AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ 6. MADDE REHBERİ · 2020. 5. 16. · MADDE REHBERİ ADİL YARGILANMA HAKKI (cezai hukuk yönü) ... İdari hukuk davaları, vergi ve gümrük kanunu

EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS

COUR EUROPEENNE DES DROITS DE LHOMME

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ

6 MADDE REHBERİ

ADİL YARGILANMA HAKKI

(cezai hukuk youmlnuuml)

Bu raporun bir kısmını veya tamamını basılı veya elektronik olarak tercuumlme

etmek veveya ccediloğaltmak isteyen yayınevleri veya kuruluşların izin koşullarını

oumlğrenmek uumlzere publishingechrcoeint adresine başvurmaları rica olunur

copy Avrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2014

Bu Belge wwwechrcoeint (Case-Law-Case Law Analysis-Case-Law Guides) adresinden indirilebilir

Bu Belge Araştırma Dairesi tarafından hazırlanmış olup Mahkeme accedilısından bağlayıcılığı bulunmamaktadır Metne

son hali 31 Aralık 2013 tarihinde verilmiştir ve bazı şekli duumlzeltmelere tabi olabilir

ADİL YARGILANMA HAKKI ndash SOumlZLEŞMErsquoNİN 6 MADDESİ ndash CEZA HUKUKU

copy Avrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2014 3

İCcedilİNDEKİLER TABLOSU

İccedilindekiler

I KAPSAM ldquoSUCcedil İSNADIrdquo KAVRAMI 7

A Genel İlkeler 7

B Genel ilkelerin uygulanması 9

(1) Disiplin yargılamaları 9

(2)İdari hukuk davaları vergi ve guumlmruumlk kanunu ile rekabet hukuku davaları 10

(3)Siyasi Konular 11

(4)Sınır dışı etme ve iade işlemleri 11

(5)Ceza yargılamasının farklı aşamaları feri davalar ve daha sonraki hukuk yolları 11

II GENEL GUumlVENCELER 13

A Mahkemeye erişim hakkı 13

B Kurumsal Gereklilikler 16

(1)ldquoMahkemerdquokavramı 16

(2)Yasayla kurulmuş bir mahkeme 17

(3)Bağımsızlık ve tarafsızlık 18

(a) Bağımsız Mahkeme 19

1 Genel ilkeler 19

2 Bağımsızlığın değerlendirilmesine ilişkin oumllccediluumltler 19

(b) Tarafsız Mahkeme 20

1 Tarafsızlığın Değerlendirilmesine Youmlnelik Oumllccediluumltler 21

2 Yargının Taraflı Olduğu Hususunun Guumlndeme Gelebileceği Durumlar 22

C Usuli Gereklilikler 26

(1) Hakkaniyet 26

(a) Silahların Eşitliği ve Ccedilekişmeli Yargılama 26

1 Silahların Eşitliği 26

2 Ccedilekişmeli Duruşma 27

(b) Yargı Kararlarının Gerekccedilelendirilmesi 29

1 Juumlriler Tarafından Verilen Kararlara İlişkin Gerekccedileler 29

(c) Sessiz Kalma ve Kendi Aleyhine Tanıklık Etmeme Hakkı 30

1 Doğrulama ve Başvuru Alanı 30

2 Kapsam 31

3 İlgili Hak 32

(d) Hukuka ya da Soumlzleşme haklarına aykırı olarak elde edilen delillerin kullanılmas 33

(e) Tuzağa Duumlşuumlruumllme 35

1 Genel Hususlar 35

2 Kışkırtma tespitine ilişkin kriterler 36

3 Tuzağa Duumlşuumlruumllme Savunmasının Adli İncelemesi 38

(f) Adil Yargılanma Guumlvencelerinden Feragat Etme 39

(2) Aleni duruşma 39

(A)Alenilik ilkesi 40

(b)Soumlzluuml duruşma ve mahkemede hazır bulunma hakkı 40

(c) Temyiz suumlreci 41

(D) Alenilik kuralına ilişkin istisnalar 42

(e) Kararların aleni olarak bildirilmesi 43

(3) Makul suumlre 44

(A) Yargılamaların uzunluğunun belirlenmesi 44

1 Dikkate alınacak suumlrenin başlangıcı 44

2 Suumlrenin sona ermesi 45



(b) Makul suumlrenin değerlendirilmesi 45

1 İlkeler 45

2 Kriterler 46

(C) Bazı oumlrnekler 48

1 Aşağıdaki davalarda makul suumlre aşılmıştır 48

2 Aşağıdaki davalarda makul suumlre aşılmamıştır 48

III OumlZEL GUumlVENCELER 49

A Masumiyet karinesi 49

( 1 ) İspat kuumllfeti 49

( 2 ) Fiili ve hukuki karineler 49

( 3 ) Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesinin kapsamı 50

(A) Ceza yargılamaları 50

(B) Muumlteakip yargılamalar 51

( 4 ) Oumlnyargı iccedileren beyanlar 52

( 5 ) Adli makamların beyanları 52

( 6 ) Kamu goumlrevlilerinin beyanları 53

( 7 ) Karşıt basın kampanyası 53

( 8 ) Bilgi vermeme nedeniyle yaptırımda bulunulması 54

B 6 sect 3 Maddesi sanık hakları 54

1 6 sect 3(a)Maddesi 55

(a) Genel 55

(b) İsnat edilen succedil hakkında bilgilendirme 55

(c) Succedillamanın yeniden değerlendirilmesi 56

(D) Detaylı bilginin verilmesi 57

(E) İvedilik 57

(f) Dil 58

2 6 sect 3(b)Maddesi 58

(A) Genel hususlar 58

(B)Yeterli suumlre 59

(C) Yeterli kolaylık 60

(1) Delillere erişim 60

(2) Avukata danışma 61

3 6 sect 3(c) maddesi kişinin kendisini bizzat savunma veya avukat yardımından

yararlanma hakkı 61

(A) Başvurunun kapsamı 62

(B) Kişinin kendisini bizzat savunması 63

(C) Avukat yardımı 64

(D) Adli yardım 65

(E) Etkili avukat yardımı 66

4 6 sect 3(d)Maddesi 67

(A) ldquoTanıkrdquo teriminin bağımsız anlamı 67

(B) Tanıkları sorguya ccedilekme veya ccedilektirme hakkı 68

(1)Genel ilkeler 68

(2)Bir tanığın duruşmaya katılmasını sağlamak iccedilin makul ccedilaba sarf etme

