπημα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, αυτόματα κλείνει το στόμα φράζοντας τις αεροφόρους οδούς. Έχουμε 5 λεπτά προκειμένου να επαναφέρουμε τη γλώσσα στην αρχική της θέση κια να οξυγωνόσουμε τον εγκέφαλο.Πρώτες Βοήθειες.Πρέπει πρώτα από όλα να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες βοηθώντας και όχι δυσκολεύοντας τα πράγματα.- Πρώτα απομακρύνουμε τους περίεργους πάνω από τον τραυματία.- Τοποθετούμε την παλάμη μας στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (σβέρκο) κια σηκώνουμε τον αυχένα λίγο προς τα πάνω ώστε το κεφάλι να γύρει προς τα πίσω, αυτόματα ξεκλειδώνει το στόμα.- Έχοντας το στόμα ανοιχτό τοποθετούμε ένα σκληρό αντικείμενο κια επαναφέρουμε τη γλώσσα στην αρχική της θέση αποκαθιστώντας και την αναπνοή του τραυματία.- Στην συνέχεια τον τοποθετούμε σε πλάγια θέση και περιμένουμε να αποκατασταθεί πλήρως η αναπνευστική λειτοργία.Σε περιπτώσεις που έχουμε κάταγμα αυχεβικών σπονδύλων απαγορεύεται αυτός ο τρόπος ξεκλειδώματος του στόματος.- Μπορούμε απίσης πιέζοντας με τα δυο μας χέρια προς τα κάτω την κάτω γνάθο και με το κεφάλι προς τα πίσω σε ύπτια θέση του σώματος να ανοίξουμε πάλι το στόμα.

• Λιποθυμία. Λιποθυμία είναι η σύντομη απώλεια των αισθήσεων που οφείλεται σε προσωρινή μείωση της αιματικής ροής προς τον εγκέφαλο. Συνήθως, η ανάνηψη είναι γρήγορη και πλήρης.Συμπτώματα.Πρίν την λιποθυμία το άτομο αισθάνεται:- Ζάλη

- Βουητά στ' αυτιά- Ναυτία- Θολή όραση- Κρύους ιδρώτεςΚατά την λιποθυμία παρατηρείται:- Ωχρότητα προσώπου- Σφυγμός Βραδύς και αδύνατος- Επιπόλαιη αναπνοή- Χαμηλή αρτηριακή πίεσηΠρώτες Βοήθειες.

1. Ξαπλώστε και αωυψώστε τα πόδια, για να διευκ,ο,λύνεται την αιμάτωση του εγκεφάλου.2. Γυρίστε το καφέλι στο πλάι ( για την αποφυγή εισρόφησης ).3. Χαλαρώστε τα σφιχτά ρούχα ( ζώνη, γραβάτα, στηθόδεσμο κ.α. ).4. Αερίστε το χώρο και απομακρύνετε τους περίεργους.5. Ελέγξτε αναπνοή και σφυγμό.6. Όταν ξαναβρεί τις αισθήσεις του, δώστε του να πιει υγρά.7. Όταν συνέλθει ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να σηκωθεί για 15' περίπου.• Θερμοπληξία ( ηλίαση ).

Η θερμοπληξία γνωστή ώς ηλίαση συμβαίνει όταν πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατανικούνμ το σύστημα ελέγχου της θερμότητας του σώματος. Με την θερμοπληξία μπορεί να εμφανισθεί υψηλός πυρετός (42º) και μπορεί να προκληθεί εγκεφαλική βλάβη ακομά και θάνατος. Δεν δίνουμε στο θύμα θερμοπληξίας να πιει οινοπνευματώδη ή καφεινούχα ποτά ( τσάι, καφέ, σόδα). Χρείαζεται άμεσα ιατρικη βοήθεια.Συμπτώματα.- Δέρμα κόκκινο και ζεστό.- Έλλειψη ιδρώτα.- Θερμοκρασία σώματος 39º και πάνω.- Παραζάλη ή λιποθυμία.- Σπασμοί.Πρώτες Βοήθειες.- Μεταφέρουμε τον ασθενή σε δροσερό μέρος.- Ζητάμε ιατρική βοήθεια.- Δροσίζουμε τον ασθενή με άφθονο νερό με ένα πανί στο πρόσωπο όσο και στα άκρα.- Μετράμε θερμοκρασία κάθε δέκα λεπτά.- Κρατάμε τον ασθενή σε δροσερό μέρος.

• Εξάντληση από υψηλή θερμοκρασία. Η εξάντληση από υψηλή θερμοκρασία προκαλείται από απώλεια υγρών στη διάρκεια άφθνονης εφίδρωσης. Στην περίπτωση αυτή, ο οργανισμός στην προσπάθεια του να αναπληρώσει την απώλεια των υγρών, κατευθύνει υπερβολική ποσότητα αίματος στο δέρμα με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η κυκλοφορία του αίματος στα εσωτερικά όργανα.Συμπτώματα.- Δέρμα χλωμό και γλοιώδες.- Άφθονη εφίδρωση.

- Θερμοκρασία άνω των -37°- 39°.- Ναυτία και εμετός.- Ίλιγγος ή λιποθυμία.- Κόπωση και εξάντληση.- Πονοκέφαλος.- Κράμπες μυών.Πρώτες Βοήθειες.- Μεταφέρουμε τον ασθενή σε δροσερό μέρος.- Τον ξαπλώνουμε ανάσκελα με τα πόδια λίγο ψηλά στο ύψος της καρδιάς.- Χαλαρώνουμε τα ρούχα του και τον δροσίζουμε.- Διαλύουμε 1 κουταλιά του γλυκού αλάτι σε ένα λίτρο νερό και το δίνουμε στον ασθενή σιγά σιγά να το πιει. Μπορούμε να του δώσουμε και γκαζόζα.- Άν δεν βελτιώνεται η κατάσταση χρειάζεται αμέσως ιατρική βοήθεια.

• Διάσειση. Η διάσειση προκαλέιται μετά από τραυματισμό ή έντονο τράνταγμα στο κεφάλι.Συμπτώματα.- Πιθανή απώλεια της συνείδησης.- Επιπόλαια αναπνοή.- Ωχρότητα προσώπου.- Δέρμα κρύο κολλώδες.- Σφυγμός γρήγορος και αδύνατος.- Ζαλάδες - εμετός.- Αστάθεια βαδίσματος.- Παροδική αμνησία.- Υπνηλία.Πρώτες Βοήθειες.- Ακινητοποιήστε τον πάσχοντα.- Διατηρήστε ανοιχτές τις αεροφότους οδούς,- Ελέγχετε κάθε 10 λεπτά την αναπνοή και το σφυγμό για το βαθμό ανταπόκρισης του πάσχοντα.- Φροντίστε για τη μεταφορά του στο νοσοκομείο αν δεν ανταποκρίνεται και εμφανίζει υπνηλία, σύγχυση, εμετό.- Παρακολουθείστε τον πάσχοντα τουλάχιστον για 48 ώρες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΞΕΝΑ ΣΩΜΑΤΑ

Ξένα Σώματα.Ο όρος "ξένο σώμα" χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιοδήποτε υλικό που μπαίνει μέσα στο σώμα, είτε μετά από τραυματισμό και λύση της συνέχειας του δέρματος, είτε μέσω ενός φυσικού ανοίγματος του σώματος (αυτί, μύτη ή στόμα).

• Ξένα σώματα στους ιστούς (κόκκοι άμμου, καρφί, γυαλί, μέταλλο, ξύλο). Μικρά ξένα σώματα χαλαρά μέσα στο δέρμα ή αμέσως κάτω από αυτό μπορούν να αφιαρεθούν με τη βοήθεια μιας αποστειρωμένης βελόνας ή μιας λαβίδας.

Αντίθετα ξένα σώματα σφηνωμένα βαθιά μέσα στο τραύμα δεν επιτρέπεται να αφαιρούνται, γιατί η μετακίνηση τους μπορεί να προξαλέσει μεγάλη αιμορραγία και σοβαρές κακώσεις των ιστών (το ξένο σώμα ενεργεί σαν βύσμα που εμποδίζει την απώλεια του αίματος).Πρώτες Βοήθειες.Στα σφηνωμένα βαθιά στους ιστούς ξένα σώματα:

1. Απαγορεύεται η εφαρμογή πίεσης πάνω στα σφηνωμένα ξένα σώματα.2. Τα σφηνωμένα ξένα σώματα ακινητοποιούνται με πολλές γάζες και επιδένονται στη θέση

που βρίσκονται για να αφιρεθούν αργότερα από το γιατρό.• Ξένα σώματα στο μάτι.

Γενικές αρχές.- Μην αφαιρείται κολλημένα αντικείμενα στο μάτι.- Μην επιτρέψετε στο θύμα να τρίψει ή να πιέσει το μάτι του.- Μη δοκιμάσετε να αφαιρέσετε τους φακούς επαφής.- Πλύση με φυσιολογικό ορό και καλύπτουμε το μάτι με γάζα.Συμπτώματα.Ενδείξεις που πείθουν ότι υπάρχει ξένο σώμα στο μάτι είναι:- Πόνος ή τσούξιμο με το ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων.- Κοκκίνισμα η εμφάνιση αιματόχρωμης κηλίδας.- Δακρύρροια και ελάττωση της όρασης.- Ευαισθησία στο φώς.Εάν πρόκειται για καυστική ουσία η πρώτη βοήθεια είναι:

1. Πλύνετε το μάτι με άφθονο νερό για 10', γέρνωντας το κεφάλι πλαί στο πάσχον μάτι, μέχρι να αππομακτυνθεί η καυστική ουσία.

2. Καλύψτε και τα δύο μάτια με αποστειρωμένα ή καθαρά πανιά.3. Ζητήστε Ιατρική Βοήθεια.

Εάν πρόκειται για ξένα σώμα που δεν είναι κολλημένο και μετακινείται τότε:1. Ανοίξτε καλά τα βλέφαρα και άν το εντοπίσετε στο κάτω βλέφαρο με την άκρη ενός

καθαρού μαντηλιού το βγάζετε, ή ρίξτε και πάλι νερό.2. Εάν έχει εντοπιστεί το ξένο σώμα στο επάνω ή κάτω βλέφαρο τότε αναδιπλώστε το

βλέφαρο πάνω σε σπιρτόξυλο ή σε μπατονέτα και πλύνετε με φυσιολογικό ορό.3. Εάν δεν μπορέσετε να αφαιρέσετε το ξένο σώμα, σκεπάστε το μάτι που πάσχει με ένα

οφθαλμικό τολύπιο ή γάζα και ζητήστε τη βοήθεια γιατρού.4. Εάν το ξένο σώμα βρίσκεται στην ίριδα ή έχει σφηνωθεί ή κολλήσει στο βολβό μην

επιχειρήσετε να το βγάλετε. Σκεπάστε και τα δύο μάτια και φροντίστε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο.

• Ξένα σώματα στη μύτη. Παρατηρούνται συνήθως στα πολύ μικρά παιδιά.Συμπτώματα.- Ο πασχών συδκολεύεται να αναπνεύσει από τη μύτη, η οποία μερικές φορές φαίνεται πρησμένη.- Από το ένα ή και από τα δύο ρουθούνια τρέχει έκκριμα ( συχνά με πρόσμιξη αίματος ).Πρώτες Βοήθειες.

1. Διατηρείτε τον πάσχοντα ήρεμο και συμβουλεύεστε τον να αναπνέει με το στόμα.

2. Τα μαλακά αντικείμενα με το φτέρνισμα ή το φύσημα της μύτης απομακρύνονται.3. Για αυτό ερεθίζουμε το βλεννογόνο με ένα κομμάτι βαμβακιού ή πλησιάζοντας πιπέρι

κοντά στη μύτη στα μικρά παιδιά.Μην προσπαθείτε να αφαιρέσετε το ξένο σώμα με άλλο τρόπο π.χ. σκαλίζοντας τη μύτη.Φροντίστε για τη μεταφορά σε γιατρό Ω.Ρ.Λ.

• Ξένα σώματα στο αυτί. Συμπτώματα.- Ο πάσχων παραπονιέται για πόνο στο αυτί.- Άν έχει εισχωρήσει έντομο, ο πάσχων μπορεί να αισθάνεται τις κινήσεις του (βουητά), να έχει πονοκέφαλο.- Η ακοή του ελαττώνεται από την πλευρά που πάσχει.Πρώτες Βοήθειες.

1. Ενθαρρύνετε τον πάσχοντα.2. Αν υπάρχει υποψία ξένου σώματος μην επιχειρήσετε να το αφαιρέσετε (προσοχή σε

σπόρους που φουσκώνουν).3. Αν πρόκειται για έντομο, ρίξτε με μία σύριγγα χλιαρό φυσιολογικό ορό στο αυτί ή λίγο

λάδι για να το παρασύρρι έξω.4. Φροντίστε για τη μεταφορά του σε Ω.Ρ.Λ.• Κατάποση ξένων σωμάτων.

