Atmosfer cəbhələri və onlarda uçuş şəraiti

MühazirəçiMühazirəçi: : Hacıyev AqilHacıyev Aqil

Atmosfer cəbhələri

Troposferdə müxtəlif xüsusiyyətə malik hava kütlələrinin keçid zonaları cəbhə zonaları və ya cəbhə səthləri adlanır. Cəbhə zonalarında həm üfüqi səth üzrə, həm də yüksəklik boyunca havanın temperaturu, rütubətlik, küləyin istiqaməti əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir.

Cəbhə səthinin yerüstü sinoptik xəritələrə proyeksiyası atmosfer cəbhələri, barik topoqrafiya xəritələrinə proyeksiyası isə yüksək cəbhə zonası (YCZ) adlanır. “Cəbhə səthi” – müxtəlif xüsusiyyətə və sıxlığa malik hava kütlələrini ayıran sərhəd zonası və ya səthinə deyilir.

Atmosfer təzyiqinin soyuq və isti hava kütlələrində dəyişmə sxemi (troposferdə cəbhə zonasının a-perpendikulyar, b-

maili istiqamətlərində)

Atmosfer cəbhələrinin təsnifatı

1. Arktik cəbhə (АC)

2. Qütb

3. Passat

4. Tropikdaxili konvergensiya zonası

Sirkulyasiya əhəmiyyəti və ölçüsünə görə cəbhələrin təsnifatı

Sirkulyasiya əhəmiyyəti və məkan ölçülərinə görə cəbhələr bölünür: əsas (troposfer, yüksəklik) ikinci dərəcəli (yerüstü, alçaq) yüksək atmosfer cəbhələri

Asiya-Sakit okean üzərində yüksək cəbhə zonası: izohipslər zonası

Asiya-Sakit okean üzərində yüksək cəbhə zonası: külək zonası

Asiya-Sakit okean üzərində yüksək cəbhə zonası: temperatur zonası

Cəbhələrin yerdəyişmə xüsusiyyətləri, şaquli quruluşu və hava şəraitinə görə təsnifatı

Əgər cəbhə keçdikdə ərazinin temperaturu yüksəlirsə, belə atmosfer cəbhələri isti cəbhələr adlanır. Əgər isti hava soyuq havanın qarşısında irəliləyirsə, buna soyuq atmosfer cəbhəsi deyilir. Okklyuziya cəbhələri.

İsti cəbhə

İsti hava soyuq havanın qarşısını kəsir

NS,AS,CS,CI.

Soyuq h

ava

Isti cəbhə

Isti h

ava

дождь

İsti cəbhədə hava şəraiti İsti cəbhədə hava şəraiti

Küləyin istiqamətində dəyişiklik və bir Küləyin istiqamətində dəyişiklik və bir qədər artmaqədər artmaTemperaturTemperatur//Şeh nöqtəsinin artmasıŞeh nöqtəsinin artması..Təzyiq stabilləşirTəzyiq stabilləşirNs buludları St və ya Sc buludlarına keçir. Ns buludları St və ya Sc buludlarına keçir.

Hərəkət istiqaməti

Т Quru zona

Cəbhə

zonası

Soyuq cəbhə Soyuq cəbhə

Soyuq hava daha Soyuq hava daha isti havanın isti havanın qarşısına keçirqarşısına keçirQalxan hava dayanıqsızlıq və laylı-topa buludları yaradır.

Soyuq hava

Soyuq cəbhə

Isti yerü

stü cə

bhə

Isti hava

Soyuq cəbhədə hava şəraiti Soyuq cəbhədə hava şəraiti

Təzyiq kəskin artırKüləyin istiqaməti dəyişir Küləyin istiqaməti dəyişir Temperatur və şeh nöqtəsi temperaturu aşağı Temperatur və şeh nöqtəsi temperaturu aşağı düşürdüşür

Hərəkət istiqaməti

ТQuru zona

Soyuq cəbhə və dayanıqlı hava

İsti dayanıqlı hava

Soyuq hava İsti hava

Surface front

Soyuq hava İsti hava

İsti dayanıqsız hava

Soyuq cəbhə və dayanıqsız hava

Yerüstü hava xəritəsində isti cəbhə

İsti cəbhə və dayanıqlı hava

Soyuq hava

İsti dayanıqlı rütubətli hava

20.000’

Fog

Surface frontДождь

CB

ACAS

NSST

CU

duman yağış

CI

soyuq

İsti dayanıqsız hava

İsti cəbhə və dayanıqsız hava

Yerüstü hava xəritələrində 1ci (solda) və 2ci dərəcəli soyuq cəbhə

Birinci dərəcəli soyuq cəbhənin şaquli kəsim sxemi

İkinci dərəcəli soyuq cəbhənin şaquli kəsim sxemi

Okklyuziya cəbhələrinin yaranma sxemi

Okklyuziya cəbhələrinin yaranma sxemi

Okklyuziya cəbhələrinin şaquli kəsim sxemi (soyuq-sol, isti-sağ tərəf)

Kvazistasionar cəbhə Kvazistasionar cəbhə

Yüksəksoyuq

Yüksəkisti

Soyuq cəbhə

İsti cəbhə

Stasionar cəbhə

Okklyuziya cəbhə

Yal xətti

Tropiklərdə konvergensiya zonasıQütb cəbhəsiArktik/Antarktik cəbhə

Зона конвергенции в тропическом поясеПолярный фронтАрктический/Антарктический фронт

Qasırğa xətti

Gust Front

Dağ effektləri

Dağ effektləri

Isti

İsti

Soyuq

Soyuq

Soyuq