Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    1/24

    1

    ATIKSU ve YAMURSUYU PROJELER ve ZEL UYGULAMALARI

    Adnan AKA

    YT naat Fakltesi evre Mhendislii BlmYldz-STANBUL

    Geli/Received:

    ATIKSU VE YAMURSUYU PROJELER ESASLARI

    ZET:Bu teblide atksu ve yamursuyu uygulama projeleri hazrlanmasnda kullanlan son teknik gelimeler veyaplm proje uygulamalar sunulmutur. Bu kapsamda ncelikli olarak proje hazrlanmas iin gerekli sreblmlere ayrlm ve her blmde yaplmas gerekli uygulamalar detayl ekilde anlatlmtr. Uygulamadateorik bilgilerin gnmz gelimelerinde bilgisayar olanaklar ile karlatrldnda farkl ebeke dzenlemesiiin zm ksa srede elde etmek ve farkl zmleri ekonomik ve teknik ynden hazrlamaya imkantand grlmektedir. Elle yapldnda uzun zaman alan ve ok sayda tekrarl ilem gerektirdiinden hatayapmaya olduka msait olan kanalizasyon hesaplarn, farkl ebeke dzenlemeleri iin yeniden ellehesaplamak mmkn olmamaktadr. Kanalizasyon ebekesi gibi yatrm maliyetleri milyonlarla ifade edilenprojelerde doru ve hassas projelendirme ile ekonomik olarak ok byk kazanlar elde edilecektir. Ancak tmmhendislik hesaplarnda olduu gibi bilgisayar zmleri ancak mhendislik saduyusu ile bir anlamkazanabilir.Anahtar Szckler: Atksu yamursuyu kanalizasyonu, Bilgi ve dokman temini, Bilgilerinyorumlanmas, Terra ve Mskanal programlar, Arazi modelleme ve simlasyon , Farkl toporafik

    artlara sahip blgeler iin zel uygulamalar,

    1. GRKullanlm sular ve yamur sularn toplayp yerleim blgesinden uzaklatran sistemlerekanalizasyon sistemleri ad verilir. Kanalizasyon sistemleri bazen atksu ve yamursular iinberaber planlanr. (Birleik sistem) Bazen de yamursular ayr bir kanal anda, kullanlm sularayr bir kanalda toplanr. Bu sisteme ayrk sistem ad verilir.Her iki sisteminde avantaj ve dezavantajlar bulunmaktadr. Gnmzde ayrk sistem uygulamalartercih edilmektedir. Bunun balca nedenlerini yle sralayabiliriz.

    a) Kontrol kolaylb) Atksu ve yamursuyu debileri arasnda ki byk farklarc) Yamursuyu kanaln en ksa yoldan yzeysel su, dere yata veya denize dearj

    edilmekle salanabilen ekonomik kazand) Tkanma ve ar yalarda evlerde takn olumas

    e) Byk kanallarn inaat zorluuf) Salk asndan ncelikli olarak atksu kanallarnn ina edilme zorunluluununbulunmas

    Bu almada atksu ve yamursuyu ebeke ve toplayc kanallar zmnde Ms Kanal Atksu veYamur Suyu izim, Hesap ve Boyutlandrma program Arazi Modeli, Harita izimi ve retimiYazlmlar iin ise Terra Solid program kullanlmtr. ncelikli olarak atksu ve yamursuyuebeke toplayclar hazrlanmas iin teorik bilgiler verilmi olup, daha sonra ki ksmlarda pratikuygulamalar ve rneklerle konu detayl olarak anlatlmtr.

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    2/24

    2

    Gnmzde proje zmleri bilgisayar olanaklaryla ksa sreli ve ekonomik olmaktadr. Projeiziminde en nemli husus arazi yapsnn ortaya karlmasdr. Bilhassa yksek younluklu konutalanlarnda arazinin toporafik adan en dk kotlu ve en yksek kotlu blgelerinin temini okg olmakta, bu hususta birok hatalar yaplmaktadr. Arazi model programlar kullanarak arazinindetayl toporafik haritas karlmakta ve projelendirmede byk kolaylklar salamaktadr. Dier bir nemli hususta blgeye ait gerekli dokman ve bilgilerin eksiksiz temin edilmesi gerekliolmas halinde gerekli harita almalarnn yaplmasdr. Temin edilmesi gerekli bilgi vedkmanlar ksaca yle sayabiliriz: mar ve kadastral planlar, halihazr harita temini, mevcut yada planlanan altyap bilgilerinin temini vs.