Συνήθως συμβαίνει στα μικρά παιδιά. Επικίνδυνα είναι τα αιχμηρά ξένα σώματα π.χ. καρφίτσες, καρφιά που μπορούν να τραυματίσουν το έντερο.Πρώτες Βοήθειες.

1. Ενθαρρύνετε τον πάσχοντα.2. Φροντίστε για τη γρήγορη μεταφορά του στο νοσοκομείο.3. Μη δίνετε τίποτα από το στόμα.• Ξένο σώμα στο λάρυγγα - πνιγμονή.

Οξεία απόφραξη των αεροφόρων οδών σε ενήλικες συνήθως συμβαίνει κατά τη διάρκεια κάποιου γεύματος. Σε ένα παιδί μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια του φαγητού ή στο παιχνίδι ( να εισροφήσει κάποιο μικρό νατικείμενο με το οποίο πάιζει).Όταν το θύμα έχει χάσει τις αισθήσεις του.Άν το θύμα μπορεί να αναπνεύσει και να βήξει δυνατά, τοτε υπάρχει μερική μόνο απόφραξη. Ο βήχας είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο από οποιαδήποτε άλλη βοήθεια, γι' αυτό και παροτρύνουμε το θύμα να βήχει συνεχώς μέχρι να βγεί το ξένο σώμα.Άν δεν μπορεί να μιλήσει ή να βήξει, πιάνει το λαιμό του, γίνεται κυανωτικός και καταβάλλει τρομερές προσπάθειες για να αναπνεύσει, τότε δώστε πέντε χτυπήματα ανάμεσα στις ωμοπλάτες του θύματος με τη βάση της παλάμης σας, γέρνοντας το μπροστά.Άν δε βγεί, σταθείτε πίσω από το θύμα και εφαρμόστε πέντε κοιλιακές πιέσεις - ωθήσεις μεταξύ στέρνου και κοιλιάς ( χειρισμός Heimlich ) κάνοντας γροθιά τα χέρια σας. Το ξένο σώμα μ' αυτόν τον τρόπο πετάγεται προς τα έξω. Η μέθοδος αυτή έχει πολύ καλά αποτελέσματα.Αν δεν έχετε επιτυχία με την πρώτη φορά επαναλάβετε τον κύκλο.Αν είστε μόνοι σας και πνιγείτε μπορείτε να εφαρμόσετε το χειρισμό Heimlich στον εαυτό σας στηρίζοντας το κάτω μέρος του στέρνου σας στην πλάτη μιας καρέκλας ή σε άλλο αντικείμενο και να επιτύχετε τις ωθήσεις, όπως θα σας τις έδινε κάποιος άλλος με την γροθιά του.

• Αφαίρεση ξένου σώματος σε παιδιά από 1 - 8 χρονών.

- Ενθαρρύνετε το παιδί ν αβήξει για να βγεί το ξένο σώμα.- Άν δεν βγεί σκύψτε το παιδί και δώστε πέντε χτυπήματα ανάμεσα στις ωμοπλάτες όπως ακριβώς στον ενήλικα.- Άν δεν αποδώσει, εφαρμόστε πέντε στερνικές ωθήσεις. Οι παλάμες τοποθετούνται με τον ίδιο τρόπο όπως στις κοιλιακές ωθήσεις των ενηλίκων, μόμο που εδώ είναι τοποθετημένες στο στέρνο και η πίεση είναι κάθετη.- Αν και αυτό αποτύχει, κάντε πέντε κοιλιακές ωθήσεις (Heimlich) όπως στον ενήλικα.- Συνεχίστε με κύκλους πέντε χτυπημάτων στην πλάτη, πέντε στερνικών ωθήσεων, πέντε κοιλιακών ωθήσεων μέχρι να βγεί το ξένο σώμα ή να χάσει τις αισθήσεις του το παιδί.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ο ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΑΝΗΨΗ.

• Βασική "Καρδιοονευμονικής Ανάνηψης" (ΚΑΡ.Π.Α.)

Ο συνδυασμός στερνικών συμπιέσεων και τεχνητής αναπνοής (αναίσθητο) είναι γνωστός ώς "καρσιοπνευμονική ανάνηψη" (ΚΑΡ.Π.Α.).

• Πότε αφαρμόζουμε ΚΑΡ.Π.Α. Καρπα εφαρμόζουμε σε άτομο με απώλεια των αισθήσεων ( αναίσθητο ) το οποίο δεν αναπνέει ή εμφανίζει έντονο ρόγχο. Αυτό συμβαίνει σε περίπτωση ασφυξίας ή καρδιακής ανακοπής.

• Η βασική ςρχή ( αλυσίδα επιβίωσης ) είναι: - Έγακιρη κλήση του ΕΚΑΒ (166).- Έγκαιρη έναρξη της βασικής ΚΑΡ.Π.Α.

• Βασικά βήματα της ΚΑΡ.Π.Α. 1. Φροντίστε για την ασφάλεια τη δική σας και του θύματος.2. Ελέγξετε άν το θύμα αντιδρά, ρωτώντας το δυνατά "είσια καλά; είσαι καλα;" και

κουνώντας ελαφρά τους ώμους του.Εάν δεν αντιδρά:

1. Φωνάξτε για βοήθεια από τους περαστικούς για να καλέσουν το 166.2. Απελευθερώστε τους αεραγωγούς. Εοιτυγχάνετε με έκταση του κεφαλιού, έλξη και

ανύψωση της κάτω γνάθου κια αφαίρεση τυχόν ξένου σώματος από το στόμα.3. Ελέγξτε άν αναπνεει. Για να ελέγξετε άν το θύμα αναπνέει πλησιάστε το αυτί σας κοντά

στο στόμα και τη μύτη του για όχι περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα για να αισθανθείτε και να ακούσετε αν βγαίνει αέρας. Ταυτόχρον αμπορείτε να δείτε άν ο θώρακας του θύματος ανεβοκατεβαίνει. Αν δεν ακούσετε και δεν αισθανθείτε τον αέρα και δεν βλέπετε τον θώρακα να ανεβοκατεβαίνει και ταυτόχρονα υπάρχει κυάνωση καλέστε το 166 και πείτε τους ότι ο ασθενής δεν αναπνεει.

4. Ξεκινήστε αμέσως τις στερνικές συμπιέσεις ( 30 στερνικές συμπιέσεις ) προκειμένου να αποκατασταθεί η καρδιακή λειτουργία του θύματος.

Για να κάνετε συμπιέσεις:Τοποθετήστε τη βάση της παλάμης στο κέντρο του στέρνου. Ακουμπήστε από πάνω την άλλη σας παλάμη πλέξτε τα δάχτυλα των δύο χεριών μεταξύ τους και πιέστε το στήθος, έχοντας τα χέρια σας τεντωμένα κια χρησιμοποιώντας το βάρος του σώματος σας, έτσι ώστε κάθε φορά να υποχωρεί το στήθος κατά 4 - 5 εκατοστά.5. Δώστε δύο διαδοχικές εμφυσήσεις ( τεχνητή αναπνοή ).

Για να κάνετε σε κάποιον τεχνητή αναπνοή, τεντώστε το κεφάλι του προς τα πίσω, ανασηκώστε το πιγούνο, κλείστε τη μύτη του, πάρτε μία ανάσα, εφαρμόστε το στόμα σας στο στόμα του θύματος και φυσήξτε σταθερά και απαλά. Δείτε το στήθος να ανεβαίνει. Μόλις το στήθος επανέλθει δώστε δεύτερη εμφύσηση κατά τον ίδιο τρόπο.6. Συνεχίστε με κύκλους 30 στερνικές συμπιέσεις, 2 εμφυσήσεις μέχρι την άφιξη του ασθενοφόρου, την ανάνηψη του ατόμου ή την δική σας εξάντληση.Αν το θύμα αρχίσει να αναπνέει, τοποθετήστε το σε θέση ανάνηψης.Εάν δεν υπάρχιε απινιδιωτής τον χρησιμοποιούμε εφόσον γνωρίζουμε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ο . ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ.

Ορισμός.Εγκαύματα ονομάζονται οι βλάβες που προκαλούνται στο δέρμα από μία σειρά αιτιών, από μ,εγάλη θερμότητα ή από καυστικές ουσίες. Ανάλογα με την βαρύτητα τους τα εγκαύματα χωρίζονται σε :

1. εγκαύματα 1ου βαθμού.2. εγκαύματα 2ου βαθμού.3. εγκαύματα 3ου βαθμού.

Γενικά Συμπτώματα.Καταστροφή του δέρματος, έντονος πόνος ( εκτός από τα εγκαύματα 3ου βαθμού τα οποία δεν πονούν λόγω της ολικής καταστροφής των δερματικών νεύρων ), πιθανή κατάσταση σοκ (στα εγκαύματα 2ου βαθμού και 3ου βαθμού), οίδημα.

• Εγκαύματα 1 ου Βαθμού. Καίγονται μόνο οι εξωτερικές στροιβάδες της επιδερμίδας. Προκαλούνται συνήθως από υπερβολική ΄κθεση στον ήλιο ή από σύντομη επαφή με θερμά αντικείμενα και δεν αφήνουν ουλές.

• Εγκαύματα 2 ου Βαθμού. Προσβάλλονται βαθύτερες στοιβάδες, αλλά όχι οι θύλακοι των τριχών ή οι σμηγματογόνοι αδένες. Προκαλούνται συνήθως από πολύωρη παραμονή στον ήλιο, παρατεταμένη επαφή με αντικείμενα που καίνε ή καυτά υγρά που πέφτουν στο δέρμα.

• Εγκαύματα 3 ου Βαθμού. Καίγονται όλες οι στοιβάδες του δέρματος, οι τρίχες, οι αδένες, οι νευρικές απολήξεις και κάποιες φορές οι υποκείμενοι μύες. Τα εγκαύματα τρίτου βαθμού προκαλούνται συνήθως από φωτιά ή ηλεκτρισμό.

• Χημικά Εγκαύματα.Προκαλούνται από καυστικές χημικές ουσίες ( οξέα, αλκάλια, διαλυτικά ) και η εικόνα τους διαφέρει ανάλογα με την τοξικότητα της χημικής ουσίας. Όταν περιθάλπετε εγκαύματα να θυμάστε πάντα ότι ο στόχος σας είναι να ανακουφίσετε τον πόνο, να προλάβετε το σοκ και να αποφύγετε την μόλυνση. Επίσης άν δεν είστε σίγουροι για το βαθμό του εγκαύματος, περιποιηθείτε το σαν να ήταν έγκαυμα 3ου βαθμού.Πρώτες Βοήθειες.- Σταματήστε την έκθεση στην πηγή θερμότητας.

- Ελέγξτε την αναπνοή και τον σφυγμό και αν χρειαστεί αντιμετωπίστε ή προλάβετε την κατάσταση σοκ.- Απομακρύνετε τα ρούχα που καλύπτουν της περιοχή του εγκαύματος, εφόσον δεν είναι κολλημένα πάνω στο δέρμα.- Προσπαθείστε να ψύξετε το έγκαυμα κατά προτίμηση με άφθονο δροσερό νερό, τρεχούμενο νερό. Αν δεν υπάρχει νερό βάλτε παγοκύστη ή παγάκια τα οποία τα έχετε τυλίξει μέσα σε μία πετσέτα ή σε μία σακούλα.- Για τα εγκαύματα 2ου και 3ου βαθμού φροντίστε ο τραυματίας να μεταφερθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα στο Νοσοκομέιο.- Μην αφαιρείτε ποτέ τα ρούχα που είναι κολλημένα πάνω στο έγκαυμα, μη βάζετε ποτέ παγωμένο νερό ή πάγο απευθείας πάνω στο έγκαυμα.- Δώστε παυσίπονα και κλείστε απαλά με μία αποστειρωμένη γάζα το τραύμα.

• Πρώτες Βοήθειες σε εγκαύματα 1 ου Βαθμού. Συμπτώματα.- Οξύς πόνος, έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, οίδημα.- Αφαιρέστε από την περιοχή του εγκαύματος τα ρούχα ή άλλα αξεσουάρ ( π.χ. δαχτυλίδια, ρολόι, αλυσίδα, ζώνη ) που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα άν υπάρξει οίδημα.- Δροσίστε το έγκαυμα με τρεχούμενο νερό ή με κρύες κομπρέσες ή βουτώντας το άκρο που έχει το έγκαυμα σε ένα δοχείο με νερό.- Μη σπάτε τις φουσκάλες, μη βάζετε στο έγκαυμα λάδι, οδοντόκρεμα ή ντομάτα.

