2 .......................................................... تازه های تهویه

4 ......................................... ترکیب و کاربرد برج خنک کننده

14 ..................................... روش های لوله کشی و نصب پمپ ها

24 ......................................... انواع مبردهای قدیمی و جدید

28 ........................................................... کندانسورها

33 ............................................................. هواساز ها

38 ................................................. تهویه واحدهای اتاقی

شماره چهل و نهم - شهریورماه 1391

نشریه داخلی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

عالقه مندان جهت دریافت رایگان این نش��ریه و ارس��ال آثار خود می توانند با واحد روابط عمومی شرکت یکتا تهویه اروند یا از طریق صندوق پستی 113 - 37685 اقدام نمایند.

کلیه مسئولیت حقوقی و معنوی مقاالت چاپ شده در نشریه اروند با نشر یزدا می باشد.

ARVAND Internal MagazineManaging Director : M. ShojaeiEditor in chief : H. Bahrami

استفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است.عالقه من��دان به درج مطلب در این نش��ریه می توانند آث��ار خود را به

نشانی نشریه اروند ارسال نمایند.اروند در رد، قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است.

مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد.

در این شماره می خوانید : نشریه اروندشماره استاندارد بین المللی : 4270 - 1684

صاحب امتیاز : شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

مدیر مسئول : مهندس منوچهر شجاعی

سردبیر : مهندس حسن بهرامی

آدرس پستی کارخانه و واحد فروش :

کرج، نسیم ش��هر، سه راه آدران، انتهای خیابان

تلفن کارخانه : 8 - 56585657 سعدی

56584998 ، 56584717

56584198 فکس تدارکات :

تلفن های مستقیم واحد فروش :

)021( 56585899 ، 56586036

56584983 - 7

)021( 88739880 - 2

)021( 88802677 - 8 ، 88504770 - 4

فکس : 56585079 - 88766794 )021(

w w w . a r v a n d c o r p . c o mi n f o @ a r v a n d c o r p . c o ms a l e s @ a r v a n d c o r p . c o m

‌تازه‌هایتهویه

صفحه 2 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

افزایش توجه جامعه بین الملل به گواهی های ساختمان های سبز

چن��دی پیش، س��اختمان س��فارت ایاالت متحده در ماداگاسکار، با پنجره های پربازده و سرویس های بهداشتی با جریان ،)Taipei 101( 101 پایین، سپس تایپییکی از بلندترین آسمان خراش های جهان و درنهایت مرکز مالی سئول در کره جنوبی، توانس��تند نش��ان LEED ایاالت متحده را از آن خود س��ازند. این در حالی اس��ت که نش��ان BREEAM بریتانیا و گواهی DGNB آلمان نیز پای خود را از مرزهای کشوری فراتر نهاده و در سایر کشورها نیز از آنها به عنوان معیار ارزیابی ساختمان ها

بهره گرفته می شود. در همی��ن ح��ال، در ش��رایطی که ش��رکت ها و دولت ها در سرتاس��ر جهان اعتبارنام��ه دریاف��ت ب��رای ت��اش در زیست محیطی خود هستند، شرکت هایی ه��م وجود دارن��د که با اختص��اص زمان و هزین��ه بیش��تر س��عی ب��ر س��بزکردن

ساختمان های خود دارند. Raphael( ب��ه گفته رافائل اس��پری ش��رکت ارش��د مش��اور ،)Sperryمشاوران س��اختمان های س��بز سیمون Simon & Associates( هم��کاران و

)Green Building Consultantsگواهی ه��ای سان فرانسیس��کو، در س��اختمان های س��بز رفته رفته در حال تبدیل ش��دن به یک نش��ان پذیرفته شده کیفیت هس��تند؛ مضاف بر این که افراد، شرکت ها و گروه ها نیز در جهان بین الملل به جستجوی ساختمان هایی با نشان های شناخته شده س��بز هستند تا به این ترتیب ملزم به پرداخت صورت حساب های پایین ان��رژی و آب خ��ود ش��وند و البته در یک محیط مطبوع به کار و فعالیت بپردازند.

ایاالت متح�ده و کان�ادا پیش�تاز CCS اجرای پروژه های

تحلیل و بررسی پروژه های کشورهای مختلف نشان می دهد که نخستین واحد نگه��داری و ربای��ش کرب��ن در جهان در س��ال 2013 در ایاالت متح��ده راه اندازی

خواهد ش��د. نگه��داری و ربایش کربن یا CCS، به گروهی از فناوری های نوظهوری اطاق می ش��ود ک��ه گاز CO2 خروجی از نیروگاه های برق یا تاسیس��ات صنعتی که با زغال س��نگ یا گاز کار می کنند را جذب و از میزان انتش��ار گازه��ای گلخانه ای در فضا می کاهند. این تحقیق نش��ان داد که پروژه ه��ای ایاالت متحده و کانادا نس��بت به س��ایر کش��ورها با بهره مندی از بودجه دولتی، از هزینه های ذخیره سازی پایین تر و گزینه های بیش��تری جهت بازیابی نفت

برخوردار هستند.

رشد چشمگیر درآمد ساالنه بازار مدیریت انرژی در بخش خانگی تا

سال 2020 Pike( پای��ک تحقیق��ات موسس��ه Research( ب��ا انتش��ار تازه ترین گزارش

صفحه 3 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

خود اعام کرد: ارسال ساالنه سیستم های مدیریت اطاعات انرژی در بخش خانگی )HEM(، در سال 2020 با احتساب نرخ رشد ساالنه 38.3 درصد، به نزدیک به 4.7 میلیون سیستم خواهد رسید. شرکت بازار فناوری های پ��اک نیز پیش بینی می کند، مجم��وع درآمد تمام بخش های HEM از درآمد پایه 93 میلیارد دالر سال 2011 در

سال 2020 به 2 میلیارد دالر بالغ شود. ،)Neil Strother( اس��تروتر نی��ل تحلیلگ��ر ارش��د پای��ک، نیز با اش��اره به احتمال شکل گیری یک آهنگ رشد ثابت برای بازار HEM در هش��ت س��ال آینده، دولتی، »تعه��دات در این ب��اره می گوید: اج��رای برنامه ه��ای خدم��ات رفاه��ی و افزایش تعداد مصرف کنندگانی که س��عی

بر مدیریت صورت حساب های انرژی خود

دارن��د را می توان از جمله دالیل رش��د و

توس��عه این بازار عنوان ک��رد؛ مضاف بر

اینکه تمایل مصرف کننده به سبزتر بودن،

احداث و نوسازی خانه ها با هدف مدیریت

انرژی و توس��عه فناورهای جدید ساخت

اتومبیل های برقی هم از دیگر محرک های

اصلی این بازار به شمار می روند.«

دس�تیابی والمارت ب�ه صدمین واحد خورشیدی

ب��ه زودی اکث��ر س��ایت های ش��رکت

والمارت )Walmart(، واقع در ایالت های

آریزونا و کالیفرنیا، به پانل های خورشیدی

ب��ا ورقه های نازک تجهیز می ش��وند. این

شرکت با افزودن 6 انبار جدید در کلورادو،

تاسیس��ات س��رانجام نص��ب صدمی��ن

خورشیدی خود را به پایان رساند.

گفته می ش��ود این تاسیسات، ساالنه

جمعا نزدیک ب��ه 3 میلیون کیلووات برق

تولید خواهن��د کرد. تاسیس��ات کلورادو

نی��ز 2 مگاوات از این ظرفیت تولید انرژی

خورشیدی را تشکیل می دهد.

والم��ارت اه��داف بلندمدت��ی را ب��ر

اس��تفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر برای

تمام انبارهای خود پایه ریزی کرده اس��ت

و پیش بینی می شود تا پایان سال 2013،

در بی��ش از 130 انب��ار مس��تقر در ایالت

کالیفرنیا، که 75 درص��د از انبارهای این

ایال��ت را تش��کیل می دهند، تاسیس��ات

خورشیدی نصب کرده باشد.

صفحه 4 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

ترکیب‌و‌کاربرد‌برج‌خنک‌کننده مقاالت

تعیین مکان و نصب برجبهترین مکان برای هرگونه برج خنک کننده تهویه مطبوع، بام ساختمان است که دو وضعیت حیاتی را برای عملکرد صحیح برج

فراهم می کند:ارتف��اع س��طح آب برج در ح��ال کار باید باالت��ر از پمپ برج .1کندانس��ور )و هرگونه لوله کش��ی بین مکش پمپ و تش��تک

تحتانی برج( باشد؛بای��د برج ها فاصله آزاد کافی از دیوارها و دیگر موانع پیرامونی .2داشته باشند تا از گردش مجّدد )سیرکوالسیون مجّدد( هوای خروجی یا تخلیه ش��ده به داخل هوای ورودی جلوگیری کند. درص��ورت وجود برج های مرکب، باید آنها چنان تعیین مکان شوند که از ورود هوای خروجی یا تخلیه شده یک برج به داخل برج مجاور جلوگیری ش��ود. یقینًا یک بام ساختمان که فاقد هرگونه مانعی اس��ت، نمی تواند منجر به گردش مجّدد شود،

به شرطی که حتا حفاظ زیبایی نداشته باشد. مکان و نصب برج باید به گونه ای باش��د ک��ه از گردش مجّدد جریان ه��وای برج جلوگیری کند )درص��ورت نصب زمینی برج(. ال��زام جریان هوای برج خنک کننده تهوی��ه مطبوع تقریبا 270 تا 300 فوت مکعب در دقیقه در تن است که معادل 90 تا 100 فوت

مکعب در دقیقه در تن می باشد؛ بنابراین:فض��ای آزاد کافی در اطراف برج برای جریان هوای بدون مانع .1

فراهم شود؛برج باید فاصله کافی از هر مانعی داشته باشد تا از ورود مجدد .2

هوای تخلیه شده به برج یا برج مجاور جلوگیری شود.م��کان زمینی یک برج، به نوع برج، یعنی برج جریان مخالف ی��ا جریان صلیبی بس��تگی دارد. برج های جری��ان صلیبی دارای ی��ک ورودی هوا در یک یا دو طرف )برج های تک جریان یا جریان

مضاعف(می باش��ند؛ درحالی ک��ه برج های جری��ان مخالف دارای ورودی هوا در چهار طرف اس��ت. بنابرای��ن برای هر دو نوع برج،

رعایت توصیه های زیر الزامی است:مجاورت: دیوارهای ساختمان، دیوار مشبک یا ستونی، درختان و غیره می توانند موانعی را برای برج های خنک کننده به وجود آورند )اگر برج به آنها نزدیک باش��د.(. در حالی که بیشترسازندگان برج اطاعات کافی را درباره طراحی برج های خنک کننده خود فراهم می کنند، بیش��تر فواصل آزاد پیشنهادی به صورت حداقل است و نمی توانند عملکرد صحیح برج را اطمینان دهند؛ بنابراین، فواصل

آزاد از موانع مجاور در تصویر )7( به تصویر درآمده است.برج خنک کنن��ده باید حداقل در فاصل��ه 30 فوتی دیوارهای س��اختمان مجاور باش��د. هر قدر س��اختمان بلندتر باشد، موانع بیشتر می شود؛ بنابراین باید عقب نشینی برج حداقل تا نصف ارتفاع س��اختمان افزایش یابد تا از گردش ی��ا ورود مجّدد جریان هوای تخلیه شده جلوگیری ش��ود. برج های خنک کننده زیبایی چندانی ندارند؛ از این رو مهندسان معمار از دیوارهای مشبک چوبی، بنایی یا فلزی در اطراف برج استفاده می کنند. برای جلوگیری از مسایل اجرایی و عملیاتی برج نسبت به دیوارهای مشبک، باید معیارهای

طراحی زیر برای چنین دیوارهایی در نظر گرفته شود:

بای��د دیوارهای مش��بک حداقل فض��ای آزاد 50 درصد را در .1

ورودی )ه��ای( برج خنک کننده فراهم کنند و این فضا بتواند

600 ف��وت در دقیق��ه، جریان ه��وای کم س��رعت را از میان

دیوارهای مشبک ایجاد کند.

قس��مت فوقانی دیوارهای مشبک نباید بلندتر از تخلیه هوای .2برج باشد.

فاصله آزاد را بین دیوارهای مشبک و ورودی )های( هوای برج .3به میزان بیش��تر از 10 فوت یا هم ع��رض برج فراهم کنید. اگر

قسمت‌دومHVAC water chillers and cooling towers :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه 5 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

تصویر 7. پارامت�رهای پیشنهادی فواصل آزاد از موان�ع مجاور برای برج خنک کننده

دیوار مشبک یا ستونی)با 50 درصد ناحیه آزاد(

برج خنک کننده

ساختمان

X = ½ BH بیشتر از 30 فوت یا Y = TW بیشتر از 10 فوت یاSH = TH

SH = ارتفاع دیوار مشبک یا ستونی

TH = ارتفاع برجTW= عرض برجBH = ارتفاع ساختمان

برج های مرکب یا سلول های برج مرکب در محدوده دیوارهای مش��بک وجود داشته باش��ند، باید این فواصل آزاد حداقل به میزان 50 درصد )15 فوت( افزایش یابند. حفظ فاصله آزاد بین دیوار مشبک و جوانب غیرفعال برج، حداقل به میزان 4 فوت برای فراهم کردن عبور کافی و فضای نگه داری ضروری است.

ارتف�اع: باید هر برج خنک کنن��ده تهویه مطبوع چنان نصب شود که سطح آب برج باالتر از تمام اجزای سیستم آب کندانسور باشد. در هر نصبی، سطح آب برج باید باالتر از پمپ آب کندانسور و تم��ام لوله های آب کندانس��ور بین تش��تک تحتانی برج و پمپ باشد. اگر محل نصب برج نزدیک ساختمان باشد )یعنی نزدیک تر از نصف ارتفاع س��اختمان ی��ا 30 فوت(، ارتف��اع تخلیه فن باید باالتر از خط بام ساختمان مجاور یا باالتر از هرگونه دیوار مشبک معماری باش��د. طبق تصویر )8( این وضعیت می تواند با موارد زیر

همراه باشد:فراهم کردن یک سرپوش یا محفظه روی برج؛ .1

فراهم کردن یک سیستم تکیه گاهی سازه ای جهت باالبردن برج تا .2یک ارتفاع مناسب است.

سیس��تم تکیه گاهی س��ازه ای ازعناصر فوالدی پیش ساخته، س��تون های لوله ای و غیره تشکیل می ش��ود. محفظه تخلیه باید بتواند افت فش��ار اس��تاتیک را به حداقل برس��اند، نیازی به یک موتور فن بزرگ تر نداشته باشد و از افزایش مصرف انرژی جلوگیری کند. محفظه باید به صورت باریک شو باشد تا سرعت تخلیه هوا را کاهش و افت فشار استاتیک ناشی از اصطکاک را متعادل سازد.

جدول )3( فاکتور بازیافت فش��ار اس��تاتیک محفظه تخلیه را به ط��ول L )فوت(، قطر تخلیه ف��ن D1 )فوت( و قطر تخلیه نهایی

D2 )فوت( نشان می دهد. بهبود کمی برای فاکتور بازیافت فشار استاتیک L/D1 بزرگ تر از 7.5:1 یا D2/D1 بزرگ تر از 1.6:1 دارد. مقدار فشار استاتیک

بازیافتی بر اساس معادله )1( محاسبه می شود:SP=)V/4005(2×CRF )1(

که:SP =WG فشار استاتیک بازیافتی برحسب

V = fpm سرعت تخلیه فن برحسبCRF = )3( فاکتور بازیافت محفظه تخلیه برحسب جدول

مقدار بازیافت فش��ار استاتیک از افت فشار استاتیک محفظه تخلیه کم می ش��ود که از جداول س��ایزبندی کانال و با اس��تفاده از قطر متوس��ط محفظه تخلیه [D1+D2(÷2([، س��رعت متوسط جریان هوای محفظه تخلیه و طول محفظه تخلیه به دست می آید.

باید یک محفظه تخلیه با طراحی مناسب، حداقل فشار استاتیک اضافی را برای فن برج ایجاد کند )یا اصا ایجاد نکند(.

جهت باد حاکم تابس�تانی: چون برج های جریان مخالف نوعا دارای ورودی هوا در چهار طرف خود می باشد، جهت برج نسبت به باد حاکم تابستانی مهم نمی باشد؛ با این وجود، همیشه اقدام به تعیین جهت برج خنک کننده جریان مخالف کنید )تصویر 9(. ب��اد می تواند عملکرد یک برج ب��ا ورودی مضاعف را با ایجاد یک جریان هوای نامتعادل از دو طرف خود، تحت تاثیر قرار دهد. اگر قرار است یک برج جریان صلیبی با یک ورودی در جهت باد حاکم نصب ش��ود، باید س��ازنده برج در جریان این موضوع قرار بگیرد،

به طوری که تنظیمات صحیح اندازه ها صورت بگیرد. برج های مرکب / س�لول های برج: تصویر )10( طرح برج های

فاکتور بازیافت فشار D2/D1 استاتیک نسبت

ج��دول 3. فاکتوره��ای بازیافت فشار استاتیک محفظه تخلیه

صفحه 6 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

مرکب یا س��لول های برج را ب��رای برج ه��ای خنک کننده جریان مخالف یا جریان صلیبی نش��ان می دهد. همان طور که قبا گفته شد، نباید بیشتر از چهار س��لول برج خنک کننده جریان صلیبی جفت هم باش��ند. برای برج های جریان مخالف، معموال فقط دو س��لول جفت هم قرار می گیرند و باید سازنده برج تضمین کند که عملکرد هر سلول تضعیف نشود، چون هر سلول یک ورودی هوای

خود را از دست می دهد. مج��ددا جهت باد نس��بت ب��ه برج های جری��ان مخالف مهم نمی باش��د. با ای��ن وجود، برای برج های جری��ان صلیبی، گردش مجدد از یک بانک برج به بانک برج مجاور، به میزان زیادی توسط جهت باد حاک��م افزایش می یابد. تصویر )11( طرح پیش��نهادی نصب بانک برج خنک کننده جریان صلیبی را نسبت به جهت باد

حاکم نشان می دهد.فونداس�یون فوالدی یا بتونی و سیستم تکیه گاهی سازه ای: سیستم تکیه گاهی سازه ای روی فونداسیون فوالدی یا بتونی قرار می گیرد. سیستم تکیه گاهی سازه ای برج معموال از اعضای فوالدی سازه ای تشکیل می شود تا تکیه گاهی برای برج در نقاط باربر باشد.

در بام یک س��اختمان، باید فونداس��یون بتونی یا فوالدی از س��تون های سازه ای تشکیل شود؛ به طوری که وزن برج مستقیما به اجزای فونداسیون ساختمان منتقل شود. هرگز اقدام به نصب مستقیم یک برج روی سیستم سازه ای بام نکنید. بام ها هرگز برای بارهای برج خنک کننده و بار وزن آن طراحی نمی ش��وند. حتا اگر سازه بام برای تحمل وزن برج طراحی شود، ارتعاش حاصل، از برج

ساختمان

ساختمان

محفظه تخلیه فن

سیستم تکیه گاهی

سازه ای

برج خنک کننده

برج خنک کننده

)الف(

)ب(

تصویر 8. الف: ارتفاع برج )انتخاب 1(؛ ب: ارتفاع برج )انتخاب 2(

حداکثر 50°

حداکثر 50°د

بات

جهنی

ستا تاب

کمحا

حداقل10°

حداقل10°

هوای ورودی

هوای ورودی

تصویر 9. مکان نصب برج خنک کننده جریان مخالف نسبت به جهت باد حاکم

حداکثر 4 سلول

عرض برج

طول برج

عرض برج

ض برجعر

ض برجعر

)ب(

طول برج

ف()ال

تصوی�ر 10. ال�ف: چیدمان پیش�نهادی برج خنک کنن�ده جریان صلیبی چند سلولی )4 سلول یا بیشتر(؛

ب: چیدمان پیشنهادی برج خنک کننده جریان مخالف چند سلولی )2 سلول یا بیشتر(.

