Upload
leduong
View
230
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Aula 4: numeração romana e pluralObjetivos: apresentar o sistema de numeração romana e o plural doscasos nominativo e genitivo dos subs. latinos; exercitar a habilidade dereconhecer e flexionar o plural desses casos em subs.
O latim nas obras raras: uma introduçãoProf. Fábio Frohwein de Salles Moniz
Relembrando
1 Subs. de 1a. decl. fazem gen. em -ae: ex. typographĭa (nom.) ► typographĭae (gen.);
2 Subs. de 2a. decl. fazem gen. em -i: ex. typogrăphus (nom.) ► typogrăphi (gen.);
3 Subs. de 3a. decl. fazem gen. em -is: ex. auctor (nom.) ► auctoris (gen.);
4 Subs. de 4a. decl. fazem gen. em -us: ex. versus (nom.) ► versus (gen.);
5 Subs. de 5a. decl. fazem gen. em -ei: ex. fides (nom.) ► fidei (gen.).
VIVAE | IMAGINES | PARTIVM |CORPORIS | HVMANI | ÆREIS FORMIS |EXPRESSÆ. | ANTVERPIÆ. | Labore etConstantia. | EX OFFICINA CHRISTO |PHORI PLANTINI. | M. D. LXVI.
OR-31,5,8
MDLXVI
1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito
1000
500
50
10
5 1
VIVAE | IMAGINES | PARTIVM |CORPORIS | HVMANI | ÆREIS FORMIS |EXPRESSÆ. | ANTVERPIÆ. | Labore etConstantia. | EX OFFICINA CHRISTO |PHORI PLANTINI. | M. D. LXVI.
MDLXVI
1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito
1566OR-31,5,8
I = 1V = 5X = 10L = 50C = 100D = 500M = 1000
As sete letras do sistema numérico romano
FABRITII | PADVANII | PHILOSOPHI ACM E D I C I | F O R O L I V I E N S I S |TRACTATVS DVO | ALTER | DE VENTIS| ALTER PERBREVIS | DE TERRÆM O T V | Adiecto Indice copiosissimo. |BONONIÆ, | Apud Ioannem BaptistamBellagambam. M. DCI. | SUPERIORVMPERMISSV.
OR-201,03,016
MDCI
1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito
1000500
1001
FABRITII | PADVANII | PHILOSOPHI ACM E D I C I | F O R O L I V I E N S I S |TRACTATVS DVO | ALTER | DE VENTIS| ALTER PERBREVIS | DE TERRÆM O T V | Adiecto Indice copiosissimo. |BONONIÆ, | Apud Ioannem BaptistamBellagambam. M. DCI. | SUPERIORVMPERMISSV.
OR-201,03,016
MDCI
1 Princípio da adiçãoNúmero esquerdo maior do queo direito
1601
DE | IDOLOLATRIA | MAGICA, |DISSERTATIO, | IOANNIS FILESACI |Theologi Pariensis, | PARISIIS, | E XOFFICINA NIVELL IANA, | ApudSebastianvm Cramoisy, via | Iacobaea, subCiconijs. | M. DC. IX
OR-134,02,021
MDCIX
2 Princípio da subtraçãoNúmero esquerdo menor do queo direito
1000
500100
1
10
DE | IDOLOLATRIA | MAGICA, |DISSERTATIO, | IOANNIS FILESACI |Theologi Pariensis, | PARISIIS, | E XOFFICINA NIVELL IANA, | ApudSebastianvm Cramoisy, via | Iacobaea, subCiconijs. | M. DC. IX
OR-134,02,021
MDCIX
2 Princípio da subtraçãoNúmero esquerdo menor do queo direito
1609
PANAGY: | RICA ORATIO ELE- |gantissima plurima rerum & histo- | riarum copiareferta Ioanni huius | nominis tertio inuictissimo Lu- |sitaniarum regi nuncupata | Antonio Ludouico Vlys- | siponensi medico | auctore. | VLYSBONAE. |Apud Logdouicũ Rotorigiũ Typographũ. | M.D. XXXIX.
OR-W001,005,023-ex.1
MDXXXIX
3 Princípio da repetiçãoRepetição de um número até trêsvezes.
30
PANAGY: | RICA ORATIO ELE- |gantissima plurima rerum & histo- | riarum copiareferta Ioanni huius | nominis tertio inuictissimo Lu- |sitaniarum regi nuncupata | Antonio Ludouico Vlys- | siponensi medico | auctore. | VLYSBONAE. |Apud Logdouicũ Rotorigiũ Typographũ. | M.D. XXXIX.