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 68

(3)Tanığın dinlenmesini reddetmek iccedilin gerekccedile goumlsterme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 69

(4)Mahkemede dinlenmeyen tanığın ifadesinin esas alınması 69

(5)Gizli tanıklar 70

(6)Cinsel istismar davalarındaki tanıklar 71

(7)İfadeleri karşılığında tanıklara sağlanan avantajlar 72

(8)Dolaylı deliller 72

(9)Sanık lehine tanıkların ccedilağrılması hakkı 72



4 6 sect 3(e)Maddesi 73

(A)MAHKEMEDE KULLANILAN DİLİ ANLAYAMAMA VEYA

KONUŞAMAMA 73

(B) CEZA YARGILAMALARININ KORUNAN UNSURLARI 74

(C) UumlCRETSİZrdquo YARDIM 75

(D)TERCUumlME KOŞULLARI 75

(E)POZİTİF YUumlKUumlMLUumlLUumlKLER 75

IV SOumlZLEŞMErsquoNİN 6 MADDESİNİN UumlLKE DIŞINDAKİ ETKİSİ 76

( 1 ) Aleni hukuksuzluk 76

( 2 ) ldquo Gerccedilek riskrdquo oumllccediluumltuuml ve ispat kuumllfeti 77

KARARLAR VE HUumlKUumlMLER DİZİNİ 78



GİRİŞ

1 Bu rehber konuyla ilgili olarak kuruluşundan guumlnuumlmuumlze Strazburg Mahkemesi

tarafından verilen en oumlnemli kararlar hakkında hukukccedilulara bilgi sağlamayı amaccedillamaktadır

Bu sebeple oumlnceki ilgili emsal kararların yanı sıra Mahkeme iccediltihadınca geliştirilen anahtar

ilkeleri duumlzenlemektedir Anılan iccediltihatlar seccedililmiş olup yol goumlsterici oumlnemli guumlncel karar ve

huumlkuumlmlerdir1

2 Mahkemenin kararları gerccedilekte Mahkeme oumlnuumlne getirilen davaların huumlkme bağlanması

işlevini goumlrmekle kalmayıp aynı zamanda daha genel olarak Soumlzleşmersquoyle tesis edilen

kuralları accedilıklığa kavuşturmaya korumaya ve geliştirmeye de yardımcı olmakta boumlylelikle

1 Alıntılanan karar ve huumlkuumlmlere giden koumlpruumller oumlzguumln İngilizce veya Fransızca (Mahkemenin iki resmicirc dili)

metne giden bir bağlantı sunmaktadır Okuyucular İngilizce veveya Fransızca karar ve huumlkuumlmlere ve yaklaşık

yirmi farklı dile yapılan tercuumlmelere erişim sağlayan Mahkeme iccediltihat veritabanı HUDOCrsquoa başvurabilir 3

Kabul Edilebilirlik Kriterlerini Uygulama Rehberirsquonin ilgili boumlluumlmuumlnuumln guumlncellenmiş versiyonudur

6 madde ndash Adil Yargılanma Hakkı

1 Herkes davasının medeni hak ve yuumlkuumlmluumlluumlkleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine youmlneltilen

succedillamaların esası konusunda karar verecek olan yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından kamuya

accedilık olarak ve makul bir suumlre iccedilinde goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptir Karar alenicirc olarak verilir Ancak demokratik bir

toplum iccedilinde ahlak kamu duumlzeni veya ulusal guumlvenlik yararına kuumlccediluumlklerin ccedilıkarları veya bir davaya taraf olanların oumlzel

hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği kimi oumlzel durumlarda ve

mahkemece bunun kaccedilınılmaz olarak değerlendirildiği oumllccediluumlde duruşma salonu tuumlm dava suumlresince veya kısmen basına ve

dinleyicilere kapatılabilir

2 Bir succedil ile itham edilen herkes succedilluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılır

3 Bir succedil ile itham edilen herkes aşağıdaki asgari haklara sahiptir

(a) Kendisine karşı youmlneltilen succedillamanın niteliği ve sebebinden en kısa suumlrede anladığı bir dilde ve ayrıntılı olarak

haberdar edilmek

(b) Savunmasını hazırlamak iccedilin gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olmak

(c) Kendisini bizzat savunmak veya seccedileceği bir muumldafinin yardımından yararlanmak eğer avukat tutmak iccedilin gerekli

maddicirc olanaklardan yoksun ise ve adaletin yerine gelmesi iccedilin gerekli goumlruumllduumlğuumlnde resen atanacak bir avukatın

yardımından uumlcretsiz olarak yararlanabilmek

(d ) İddia tanıklarını sorguya ccedilekmek veya ccedilektirmek savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında

davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanmasını istemek

(e) Mahkemede kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercuumlmanın yardımından uumlcretsiz olarak

yararlanmak



Devletlerin Soumlzleşmeci Taraflar sıfatıyla uumlstlenmiş oldukları taahhuumltlere bağlı kalmalarına

katkıda bulunmaktadır (İrlandaBirleşik Krallık sect 154) Dolayısıyla Soumlzleşme sisteminin

amacı kamu duumlzenini ilgilendiren meseleleri kamu yararına ccediloumlzuumlme kavuşturmak boumlylece

insan haklarının korunmasına ilişkin genel standartları yuumlkseltmek ve insan hakları alanındaki

iccediltihatları Soumlzleşme Devletlerinin oluşturduğu topluluğun tuumlmuumlnde yaymaktır (Konstantin