به سازه بام منتقل و مش��کات سر و صدایی جّدی ایجاد می کند.

باید ستون ها 3 تا 4 فوت باالی بام امتداد یابند تا یک فاصله آزاد

برای نگه داری بام ایجاد ش��ود. در روی زمین، فونداسیون بتونی

یا فوالدی از س��تون ها یا پایه های بنایی بتونی تشکیل می شود که

هریک، از پاش��نه پی و آرماتورگذاری تشکیل شده اند. جدول )4(

وزن حم��ل و عملیاتی برج های خنک کنن��ده را به صورت تقریبی

صفحه 7 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

نیستا

تابم

حاکد

بات

جهنی

ستاتاب

م حاک

د با

تجه

طول برجطول برج

طول برج 1/2

طول برج 3/4

طول برج 1/2

)الف(

)ب(

تصوی�ر 11. ال�ف: چیدمان پیش�نهادی برج خنک کنن�ده جریان صلیبی چند سلولی نسبت به جهت باد حاکم )انتخاب 1(؛

ب: چیدمان پیشنهادی برج خنک کننده جریان مخالف چند سلولی نسبت به جهت باد حاکم )انتخاب 2(

نشان می دهد. باید دقت داشته باشیم تا اطمینان حاصل شود که ارتفاع فونداس��یون بتونی یا فوالدی و سیستم تکیه گاهی سازه ای

می تواند الزام ارتفاع سطح آب عملیاتی برج را تامین کند.

لوله کشی برج خنک کنندهسه سیستم لوله کشی مجزا برای هر برج خنک کننده مورد نیاز

است )تصویر 12( که به تشریح آن می پردازیم.

لوله کشی آب کندانسورلوله کشی برگشت آب کندانسور )CDWR(، آب گرم کندانسور را ب��ه ب��رج تحویل می دهد؛ ولی لوله کش��ی رفت آب کندانس��ور )CDWS( آب س��رد برج را به کندانسور تحویل می دهد. یک شیر دستی ایزوله باید برای لوله های رفت و برگشت برج تامین شود تا نگه داری برج را تسهیل کند. لوله های کندانسور را با عایق حرارتی

بپوشانید تا از یخ زدگی آن در فصل زمستان جلوگیری شود.از لوله های PVC یا فوالدی س��یاه برای رفت و برگش��ت آب کندانسور اس��تفاده کنید. در گذشته، لوله های فوالدی گالوانیزه ب��ه کار می رفتند، زیرا تصور می ش��د از مقاومت بیش��تری در برابر خوردگی برخوردارند؛ ولی هزینه زیاد آن مدنظر بود. با این وجود، چون لوله گالوانیزه را نمی توان ب��دون از بین بردن گالوانیزه آن در محل اتصال جوش کاری کرد، از اتصاالت پیچی اس��تفاده می شد. در لوله های بزرگ تر سیس��تم آب برج، افزای��ش هزینه نیروی کار باع��ث مقرون به صرف��ه نبودن چنین لوله هایی ش��ده ک��ه امروزه

به ندرت از آنها استفاده می شود.لوله کش��ی برگش��ت آب کندانس��ور )CDWR( بی��ن برج و کندانس��ور)ها( باید با عایق حرارتی فایبرگاس با حداقل ضخامت یک اینچ پوشانده شود تا کسب گرما توسط آب برج کاهش یابد و به چیلر منتقل نشود. در دماهای نرمال آب کندانسور، به بخاربند نیاز نیست، مگر آنکه از یک سیکل صرفه جو )اکونومایزر( استفاده شود. گاهی اثر گردابی در لوله رفت آب کندانس��ور به تشک تحتانی برج به وجود می آید، به ویژه اگر از یک لوله تخلیه عمودی استفاده ش��ود. اثر گردابی باعث به دام افتادن ه��وا در آب برج و هواگرفتن پم��پ کندانس��ور و نهایتا خس��ارت مکانیکی می ش��ود. بیش��تر سازندگان برج، یک حوضچه تخلیه جانبی را پیشنهاد می کنند که به تشتک تحتانی برج اضافه می شود تا به دام افتادن هوا به حداقل

برسد و همیشه باید از آن استفاده شود.

لوله کشی آب ورودی برجآب ورودی یا جبران کننده کس��ری آب برج، همان آب ش��هر

طول برجطول برج

طول برج

)پ(

)ت(

عرض برج عرض برج

نیستا

تابم

حاکد

بات

جهنی

ستاتاب

م حاک

د با

تجه

تصویر 11 )ادامه(. پ: چیدمان پیشنهادی برج خنک کننده جریان صلیبی چند سلولی نسبت به جهت باد حاکم )انتخاب 3(؛

ت: چیدمان پیشنهادی برج خنک کننده جریان صلیبی چند سلولی نسبت به جهت باد حاکم )انتخاب 4(.

صفحه 8 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

است که می تواند کسری آب برج ناشی از تبخیر، رانش باد، پاشش و تخلیه عمدی را جبران کند. وجود یک ش��یر دستی ایزوله برای لوله آب ورودی برای س��رویس و نگه داری برج ضروری است. لوله PVC یا مس��ی برای لوله آب ورودی مناسب است و باید با عایق

حرارتی فایبرگاس و بخاربند پوشانده شود.شیر کنترل آب ورودی برج )شیر شناور مکانیکی یا الکترونیکی( برای جبران کسری آب تشتک تحتانی برج ضروری می باشد. لوله آب ورودی ب��رج را با عایق حرارتی بپوش��انید تا از یخ زدگی آن در فصل زمستان جلوگیری شود. تلفات آب برج خنک کننده سیستم تهویه مطبوع از تبخیر، رانش باد و پاشش به وجود می آید که باید دقیقا مقدار آنها مش��خص شود تا یک لوله آب ورودی مناسب را

انتخاب کنیم.تلفات تبخیر: گرمای تبخیر آب برابر با 1045 بی تی یو در پوند در دم��ای 85 درجه فارنهایت اس��ت؛ بنابراین برای تعیین میزان تبخیر مورد نیاز برای یک دفع گرمای معین جهت خنک کردن آب کندانس��ور، باید سرعت جریان آب، افزایش دمای آب کندانسور و دف��ع گرمای مورد نیاز را بدانیم. در حالت کلی، یعنی جریان یک گالن در دقیقه با افزایش یک درجه فارنهایت، مقدار تبخیر چنین

محاسبه می شود:یک گالن در دقیقه )معادل 500 پوند در ساعت(: جریان آب

یک درجه فارنهایت: افزایش دمای آب کندانسورطبق معادله: بار گرمایی

1 نیرو × 1 بی تی یو/ نیروی پوند × 60 دقیقه / ساعت × 8.34

ظرفیت اسمی

جدول 4. وزن تقریبی برج خنک کننده

وزن عملیاتی برج خنک کنند )پوند(مکش اجباری برج جریان مخالف )2(

مکش اجباری برج جریان صلیبی )1(

مکش القایی برج جریان مخالف )2(

مکش القایی برججریان صلیبی )1(

1. وزن حمل برج 30 تا 35 درصد وزن عملیاتی برج است.

2. وزن حمل برج 55 تا 65 درصد وزن عملیاتی برج است.

Q = پوند در گالن × 1 گالن در دقیقهQ = 500 بی تی یو در ساعت

1045 بی تی یو در پوند = QV : گرمای تبخیر0.478 پوند در ساعت = 1045 بی تی یو در پوند / 500 بی تی یو

در ساعت = E : مقدار تبخیربنابرای��ن، با تقس��یم مقدار تبخی��ر 0.478 پوند در س��اعت ب��ر مقدار جریان 500 پوند در س��اعت، مق��دار تبخیر یک درصد جریان آب کندانسور در افزایش دمای آب کندانسور برحسب درجه فارنهایت یا تقریبا یک درصد جریان آب کندانس��ور به ازای افزایش دمای 10 درجه فارنهایتی آب کندانس��ور در سیس��تم های تهویه

مطبوع می باشد.تلفات رانش باد: اطاعات تلفات رانش باد توسط سازنده برای هر برج خاص ارایه می ش��ود؛ بنابراین چنین تلفاتی در حدود 0.1 تا 0.2 درصد آب کندانس��ور اس��ت و بیشتر مهندسان مقدار 0.2

درصد را در نظر می گیرند.تلف�ات تخلیه عمدی: برنامه های تصفیه آب کندانس��ور برای کنترل رسوبات ضروری می باشد؛ یعنی تخلیه عمدی آب کندانسور جهت افزایش آب تازه بیش��تر و حفظ ذرات جامد حل شده در آب کندانس��ور در یک سطح معین. برنامه تصفیه آب کندانسور تعداد سیکل غلظت مورد نیاز را مشخص می کند که برابر است با مقدار ذرات جامد حل شده در آب کندانسور به مقدار آب ورودی. پس از تعیین تعداد س��یکل، مقدار آب تخلیه عمدی توسط معادله )2(

مشخص می شود.:BE = E/)1-تعداد سیکل( )2(

که:جریان تخلیه عمدی آب کندانس��ور برحس��ب گالن در دقیقه

BD =E = مقدار تبخیر برحسب گالن در دقیقه

تعداد دفعات افزایش ذرات جامد حل شده در آب کندانسور نسبت به آب ورودی که باید تصفیه شود = تعداد سیکل

نوعا تعداد س��یکل بین 5 تا 10 بار اس��ت که تعداد سیکل 5 بار نیازمند تخلیه عمدی بیشتری است و اغلب برای تعیین مقدار

جریان آب ورودی به کار می رود. بنابراین، حداکثر جریان آب ورودی برج برای جریان کس��ری

آب برج برحسب گالن در دقیقه چنین محاسبه می شود:0.01 گالن در دقیقه: )یک گالن در دقیقه ×0.01(: تبخیر

0.002 گالن در دقیقه: )یک گالن در دقیقه ×0.002(: رانش باد

صفحه 9 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

شیر کنترل ایزوله برای برج های چند سلولی

عایق حرارتی

برگشت آب کندانسور

برج

سطح آب عملیاتی برج

رفت آب کندانسور

تشتک تحتانی برج

سطح تشتک فوقانی برج

لوله سرریز

لوله تخلیه

به طرف لوله فاضالب بهداشتی

کنترل سطح اکترونیکی با

شیر برقی

آب ورودی برای جبران کسری آب برج

تصویر 12. نمودار کلی لوله کشی برج خنک کننده

0.0025 گالن در دقیق��ه: ])1-5(/0.01 گالن در دقیقه[: تخلیه

عمدی

0.0145 گالن در دقیقه: کل آب جبرانی

یک چیلر 500 تن با جریان آب کندانس��ور 3 گالن در دقیقه

در ُتن دارای یک جریان آب کندانس��ور به میزان 1500 گالن در

دقیقه و حداکثر مقدار آب جبرانی:

22.75 گال��ن در دقیقه = 0/0145 گالن در دقیقه × 1500

گالن در دقیقه آب کندانس��ور اس��ت. برای ی��ک چیلر ایده آل با

جریان آب کندانس��ور 2.8 گالن در دقیقه در تن، آب جبرانی به

میزان 21.23 گالن در دقیقه در حداکثر بار 500 تن است.

ی��ک کنت��ور آب باید در خط آب جبرانی برج نصب ش��ود تا

مقدار آب مصرفی برج به طور صحیح مشخص شود. هرقدر تلفات

آب برج خنک کننده بیش��تر باش��د، هزینه دفع فاضاب بیشتر

خواهد بود.

لوله سرریز و لوله تخلیه برجهر برج خنک کننده باید مجهز به لوله سرریز و لوله تخلیه برج

متصل به لوله فاضاب باشد. نباید آب برج با تصفیه شیمیایی در

لوله فاضاب آب های سطحی یا زهکشی تخلیه شود. لوله سرریز

کمی باالتر از س��طح آب عملیاتی تش��تک تحتانی برج قرار دارد.

اگر ش��ناور درس��ت عمل نکند و آب زیادی وارد تش��تک تحتانی

برج ش��ود، این آب اضافی از طریق لوله سرریز وارد لوله فاضاب

می ش��ود. لوله تخلیه کف تش��تک تحتانی برج مجهز به یک شیر

تخلیه اس��ت تا با بازکردن آن در زمان سرویس های فصلی بتوان آب برج را خالی کرد.

لوله کشی برج های مرکب یا چند سلولیوقتی دو یا چند سلول با هم لوله کشی می شوند تا به عنوان یک برج عمل کنند، هر س��لول باید لوله کشی ش��ود؛ با این وجود، این

لوله کشی نیاز به تغییرات یا حذف و اضافاتی دارد.

سیستم لوله کشی مشترک آب کندانسوراگر هر س��لول از سیس��تم لوله کش��ی مش��ترک آب کندانسور بهره مند باشد، ش��یرهای ایزوله اتوماتیک لوله های رفت و برگشت کندانس��ور برای کنترل جریان آب س��لول ها ضروری اس��ت. بدون چنین شیرهایی، بخشی از جریان آب وارد سلول های غیرفعال شده

و کنترل دمای آب رفت کندانسور را مختل می کند.باید الزام فش��ار ورودی و ارتفاع برج چند سلولی برای برج های مختلف )سلول های برج مختلف( درنظر گرفته شود. نخست، سطح آب عملیاتی تش��تک را برای هر برج یا س��لول در یک ارتفاع درنظر بگیرید. برای برج های جریان صلیبی، باید تشتک فوقانی برج ها در یک ارتفاع یا متمایل به تش��تک فوقانی پایین تر باشد که معموال با نرس��یدن آب به تشتک فوقانی باالتر منجر به سرریز می شود. برای اجتناب از این مش��کل، الزم است لوله کشی رفت هر سلول در یک ارتفاع و باالتر از باالترین ورودی باش��د تا آب وارد ورودی های مجزا ش��ود. ب��رای جلوگیری از عمل مکش س��یفونی، یک لوله هواکش مثل تصویر )13( برای پایین ترین س��لول و یک لوله عمودی جریان

صفحه 10 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

ثقلی ضروری می باش��د )تصویر 13(. لوله کش��ی هر سلول باید تا ح��ّد امکان به صورت متقارن باش��د تا عدم تعادل ناش��ی از افت فشارهای مختلف مسیرهای جریان مختلف کاهش یابد، حتا اگر ورودی ه��ای جریان ثقلی در یک ارتفاع باش��ند. توزیع یکس��ان و عملی جریان غیرممکن اس��ت و همیش��ه یک عدم تعادل جزئی

جریان بین سلول ها وجود دارد. برای برج های جریان مخالف، لوله های پاشش آب باید در یک ارتفاع و مجهز به نازل هایی باش��ند که به یک فش��ار آب یکس��ان نیاز داشته باشند تا الزام ِهد یا فشار استاتیک پمپ آب کندانسور را به حالت تعادل درآورد. از مخلوط کردن جریان آب س��لول های ب��رج جریان صلیبی و جریان مخالف در یک سیس��تم لوله کش��ی آب کندانس��ور خودداری کنید. الزامات فشار ورودی و ارتفاع های مختلف دو نوع برج، باعث عملی نش��دن تعادل جریان بین آنها و

حفظ وضعیت مطلوب کاری برج ها می شود. تشتک تحتانی مشترک: در جایی که تمام سلول ها یک تشتک تحتانی برج مش��ترک داشته باشند و یا تش��تک های تحتانی هر

سلول به یکدیگر متصل شوند، باید دو نکته درنظر گرفته شود:شیر آب ورودی و کنترل سطح مجزا ضروری می باشد )نیازی .1به یک شیر و کنترل سطح برای هر سلول نیست(. با در اختیار داشتن چند شیر آب ورودی برای یک تشتک تحتانی، کنترل

سطح ها با یکدیگر مخالفت کرده و دچار آسیب می شوند؛تشتک های س��لول های مجزا یا مرکب باید به یکدیگر متصل .2ش��وند تا یک تش��تک واحد تحتانی برج بین تشتک سلول ها توسط س��ازنده برج فراهم شود. این لوله های رابط می توانند مسیرهای مناسبی را بین هریک از تشتک ها ایجاد کند تا یک تشتک واحد تحتانی موثر به وجود آورد. یک روش جایگزین آن اس��ت که برج با تشتک های سلولی مجزا و خشک کار کند و

تمام آب کندانسور به یک حوضچه مشترک مجزا وارد شود.اگر هر سلول تشتک مجزای خود را داشته باشد، تشتک ها با یک خط متعادل ساز )اکوالیزر( به یکدیگر متصل می شوند )تصویر 14(. جریان هر سلول هرگز به طور دقیق متعادل نمی شود؛ بنابراین هماهنگی دقیق بین لوله ها نیز نمی تواند جریان آب س��لول ها را متعادل س��ازد. خط متعادل ساز )اکوالیزر( اجازه می دهد آب بین تشتک های برج جریان یابد و عدم تعادل جزئی جریان آب یا سطح آب س��لول ها را جبران می کند. بدون خط متعادل س��از، ممکن است تشتک یک سلول دچار سرریز شود و تشتک یک سلول دیگر

بدون آب بماند.

براس��اس تجربه، خط متعادل ساز )اکوالیزر( باید تا 15 درصد

جری��ان بزرگ ترین س��لول را جب��ران کند. ج��دول )5( بر همین

اس��اس، اندازه قطر لوله های متعادل ساز پیشنهادی را نسبت به

جریان آب سلول های برج ارایه می کند.

با در اختیار داشتن لوله متعادل ساز )اکوالیزر(، سطح عملیاتی

آب تشتک تحتانی هریک از س��لول های برج یکسان خواهد بود؛

بنابراین بسیار مهم است که هر سلول چنان نصب شود که سطح

آب عملیاتی آن در یک ارتفاع یکس��ان با س��لول های مجاور خود

باش��د. اگر از س��لول های مختلف استفاده ش��ود، تنظیم ارتفاع

سلول ها بسیار مهم می باشد.

انتخاب پمپ، مکان نصب و لوله کشیبرای سیس��تم های آب کندانس��ور تهویه مطب��وع، پمپ های

س��انتریفیوژ رایج ترین نوع پمپ کندانسور است، ولی از پمپ های

خطی، مکش جلو، دو پوس��ته افقی و دو پوسته عمودی می توان

استفاده کرد. با این وجود، گاهی برای کاربردهای خاص، پمپ های

توربینی عمودی مناس��ب تراند )تصویر 16(؛ زیرا دو یا چند پروانه

مرحله ای در امتداد یک شفت دارد، به طوری که دهش هر مرحله

به عنوان ورودی یا مکش مرحله بعد محسوب می شود. شفت های

موت��ور و پمپ به طور عمودی قرار می گیرند. این پمپ با یک لوله

دهش طراحی می ش��ود و مکش آن به یک مخزن یا حوضچه آب

متصل می شود.

تمام لوله کشی ها در یک سطحبرج

شماره2

سلول 2

سلول 2

سلول 1

سلول 1

شیر دستی متعادل کننده

سطح آب یکسان

)برگشت آب کندانسور(

لوله های عمودی

برج شماره 1

لوله هواکش

چیدمان متقارن لوله ها جهت به حداقل رساندن

اختالف فشارها

تصویر 13. نمودار لوله کشی آب کندانسور برای برج های مرکب یا چند سلولی با ارتفاع مختلف ورودی ها.