    2. DZAYN KRTERLERProjenin tanm yaplr ve hedefleri ortaya konur. Blge hakknda genel bilgiler, corafik ve

    toporafik durum, jeolojik yap, toprak yaps ve bitki rts ile ya ve dier meteorolojik veriler

    elde edilir. Mevcut altyap tesislerinin durumu tespit edilir ve mar planlar ile halihazr harita

    bilgileri temin edilir. Blge ile ilgili arazi kullanm planlar oluturulur ve nfus projeksiyonlar

    yaplr.

    2.1 Yamursuyu Proje Debisinin Bulunmas:Hesap Yamurunun Sresi

    Yamursuyu ebeke ve toplayclar hesabnda ya verimi toplam ak sresinin fonksiyonu

    olarak i = f(T) forml ile hesaplanmtr.

    Burada,

    T = t0 (giri sresi) + tn (ak sresi) (1)

    bantsnda t0 giri sresi :

    Dik eimli meskun alanlarda (J>1/20) : 5 dak.

    Normal eimli meskun alanlarda (1/20>J>1/50) : 10 dak.

    Dz sathl meskun alanlarda (1/50>J) : 15 dak.

    olarak seilmitir.

    Kanala Gelen Yamursuyu Debisi

    Yamursuyu kanallarna gelecek debinin hesabnda

    Q (l /s) = i (l/s ha) x F (ha) x C (2)

    ifadesi kullanlmtr. Burada

    Q : Hesap debisi (l/sn)

    i : Toplanma sresine (ak sresine) tekabul eden hesap yamuru verimi (l/sn.ha)

    F : Drenaj alan

    C : Ak katsaylar

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    3/24

    3

    Yzeysel Ak Katsays

    Ak katsaylar, su toplama havzalarnn karakteri de dikkate alnarak, hale Evrak Ek:30da

    verilen Tablo 1de grlen younluk (Nfus / ha) deerlerine gre seilmitir.

    Tablo 1 : Yzeysel Ak Katsaylar

    Alann TanmNfus Younluu,

    Kii/haYzeysel Ak

    KatsaysApartmanlar 500 1000 0.8 0.9Apartmanlar 250 500 0.7 0.8Apartmanlar 150 250 0.6 0.7

    Bitiik nizamdaki evler 50 150 0.5 0.6Mstakil evler 20 50 0.3 0.4

    Yerleilmemi alanlar, parklar, mezarlklar vs. 20den az 0.1 0.3Yksek deerli i ve ticaret alanlar 20den az 0.8 0.9

    Ynetim ve dari alanlar 20den az 0.8 0.9Sanayi alanlar 0.5 0.8Havaalanlar da dahil olmak zere dier zel alanlar 0.5 0.6

    Proje in Uygun Grlen Ya Tekerrr

    Yamur suyu ebeke borular ve toplayclar iin hesaba esas alnacak ya tekerrr su toplama

    alannn byklne bal olarak, Teknik artnamede tavsiye edildii zere aadaki gibi

    alnmtr.

    Maksimum Toplama Alan

    Proje yapmnda dikkate alnan

    Yan Tekerrr Aral180 ha 3 yl100 ha 5 yl130 ha 10 yl240 ha 25 yl

    2.2 Atksu Proje Debisinin Bulunmas:

    Ortalama evsel atksu debisi

    3600*24

    *NqQevsOrt =

    (3)

    q : Gnde kii bana kullanma suyu miktar (lt)

    N : Gelecekteki toplam nfus

    Ortalama sanayi atksu debisi

    Ort.Qsan = Sanayinin cinsine gre deien deer * FF: Atksu toplama alan (ha)

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    4/24

    4

    mar plannda sanayi olarak gsterilen yerlerde sanayi kullanma suyu miktarlar iin ortalamaolarak u deerler alnmtr.