MarkinRusya [BD] sect 89)

I KAPSAM ldquoSUCcedil İSNADIrdquo KAVRAMI

6 sect 1 Maddesi-Adil Yargılanma Hakkı

1 Herkes davasının cezai alanda kendisine youmlneltilen succedillamaların esası konusunda karar verecek olan hellipbağımsız bir

mahkeme tarafından goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptir

A Genel İlkeler

3 Cezai succedil isnadı kavramı uumlye Devletlerin ulusal hukuk sistemlerinde kullanılan

sınıflandırmalardan ayrı oumlzerk bir anlama sahiptir (AdolfAvusturya sect 30)

4 İsnad kavramı Soumlzleşmedeki anlamıyla anlaşılmalıdır Bu kavram bir kimseye succedil

işlediğine dair bir iddianın yetkili makam tarafından resmen bildirilmesi olarak

tanımlanabilir Bu tanım aynı zamanda [şuumlphelinin] durumunun esaslı bir surette etkilenmiş

olup olmadığına ilişkin teste de karşılık gelir (DeweerBelccedilika sectsect 42 ve 46 EckleAlmanya sect

73) Mahkeme ayrıca tanık olarak ifade vermeden oumlnce yemin etmesi gereken goumlzaltındaki

bir kimsenin aslında succedil isnadına maruz kaldığını ve susma hakkı bulunduğunu belirtmiştir

(BruscoFransa sectsect 46-50)

5 Cezai succedil kavramının oumlzerkliği konusunda Mahkeme Soumlzleşmeci Devletlerdeki

daha oumlnceden succedil olan bir eylemi succedil olmaktan ccedilıkarmaya youmlnelik hareketlere karşı

değildir Ancak bir succedil daha sonra disiplin succediluna doumlnuumlştuumlruumllmuumlşse bu tuumlr succedillar

Soumlzleşmenin cezai succedil şeklindeki oumlzerk kavramının kapsamına girebilirler Devletlere

succedilları cezai alan dışına ccedilıkarma konusunda takdir yetkisi bırakılması Soumlzleşmenin konusu

ve amacıyla bağdaşmayan sonuccedillara yol accedilabilir (OumlztuumlrkAlmanya sect 49)

6 Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai succedil konusunda uygulanabilirliğini değerlendirmek

iccedilin hareket noktası Engel ve Diğerleri kararında belirlenen kriterlerdir (Engel ve

DiğerleriHollanda sectsect 82-83)

(1) iccedil hukuktaki sınıflandırma

(2) succedilun niteliği

(3) ve ilgili kişinin karşılaşabileceği cezanın ağırlığı



7 Birinci kriter goumlreli bir ağırlığa sahiptir ve sadece bir başlangıccedil noktası oluşturur Eğer

iccedil hukuk bir succedilu ldquocezairdquo olarak sınıflandırırsa sonradan bu durum belirleyici olacaktır Aksi

durumda Mahkeme ulusal sınıflandırmanın oumltesine bakacak ve soumlz konusu usuluumln maddi

gerccedilekliğini inceleyecektir

8 Daha oumlnemli goumlruumllen ikinci kriter değerlendirilirken (JussilaFinlandiya [BD] sect 38)

aşağıdaki faktoumlrler dikkate alınabilir

- soumlz konusu hukuk kuralının sadece belirli bir guruba youmlnelik olup olmadığı ya da

geneli bağlayıcı bir karakterde olup olmadığı (BendenounFransa sect 47)

- davanın kanunen infaz yetkileri bulunan bir kamu organı tarafından accedilılıp accedilılmadığı

(BenhamBirleşik Krallık [BD] sect 56)

- hukuk kuralının caydırma veya cezalandırma amacı bulunup bulunmadığı

(OumlztuumlrkAlmanya sect 53 BendenounFransa sect 47)

- cezanın verilmesinin bir succedilluluk tespitine dayanıp dayanmadığı (BenhamBirleşik

Krallık sect 56)

- karşılaştırılan usullerin Avrupa Konseyirsquone uumlye diğer Devletlerde nasıl sınıflandırılmış

olduğu (OumlztuumlrkAlmanya sect 53)

9 Uumlccediluumlncuuml kriter ilgili yasanın oumlngoumlrduumlğuuml verilebilecek cezanın uumlst sınırına bakılarak

belirlenir ( Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 72 DemicoliMalta sect 34)

10 Engel ve DiğerleriHollanda davasında belirlenen ikinci ve uumlccediluumlncuuml kriterler birbirinin

alternatifi olup zorunlu olarak birbirini tamamlayan kriterler değildir Soumlzleşmenin 6

maddesinin uygulanabilmesi iccedilin soumlz konusu succedilun niteliği gereği Soumlzleşme accedilısından cezai

succedil olarak goumlruumllmesi veya succedilun karşılığı olarak kişiye verilebilecek yaptırımın niteliği veya

ağırlık derecesi itibarıyla genel olarak cezai alana ait olması yeterlidir (Oumlztuumlrk

Almanya sect 54 LutzAlmanya sect 55) Bir succedilun hapis cezası ile cezalandırılmayı

gerektirmemesi kendi başına belirleyici bir unsur değildir zira verilecek cezanın ciddiyet

seviyesinin nispeten daha az olması bir succedilu kendi oumlzuumlnde var olan cezai niteliğinden yoksun

bırakmaz (OumlztuumlrkAlmanya sect 53 Nicoleta GheorgheRomanya sect 26)

Ancak her bir kriterin ayrı ayrı analizinin bir succedil isnadının varlığı konusunda accedilık bir

sonuca varmayı muumlmkuumln kılmaması halinde tamamlayıcı yaklaşım benimsenebilir

(BendenounFransa sect 47)