• Πρώτες Βοήθειες σε εγκαύματα 2 ου Βαθμού. Συμπτώματα.- Έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, οξύς πόνος, έντονο οίδημα, δημιουργία φυσαλίδων, πιθανό σοκ.- Απομακρύνετε από το έγκαυμα ρούχα ή οτιδήποτε άλλο το καλύπτει, εφόσον δεν είναι κολλημένο πάνω στο δέρμα.- Δροσίστε το έγκαυμα με κρύες κομπρέσες ή βουτώντας το άκρο με το έγκαυμα σε ένα δοχείο με νερό.- Επιμείνετε μέχρι να υποχωρήσει ο πόνος.- Δώστε στοων τραυματία να πιεί νερό ή χυμό.Αποτελεσματικότερα για τη πρόληψη του σοκ είναι το νερό στο οποίο θα έχετε διαλύσει αλάτι ( ένα κουταλάκι αλάτι σε ένα λίτρο νερό), το μεταλλικό νερό χωρίς ανθρακικό και το γάλα. Καλύψτε απαλά τρο έγκαυμα με αποστειρωμένες γάζες ή καθαρές πετσέτες και μεταφέρετε τον στο Νοσοκομείο. Μή δώσετε στον τραυματία να πιεί ποτό ή τσάι.

• Πρώτες Βοήθειες σε εγκαύματα 3ου Βαθμού. Πιθανά Συμπτώματα.- Κατάσταση σοκ, ταχυπαλμία, πτώση αρτηριακής πίεσης, πιθανός βήχας ή δύσπονοια, απουσία πόνου, φουσκάλες με υγρό πάνω στο έγκαυμα, το δέρμα είναι άλλοτε άσπρο και άλλοτε μαύρο.- Καλέστε ασθενοφόρο.- Ελέγξτε σφυγμό και αναπνοή.- Προσπαθηστε να προλάβετε το σοκ και αντιμετωπίστε το.- Απομακρύνετε τον τραυματία από το έγκαυμα και κάθετι που δεν είναι κολλημένο στο δέρμα του.- Μην αφαιρείτε από το έγκαυμα το καμένο δέρμα.

- Σκεπάστε την περιοχή του εγκαύματος με ένα κομμάτι ύφασμα καθαρό το οποίο το έχετε βρέξει με νερό η φυσιολογικό ορό.- Απαγορεύεται να δώσετε στον τραυματί να φάει ή να πιεί.

• Πρώτες Βοήθειες σε Χημικά εγκαύματα. Συμπτώματα.- Οξύς πόνος, το δέρμα αποκτά χρώμα διαφορετικό ανάλογα με την ουσία που προκάλεσε το έγκαυμα και μπορεί να είναι από γκρίζο ώς μαύρο ή κίτρινο ώς καφέ, φουσκάλες και εξανθήματα.- Αφαιρέστε τα ρούχα που έχουν βραχεί απο την χημική ουσία.- Ξεπλύνετε αμέσως την περιοχή του ςγκαύματος με δροσερό τρεχούμενο νερό κια συνεχίστε να το κάνετε για 10 λεπτά τουλάχιστον.- Στην περίπτωση του υδροχλώρικού οξέως χρησιμοποιήστε σόδα.- Καλέστε ασθενοφόρο για τη μεταφορά του τραυματία στο Νοσοκομείο και στην διαδρομή τοποθετείται στο έγκαυμα κρύο νερό.

• Χημικά Εγκαύματα στα Μάτια. - Αρχικά ξεπλύνετε με άφθονο νερό όλο το πρόδωπο κια στη συνέχεια για 10 λεπτά μόμο τα μάτια.- Καλύψτε απαλά τα μάτια με αποστειρωμένη γάζα ή καθαρό ύφασμα και φροντίστε για τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο.- Αν η χημική ουσία έχει προκαλέσει έγκαυμα μόνο στο ένα μάτι, τοτε πλύνετε μόνο το ένα προσέχοντας να μην κυλήσει το νερό ή η ουσία στο άλλο μάτι.- Μην βγάζετε τους φακούς επαφής κια ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.

• Χημικά Εγκαύματα από Κατάποση. Πιθανά Συμπτώματα.- Ισχυροί πόνοι στην περιοχή του στόματος ή του φάρυγγα και του στομαχιού.- Ενδεχόμενος εμετός συχνά με αίμα.- Πιθανή απώλεια συνείδησης, κατάσταση σοκ, κυάνωση των άκρων, σπασμοί και δύσπνοια.- Καλέστε ασθενοφόρο, ελέγξετε αναπνοή κσι σφυγμό του τραυματία και αντιμετωπίστε την κατάσταση σοκ.- Μόλις ανακτήσει πλήρως τις αισθήσεις του ξεπλένουμε το στόμα του τραυματία με άφθονο νερό για 5 λεπτά.- Δώστε του να πιεί άφθονο υγρό για να προκαλέσει την αραιώση της χημικής ουσίας στο στομάχι του.- Αποφύγετε να προκαλέσετε εμετό.

• Ηλεκτρικά Εγκαύματα. Πιθανά Συμπτώματα.-Το μέγεθος της βλάβης του δέρματος από ένα ηλεκτρικό έγκαυμα εξαρτάται από την τάση του ρέυματος, καθώς και από την αντίσταση του σώματος.- Επίσης, η αμφάνιση των ηλεκτρικών εγκαυμάτων δεν πρέπει να θεωρείται ενδεικτική της σοβαρότητας τους. Μπορεί εξωτερικά να φαίνονται μικρά αλλά να έχουν προκληθεί σοβαρότατες βλάβες στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος.- Ψάξτε να βρείτε τα δύο εγκαύματα εισόδου κια εξόδου του ρεύματος στο σώμα.- Αν το έγκαυμα έχει διάμετρο μέχρι 5 εκατοστά δροσίστε το για 5 λεπτά με κρύο νερό, κομπρέσες ή πάγο τυλιγμένο σε πετσέτα, σκουπίστε το απαλά και καλύψτε το με μία γάζα.

- Αν το έγκαυμα είναι μεγαλύτερης έκτασης, μη χρησιμοποιείτε νερό ή πάγο. Προσταέψτε το μέχρι να φθάσετε στο Νοσοκομείο καλύπτοντας το με καθαρούς επίδεσμους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ο ΣΦΥΓΜΟΣ - ΑΝΑΠΝΟΗ

• Γεινκά.

Εάν τοποθετηθούν οι άκρες των δακτύλων στο εξωτερικό άκρο του καρπού τότε γίνεται αισθητή η σφίξη της κερκιδικής αρτηρίας. Αυτή η αίσθηση είναι ο λεγόμενος σφυγμός, που μπορεί να ληφθεί και είναι ο ίδιος, από κάθε αρτηρία στην οποία υπάρχει δυνατότητα ψηλάφησης. Στις περισσότερες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ο έλεγχος του σφυγμού σε συνδυασμό με τον έλεγχο της αναπνοής, είναι οι πρώτες κινήσεις αυτού που θα προσφέρει τις πρώτες βοήθειες.Για να μετρήσετε το σφυγμό χρειάζεστε ένα ρολόι με λεπτοδείκτη και να συγκεντρωθείτε σε αυτό που κάνετε. Η αιτία της ύπαρξης του σφυγμού οφείλεται στο γεγονός ότι σε κάθε καρδιακή ώση (κτύπο), περίπου 80 - 90 ml αίματος, ωθούνται από την καρδιά μέσα στην αορτή και διέρχεται έτσι ένα κύμα υγρού που διαστέλλει τις αρτητίες καθώς διέρχεται, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται το αίμα σε όλο το σώμα.Ο σφυγμός γίνεται ολοένα και ηπιοτερος καθώς ο όγκος αίματος εισέρχεται σε ολοένα και μικρότερες αρτηρίες φθάνοντας στα τριχοείδη που διατηρούν μία σταθερή πίεση. Στις φλέβες δεν υπάρχει σφυγμός. Αμέσως μετά τη διόδο του σφυγμικού κύματος σε αρτηρίες λόγω της ελαστικότητας τους επιστρέφουν στο αρχικό τους μέγεθος. Η φυσιολογική συχνότητα του σφυγμού διαφέρει από άτομο σε άτομο ανάλογα με την ηλικία του. Επίσης φυσιολογικές διακυμάνσεις στο σφυγμό παρατηρούνται ανάλογα με την δραστηριότητα του ατόμου ( π.χ. αυξάνονται φυσιολογικά κατά την διάρκεια της άσκησης ). Σε στιγμές ηρεμίας τα φυσιολογικά όρια του σφυγμού είναι:

• Βρέφη και μικρά παιδιά 100 140 σφίξεις το λεπτό.• Παδιά σχολικής ηλικίας 90 - 100 σφίξεις το λεπτό.• Νεαρά άτομα και ενήλικοι 60 -80 σφίξεις το λεπτό.

• Η τεχνική.

Ενώστε δύο σας δάχτυλα ( τον δείκτη και τον μέσο ) και ακουμπήστε τα στο εσωτερικό μέρος του καρπού του τραυματία. Βρείτε το σκληρό οστό στην πτυχή που σχηματίζεται στη βάση του αντίχειρα σύρετε τα δάκτυλα σας προς τη μαλακή εσωτερική επιφάνεια του καρπού και σταματήστε λίγο πριν φθάσουν στη δέσμη των τενόντων που κατευθύνονται προς τον πήχη.Πιέστε σταθερά με μέτριας πίεση, μέχρι να αισθανθείτε το σφυγμό. Άν δεν πιέστε αρκετά, δεν θα καταλάβετε τον σφυγμό, ενώ άν πιέστε πιο δυνατά από όσο χρειάζεται, μπορεί να σταματήστε εσείς το σφυγμό. Έχοντας σταθερά τα δάκτυλα σας στο σφυγμό και με την βοήθεια του ρολογιού μετράτε τον αριθμό των σφίξεων στη διάρκεια ενός λεπτού.- ΣΤΟ ΛΑΙΜΟ.Ενώστε τα δάκτυλα σας και ξεκινώντας από το "μήλο του Αδάμ" σύρετετα στο πλάι, μέχρι το φυσικό αυλάκι που σχηματίζεται ανάμεσα στο λάρυγγα και τους μυς του λαιμού. Στο σημείο αυτό ο σφυγμός είναι πιο έντονος από ότι σε οποιοδήποτε άλλο σημείο. Αυτό είνια το καταλληλότερο σημείο να ελέγχεται τον σφυγμό ενός παιδιού ή ενός νεαρού ενηλίκου.- ΣΤΟ ΜΠΡΑΤΣΟ.

Χρησιμποποιώντας και πάλι ενωμένα τα δύο δάκτυλα, ψηλαφίστε ανάμεσα στους μυς της εσωτερικής επιφάνειας του μπράτσου (δίπλα ποντίκι) περίπου στη μέση της απόστασης από τον αγκώνα στον ώμο. Ο βραχίονας ενδείκνυται για έλεγχο του σφυγμού των βρεφών.Στην παιδική ηλικία το αγγειακό τοίχωμα είναι τόσο λεπτό, που όταν αρκετή πίεση εκτοξεύει αίμα μέσα στην αρτηρία, αυτήν δεν μπορεί πλέον να ψηλαφηθεί, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στους ηλικιωμένους όπου λόγω της σκλήρυνσης του αρτηριακού τοιχώματος, ο σφυγμός μπορεί να ψηλαφηθεί πολύ εύκολα.