OR-W001,005,023-ex.1
MDXXXIX
3 Princípio da repetiçãoRepetição de um número até trêsvezes.
1539
Mas...
NEBVLO NEBVLONVM | hoc est: | Ioco-seria Vernaculæ | nequitiæ Censura, car- |mine Iambico depicta | tipisqȝ exornata æneis á |Iohanne Flitnero. | Poeta Laureato | Secundo ædita |á Ioanne Coopmans Leowerdiense | Anno MD CXXX IIII.
OR-098,004,025
MDXXXIIIIRepetição de um número maisde três vezes.
4
NEBVLO NEBVLONVM | hoc est: | Ioco-seria Vernaculæ | nequitiæ Censura, car- |mine Iambico depicta | tipisqȝ exornata æneis á |Iohanne Flitnero. | Poeta Laureato | Secundo ædita |á Ioanne Coopmans Leowerdiense | Anno MD CXXX IIII.
MDXXXIIIIRepetição de um número maisde três vezes.
1534
OR-098,004,025
Relógio zodiacal de Veneza
NATVRÆ CVRIOSORVM | DIOSCORIDISSECVNDI | SYSTEMA | NATVRÆ | INQVO | NATVRÆ REGNA TRIA, |SECVNDVM | CLASSES, ORDINES,GENERA, SPECIES, | SYSTEMATICEPROPONVNTVR. | RECVSVM | ETS O C I E T A T I S , Q V Æ I M P E N S A S |CONTVLIT, VSVI ACCOMMODATVM |C V R A N T E | M I C H . G O T T L .A G N E T H L E R O | SAXONETRANSILVANO. | EDITIO ALTERAAVCTIOR ET EMENDATIOR. | HALÆMAGDEBVRGICÆ | cIɔ Iɔ ccxxxxvii.
OR-042,002,018
CIɔ Iɔ CCXXXXVII
S i s t e m a d o a p ó s t r o f o(apostrŏphus)
CIɔ = 1.000Sistema do apóstrofo (apostrŏphus)
CCIɔ ɔ = 10.000
CCCIɔ ɔ ɔ = 100.000
CIɔ = 500Sistema do apóstrofo (apostrŏphus)
CCIɔ ɔ = 5.000
CCCIɔ ɔ ɔ = 50.000
NATVRÆ CVRIOSORVM | DIOSCORIDISSECVNDI | SYSTEMA | NATVRÆ | INQVO | NATVRÆ REGNA TRIA, |SECVNDVM | CLASSES, ORDINES,GENERA, SPECIES, | SYSTEMATICEPROPONVNTVR. | RECVSVM | ETS O C I E T A T I S , Q V Æ I M P E N S A S |CONTVLIT, VSVI ACCOMMODATVM |C V R A N T E | M I C H . G O T T L .A G N E T H L E R O | SAXONETRANSILVANO. | EDITIO ALTERAAVCTIOR ET EMENDATIOR. | HALÆMAGDEBVRGICÆ | cIɔ Iɔ ccxxxxvii.
CIɔ Iɔ CCXXXXVII1747
OR-042,002,018
JOH. AMOS COMENII | ORBIS SEN- |SUALIUM PICTUS | QUADRILINGUIS, |Hoc est, | Omnium fundamentalium in mundorerum, & in | vita actionum, | Pictura &Nomenclatura, | GERMANICA, LATINA,ITALICA, | ET GALLICA. | Cum titulorumjuxta, atq3 Vocabularum Indice. | Cum Gratia &Privil. Sac. Cæs. Majestatis & Sereniss. | ElectorisSaxonici. | NORIBERGÆ, | SumtibusMichaelis & Johan. Friderici Endte[r]oru[m] |Anno Salutis ɔ Ic Iɔ c LXVI.
OR-097,002,004
CIɔ IɔC LXVI1666
ICONES | SIVE | Imagines viuæ, lite- | risCl. Virorum, Italiae, | Graeciae, Germaniae, |Galliae, Angliae, | Vngariae. | Ex TypisValdkirchia- | nis lucem pro- | ductæ: | CumElogiis variis: | per | Nicolavm Revsnervm | I. C.& P. C. | BASILEAE | Apud Conr.Valdkirch. | cIɔ Iɔ xic.