    Hesap Kriterleri

    Kii bana birim evsel atksu debisi: 200 l/kii/gn olarak alnmtr. Evsel atksu pik faktr: nfusa bal olarak 1,72 ile 5 arasnda deimektedir Szma debisi: 0,1 l/sn/ha Birim sanayi atksu debisi:

    - kk sanayi iin : 0,5 lt/sn/ha- orta sanayi iin : 1,0 lt/sn/ha- byk sanayi iin :1,5 lt/sn/ha (her biri ayr ayr incelenmesi gereken

    byk miktarda su tketicileri hari) Sanayi pik faktr: 2

    Minimum akm hz: 0,6 m/sn Maksimum akm hz: 3 m/sn Maksimum doluluk oran: % 60 Projelendirilen atksu borusu zerindeki ortalama toprak rts kalnl: 2,7 m; ancak,toporafyann msaade etmedii yerlerde toprak rts kalnl 1,5 m'ye drlmtr. Dl bacalarn maksimum d ykseklii: 2,5 m Dl bacalarn minimum d ykseklii: 1,0 m Tabii przllk deeri yeni planlanan sistemlerde k = 1,5 mm,

    mevcut sistem tahkiklerinde k = 3,0 mm.

    2.3 Yol Enine Kesitinde Kanal Yerleri:

    Planda atksu kanallar trafik eridinin 1/3 ksmndan, yamursuyu kanallar ise yol ortasndan

    geirilmeye allmtr. Ancak yaplamann ve halihazr yollarn imar planna uygun olmamassebebiyle buna genellikle imkan bulunamamtr.

    Yol genilii ve yamursuyu kanalnn apna bal olarak yol en kesitinde atksu - yamursuyukanallarnn yerleri aadaki ematik enkesitlerde gsterildii gibi planlanmtr.

    a) Yaya kaldrmlar dahil, yol geniliinin imar plannda 1820 m. den dar,yamursuyu kanal apnn 1,40 m. den kk olduu yerlerde :Atksu ve yamursuyu kanallar arasnda yatayda net aklk en az 1,0 m;Atksu ve yamursuyu kanallar arasnda deyde net aklk en az 0,25 mAtksu ve yamursuyu kanallar dey eksenleri arasnda en az 2,0 m aralk

    braklmas uygun mtalaa edilmitir.

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    5/24

    5

    b) mar plannda yol geniliinin 1820 m. den fazla, yamursuyu kanal apnn 1,40 m. denbyk olduu yerlerde, gerekmesi halinde ;

    Yamursuyu kanalnn bir tarafnda atksu esas borusu, dier tarafnda tali cadde borusu

    olmak zere caddeye iki adet atksu borusu denmesi (bordr ile aralarnda yaklak 1,0 m. aralkkalacak ekilde) planlanmtr.

    > 2.0 m

    1.0 m

    0.25 m

    >1.0 ~ 1.2

    Bina balants

    Atksu kanal

    Yamursuyu kanal( < 1.40 m. iin)

    Bina balants

    ~1.0 m.~1.0 m.

    >1.0~1.2 m.

    Bina

    Yamursuyu kanal > 1.40 m. i in

    Bina ba lants

    Atksu esas borusu > 40 cm.

    Tali atksu borusu

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    6/24

    6

    2.4 Kanal Boykesitlerinin Geirilmesinde Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar

    Atksu ve yamursyu projeleri hazrlanrken en nemli husus kanal boykesitlerinin arazinineimine bal olarak geirilmesidir.Kanal geirilmesinde karmza kacak tm durumlar ierenhususlar aada ki rneklerle aklanmtr.

    rnek :Cadde balang ve biti arasndaki boyu ile balang noktasndaki srt kotu Tablo 2de verilenkanallarn denecei Jk kanal eimini ve cadde sonunda kanal kotunu bulunuz.

    Jmax = 0.080Jmin = 0.003dmax = 6 m.dmin = 2 m.

    Tablo 2 : Kanal boykesitlerinin geirilmesinde karmza kacak tm durumlar ierenhususlara ait veriler

    Cadde KotuCadde No Bata

    (m)Sonda

    (m)Kanal Kotu Bata

    (m)Kanal Boyu

    (m)

    1 100.00 100.00 98.00 1002 100.00 99.70 98.00 1003 100.00 98.00 98.00 1004 100.00 92.00 98.00 1005 100.00 90.00 98.00 1006 100.00 101.00 98.00 1007 100.00 107.70 98.00 1008 107.00 104.00 101.70 1009 100.00 97.00 97.00 100

    zm :Kanallar ngrlen btn balantlarn suyunu alacak ekilde ve fakat en az masraf (kaz, ina)gerektirecek ekilde boyutlandrlr. Kanal eimleri (Jmin Jk Jmax) artn daima salamaldr.Buna gre yukardaki kanallarn eimlerini bulalm.