صفحه 11 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

قطر لوله متعادل ساز )اکوالیزر( برحسب اینچ

بزرگ ترین جریان آب سلول برج برحسب گالن در دقیقه

جدول 5. قطر لوله متعادل ساز )اکوالیزر( برج چندسلولی

بخش��ی از هد آب توسط پمپ آب کندانسور برای جبران افت

اصطکاکی لوله کشی های سیستم آب کندانسور )از جمله لوله ها،

اتصاالت، شیرها و خود کندانسور چیلر( است که براساس سیستم

آب مبرد چیلر محاس��به می شود؛ با این وجود، چون سیستم آب

کندانس��ور یک سیستم باز اس��ت، باید دو وضعیت فشار اضافی

درنظر گرفته شود:

هد اس��تاتیک همان ارتفاع برحسب فوت ستون آب است که .1

باید آب کندانسور باال برده شود و معموال برابر با اختاف ارتفاع

بین سطح آب عملیاتی تش��تک تحتانی برج و تشتک فوقانی

برج است )تصویر 15(. هیچ فرقی ندارد که برج روی پشت بام

یک ساختمان یا روی سطح زمین در بیرون از اتاق چیلر باشد.

در واقع، هد اس��تاتیک فقط توسط ارتفاع بخش آزاد سیستم

آب کندانسور ارایه می شود که همیشه خود برج است؛

فشار پسماند الزم تشتک فوقانی برج، آخرین جزء الزام هد آب .2

کندانسور است. برای برج های جریان صلیبی، سیستم تشتک

فوقانی ثقلی هیچ گونه الزام فش��ار پسماند را ایجاد نمی کند؛

تصویر 14. نمودار لوله کشی لوله متعادل ساز )اکوالیزر( و شیرهای ایزوله سلول های برج خنک کننده مرکب.

لوله برگشت آب کندانسور

لوله رفت آب کندانسور

شیر سرویس و شیر ایزوله

شیر ایزوله اتوماتیک

سلول شماره 3

سلول شماره 2

سلول شماره 1

لوله متعادل ساز )اکوالیزر(

ول��ی برای برج های جریان مخالف، باید فش��ار الزم نازل های پاش��ش آب )نوعا 2 تا 5 پی اس آی( درنظر گرفته شود )الزام هد پس��ماند براساس ضرب الزام فش��ار پی اس آی در 2.31

فوت آب در پی اس آی گیج یا درجه(.باید همیشه یک شیر یک طرفه در خط لوله دهش پمپ نصب ش��ود تا از برگشت آب کندانسور لوله دهش پمپ به داخل تشتک تحتانی برج جهت ایجاد یک س��طح تعادل در زمان خاموش بودن پمپ ها جلوگیری کند که براس��اس قانون برنولی است. درصورت اس��تفاده از پمپ های دو پوسته یا مکش جلو، ممکن است پمپ نزدیک برج خنک کننده یا دور از آن در اتاق تاسیس��ات باشد. در

هر دو مورد، باید دو وضعیت تامین شود:باید پمپ و تمام لوله کشی مکش پمپ )لوله کشی بین تشتک .1تحتانی برج و ورودی پمپ( در زیر س��طح آب عملیاتی تشتک برج باشند. اگر بخشی از آن در باالی سطح آب تشتک تحتانی برج قرار بگیرد، بخش��ی از آب در زم��ان خاموش بودن پمپ به س��مت عقب تخلیه می شود. متاس��فانه دفعه بعد که پمپ روشن می شود، یک فاصله هوایی در لوله کشی به وجود می آید

و آب کندانسور جریان نمی یابد، زیرا هوا گرفته است؛ هد مکش مثبت خالص و قابل دسترس باید با هد مکش مثبت .2خالص و قابل دس��ترس مورد نیاز پمپ مساوی یا بیشتر از آن باش��د تا از هواگرفتن یا ایجاد فاصله هوایی در پمپ جلوگیری

شود.ایجاد فاصله هوایی در پمپ، زمانی ایجاد می ش��ود که فش��ار ورودی پروانه پمپ کمتر از فش��ار بخار آب است و منجر به تبخیر آنی و تش��کیل حباب های هوا در جریان آب می ش��ود. با افزایش فشار پروانه پمپ، این حباب ها می شکنند و سروصدای آنها خیلی شبیه سروصدای تیله داخل قوطی است که منجر به آسیب دیدگی پم��پ، یعنی ایجاد حف��ره در دو طرف پروانه ش��ده که باید از آن جلوگیری کرد. هد مکش مثبت خالص و قابل دس��ترس از معادله

)3( به دست می آید.NPSH=BP-H-SH-VP )3(

هد مکش مثبت خالص و قابل دس��ترس برحسب فوت ستون NPSH = آب

BP = فشار بارومتریک برحسب فوت آب، مطلقافت فشار ناشی از اصطکاک در لوله مکش برحسب فوت آب

SH =VP= فشار بخار آب برحسب فوت آب، در دمای آب

صفحه 12 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

مقادی��ر BP و VP برای وضعیت های تهویه مطبوع در جداول )6 و 7( آمده اس��ت. همیش��ه پمپ های توربینی عمودی در برج نصب می شوند، زیرا باید سمت مکش پمپ در تشتک تحتانی برج یا در یک حوضچه نصب ش��ود. پمپ ه��ای توربینی عمودی، یک انتخاب خوب برای نصب پمپ در برج اس��ت، زیرا از دو مش��کل

به وجود آمده برای پمپ های افقی جلوگیری می شود:لوله کش��ی مکش طوالنی برای پمپ نصب ش��ده در یک مکان .1

دور؛پایین تر بودن ارتفاع برج از ارتفاع یک پمپ راه دور. .2

تصوی��ر )16( نص��ب ی��ک پمپ توربین��ی عمودی را نش��ان می دهد. حوضچه های سمت خروجی در تشتک های تحتانی برج خنک کنن��ده تهویه مطبوع برای به حداقل رس��اندن اثر گردابی و به دام افتادن هوا در آب کندانس��ور اس��ت؛ ولی با جاری شدن آب در برج، تشتک برج را با هوای به دام افتاده ترک می کند. در لوله مکش پمپ، یعنی لوله بین تش��تک تحتانی برج و ورودی پمپ، مقداری از این هوا تمایل به جدا شدن از آب دارد. درصورت وجود یک تبدیل ناهم مرکز در یک ترکیب مس��طح در قس��مت تحتانی، هوای آزاد ش��ده در باالی لوله مکش به دام می افتد و س��طح موثر لوله و جریان سدکننده را کاهش می دهد. به عاوه، هوای آزاد شده وارد پمپ ش��ده و منجر به یک س��روصدا ش��بیه به گرفتن هوا یا ایجاد فاصله هوایی می ش��ود. این وضعیت می تواند با استفاده از تبدیل های هم مرکز یا نصب تبدیل ناهم مرکز در یک ترکیب مسطح

در قسمت باال برطرف شود.

جدول 6. فش��ار بخ��ار آب )VP( به عنوان تابعی از دما

فشار بخار )فوت آب، مطلق(

دما )فارنهایت(

جدول 7. فش��ار بارومتریک )BP( به عنوان تابعی از ارتفاع

فشار اتمسفری ارتفاع )فوت( )فوت آب(

)سطح دریا(

کولرها و کندانسورهای تبخیریکولره��ا و کندانس��ورهای تبخی��ری، اولین نس��ل برج های خنک کننده می باشند که تفاوت آنها در استفاده از یک کویل بسته

به جای صفحات داخلی برج است.بیش��تر سیستم های خنک کننده انبس��اط مستقیم )DX( از هوای محیط به عنوان سینک گرمایی خود برای میعان مایع مبرد در س��یکل تبرید تراکم بخار اس��تفاده می کنند. برای خنک کردن

هد الزم تشتک فوقانی برج = هد یا فشار پسماندصفر فوت برای برج های جریان صلیبی =12 فوت برای برج های جریان مخالف =

لوله برگشت آب کندانسور

هد یا ارتفاع آب برحسب فوت

لوله رفت آب کندانسور

صفحات داخلی برج

سطح آب عملیاتی برج

تشتک تحتانی برج

)هد پسماند( + )هد استاتیک( = هد برج کل

تصویر 15. اجزای افت فشار آب کندانسور در برج خنک کننده

صفحه 13 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

راحت، دمای میعان مایع ُمبّرد 110 تا 140 درجه فارنهایت است که منجر به انرژی ورودی یا هد استاتیک مایع ُمبّرد در 75 تا 100 درجه فارنهایت می شود. با در اختیار داشتن خنک کننده تبخیری، دم��ای میعان تا 95 الی 105 درج��ه فارنهایت کاهش می یابد که

منجر به صرفه جویی قابل ماحظه انرژی سیستم می شود.کندانسور تبخیری )تصویر 17( از کویل خنک کننده مایع مبرد هوا به ج��ای صفحات داخلی برج اس��تفاده می کند. آب از طریق تشتک فوقانی افشانکی )پاششی( با یک جریان مخالف نسبت به جریان هوا جاری می شود. با خیس شدن سطح کویل و خنک شدن تبخیری، دمای هوای ورودی تا 10 الی 15 درجه فارنهایت کاهش می یابد که منجر به بهبود چشمگیر انتقال گرما و یک دمای میعان پایین تر در مقایس��ه با خنک کننده های هوایی خش��ک می شود. کندانسورهای تبخیری معموال برای دمای میعان اشباع شده بین 95 تا 105 درجه فارنهایت با دمای دماسنج مرطوب ورودی 78 تا

80 درجه فارنهایت طراحی می شوند. جریان آب یک کندانسور تبخیری نوعا بین 1 تا 1.25 گالن در دقیقه در ُتن اس��ت، زیرا حدود تغییرات آنها بیشتر است )معموال 25 تا 30 درجه فارنهایت(. میزان تبخیر، همانند برج خنک کننده، 0.1 درص��د در هر درج��ه از حدود تغییرات و نیاز به تصفیه آب یا

گرفتن سختی آب دارد.کولر تبخیری همانند کندانسور تبخیری است، به جز آنکه یک مایع ُمبّرد به جای بخار ُمبّرد از داخل کویل جریان می یابد. گاهی به این وس��یله کولر مدار بس��ته گفته می ش��ود، زیرا مایع ُمبّرد از

طریق یک برج خنک کننده باز به گردش درنمی آید.کولره��ای تبخیری بزرگ ت��ر و گران تر می باش��ند و به انرژی ورودی بیش��تری برای فن نسبت به یک برج خنک کننده احتیاج دارد و این در حالی است که ظرفیت، حدود تغییرات دما )افزایش دمای آب کندانس��ور( و اختاف دمای بین آب ورودی کندانسور و دماس��نج مرطوب ورودی آن یکسان اس��ت؛ با این وجود، آنها خنک کردن مایعاتی به غیر از آب را از قبیل مخلوط آب - گلیکول فراهم می کنند که اغلب در سیستم های هیت پمپ با منبع آب و سیستم های خنک کننده پردازش اطاعات به کار می روند. استفاده از کولرهای تبخیری و کندانس��ورهای تبخیری در سیس��تم های تهوی��ه مطبوع تا حدودی محدود اس��ت که بحث بیش��تر در این

زمینه از موضوع اصلی این مقاله خارج است.

تصویر 17. نمودار کندانسور تبخیری

تشتک فوقانی برج

لوله گاز داغ از کمپرسور

ورودی مایع مبّرد به طرف شیر انبساط

تشتک تحتانی برجهواهوا

پمپ

کویل کندانسور

شیر یک طرفهشیر سرویس و ایزوله دستی

رفت آب کندانسور

پمپ توربینی عمودی

توری آشغال گیر مکش

تخلیه

الکتروموتور

لوله سرریز

از تشتک )های( تحتانی برج

= حداقل حجم حوضچه گالن در دقیقه پمپ × 22.6

تصویر 16. نصب پیشنهادی برای یک حوضچه آب کندانسور راه دور با پمپ توربینی عمودی

صفحه 14 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

روش‌های‌لوله‌کشی‌و‌نصب‌پمپ‌ها مقاالت

نصبنصب نادرس��ت پمپ ها ممکن اس��ت افزای��ش و نابه هن��گام منجرب��ه خراب��ی هزینه ه��ای نگه داری و تعمیرات ش��ود؛ اما اگ��ر پمپ به درس��تی نص��ب و از آن به نحو شایسته ای نگه داری شود، به مدت طوالنی و ب��ا عملکردی مطلوب ب��ه کار خود ادامه خواهد داد. اکثر دس��تورالعمل هایی که در این مقاله ش��رح داده می شود، به پمپ های معمولی افقی، مکش��ی و پمپ گریز از مرکز

تک مرحله ای مربوط می شود.

موقعیتهنگام طراحی محل استقرار پمپ به اش��خاصی که درنهایت ناگزیر به مراقبت از ای��ن قطعه از تجهیزات هس��تند، باید توجه بیش��تری کرد. تا ح��د امکان، بهتر اس��ت پمپ ها در محلی قرار داده ش��وند که فضای کافی پیرامون آنها وجود داشته باشد تا امکان دسترسی آسان به آنها برای بازرس��ی های روزمره فراهم آید؛ اما برای افزایش دادن ابزاره��ا و تجهیزات نیز باید فضای کافی وجود داشته باشد. به منظور کاه��ش خس��ارات ناش��ی از اصطکاک، لوله های مکش و دهش باید تا حد ممکن کوتاه و فضای کافی داش��ته باش��ند تا از عملکرد صحی��ح لوله اطمین��ان حاصل

شود.

تحویلبه مجرد دریافت پمپ در محل، الزم است که قسمت های پمپ از نظر صدمات احتمالی کنترل ش��ود. هرگونه خسارت و نقص را باید به نماینده محلی فروش��نده اط��اع داد و ی��ک رونوش��ت از آن را به

عرضه کننده پمپ ارسال کرد.هن��گام بازکردن پمپ، دقت کنید که ل��وازم کوچک فرعی را ک��ه قابلیت نصب

دارند، بیرون نیندازید.

نقل و انتقال پمپهن��گام بلندکردن پم��پ، به کارگیری دنب�ال ک���ردن و من�اس��ب روش ه��ای دس��تورالعمل هایی ک��ه عرضه کنن��ده در اختیارمان می گذارد، ضروری است. نکته حای��ز اهمیت دیگر آن اس��ت ک��ه برخی از تولیدکنن��دگان، پیچ ه��ا و دس��ته های قابی ش��کلی را روی برخی از اجزای پمپ ق��رار می دهن��د که ای��ن دس��ته ها صرفا به منظور بلندکردن این بخش ها تعبیه شده اس��ت و نه مجموعه کامل پمپ. پمپ را باید با قراردادن تسمه ها به دور بدنه پمپ و زیر بدنه یاتاقان بلند کرد. هنگام بلندکردن میزی که دستگاه روی آن نصب می شود،

تسمه باید زیر بدنه و محرک قرار گیرد.

ترازکردن پی یا فوندانسیونممکن است، زیرسازی و دوغاب ریزی

صحیح بر تفاوت میان واحدی داللت کند

که س��ال هایی متمادی بدون مشکل کار

کرده اس��ت و همچنین به واحدی داللت

کند که نیاز به تعویض دایمی ساختار نیز

دارد؛ ازای��ن رو، این نگرانی وجود دارد که

هنگام اجرای این کار، فقط باید از بهترین

مصالح با نقشه ای مناسب استفاده شود.

پی بتن��ی باید آنقدر محکم باش��د تا

بتواند هرگونه نوسان و ارتعاشی را تحمل

کن��د و برای شاس��ی پمپ ی��ک تکیه گاه

دایمی محکم به وجود آورد. در این مقوله،

اغلب از یک حس��اب سرانگشتی استفاده

می ش��ود و آن این است که پی باید تقریبا

پنج برابر از پمپ یا مجموعه موتور و حدود

6in بلندت��ر و عریض ت��ر از شاس��ی پمپ

باش��د. همان گونه که تصویر )1( نش��ان

می دهد، اغلب اوقات پیچ های مهار از نوع

استوانه ای شکل یا به شکل حرف J هستند

که باید برحس��ب طرح تاییدش��ده، روی

شاسی پمپ قرار گیرند.

پیش از نصب شاس��ی پمپ سرتاس��ر

س��طح پی را باید با تراش��یدن پستی ها و

بلندی ها صاف کرد. الزم اس��ت که سطح

پ��ی، زبر، اما هموار باق��ی بماند. هرگونه

م��واد زایدی ک��ه اطراف پیچ ه��ای پی را

گرفته اند، باید از میان برداشت.

در اکثر شرکت های اصلی این گرایش

The Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه 15 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

وج��ود دارد ک��ه پمپ و مح��رک پیش از نصب از شاس��ی پمپ برداشته شوند. این امر کار هموار سازی پی و ازمیان برداشتن هرگونه ناصافی را تسهیل می کند. هرچند که چگونگی اجرای آن در صنایع مختلف

متفاوت است.هرگونه روغن، گری��س، گرد و خاک یا هر پوششی که مانع اتصال کامل می شود ی��ا آنک��ه ممکن اس��ت روی س��یمان اثر بگذارد را باید از سطح زیرین شاسی پمپ پاک کرد. به عاوه هنگام دوغاب ریزی الزم اس��ت از محبوس شدن هوا در زیر شاسی

پمپ جلوگیری شود.

نصب شاسی پمپشاس��ی پمپ را بای��د روی صفحات آب بندکنن��ده، پیچ های تراز ی��ا گوه های فلزی نگه داشت؛ به طوری که یک مخروط کوچ��ک در نزدیکی پیچ های پی قرار داده ش��ود. تمامی پیچ های تراز و نواحی دیگر باید با دوغاب پر شوند؛ اما برای جلوگیری از چس��بیدن دوغاب به آنها الزم است با

موم پوشیده شوند.

بوش سیلندر

پیچ

پیچ

فوندانسیون

فوندانسیون

صفحه آب بندی صفحه آب بندی

صفحه زیرین صفحه زیرین

تصویر 1. بوشن و پیچ های مهار

سطوح نصب روی شاسی پمپ را باید با تنظیم ابزار تراز در یک س��طح دقیق در ه��ر 0.002in از فوت بازبین��ی کرد. باید از موازی، مس��طح و افقی بودن س��طوح نصب شده به شاسی پمپ اطمینان حاصل ک��رد. برای جلوگی��ری از ایجاد تنش های مکانیکی و انحراف دستگاه، تمام سطوح یک سطح، باید حداکثر 0.002in اختاف

داشته باشند.وقتی شاس��ی پم��پ در حال��ت تراز است، باید بررسی شود که تمامی واشرها و گوه های تکیه گاهی در تماس کامل با پی و شاس��ی پمپ هستند. پیچ های مهار پی را باید به یک اندازه محکم و س��طح پی را

بازبینی کرد.

دوغاب با پایه سیمانقالب ه��ای چوب��ی را بای��د در اطراف پی س��اخت و طبق تشخیص تولیدکننده دوغاب سطح بس��یاری را باید برای زمان الزم با آب مرطوب نگه داش��ت. درس��ت پیش از دوغاب ریزی، باید هرگونه آب یا آب سطحی اضافی را که ممکن است به داخل

سوراخ های پیچ مهار سرازیر شوند، زدود.دمای پی، دوغاب و شاس��ی پمپ در طول دوغاب ریزی دس��ت کم باید در مدت 24 ساعت بعدی بین دمای F°90-40 نگه داشته ش��ود. الزم است مرحله به مرحله از دس��تورالعمل عرضه کننده دوغاب پیروی شود و س��ریعا از جایابی مطلوب دوغاب و نیز برای جلوگیری از خا و اتصاالت سرد در زیر شاسی پمپ اطمینان حاصل کرد. طبق دس��تورالعمل تولیدکننده، باید به دوغاب

فرصت الزم برای سفت شدن داده شود. باید خاطر نشان کرد که نوسانات ناشی از ماش��ین های در ح��ال کار، اغلب به پی در حال دوغاب ریزی انتقال می یابند. این دستگاه ها نباید پیش از سفت شدن دوغاب روش��ن ش��وند؛ زیرا دراین صورت دوغاب خاصیت خود را از دست خواهد داد. برای تشخیص ارتعاشات مکانی، تاوه ای از آب را روی پمپ صفحه زیرین قرار دهید و حرکت

سطح آب را مشاهده کنید.