OR-124,004,002
CIɔ Iɔ XIC1589
ATIVIDADESIdentificar o ano de impressão das obras abaixo:
a) PONTIFICALE | ROMANVM | CLEMENTIS VIII. | PONT. MAX. | IVSSV |RESTITVTVM | ATQVE EDITVM | ROMAE, M. D. XCV.
b) ARNOLDI CORVINI | à Belderen, J.C. | JUS FEUDALE, | PER | APHORISMOS |Strictìm | EXPLICATUM. | Editio quarta, priori emendatior. | AMST[EL]ÆDAMI, | ApudHenricu[m] W[e]tstenium, | cIɔ Iɔ c xci.
c) AD ARTICVLOS | CALVINIANAE, | De Sacramento Eucharistiæ, traditionis, ab einsMini- | stris in Francia Antarctica euulgatæ Responsiones, | Per Nicolaum VillagagnonemEquitem Rhodium. | Ioannis Garetij Louaniensis de vera præsentia corpo- | ris Christi inSacramento Eucharistiæ, Classes. IX | contra Sacramentariam pestem, ex omnibus ferè Ec- |clesiasticis auctoribus summo studio collectæ. | Adiecta insuper ad calcem decima Classis, Christumsuæ | Ecclesiae perpetuò adesse, eamq in fide nec er- | rasse, nec errare posse, ostendens. | Cum duobusindicibus copiosissimis: quorum alterum in | fronte: alterum vero à tergo voluminis posuimus,| ut unusquisq; suo tractatui inseruiret. | CVM PRIVILEGIS | Venetiis, apd GasparemBindonum. | M D LXII.
1595
1691
1562
ATIVIDADESIdentificar o ano de impressão das obras abaixod) FRANCISCI | CONTARENI | V. CLARISS. | DE REBVS IN HETRV- | ria àSenensibus gestis cùm aduersus | Florentinos, tum aduersus Ildi- | brandinum Vrsinum Pe- |tilianen.comitem, | Libri tres, | A Io. Michaële Bruno nunc primùm | in lucem editi. | LVGDVNIAPVD HÆREDES | SEBAST. GRYPHII. | M. D. LXII.
d) CASPARIS BARLÆI, | RERVM PER OCTENNIVM | IN | BRASILIA | Et alibi nupergestarum. | Sub Præfectura Illustrissimi Comitis | I. MAVRITII, | NASSOVIÆ, & c.COMITIS, | Nunc Vesaliæ Gubernatoris & Equitatus Fœderatorum | Belgii Ordd. subAvriaco Doctoris, | HISTORIA. | AMSTELODAMI, | Ex Typographeio IOANNISBLAEV, | MDCXLVII.
1562
1647
una typographĭa
duae typographĭae
scutum typographiarum
o escudo das tipografiasadj. adn./pl.
gen. pl.
typographĭae
typographĭanom. sing.
gen. sing.
typographiarum
typographĭaenom. pl.
gen. pl.
typographĭa, ae
Rae
Ranom. sing.
gen. sing.
Rarum
Raenom. pl.
gen. pl.
1a. declinação
unus typogrăphus
duo typogrăphi
oficina typographorum
a oficina dos tipógrafosadj. adn./pl.
gen. pl.
typogrăphi
typogrăphusnom. sing.
gen. sing.
typographorum
typogrăphinom. pl.
gen. pl.
typogrăphus, i
Ri
Rusnom. sing.
gen. sing.
Rorum
Rinom. pl.
gen. pl.
2a. declinação
unum glossarĭum
dua glossarĭa
typogrăphus glossariorum
o tipógrafo dos glossáriosadj. adn./pl.
gen. pl.
glossarĭi
glossarĭumnom. sing.
gen. sing.
glossariorum
glossarĭanom. pl.
gen. pl.
glossarĭum, i
desinência de pluralespecial dos neutros
Ri
Rumnom. sing.
gen. sing.
Rorum
Ranom. pl.
gen. pl.
2a. declinação (neut.)
unus auctor
tres auctores
liber auctorum
o livro dos autoresadj. adn./pl.
gen. pl.
auctoris
auctornom. sing.
gen. sing.
auctorum
auctoresnom. pl.
gen. pl.
auctor, oris
Ris
Rnom. sing.
gen. sing.
Rum
Resnom. pl.
gen. pl.
3a. declinação
unum nomen
tria nomĭna
orĭgo nomĭnum
a origem dos nomesadj. adn./pl.
gen. pl.
nomĭnis
nomennom. sing.
gen. sing.
nomĭnum
nomĭnanom. pl.
gen. pl.
nomen, ĭnis
desinência de pluralespecial dos neutros
Ris
Rnom. sing.
gen. sing.
Rum
Ranom. pl.
gen. pl.
3a. declinação (neut.)
una aedis
quattŭor aedes
via aedĭum
a rua das lojasadj. adn./pl.
gen. pl.
aedis
aedisnom. sing.
gen. sing.
aedĭum
aedesnom. pl.
gen. pl.
aedis, is
Ris
Rnom. sing.
gen. sing.