• Τι ελέγχετε εκτός από τον αριθμό σφίξεων. Πέρα από την συχνότητα του σφυγμού, πολύ σημαντικές πληροφορίες προσφέρουν η ένταση και η κανονικότητα τους, δηλαδή το πόσο υνατός η αδύναμος είναι και το άν είναι ρυθμικός ή όχι.- ΕΝΤΑΣΗ.Αν αισθάνεστε κανονικά τον σφυγμό, τότε η καρδιά χτυπά κανονικά. Άν δεν μπρείτε να νιώσετε το σφυγμό στο καρπό δοκιμάστε στην καρωτίδα ή στο εσωτερικό του βραχίονα. Μη δοκιμάσετε να πάρετε το σφυγμό από ένα χέρι στο οποίο υπάρχει επίδεσμος, γιατί άν η περίδεση είναι σφιχτή, είναι πιθανό να έχει δικαοπέι η κυκλοφορία του αίματος στο χέρι αυτό. Άν δεν μπορείτε να ακούσετε καθόλου τον σφυγμό σημαίνει ότι η καρδιά του τραυματία εχει σταματήσει να χτυπά ή χτυπά πολύ αργά. Στην περίπτωση αυτή ελέγχετε αμέσως την αναπνοή και άν δεν υπάρχει και αναπνοή, προχωράτε σε τεχνητή αναπνοή και μαλάξεις.- ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ.Ο σφυγμός ενός υγιούς ανθρώπου έχει συνήθως ένα σταθερό ρυθμό, ο οποίος μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να παρουσιάζει μικρές αρρυθμίες (π.χ. επιταχύνεται στην εισπνοή και επιβραδύνεται στην εκπνοή). Οι αρρυθμίες αυτές δεν θεωρούνται σοβαρές. Αντίθετα οι μεγάλες αρρυθμίες που ξεφαύγουν εντελώς από το φυσιολογικό ρυθμό, συνήθως αποτελούν ένδειξη καρδιοπάθειας.ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να προχωρήσετε σε θωρακικές συμπιέσεις αν το άτομο αναπνέει, Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος με τις θωρακικές συμπιέσεις να απορυθμίσετε την καρδιά και να τη σταματήσετε.- ΑΝΑΠΝΟΗ.Ο αέρας διέρχεται ρυθμικά μέσα και έξω από τους αεραγωγούς και αναμειγνύεται με τον αέρα που υπάρχει ήδη στους πνεύμονες. Αυτές οι δύο φάσεις της αναπνοής αποτελούν την εισπνοή και την εκπνοή.- ΕΙΣΠΝΟΗ.Οφείλεται σε μια μυϊκή προσπάθεια που αυξάνει το θώρακα και στις τρείς διαστάσεις του, έτσι οι πνεύμονες εκπτύσσονται για να γεμίσουν το κενό που δημιουργείται με αέρα ο οποίος εισέρχεται μέσω των αεραγωγών.- ΕΚΠΝΟΗ.Είναι σε φυσιολογικές καταστάσεις μία απλή επαναφορά στην ήρεμη κατάσταση.Η φυσιολογική αναπνοή είναι ρυθμική και ήρεμη. Κάθε εισπνοή και εκπνοή ακολουθείται από ένα μικρό χρονικό διάλειμμα. Σε πολλούς τραυματισμούς παρατηρείται ανακοπή της αναπνοής, ενώ η καρδιά εξακολουθά να χτυπά (τουλάχιστον αρχικά). Αναπνευστική ανακοπή μπορεί να συμβει σε σοβαρό σοκ, σε απόφραξη των αναπνευστικών οδών από ξένο σώμα, σε υπερβολική χρήση φαρμάκου ή ναρκωτικού. Όταν η αναπνοή δεν έχει σταματήσει, αλλά είναι ακανόνιστη, συνήθως υποδηλώνει κακώσεις του εγκεφάλου ή αποπληξία.Η φυσιολογική αναπνοή είναι:

• Βρέφη και μικρά παιδιά : 34 - 40 αναπνοές το λεπτό.

• Παιδιά σχολικής ηλικίας: 24 - 28 αναπνοές το λεπτό.• Νεαρά άτομα και ενήλικοι: 16 - 20 αναπνοές το λεπτό.

- Πώς ελέγχεται την αναπνοή.Για να ελέγχεται την αναπνοή, χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε τα μάτια, τα αφτιά και την αφή σας. Ελευθερώστε την αναπνευστική οδό. Χρησιμοποιήστε το ένα σας χέρι για να πιάσετε το μέτωπο του τραυματία και το άλλο για να σπρώξετε το πιγούνι του προς τα πίσω. Ελέγξτε άν υπάτχουν ξένα σώματα, αίμα ή εμετός μέσα στο στόμα, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την αναπνοή και απομακρύνετε τα με τα δάχτυλα σας. Παρατηρήστε άν ανεβοκατεβαίνει το στήθος του τραυματία. Αν δεν μπορείτε να το καταλάβετε από το στήθος του, σκύψτε το πρόσωπο σας πάνω από το στόμα του και αφεθείτε να νιώσετε την αναπνοή του στο μάγουλο σας. Παράλληλσ, συγκεντρώστε την ακοή σας στην αναπνοή και προσπαθήστε να την ακούσετε, όσο αδύναμη και άν είναι. Μπορειτε να χρησιμοποιήσετε το ρολόι σας ή ένα καθρεφτάκι να δείτε άν αναπνέει απο το χνωτό που σχηματίζεται σε αυτά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ο ΚΡΥΟΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΘΕΡΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.

ΚΡΥΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.

• Ορισμός της Κρυοθεραπεία. Κρυοθεραπεία ονομάζεται η εφαρμογή ψυχρών σε τραυματισμούς μαλακών μορίων στο οξύ στάδιο. Ένα χτύπημα είναι δυνατόν να προξενήσει βλάβη στα μαλακά μόρια ( μύες, τένοντες, σύνδεσμοι ) καθώς επίσης στα νεύρα και στα αιμοφόρα αγγεία. Η αντίδραση του σώματος σε ένα τέτοιο τραυματισμό μπορεί αργότερα να εκδηλωθεί σε φλεγμονή. Το αρχικό στάδιο της φλεγμονής οδηγεί σε πόνο, αιμάτωμα, ή οιδημά καθώς επίσης και υποξία με αποτέλεσμα τον μυϊκό σπασμό και τον περιορισμό της κινητικότητας του μέλους.Σε μία οξεία κάκωση πρέπει καταρχήν να γίνει γνωστό το ιστορικό και στη συνέχεια να γίνει εκτίμηση της κάκωσης. Μετά ακολουθεί επίδεση με ελεαστικό επίδεσμο, χρησιμοποιήση πάγου και τοποθέτηση του τραυματισμένου μέλους σε ανάρροπο θέση. Συγκεκριμένα ένας βρεγμένος ελαστικός επίδεσμος περιδένεται στην περιοχή από την περιφέρεια προς το κέντρο για να εμποδιστεί πιθανόν αιμάτωμα. Αν η κάκωση είναι σε βάθος, πράγμα που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε παγοκύστη. Αν η μυϊκή θλάση είναι σε βάθος 2 - 3 min η κρυοθεραπεία διαρκεί 30 λεπτά και η παγοκύστη καλύπτεται με ελαστικό επίδεσμο και σαν υπόστρωμα να χρησιμοποιείται μία βρεγμένη πετσέτα.Εάν η περιοχή της κάκωσης είναι ευαίσθητη ο χρόνος παραμονής του πάγου μειώνεται στα 12 - 15 λεπτά.Στο οξύ στάδιο καλό είναι να χαλαρώνεται ο επίδεσμος κάθε μία ώρα, ο δε πάγος κάθε μισή ώρα. Στο οξύ στάδιο η παγοθεραπεία πρέπει να γίνετε 4 - 6 φορές. Εφαρμόζοντας κρυοθεραπεία σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος γίνετε αυτόματα επηρεασμός της νευρομυικής σύναψης με αποτέλεσμα την ελάτωση στην ταχύτητα μεταβίβασης των νευρικών ερεθισμάτων. Ο πόνος που προκαλείται σε μία κάκωση οφρείλεται κατά κύριο λόγο στη συσσώρευση του οιδήματος και στην πίεση που ασκείται στις νευρικές απολήξεις.Σύμφωνα με τον Licht με την χρήση της παγοθεραπείας σε ελάχιστο χρόνο πετυχαίνουμε αναλγησία και ανακούφιση του πόνου, στα στάδια που το άτομο διέρχεται νιώθοντας τον πάγο είναι:

1. Πρώτα νιώθει την αίσθηση του έντονου κρύου.2. Μετά μία αίσθηση θερμού στο σημείο επαφής.

3. Αργότερα νοιώθει τον πόνο του ψύχους.4. Δεν έχει αίσθηση της περιοχής που εφαρμόστηκε ο πάγος• Θεραπευτικές ενδείξεις.

Μείωση του πόνου, του σπασμού, του αιματώματος, του οιδήματος, του μεγέθους της κάκωσης και της κυκλοφορίας του αίματος.

• Αντενδείξεις κροθεραπείας.Στην περιφερική αγγειακή ασθένεια (Raynand), στην υπερευαισθητικότητα στο κρύο ή στην αλλεργία στο κρύο, σε κρυοπαγήματα, σε περιοχές με μειωμένη σισθητικότητα, σε άτομα με ψυχολογικά προβλήματα, σε καρδιοπαθείς, σε ηπατοπαθείς, σε πνευμονοπαθείς και σε νευροπαθείς.

• Διάφοροι τρόποι κρυοθεραπείας.- Πάγος.- Cold - Packs.- Σακούλες πάγου.- Μασάζ με κομμάτια πάγου.- Ψυκτικό.- Ηλεκτρικά κυκλοφορούμενο κρύο αέρα.

ΘΕΡΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.Η εφαρμογή θερμών μέσων για αναλγησία σε πάσχοντα μέλη του σώματος ονομάζεται θερμοθεραπεία. Η θερμοθεραπεία εφαρμόζεται στο υποξύ και στο χρόνιο στάδιο του πόνου. Βοηθάει στην χαλάρωση του μυϊκού σπασμού, στην αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας των ιστών που έχει σαν αποτέλεσμα τη διεύρυνση των αρτηριδίων, αύξηση της ροής του αίματος εντός των τριχοειδών και αύξηση του μεταβολισμού. Με την θερμοθεραπεία έχουμε αύξηση του Ο2 στη θερμαινόμενη περιοχή, αύξηση της ικανότητας διάτασης των κολλαγόνων ιστών, αύξηση των αντισωμάτων και αύξηση των λευκοκυττάρων. Η θερμοθεραπεία μειώνει τον πόνο, την δυσκαμψία των γειτονικών αρθρώσεων και επιτυγχάνεται η γρήγορη απορρόφηφη του οιδήματος.

• Μέσα Θερμότητας.- Θερμοφόρα.- Θερμά επιδέσματα, Δινόλουτρα.- Ατμόλουτρο.- Παραφίνη.- Σάουνα.

• Εφαρμογές.- Σε κατάγματα μετά από την αφαίρεση του γύψου ή του νάρθηκα.- Σε μετατραυματικές δυσκαμψίες.- Σε λύση μυϊκού σπασμού.- Σε αύξηση της αιματικής κυκλοφορίας του μέλους.- Σε μετατραυματικές μυϊκές και αρθριτικές κακώσεις.

• Αντενδείξεις.- Στο οξύ στάδιο όλων των τραυματισμών.- Σε παθήσεις οργάνων (έλκος στομαχιού).- Σε λεμφικά οιδήματα.

- Σε πολύ μικρή και σε αρκετά μεγλη ηλικία, διότι έχουμε διαταραχή του θερμορυθμιστικού μηχανισμού.- Στην βλάβη του μηχανισμού του άλγους και τις αισθητικότητας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ο Η ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ.

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ.Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ.

Η ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ

Ένας ποδοσφαιριστής πρέπει να ακολουθεί τους σωστούς κανόνες υγιεινής που εφαρμόζονται από το σπίτι.- Βουρτσίζουμε καθημερινά τα δόντια μας διατηρώντας τα σε καλή κατάσταση. Πάντα μετά την προπόνηση κάνουμε μπάνιο για να μην αρρωστήσουμε και για να ανοίξουν οι πόροι του δέρματος μας.-Κόβουμε πάντα τα νύχια των ποδιών μας γιατί με την πίεση που ασκούν τα παπούτσια τα δάχτυλα μας μπορούν να τραυματιστούν.- Κόβουμε τα νύχια από τα δάχτυλα των χεριών μας για να αοφύγουμε τυχόν τραυματισμό κάποιου συμπαίχτη μας ή και του ίδιου του εαυτού μας.- Μετά το μπάνιο στεγνώνουμε με μία πετσέτα τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών μας διαφορετικά μπορούν να αναπτυχθούν μύκητες. Μπορούμε επίσης να πουδράρουμε τα πόδια μας για προστασία από τους μύκητες.- Σε περίπτωση μυκητίασης των δαχτύλων συμβουλευόμαστε το γιατρό ο οποίος θα μας συστήσει τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθήσουμε.- Φοράμε πάντα καθαρά και στεγνά ρούχα.- Φοράμε πάντα καθαρές κάλτσες.- Ακολουθούμε υγιεινή διατροφή σε συνεργασία με τους γονείς μας.

• Προπόνηση και σχολείο.Ένας καλός ποδοσφαιριστής πρέπει πάντα να διαβάζει τα μαθήματα του και να είναι συνεπής ως προς τις υποχρεώσεις του στο σχολείο. Πριν ή μετά την προπόνηση διαβάζουμε τα μαθήματα μας έτσι ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για την επόμενη μέρα του σχολείου. Στο σχολείο πρέπει να επιδυκνείουμε όπως και στην προπόνηση καλήξ διαγωγή και να σεβόμαστε τους δασκάλοου και τους συμμαθητές μας. Επίσης πρέπει να είμαστε προσεκτικοί κατά το παιχνίδι μας στο σχολείο για να μην τραυματιστούμε. Να θυμάσται πάντα να κάνετε διατάσεις και να λαμβάνετε τα ίδια προστατευτικά μέτρα που λαμβάνετε στην προπόνηση. Επίσης πρέπει να προσέχουμε τη διατροφή μας αποφεύγοντας να ψωνίσουμε από την καντίνα πατατάκια και σοκολάτες. Για το τι πρέπει να τρώτε στο σχολείο θα διαβάσετε στο επόμενο κεφάλαιο που αφορά τη διατροφή του ποδοσφαιριστή.