دوغاب با پایه اپوکسیکاربرد دوغاب با پایه اپوکسی در برخی از صنایع به طور روزافزونی در حال گسترش است. استحکام این نوع دوغاب، به حفظ ت��راز میان پمپ و مح��رک کمک می کند و بدین س��ان نقص های ناهم راس��تایی و هزینه های نگه داری را کم می کند. اگرچه س��طح این نوع دوغاب نفوذناپذیر است، درصورت نش��ت تصادفی، پاک س��ازی آن

راحت خواهد بود. به هرحال، پیش از به کارگیری دوغاب اپوکس��ی، الزم اس��ت پی تمیز و خشک باشد. مواد دوغاب حداقل باید 24ساعت پی��ش از مخلوط ش��دن در دم��ای بی��ن

F°90-70 نگه داری ش��وند. دوغاب را نیز باید در دمای بین F°90-40 ریخت.

صفحه 16 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

پی های دوغاب ریزی شدهدر سال های اخیر، به کارگیری شاسی موفقیت ه��ای دوغاب ریزی ش��ده پم��پ چش��م گیری را به همراه داش��ته اس��ت. بدین ترتیب، می توان بسیاری از مشکات قدیم��ی را که ب��ا عن��وان دوغاب ریزی و ت��راز شاس��ی پم��پ در مح��ل از آنها یاد می ش��ود، برطرف کرد. کفه ه��ای پی به حالت وارونه دوغاب ریزی می شوند که این روش از جمع شدن حجم دوغاب با اندود پاس��تیکی می کاهد؛ زی��را رعایت نکردن این نکته ممکن اس��ت، به تغییر ش��کل پ��ی بیانجامد. این کفه ه��ا باید به محض ترخی��ص از کارخان��ه، در راه بهت��ر حفظ ش��وند و به صورت صاف و ت��راز به محل برس��ند. آنها از پیش با پمپ و موتور س��ر

جای خود نصب می شوند.

مالحظات لوله کشیطراحی سیس��تم لوله کش��ی بخشی اس��ت که رعایت اصول اولیه اغلب در آن نادیده گرفته می شود. این مسئله، منجر به مش��کاتی نظیر تاطم آب در چشمی پروانه می ش��ود که خود منجر به بارگیری اضاف��ی محور، نوس��انات زیاد س��طوح، خراب��ی زودهنگام کاس��ه نمد و یاتاقان ها

می شود.نوس��ان پمپ یا ازکارافتادن کاسه نمد و یاتاقان ه��ا دالی��ل بس��یاری دارد که در این زمین��ه به ندرت به احتمال وجود یک لوله کشی نادرست توجه می شود. مهم ترین لوله کش��ی ناکافی بودن فضای مش��کل، است که شناسایی بسیاری از خرابی هایی را دش��وار می کند و به چهارچوب فیزیکی پمپ مربوط می ش��ود. درباره ش��یوه های لوله کش��ی، بحث و گفت وگوهای بسیاری وج��ود دارد. ام��ا از این دی��دگاه، چنین

ش��یوه هایی به ط��ور بالقوه حای��ز اهمیت نیستند؛ زیرا بس��یاری از پمپ ها به شکل نادرس��تی لوله کش��ی می ش��وند؛ ام��ا با وجود ای��ن، نس��بتا به نح��و مقبولی کار می کنند که این امر، ناکارآمدبودن چنین لوله کشی های سئوال برانگیزی را کم رنگ تر

جلوه می دهد.برخ��ی از تاسیس��ات چن��ان به نظ��ر می رس��ند که گوی��ی پمپ ها با فش��ار در گوش��ه ای ق��رار گرفته ان��د و لوله ها بدون درنظرگرفت��ن الگوه��ای جری��ان س��یال به صورت تودرتو تعبیه شده اند. هنگامی که یک پمپ کار می کند، الزم است سیال با یک جریان یکنواخت و با فشاری درست، برای عملکردی مطمئن به چشمی پروانه وارد ش��ود که این مقوله تا حد بس��یاری

به نحوه لوله کشی مکش وابسته است.

محل استقرار پمپمحل استقرار پمپ با منبع مکش در ارتباط و از دیدگاه اعتمادپذیری، بس��یار حیاتی اس��ت. برای کاهش اثر خس��ارات ناش��ی از اصط��کاک ب��ر NPSH، تمامی پمپ ه��ا را باید تا حد امکان نزدیک منبع مکش قرار داد؛ با وج��ود این، پمپ باید به قدری از منبع مکش دور باشد که بتوان از عملکرد پیوس��ته لوله اطمینان حاصل

ک��رد. این عمل مقررات��ی را دربر می گیرد که چنانچه پیروی ش��وند، درصد درخور ماحظه ای از تمامی مشکات بالقوه پمپ

را می توان از میان برد.

اندازه لولهقط��ر لول��ه در دو ط��رف ورودی و خروجی پمپ، باید دس��ت کم یک س��ایز از دهان��ه مکش و دهش بزرگ تر باش��د. در س��مت مکش، الزم اس��ت اندازه لوله را از خط مکش ب��ه دهانه ورودی کاهش داد. همان گون��ه ک��ه تصویر )2( نش��ان می دهد، اگر نازل ورودی روی سطح افقی قرار داشته باش��د، باید از تبدیل کاهنده به گونه ای اس��تفاده شود که وجه مسطح آن در باال قرار داش��ته باشد. با این روش، مش��کل بالقوه جریان متاطم خط مکش که در نقاط مرتفع به وجود می آید، از میان می رود. این روند ممکن است با پیش روی دهانه لوله مکش به چشمی پروانه به زیان

عملکرد مطلوب پمپ باشد. ی��ک تبدی��ل افزاین��ده هم مرک��ز1 را می ت��وان روی یک دهان��ه دهش عمودی به کار برد؛ همچنین الزم اس��ت آن را به فلنج تخلیه هر شیری که جریان رو به باال دارد، محک��م کرد. ای��ن روش، راه کاری به منظور کاهش س��رعت س��یالی اس��ت

تصویر 2. تبدیل خارج از مرکز روی دهانه تصویر 3. دو زانویی روی مکش پمپمکش پمپ

صفحه 17 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

که از پمپ خارج می ش��ود و به سیس��تم می ریزد. این مس��ئله به طور خاص درباره شیرهای یک طرفه و شیرهای قطع کننده جریان صادق است. سرعت کمتر )معموال کمتر از 10ft بر ثانیه( خس��ارات ناشی از اصط��کاک را درون لوله کاهش می دهد و کشش نیروی موجود در پمپ را به کمترین

اندازه می رساند.

زانویی های سمت مکشزانویی های تعبیه شده بر نازل ورودی پمپ را باید از میان برداشت. توصیه های بس��یاری بر سر ش��کل قابل قبول زانویی روی نازل مکش پمپ ارائه شده است که در این قس��مت به بیان آسان تر و روشن تر این مقوله می پردازیم. به این مسئله توجه داشته باشید که فقط یک زانویی در مسیر وجود ندارد. در داخل زانویی همواره یک جری��ان نامنظم وج��ود دارد و اگر یکی از آنها روی بخش مکش پمپ نصب ش��ود، این جریان نامنظم را وارد چش��می پروانه می کند. این ام��ر می تواند تنش و حباب ه��وا ایجاد کن��د و ممکن اس��ت موجب

نوسان و صدمه به پروانه پمپ شود.ام��ا در ش��رایط بدت��ر، دو زانویی در قس��مت مک��ش پم��پ ق��رار می گیرند؛

به خصوص اگر در کنار هم و در سطوحی با زوایای قایم نصب شوند. این وضعیت یک حالت چرخشی درون سیال ایجاد می کند و آن را به چش��می پروانه منتقل می کند که خود باعث نوس��ان و تاطم و بازدهی کمتر می ش��ود؛ اما همان گونه که تصویر )4( نش��ان می دهد، وقتی زانویی در یک صفحه افقی روی ورودی پمپ دو مکشی افقی نصب می ش��ود، مشکات به مراتب

بیشتر خواهد شد.در چنین مواقعی، جریان نامنظم وارد چش��می پروانه می شود و باالنس سیستم برهم می خورد. در ای��ن حالت، اگر پمپ آب بندی شود، یاتاقان های حامل اضافه بار زودهن��گام از کار می افتن��د؛ اما اگر پمپ با کاس��ه نمد مکانیکی کار گذاشته شود، در اغلب اوقات، معموال کاسه نمد به جای یاتاق��ان از کار می افتد. هنگامی که نصب زانویی در کنار ورودی پمپ مکشی دوگانه کاما ضروری اس��ت، الزم است آن را در

سطحی با زاویه قایم بر محور قرار داد.

لوله مستقیمدر قس��مت مکش پمپ باید یک خط لوله مس��تقیم به طول مع��ادل پنج تا ده برابر قطر لوله و میان اولین خم مس��یر و تبدیل کاهنده س��مت مکش ق��رار گیرد. این چیدمان، ب��رای برخورداری مکش از وضعی��ت بهتر ضروری اس��ت، همچنین

انتقال جریان یکنواخت س��یال را به طرف چشمی پروانه ممکن می کند. این آرایش، هرگونه تاط��م در مخزن مکش یا جریان رو به ب��االی لوله را پی��ش از تاثیرگذاری بر چش��می پروانه برطرف می کند. مضرب کوچک تر در لوله کشی های با قطر بزرگ تر ب��ه کار می رود؛ ای��ن در حالی اس��ت که مض��رب بزرگ تر ب��رای لوله های��ی با قطر

کوچک تر الزم است.

محبوس شدن هوادر زم��ان لوله کش��ی باید ب��ه تمامی حالت هایی توجه شود که ممکن است هوا را به داخل قس��مت مکش پمپ وارد کند. ش��کل گیری مناطقی برای محبوس شدن ه��وا ممک��ن اس��ت موج��ب تاط��م و ش��کل گیری هوا شود که موجب نوسان و

صدمه به پروانه مکنده می شود.

طراحی منبع مکشدر منب��ع مک��ش، بای��د پتانس��یل شکل گیری حباب های هوا را از میان برد. چنانچه لوله مکش پمپ از چاهک یا منبع دیگری گرفته شود، با توجه به شکل گیری جریان گردابی ممکن اس��ت هوا به درون خط مکش کشیده شود. با غوطه ورسازی کافی س��یال در ورودی مک��ش، می توان از این مس��ئله جلوگیری کرد. طرح دهانه مق��دار ورودی، قس��مت در ش��یپوری غوطه ورس��ازی الزم را کاه��ش می ده��د

سمت مکش

تصویر 4. پمپ با زانویی مکش

پنج تا ده برابر قطر لوله

تصویر 5. چگونگی لوله کشی سمت مکش پمپ

صفحه 18 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

که این غوطه ورس��ازی کاما مس��تقل از NPSH الزم پمپ است.

در طراح��ی چاهک باید بس��یار دقت ک��رد تا هن��گام تخلیه س��یال به چاهک اطمینان حاصل ش��ود که حب��اب هوا یا بخار وارد دهانه مکش نشود. در رویارویی با مش��کاتی از این دس��ت، ممکن است الزم باشد تغییری در موقعیت های نسبی جری��ان ورودی و خروجی ایجاد ش��ود و این در مواقعی است که پمپ به قدر کافی بزرگ اس��ت یا آنکه از تیغه هدایت کننده

جریان استفاده می شود.

کرنش لوله2لول��ه را بای��د به حدی محکم بس��ت که هیچ کشش��ی روی بدنه پمپ نباشد.

هوای محبوس شده

تصویر 6. چگونگی به دام افتادن هوا در خط

تصویر 7. محبوس شدن هوا در مخزن مکش

پی��ش از محکم ک��ردن پیچ ه��ا و لوله ها،

فلنج ها باید به دقت تنظیم ش��وند. شیرها

و اتص��االت مرب��وط را نیز بای��د به صورت

جداگان��ه و بدون اعمال کش��ش بر پمپ

محکم کرد. اس��تقرار لوله از پمپ به این

سیس��تم می تواند در تقلیل فش��ار پمپ

بس��یار سودمند باشد. هر فشاری که لوله

بر بدنه پمپ تحمی��ل می کند، از قابلیت

اطمینان و عملک��رد مطلوب آن می کاهد

و ممکن است منجر به افزایش هزینه های

تعمیر و نگه داری شود.

ابزارهای لی��زری تنظیم لوله که روی

لوله یا پمپ نصب می شوند، روش موثری

ب��رای جلوگیری از فش��ار لول��ه در طول

نصب اولیه به ش��مار می روند. اثرات ناشی

از کرنش لول��ه در جریان معمول عملکرد یک پمپ، ممکن است به کوپلینگ محور انتقال یابد. با بهره گیری از فناوری لیزری، می ت��وان کرنش لول��ه را محاس��به کرد؛ همچنین الزم است آن را با برنامه تنظیم محور درهم آمیخت. با بازکردن اتصاالت لوله پس از تنظیم درس��ت محور، هرگونه نوس��انی در اتصال بر وج��ود کرنش لوله داللت می کند که می ت��وان آن را از میان

برداشت. تمام��ی در تقریب��ا آنجای��ی ک��ه از قواعد موارد اس��تثنایی ه��م وجود دارد، مش��خصات پمپ API610 ک��ه از آن در صنعت نفت استفاده می شود، با حداکثر گش��تاور و نیروهایی که ممکن اس��ت بر فلنج ها تحمیل ش��ود، مطابقت دارد. این ام��ر باید درب��اره هر پمپی صادق باش��د؛ درنتیج��ه تمام پمپ های API از مقاومت ANSI بیشتری درمقایسه با نوع هم اندازه

برخوردار هستند.در کاربردهای با دم��ای زیاد، ناترازی لوله به دلیل افزایش دما در خال عملیات، ام��ری اجتناب ناپذی��ر اس��ت. در چنی��ن وضعیتی، برای جلوگیری از انتقال کرنش لوله به پمپ، اتصاالت انبس��اطی حرارتی3 استفاده می شود؛ اما اگر انتهای این اتصال به پمپ محکم نشده باشد، کرنش لوله روی پم��پ تاثیر می گذارد و تاثیر اتصال حرارتی را از بین می برد. به منظور حفظ فش��ردگی واشر، هنگام بس��تن پیچ ها و مهره ها باید همیش��ه پیچ ه��ا را با الگوی��ی متناوب در

مقابل یکدیگر محکم کرد.

اتصاالت لولهش��یر مکش فقط یک عملکرد دارد و آن جداس��ازی پمپ از ش��بکه، در خال نگه داری اس��ت. هیچ گاه نبای��د از آن در

صفحه 19 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

کاهش سرعت جریان استفاده کرد. از آن

جایی که این امر منجر به کاویتاس��یون و

بازگشت جریان به چشمی پروانه می شود،

ممک��ن اس��ت اس��تفاده از صافی مکش

در مرحل��ه راه ان��دازی ی��ا در دیگر مواقع

اضطراری الزم باش��د. در چنین مواقعی،

معم��وال ی��ک صافی ب��ا توری دس��ت کم

پنج تا ش��ش برابر اندازه خط لوله توصیه

می شود که در زمینه عملکرد، مقاومت در

براب��ر جریان یکنواخت به پمپ را به تدریج

افزایش می دهد؛ بنابراین هر زمان ممکن

باشد، باید هنگام عملکرد عادی سیستم

از وق��وع آن جلوگیری کرد. هرگونه مکش

ذرات از پمپ، به جریان رو به پایین پمپ

انتقال می یابد و پمپ های منتخب نیز باید

قادر به عبوردادن چنین ذراتی باشند.

ش��یرهای تخلیه معموال از یک ش��یر

یک طرفه4 و نوعی شیر قطع جریان تشکیل

می ش��وند. از آن جایی که شیر یک طرفه،

از پمپ در برابر جریان بازگشتی محافظت

می کند، باید در نزدیک ترین محل به شیر

تخلیه پمپ قرار گیرد. عاوه بر جداس��ازی

پمپ از سیستم لوله کشی، برای انجام دادن

تعمی��رات می توان وقتی پمپ در حال کار

مسیر بازگردششیر اتصال

تصویر 8. چگونگی اجرای مسیر کنارگذر و بازگردش

صفحه 20 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

است، شیر قطع کننده جریان را نیز به آرامی

ب��از کرد و به این ترتی��ب از اعمال اضافه بار

به پمپ هنگام پرش��دن نسبت به منحنی

عملکرد جلوگیری کرد. برای جلوگیری از

تاطم های غیرضروری در شیر، الزم است

هر دو شیر تخلیه را در پایین دست تبدیل

افزاینده هم مرکز لوله قرار داد.

اگر به دالیل مختلف دوره هایی طوالنی

از عملکرد با جریان کم مورد انتظار باشد،

ممکن است برای تنظیم جریان خروجی،

وجود یک ش��یر کنارگذر الزم باش��د. این

شیرها از روشن و خاموش شدن های مکرر

پمپ جلوگیری می کنند.

همان گونه که تصویر )8( نشان می دهد،

الزم اس��ت مسیر جریان بازگردشی، جریان

اضافی را مس��تقیما به مخزن مکش پمپ،

یعنی جایی که در آن ممکن است یک تاطم

اضافی رخ دهد، باز گرداند.

هم ترازیض��رورت هم ت��رازی برای دس��تیابی

به ی��ک عملکرد ایم��ن و بدون دردس��ر

ب��رای تجهی��زات دوار، به پیش��رفت های

چشم گیری دس��ت یافته است. بااین همه

ابه��ام در برخ��ی زمینه ه��ا همچن��ان به

قوت خود باقی است: هم ترازی چیست؟

هم ترازی خوب به چه معناست؟ در ط��رح موض��وع هم ت��رازی نکت��ه مهم آن اس��ت که منظور، هم ترازی لوله اس��ت یا هم ترازی ش��فت. باید توجه کرد ک��ه اصط��اح »هم ت��رازی کوپلین��گ«5 اصطاح غلطی اس��ت. درواقع، مس��ئله ایج��اد تع��ادل میان نیمه ه��ای اتصاالت نیس��ت؛ بلکه هدف، اطمینان از گردش ش��فت های پمپ و مح��رک آن حول یک محور مشترک است. اگر شفت های پمپ هم محور نباشند، گشتاور حاصل، نیروی یاتاقان ها و محور پمپ را شدت می بخشد که خود منجر به فرسودگی سریع و خرابی

زودهنگام می شود.