    Cadde No: 1 Jc = 0 < Jmin

    D = dminolduundan,Jk= Jmin = 0.003Seilir. Maksimum baca aral 50m. olduundan kotlar :98.00 0.003 * 50 = 97.85 m.97.85 0.003 * 50 = 97.70 m.

    dson = 100 97.70 = 2.30 > dminolur.

    100.00 100.00 100.00

    97.8597.70

    98.00

    50 m 50 m

    ekil 1 : Dz Arazide Kanal Boykesiti (Jc= 0)

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    7/24

    7

    Cadde No: 2 Jc = (100-99.7) / 100 = 0.003 = Jmin

    D = dmin = 2 mOlduundan,Cadde (1)le ayn zm .

    ekil 2 : Cadde Eiminin Min. Eime Eit Olduu Arazide Kanal Boykesiti (Jc = Jmin)

    Cadde No: 3 Jc = (100-98) / 100 = 0.02

    0.003 < Jc = 0.02 < Jmaxd = dmin = 2 molduundanJk= Jc = 0.02 seillir.

    Kotlar :98.00 0.02 * 50 = 97.00 m.97.00 0.02 * 50 = 96.00 m.dson = 98 96 = 2 m.

    ekil 3 : Cadde Eiminin Min. ve Max. Eim Arasnda Olduu Arazide Kanal Boykesiti(Jmin < Jc < Jmax)

    50 m 50 m

    99.7099.85100.00

    98.0097.70

    97.85

    50 m 50 m

    100.00

    99.00

    98.0098.00

    97.00

    96.00

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    8/24

    8

    Cadde No: 4 Jc = (100-92) / 100 = 0.08

    Jc = Jmax = 0.08d = dmin = 2 molduundan,Jk= Jc = Jmax = 0.08 seilir.Kotlar :98.00 0.08 * 50 = 94.00 m.94.00 0.08 * 50 = 90.00 m.

    ekil 4 : Cadde Eiminin Max. Eime Eit Olduu Arazide Kanal Boykesiti (Jc = Jmax)

    Cadde No: 5 Jc = (100-90) / 100 = 0.10

    Jc > Jmax = 0.08d = dmin = 2 molduundan,Jk= Jmax + hh = dm = L * (Jc Jmax)h = 100 (0.10 0.08) = 2 m.

    iki dm yaplrsa kotlar :98.00 1 = 97.00 m.97.00 0.08 * 50 = 93.00 m.93.00 1 = 92.00 m.92.00 0.08 * 50 = 88.00 m.dson = 90 88 = 2 m. = dmin

    ekil 5 : Cadde Eiminin Max. Eimden Byk Olduu Arazide Kanal Boykesiti (Jc > Jmax)

    90.00

    50 m 50 m

    100.00

    95.00

    98.00

    97.00

    93.00

    92.00

    88.00

    100.00

    96.00

    98.00

    94.00

    92.00

    90.00

    50 m 50 m

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    9/24

    9

    Cadde No: 6 Jc = Ters eim

    d = dmin = 2 molduundan,Jk= Jmin de denir.dson = 101 97.70

    = 3.30 m. < dmax

    ekil 6 : Ters Eimli Arazide Kanal Boykesiti (Jc= 0)

    Cadde No: 7 Jc = (100-107.70) / 100 = -0.077(Ters eim)

    d = dminolduundan,

    Jk= Jmin = 0.003 de denir.

    Maksimum kaz derinliine ulalncaterfi yaplr. ayet baca aralklar (max)deerin zerine kyorsa terfi merkezibiraz daha ne alnabilir.

    ekil 7 : Ters Eimli Arazide Terfi Yaplmas Durumunda Kanal Boykesiti Terfimerkezinin sokak bana mesafesi :

    50 m 50 m

    100.00 100.50101.00

    98.0097.70

    97.85

    dson

    50 m 50 m

    100.00

    103.85

    107.70

    98.00 97.85

    101.85 101.70

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    10/24

    10

    A - Jmin x + dmax = B + Jc x98 0.003 x + 6 = 100 + 0.141 xden x = 50 m. olur. Kotlar C= 97.85 m, dson= 6 m

    ayet bu caddeyi takip eden caddenin eimi Jmin ise EF ye terfi merkezi konur. Aksi haldeekonomik mukayese yaplr.