Rĭum
Resnom. pl.
gen. pl.
3a. declinação
unum mare
quinque marĭa
nomĭna marĭum
os nomes dos maresadj. adn./pl.
gen. pl.
maris
marenom. sing.
gen. sing.
marĭum
marĭanom. pl.
gen. pl.
mare, is
desinência de pluralespecial dos neutros
Ris
Renom. sing.
gen. sing.
Rĭum
Rĭanom. pl.
gen. pl.
3a. declinação (neut.)
unus tractatus
sex tractatus
auctores tractatuum
os autores dos tratadosadj. adn./pl.
gen. pl.
tractatus
tractatusnom. sing.
gen. sing.
tractatŭum
tractatusnom. pl.
gen. pl.
tractatus, us
Rus
Rusnom. sing.
gen. sing.
Rŭum
Rusnom. pl.
gen. pl.
4a. declinação
unum cornu
septem cornŭa
tractatus cornŭum
os tratados das cornucópiasadj. adn./pl.
gen. pl.
cornus
cornunom. sing.
gen. sing.
cornŭum
cornŭanom. pl.
gen. pl.
cornu, us sn
desinência de pluralespecial dos neutros
Rus
Runom. sing.
gen. sing.
Rŭum
Rŭanom. pl.
gen. pl.
4a. declinação (neut.)
unus dies
octo dies
novem dies
decem dies
numĕri dierum
os números dos diasadj. adn./pl.
gen. pl.
diei
diesnom. sing.
gen. sing.
dierum
diesnom. pl.
gen. pl.
dies, ei
Rei
Resnom. sing.
gen. sing.
Rerum
Resnom. pl.
gen. pl.
5a. declinação
typographĭa
typogrăphus
tractatus
auctor
dies
nom. sing.
glossarĭum
nomen
aedismare
typographĭae typographĭae
nom. pl. gen. sing. gen. pl.
typographiarum
auctores auctoris auctorumnomĭna nomĭnis nomĭnum
aedes aedis aediummaria maris marium
tractatus tractatus tractatŭum
dies diei dierum
glossarĭa glossarĭi glossariorumtypogrăphi typogrăphi typographorum
1a. decl.
2a. decl.
3a. decl.
4a. decl.
5a. decl.
consonânticos
sonânticos
cornu cornuă cornus cornŭum
Ra
Rus
Rus
R
Res
nom. sing.
Rum
R
RisRe
Rae Rae
nom. pl. gen. sing. gen. pl.
Rarum
Res Ris RumRa Ris Rum
Res Ris RĭumRĭa Ris Rĭum
Rus Rus Rŭum
Res Rei Rerum
Ra Ri RorumRi Ri Rorum
1a. decl.
2a. decl.
3a. decl.
4a. decl.
5a. decl.
consonânticos
sonânticos
Ru Rŭa Rus Rŭum
Atividades1 Verter para o latim as frases abaixo.a) Sunt .(Existem sentinelas de bibliotecas.)
b) Sunt .(Existem igrejas de clérigos)
c) Sunt .(Existem impressores de frontispícios)
d) Sunt .(Existem formatos de livros de salmos.)
e) sunt.(As casas do tipógrafos são oficinas.)
f) sunt.(Os escudos das casas são chifres.)
g) sunt. (Os formatos são características das obras)
biblioteca bibliotheca, ae sf.característica propriĕtas, atis sf.casa domus, us sf.chifre cornu, us sn.clérigo clerĭcus, i sm.escudo scutum, i sn.formato forma, ae sf; facĭes, ei sf.frontispício frons, ontis sm.igreja ecclesĭa, ae sf.impressor impressor, oris sn.livro de salmos psalterĭum, i sn.obra opus, ĕris sn.oficina officina, ae sf.sentinela cura, ae sf.tipógrafo typogrăphus, i sm.
cornŭa
curae bibliotecarum
ecclesĭae clericorum
impressores frontĭum
/ facĭes psalteriorum
Domus typographorum officinae
Scuta domŭum
1a.: Ra|Rae|Rae|Rarum2a.: Rus|Ri|Ri|Rorum2a. neut.: Rum|Ra|Ri|Rorum3a. son.: Ris|Res|Ris|Rĭum3a. son. neut.: Re|Ria|Ris|Rĭum3a. cons.: R|Res|Ris|Rum3a. neut. cons.: R|Ra|Ris|Rum4a.: Rus|Rus|Rus|Rŭum4a. neut.: Rus|Rus|Rŭa|Rŭum5a.: Res|Res|Rei|Rerum
formae
Formae / facĭes proprietates opĕrum