• Η διατροφή του ποδοσφαιριστή.- Ποια είναι τα συστατικά της τροφής μας;

1. Υδατάνθρακες

2. Λίπη3. Πρωτείνες4. Βιταμίνες5. Ανόργανα συστατικά

Οι τρέις πρώτες κατηγορίες μας δίνουν ενέργεια ενώ οι δύο τελευταίες όχι. Όλες οι πιο πάνω κατηγορίες είναι απαραίτητες στον οργανισμό μας για τη σωστή και ολοκληρωμένη λειτουργία του οργανισμού μας.- Ποιές τροφές περιέχουν τα πιο πάνω συστατικά;Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε σε ποιές τροφές περιέχονται τα απαραιτητα για τον οργανισμό μας συστατικά.ΥΔΑΤΑΝΡΑΚΕΣ Δημητριακά, ψωμί, ζυμαρικά, όσπρια

ΛΙΠΗΒούτυρο, κρέας, συκώτι, αλλαντικά, γάλα, τυριά, αυγά

ΠΡΩΤΕΙΝΕΣΌλα τα ζωικά προιόντα κρέας, γάλα, σηκώτι αυγά.

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Φρούτα και λαχανικά

ΠΙΝΑΚΑΣ: Τα βασικά συστατικά των τροφών μας.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η :

- Πόσο νερό μπορούμε να πιούμε πριν από την προπόνηση, κατά την διάρκεια της προπόνησης και μετά την προπόνηση;

• 2 ποτήρια νερό, 2 ώρες πριν από την προπόνηση.• 1 ποτήρι νερό, 15 - 20 λεπτά πριν από την προπόνηση.• 1/2 ποτήρι νερό κάθε 15 - 20 λεπτά κατά την διάρκεια της προπόνησης.• 3 ποτήρια νερό για κάθε 30 λεπτά για κάθε 3 ώρες μετά το τέλος της προπόνησης.

- Μπορώ να φάω κάτι κατά τη διάρκεια της προπόνησης;Έχει παρατηξρηθεί ότι μερικά παιδιά κατά την προπόνηση σε κάποιο διάλλειμμα που γίνετε τρώνε πατατάκια ή σοκολάτες. Αυτό είναι λάθος γιατί ο οργανισμός μας χρειάζεται τουλάχιστον 3 ώρες για να χωνέψει το φαγητό που τρώμε. Αυτό έχει ώς επίπτωση να μειωθεί η απόδοση μας και να μην μπορούμε να αποδώσουμε στο 100% των δυνατοτήτων μας. Επίσης υπάρχει κίνδυνος να πονέσει ή να ανακατευτεί το στομάχι μας με κινδύνους για την ίδια μας την υγεία. Αποφεύγετε λοιπόν αυτή την κακή συνήθεια γιατί δεν είναι καθόλου σωστό και καθόλου υγιεινό.

Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ε Σ :• Αποφεύγετε όσο μπορείτε τα τηγανητά φαγητά.• Το πιο ωφέλιμο λάδι είναι το ελαιόλαδο, πάντα βέβαια στις σωστές ποσότητες.• Αποφεύγετε τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος.

• Αποφεύτγετε τα φαγητά και τα ποτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη (αναψυκτικά, σιρόπια, γλυκίσματα, σοκολάτες).

• Να τρώτε πάντα φαγητά που είναι ευκολοχώνευτα από τον οργανισμό σας.• Σε περίπτωση περιττών κιλών συμβουλευτείτε ένα διατροφολόγο.

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΩΝ.

Η σωστή διατροφή των αθλητών, που προπονούνται συστηματικά και συμμετέχουν σε αγώνες, είναι παράγοντας σημαντικός για την υγεία και την απόδοση τους. Τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη στον καθορισμό του διαιτολογίου των αθλητών είναι:

1. η ποσότητα των θερμίδων που χρειάζονται για να καλυφτούν οι καθημερινές ενεργειακές ανάγκες.

2. η σύνθεση της τροφής που καταναλώνεται και 3. το ωράριο των γευμάτων του αθλητή που ρυθμίζεται έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στο

αντίστοιχο ωράριο της προπόνησης ή των αγώνων.Α) ΘΕΡΜΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ.Εκτός από τις θερμίδες του βασικού μεταβολισμού και της υπόλοιπης φυσικής τους δραστηριότητας, οι αθλητές χρειάζονται μία πρόσθετη ποσότητα θερμίδων για τις ενεργειακές ανάγκες της πολύωρης προπόνησης τους.Η θερμιδική αυτή δαπάνη εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι το σωματικό βάρος, το είδος του αθλήματος, η συνολική διάρκεια της καθημερινής προπόνησης , ο βαθμός της τεχνικής κατάρτισης και πείρας, η ηλικία κ.α.Ο έλεγχος του θερμιδικού ισοζυγίου γίνεται με διάφορους τρόπους όπως λ.χ. με την τακτική μέτρηση τρου σωματικού βάρους, με τον υπολογισμό των θερμίδων που χρειάζονται για την προπονητική δραστηριότητα του αθλητή (θερμιδική δαπάνη αθλητικής δραστηριότητας Χ διάρκειας προπόνησης) ή με τον προσδιορισμό του ποσοστού του σωματικού λίπους και της άλιπης σωματικής μάζας. Η τελευταία αυτή μέθοδος πλεονεκτεί απέναντι στις υπόλοιπες σε ακρίβεια και αντικειμενικότητα. Για παράδειγμα, οι αυξομειώσεις του σωματικού βάρους δεν αντικατοπτρίζουν πιστά ανάλογες μεταβολές της ποσότητας του λίπους που αποταμιεύεται ή καταναλώνεται (θετικό ή αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο), μιας και το βάρος του αθλητή μπορεί να επηρεαστεί και από άλλους παράγοντες, όπως είναι η αύξηση της μυικής μάζας ή ο βαθμός αφυδάτωσης και ενυδάτωσης του σώματος του. Η κατακράτηση νερού λ.χ. ή η αφυδάτωση, μπορεί να αυξομοιώσουν το βάρος του αθλητή, παρόλο ότι το σωματικό του λίπος παραμένει αμετάβλητο. Επίσης, είναι δυνατόν η προπόνηση να αυξήσει το σωματικό βάρος πληθαίνοντας τη μυική μάζα, όχι όμως και την ποσότητα του αποθεματοποιημένου λίπος.Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το επιθυμητό σωματικό βάρος, ανάλογα με το ανάστημα και το σκελετό του κάθε ατόμου. Οι χαμηλότερες τιμές αφορούν στο οριακό (ελάχιστο) βάρος, που τους επιτρέπει να αποδίδουν καλύτερα. Ύψος σε μέτρα.................Κιλά σε λεπτό σκελετό....................Κιλά σε μέτριο σκελετό.......

1,65............................ 57 - 61 ...................................... 59 - 65.........................

1,66................ ............57 - 61 ...................................... 59 - 65.........................

1,67 ..................... ......58 - 62 ........... ........................... 60 - 66.........................

1,68 ................. ......... 59 - 63 ....................................... 60 - 67 .......................

1,69........................... 59 - 63 ....................................... 61 - 68........................

1,70 ..........................60 - 64 ........................................62 - 69........................

1,71 ..........................61 - 65 ........................................63 - 70 .......................

1,72 ......................... 62 - 66 ........................................63 - 71 .......................

1,73 ......................... 62 - 67 .......................................64 - 72 ........................

1,74 ..........................63 - 68 ...................................... 65 - 73 .........................

1,75 ......................... 64 - 69 ...................................... 66 - 73 ..........................

1,76 ......................... 65 - 70....................................... 67 - 75 ...........................

1,77 ........................ 66 - 70 .................................. .... 68 - 75 ...........................

1,78 ......................... 67 - 71 ...................................... 66 - 76 ...........................

1,79 ......................... 68 - 71 ...................................... 69 - 77 ..........................

1,80 ......................... 69 - 72 ...................................... 70 - 78 ........................

1,81 ......................... 69 - 73 ...................................... 71- 78 ........................

1,82 ......................... 70 - 74 ...................................... 72- 79 ........................

1,83 ......................... 71 - 75 ...................................... 72 - 80 ......................

1,84 ......................... 71 - 76 ...................................... 73 - 81 .......................

1,85 ........................ 72 - 76 ...................................... 74 - 82 .......................

1,86 ......................... 72 - 77 ...................................... 75 - 83 .......................

Πίνακας: Το επιθυμητό σωματικό βάρος των ποδοσφαιριστών.

Β) ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΥ.Η δίαιτα των αθλητών - όπως και των ατόμων που δεν αθλούνται - πρέπει να είναι "μικτή" και "ισορροπημένη". Να περιέχει όλες τις θρεπτικές ουσίες (πρωτεϊνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία, νερό) στην κατάλληλη αναλογία.Σύμφωνα μ' ένα γενικό κανόνα που καθορίζει την αναλογία των θρεπτικών ουσιών της τροφής, ένα ποσοστό 20% του συνόλου των προσλαμβανόμενων θερμίδων πρέπει να εξοικονομείται από πρωτεϊνες, το 30% από λιπαρές ουσίες και το υπόλοιπο 50% από υδατάνθρακες. Ο γενικός αυτός κανόνας ισχύει για τον υπολογισμό των πρώτων 2,100 χιλιοθερμίδων στις γυναίκες ή των πρώτων 2,700 χιλιοθερμίδων για τους άνδρες. Όταν οι ημερήσιες θερμιδικές απαιτήσεις ξεπερνούν τα επίπεδα αυτά, τότε οι υπόλοιπες θερμίδες που χρειάζονται, εξοικονομούνται μόνο με πρόσληψη υδατανθράκων. Στην περίπτωση δε που το σωματικό βάρος της αθλήτριας ξεπερνά τα 70kg ή του αθλητή τα 90kg χορηγούνται συμπληρωματικά τόσα γραμμάρια πρωτεϊνών, όσα τα χιλιόγραμμα του παραπανήσιου σωματικού βάρους.Πέρα, όμως, από τον κανόνα αυτό για τη σύνθεση του διαιτολογίου των αθλητών λαμβάνονται υπόψη και τα εξής:

1. Τα νεαρά αθλούμενα άτομα (παιδιά, έφηβοι) χρειάζονται κάπως μεγαλύτερη ποσότητα λευκώματος από εκέινη που προσδιορίζεται με βάση το 20% των ημερησίων θερμίδων. Το σώμα των ατόμων αυτών αυξάνεται και αναπτίσσεται. Τα όργανα τους μεγαλώνουν με υπερτροφία (αύξηση μεγέθους) και υπερπλασία (πολλαπλασιασμό) των κυττάρων. Οι διεργασίες αυτές είναι αναβολικές και στηρίζονται στην υπερπαραγωγή κυτταρικών πρωτεϊνών που για να πραγματοποιηθεί χρειάζεται μία αυξημένη πρόσληψη λευκώματος.

2. Οι αθλητές των αγωνισμάτων δύναμης ή οι αθλητές που αυξάνουν εντυπωσιακά τη μυική τους μάζα με την προπόνηση, χρειιάζονται επίσης κάπως περισσότερες πρωτεϊνες απ' τους υπόλοιπους αθλητές. Το ίδιο (σε μικρότερη βέβαια κλίμακα) ισχύει για όλους τους αθλητές που αρχίζουν την ετήσια προπονητική περίοδο, αφού με την προπόνηση αναμένεται να αυξηθεί η μυική μάζα, η συνολική ποσότητα της αιμοσφαιρίνης και της μυοσφαιρίνης.

3. Οι αθλητές που πάσχουν από το "σύνδρομο υπερπροπόνησης" χρειάζονται αφθονότερες πρωτεϊνες. Το μέτρο αυτό πρτείνει όχι μόνο τη θεραπεία, αλλά και για την πρόληψη της "υπερπροπόνησης".

4. οι αθλητές των αγωνισμάτων που έχουν πολύ μεγάλη διάρκεια, χρειάζεται να καταναλώνουν κάπως περισσότερους υδατάνθρακες για να αναπληρώνεται το μυικό γλυκογόνο τους, που εξαντλείται με την πολύωρη προπονητική προσπάθεια.

- ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ.

1. ΘΕΡΜΙΔΟΓΟΝΕΣ (Υδατάνθρακες - λίπη πρωτεϊνες)2. ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ (νερό - ανόργανα άλατα)3. ΕΡΓΟΓΟΝΕΣ (βιταμίνες - καφεϊνη - inosine 0 coenzyme Q10).

- ΘΕΡΜΙΔΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ.

• ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ.Διακρίνονται σε ολιγοσακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. Από διατροφικής πλευράς σημασία έχουν ο ολιγοσακχαρίτης σακχαρόζη (κοινή ζάχαρη με μέλι) και ο πολυσακχαρίτης άμυλο.Το άμυλο γενικά θεωρείται η πιο υγιεινή πηγή υδατανθράκων, διότι:

α) περιέχει και άλλα διατροφικά στοιχεία, όπως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία καιβ) σε αντίθεση με τη ζάχαρη, δεν έχει επιβλαβή επίδραση πάνω στα αγγεία.Για να συνοψίσουμε λέμε ότι το άμυλο στη διάρκεια της προετοιμασίαας πρέπει να καταλαμβάνει 85 - 90% της προσφοράς υδατανθράκων στον οργανισμό, ενώ το 10 - 15% πρέπει να είναι προσφορά ολιγοσακχαριτών (ζάχαρη, μέλι). Αντίθετα, κατά τη διάρκεια ή την άμεση παραμονή αγώνων είναι αναγκαίο να προσλαμβάνονται υδατάνθρακες "έτοιμοι" να χρησιμοποιηθούν, όπως οι ολιγοσακχαρίτες σε αναλογία μέχρι 36%. (Τόσο η ζάχαρη όσο και το μέλι απορροφούνται γρήγορα από τον οργανισμό, αυξάνουν απότομα το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα, ενώ το περίσσευμα τους μετατρέπεται σε γλυκογόνο στο ήπαρ και στους μύες και το υπόλοιπο μετατρέπεται σε λίπος και εναποθηκεύεται στο λιπώδη ιστό του σώματος).Τις ημέρες των ασγώνων, λοιπόν, το προσφερόμενο άμυλο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 64% τηςσυνολικής κατανάλωσης υδατανθράκων και αυτό διότι υποβάλλεται σε πέψη και απορρόφηση πολύ πιο αργά από τη ζάχαρη ή το μέλι και έτσι δεν έχουμε το άμεσο αποτέλεσμα που επιδιώκουμε.

• ΛΙΠΗ.Η συμμετοχή των λιπών στην ολική θερμιδική πρόσληψη πρέπει να κυμαίνεται γύρω στο 30%. Ανάλογα με τηνμ προσέλευση τους διακρίνονται σε ζωικά και φυτικά, ενώ ανάλογα με το βαθμό κορεσμού τους σε:1) κορεσμένα (τα ζωικά)2) μονοακόρεστα (το ελαιόλαδο) και3) πολυακόρεστα (τα διάφορα σπορέλαια π.χ. καλαμποκέλαιο, σαγιέλαιο, ηλιέλαιο κ.α.).Τα λίπη αντιπροσωπεύουν βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας. Όμως, για τον αθλητή δεν είναι τόσο καλή πηγή ενέργειας σε σύγκριση με τους υδατάνθρακες, γιατί στο μόριο του υπάρχει σχετικά έλλειψη οξυγόνου, γεγονός που απαιτεί στην καύση τους χρησιμοποίηση περισσότερου οξυγόνου, κυρίως σε καταστάσεις σωματικής υπερπροσπάθειας, κάτι που δεν συμφέρει τον αθλητή.Τώρα, τα λίπη που θα περιέχονται στη δίαιτα, εξαιτίας των επιβλαβών επιδράσεων στο καρδιοαγγειακό σύστημα, θα πρέπει σε αναλογία να είναι μέχρι 10% κορεσμένα (ζωικά), 10% πολυακλόρεστα ικαι τα υπόλοιπα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο).

• ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ.Είναι ζωικής και φυτικής προέλευσης. Εξαιτίας του ότι οι πρωτεινες ζωικής προέλευσης περιέχουν συνήθως όλα τα απαραίτητα αμινοξέας (είναι η δομική μονάδα της πρωτεϊνης) ονομάζονται πρώτης κατηγορίας, ενώ οι φυτικές δεύτερης. Βέβαια τελευταία ο διαχωρισμός αυτός τείνει να εκλείψει, επειδή πλέον υπάρχουν και φυτικές πρωτεϊνες πολύ καλής ποιότητας.Πρέπει να σημειωθεί ότι τα δέκα αναντικατάστατα αμινοξέα του οργανισμού είναι τα εξής:

1. Φαινυλαλανίνη2. Μεθειονίνη3. Λευκίνη4. Τρυπτοφάνη5. Λυσίνη6. Ισολευκίνη7. Βαλίνη8. Θυρεονίνη

9. Ιστιδίνη10. Αργινίνη

Βασικά η απόλυτη ποσότητα των απαιτούμενων πρωτεϊνών για κάποιον αθλητή έχει σχέση κυριώς με την ηλικία (οι νεότεροι αθλητές π.χ. 10 - 19 ετών πρέπει να πέρνουν περοσσότερες πρωτεϊνες από τους μεγαλύτερους), το ύψος, το βάρος, το φύλο και το άθλημα. Πράγματι, υποστηρίζεται ότι τροφές πλούσιες σε πρωτεϊνες ασκούν διεργητική επίδραση στο νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η ετοιμότητα του στα αντανακλαστικά του. Έτσι, σε ορισμένα αθλήματα (δρόμοι ταχύτητας, εμπόδια, βόλεϊ, μπόξ κ.α.) συμβαίνει να έχουμε βλτίωση στην απόδοση του αθλητή με υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών.Βέβαια και σε αθλήματα αντοχής (στίβος, ποδόσφαρο, μπάσκετ, τένις, κ.α.) χρειάζονται δίαιατες εμπλουτισμένες με πρωτεϊνες, επειδή στις περιπτώσεις αυτές (βαριά και παρατεταμένη σωματική άσκηση) έχουμε σημαντική απώλεια του σωματικού αζώτου που πρέπει να αντικατασταθεί με την κατάλληλη διαίτα.Συνοψίζονττας λέμε για τους υγιείς ενήλικες μία πρόσληψη 2gr ανά Kgr πρωτεϊνών θεωρείται πολύ καλή. Στους αθληυτές, η πρόσληψη πρωτεϊνών πρέπει να είνια αρκετά πιο αυξημένη με περισσότερη αύξηση τους νεαρότερους αθλητές (από 10 - 19 ετών). Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να υπάρχουν ανεπάρκεια υδατανθράκων και λιπών, επειδή τα υπάρχοντα ή προστιθέμενα ποσά πρωτεϊνών είναι αδύνατο να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά.

Θρεπτικές ουσίες

Τροφές πλούσιες σεθρεπτικές ουσίες

ΗμερήσιαΠρόσληψη

Θερμίδεςτη μέρα

Ποσοστό(%)

Επίδραση στην απόδοσητων παικτών

Υδατάνθρακες

Ψωμί, μακαρόνια. πατάτες, ρύζι,μέλι, μερμελάδα, γλυκά, μπίρα,ζάχαρη, φρούτα, ποτά

450 - 600 gr

2,400 50 - 65Προσφέρουν ενέργεια για έντονη και παρατεταμένη προσπάθεια διάρκειας90΄- 120'.

Λίπη

Λάδι, μαργαρίνη, βούτυροχοιρινό κρέας, αλλαντικά

105 - 145 gr

1.100 25 - 30

Λευκώματα

Κρέας, ψάρι, πουλερικά, αλλαντικά,γάλα, τυρί, όσπρια,ξηροί καρποί.

112 - 150 gr

600 10 - 20Βοηθούν στην ανάπτυξητου οργανισμού.

Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, σημειώνουμε ότι:Οι υδατάνθρακες και τα λίπη χρησιμοποιούνται κυρίως σαν υποστρώματα για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών. Οι πρωτεϊνες, παρόλο ότι σ' ένα μικρό ποσοτό τους χρησιμοποιούνται κι αυτές σαν υποστρώματα για τη λειτουργία του κύκλου του Krebs, ωστόσο η κύρια χρησιμότητα τους δεν αφορά στην εξοικονόμηση μυικής ενέργειας. Οι ουσίες αυτές είναι απαραίτητες για το

σχηματισμό δομικών συστατικών του κυττάρου (μεμβράνες και κυτταρικά διαμερίσματα), την παραγωγή ενζυμικών συστημάτων του κυτταρικού μεταβολισμού και άλλων απαραίτητων ουσιών (ορμόνες, αιμοσφαιρίνη, μυοσφαιρίνη κ.α.).Βέβαια, οι υδατάνθρακες υπερισχύουν σαφώς απέναντι στις υπόλοιπες ουσίες στο διαιτολόγιο των αθλητών. η κύρια δικαιολογία γι' αυτό είναι ότι (όπως εξακριβώθηκε με πειραματικά δεδομένα), η καύση υδατανθράκων από τον οργανισμό απαιτεί 10% λιγότερο οξυγόνο απ' ότι θα απαιτούσε η καύση πρωτεϊνών και λιπών. Μ' αυτόν τον τρόπο αξιοποιείται καλύτερα το εισπνεόμενο οξυγόνο (Ο2) και το έργο που εκτελεί ο αθλητής αυξάνει αρκετά.Δεν πρέπει, όμως, να γίνει υπερβολική κατάχρηση στους υδατάνθρακες. Θα είναι άσκοπη και επιβλαβής τακτική, που συχνά προκαλέι γαστρικές διαταραχές και αυξάνει το βάρος των αθλητών, κυρίως εκείνων που έχουν οργανική τάση προς αύξηση.- ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ.

• ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ΑΛΑΤΙ).• ΝΕΡΟ.

• ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ΑΛΑΤΙ)

Τα ανόργανα στοιχεία έχουν πολλαπλή χρησιμότητα: συμβάλλοθν στη ρύθμιση ποικίλων μεταβολικών διεργασιών ή λειτουργιών, όπως είναι λ.χ. η πυροδότηση της μυικής συστολής, η αγωγή των νευρικών διεργασιών κ.α., στη ρύθμιση επίσης του όγκου και της σύστασης των υγρών του σώματος, στη συγκρότηση του σκελετού, στο σχηματισμό διαφορών ουσιών, όπως η αιμοσφαιρίνη κ.τ.λ.Οι περισσότεροι αθλητές που διατρέφονται σωστά δεν χρειάζοντια ειδικά διαιτητικά συμπληρώματα ανόργανων αλάτων για να αναπληρώσουν τα καθημερινά τους ελλείμματα, που προκαλούνται κυριώς με την υπερέκκριση ιδρώτα κατά τη διάρκεια της προπονητικής τους προσπάθειας και πολύ περισσότερο όταν η προπόνηση γίνεται σε ζεστό περιβάλλον. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν τέτοια συμπληρώματα, όπως για παράδειγμα συμπληρώματα σιδήρου στους αθλητές που προπονούνται σκληρά και πολύωρα ή τις γυναίκες που χάνουν πολύ αίμα με την περίοδο τους, καθώς και στα νεαρά άτομα (παιδιά, έφηβους) που έχουν αυξημένες αιμοποιητικές ανάγκες. Τα άτομα αυτά, εκτός από το σίδηρο και πρωτεϊνες, χρειάζονται επίσης και περισσότερα άλατα ασβεστίου και φωσφόρου για τις ανάγκες της σκελετικής τους αύξησης.* Τα ανόργανα στοιχεία και η σημασία τους ειδικότερα.Σ' αυτά περιλαμβάνονται το ασβέστιο, ο φώσφορος, το νάτριο, το κάλιο, το μαγνήσιο και το θείο. Αυτά τα στοιχεία απαιτούνται από τον οργανισμό σε ποσότητες από δέκατα του γραμμαρίου εώς και μερικά γραμμάρια ανά ημέρα.

• Ασβέστιο. Το 99% του ασβεστίου βρίσκεται στα οστά και τα δόντια. Το υπόλοιπο 1% παίρνει μέρος σε σημαντικές λειτουργίες, όπως την πήξη του αίματος, τη μυική σύσπαση και χάλαση, τη μεταβίβαση των μυικών ερεθισμάτων, τη διαπερατότητα της κυτταρικής μεμβράνης, την ενεργοποιήση των ενζυμάτων και την έκκριση των ορμόνων.

• Νάτριο. Το νάτριο βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Σχετίζεται με τη μυική σύσπαση και λειτουργία των νεύρων.

• Χλώριο.

Το χλώριο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της οσμωτικής πίεσης. Είναι απαραίτητο για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12 και του σιδήρου.

• Μαγνήσιο. Το μαγνήσιο είναι συστατικό των οστών και των δοντιών.Επαναφέρει σε ηρεμία τη νευρική και μυική ίνα μετά από σύσπασή τους.

• Κάλιο. Το κάλιο και το νάτριο ρυθμίζουν την οσμωτική πίεση. Ακόμη, το κάλιο απαιτείται για την έκκριση της ινσουλίνης και το μεταβολισμό των υδατανθράκων και της πρωτεϊνης.

• Φώσφορος. Ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο για το σχηματισμό των οστών και για την ανάπτυξη του μυικού ιστού. Επίσης, παίρνει μέρος στο μεταβολισμό της γλυκόζης και των αμινοξέων.

• Θείο. Το θείο εμπλέκεται στο μεταβολισμό του λίπους και των υδατανθράκων και αποτελεί συστατικό της κερατίνης. Ακόμη είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του κολλαγόνου.

• Χρώμιο. Το χρώμιο υποστηρίζει την ινσουλίνι στον έλεγχο της ποσότητας γλυκόζης, που θα φθάσει στους μύες και τα άλλα όργανα του σώματος.