11 Soumlzleşmenin 6 maddesinin uumlccedil fıkrasında kullanılan cezai succedil isnadı ve hakkında

cezai bir succedil isnadı bulunan terimleri aynı durumları ifade etmektedirler Dolayısıyla

Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai alanında uygulanabilirliği her uumlccedil fıkra bakımından aynıdır



B Genel ilkelerin uygulanması

(1) Disiplin yargılamaları

12 Bir kaccedil ay suumlreyle askeri disiplin birimine kapatılmayı gerektiren askeri disiplin

succedilları Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai başlığı kapsamına girer (Engel ve

DiğerleriHollanda sect 85) Oumlte yandan iki guumlnluumlk ağır goumlz hapsi ceza hukuku alanına

girmeyecek kadar kısa bir suumlre olarak goumlruumllmuumlştuumlr (aynı yerde sect 85)

13 Mesleki disiplin işlemleriyle ilgili olarak yargılamaların kamu alanı iccedilerisine dacirchil

olması sonucuna varan Mahkeme bu konu uumlzerine karar vermenin gerekli olduğunu

duumlşuumlnmediğinden husus accedilık şekilde kalmaktadır (Albert ve Le CompteBelccedilika sect 30) Bir

devlet memurunun zorunlu emekliliği halinde ortaya ccedilıkan disiplin yargılamaları durumunda

Mahkeme bir memurun zorunlu olarak emekliye sevk edilmesiyle sonuccedillanan disiplin

davasında ulusal makamların verecekleri kararları salt idari alanda tutabildikleri oumllccediluumlde bu

tuumlr davaların 6 madde anlamında cezai succedil ile ilgili olmadıklarını belirtmiştir

(MoulletFransa (kk)) Mahkeme ayrıca bir askerin disiplin ihlalleri nedeniyle orduyla

ilişiğinin kesilmesi ile ilgili bir anlaşmazlığı Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin cezai succedil başlığı

kapsamından ccedilıkarmıştır (SukuumltTuumlrkiye (kk))

14 Soumlzleşmenin 6 maddesi cezaevi ortamına ve cezaevindeki oumlzel disiplin rejimine

gerekli ihtiyat payı bırakılarak isnatların ve cezaların niteliği ve ağırlığı nedeniyle

cezaevindeki disiplin succedillarına da uygulanabilir (kırk yedi ek guumlnluumlk goumlzaltı sırasıyla Ezeh ve

ConnorsBirleşik Krallık [BD] sect 82 diğer taraftan bk StiticHırvatistan sectsect 51-63) Ancak

bunun gibi cezaevi rejimine ilişkin davalar ilke olarak Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin cezai succedil

başlığı kapsamına girmemektedir (BouloisLuumlksemburg [BD] sect 85) Dolayısıyla oumlrneğin bir

tutuklu veya huumlkuumlmluumlnuumln cezaevinde yuumlksek guumlvenlikli bir goumlzetim birimine yerleştirilmesi

cezai bir succedil isnadı değildir bu tuumlrden bir tedbire ve bu tedbirle birlikte uygulanması ihtimali

bulunan kısıtlamalara itiraz iccedilin bir mahkemeye başvurma konusu Soumlzleşmersquonin 6 sect 1

maddesinin hukuk başlığı altında incelenmelidir(Eneaİtalya [BD] sect 98)

15 Bir mahkeme oumlnuumlnde uygunsuz davranışlarla (mahkemeye saygısızlıkla) ilgili

kurallara goumlre verilen cezaların 6 maddenin kapsamı dışında kaldığı kabul edilir ccediluumlnkuuml

bunlar disiplin yetkisinin kullanılmasına benzemektedir (Ravnsborgİsveccedil sect 34

PutzAvusturya sectsect 33-37) Ancak cezanın ağırlığı ve niteliği 6 maddeyi iccedil hukukta cezai

succedil olarak sınıflandırılan mahkemeye saygısızlık nedeniyle mahkucircmiyete uygulanabilir hale

getirebilir (KyprianouKıbrıs [BD] sectsect 61-64 beş guumln hapis cezası ile ilgili)



16 Parlamentoya saygısızlık konusunda Mahkeme yasama organının kendi uumlyelerine

uygulanan ayrıcalıkları ihlal nedeniyle kendi yapacağı yargılamayı duumlzenleme yetkileri ile

Parlamento uumlyesi olmayan kişileri başka bir yerde yaptıkları davranışlardan oumltuumlruuml

cezalandırma yetkisi arasında bir ayrım yapmıştır Birincisinin disiplin niteliğinde olduğu

değerlendirilebilir ancak Mahkeme ikincisini verilebilecek olan cezanın uumlst sınırını ve genel

uygulamayı dikkate alarak cezai succedil olarak goumlrmuumlştuumlr (60 guumlne kadar hapis cezası ve para

cezası DemicoliMalta sect 32)

(2) İdari hukuk davaları vergi ve guumlmruumlk kanunu ile rekabet hukuku davaları

17 Aşağıdaki idari succedillar Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai başlığı kapsamına girebilir

- para cezasıyla puan cezası ya da ehliyetin alınması gibi suumlruumlcuumlye kısıtlama cezası

verilebilen trafik succedilları (LutzAlmanya sect 182 SchmautzerAvusturya

MaligeFransa)

- rahatsızlık vermeye ya da asayişi bozmaya ilişkin hafif succedillar (LaukoSlovakya

Nicoleta GheorgheRomanya sectsect 25-26)

- sosyal guumlvenlik mevzuatına aykırı succedillar (az bir para cezası olsa da işccediliyi sigortaya

bildirmeme Huumlseyin TuranTuumlrkiye sectsect 18-21)

- idari bir uyarı cezası ya da soumlz konusu yayının toplattırılması suretiyle ceza gerektiren

etnik nefreti teşvik eden materyallerin desteklenmesi ve dağıtılmasına ilişkin idari

succedillar (Balsyte-LideikieneLitvanya sect 61)

