Embed Size (px)
Citation preview
ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK
1
Münüre TÜRKMEN Çevre ve Şehircilik Uzmanı
Antalya 2018
Atıkların Toplanması &Taşınması Mekanik Ayırma Malzeme Geri Kazanımı Biyolojik İşlemler Termal İşlemler
DÜZENLİ DEPOLAMA
• Yasal Mevzuat • Yerel Şartlar • Teknik İmkanlar Seçim ? • Maliyet • Halk Katılımı
Atık İşleme
Bakiye Atık
Dünya Geneli (Yıllık Bertaraf Edilen Atık Miktarı ve Kullanılan Yöntemler)
3 Kaynak:What a Waste: A Global Review of Solid Waste Management, The World Bank, 2012
Avrupa (EU27) (Yıllık Bertaraf Edilen Atık Miktarı ve Kullanılan Yöntemler)
4
81
66
58
36
6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Düzenli Depolama Geri Dönüşüm Yakma Kompost Diğer
Yıllık
Ber
tara
f Edil
en A
tık M
iktar
ı (m
ilyon
ton)
Düzenli Depolama
33%
Geri Dönüşüm27%
Yakma23%
Kompost15%
Diğer2%
Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)
5
26 Nisan 1999 tarihli ve 1999/31/EC sayılı Konsey
Direktifi
26/03/2010 tarihli ve 27533 sayılı R.G.
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Atıkların yeraltı veya yer üstünde belirli teknik standartlara göre bertaraf edildiği sahalardır.
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
6
ön işlem
Ek–1’de listelenen kriterler, numune alma ve analiz yöntemleri
I. sınıf düzenli depolama tesislerine Ek–2’deki kriterlere uyan atıklar
Sınıflarına göre düzenli depolama tesislerine kabul edilecek atıklar
7
II.sınıf düzenli depolama tesisine; Belediye atığı, Ek–2’deki kriterlere uyan tehlikesiz atıklar, Ek–2’de II. sınıf düzenli depolama tesisleri için verilen kriterlere uyan, katılaştırılmış veya camlaştırılmış atıklar gibi reaktif olmayan ve kararlı tehlikeli atıklar, reaktif olmayan ve kararlı tehlikeli atıklar,
III. sınıf düzenli depolama tesislerinde sadece inert atıklar
Sınıflarına göre düzenli depolama tesislerine kabul edilecek atıklar
Biyobozunur Atık Azaltımı ve Ön İşlem-Geçici Madde 1
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 5 yıl içerisinde depolanacak olan biyobozunur atık miktarı, 2005 yılında üretilen toplam biyobozunur atık miktarının ağırlıkça %75’ine, 8 yıl içinde % 50’ sine ve 15 yıl içinde ise %35’ine indirilir.
Atıklar ön işleme tabi tutulmadan düzenli depolama tesislerine kabul edilemez.
Neden Ön İşlem?
8
Yeraltı Suyu
İklim Değişikliği
Akım Şeması
Genelgeler
Düzenli Depolama Tesisi Uygulama Projeleri Hazırlanmasına İlişkin Genelge (2014/13);
Proje inşaatının denetim işlemleri için; 13.05.2011 tarihli ve 27933 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” kapsamında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş “Su Yapıları Yetkili Denetim Firmaları” (SYDF) ile sözleşme yapılmalıdır.
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe İlişkin Genelge (2010/16);
Düzenli depolamaya ilişkin teknik, idari hususlar ve uyulması gereken genel kurallar belirlenmiştir.
Yönetmeliğin 15’inci maddesi
(1) yerleşim birimlerine uzaklığı ; I. sınıf en az 1 km, II. sınıf ve III. sınıf en az 250 m (2) Ayrıca, düzenli depolama tesisinin yer seçiminde; • Sahanın topografik, jeolojik, jeomorfolojik, jeoteknik ve hidrojeolojik durumu, • Taşkın, heyelan, çığ, erozyon ve yüksek deprem riski, • Hâkim rüzgâr yönü ve yağış durumu,
dikkate alınır.