کوپلینگ های محورالبته آنچه گفته شد، بدان معنا نیست که باید کوپلینگ را نادیده گرفت. فقط دو نوع کوپلینگ وجود دارد که قابلیت ادامه کار را ب��ا اندکی نامیزانی دارد: یک نوع از آنه��ا خود را با لغزش ی��ک جزء روی جزء دیگر ب��ا عدم تعادل وف��ق می دهد و نوع دیگر با خم کردن یک یا چند بخش خود با

عدم تعادل منطبق می شود. ه��ر کوپلینگ��ی که از طری��ق لغزش یک ج��ز روی ج��ز دیگر عم��ل می کند،

نیازی ب��ه روغ��ن کاری ندارد؛ ام��ا برای روان ماندن س��طوح، قدری جابه جایی در میان اجزای آن مطلوب اس��ت. به عبارت دیگ��ر، چنین اتصاالتی باید، حتا با وجود میزان ناچیزی از عدم تعادل محور، دوام بیاورند؛ چون بدون حرکات به هم پیوسته، روغ��ن از فضای خالی میان س��طوح اجزا خارج می ش��ود و خود منجر به فرسودگی

زودهنگام می شود. همان طور ک��ه تصوی��ر )10( نش��ان می ده��د، اتصاالتی که خ��ود را از طریق خمش اجزا با نات��رازی وفق می دهند، از دوام بیش��تری برخوردار خواهند بود و با ناترازی ٪0 بهت��ر کار خواهند کرد؛ چون دیگر هی��چ نیرویی ب��ه یاتاقان ها و محور

پمپ وارد نمی شود. آنچه باید بدان توجه ش��ود، آن است که تم��ام کوپلینگ ها هن��گام ناترازی در برابر کارکردن مقاومت می کنند و گشتاور و نیرویی که در این مقاومت دخالت دارد، ممکن اس��ت به یاتاقان ها و کاس��ه نمد و حتا خود محور آسیب برساند. باید متذکر ش��د که نیروهای بازیافت��ه مطابق با عدم تعادل هس��تند. به عبارتی هرچه ناترازی شفت بیشتر باش��د، به همان نسبت نیز نی��روی موج��ود روی یاتاقان ه��ا بیش��تر می ش��ود؛ درنتیجه برای اطمینان پذیری هرچه بیشتر پمپ الزم است شفت پمپ و محرک آن تا حد ممکن در نزدیک یکدیگر

تنظیم شوند.در اغلب تاسیس��ات پم��پ این نکته مقبول اس��ت که تنظیم دقیق ش��فت در تمام مدت چرخ��ه عملیات به ظاهر بعید می آید. در چنین وضعیتی، انتخاب درست کوپلینگ می تواند بخش درخور توجهی از میزان نات��رازی پیش بینی ش��ده را تعدیل کن��د؛ حتا از آن جایی ک��ه کوپلینگ های تصویر 9. کوپلینگ دنده ای

تصویر 10. کوپلینگ الستیکی

صفحه 21 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

انعطاف پذیر نقاط ضعف��ی دارند که اغلب اوقات نادیده گرفته می ش��ود، الزم است تولیدکننده این مسئله را تایید کند؛ چون ممکن است منجر به ازکارافتادن زودهنگام

یاتاقان و عملکرد نامطمئن آن شود.

انحراف6 و زاویه دارشدن شفت7هم ت��رازی زمان��ی رخ می دهد که دو خ��ط روی یکدیگر قرار گیرند، به طوری که ی��ک خط منفرد را ش��کل دهند. ناترازی نش��ان می دهد دو خط برای ش��کل دادن ی��ک خط منف��رد، چه می��زان از هم دور هس��تند؛ اما در اینجا منظ��ور از این دو خط، خطوط مرکزی شفت پمپ و محور محرک اس��ت. تنها درصورتی دو خط به م��وازات یکدیگر خواهند ب��ود که در یک فاصله ثابت از هم قرار داشته باشند. این مقوله ای است که از آن به نام »انحراف« یا

»ناترازی زاویه ای«8 یاد می شود.

نات��رازی9 را می توان فاصله میان خط

مرکزی محور مح��رک نیرو و خط مرکزی

ش��فت پمپ در نقطه معینی در راس��تای

ط��ول درنظر گرف��ت. ممکن اس��ت این

ناترازی در هر سطحی روی دهد؛ درنتیجه

توجه ب��ه اندازه های ض��روری بخش های

باالی��ی و زیرین برای انح��راف عمودی و

افقی اهمیت دارد.

نات��رازی زاویه ای به اختاف ضریب زاویه

دو شفت اش��اره دارد. چنانچه پمپ و پایه و

پی به درستی نصب شده باشند، خط مرکزی

مح��ور پمپ را می توان به ص��ورت خط تراز و

به منزله خط مبنا درنظر گرفت.

انح��راف مح��ور مح��رک را می توان

با پیداک��ردن اندازه انح��راف در دو نقطه

مختلف و ب��ا کم کردن یک��ی از دیگری و

پس از آن با تقس��یم عدد حاصل از فاصله محوری، بین دو نقطه محاسبه کرد. الزم است چنین ناترازی را در هر دو سطح افقی

و عمودی اندازه گیری و محاسبه کرد.

شیب برحسب میل بر اینچ

نقطه انحراف دو

نقطه انحراف یک

فاصله بین نقطه یک و دو

-=

ضرایب تصحیح در دمای زیادزمانی که قرار اس��ت یک پمپ زمینی در دمای زیاد فعالی��ت کند، ایجاد برخی تنظیم��ات به منظور افزای��ش حرارتی که می��ان وضعی��ت دمایی س��رد و دماهای کارکردی زیاد رخ می دهد، ضروری است. خط مرکزی شفت با افزایش درجه حرارت پمپ در ش��فت موت��ور، انح��راف ایجاد

می کند. یک راه ح��ل در این زمین��ه، ناترازی موتور از طریق افزایش دمای پیش بینی شده پمپ، پیش از ش��روع کار اس��ت. بیشتر س��ازندگان قادران��د موت��ور را مطابق با دماهای کارکردی بیش��تر در حالت س��رد تنظیم کنن��د. به این منظور پروانه و موتور باید در حالت ناترازی کار کنند تا زمانی که پمپ به دمای انبس��اط برسد و در حالت

هم ترازی با موتور قرار گیرد. راه ح��ل دیگر، روش��ن کردن پمپ در حالت س��رد و بدون انجام دادن هیچ گونه تنظیماتی پ��س از یک هم ترازی اس��ت. همان طورکه پمپ گرم می شود و انبساط پیدا می کند، با خروج از وضعیت هم ترازی ب��ا موتور به تدریج به س��مت ب��اال حرکت می کن��د. وقتی دم��ای پمپ کام��ا زیاد ش��د، دستگاه متوقف می ش��ود و تنظیم گرمایی انجام می ش��ود. در هر دو روش، ی��ک کوپلین��گ انعطاف پذی��ر به منظ��ور

ناترازی موازی ناترازی زاویه ای

تصویر 11. انحراف و زاویه دارشدن محور

محور محرک

شفت پمپ

نقطه یک نقطه دو نقطه سه نقطه چهار

تصویر 12. نمودار بی تعادل زاویه ای

صفحه 22 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

شرایط تلرانس

عدم تعادل موازی

عدم تعادل زاویه ای in

in

in

تصویر 13. جدول تنظیم تلرانس

پایه نرمب��رای کنترل پایه نرم، پیش از تنظیم و وقت��ی هیچ گون��ه واش��ری در پایه های موتور وجود ندارد، کار با نصب یک واش��ر در اندازه 0.005in در زیر هر پایه ش��روع می ش��ود. درص��ورت نصب واش��ر در زیر هر پای��ه، فاصله ها را ب��ا افزایش تدریجی ضخامت واشر پر کنید تا یک اتصال محکم برقرار شود. اگر واشرها از قبل نصب شده باشند، اطمینان حاصل کنید که بیش از چهار واش��ر در هر قس��مت وجود نداشته باش��د. در ص��ورت وجود بی��ش از چهار واش��ر، آنها را با واش��ری ضخیم تر محکم کنید. هر واش��ری را که ش��ل بسته شده اس��ت، کنترل کنید و فواصل خالی را با افزایش تدریجی ضخامت واشر پر کنید تا

در هر پایه یک اتصال محکم ایجاد شود.پ��س از اصاح ه��ر نات��رازی زاویه ای عم��ودی، درنهایت واش��رها باید کنترل شوند. دس��تگاه نش��انگر مدرج را پس از اتمام کنترل واش��رها به پایه کنترل ش��ده نص��ب و آن را روی صف��ر تنظی��م کنید. پیچ پایینی روی پایه را ش��ل کنید و آنچه نشانگر نشان می دهد، ثبت کنید؛ سپس مجددا پیچ پایینی پایه را محکم کنید. این

عمل را برای هر چهار پایه تکرار کنید. 0.002in موقعی��ت پایه نرم بی��ش ازبای��د با اف��زودن تع��دادی درزگیر اصاح ش��ود. متذکر می ش��ویم که اس��تفاده از واش��رهای اضافی منجر به ایجاد یک پایه نرم مضاعف در دیگر پایه ها می شود. سایر پایه ها را کنترل کنید و هرگونه تصحیحی

را که الزم است، انجام دهید.

روش هم ترازیاز آنجایی که اس��تفاده از نشانگرهای مدرج ب��رای هم ترازکردن محور، روش��ی

منطبق ش��دن با مق��دار کل ناترازی مورد انتظار الزم خواهد بود.

مقادیر مقبول متداولدر هم ترازس��ازی شفت موتور با محور پم��پ معموال الزم اس��ت بخش جلویی و پش��تی موتور به صورت افق��ی و عمودی حرک��ت کنند تا ش��فت ها در تلرانس های

مقبولی تنظیم شوند. اف��زون ب��ر اطاعاتی مانند س��رعت چرخش، توان، جداکنن��ده، اندازه پروانه و غیره، دس��تیابی به یک تنظیم مقبول، به میزان اعتمادپذیری پمپ بستگی دارد؛ درنتیج��ه ب��رای هر کاربری باید س��طوح

پذیرفتنی درنظر گرفته شود.تلرانس هایی که در تصویر )13( مشاهده می ش��ود، فقط برای راهنمایی ارائه شده اس��ت؛ اما می توان از آنها به منزله شروع برای افزایش تلرانس هایی که مخصوص هر شرکت است نیز استفاده کرد. این مقادیر نشان دهنده میزان حداکثر انحراف مجاز از مقدار خواسته شده هستند. با استفاده از آنها می توان مقدار نامیزانی را متناسب

با افزایش دمای دستگاه مشخص کرد.

انحراف محوریدر وضعیتی که کوپلینگ جداست، پایه مغناطیسی دستگاه نش��انگر مدرج10 را به نیمه کوپلینگ موتور متصل کنید، نشانگر را روی این کوپلینگ و سر آن را در مرکز قرار دهید. محور پمپ را بچرخانید تا نش��انگر م��درج به درج��ه ماکزیمم و صفر برس��د. مجددا محور پمپ را بچرخانید تا دستگاه نشانگر به درجه ماکزیمم برسد. این عمل

میزان انحراف محوری را نشان می دهد.چنانچ��ه انحراف مح��وری روی پمپ 0.002in بیش از ان��دازه طبیعی و مقبولباشد، انحراف ش��فت پمپ باید به همان ترتیبی کنترل شود که در قسمت قبل ذکر 0.001in ش��د. درصورتی که این انح��رافیا کمتر باش��د، می توان گفت که پروانه در وضعیت طبیعی و مقبولی ق��رار دارد؛ اما کوپلینگ خارج از مرکز است. اما اگر انحراف بی��ش از 0.001in باش��د، دراین ص��ورت می توان گفت که محور باید تعمیر یا تعویض شود. با تغییر موقعیت نشانگر مدرج، محور محرک را می توان به همان روش و با همان

محدودیت کنترل کرد.

صفحه 23 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

مناس��ب است، می توان گفت که سیستم

تنظیم لیزری دقت بسیار فراوانی دارد که

هزین��ه تعمیر را کاه��ش و ایمنی پمپ را

افزایش می ده��د. در کارگاه های صنعتی

که به نی��روی کاری کمتری نیاز اس��ت،

تنظیمات سیستم های هم ترازسازی لیزری

نه تنه��ا در کمترین زم��ان ممکن صورت

می گی��رد، بلک��ه به نمودار و محاس��بات

مکانیکی نیز نیازی نیست.

C تبدیل فلنجاز مزای��ای نص��ب تبدی��ل فلنج C در کاربردهای��ی اس��ت که پم��پ و موتور به ی��ک تبدیل11 متص��ل می ش��وند. با این ط��رح دیگر نیازی به هم ترازس��ازی محور نیس��ت؛ زیرا ب��ا اتصال دوراه��ه موتور به تبدیل و تبدی��ل به محفظه یاتاقان پمپ، محور پمپ به طور خودکار تنظیم می شود. برخی از سازندگان در ابعاد این تنظیمات

محدودیت هایی درنظر می گیرند.

پی نوشت:1. Concentric Increaser2. Pipe Strain3. Thermal Expansion Joints4. Check Valve5. Coupling Alignment6. Shaft Offset7. Shaft Angularity8. Angular Misalighnment9. Parallel Misalignment10. Dial Indicator11. Adapter

کار با مبردهایک��ی از ویژگی های یک مبرد ایده آل، س��می نبودن آن اس��ت. درواقع، تمامی گازها )به غی��ر از هوای خالص( کم و بیش سمی هستند و س��بب خفگی می شوند؛ ل��ذا بای��د در مکان های��ی ک��ه از گازها یا مایعات فرار استفاده می شود، عمل تهویه صورت گیرد؛ زیرا حتا گازهای غیرس��می

نیز در حضور هوا سبب خفگی می شوند.بخار مبردها )به وی��ژه آمونیاک و دی اکسید گوگرد( سبب سوزش و گرفتگی ریه و نای، سرفه شدید و استفراغ می شوند و چنانچه این بخارها استنشاق شوند، سبب خفگی خواهند شد؛ لذا تعمیرکاری که در مع��رض گازهای مبرد ق��رار دارد، باید در بازه های زمانی مکررا وارد هوای آزاد شود تا ریه هایش پاک ش��وند. در هنگام تعمیر تجهی��زات حاوی آمونیاک و دی اکس��ید گوگ��رد، باید از ماس��ک گاز و چش��م بند اس��تفاده ش��ود. بخارهای کارین، فرئون )R-12( و دی اکس��ید کربن س��وزش آور نیس��تند و چنانچه غلظت های باالی این بخارها در بازه های زمانی کوتاه استنشاق

شوند، عواقبی دربر نخواهند داشت.

نگ�ه داری و جابه جای�ی س�یلندرهای حاوی مبردها

سیلندرها باید در نواحی خشک، ایمن

و تهویه ش��ده نگه داری ش��وند. سیلندرها باید درصورت امکان، به صورت افقی قرار بگیرند و به منظور اجتناب از غلتیدن آنها از بلوک یا حائل استفاده گردد. جابه جایی سیلندرها باید به دقت انجام شود و رعایت

نکات زیر نیز حایز اهمیت است:هرگ��ز س��یلندرها را نیاندازی��د و از ●

برخورد ش��دید آنها با یکدیگر اجتناب کنید.

هرگز در هنگام جابه جایی س��یلندرها ●از آهن ربا یا تس��مه باالب��ر )طناب یا زنجیر( اس��تفاده نکنی��د. در مواردی که سیلندر توس��ط یک چهارچوب یا پایه نگه داشته شده است می توان از

جرثقیل استفاده نمود.به غیر از مواقعی که سیلندرها درحال ●

به منظور مصرف هس��تند، هم��واره حفاظت از ش��یر، کاهک هایی روی

سیلندرها قرار دهید.هرگز س��یلندرها را به ط��ور کامل پر ●

نکنید. هرگاه مبرد از سیلندر خارج و یا به سیلندر وارد شد، سیلندر را وزن کنید و وزن مبرد باقی مانده در داخل

سیلندر را یادداشت نمایید.هرگز گازهای درون یک س��یلندر را با ●

یکدیگر مخلوط نکنید.هرگ��ز از س��یلندرها به عنوان غلتک، ●

نگهدارن��ده و مصارفی به غیر از حمل گاز استفاده نکنید.

هرگز با تجهیزات اطمینان موجود در ●شیرها یا سیلندرها بازی نکنید.

شیر س��یلندر را به آهستگی باز کنید. ●تنه��ا از آچارها و یا ابزاری اس��تفاده کنید که از سوی تولیدکننده گاز تایید

شده است.مطمئن شوید که شیارهای سوپاپ و ●

س��ایر اتصاالت، مشابه شیارهای شیر خروجی سیلندر هستند. هرگز اتصاالت

نامناسب را به اجبار استفاده نکنید.س��وپاپ ها و تجهیزات مربوط به یک ●

گاز خ��اص نباید در س��یلندرهایی که حاوی گاز دیگری هستند به کار روند.

هرگز سعی نکنید سیلندرها یا شیرها ●را تعمیر کنید.

هرگ��ز س��یلندرها را در کن��ار م��واد ●اش��تعال پذیر )نظیر روغ��ن، بنزین یا

مواد باطله( قرار ندهید.سیلندرها نباید در تماس با رطوبت، ●

آب شور یا پاشش نمک قرار گیرند.س��یلندرهای پ��ر و خال��ی را به طور ●

جداگانه نگه داری کنید.سیلندرها را از وسایلی که روی سطح ●

فل��ز خراش ایجاد می کنن��د، دور نگه دارید.

انواع‌مبردهای‌قدیمی‌و‌جدید مقاالت

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

قسمت‌ششم

صفحه 24 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

روان سازهاخ��واص روان س��ازها را می توان مورد

ارزیاب��ی ق��رار داد. س��ه ویژگ��ی اصل��ی

روان سازها عبارت اند از:

چسبندگی ●

چربی ●

پایداری شیمیایی ●

روان س��از ها باید بتوانن��د به خوبی از

کمپرس��ور محافظت کنند. چس��بندگی

مناس��ب این مواد س��بب پرشدن فواصل

بین اج��زا و جریان روان س��از می ش��ود.

به طور کلی، هرچه ابعاد تجهیزات و اندازه

فواصل بین اجزای متحرک کمتر باشد، به

چسبندگی کمتر و هرچه ابعاد تجهیزات و

اندازه فواصل بین اجزای متحرک بزرگ تر

باش��د، به چسبندگی بیشتری نیاز است.

چربی، بیان گر قابلیت روان ساز در حفاظت

از سطوح فلزی در برابر سایش است.

پایداری شیمیایی باال بدان معنا است

که روان س��از در اثر انج��ام واکنش، مواد

شیمیایی مضر از قبیل اسید، لجن و غیره

که سبب انسداد لوله ها می شوند را تولید

نمی کند. واکن��ش روان س��از و مبرد نیز

می تواند مشکاتی ایجاد کند.

اس��تخراج پذیری بیان گ��ر مح��دوده

دمای��ی اس��ت ک��ه در آن مب��رد و روغن

ب��ا یکدیگر مخلوط ش��ده و ی��ا از یکدیگر

جدا می ش��وند. اگر روغ��ن از مبرد درون

کمپرسور جدا ش��ود، احتمال دارد که به

اجزای فلزی نرس��د و اگ��ر جدایش درون

اواپراتور یا س��ایر اجزای سیستم رخ دهد،

احتم��ال دارد که روغن به کمپرس��ور باز

نگردد و به علت کمبود روغن، از کمپرسور

به خوبی محافظت نشود.

قابلیت تعیین کننده، انحال پذی��ری

مبرد جهت رقیق کردن بیش از حد روغن

اس��ت و این کمیت سبب کاهش قابلیت

روغن در حفاظت از کمپرس��ور می گردد.

رقیق ش��وندگی بر قابلیت بازگشت روغن

تاثیر می گذارد.

هنگام��ی ک��ه مخلوط��ی ب��ا ترکیب

شیمیایی مش��خص تهیه می کنید، روابط

فش��ار - دما از اصولی مشابه آنچه در مورد

عناص��ر خالص ص��دق می کن��د، تبعیت

می کنند؛ به عنوان مث��ال، با افزایش دما،

فشار نیز افزایش می یابد. سه ترکیب حاوی

مقادیر متفاوت A و B، دارای منحنی فشار

مشابهی هستند؛ اما فشار نهایی در ترکیبی

که حاوی مقدار بیش��تری از A و یا عنصر

پرفشار است، باالتر است.