18 Soumlzleşmenin 6 maddesi aşağıdaki unsurların bulunması halinde ek vergilere ilişkin

yargılamalarda da uygulanabilir

(1) cezaları duumlzenleyen yasa vergi muumlkellefleri sıfatıyla tuumlm vatandaşları kapsamıştır

(2) ek vergi bir zarara karşılık maddi tazminat amacı değil fakat esas itibarıyla yeniden

succedil işlemeyi caydırıcı bir ceza amacı taşımalı

(3) ek vergi hem caydırıcı hem de cezalandırıcı genel bir kurala goumlre getirilmiş olmalı

(4) getirilen ek vergi oumlnemli bir miktarda olmalıdır (BendenounFransa diğer taraftan

bkMieg de BoofzheimFransa (kk) kararında geccedil oumldemeye ilişkin faiz)

Ek vergi oranı duumlşuumlk olsa da succedilun cezai niteliği 6 maddeyi uygulanabilir kılmak iccedilin

yeterlidir (davada yeniden değerlendirilen vergi borcunun 10rsquou JussilaFinlandiya [BD] sect

38)

19 Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai başlığı guumlmruumlk hukukuna

(SalabiakuFransa)buumltccedilesel ve mali konularda yetkili bir mahkemenin verdiği cezalara

(GuissetFransa) ve ekonomik finansal hukuka ve rekabet hukukuna ilişkin alanlarda



yetkileri bulunan belirli idari makamlara uygulanmıştır (Lilly France SAFransa (kk)

Dubus SAFransa A Menarini Diagnostics Srlİtalya)

(3) Siyasi Konular

20 Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin cezai başlığının seccedilim yaptırımlarına (Pierre-

BlochFransa sectsect 53-60) siyasi partilerin kapatılmasına (Refah Partisi (the Welfare Party) ve

DiğerleriTuumlrkiye (kk)) parlamento tarafından kurulan araştırma komisyonlarına

(Monteraİtalya (kk)) ilişkin davalara ve Anayasarsquonın ağır ihlali nedeniyle bir uumllke

başkanına karşı goumlrevden alma davasına (PaksasLitvanya [BD] sectsect 66-67) uygulanabilir

olmadığına karar verilmiştir

21 Mahkeme aklanma davaları (lustration proceeding bir siyasi rejimin tasfiyesi ile

alakalı suumlreccedil) ile ilgili olarak cezayı ccedilağrıştıran youmlnlerinin (succedilun niteliği yani gerccedileğe aykırı

iyi hal beyanı ile cezanın niteliği ve ağırlığı yani belirli meslekleri icranın uzun suumlre

yasaklanması) baskın olması halinde bu tuumlr davaların Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai

başlığının kapsamında yer alabileceğine karar vermiştir (MatyjekPolonya (kk) bunun tam

tersi iccedilin bk Sidabras ve DziautasLitvanya (kk))

(4) Sınır dışı etme ve iade işlemleri

22 Ceza davası bağlamında accedilılmış olsa bile yabancıların sınır dışı edilmeleriyle ilgili

davalar 6 maddenin cezai başlığı altına girmez (MaaouiaFransa [BD] sect 39) Aynı katı

yaklaşım geri verme davalarına (Penafiel Salgadoİspanya (kk)) veya Avrupa tutuklama

muumlzekkeresi ile ilgili davalara (Monedero Angoraİspanya (kk)) da uygulanır

23 Buna karşılık hapis cezası yerine kişinin uumllkeden on yıl suumlreyle ccedilıkarılması veya

tehcir edilmesi ilk mahkucircmiyet kararı sırasında verilen ceza gibi goumlruumllebilir

(Gurguchianiİspanya sectsect 40 ve 47-48)

(5) Ceza yargılamasının farklı aşamaları feri davalar ve daha sonraki hukuk yolları

24 Succedilun ve duumlzensizliğin oumlnlenmesi iccedilin alınan tedbirler Soumlzleşmenin 6 madde

guumlvencelerinin kapsamına girmez (polis oumlzel goumlzetimi Raimondoİtalya sect 43 veya okulda

kızlara sarkıntılık yapan bir gence polisin uyarısı RBirleşik Krallık (kk))

25 Yargılama oumlncesi aşama (araştırma soruşturma) konusunda Mahkeme ceza

yargılamalarını bir buumltuumln olarak duumlşuumlnmektedir Dolayısıyla makul suumlre veya savunma hakkı

gibi 6 maddenin bazı gerekliliklerine ilişkin başlangıccedilta bunlara uyulmaması yargılamanın

adilliğine oumlnemli oumllccediluumlde zarar verecek ise yargılamaların bu aşmasında da soumlz konusu olabilir

(Imbriosciaİsviccedilre sect 36) Soruşturma yargıccedilları cezai succedil isnadını karara bağlamamakla

birlikte yaptıkları işlemler yargılama aşaması dacirchil muhakemenin daha sonraki aşamasının



yuumlruumltuumllmesi ve adilliği uumlzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir Buna goumlre Soumlzleşmenin 6 sect 1

maddesi soruşturma yargıcı tarafından yuumlruumltuumllen soruşturmaya uygulanabilir ancak

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinde oumlngoumlruumllen bazı usuli guumlvenceler uygulanmayabilir (Vera

Fernacircndez-Huidobroİspanya sectsect 108-114)

26 Soumlzleşmenin 6 sect 1 maddesi cezai bir succedil isnadının karara bağlanmasıyla ilgili

buumltuumln bir yargılama boyunca uygulanır ceza verme suumlreci de buna dacirchildir Oumlrneğin ulusal

mahkemelerin muumlsadere edilecek miktarı takdir etmek iccedilin yuumlruumlttuumlkleri muumlsadere yargılaması

iccedilin (PhillipsBirleşik Krallık sect 39) kararına bakılabilir İnşaat ruhsatı alınmadan inşa edilen

bir evin yıktırılmasıyla sonuccedillanan bir davaya Soumlzleşmenin 6 maddesinin cezai kısmı

uygulanabilir ccediluumlnkuuml yıktırma bir ceza olarak değerlendirilebilir (HamerBelccedilika sect 60)