11
Düzenli Depolama Tesislerinin Yer Seçimi
• ÇED süreci tamamlanan Düzenli depolama
tesisleri için uygulama projeleri hazırlanır.
• Tasarlanan geçirimsizlik tabakası sayesinde sızıntı sularının toplanarak yer altı sularının ve yüzeysel sularının kirlenmesi önlenebilir.
• Düzenli depolama sahalarını, düzensiz depolama alanlarından ayıran en önemli farklarından biri de, sızıntı sularının ve depo gazının olumsuz etkilerini kontrol altına alacak bir tasarımının olmasıdır.
12
Düzenli Depolama Tesislerinin Tasarımı
Düzenli Depolama Tesislerinin Tasarımı
Düzenli Depolama Tesislerinin İnşaatı- Depo tabanının teşkili
Sızıntı suyu toplama borusu
Geotekstil tabakası
Kil tabakası
Geomembran tabakası
Yeraltı suyunu koruma tabakası
Eski hücre
Yeni hücre
Gaz toplama bacası
Depolama seddesi
Sızıntı suyu havuzu
Kil Tabakasının Teşkili
Membran Serilmesi
Ankraj Hendeği
Geotekstil Serimi
Sızıntı Suyu Toplama Sistemi
Sızıntı Suyu Yönetimi
21
22
Yağmur Suyu Drenajı
23
Düzenli Depolama Tesislerinin İşletilmesi ve Atık Kabul Kriterleri
24
Atık kabul işlemlerinde uyulması gereken genel kurallar (Madde 18)
Atığın temel özelliklerinin tanımlanması ve nitelendirilmesine ilişkin bilgi ve belgeler (Madde 19)
Atığın temel özelliklerinin tanımlanması ve nitelendirilmesinde testlerin gerekli olmadığı durumlar (Madde 20)
Uygunluk testi (Madde 21)
Tesiste doğrulama (Madde 22)
MADDE 9 Kabul Edilemeyecek Atıklar
• Sıvı atıklar, • AYY EK–3/A’sında tanımlanan; patlayıcı, aşındırıcı, oksitleyici, yüksek tutuşma ve yanma
özelliği gösteren atıklar, • H 9 enfeksiyon yapıcı olarak tanımlanan, herhangi bir ön işleme tabi tutulmamış tıp ve
veterinerlik kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıklar, • AYY EK–3/A’sında sıralanan özelliklerden herhangi birini gösteren, insan veya çevre
üzerindeki etkileri bilinmeyen, araştırma ve geliştirme ya da eğitim faaliyetlerinden kaynaklanan tanımlanmamış veya yeni kimyasal maddeler,
• Ömrünü Tamamlamış Lastikler, • Ek–2’de verilen atık kabul kriterlerini sağlamayan diğer atıklar. Atık kabul kriterlerini sağlamak üzere atıklar seyreltilmez veya karıştırılmaz.
25
Ek-2 Analizi Aranan Parametreler Eluat Kriterleri L/S = 10 lt/kg
3. Sınıf (mg/lt)
2. Sınıf (mg/lt)
1. Sınıf (mg/lt)
As (Arsenik) 0,05 0,2 2,5 Ba (Baryum) 2 10 30 Cd (Kadmiyum) 0,004 0,1 0,5 Cr toplam (Toplam Krom) 0,05 1 7 Cu (Bakır) 0,2 5 10 Hg (Civa) 0,001 0,02 0,2 Mo (Molibden) 0,05 1 3 Ni (Nikel) 0,04 1 4 Pb (Kurşun) 0,05 1 5 Sb (Antimon) 0,006 0,07 0,5 Se (Selenyum) 0,01 0,05 0,7 Zn (Çinko) 0,4 5 20 Klorür 80 1500 2500 Florür 1 15 50 Sülfat 100 2000 5000 ÇOK (Çözünmüş Organik karbon) 50 80 100 TÇK (Toplam çözünen katı) 400 6000 10000 Fenol İndeksi 0,1 Orijinal atıkta bakılacak kriterler (mg/kg) (mg/kg) (mg/kg)
TOK (toplam organik karbon) ≤30000 (%3) 50000 (% 5)* pH ≥ 6 (2)
60000 ( %6)
BTEX (benzen, toluen, etilbenzen ve xylenes) 6
PCBler (7 Türdeş) 1 Mineral yağ (C10 – C40’a kadar) 500 LOI (Kızdırma Kaybı) %10
26 * Sadece reaktif olmayan ve kararlı tehlikeli atıkların II. sınıf depolama tesislerine kabul edilmesinde değerlendirilir.