    Cadde No: 8 Jc = (107-104) / 100 = 0.030 > Jmin

    d = 5.3 m > dminCadde sonunda dson = 2 m.olup, olmad tahkik edilir.J = (101.7-(104-2)) / 100 = ( - )olduundan,Jk= Jmin = 0.003 olacaktr. Buna gre;101.70 0.003 * 50 = 101.55 m.101.55 0.003 * 50 = 101.40 m.dson = 104 101.4 = 2.6 m.

    ekil 8 : (Jmin < Jc < Jmax) iin Balang Bacasnda Kaz Derinliinin Min. DerinliktenFazla Olmas Durumuna Gre Kanal Boykesiti

    Cadde No: 9 Jc = (100-97) / 100 = 0.030

    d = 3.0 m > dminolduundan iki zm szkonusudur.

    a) Cadde sonunda dson = dminyapmak

    b) d = dmin oluncaya kadarJk = Jmin,

    sonra Jk = Jc yapmaktr. Buikinci zmde baca aralklarna vebaca saysna dikkat edilmelidir.

    Jk = (97-95) / 100 = 0.02Jmin < Jk= 0.02 < Jc

    50 m 50 m

    107.00

    105.50

    104.00

    101.70 101.55 101.40

    50 m 50 m

    100.00

    98.50

    97.0097.00

    96.00

    95.00

    Jk = 0.02

    ekil 9 : (Jmin < Jc < Jmax) iin, Cadde Sonunda Kaz Derinliinin Min. Derinlie Eit Olmas d =dmin Durumuna Gre Kanal Boykesiti

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    11/24

    11

    3. ATIKSU ve YAMURSUYU PROJE UYGULAMALARIncelikli olarak Terkos Havzasnda kalan saysal bazl imar ve halihazr paftalarnn teminindeproblem olmayan beldelerle ilgili almalardan rnekler verilmitir.

    3.1 Proje Alan ve SnrlarTerkos havzas ve Terkos havzas ile Karadeniz arasnda kalan alan stanbulun Avrupayarmadasnda, Kkekmece Glnn kuzeybatsnda yer almaktadr. ekil 10 da Terkoshavzas grlmektedir. Proje uygulamalar anlatlacak Binkl, iftlikky ve Yalky Beldeleriatalca ile belediyesine baldr. Havzada ki yerleimler detayl olarak ekil 10dagrlmektedir.

    ekil 10 : Avrupa yarmadas Terkos Havzas

    3.2 mar Planlar ve Halihazr Harita Bilgileri

    Tablo 3: Belde ve Kylere ait Temin Edilen Dokmanlar

    mar PlanYerleim Ad Halihazr Harita

    1/5000 1/1000Kadastral

    Binkl saysal saysal saysal saysal

    iftlikky saysal saysal saysal saysal

    Yalky saysal saysal saysal saysal

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    12/24

    12

    3.3 Nfus bilgileri

    Tablo 4 : Projesi Hazrlanacak Yerleimlerin Nfuslar

    NFUSLARYerleimler

    1997 2000 2005*

    2040Tahmini(lbank)

    ATALCA Binkl 3004 3089 4000 10113iftlikky 2158 2296 2500 7490Yalky 2034 1687 2000 6488

    *Blgedeki Belediyeler ve Muhtarlarla yaplan grmelerde verilen deerlerdir.

    3.4 Mevcut Yer alt tesisleri ve Dokman Temini

    Terkos Havzas Yerleimlerinin aadaki dokmanlar temin edilmitir.i) SK ve Bykehir Belediyesi Harita Mdrlklerince hazrlatlan ve temin edilen

    1/5000 lekli saysal ortovektr ve ortofoto resimleri;ii) 1/5000 ve 1/1000 lekli imar planlar ile 1/1000 lekli halihazr planlar

    ekil 11 : Havzada ki Yerleimler (Uygulamas Anlatlacak)