Ancak bu madde ilk cezayı daha lehte olan yeni Ceza Kanunu huumlkuumlmlerine uygun hale

getirmek iccedilin accedilılan uyarlama davalarında uygulanmaz (NurmagomedovRusya sect 50)

27 Af iccedilin başvuru davası (Montcornet de CaumontFransa (kk)) koşullu salıverilme

davası (AldrianAvusturya (kk)) Huumlkuumlmluumllerin Nakli Soumlzleşmesirsquone goumlre nakil davası

(Szaboumlİsveccedil (kk) veya yabancı bir mahkeme tarafından muumlsadere kararının yerine

getirilmesi iccedilin tenfiz (exequator) davası (SaccocciaAvusturya (kk)) gibi cezaların infazı ile

ilgili davalar 6 maddenin cezai başlığının kapsamına girmez (fakat olayın oumlzel şartları

nedeniyle tersi bir karar iccedilin bk BuijenAlmanya sectsect 40-45 davanın kendine oumlzguuml koşulları

bakımından)

28 Kendilerine karşı bir ceza davası tehdidi bulunmayan uumlccediluumlncuuml kişilerin muumllkiyet

haklarını olumsuz etkileyen el koyma tedbirleri ilke olarak cezai bir succedil isnadının karara

bağlanması anlamına gelmez (uccedilağa el koyulması Air CanadaBirleşik Krallık sect 54 altın

sikkelere el koyulması AGOSIBirleşik Krallık sectsect 65-66) Bunun yerine bu tuumlr tedbirler

Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin hukuk başlığı altına girmektedir (SilickieneLitvanya sectsect45-46)

29 Soumlzleşmenin 6 maddesindeki guumlvenceler ilgili ceza davasının ileri bir aşaması

olmaları ve sonuccedillarının mahkucircm edilen kişi bakımından belirleyici olması halinde ilke

olarak temyiz başvurularına (Meftah ve DiğerleriFransa [BD] sect 40) ve anayasa davalarına

(Gast ve PoppAlmanya sectsect 65-66) Caldas Ramirez de Arrellanoİspanya (kk) da uygulanır

30 Son olarak 6 madde yargılamanın yenilenmesi iccedilin yapılan başvurulara uygulanmaz

ccediluumlnkuuml cezası kesinleştikten sonra yargılamanın yenilenmesi iccedilin başvuran bir kimse bu

madde anlamında hakkında succedil isnadı bulunan bir kimse değildir (FischerAvusturya

(kk)) Sadece yargılamanın yenilenmesi talebinin kabuluumlnden sonraki yeni dava cezai bir

succedil isnadının karara bağlanmasıyla ilgili goumlruumllebilir (LoumlfflerAvusturya sectsect 18-19) Benzer

şekilde 6 madde Mahkemenin bir ihlal tespitinin ardından ceza davasının yeniden

goumlruumllmesi iccedilin yapılan bir talebe de uygulanmaz (OumlcalanTuumlrkiye (kk)) Ancak kesinleşmiş



bir kararın kaldırılmasıyla sonuccedillanan bir kanun yararına bozma davası 6 maddenin cezai

başlığına girer (VanyanRusya sect 58)

II GENEL GUumlVENCELER

6 sect 1 Maddesi

Herkes davasının cezai alanda kendisine youmlneltilen succedillamaların esası konusunda karar verecek olan hellipbağımsız bir


A Mahkemeye erişim hakkı

31 ldquoMahkemeye erişim hakkırdquo cezai meselelerde hukuk meselelerinde olduğu kadar

mutlak değildir Zımni kısıtlamaya tabi olur (DeweerBelccedilika sect 49 bk ayrıca Kart Tuumlrkiye

[BD] sect 67)

32 Ancak soumlz konusu sınırlandırmalar hakkın oumlzuumlne zarar verecek şekil ya da

kapsamda hakkın kullanılmasını kısıtlamamalıdır Sınırlandırmalar meşru bir amaca youmlnelik

olmalı ve uygulanan youmlntemler ve ulaşılmak istenen meşru amaccedil arasında makul bir

orantılılık ilişkisi kurulmalıdır (GuerinFransa [BD] sect 37 ve OmarFransa [BD] sect 34

hukuk davalarına ilişkin referanslara yer verilmektedir)

33 Bir mahkemeye erişim hakkına ilişkin sınırlandırmalar aşağıdaki durumlardan

kaynaklanabilir

Milletvekili dokunulmazlığı milletvekili dokunulmazlığının (yasal sorumluluğun

olmaması ve dokunulmazlık) her iki tuumlruumlyle oumlnerilen guumlvenceler aynı gereksinime goumlrevini

yerine getirirken Parlamentorsquonun bağımsızlığını sağlamaya hizmet etmektedir Kuşkusuz

dokunulmazlık siyasi nedenlerden oumltuumlruuml cezai yargılama yapılması ihtimalini ortadan

kaldırarak Parlamentorsquonun tam bağımsızlığa sahip olmasına yardımcı olmaktadır ve

boumlylelikle muhalefeti ccediloğunluğun baskısına veya tacizine karşı korumaktadır (KartTuumlrkiye

[BD] sect 90 hukuk davalarına ilişkin referanslara yer verilmektedir) Ayrıca parlamento

uumlyelerine karşı accedilılan davalar ait oldukları meclisin tuumlmuumlyle işleyişini etkileyebilir ve

Parlamentorsquonun ccedilalışmalarını aksatır Soumlz konusu sistemin ayrıcalığı olağan hukuka youmlnelik

bir istisna oluşturur bu nedenle meşru bir amaccedil taşıdığı kabul edilebilir (aynı yerde sect91)

34 Ancak davanın koşulları dikkate alınmadan milletvekili dokunulmazlığının meşru

olduğu tespitinin Soumlzleşmeyle uyumluluğuna ilişkin herhangi bir ccedilıkarımda bulunulamaz