• Ιώδιο. Το ιώδιο παίρνει μέρος στο σχηματισμό των ορμόνων του θυροειδούς αδένα.

• Σίδηρος .Ο σίδηρος, μαζί με την πρωτεϊνη σχηματίζει την αιμοσφαιρίνη. Επίσης, είναι συστατικό ορισμένων ενζύμων που σχετίζονται με το μεταβολισμό.

• Μαγγάνιο. Το μαγγάνιο παίρνει μέρος στο μεταβολισμό των θρεπτικών στοιχείων, το σχηματισμό των οστών και την ανάπτυξη του συνδετικού ιστού.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

ΘρεπτικέςΟυσίες

Τροφές πλούσιες σεθρεπτικές ουσίες

Ημερήσια πρόσληψη

Επίδραση στην απόδοσητων παιδιών

ΝάτριοΜαγειρικό αλάτι, αλμυρά καικαπνιστά τρόφιμα.

2000 - 3000 mg

Ρυθμίζει την κατανομή του νερούστο σώμα (σωματική πίεση)και ενεργοποιεί τα ένζυμα.

Χλώριο Μαγειρικό αλάτι, αλμυρά καικαπνιστά τρόφιμα.

3000 - 5000 mg

Ρυθμίζει την οσμωτική πίεση καισχηματίζει το υδροχλωρικό οξύ

στο στομαχί.

Κάλιο

Φυτικές τροφές (όσπρια, ξηροί καρποί.

ξερά δαμάσκηνα, σταφίδα, πορτοκαλάδα,

σοκολάτα).

2000 - 3000 mg

Ρυθμίζει την οσμωτική πίεση καιενεργοποιεί τα ένζυμα.

ΦώσφοροςΓάλα, κρέας, ψάρι, αυγό, δημητριακά.

700 - 1200 mg

Αναπαράγει τα συστατικά των οστών,βοηθά την παραγωγή ενέργειας καισυμβάλλει στη νευρομυική διεγεσριμότητα.

ΑσβέστιοΓάλα, γιαούρτι, λαχανικά, φρούτα,δημητριακά.

700 - 1200 mg

Αναπαράγει τα συστατικά των οστών,συμβάλλει στην νευρομυική διεγερσιμότητα και στη μυική σύσπαση.

ΜαγνήσιοΔημητριακά, όσπρια, λαχανικά, κρέας,πουλερικά, ψάρια.

220 - 300 mgΑναπαράγει τα συστατικά των οστώνκαι ενεργοποιεί τα ένζυμα.

Σίδηρος

Συκώτι, δημητριακά, όσπρια, λαχανικά(φρέσκα κρεμμύδια - μαντανός), ξηροί καρποί,δαμάσκηνα.

8 - 10 mgΒοηθά στη δέσμευση και στη μεταφορά τουοξυγόνου από το αίμα στα μυικά κύτταρα.

• ΝΕΡΟ.

Είναι βασικό διατροφικό στοιχείο. Μάλιστα, θεωρείται ότι ένα άτομο δεν μπορεί να ζήσει περισσότερο από 7 - 10 μέρες χωρίς νερό, ενώ χωρίς τροφή ζεί περισσότερο και από 50 ημέρες. Περίπου το 62% του σωματικού μας βάρους είναι νερό. Απ' αυτήν την ποσότητα περίπου τα 2/3 είναι ενδοκυττάριο, δηλαδή νερό που βρίσκεται μέσα στα κύτταρα και το 1/3 είναι εξωκυττάριο δηλαδή νερό που βρίσκεται μεταξύ των κυττάρων και μέσα στα αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία.- Λειτουργίες του νερού.Γενικά, είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, επειδή:

1. Είναι δομικό στοιχείο που βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του σώματος.2. Ρυθμίζει την θερμότητα του οργανισμού.3. Μεταφέρει διαμέσου του αίματος θρεπτικά στοιχεία στους ιστούς και τα όργανα.4. Βοηθάει την πέψη και την απορρόφηση των τροφών. Οι ημερήσιες ανάγκες σε νερό ενός

αθλητή είναι περίπου 1,5 - 2 lt την ημέρα, όμως, αυτό εξαρτάται από το είδος της προπόνησης που κάνει και του κλίματος.

Πάντως, απώλεια νερού μέχρι 10% από τον οργανοσμό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Ενώ η απωλεια νερού 16 - 20% , είναι πολύ επικίνδυνη και για τη ζωή του αθλητή.

• ΕΡΓΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ. - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ.Οι περισσότερες βιταμίνες δρούν σαν συνένζυμα συμμετέχοντας στην κατάλυση ποικίλων ενζυματιικών αντιδράσεων. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (ADEK), καθώς και η βιαταμίνη Β12,

αποταμιεύονται στον οργανισμό χρησιμεύοντας σαν αποθέματα για μελλοντική χρήση. Η προσωρινή έλλειψη τους δεν προκαλεί βιταμινική ανεπάρκεια, ενώ η κατάχρηση τους μπορεί να προκαλέσει διάφορες τοξικές επιδράσεις. Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες (Β, C) μεταβολίζονται γρήγορα ή αποβάλλονται, έτσι ώστε είναι δύσκολο να αθροιστούν στους ιστούς του σώματος ή να αποταμιευτούν σε αξιόλογες ποσότητες. Επομένως, για να μην δημιουργείται έλλειψη τους, χρειάζονται να προσλαμβάνονται τακτικά με την τροφή.Η ανεπάρκεια βιταμνινών μειώνει την αθλητική απόδοση, ενώ η κατάχρηση τους δεν την βελτιώνει. Είναι γεγονός ότι οι αθλητές, όπως και τα άτομα που εκτελούν βαριά και πολύωρη χειρονακτική εργασία (σε σύγκριση με τα άτομα που δεν αθλούνται ή που ζούν καθιστική ζωή), χρειάζονται κάπως μεγαλύτερες ποσότητες ορισμένων βιταμινών και κυρίως του συμπλέγματος Β, για τους εξής λόγους: Οι βιταμίνες αυτές δρούν σαν συνένζυμα, συμμετέχοντας στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, λιπών και πρωτείνών. Όση περισσότερη ενέργεια παράγεται, τόσο περισσότερες τέτοιες βιταμίνες χρειάζονται. Για την παραγωγή λ.χ. ενέργειας που ισοδυναμεί με 1000 χιλιοθερμίδες, δεν χρειάζονται παραπάνω από 0, 5 mg βιταμίνης Β, πράγμα που σημαίνει ότι και στην περίπτωση ακόμη των αθλητών εκείνων που δαπανούν καθημερινά μεγάλες ποσότητες ενέργειας (5000 - 6000 KCal), δεν απαιτούνται απάνω από 3 mgΒ1. Μία τέτοια ποσότητα εξασφαλίζεται άνετα με τη σωστή διατροφή. Από την άλλη όμως μεριά, οι αθλητές χρειάζονται περισσότερες βιταμίνες από εκείνες που υπολογίζονται θεωρητικά, με βάση την ενεργειακή δαπάνη, του αθλήματος τους. Πιστεύεται ότι η έντονη και πολύωρη σωματική άσκηση μειώνει τη δραστικότητα των προσλαμβανόμενων βιταμινών (και κυρίως των υδατοδιαλυτών), είτε γιατί αυξάνεται ο αριθμός αποβολής τους από τον αθλούμενο οργανισμό, είτε γιατί μεταβολίζεται και αδρανοποιείται μία σημαντική ποσότητα τους.Οι βιταμίνες που χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους αθλητές είναι το σύμπλεγμα Β, η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε. Οι κυριότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β που πιστεύεται ότι έχουν σχέση με την αθλητική απόδοση είναι η θειαμίνη (Β1), η ριβοφλαβίνη (Β2), η θυριδοξίνη (Β6), το νικοτινιακό οξύ (νιασίνη), το φυλικό οξύ και η κυανοκοβαλαμίνη (Β12).Οι βιαταμίνες του συμπλέγματος Β διευκολύνουν τον αερόβιο και αναερόβιο μυικό μεταβολισμό, την παραγωγή ερυρθών αιμοσφαιρίων, την σύνθεση νουκλεϊνικών οξέων (RNA, DNA), την παραγωγή βιογενών αμινών, που είναι ουσιώδεις για τη λειτουργία του ΚΝΣ κτλ. Ειδικότερα, ορισμένες από τις βιταμίνες αυτές (π.χ. Β1, Β2), σαν συνένζυμα ή συστατικά ενζύμων που καταλύουν διάφορες αντιδράσεις του κύκλου Κrebs και της αναπνευστικής αλυσίδας, διευκολύνουν την καύση θρεπτικών ουσιών και την οξειδωτική φωσφορυλίωση καθώς και την έγκαιρη αποκατάσταση των διεργασιών του μυικού κάματου. Άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος αυτού (π.χ. νιασίνη) διευκολύνουν την αναερόβια γλυκοσύνη, τη γλυκογονόλυση και τη νεογλυκογένεση, όπως π.χ. η Β6, ενώ άλλες συμμετέχοντας στη βιοσύνθεση νουκλεϊνικών οξέων (Β1, Β12, φιλικό οξύ) επιταχύνουν την αποκατάσταση των καθημερινών ιατρικών μικροφθορών που προκαλούνται με την έντονη αθλητική δραστηριότητα. Επίσης, ορισμένες βιταμίνες καταλύουν την παραγωγή βιογενών αμινών στο ΚΝΣ (Β6), ενώ άλλες συμμετέχουν στη σύνθεση αιμοσφαιρίνης και στη διαδικασία ωρίμανσης των ερυθροκυττάρων (Β6, Β12, φιλικό οξύ).Η βιταμίνη Β15 ή παγκλαμικό οξύ δεν είναι γνήσια βιταμινική ουσία. Ανήκει στις λεγόμενες "ψευδοβιταμίνες". Πιστεύεται ότι η ουσία αυτή αυξάνει τη χρησιμοποίηση οξυγόνου στους σκελετικούς μύες, χωρίς όμως να βελτιώνει την αερόβια ικανότητα. Διευκολύνει, επίσης τον καταβολισμό των λιπών, διασώζοντας το ηπατικό και το μυικό γλυκογόνο από πρόωρη εξάντληση, επιταχύνει την αποκατάσταση των καθημερινών ιστικών μικροφθορών, καθώς κια την ίαση διαφόρων κακώσεων.

Η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) διευκολύνει το σχηματισμό κολλαγόνου, που είναι απαραίτητο συστατικό του συνδετικού ιστού, διευκολύνει επίσης την ελευθέρωση κορτικοστεροειδών από το φλοιό των επινεφριδίων σε καταστάσεις sress, καθώς και τη διακίνηση του σιδήρου στους διάφορους ιστούς του σώματος.Η βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη) σαν συνένζυμο του συστήματος κινόνης - υδροκινόνης της αναπνευστικής αλυσίδας, συμμετέχει στις διεργασίες του αερόβιου μεταβολισμού και στην παραγωγή ΑΤΡ. Η βιταμίνη αυτή - όπως και το ασκορβικό οξύ- έχει αντιτοξικές ιδιότητες, προστατεύοντας τον οργανισμό από διάφορους βλαπτικούς παράγοντες και καθιστώντας τον ικανό να ανέχεται καλύτερα τις δυσμενείς επιδράσεις της υποξίας (π.χ. υψόμετρο) ή του ρυπασμένου περιβάλλοντος. Πιστεύεται επίσης ότι η βιατμίνη Ε είναι απαραίτητη για το σχηματισμό μυικών ινών και άλλων κυττάρων.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ

ΕΙΔΟΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ

ΤΡΟΦΕΣΗΜΕΡΗΣΙΑΠΡΟΣΛΗΨΗ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ

ΤΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ

ΒιταμίνηΒ1, Β6, Β12

Σιτάρι, χοιρινό κρέας, όσπριαμπίρα.

5 - 10 mgΑπομακρύνει το μυικό κάματο

και αυξάνει την απόδοση.

Βιταμίνη CΛαχανικά, φρέσκα φρούτα

εσπεριδοειδή, πιπεριά, μαϊντανός.

210 - 350 mgΑυξάνει την ικανότητα

για μυικό έργο.

Βιταμινη ΕΣιτηρόλαδο, Λαχανικά, ρύζι,

συκώτι.7 - mg

Προκαλέι άυξηση της κρεατίνης και

της μυικής δύναμης.

• ΕΡΓΟΓΟΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Εργογόνα λέγονται τα στοιχεία εκείνα που αυξάνουν την παραγωγή έργου και βελτιώνουν τη σωματική απόδοση Insoline - Coenzime G10 - καφεϊνη.- Insoline . Η Insoline είναι ένα φυσικό στοιχείο που όπως έχει αποδειχθεί, απορροφάται έυκολα από τα μυικά κύτταρα, όπου ενισχύει τη μεταφοορά οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια και επιταχύνει τη γρήγορη ανασύσταση του ΑΤΡ για παραγωγή ενέργειας. Η αιμοσφαιρίνη είναι μία σύνθετη πρωτεϊνη που μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους μύες. Η Insoline ενεργοποιεί τις λειτουργίες της αιμ οσφαιρίνης για μεγαλύτερη παροχή οξυγόνου στους μύες. Αυξημένη παροχή οξυγόνου σημαίνει μεγαλύτερη αντοχή και γρήορη μυική ανάρρωση.- Coenzyme Q 10.