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    13/24

    13

    Yalky Beldesi Atksu Planlama EsaslarAtksu kanalizasyon ebekesi iin planlama almalar, saysal bazda hazrlanm imar vehalihazr haritalar zerinde yaplmtr. Cadde kanallaryla toplanan meskun alanlarn atksulardere vadisi civarnda toplanarak bir terfi hatt ile mevcut AAT ne iletilecektir. Bu suretle atksulardeniz sahiline karmadan nce artlacaktr. Tali atksu toplama kanallar ak istikametinde, deregzergahna paralel olarak devam eden genellikle cazibeli olarak toplanmaktadr. n alma dakullanlan arazi model almalar aada gsterilmitir. ncelikli olarak haritalar zerinde terraSolid program kullanlarak arazinin tesviye erileri tekrar oluturularak gerekli genlemealmalar yaplr. ekil 12de tesviye erili arazi model almas grlmektedir. Bir sonra kiadmda tesviye erilerinin yine ayn programda ak oklarn gsteren almas yaplr (ekil 13).Bu almada proje alanna den ya sularnn ak ynleri detayl olarak grlmektedir. Sonadmda ise arazi kotlarna bal renklendirme almas yaplr. Bu alma ile havzann en dkve en yksek kotlu blgeleri detayl olarak grlebilir. (ekil 14)Bu bilgiler nda ebeke planlama almalar kolaylkla yaplabilir. ncelikli olarak ak ynlerinde ki kuru dere yatakonumunda ki blgelerden ana kanallar geirilir, daha sonra ana hatlara balanacak tali kanallarplanlanabilir. ebeke planlar ekil 15 ve 16 da grlmektedir.

    ekil 12 : Tesviye Erili Arazi Model almas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    14/24

    14

    ekil 13 : Ak Oklarn Gsteren Arazi Model almas

    ekil 14 : Renkli Ykseklik (toporafik zon snrlar) Modeli

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    15/24

    15

    ekil 15 : Atksu ebeke Plan almas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    16/24

    16

    ekil 16 : Atksu ebeke Plan almas (ortofoto resim altlkl)

    3.5 iftlikky Beldesi Atksu Planlama Esaslariftlikky beldesinden kaynaklanan atksular, bir blgede cazibe ile akacak ekilde toplanmaktaolup, proje alannn dousunda terkos deresine paralel atksu toplayclar ile toplanan atksularplanlanan atksu artma tesisine iletilecektir.

    Atksu kanalizasyon ebekesi iin planlama almalar, saysal bazda hazrlanm imar vehalihazr haritalar zerinde yaplmtr. n alma da kullanlan arazi model almalar aada

    gsterilmitir. ncelikli olarak haritalar zerinde terra Solid program kullanlarak arazinin tesviyeerileri tekrar oluturularak gerekli genleme ve ak oklarn gsteren almalar yaplr. Bualmada proje alanna den ya sularnn ak ynleri detayl olarak ekil 17 degrlmektedir. Son admda ise arazi kotlarna bal renklendirme almas yaplr. Bu alma ilehavzann en dk ve en yksek kotlu son ayrm blgeleri detayl olarak grlebilir. ( ekil 18)Sonra ki almalarda ise yerleimin atksu ebeke projeleri halihazr ve ortofoto plan zerindegrlmektedir. (ekil 19-20)

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    17/24

    17

    ekil 17 : Ak Oklarn Gsteren Arazi Model almas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    18/24

    18

    ekil 18 : Renkli Ykseklik (toporafik kotlara bal olarak ) Modeli

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    19/24

    19

    ekil 19 : Atksu ebeke Plan almas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    20/24

    20

    ekil 20 : Atksu ebeke Plan almas (ortofoto resim altlkl)

    3.6 Karacaky Beldesi Atksu Planlama EsaslarKaracaky beldesinden kaynaklanan atksular, bir blgede cazibe ile akacak ekilde toplanmaktaolup, proje alannn dousunda terkos deresine paralel atksu toplayclar ile toplanan atksular planlanan atksu artma tesisine iletilecektir. Burada ki zel husus ise proje alannn dousu vebatsnda toplanan atksular dere boyunca iletilerek ortak bir artma tesisinde artlacaktr.