Milletvekili dokunulmazlığının hakkın oumlzuumlne zarar verecek şekilde bir mahkemeye erişim

hakkını kısıtlayıp kısıtlamadığı tespit edilmelidir Bu tuumlr bir tedbirin orantılılığının goumlzden

geccedilirilmesi Parlamentonun buumltuumlnluumlğuumlnuuml koruma konusundaki genel menfaat ile başvuranın



kendisine youmlneltilen succedillamalara mahkeme oumlnuumlnde cevap verebilmek uumlzere milletvekilliği

dokunulmazlığının kaldırılması konusundaki bireysel menfaati arasında kurulması gereken

adil dengenin dikkate alınması anlamına gelmektedir Orantılılık konusunu incelerken

Mahkeme oumlnuumlndeki davada dokunulmazlığın kapsamına oumlzellikle dikkat etmesi gerekir (aynı

yerde sectsect 92-93) Daha az koruyucu oumlnlem Parlamento buumltuumlnluumlğuumlnuuml korumak iccedilin hizmet

vermektedir daha zorlayıcı gerekccedilesi olmalıdır (aynı yerde sect 95) Bu nedenle oumlrneğin

Mahkeme dokunulmazlığın parlamento goumlrev suumlresiyle sınırlı ceza yargılamalarına dair

yalnızca geccedilici bir engel olduğundan bir parlamento uumlyesinin dokunulmazlığını

kaldıramamasının mahkemeye erişim hakkını ihlal etmediğine karar vermiştir (aynı yerde sectsect

111-113)

35 Bir temyiz iccedilin kabul edilebilirlik şartları gibi usul kuralları

36 Ancak temyiz hakkının şuumlphesiz yasal gerekliliklere tabi tutulabilmesine rağmen

usuli kuralları uygularken mahkemeler yargılamaların adilliğini ihlal edecek aşırı

biccedilimcilikten kaccedilınmalıdır (WalchliFransa sect 29) Usuli bir kuralın oumlzellikle katı bir şekilde

uygulanması bilhassa temyizin oumlnemi ve uzun suumlreli hapis cezasına mahkucircm edilmiş bir

başvuran iccedilin yargılamalarda risk teşkil edebilecek durumlar bakımından (LabergereFransa

sect 20) bazen mahkemeye erişim hakkının oumlzuumlnuuml zedeleyebilir (LabergereFransa sect 23)

37 Mahkemeye erişim hakkı esasında usul ile ilgili bir duumlzensizlikten de zarar goumlruumlr

oumlrneğin para cezalarına karşı yapılan temyiz başvurularının ya da muafiyet başvurularının

kabul edilebilirliğini teyit etmekten sorumlu bir savcılık goumlrevlisinin temyizin esasına ilişkin

kendi başına karar vermek suretiyle yetkisini aşan bir eylemde bulunması dolayısıyla da

başvuranları soumlz konusu ldquosuccedil isnadınınrdquo bir yerel mahkeme hacirckimi tarafından tespit edilmesi

imkacircnından yoksun bırakması halinde mahkemeye erişim hakkı ihlal edilmiş olur

(JosseaumeFransa sect 32)

38 Aynısı bir itirazın kabul edilemez olduğuna dair hatalı gerekccedilelere dayanan bir kararın

standart ceza miktarına eşdeğer olan bir depozitonun alıkonmasına yol accediltığı ve sonuccedil olarak

cezanın oumldendiğinin duumlşuumlnuumllduumlğuuml ve kovuşturmanın durdurulduğu ve dolayısıyla başvuranın

ceza miktarını oumldedikten sonra succedillandığı trafik succediluna ilişkin herhangi bir mahkeme

oumlnuumlnde itiraz etme imkacircnının kalmadığı durumlarda da geccedilerlidir (CeliceFransa sect 34)

39 Bir diğer oumlrnek tutuklu bulunan ve bu nedenle konumu tespit edilebilir olan başvurana

alt mahkemenin kararını tebliğ etme hususundaki yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmede

makamların kusurlu davranmaları nedeniyle meydana gelen zaman aşımına bağlı olarak

başvuranın temyiz başvurusunun yasal suumlre sınırına uymadığı dolayısıyla kabul edilemez

beyan edilmesinden oumltuumlruuml başvuran mahkemeye erişim hakkına aşırı bir kısıtlama

getirilmesinden muzdarip olmuştur (DavranTuumlrkiye sectsect 40-47)



40 Oumlnceden verilmiş bir kararın icrası koşulu

Haklarında yakalama kararı ccedilıkarılmasına rağmen teslim olmayan kişi tarafından tarafından

yapılan temyiz başvurusunun doğrudan kabul edilemezliği hususunda

- Başvuranın kaccedilmasına bağlı gerekccedilelere dayanılarak temyiz başvurusunun kabul

edilemez beyan edildiği durumlarda demokratik bir toplumdaki hukukun uumlstuumlnluumlğuuml

ilkesinin ve savunma haklarının aşikar oumlnemi goumlz oumlnuumlne alındığında soumlz konusu

durum orantısız bir yaptırım teşkil etmektedir (PoitrimolFransa sect 38 bk ayrıca

GuerinFransa sect 45 ve Omar Fransa sect 42)

- Yalnızca temyiz sahibinin temyizde itirazda bulunduğu yargı kararı uyarınca teslim

olmadığı gerekccedilesiyle temyiz başvurusunun kabul edilemez beyan edildiği

durumlarda her ne kadar temyiz kararlaştırılana ya da temyizde başvurmak iccedilin

gereken suumlre sınırı sona erene kadar soumlz konusu kararın nihai olduğunun

değerlendirilmesi muumlmkuumln olmasa da temyizin reddi kararı başvuru sahibini anılan

karara bağlı olarak oumlnceden oumlzguumlrluumlğuumlnden mahrum kalmaya zorlamaktadır Bu

durum temyiz sahibine orantısız bir ağır yuumlk getirmektedir bu nedenle yargı

kararlarının icra edilmesini sağlamaya youmlnelik meşru kaygı ile bir yandan Yargıtayrsquoa

erişim hakkı ve diğer yandan savunma hakkının kullanılması arasında kurulması

gereken adil dengeyi bozar (OmarFransa sectsect 40-41 GuerinFransa sect 43)

