WARSZTAT PRACY

NAUCZYCIELA – SPOTKANIE I

Cele i plan wykładu Zasady zaliczenia Kompetencje nauczyciela - spojrzenie Koncepcje nauczania fizyki w polskich

szkołach Podstawa programowa

Tomasz Greczyło

STRUKTURA ZAJĘĆ

30 godz. wykładu – spotkania 2 godz.

30 godz. konwersatorium:

3 x 3 godz. ćwiczeń doświadczalnych w PDF

4 x 3 godz. praktyka asystencka w LO

3 x 3 godz. konwersatorium

strona www

http://www.greczylo.ifd.uni.wroc.pl/warsztat/wpn.html

3 m

arca 2011

2

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

CELE WYKŁADU

Kształtowanie kompetencji zawodowych

nauczycieli fizyki szkół ponadgimnazjalnych

W szczególności poprzez:

prezentację treści

dyskusję

pracę warsztatową – indywidualnie i w grupie

refleksję

3

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

TEMATYKA WYKŁADU

Warsztat pracy nauczyciela

Koncepcje nauczania fizyki

Podstawa programowa nauczania

Programy nauczania

Specyfika nauczania na IV etapie edukacyjnym

Lekcja fizyki – treści, materiały, metody

Zajęcia pozalekcyjne z fizyki

4

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

TEMATYKA WYKŁADU

Diagnozowanie i rozwiązywanie problemów

poznawczych

Eksperyment uczniowski w nauczaniu

Standardy egzaminacyjne

Przygotowanie i dokumentacja lekcji

Zadania nauczyciela XXI wieku w Polsce

Propozycje studentów…

5

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

WARUNKI ZALICZENIA

Wykład – zaliczenie

Obecność na wykładzie

Konwersatorium – ocena

Portfolio – zawierające materiały i wytwory studentów z poszczególnych zajęć z komentarzem autora

6

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA

Dydaktyka nauczania fizyki. Bada zagadnienia specyficzne dla nauczania i uczenia się fizyki w ujęciu ogólnym bądź z uwzględnieniem typu szkoły stąd dydaktyka szkoły zawodowej, szkoły wyższej etc. Jako nauka dostarcza wiedzy o stanie rzeczy istniejącym w obrębie przedmiotu badań, analizuje zależności warunkujące przebieg i wyniki nauczania-uczenia się oraz formułuje na tej podstawie odpowiednie prawidłowości oraz wskazuje metody, formy organizacyjne i środki pomocne w wywołaniu zamierzonych zmian u uczniów1.

Systemy i treści kształcenia

Proces nauczania-uczenia się

[1] Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza Graf Punkt, W-wa 2000

7

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA

Metodyka nauczania fizyki. Nauka o celowo i systematycznie stosowanych sposobach kierowania pracą uczniów w procesie nauczania fizyki1.

Metody nauczania

Procesy

Narzędzia

[1] Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Wyd. Naukowe NOVUM, Płock 2002

8

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA

Warsztat pracy nauczyciela to szerokie pojęcie, zawierające zarówno kompetencje nauczyciela, jak i szereg celowo dobranych procedur postępowania, sposobów i metod działania, dokumentów prawnych i planistyczno-organizacyjnych. Ważną część warsztatu pracy nauczyciela obejmują decyzje nauczyciela dotyczące jego działań w stosunku do uczniów, rodziców, współpracowników i zwierzchników. Warsztat pracy to także źródła informacji, w tym wiedzy, środki materialno-techniczne, które służą uczniom do uczenia się, nauczycielowi do nauczania, wychowania, opieki. Integralna część warsztatu pracy stanowią również narzędzia i metody służące ewaluowaniu i doskonaleniu warsztatu pracy zawodowej nauczyciela.

9

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA

Szkoła ponadgimnazjalna – IV etap

edukacyjny – specyfika pracy

Specyfika pracy w szkołach

ponadgimnazjalnych, płynąca zarówno ze

sposobu organizacji szkoły, jej celów i zadań,

jak również charakterystyki uczniów tego

etapu edukacyjnego, jest szczególna i

wymaga głębszej refleksji.

Temu zagadnieniu poświęcone będzie

oddzielne spotkanie 10

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA

wielce złożona dyspozycja stanowiąca

wypadkową wiedzy, umiejętności, postaw,

motywacji, emocji i wartościowania1

zdolność zależna od znajomości

wchodzących w nią umiejętności,

sprawności oraz przekonania o możliwości

posługiwania się tą zdolnością2

[1] Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Poznań 1995, s.14

[2] Dudzikowa M., Kompetencje autokreacyjne .., Warszawa 1994, s.205

11

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA1

merytoryczne – dotyczące treści nauczanego przedmiotu

dydaktyczno – metodyczne – koncentrujące się na warsztacie pracy nauczyciela i ucznia

wychowawcze – dotyczące sposobów oddziaływania na podmiot procesu

[1] Strykowski W., Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, Poznań 2003, s.23

12

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA1

bazowe – pozwalające porozumiewać się z

uczniami i współpracownikami

konieczne – bez których praca nie byłaby

konstruktywna (interpretacyjne,

autokreacyjne, realizacyjne)

pożądane – najczęściej ściśle związane z

profilem zawodowym nauczyciela oraz

jego zainteresowaniami

[1] Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Poznań 1995, s.38-39 13

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA1

praktyczno – moralne (interpretacyjne,

refleksyjne, komunikacyjne)

techniczne (umiejętności warunkujące

instrumentalne rozumianą efektywność

działania) – kompetencje postulacyjne (cele),

metodyczne (działania), realizacyjne (środki)