ترکیب��ات برخ��ی از مبردها با س��ایر

R-12 محص��والت هماهنگ��ی دارن��د و

یکی از این مبردها اس��ت. ای��ن ماده در

یک محدوده دمایی مش��خص، فشارهای

متفاوتی در نقاط مختلف دارد.

ترکیب��ی ب��ا س��اختار C1 در دماهای

CFC مختلف ی��ک اواپرات��ور خن��ک، با

مطابق��ت دارد ؛ اما فش��ار این م��اده در

کندانس��ور، باالتر از فش��ار CFC اس��ت.

ترکیبی با ساختار C2 در دمای اتاق مطابقت

دارد و ممکن است در یک سیلندر، فشار

مشابهی داشته باشد؛ البته فشار کاری در

دماه��ای اواپراتور و کندانس��ور تا حدودی

متفاوت است. نهایتا ترکیب C3 فشارهای

یکسانی در کندانس��ور داغ تولید می کند،

اما اواپراتور باید تحت فشارهای پایین تر کار

کند تا به همان دما برسد. )تصویر 6(

بعدها مشاهده خواهد شد که انتخاب

مکان تطاب��ق ترکیب موردنظ��ر با روابط

فش��ار دما می تواند س��بب رفع ی��ا ایجاد

مشکاتی شود.

به طور کل��ی، ترکیب��ات اصاح ش��ده

دارن��د باالت��ری دمای��ی ش��یب R-12

و در مح��دوده دم��ای کاربردیش��ان ب��ا

ظرفی��ت / دم��ا و فش��ار R-12 مطابقت

ندارند؛ به عبارت دیگر، یک ترکیب با سایر

ترکیبات تطابق ندارد.

ترکیباتی که در دماهای پایین تر اواپراتور

با R-12 مطابقت دارند، ممکن اس��ت در

هنگام مص��رف در دماهای باالت��ر و یا در

دمای محیط، سبب تولید فشارهای باالتر

و دمای خروجی باالتر شوند. این ترکیبات

را »ترکیبات خنک ساز« می نامند.

در عملیات تبرید، جایگزینی فشارهای

اواپراتور با فش��ار R-12 بس��یار ساده تر و

ارزان قیمت ت��ر اس��ت؛ زیرا بدی��ن ترتیب

شارف

رطوبتدرجه حرارت

تصویر 6. ترکیب شیمیایی مبردهای جدید

صفحه 25 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

می ت��وان در بازه های زمانی یکس��ان، به

دماهای مشابهی دست یافت و دیگر نیازی

ب��ه تغییر کنترل و ی��ا T×Vها که پنت به

فشار حساس هستند نخواهد بود.

ترکیبات��ی ک��ه در ش��رایط داغ نظیر

کندانس��ورهای AC خ��ودرو و با خواص

R-12 مطابق��ت دارن��د، ممک��ن اس��ت

درص��ورت به کارگی��ری در دماهای پایین

اواپراتور، ظرفیتش��ان را از دست بدهند و

یا به فشارهای مکش پایین تری نیاز داشته

باشند؛ به این ترکیبات، »ترکیبات خودرو«

می گوین��د. در سیس��تم تهوی��ه مطب��وع

اتومبی��ل، بس��یاری از کلیدهای کنترل و سوییچ های ایمنی مربوط به بخش پرفشار هس��تند. چنانچه ترکیب س��بب افزایش فش��ار خروجی ش��ود، می توانید س��یکل را متوق��ف کرده و ظرفی��ت کل را کاهش دهید. بهتر اس��ت بخش پرفشار سیستم ب��ا R-12 جایگزین ش��ود و فش��ار بخش

کم فشار، پایین نگه داشته شود.

R-134a مبردمب��رد R-134a، ی��ک HFC ب��ا عمر R-12 طوالنی اس��ت و خواص آن مش��ابهاس��ت. این ماده یک مبرد اس��تاندارد در صنایع نوین تهویه مطبوع اتومبیل و ساخت یخچال فریزر به شمار می رود. خنک کنندگی )-10°F در دماهای پایین )کمتر از R-134a

مختلف می شود و بدین منظور از مبردهای دیگری استفاده می شود.

مبرد R-134a به روان س��از پلی الستر )POE( نی��از دارد. روغن ه��ای معدن��ی س��نتی و بنزن ه��ای آلکیلی ب��ا مبردهای HFC مخلوط نمی شوند و به کارگیری آنها

به همراه R-134a س��بب مشکات کاری و تخریب کمپرس��ور می گردد. همچنین در سیس��تم های AC اتومبیل از پلی آلکالین گلیکول ها )PAG( استفاده می شود که این مواد معموال در تجهیزات س��اکن استفاده نمی ش��وند. POEها و PAGها رطوبت را جذب می کنند و در مقایسه با سایر مبردهای سنتی، رطوبت بیشتری را جذب می کنند. حضور رطوبت س��بب انجام واکنش هایی در روان ساز می ش��ود و مشکاتی ناشی از خوردگی و تشکیل اس��ید ایجاد می شود. بهتری��ن روش ب��رای خش��ک کردن ی��ک سیستم HFC تر، اس��تفاده از خشک کن فیلتری است. خال شدید سبب خروج آب »آزاد« می ش��ود، اما آب جذب شده درون

صفحه 26 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

روان ساز، خارج نمی شود.

R-134a کاربردهایدر وسایل برقی، تجهیزات خنک کننده

تجاری و خودکار، سردکن های سانتریفیوژ

و سیس��تم های تهویه مطبوع اتومبیل از

مبرد R-134a اس��تفاده می شود. گاهی

اوقات، جایگزین کردن R-12 توسط سایر

مبردها دشوار است و باید قبل از این کار

آزمایش هایی صورت گیرد.

R-12 نکات کلی سیستم هایس��اخ�ت در م�ی ش���ود ت�وصی���ه .1

کمپرسورهای سانتریفیوژ، مهندسان

بخش تولید نیز درگیر پروژه شوند، زیرا

ممکن است به بخش ها و فرآیندهای

ویژه ای نیاز باشد؛ بدین ترتیب ظرفیت

مناس��ب و عملک��رد قابل اطمین��ان

سیس��تم بع��د از جایگزین��ی مبردها

تضمین خواهد شد.

تا زمانی که هیچ عنصری در سیستم .2

تجزی��ه نش��ود، می ت��وان مبردهای

سیستم های قدیمی با انبساط مستقیم

R-414b ،R-409a ،R-401a را ب��ا

ی��ا )R-401b ،R-416a )R-500 یا

)R-400a( جایگزین نمود.

خشک کن های فیلتری باید در هنگام .3

تعویض مبرد، تعویض شوند.

سیس��تم ها باید برحسب نوع مبرد و .4

روان ساز، به خوبی طبقه بندی شوند.

اس�تفاده از مب�رد R-12 در دماه�ای )0°F متوسط و باال )تبخیر در دمای

به منظور آش��نایی ب��ا ترکیباتی که در .1

دمای ب��اال بهتر عم��ل می کنند، به

»جدول راهنما« مراجعه کنید. )این

جدول در وب س��ایت مبردهای ملی

موج��ود اس��ت. روی راهنمای فنی

کلیک کنید.( خ��واص مبرده��ای جدی��دی را که .2می خواهید مورد استفاده قرار دهید، R-12 بررسی کنید و آنها را با خواصمقایسه کنید. براساس اختاف فشار یا ش��یب دمایی، اجزای سیس��تم را

تنظیم نمایید.خشک کن های فیلتری باید در هنگام .3

تعویض مبردها، تعویض شوند.سیس��تم ها باید برحسب نوع مبرد و .4روان ساز، به خوبی طبقه بندی شوند.

اس�تفاده از مب�رد R-12 در دماه�ای )20°F < پایین )تبخیر در دمای

به منظور آش��نایی ب��ا ترکیباتی که در .1دمای پایین بهت��ر عمل می کنند، به

»جدول راهنما« مراجعه کنید. خ��واص مبرده��ای جدی��دی را که .2می خواهید مورداستفاده قرار دهید، R-12 بررسی کنید و آنها را با خواصمقایسه کنید. براساس اختاف فشار یا ش��یب دمایی، اجزای سیس��تم را

تنظیم نمایید.خشک کن های فیلتری باید در هنگام .3

تعویض مبرد، تعویض شوند.سیس��تم ها باید برحسب نوع مبرد و .4

روان ساز به خوبی طبقه بندی شوند.یکی از مبرده��ای ترکیبی دیگری که 401a شود، مبرد R-12 می تواند جایگزین 152a ،R-22 است. این مبرد مخلوطی ازو 124 اس��ت. هنگامی که دمای متوسط اواپرات��ور 10 ال��ی F°20 )12.22- ال��ی C°6.6-( باش��د، فشار و ظرفیت سیستم ب��ا مبرد R-12 مطابقت دارد. کاربردهای این مبرد مش��ابه کاربردهای خنک سازی انبساطی مس��تقیم برای مبرد R-12 در سیستم های تهویه مطبوع و سیستم های

حاوی R-500 است.

R-401b R-401a این مبرد ترکیبی، مشابه مبرداس��ت، با این تفاوت که می��زان R-22 در آن بیش��تر اس��ت. توان تبرید این مبرد در دماهای پایین، بیشتر است و این مبرد در دمای F°20-، با مبرد R-12 مطابقت دارد و در دماهای به کار رفته در سیستم های تهویه مطبوع، همانند مبرد R-500 عمل می کند. کاربرده��ای مب��رد R-401b عبارت اند از: تبرید کم دما توس��ط مب��رد R-12 و تبرید انتقالی و اس��تفاده در سیستم های تهویه مطب��وع به عنوان ی��ک مبرد با انبس��اط

.R-500 مستقیم توسط مبرد

R-402aبه منظور بهبود جری��ان روغن معدنی در سیس��تم، ترکیبی از R-125 ،R-22 و هیدروکربن R-290 )پروپان( تهیه گردیده اس��ت. این ماده، جایگزین مناسبی برای 502 در فشارهای اواپراتور است، اما فشار

خروجی آن از 502 بیش��تر است. علی رغم این ک��ه پروپ��ان به بازگش��ت روغن کمک می کند، اما توصیه می ش��ود مق��داری از روغن معدنی توسط آلکیل بنزین جایگزین ش��ود. کارب��رد این ماده در سیس��تم های خنک کنن��ده کم دم��ا )R-502( اس��ت. به منظ��ور تعوی��ض R-502 با ای��ن ماده،

تجهیزات سیستم اصاح شده اند.

R-402bاین ماده مشابه R-402a است، با این R-125 تفاوت که حاوی مقدار بیشتری ازو مقدار کمتری از R-22 است. این ترکیب س��بب افزایش دمای خروجی می ش��ود و لذا اغلب در ماش��ین های یخ س��ازی مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته عمدتا از

ترکیب R-502 استفاده می شد.

صفحه 27 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

چیلرهایکی از اج��زای کندانس��ور، »چیلر« اس��ت. وظیفه چیلر، خنک ک��ردن آب یا آب نمک اس��ت؛ س��پس آب یا آب نمک خنک، وارد لوله های اواپراتور می شود. این روش تبری��د ک��ه در آن از آب یا آب نمک خنک استفاده می ش��ود، در دستگاه های بزرگ تهویه مطبوع کارب��رد دارد. از دیگر کاربردهای این روش می توان به فرآیندهای صنعتی که در آنها از عملیات تبرید استفاده

می شود، اشاره نمود.در تصوی��ر )11( ش��ماتیکی از ای��ن روش نش��ان داده ش��ده اس��ت )به محل قرارگیری کمپرس��ور در باالی کندانس��ور توجه کنید.(. چیلره��ا می توانند ظرفیت تبری��دی مع��ادل 200 ال��ی 1600 تن را تامی��ن نمایند و از جمل��ه کاربردهای آنها می توان به خنک کننده ها، سیس��تم های تهویه مطب��وع و تجهی��زات خنک کننده نیروگاه های هس��ته ای اش��اره نم��ود. در برخی از موارد، چیلرها جهت س��اخت یخ مورد نیاز در زمین های اس��کیت استفاده می ش��وند. فلش های نشان داده ش��ده در تصوی��ر )11( جهت جریان مبرد، آب و آب نمک را درون لوله ها نش��ان می دهند. در تصویر )12( مقطعی از یک چیلر نشان داده ش��ده است. حال به بررسی نحوه عملکرد

در کندانس��ور )معموال 85 تا F°95 )29 تا C°35((، بخش��ی از گرمای مبرد را جذب

می کند و بخار به مایع تبدیل می شود.حذف بیشتر گرما، درون مجموعه ای از لوله های کندانس��ور که تش��کیل دهنده گرم کن مقدماتی هستند صورت می گیرد. در این بخش، مبرد چگالش در اثر تماس با سردترین لوله های کندانسور تا زیر نقطه انجماد س��رد می ش��ود. لوله های مذکور،

حاوی آب ورودی هستند.مبرد مایع تح��ت تبرید، وارد محفظه شیر می ش��ود. این محفظه، میزان سیال موجود در گرم ک��ن حرارتی را کنترل کرده و میزان مب��رد مایعی ک��ه درون محفظه کاهن��ده نقط��ه اش��تعال وج��ود دارد را اندازه گیری می نماید. فش��ار این محفظه، بین فشار کندانسور و کولر است. بخشی از مبرد مایع، تحت یک فشار کم به گاز تبدیل ش��ده و باقی مانده مبرد را خنک می کند. گاز پس از جذب گرما مستقیما وارد مرحله دوم کمپرسور شده و در آنجا با گاز فشرده ش��ده در مرحله اول مخلوط می ش��ود. از آنجا که گاز مذکور به سرعت و تنها از نیمی از س��یکل کمپرسور عبور می کند تا بتواند به فشار کندانسور برس��د، در میزان توان

مصرفی دستگاه صرفه جویی خواهد شد.مبرد مای��ع خن��ک درون گرم کن، از

کندانسورها مقاالت

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

قسمت‌دوم

چیلرها می پردازیم.

سیکل تبریدحجم زیادی از بخار مبرد با سرعتی که به س��ایز دهانه تیغه راهنما بستگی دارد، از کولر وارد ماش��ین کمپرس��ور می شود. مکش کمپرس��ور س��بب کاهش فشار در کولر می شود و س��بب می شود مبرد مایع در دمای نسبتا پایین تبخیر شود )معموال

.))20°C 35 )1- تا°F در دمای 30 تامب��رد مایع، گرم��ای آبی ک��ه درون لوله های کولر جری��ان دارد را جذب کرده و تبخیر می ش��ود. س��پس این آب خنک در فرآیند تهویه مطبوع مورد استفاده قرار

می گیرد.بخار مبرد پس از خنک سازی آب، وارد اولین مرحله کمپرس��ور می ش��ود. در این مرحله، مبرد فش��رده ش��ده و سپس وارد مرحله دوم می شود. در این مرحله، مبرد با گاز دیگری که نقطه اشتعال آن را کاهش می دهد، مخلوط شده و مجددا تحت فشار

قرار می گیرد.فشرده س��ازی مب��رد س��بب افزایش دمای آن نسبت به دمای آب جاری درون لوله ه��ای کندانس��ور می ش��ود. هنگامی که بخار گرم مب��رد )معموال با دمای 100 ت��ا F°105 )38 ت��ا C°41(( ب��ا لوله های کندانسور برخورد می کند، آب نسبتا خنک

صفحه 28 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

طریق محفظه ش��یر وارد کولر می شود. از آنجا که فش��ار کولر کمتر از فش��ار گرم کن اس��ت، بخش��ی از مایع، تبخیر ش��ده و باقی مانده مایع را تا دمای اواپراتور )کولر( خنک می کند؛ بدین ترتیب س��یکل تبرید

خاتمه می یابد.

سیکل خنک سازی موتورمبرد مای��ع که داخ��ل مخزنی درون کندانسور )تصویر 11، شماره 24( قرار دارد، با عبور از لوله کولر )تصویر 11، شماره 27( خنک می شود؛ سپس مبرد از یک صافی و یک روزنه نوسانی )تصویر 11، شماره 11( عبور کرده و وارد موتور کمپرسور می شود، روتور و استاتور کمپرسور را خنک می کند و نهایت��ا در انته��ای محفظه موتور تجمع می کند، آن��گاه مبرد واردکولر می ش��ود. اختاف فشار موجود بین کندانسور و کولر

سبب جریان مبرد می شود.

سیکل دی هیدراتوردی هیدرات��ور، آب و گازهای��ی را ک��ه چگال��ش نمی ش��وند از سیس��تم خ��ارج می کند. این دستگاه هرگونه نشتی آب به داخل مبرد را نش��ان می دهد )تصویر 11،

شماره 6(.ای��ن سیس��تم، متش��کل از کویل و محفظه چگالش کننده مبرد، ش��یر خروج آب، شیر تصفیه، فشارسنج، دریچه شناور

مبرد و لوله های حاوی مبرد است.لوله های دی هیدراتور به طور پیوسته، بخ��ارات مبرد و آالینده ها را از کندانس��ور خ��ارج می کنند. بخ��ار در کویل چگالش دی هیدراتور تقطیر می شود؛ در صورتی که آب داخل مبرد وجود داش��ته باشد، جدا ش��ده و روی مبرد مایع ش��ناور می شود. میزان آب موجود را توس��ط یک شیش��ه

مرئی تعیین می کنند.

1. خط برگشت مبرد بدون آب2.سطح مایع شیشه مرئی3.دریچه شناور بدون آب

4. شیر فاضالب5.شیشه مرئی

6.سیم پیچ چگالی بدون آب7.خط نمونه مبرد بدون آب و روزنه به اندازه 6 1/1 اینچ

8. تعویض شیر هوا 9. فشارسنج

10. صافی مبرد11.صافی مبرد یا فیلتر

12. موتور کمپرسور13. ارسال

14. پایه دوم پروانه موتور15. پایه اول پروانه موتور

16. پره توربین فعال کننده17. آرنج مکش کمپرسور

18. پره توربین متغیر19. خط گاز فلش ذخیره کننده

20. تخلیه کمپرسور21.خازن

22. ذخیره کننده ترموستات23.کولر

24.چاهک25.شیر تخلیه

26. شیر سلف کنترل تغذیه مبرد27. موتور سردکننده و خط تامین بدون آب

28. کنترل تغذیه بدون آب29. محفظه شناور

30. شیر محفظه31.روزنه مبرد و تور سیمی

32. اسپری لوله فلش ذخیره کننده33. خط تخلیه مبرد

34. خط تامین سردکننده مبرد35. شناور

36. تور سیمی مبرد37.شیر شناور

38. محفظه شناور 39. اتصال )Brine( آب سرد

40. اتصال آب41.روزنه به اندازه 1/8 اینچ42. شیر تنظیم جریان هوا

کندانسور

خنک کن

تصویر 11. چیلر، کندانسور و کولر در یک دستگاه نصب شده اند.

پنهان

پنهان

تصویر 12. بخش هایی از یک چیلر

صفحه 29 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

ممک��ن اس��ت آب از ش��یر خروج��ی

دی هیدراتور خارج شود. هوا و سایر گازهای

غیر چگال��ش در بخ��ش فوقان��ی محفظه

چگال��ش دی هیدراتور تجم��ع می کنند.

فشارس��نج، افزایش فش��ار و حضور هوا یا

س��ایر گازها را نش��ان می دهد. این گازها

می توانند توسط شیر تصفیه خارج شوند.

دریچه ش��ناور، میزان مب��رد مایع و

اختاف فشار مورد نیاز جهت چگالش شدن

آن را کنترل می کند. مبرد تصفیه ش��ده از

محفظه ش��ناور دی هیدراتور خارج شده و

به داخل کولر باز می گردد.