Το συνένζυμο Q10 λειτουργεί στην αναπνευστική άλυσο στην οποία απελευθερώνεται ενέργεια από τα διατροφικά στοιχεία με τη μορφή μορίων ΑΤΡ.- Καφεϊνη.Γνωρίζουμε από παλιά, πως η καφεϊνη διεγείρει τα ψυχικά κέντρα αναστέλλοντας έτσι την κόπωση. Ακόμα ξέρουμε ότι η καφεϊνη χαμηλώνει τη διεγερσιμότητα των νεύρων ακι αυξάνει την κινητοποίηση των λιπαρών οξέων. Μία πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι η καφεϊνη αυξάνει την αντοχή σε παρατεταμένες προσπάθειες.Γ). ΩΑΡΙΟ ΓΕΥΜΑΤΩΝ.Το ωάριο γευμάτων και η σύνθεση κάθε γεύματος ρυθμίζονται έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στο συγκεκριμένο ωράριο προπόνησης των αθλητών. Έτσι, όταν η προπόνηση γίνεται μόνο το πρωϊ, η διαιτητική ρύθμιση αφορά στο πρωινό γεύμα (πρόγευμα), ενώ το μεσημεριανό φαγητό (γεύμα) και το βραδινό (δείπνο) είναι κανονικά. Όταν η προπόνηση γίνεται νωρίς το πρωϊ, το πρόγευμα είναι ελαφρότατο και αποτελείται κυρίως από υδατανθρακούχα υγρά, ενώ μετά την προπόνηση καταναλώνεται πρωινό συμπλήρωμα. Όταν η προπόνηση γίνεται αργά το πρωϊ, το πρόγευμα είναι κανονικό και μπορεί αργότερα να χορηγηθούν ελαφροίθ φρουτοχυμοί, ενώ όταν η πρωινή προπόνηση έχει μεγάλη διάρκεια, το πρόγευμα είναι ελαφρότατο και συμπληρωματικά χορηγούνται φρουτοχυμοί κατά τη διάρκεια της προπόνησης.Όταν η προπόνηση γίνεται μόνο το απόγευμα, η διαιτητική ρύθμιση αφορά το γεύμα, ενώ το πρόγευμα και το δείπνο είναι κανονικά. Η σύνθεση του μεσημεριανού φαγητού, καθώς και τα απογευματινά συμπληρώματα είναι ανάλογα με το προηγούμενο σχήμα της πρωινής προπόνησης.Όταν η προπόνηση είναι διπλή, δηλαδή γίνεται και πρωϊ και απόγευμα, η διαιτητική ρύθμιση είανι ριζικότερη. Για το πρόγευμα και το γεύμα ισχύουν ότι και στην περίπτωση της πρωινής και της απογευματινής προπόνησης. Το δείπνο είναι κανονικό ενώ προστίθεται και ένα ακόμη συμπληρωματικό γεύμα πριν από τη βραδινή κατάκλιση, το λεγόμενο "μετάδειπνο" ή "απόδειπνο". Περλαμβάνει κυρίως είδη ζαχαροπλαστικής (γλυκά, παγωτά κλπ) και προορίζεται να συμπληρώσει της ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες του αθλητή που δε σιτίζεται επαρκώς το πρωί και το μεσημέρι.Στο άθλημα του ποδοσφγαίρου εκείνο που απασχολεί περισσότερο είναι το γλυκογόνο, το οποίο εξαντλείται γρήγορα κατά τη διάρκεια του αγώνα. Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι όσο μεγαλύτερα είναι τα αποθέματα του γλυκογόνου, τόσο καλύετρη θα είναι η απόδοση. Επομένως, στόχος κάθε προπονητή είναι να βρεί τρόπο να αυξήσει τα αποθέματα του γλυκογόνου με συνδυασμό προπόνησης και διατροφής για κάθε εβδομάδα πριν τον αγώνα. Ο πίνακας δείχνει το συνδυασμό της προπόνησης και της διατροφής των παικτών με στόχο την αύξηση των αποθεμάτων του γλυκογόνου.

ΗΜΕΡΕΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΔευτέραΤρίτητετάρτη

ΕλαφριάΚανονικάΥπομέγιστη

Μικρή διατροφή (πλούσια σε όλατα θρεπτικά συστατικά)

ΠέμπτηΠαρασκευήΣάββατο

ΜέγιστηΚανονικήΕλαφριά

Πλούσια σε υδατάνθρακες (ψωμί, πατάτες,ρύζι, μακαρόνια, μέλι, φρούτα, λαχανικά, γλυκάκαι κρέας χωρίς πίπος)

Κυριακή Αγώνας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ο . ΕΠΙΔΕΣΗ.

• Γενικά.

Η προφύλαξη από τα τραύματα στον αθλητισμό, απαιτεί πάνω απ' όλα την λεπτομερή εξέταση των αιτιών και των συνθηκών που τα δημιουργούν.Η επίδεση σήμερα εφαρμόζεται για δύο (2) λόγους:

1. Προληπτικούς.2. Για αποκατάσταση.

Επίδεση είναι η τεχνική εφαρμογή του επιδεσμικού υλικού (ελαστικού ή αυτοκόλλητου) πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό. που σκοπό έχει να προστατεύσει ένα ανθρώπινο μέλος ή να υποστηρίξει μία κακοποιημένη άρθρωση.

• Σκοπός της επίδεσης.- Να υποστηρίξη μηχανικά την άρθρωση και τα περιαρθρικά στοιχεία. να ενισχύσει τους μύες, συνδέσμους, θήλακες και τένοντες.- Να προστατεύσει τα μαλακά μόρια και να προλαβαίνει νέες υποτροπές.- Να πιέζει ένα ανοιχτό ή κλειστό τραύμα μα σκοπό να σταματήσει την αιμορραγία.- Να διατηρεί το μέλος σε θέση ακινησίας προς αποφυγή επέκτασης του τραυματισμού.

• Αρχές της επίδεσης.- Οι διατάσεις του επιδέσμου να είναι ανάλογες με την περίμετρο του μέλους που θα εφαρμοστεί η επίδεση.- Τα χέρια του ειδικού πρέπει να πλένονται πριν ξεκινήσει την επίδεση, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ανοιχτό τραύμα που αιμορραγεί.- Η επίδεση πρέπει να γίνεται χωρίς κλονισμούς και τραντάγματα για να αποφεύγεται η αύξηση του πόνου.- Ο ειδικός πρέπει να βρίσκεται σε τέτοιαθέση ώστε να παρακολουθεί και να ελέγχει το πρόσωπο του ασθενούς.- Η επίδεση γίνεται από κάτω προς τα πάνω.- Η πίεση κατά την επίδεση πρέπει να επιτρέπει την κυκλοφορία περιφερικότερα της βλάβης, εκτός στην περίπτωση της ισχαιμικής επίδεσης.

• Αιμοστατική περίδεση ( τουρνικε ).Η αιμοστατική περίδεση εφαρμόζεται μόνο άν κινδυνεύει η ζωή του τραυματία από ανεξέλεγκτη αιμορραγία και μόνο σε τραύματα των άκρων. Η αφαίρεση της πρέπει να γίνει οπωσδήποτε από ιατρό. Βρείτε έναν επίδεσμο ή ένα κομμάτι ύφασμα πλάτους πέντε (5) εκατοστών. Υπολογίστε ότι το μήκος του υφάσματος πρέπει να σας επιτρέπει να περιδέσετε το τραυματισμένο μέλος τρείς (3) φορές. Τοποθετήστε τον επίδεσμο λίγο πιο ψηλά από την πληγή ενώ άν μεσολαβεί άρθρωση, τοποθετήστε τον ψηλότερα από αυτήν. Κρατήστε τον επίδεσμο απλωμάνο και στη συωέχεια διπλώστε τον δύο φορές γύρω από το μέλος και δέστε κόμπο τις δύο άκριες του επιδέσμου.

Τοποθετήστε ένα γερό και ίσιο ξύλο πάνω στον κόμπο, αντί για ξύλο μπορείτε ωα χρησιμοποιήστε ένα κουτάλι ή άν μολύβι. Στη συνέχεια δέστε διπλό κόμπο πάνω στο ξύλο και στρίψτε το για να σφ'ίξει ο επίδεσμος. Κατά την μεταφορά του τραυματία στο νοσοκομείο πρέπει κάθε 15 - 20 λεπτά να χαλαρώστε για λίγο τον επίδεσμο και στη συνέχεια να τον σφίγγετε ξανά. Απο τη στιγμή που το έχετε εφαρμόσει, μην το αφαιρείτε διότι μπορεί να δημιουργήσετε μεγαλύτερη αιμορραγία. Μην καλύπτετε το τουρνικέ. Σημειώσετε την ώρα που το εφαρμόσατε.Σε περιπτώσεις φλεβικής αιμορραγίας βαζουμε τον τραυματία να καθίσει ή τον ξαπλώνουμε για να εμποδίσουμε την αναιμία του εγκεφάλου. Πιέζουμε με πολλές γάζες ή καθαρό διαθέσιμο πανί το σημείο όπου αιμορραγεί. Τις γάζες δεν πρέπει να τις αλλάξουμε άν ματώσουν αλλά να προσθέσουμε και άλλες. Μία τυχόν αλλαγή θα καθυστερούσε την πήξη του αίματος ( καταστρέφετε ο θρόμβος που σχηματίζεται ). Επίσης, τις ματωμένες γάζες δεν πρέπει να τις πετάμε, αλλά να τις φυλάξουμε για να μπορέσει ο ιατρός να εκτιμήσει την ποσότητα του αίματος που έχασε ο τραυματίας.ΠΡΟΣΟΧΗ Φορέστε γάντια ή μία πλαστική σακούλα στα χέρια για να αποφύγετε την άμμεση επαφή με τον τραυματία. Άν υπάρχει στο τραύμα σφηνωμένο ξένο σώμα ΜΗΝ το αφαιρείτε, μπορεί να επιδεινωθεί η αιμορραγία.Αν υπάρχουν επίδεσμοι κολλημένοι στο τραύμα ΜΗΝ τους αφαιρείτε ΔΙΟΤΙ μπορεί να ξεκολλήσει το πήγμα και να αρχίσει ξανά η αιμορραγία. Προσθέστε και άλλα στρώματα επιδέσμου και πιέστε δυνατά. Μία ανοιχτή πληγή μπορεί σε κάθε περίπτωση να μολυνθεί, άν ο τραυματίας δεν έχει κάνει αντιτετανικό εμβόλιο τα τελευταία 10 χρόνια, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφταί ιατρό.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ο . ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΓΙΕΙΑΣ.

• Γενικά.Για την συμμετοχή των ποδοσφαιριστών στις προπονήσεις είναι απαραίτητη η προσκόμιση ιατρικής βεβαίωσης ιδίως για παιδιά, που να βεβαιώνει ότι ο ποδοσφαιριστής είναι υγιης και μπορεί να αθλείται κανονικά. Η ιατρική εξέταση είναι απαραίτητη και σημαντική γιατί προφυλάσσει από πολλούς κινδύνους.Μιά σωστή εξέταση υγείας περιλαμβάνει τις παρακάτω εξετάσεις:

1. Γενική αίματος και ούρων.2. Ακτινογραφία θώρακος.3. Καρδιογράφημα.4. Ιατρικό ερωτηματολόγιο.

Πότε δεν πρέπει να αθλούμε:1. Όταν έχω πυρετό.2. Όταν παίρνω φάρμακα ή αντιβίωση.3. Όταν έχω στοματικές διαταραχές ( πόνο στη κοιλιά, τάση για εμετό κ.α. )4. Όταν πάσχει κάποιος από σοβαρό χρόνιο πρόβλημα υγείας.

5. Όταν έχω έντονο πονοκέφαλο.6. Όταν νιώθω πολύ κουρασμένος.

Πότε πρέπει να διακόψω την προπόνηση:1. Όταν ζαλίζομαι.2. Όταν έχω τάση για εμετό ή αναγούλες.3. Όταν έχω έντονο πόνο σε κάποιο μέρος ή μέλος του σώματος.4. Όταν με τσιμπάει μέλισσα ή σφήκα.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Προτρέψτε τους ποδοσφαιριστές σας να εξετάζονται ιατρικά προτού συμπληρώστε την κατάσταση υγείας μόνο και μόνο για να αγωνισθούν. ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΣΩΣΕΤΕ ΜΙΑ ΖΩΗ.