[1] Kwaśnica R. Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu

14

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA1,2

chciałbym wspomagać kształcenie „nauczycieli o nowych, innych niż dotychczas kompetencjach: w sensie treści – bardziej łącznych niż wysoce specjalistycznych, bardziej otwartych niż zamkniętych, bardziej twórczych niż odtwórczych, a w sensie charakteru roli zawodowej – odchodzących od funkcji przekaziciela i egzekutora do roli przewodnika i tłumacza”

[1] Kwieciński Z., Tropy – ślady – próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań-Olsztyn 2000, s. 17

[2] Szorc K., Kompetencje nauczyciela na miarę XXI wieku

15

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

rys historyczny – powody i konsekwencje

zmian

reforma organizacyjna

reforma programowa

rola nauczycieli, instytucji kształcących

nauczycieli oraz władz

społeczny odbiór zmian a działania

medialne

nauczyciela a zmiany

16

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI1

duża liczba godzin nauczania

automatycznie nie gwarantuje sukcesu

brak motywacji do uczenia się jest

zabójczy dla rezultatów nauczania

nauka fizyki powinna uczniowi ułatwić w

przyszłości znalezienie pracy

grupa ludzi zainteresowanych zawodem

fizyka robi się coraz mniej liczna

[1] Jerzy Kuczyński, Votum separatum, Fizyka w Szkole 4/2001

17

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

nowe koncepcje nauczania, pod presją dyktatu społecznego dryfują niebezpiecznie ku uczeniu „ciekawie, bezstresowo, bez wysiłku”, ku imitacji nauk humanistycznych i „jarmarcznej magii”;

wielu z zawodowych fizyków z łatwością wskaże godziny nauki w szkole i na studiach, które nie przyniosły im pożytku

„I po drugie, może powinniśmy ustalić, co naprawdę jest z „tej fizyki” potrzebne wykształconemu człowiekowi w pierwszej połowie XXI wieku”1

[1] Turski Ł. Co każdy człowiek powinien wiedzieć „z fizyki”, ale wstydzi się zapytać fizyków?, Foton 76/2002 18

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

Najważniejszą rzeczą z fizyki, jaką

powinien znać każdy wykształcony

człowiek, jest metoda badawcza fizyki.

Parafrazując znane zakończenie sławnego

eseju Prof. Leszka Kołakowskiego, „Fizyka

to naprawdę dobra rzecz”. Dobrze by było,

abyśmy o tym przekonali naszych

współobywateli.

19

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

Początek XXI wieku przyniósł zjawisko bez precedensowego wzrostu aspiracji edukacyjnych młodych Polaków. Jeszcze kilka lat temu tylko około 50% uczniów z każdego rocznika odejmowało naukę w szkołach umożliwiających zdawanie matury. Dziś (2009), po ukończeniu gimnazjum, takie szkoły wybiera ponad 80% uczniów. Spośród nich około 80% z powodzeniem zdaje maturę i w znakomitej większości przekracza progi uczelni. W rezultacie, co drugi Polak w wieku 19–24 lata studiuje, zaś liczba studentów w Polsce, w ciągu zaledwie kilku lat, wzrosła aż pięciokrotnie. [1] Marciniak Z., O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego, Podstawa programowa z komentarzami, Tom 5. Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka 20

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

Spróbujmy razem odpowiedzieć na kilka fundamentalnych pytań związanych z obecnymi zmianami:

Dlaczego w polskich szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach nastąpują zmiany?

Co się stało i co można w związku z tym zrobić?

Jak te zmiany odzwierciedla nowa podstawa programowa?

Jak tworzyć program wychowawczy szkoły?

Jak poprzez ocenianie skutecznie motywować uczniów?

Jak następują zmiany w organizacji i pracy szkoły?

Dlaczego zmiany szczególnie dotyczą edukacji przyrodniczej? 21

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

Uchwała Nr 333/2008 Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 października 2008 roku

Rada Główna wspiera długofalowe zmiany systemowe mające na celu:

przeniesienie uwagi na efekty kształcenia,

wydłużenie kształcenia ogólnego,

doprecyzowanie zakresu treści nauczania,

indywidualizację kształcenia,

doprecyzowanie opisu wymagań na koniec każdego etapu kształcenia.

22

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI

Projekt rozporządzania uwzględnia zalecenia

Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 18

grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji

kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie

(2006/962/WE) i jest ważnym elementem włączania

naszej edukacji w system edukacji europejskiej.

Problematyce kompetencji kluczowych poświęcone

zostanie jedno z kolejnych spotkań.

[1] Tom 5. Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum przyroda,

geografia, biologia, chemia, fizyka 23

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

PODSTAWA PROGRAMOWA

Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji

Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w

sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w

poszczególnych typach szkół - (Dz. U. Nr 51, poz.

458, z późn. zm.).

Cele edukacyjne

Zadania szkoły

Treści nauczania

Osiągnięcia 24

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

PODSTAWA PROGRAMOWA

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z

dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy

programowej wychowania przedszkolnego oraz

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach

szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w

Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr

4, poz. 17)

Cele kształcenia – wymagania ogólne

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

(przekrojowe i doświadczalne) 25

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011

PODSTAWA PROGRAMOWA

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z

dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania

do użytku w szkole programów wychowania

przedszkolnego i programów nauczania oraz

dopuszczania do użytku szkolnego podręczników

(Dz.U. Nr 89, poz. 730)

Programom nauczania, w tym programom

własnym (autorskim), poświęcone będą dwa

wykłady.

26

Warsztat P

racy N

auczy

ciela - spotk

anie I

3 m

arca 2011