سیکل روغن کاریپم��پ و مخ��زن روغ��ن، درون ی��ک

محفظه مشترک قرار دارند. روغن به درون

یک کولر با فیلتر روغنی پمپاژ می ش��ود و

بدین ترتی��ب خنک ش��ده و ذرات خارجی

آن حذف می گردد؛ سپس بخشی از روغن

وارد یاتاقان ها و آب بندی موتور کمپرس��ور

می شود و باقی مانده آن صرف روغن کاری

رابط و محور کمپرسور، یاتاقان های گرد و

آب بندی ها می ش��ود. سرانجام با بازگشت

روغن به درون مخزن، سیکل روغن کاری

خاتمه می یابد.

کنترل کننده های فرآیندت��وان تبرید دس��تگاه، به طور خودکار

تنظیم می شود و این کمیت به میزانی است

ک��ه می تواند با تغیی��ر موقعیت تیغه های

راهنم��ای ورودی کمپرس��ور، تنش های

حاصل از تبرید را تحمل کند. )تصویر 13(

در مس��یر آب خنک��ی ک��ه از کول��ر

خارج می ش��ود، یک دماس��نج قرار دارد

که س��یگنال هایی را به نمونه جامدی که

در مرکز ماش��ین کنترل قرار دارد منتقل

می کن��د. نمونه، س��یگنال های دمایی را

تقویت و تنظیم کرده و آنها را به یک تیغه

راهنمای خودکار منتقل می نماید.

افت دمای آب خنک که از مسیر خارج

می شود، سبب بسته شدن تیغه های راهنما

می گردد؛ بدین ترتیب، سرعت تبخیر مبرد

و جریان بخار به درون کمپرس��ور کاهش

یافته و ظرفیت دس��تگاه نیز افت می کند.

افزایش دمای آب خنک س��بب بازش��دن

تیغه ها می گردد و بدین ترتیب میزان بخار

مبرد واردش��ده به درون کمپرسور افزایش

یافته و ظرفیت دستگاه نیز افزایش می یابد.

با استفاده از مدوالسیون سیگنال های

دمای��ی در مراک��ز کنترل می ت��وان بدون

درنظر گرفتن فشار سیستم، مسیر حرکت تیغه راهنما را به دقت کنترل نمود.

کنترل ظرفیت در حالت جامدنمونه جامدی که در مرکز کنترل قرار گرفته اس��ت، ع��اوه بر تقوی��ت و تنظیم سیگنال های منتقل ش��ده از آب خنک به عملگر تیغه، از افزایش بیش از حد جریان جلوگیری می نمای��د؛ بدین ترتیب، جریان موت��ور تا 40 درصد از حداکثر جریان مجاز کاه��ش یافته و نرخ عبور جریان الکتریکی

نیز کاهش می یابد.پی��چ تنظی��م دریچه از نوس��ان تیغه راهنما جلوگیری می کند. اواپراتور می تواند با اس��تفاده از دکمه کنترل ظرفیت، تیغه راهنما را درصورت نیاز باز و بسته کند و یا

آن را ثابت نگه دارد.

برج های خنک کنب�رج ه��ای خ�ن�ک ک��ن ب�ه من�ظ��ور ذخیره س��ازی یا بازیافت آب مورد استفاده ق��رار می گیرند. در یک��ی از انواع برج های خنک کن، آب گرم کندانسور به درون برج پمپاژ می شود و سپس به درون مخزن آب می ری��زد. گرمای آب به ه��وای درون برج منتقل می شود و دمای آن کاهش می یابد. ابعاد برج های��ی که در کندانس��ورهایی با ظرفیت تبرید 1600 تن مورد استفاده قرار می گیرند، بسیار بزرگ تر است. )تصویر 14(بخش عمده ای از عملیات خنک سازی برج ناشی از تبخیر آب در هنگام پایین آمدن

آن در برج است.هرچ��ه دمای مرطوب ه��وای ورودی بیش��تر باش��د، راندمان آن جهت کاهش دمای آب وارد ش��ده به برج بیشتر خواهد ب��ود. عوامل موثر ب��ر راندم��ان یک برج

خنک کن عبارت اند از:اختاف بین فشار بخار هوا و فشار آب ●

عامل موتوربازوی لنگ

موتور

بازوی لنگ پره توربین

اتصال اهرم بندی

حرکت

حرکت بسته

آرنج مکش کمپرسور

بسته

حرکت کامل تقریبا صد و ده درجه

تصویر 13. زوایای میل لنگ و موتور تیغه. این اجزا در تصویر )11( با شماره های 16 و 17 نشان داده شده اند.

صفحه 30 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

درون برج خنک کنم��دت زم��ان تماس و س��طح آب در ●

تماس با هواسرعت عبور هوا از برج خنک کن ●جه��ت عبور جریان هوا از س��طح آب ●

)موازی، متقاطع یا معکوس(از نظ��ر علمی، آب می تواند حداکثر تا دمای هوای ورودی ب��رج )دمای مرطوب ه��وا(، خن��ک ش��ود؛ البت��ه از نقطه نظر کارب��ردی نمی توان دم��ای آب را به دمای ه��وا رس��اند. در اغلب م��وارد، دمای آب خارج ش��ده از برج نمی توان��د کمتر از 7 تا F°10 )14- تا C°12( باش��د که این میزان

باالتر از دمای هوا است.دمای ب��رج بین دم��ای آب ورودی و دمای آب خروجی است. به منظور افزایش راندمان، کندانس��ورر این محدوده دمایی

باید به دقت انتخاب شود.

اصطالحات به کار رفته در سیس�تم های خنک کننده

اصطاح��ات به کار رفته در سیس��تم برج های خنک کن عبارت اند از:

محدوده دمای خنک سازی: عبارت از میزان کاهش دمای آب درون برج برحسب درجه فارنهایت اس��ت. این کمیت برابر با اختاف دمای آب داغ وارد ش��ده به برج و

آب سرد خارج شده از برج است.تعریف دمایی: عبارت از اختاف دمای آب س��رد خروجی و دمای حباب تر هوای

پیرامون برحسب درجه فارنهایت است.ظرفی�ت حرارت�ی: عب��ارت از میزان گرمای خارج شده در برج خنک کن برحسب Btu در واح��د زمان )س��اعت ی��ا دقیقه(

است. این کمیت برابر با وزن آب )برحسب پوند( در گردش، ضرب در محدوده دمایی

خنک سازی است.

ورود گاز گرم مبرد

خازن

خروج آب گرم

ورود آب سرد

خروج مایع مبرد

لوله آب

مسیر فرعی

خط تخلیه مایع

اسپری سرلوله

مخزن خنک سازی

ترکیب آب

تصویر 14. سیستم گردش آب توسط یک برج خنک کن

ورود آب گرم

سر لوله

خروج آب سرد

مخزن

ساخت آب از منبع

آبگیر

تصویر 15. تصویر یک برج خنک کن با نیروی طبیعی

صفحه 31 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

فش�ار پمپ برج خنک کن: عبارت از فش��ار مورد نیاز جهت باال بردن آب داغ از کف برج به باالی برج و به جریان انداختن

آن در سیستم توزیع است.توده آب: عبارت است از حجم آبی که تبدیل به قطرات ریز ش��ده و درون هوای در گردش به دام افتاده است. این کمیت،

مستقل از میزان کاهش تبخیر است.نشتی آب: عبارت از اتاف پیوسته یا متن��اوب آب در گردش، جهت ممانعت از

تجمع مواد شیمیایی پوسته زا در سیستم

است.

آب مکم�ل: عب��ارت از آب مورد نیاز

جهت جایگزینی آب خارج شده از سیستم

در اثر تبخیر، تقطیر و نشتی است.

طراحی برج های خنک کنب��ا توجه ب��ه روش ب��ه کار رفته جهت

به جری��ان انداخت��ن هوا در سیس��تم، دو

نوع برج خنک کن وج��ود دارد که عبارت

اس��ت از: برج ه��ای خنک کن ب��ا نیروی طبیعی و نیروی مکانیکی. در تصویر )15( نحوه عملکرد یک برج خنک کن با نیروی طبیعی و در تصویر )16( نحوه عملکرد یک ب��رج خنک کن با نیروی مکانیکی نش��ان داده شده اس��ت. برج نشان داده شده در تصویر )17( یکی از انواع برج های خنک کن

متداول با نیروی مکانیکی است.ظرفیت برج های خنک کن برحس��ب تن بیان می شود و ظرفیت انتقال حرارت اس��ت. 250Btu/min.ton این تجهیزات س��رعت عبور هوا از ب��رج 3min/h درنظر گرفته می شود و در هنگام طراحی، دمای حباب خشک )F )27°C°80 است. سرعت جریان آب در برج ب��ه ازای هر تن ظرفیت تبرید، 4gal/min اس��ت. جداول مختلفی در زمین��ه طراح��ی برج ه��ای خنک ک��ن در دس��ترس هستند. اغلب س��ازندگان، مش��خصات برج های تولیدی خود را روی محصوالتش��ان درج می کنن��د. در هنگام استفاده از برج های خنک کن، نکات زیر را

مدنظر قرار دهید:ب��ه ازای هر ت��ن تبری��د، ظرفیت برج .1

خنک کن و کندانسور یکسان باشد.دمای حباب خشک مشخص باشد. .2

دمای آب خروجی برج مشخص باشد و .3این کمیت برابر با دمای آب ورودی به کندانس��ور باشد. نگه داری از برج های خنک کن با مش��کاتی مواجه اس��ت که عمدتا ناش��ی از کیفیت آب به کار رفته در سیستم خنک کننده هستند. ترکیبات شیمیایی به منظور جلوگیری از رش��د باکتری ها و س��ایر مواد مورد استفاده قرار می گیرند. تشکیل پوسته در س��طوح لوله ها و سایر اجزا نیز باید مدنظر قرار گرفته شود و با استفاده از

مواد شیمیایی کنترل گردد.

ورود آب گرم

ورود هوا

خروج آب سرد

توزیع کننده آبفن موتور

خروج هوا

فنسطح

آبگیر

تصویر 16. تصویر یک برج خنک کن کوچک با نیروی مکانیکی

ورود آب گرم

خروج آب سرد

صافی

ورود هوا

تصویر 17. تصویر یک برج خنک کن با نیروی خارجی

صفحه 32 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

صفحه 33 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

یک سیستم پایه، یک سیستم تمام هوا و یا سیستم تهویه تک منطقه ای شامل یک هواس��از و سیستم توزیع اس��ت. هواساز ممکن اس��ت برای تغذیه حج��م ثابت یا متغیر )VAV( برای سیستم توزیع هوای سرعت پایین، س��رعت متوسط یا سرعت باال طراحی ش��ده باش��د. معموال هواساز در بیرون فضای تهویه شده و در زیرزمین، پشت بام یا منطقه سرویس نصب می شود. اگر ش��رایط اجازه دهد، می توان هواساز را

درون فضا های تهویه شده نیز نصب کرد.این تجهی��زات را می توان برای انتقال ان��رژی در کنار سیس��تم گرمایش اولیه و تجهیزات سرمایش��ی نصب ک��رد و یا آنها را در ی��ک فاصله قابل توج��ه نصب نمود و به وس��یله ش��بکه های توزیع و گردشی )س��یرکوله( با ماده مبرد، آب خنک شده،

آب داغ یا بخار تغذیه کرد.تصوی��ر )1(، ی��ک نمونه از سیس��تم مرکزی مکشی )Draw-through( که هوای تهویه شده یک منطقه منفرد یا چند منطقه متعدد را تامین می کند را نش��ان می دهد. اگر فضا یا شرایط دیگر اجازه دهند، می توان از چیدمان دمش��ی )blow-through( این سیس��تم نیز برای تهویه مرکزی اس��تفاده کرد. کمیت و کیفیت هوای تغذیه ش��ده به هر فضا، براساس نیاز های آن فضا و مطابق

یکنواخت باش��د و همچنین ب��رای اینکه

بازدهی سطوح انتقال حرارت در بیشترین

حد خود قرار داش��ته باش��ند، تمام هوای

تهویه شده و نش��ده باید به بهترین نحو با

هم مخلوط شوند.

از به کار بردن مس��یر های موازی برای

هوای تهویه ش��ده و تهویه نش��ده که باعث

الیه بندی )stratifed( هوا و عدم اختاط

مناس��ب آن می شوند، باید اجتناب شود.

این مس��ئله خصوص��ا در صفحه عمودی

سیس��تم هایی که از فن ه��ای چندگانه یا

سیس��تم های دارای دو ورودی اس��تفاده

می کنند، باید بیش��تر مورد توجه باش��د.

چ��ون این فن ها ه��وا را به صورت کامل با

هواساز‌ها مقاالت

ASHRAE Handbook )HVAC Systems and Equipment( :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

ASHRAE با فص��ول 28 و 29 هندبوک

Fundamentals 2001 تعیین می ش��ود.

هوا با تم��اس و برخورد با س��طوح تبادل

حرارت، حرارت گرفته یا از دست می دهد و

یا هنگام اختاط با هوایی که دارای شرایط

متفاوتی است، شرایط آن تغییر می کند.

بعضی از فرایندهای اختاط عمومیت

دارد، مانن��د اختاط هوای ت��ازه با هوای

برگش��ت. نتایج دیگر اختاط ها براساس

مش��خصات هرک��دام از اج��زای اختاط

تعیین می ش��ود، مانن��د هنگامی که هوا

بدون تم��اس و برخورد با پره های کویل از

آن عبور می کند. )Bypass Factor( برای

این که جریان هوا دارای دمای یکس��ان و

قسمت‌اول

تصویر 1

صفحه 34 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

ه��م مخلوط نمی کنند، در انش��عاب های مختل��ف که از قس��مت های مختلف یک کانال گرفته می ش��ود، ممکن است هوا با

دما های متفاوت جریان داشته باشد.

تجهیزات اولیهتبرید: بس��ته به نوع کاربری می توان س��رمایش را به وسیله سیس��تم مرکزی یا تجهیزات س��رمایش محل��ی تامین کرد. بیشتر سیس��تم های بزرگ که دارای چند هواس��از مرک��زی هس��تند، از واحدهای س��رمایش مرک��زی اس��تفاده می کنن��د.

هواساز های کوچک را می توان:به وس��یله آب خنک ش��ده چیلر های .1

بخش مرکزی؛انبساط به وسیله کویل های سرمایش .2)Direct expansion( که مس��تقیم دارای واحد تقطیر یا کندانس مرکزی

)برج خنک کن( می باشند؛

به صورت کاما مجزا و خودکفا تغذیه .3

ک��رد. تصمیم گیری درباره اس��تفاده

از واح��د مرکزی یا تجهی��زات محلی

براس��اس همان عواملی که هواس��از

انتخاب می شود، انجام می گیرد.

گرمایش: هم��ان معیار هایی که برای

تعیی��ن اس��تفاده از سیس��تم س��رمایش

مرکزی یا محلی درنظر گرفته ش��د، برای

انتخاب سیستم گرمایش نیز درنظر گرفته

می شوند. معموال استفاده از یک سیستم

مرک��زی احتراق��ی )Fuel- Fired( ب��رای

گرمایش مطلوب تر است.

در تاسیس��ات کوچ��ک، اس��تفاده از

گرمای��ش الکتریکی می توان��د گزینه مفید

و اقتصادی باش��د. این گزینه خصوصا در

س��اختمان ها و سیس��تم هایی ک��ه توجه

ویژه ای ب��ه بازدهی انرژی آنها می ش��ود،

می تواند مفید باشد.

هواساز ها یا هوارسان هاتجهیزات هواس��از یکپارچه در طرح ها

و ان��واع مختلف با اس��تفاده از روش های

مختلف سرمایش، گرمایش، رطوبت زنی،

تصفیه یا پاک سازی و... مطلوب را تامین

می کنند. در سیس��تم های ب��زرگ )باالی

m3/s 25( هواس��از ها معم��وال براس��اس

نیاز های فضا و برای تامین نیاز های خاص

پروژه ساخته می شوند. هواساز ها را می توان

به صورت متمرکز ی��ا مرکزی و یا به صورت

جدا )راه دور remote( نصب کرد.

اتاق مرکزی تجهیزات هوارسانیمعم��وال نوع تاسیس��ات و تجهیزات،

مح�ل نص�ب هواس���از را تعیین می کند.

صفحه 35 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

Central Fan( سیس��تم های فن مرکزیroom( امروزه در آزمایشگاه ها و تاسیسات صنعتی بسیار متداول هستند؛ بنابراین از فضا های تهویه شده به دور هستند و تعمیر و نگهداری آنها باعث ایجاد مزاحمت برای

ساکنان نمی شود.

تجهی�زات مکانیک�ی اتاق ه�ای غیرمتمرکز

در بسیاری از س��اختمان های اداری، هواس��از ها به صورت مجزا برای هر طبقه نص��ب می ش��وند. ای��ن کار باعث کاهش فضای الزم برای کانال کش��ی و سیس��تم

توزیع می شود.اندازه کوچک تجهیزات و یکسان بودن سیس��تم های تمامی طبقات این امکان را فراه��م می کند که از تجهی��زات ارزان تری اس��تفاده کنی��م و به عل��ت کوچک��ی و پیچیده نب��ودن سیس��تم، ب��رای تعمیر و نگهداری به افراد ماهر نیاز نداشته باشیم.

فن ها سیس��تم های هواس��از یکپارچ��ه و می توانند مج��زا هواس��از های همچنین

از ه��ر ن��وع از فن ه��ا اس��تفاده کنن��د. فن های س��انتریفوژ ممکن اس��ت از نوع Forward-( پره ه��ای خمیده ب��ه جل��و curved(، پ�ره ه��ای خ�میده ب�ه ع�قب ای�رف�ویل��ی ،)back ward-cured(ت��ک ورودی – تک ع��رض و )Air fail(

)single-width/single-inlet()SWSI(Double-( ورودی دو ع��رض– دو ی��ا

Width/Double Inlet( باشند. استفاده از چندین فن سانتریفوژ DWDT بر روی یک کان��ال اصلی که همگ��ی آنها با یک موتور به حرکت درمی آیند، در هواساز های یکپارچ��ه )packaged( متداول اس��ت. بعض��ی اوقات ب��رای اینکه هواس��از های ب��زرگ را بت��وان کوچک ت��ر از فن ه��ای )Scroll( بدون مارپیچ SWSI سانتریفوزاستفاده می ش��ود. فن های پره محوری از ه��ر دو نوع، قابل تنظی��م و فاصله متغیر )variable- pitch(، اغلب در هواساز های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. انتخاب فن باید براس��اس بازدهی، میزان صدا در حین کار با شدت مورد نظر و تامین شدن جریان هوای مورد نظر در فشار استاتیک

معین انجام گیرد.