Analizlerin Farkı
AYY Ek-3/B
• Organik içerik • İnorganik içerik • pH • Akut toksisite • Ekotoksisite • Tehlikeliliği belirler
ADDDY Ek-2
• Eluat analizi • Suya geçen parametreler ve
değerleri • Düzenli depolama tesisi
sınıfını belirler
27
Atıkların Düzenli Depolama Sahasına Dökümü
• Depolama tesisine kabul edilen atıklar, atığı getiren araçların geçişleri drenaj sistemine zarar vermeyecek şekilde dökülür. Atıklar sahanın yapısal sağlamlığını bozmayacak, iç ve dış şevlerde kayma ve yıkılmalara neden olmayacak güvenlik düzeyinde depolanır.
• Asidik ve bazik özellikleri dikkate alınarak istenmeyen reaksiyonlara mahal vermeyecek şekilde depolanır ve atıkların depolandığı noktalar korelasyon metoduyla tanımlanır.
29
Kontrol ve izleme işlemlerine ilişkin genel hükümler (Madde 23)
Yeraltı sularının korunmasında uygulanacak kontrol ve izleme işlemleri (Madde 24)
Sızıntı suyu ve gaz kontrolü için uygulanacak kontrol ve izleme işlemleri (Madde 25)
İşletme aşamasında kontrol ve izleme süreci (Madde 26)
İşletme Sırasında ve Kapatma Sonrasında Kontrol ve İzleme Süreci
30
Gözlem Kuyuları
• Membada en az 1 adet
• Mansapta en az 2 adet • Yerleri, derinlikleri,
sayısı ÇED sürecinde belirlenir.
31
Depo Gazı Yönetimi Flare-Elektrik Enerjisi
Düzenli depolama tesisi üst örtüsünün teşkili Uzun dönem çevre emniyeti (Madde 27)
32
II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi Üst Örtü Geçirimsizlik Sistemi
Bitki Örtüsü Tarım Toprağı ≥50 cm Drenaj Tabakası ≥50 cm Mineral Sızdırmazlık ≥50 cm Dengeleme Tabakası ATIK
Düzenli depolama tesisi üst örtüsünün teşkili
33
İnşaat ve İşletme Sorunları
38
Özel durumların göz önüne alınmasını gerektiren atıklar (Madde 30)
Uygun olmayan döküm sahalarının ıslahı (Madde 31)
İdari yaptırımlar (Madde 32)
Yürürlükten kaldırılan hükümler (Madde 33)
Çeşitli ve Son Hükümler
(1) Arıtma çamurlarının, ek-2’de verilen diğer tüm parametreleri sağlaması, ağırlıkça en az %30 kuru madde ihtiva etmesi ve kötü kokunun giderilmesi kaydıyla II. sınıf düzenli depolama alanında ayrı bir lotta depolanmasında 1/1/2020 tarihine kadar Çözünmüş Organik Karbon (ÇOK) limit değerine uygunluk aranmaz.
39
11 Mart 2015 tarihli ve 29292 sayılı RG Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Geçici 4 üncü madde;
Ekler
EK-1: Testler ve Numune Alma Metodları 1- Atığın temel özelliklerinin tanımlanması ve
nitelendirilmesinde yapılan Testler 2 - Numune Alma Ve Test Metotları EK-2: Atık Kabul Kriterleri 1- Sınır değer artırımları 2- Atıkların düzenli depolanabilmesi için kabul kriterleri EK-3: Düzenli Depolama Tesislerinde Kullanılan Sızdırmaz Malzemeler
İle İlgili Standartlar EK-4: Meteorolojik Veriler EK-5: Depo Gazı ve Sızıntı Suyunun Kontrolü ve
İzlenmesi
40