    Atksu kanalizasyon ebekesi iin planlama almalar, saysal bazda hazrlanm imar vehalihazr haritalar zerinde yaplmtr. n alma da kullanlan arazi model almalar aadagsterilmitir. ncelikli olarak haritalar zerinde Terra Solid program kullanlarak arazinintesviye erileri tekrar oluturularak gerekli genleme ve ak oklarn gsteren almalar yaplr.(ekil 21) Sonra ki almalarda ise yerleimin atksu ebeke projeleri halihazr ve ortofoto plan

    zerinde grlmektedir. (ekil 22)

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    21/24

    21

    ekil 21 : Tesviye Erili Arazi Model almas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    22/24

    22

    ekil 22 : Atksu ebeke Planlamas

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    23/24

    23

    4. SONU ve TARTIMAUygulamada teorik bilgilerin gnmz gelimelerinde bilgisayar olanaklar ile karlatrldnda proje zmn ksa srede ekonomik ve teknik ynden hazrlamaya imkan tandgrlmektedir. Elle yapldnda uzun zaman alan ve ok sayda tekrarl ilem gerektirdiindenhata yapmaya olduka msait olan kanalizasyon hesaplarn, bilgisayar programlar kullanarakdaha hzl ve doru projelendirmek mmkn olabilmektedir. Teorik bilgilerde pek deinilmeyenarazi almalarnn proje hazrlamada ki nemi bu alma ile daha da ortaya kmtr. Bilhassayksek younluklu konut alanlarnda arazinin toporafyasn (en dk kotlu ve en yksek kotlublgelerinin) tespit edilmesi ok g olmakta, bu hususta birok hatalar yaplmaktadr. Bu hatalarhem kanal maliyetlerini arttrmakta hem de kanallarn salkl projelendirilmesine maniolmaktadr. Arazi model programlar kullanarak arazinin detayl toporafik haritas, ak oklar verenkli ykseklik katman planlar oluturularak projelendirmede byk kolaylklar salamaktadr.Ayrca bu almalarn isale hatlar ve ebeke planlamalarnda da kullanlmas ok nemlidir.Bylece yanl gzergah seiminin nne geilmi olacaktr. Ayrca yamursuyu kanal vetoplayclarn enkesit ve boyprofilleri bu program yardmyla detayl olarak ortaya koyulmaktadr.Bilgisayar programlarnn bir dier avantaj da daha nce ina edilmi atksu ve yamursuyukanallarnn gnmz projelendirme kriterlerine gre tahkik edilmesine imkan salamasdr.Yaplacak optimizasyon almalar ile kanallarn problemli nokta ya da blgeleri daha rahat tespitedilebilmekte ve yeni zmler ortaya konulabilmektedir. Ancak tm mhendislik hesaplarndaolduu gibi bilgisayar zmleri ancak mhendislik saduyusu ile bir anlam kazanabilir.

  • 8/3/2019 Atiksu Ve Yagmursuyu Projeleri Ve Ozel Uygulamalari

    24/24

    Kaynaklar

    Samsunlu A.,Su Getirme ve Kanalizasyon Yaplarnn Projelendirmesi, 7. Bask, Sam- evreTeknolojileri Merkezi Yaynlar, st 1997, 85-90,254-260

    Ycel M, Aksoan S.., Su Getirme Kanalizasyon ve Sularn Artlmas, 1. Cilt, Dizgi ve BaskMente Matbaas,

    Glhan M., Aksoan S., Sularn Artlmas, Cilt 1, Matbaa Teknisyenleri Basm Evi, stanbul1970, 285-298

    Glhan M., Aksoan S., Sularn Artlmas, Cilt 2, Matbaa Teknisyenleri Basm Evi, stanbul1970, 153-181

    Erolu V., Su Tasfiyesi 1. cilt, 4. Bask, T naat Fakltesi Matbaas, 1995, 285-298Muslu ,Y. , (1996) , Atksularn Artlmas Cilt1,

    SK Alibeyky- Sazldere evre Koruma Projesi Fizibilite Ara Raporu, Ocak 2001

    Ycel M., Aksoan S., 1987, Su Getirme Kanalizasyon ve Sularn Artlmas

    SK Sazldere Havzas Atksu ebeke ve Toplayclar, Atksu Terfi Merkezi ve Terfi Hatlar EtdRaporu, Eyll 2001

    Erolu, V., Topack, D., (1993) , Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar

    Muslu ,Y. , (1996) , Atksularn Artlmas Cilt1,

    SK Master Plan, Cilt3, Atksu Altyaps (1999)

    SK Master Plan, Cilt6, evresel Deerlendirme (1999)