فرایندها در هواساز

سرمایش:روش های اساسی سرمایش عبارت اند

از:انبساط مستقیم )DX( که از خاصیت ●

گرم��ای نهان مای��ع مبرد اس��تفاده می کند و مانند نمودار سایکرومتریک موجود در تصویر )2( فرایند سرمایش

را انجام می دهد.م�ای���ع ● از پ�ر ش���ده ک�وی���ل

اخت��اف از )Fluid-filled Coil(دمای بی��ن مایع و هوا ب��رای تبادل انرژی استفاده می کند و فرایند آن در

تصویر )2( نشان داده شده است. پاش��ش یا ریختن آب ب��ر روی جریان ●

هوا )تصویر 3( ی��ک فرایند آدیاباتیک اس��ت که از گرمای نه��ان تبخیر آب برای کاهش دادن دمای خش��ک هوا استفاده می شود. در طی این فرایند،

محتوای رطوبت باال می رود. با اس��تفاده از آب خنک شده می توان

تصویر 3تصویر 2

صفحه 36 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

س��رمایش نه��ان و محس��وس را انج��ام

داد. کولر های آبی معمول��ی نیز از فرایند

آدیاباتی��ک پاش��ش یا ری��زش آب بر روی

پوش��ال ها برای ایجاد س��رمایش استفاده

می کنن��د. سیس��تم کان��ال مرط��وب و

)Super Saturated( سیستم فوق اشباع

از انواع پاشش مس��تقیم آب هستند. در

این سیس��تم، قطرات بس��یار ریز و معلق

رطوبت توس��ط هوا به درون فضای مورد

تهویه انتق��ال می یابن��د و در آنجا تبخیر

شده و باعث ایجاد سرمایش بیشتر شده و

هم چنین باعث کاهش میزان هوای مورد

نیاز برای سرمایش می شوند. )تصویر 4(

سرمایش تبخیری غیرمستقیمبه ص��ورت آدیاباتیک ه��وای بیرون یا

ه��وای خروجی از فضای تهویه ش��ده را با

پاش��یدن آب خنک می کن��د و آن هوای

خنک ش��ده را از ی��ک طرف ی��ک مبدل

حرارتی عب��ور می دهد. هوای��ی که برای

خنک کردن فضای مورد تهویه به کار گرفته

می شود، طبیعتا باید از طرف دیگر مبدل

حرارتی عبور داده شود.

گرم کنروش های اساسی که برای گرم کن به

کار گرفته می شوند، عبارت اند از:

بخار: ک��ه در آن از گرمای نهان مایع ●

برای ایجاد گرم کن استفاده می شود.

م�ای��ع ● از پ��ر ک�وی�ل ه��ای

)Fluid-Filled Coils(: از اختاف

دم��ای بین مایع گرم و هوای س��ردتر

برای گرم کن استفاده می شود.

گرم کن الکتریکی: از جریان برق برای ●

داغ کردن المنت های حرارتی و هوای

مورد نیاز اس��تفاده می شود. انرژی ای

ک��ه تمام این فراینده��ا بر روی هوای

عبوری می گذارند یکس��ان است و در

تصویر )5( نشان داده شده است.

رطوبت زنیروش های��ی که ب��رای افزایش رطوبت

هوا استفاده می شوند عبارت اند از:

پاش��ش مس��تقیم آب بر روی جریان ●

هوا )هواشوی( که در طی یک فرایند

آدیاباتیک، باعث کاهش دمای خشک

و ثابت ماندن تقریب��ی دمای مرطوب

می شود )تصویر )3( مسیر 1 به 3(. با تغییر دمای آب پاشیده ش��ده می توان هوا را س��رد و هم زمان رطوبت زدایی کرد و یا آن را گرم و رطوبت زنی کرد.

ب��ا پاشیده ش��دن آب ب��ر روی کویل گرم کنی - سرمایش��ی، س��طح تماس هوا و آب افزای��ش پیدا می کند. دمای س��طح کویل ش��رایط ه��وای خروج��ی را تعیین می کند. روش دیگر، پاش��یدن آب بر روی یک سطح متخلخل است )مانند کولر های آبی یا تبخی��ری(. این روش نیازمند پایش دقیق ش��رایط آب برای جلوگیری از ایجاد آلودگی های بیولوژیکی می باشد. )تصویر 6(

هوای فشرده )Compressed air( که ●آب را از طریق یک نازل به درون جریان هوا می پاش��د و یک فرایند آدیاباتیک اس��ت که در آن دمای مرطوب ثابت باقی می ماند. آب مورد اس��تفاده باید کاما تصفیه ش��ده و ع��اری از اماح باش��د تا ذرات اماح و آالینده ها وارد جریان هوا نش��ود و اماح و غبار روی مبلمان و تجهیزات را نپوشاند. در این روش از نازل ه��ای مختلف و متفاوتی

تصویر 5تصویر 4

صفحه 37 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

استفاده می شود.

تزریق بخ��ار که یک فراین��د با دمای ●

خش��ک ثابت می باش��د )تصویر 7(.

فوق داغ تزریق شده بخار در صورتی که

)Super heated( باشد، دمای خشک

هوای خروج��ی افزایش خواهد یافت.

اگر در این فرایند از بخار اشباع یا بخار

زنده استفاده شود، ماده شیمیایی که برای تصفی��ه آب دیگ به کار می رود، باید غیرس��می باش��د تا به ساکنان و

مبلمان داخلی آسیب نرساند.

رطوبت زداییاگر دمای س��طح کویل سرمایش��ی از دم��ای نقطه ش��بنم هوا پایین تر باش��د،

رطوب��ت هوا ب��ر روی آن تقطیر می ش��ود و درنتیج��ه رطوبت ه��وا کاهش می یابد. همچنی��ن اگر یک مای��ع پایین تر از دمای نقط��ه ش��بنم جریان هوا ب��ر روی جریان هوا پاشیده ش��ود، باعث رطوبت زدایی از جریان هوا خواهد ش��د. فرایند انجام شده مش��ابه فرایند نش��ان داده شده در تصویر )2( )قس��مت اول مقاله( می باشد، با این تفاوت که رطوبت تقطیر شده از جریان هوا جدا ش��ده و به قطرات آب پاش��یده شده می چس��بد و بر روی س��طح صلب کویل

جمع نمی شود.در رطوبت زدای��ی ش��یمیایی، هوا از روی ی��ک ماده جامد جاذب رطوبت عبور می کن��د و یا به روی ی��ک محلول جاذب دمیده می ش��ود. هر دوی ای��ن فرایندها باع��ث آزاد ش��دن ح��رارت می ش��ود که latent heat( حرارت نهان مرطوب ش��دنwetting( نامی��ده می ش��ود. معموال در حدود 465kjkg از رطوبت زدوده می شود )تصویر 8(. این سیس��تم ها باید به صورت دور های بازدید شوند تا مطمئن شویم که

فضای مورد نظر دچار آلودگی نشود.

تصویر 7 تصویر 6

تصویر 8

صفحه 38 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

نگهداری واحدهای فن کویل اتاقی به فیلترهایی

ک��ه در زمان کثیفی بای��د تمیز یا تعویض

ش��وند مجهز هس��تند. نگهداری مناسب

فیلت��ر، کیفیت ه��وا و بهداش��ت را ارتقا

می ده��د و جریان هوای کام��ل را فراهم

م��ی آورد و باعث عملکرد با ظرفیت کامل

می ش��ود. تن��اوب تمیزکاری ب��ا توجه به

کارب��رد متفاوت خواهد بود. در واحدهای

آپارتمان��ی، در هتل ه��ا و بیمارس��تان ها

به دلی��ل اس��تفاده از صفح��ات کتان��ی،

نیازمند سرویس بیش تر فیلترها هستند.

نیازمند فن کوی��ل واحد موتور ه��ای

روان کاری دوره ای هس��تند. خرابی موتور

در ای��ن تجهی��زات معمول نیس��ت؛ اما

هنگامی ک��ه اتفاق می افتد، کل فن باید با

حداقل زمان توقف در فضا تعویض ش��ود.

تش��تک تخلی��ه تقطیر و سیس��تم تخلیه

باید به صورت دوره ای تمیز یا با فش��ار آب

پاک ش��وند تا از سرریزش��دن آب و تجمع

میکروب ها جلوگیری ش��ود. تشتک های

تخلی��ه باید جهت جلوگیری از بازگش��ت

گاز ها، به حالت سیفونی اجرا شوند.

توزیع آبب��رای واحدهای اتاقی آب س��رد و یا

آب گرم الزم، آرایش لوله کش��ی، کیفیت

فصول معتدل هنگام��ی که برخی اتاق ها نیازمند سرمایش و برخی دیگر به گرمایش نیاز دارن��د، این حالت به وج��ود می آید. این مش��کل می تواند زمانی که یک شبکه لوله کشی کل ساختمان را تغذیه می کند، مش��کل آفرین باش��د. این عیب با تقسیم لوله کش��ی به نواح��ی، براس��اس میزان تشعشع خورشید به سطوح می تواند به طور جزئی حل شود؛ سپس هر ناحیه می تواند برای گرمایش یا س��رمایش و مس��تقل از بقی��ه نواحی عمل کن��د. بااین حال، یک ات��اق می تواند به س��رمایش نیاز داش��ته باش��د، در حالی که ات��اق دیگر در همان ناحیه نیازمند گرمایش باش��د، مخصوصا اگر س��طوح خارجی س��اختمان به وسیله ساختمان مجاور یا درخت سایه دار باشد. عیب دیگ��ر، نیاز ب��رای تغییر حالت مداوم از گرمایش به س��رمایش اس��ت که عملیات را پیچیده می کند و مصرف انرژی را تا حد غیرممکنی افزایش می دهد. برای مث��ال، به هنگام تغییر حال��ت دولوله ای باید انبس��اط آب )و ر هاسازی( که در طی تبدیل سرمایش به گرمایش رخ می دهد را

درنظر داشت. باید احتیاط الزم در این سیستم زمانی که هوای بیرون مس��تقیما به داخل فضا ب��ا بار های داخلی متغیر تزریق می ش��ود،

تهویه‌واحدهای‌اتاقی مقاالت

ASHRAE Handbook )HVAC Systems and Equipment( :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

عملکرد، س��هولت عملیات و هزینه اولیه سیستم را تعیین می کند.

توزیع آب به صورت دولوله ای تغییر وضعیت دولوله ای بدون تهویه مرک�زی: در این سیس��تم آب گرم یا سرد از طریق لوله کشی مشابه تامین می شوند. واحد اتاقی دارای یک کویل منفرد است. ساده ترین سیستم با کمترین هزینه اولیه

تغییر وضعیت دولوله ای با:تزریق هوای بیرون از طریق شکاف های .1

ساختمان؛کنترل دستی فن سه سرعته؛ .2

س���رد، و گ���رم آب دم�اه���ای .3برنامه ریزی شده توسط دما های بیرون هستند. این سیستم در ساختمان های مسکونی یا هتل ها با پنجره های قابل بازشدن اس��تفاده می شوند و کنترل سرعت فن توسط ساکنان و یا با باز و بسته کردن پنجره ها صورت می گیرد. دماه��ای تغییر وضعی��ت در نقاط از پیش تعیین ش��ده، تنظیم می شوند. اگر ترموستات برای کنترل جریان آب استفاده می شود، باید عمل خود را با توجه به آب سرد یا گرم معکوس کند. سیس��تم دولوله ای به ط��ور هم زمان نمی توان��د گرمایش و س��رمایش داش��ته باش��د که در بیش ت��ر پروژه ه��ا در زمان

قسمت‌دوم

صفحه 39 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

درنظر گرفته ش��ود. تزریق پیوسته هوای بی��رون با بار کاهش یافت��ه می تواند باعث ورود هوای تهویه نشده بیرون شود که این امر موجب افزایش رطوبت فضا می شود و در عین حال قابلیت بازگرمایش است. دمپر هوای بیرون باید مجهز به موتور باش��د تا در زمان ه��ای غیرس��کونت و هنگامی که

حداقل سرمایش نیاز است، بسته شود. به ای��ن دالیل، ط��راح بای��د معایب سیستم دولوله ای را به دقت درنظر بگیرد. بس��یاری از موارد نصب این نوع سیستم باع��ث هدررفت��ن ان��رژی می ش��ود و در آب و هوایی که تغیی��ر حالت متناوب الزم اس��ت و جایی که بار های داخلی نیازمند س��رمایش و به ط��ور هم زم��ان فضاهای گرمای��ش هس��تند، نیازمن��د خارج��ی

رضایت بخش نبوده اند. تغییر وضعیت سیستم دولوله ای با گرمایش جزیی الکتریکی تسمه ای: این

آرایش، گرمایش و سرمایش هم زمان را در

فصول معتدل با اس��تفاده از یک گرم کن

برقی تس��مه ای در واح��د تامین می کند.

این واح��د می توان��د الزامات گرمایش��ی

،4°C در آب و ه��وای معتدل، معم��وال تا

را ب��رآورده کن��د؛ در حالی که آب س��رد را

جهت برآورده کردن نیاز های سرمایشی به

گردش درمی آورد. هنگامی که دمای بیرون

به طور قابل توجهی افت می کند و گرمایش

بیش ت��ری از حد ت��وان ای��ن گرم کن نیاز

باش��د، سیستم آب باید به گرمایش تغییر

حالت دهد.

عدم تغییر حالت سیس�تم دولوله ای

ب�ا گرمایش کام�ل الکتریکی تس�مه ای:

این سیس��تم برای صرفه جوی��ی در انرژی

پیش��نهاد نمی ش��ود؛ ام��ا می توان��د در

نواحی ای که الزامات گرمایشی کم باشند،

عملی باشد.

توزیع چهار لوله ای توزی��ع آب ثانویه چهار لول��ه ای دارای لوله های آب سرد رفت، برگشت آب سرد، رفت آب گرم و برگش��ت آب گرم اس��ت. سیس��تم چهار لوله ای به طور کل��ی دارای هزینه اولیه باال تری نس��بت به سیس��تم دولوله ای است؛ اما دارای بهترین عملکرد

فن کویل است. این سیستم:گرمایش و سرمایش را در تمامی فصول .1

فراهم می کند؛ به هیچ گونه تغییر حالت تابس��تانی - .2

زمستانی نیاز ندارد عملیات ساده تر است؛ .3

ام��کان اس��تفاده گرمای��ش آب گرم .4که از هر س��وختی، بازیاف��ت گرما یا گرمای خورشیدی استفاده می کند را فراهم می کند. عاوه بر آن، می تواند طوری کنترل شود که بین گرمایش و س��رمایش مرزی ایجاد شود؛ بنابراین گرمای��ش و س��رمایش در ی��ک زمان

اتفاق نمی افتد.

توزیع سه لوله ای سیس��تم توزیع سه لوله ای از لوله های جداگانه رفت گرم و سرد استفاده می کنند. یک لوله برگشت مشترک، آب سرد و گرم برگش��تی را به موتورخان��ه مرکزی حمل می کند. سیس��تم کنترل واحد اتاقی، آب گ��رم یا س��رد را به کویل مش��ترک واحد براس��اس نیاز گرمایش یا سرمایش تامین می کند. این سیستم ها به دلیل ناکارایی در مصرف انرژی آنها، از جهت بازگرمایش یا

بازسرمایش پیوسته، پیشنهاد نمی شوند.

تجهیزات طرح مرکزی اندازه تجهیزات مرکزی براساس بار کلی ساختمان )Block Load( در زمان حداکثر بار ساختمان و نه براساس مجموع بار های

صفحه 40 - شماره 49

چیلــر جذبــی گازســوز

حداکثر واحده��ای اتاقی مجزا، انتخاب و تعیین اندازه می ش��وند. بار سرمایش باید شامل ضرایب تغییر در روشنایی و ساکنان باشد. اگر دمای ساختمان در شب کاهش داده ش��ود، بار گرمایش براس��اس حفظ ساختمان خالی از سکنه در دمای طراحی، به اضافه یک مق��دار اضافی برای ظرفیت

راه اندازی اولیه می باشد. اگ��ر دماه��ا و مقادیر آب رف��ت باید در زمان های��ی غیر از ب��ار حداکثر تنظیم مجدد ش��ود، تنظیم ها بای��د برای فضاها ب��ا بیش ترین بار در س��اختمان مناس��ب باشند. تجزیه و تحلیل نوسان بار اتاق های

جداگانه الزم است. اگ��ر بار های س��مت رو به خورش��ید س��اختمان یا نواحی داخل��ی نیازمند آب سرد در مناطق سردسیر هستند، استفاده از آب کندانسور با یک مبدل حرارتی آب به آب باید درنظر گرفته ش��ود. بار های تبرید متغیر نیازمند این هس��تند که آب س��رد تحت کلیه ش��رایط به طور رضایت بخشی

عمل کند.

تهویه فن مرکزی اساسا برای سیستم اتاقی

جه��ت فراهم کردن مقدار درس��ت هوای

تهویه یا جبرانی برای فضا های گوناگون که

با واحدهای اتاقی سرویس دهی می شوند،

استفاده می شود.

مش��کل ترین به طور کلی تهویه هوای

عامل جهت کنترل است و بزرگ ترین جزء

بار را تش��کیل می دهد. طراح باید روشی

را انتخ��اب کن��د که کلی��ه آیین نامه های

ع�ملک���ردی، ال�زام���ات ک�ارب���ردی،

الزام��ات و هزین��ه ای محدودیت ه��ای

بهداشتی و سامتی را برآورده کند.

یک سیس��تم مرکزی هوای بیرون از

پیش پردازش ش��ده که ه��وای طبیعی را

در C°21 نگ��ه م��ی دارد، بهترین کنترل

را روی ه��وای تهوی��ه با کمتری��ن میزان

مش��کات مربوط به اثر دودکشی و نفوذ

به داخل در س��اختمان انج��ام می دهد.

هوای تهویه می تواند س��پس به اتاق ها از

طری��ق واحد اتاقی یا مس��تقیما به داخل

اتاق همان طور که در تصویر )4( نشان داده

شده است، تزریق شود. اگر سیستم تهویه

ه��وای بی��رون دارای خروجی های هوای

جداگانه باشد، هر نوع از واحدهای اتاقی

در هر موقعیتی می تواند استفاده شود.

هوای بیرون یک��ی از عوامل بزرگ در بار سرمایش نهان اتاق است؛ بنابراین یک کوی��ل رطوبت زدا باید در سیس��تم تهویه مرکزی نصب ش��ود تا رطوب��ت اتاق را در ط��ی زمان های��ی که رطوبت بی��رون زیاد

است، کاهش دهد. هوای تغذیه ش��ده مرکزی می تواند با نقطه شبنم پایینی تامین شود تا رطوبت تولیدشده در فضا را جذب کند، اما در حد قابل قبولی که در ش��رایط طبیعی، واحد اتاقی تنها بار نهان تولیدش��ده در فضا را

جذب کند. یک مزیت اضافی تهوی��ه مرکزی این اس��ت که اگر دمای ش��بنم ه��وای رفت طوری انتخاب شود که بار نهان داخلی را راهبری کند، کویل سرمایش اتاقی خشک باق��ی می ماند و عمر واح��د افزایش پیدا می کند. با این حال، یک سیس��تم تخلیه تقطیر لوله کشی شده پیش��نهاد می شود. ای��ن دم��ای طبیعی، بار ه��وای بیرون را از واح��د اتاق��ی حذف می کن��د؛ بنابراین می تواند از گرمایش به سرمایش و برعکس ب��دون بار های حرارت��ی داخلی یا خارجی

اضافی تغییر حالت دهد. در س��اختمان هایی ک��ه واحده��ای اتاقی تنها فضای خارجی را سرویس دهی می کنند و یک سیستم تمام هوای جداگانه نواحی داخلی را راهب��ری می کند، هوای تهوی��ه نواحی خارجی می توان��د از طریق سیس��تم نواحی داخلی تامین شود. این آرای��ش می تواند کنترل رطوب��ت دلخواه اتاق را به همراه کنترل دمای هوای تهویه تامین کند. به ع��اوه، هوای تهویه که در شرایط خنثی C°21 و ٪50 رطوبت نسبی نگه داشته می ش��ود، می تواند تنها به هر واحد اتاق��ی بدون تحت تاثی��ر قراردادن

شرایط آسایش تزریق شود.

تصویر 4. تهویه از طریق سیستم کانال جداگانه

21°C کانال هوای پردازش شده در دمای

دمپر های حجمی

فضای پیرامونی فضای پیرامونی راهرو