41 Aynısı teslim olmaya dair yuumlkuumlmluumlluumlk yerine getirilmemesi nedeniyle temyiz

başvurusu hakkının kaybedildiği durumlarda da uygulanır (KhalfaouiFransa sect 46

PaponFransa (no 2) sect 100)

42 Bir hız cezasına karşı itiraz etmeden oumlnce depozito yatırılmasına dair gereklilik - soumlz

konusu gerekliliğin amacı trafik succedilları kapsamında geciktirici ya da can sıkıcı itirazları

oumlnlemeye youmlneliktir- mahkemeye erişim hakkına ilişkin meşru ve orantılı bir sınırlama

oluşturabilir (SchneiderFransa (kk))

43 Mahkemeye erişim hakkının ihlaline ilişkin diğer sınırlamalar oumlrneğin bir sanığın

ilk derece mahkemesi tarafından verilen cezanın hafifletilmesi vaadiyle kandırma yoluyla

yetkililer tarafından bir itirazdan vazgeccedilmeye ikna edilmesi gibi durumlarda (Marpa Zeeland

BV ve Metal Welding BVHollanda sectsect 46-51) ya da temyiz mahkemesinin kişiye yardım

etmeye youmlnelik kendisine resmi olarak atanan hukuk danışmanını reddetmesinin ardından

temyiz başvurusu yapmak iccedilin yeni bir suumlre sınırına dair sanığı bilgilendirmediği durumlarda

(Kulikowski v Polonya sect 70) meydana gelebilir



B Kurumsal Gereklilikler

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi

Herkes davasının hellip cezai alanda kendisine youmlneltilen succedillamaların esası konusunda karar verecek olan yasayla

kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafındanhellip goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptirhellip

(1) ldquoMahkemerdquokavramı

44 Bir disiplin organı ya da idari organ iccedil hukukta bir ldquomahkemerdquo ya da ldquokomisyonrdquo

olarak belirlenmiş olmasa bile 6 maddenin oumlzerk anlamı dacirchilinde bir ldquomahkemerdquo nin

oumlzelliklerine sahip olabilir Mahkemersquonin iccediltihadında bir mahkeme ifadenin maddi anlamıyla

adli goumlreviyle ayrılır Adli goumlrev bir mahkemenin yetki alanına giren davaları hukuk

kaidelerine dayanarak ve oumlngoumlruumllduumlğuuml şekilde yuumlruumltuumllen yargılamalar sonrasında huumlkme

bağlama goumlrevidir Ayrıca bir dizi başka gereklilikler sağlamalıdır Bunlar bağımsızlık

yuumlruumltme oumlzellikle tarafsızlık kendi uumlyelerinin hizmet muumlddetlerinin suumlresi kendi proseduumlruuml

tarafından sağlanan guumlvenceler- bizzat 6sect1 maddesinin metninde bulunanlardan birkaccedilıdır

(bk Belilosİsviccedilre sect 64 Coeme ve DiğerleriBelccedilika sect 99 RichertPolonya sect 43)

45 Hafif ldquocezairdquo succedillara ilişkin kovuşturma yuumlruumltuumllmesi ve bunlara youmlnelik ceza

verilmesi yetkilerinin idari makamlara verilmesi ilgili kişinin bir mahkeme oumlnuumlnde kendisine

Soumlzleşmersquonin 6 maddesi kapsamındaki guumlvenceleri sağlayan herhangi bir karar almasına

olanak sağlaması koşuluyla Soumlzleşme ile tutarsız değildir (OumlztuumlrkAlmanya sect 56 A

Menarini Diagnostics SRLİtalya) Bu nedenle Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin

gerekliliklerini bizzat sağlamayan idari organlar tarafından alınan kararlarldquotam yargı

yetkisini haiz yargı organırdquo tarafından sonradan yeniden incelenmeye tabi tutulmalıdır Boumlyle

bir yargı organının tanımlanan oumlzellikleri arasında alt seviyedeki organın verdiği kararın tuumlm

olgusal ve hukuksal sorunlarına ilişkin her noktasını goumlzden geccedilirme yetkisi yer almaktadır

(SchmautzerAvusturya sect 36 GradingerAvusturya sect 44 A Menarini Diagnostics

SRLİtalya sect 59) Oumlrneğin idari mahkemelerin yasaya uygunluğunun ldquoresmi olarakrdquo

goumlzden geccedilirilmesinin oumltesinde adli bir inceleme yuumlruumltmesi ve idari makam tarafından verilen

cezanın orantılılığının ve uygunluğunun detaylı bir şekilde incelenmesini iccedilermektedir (bk A

Menarini Diagnostics SRLİtalya sectsect 63-67 yarışma sorumluluğunda duumlzenleyici bir kurum

tarafından verilen ceza hususunda) Aynı şekilde bizzat succedilun ciddiyetine uygun olarak

yaptırımı yasa bizzat belirlese bile adli bir inceleme 6 madde gerekliliklerini yerine

getirebilir (bk Malige v France sectsect 46-51 suumlruumlcuuml belgesinden duumlşuumlruumllen puanlar hususunda)



46 ldquoMahkemerdquo kavramının doğasında adli olmayan bir makam tarafından değiştirilmesi

muumlmkuumln olmayan bağlayıcı bir karar verme yetkisi bulunmaktadır (FindlayBirleşik Krallık sect

77)

(2) Yasayla kurulmuş bir mahkeme

47 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi uyarınca bir mahkemenin daima ldquoyasayla kurulmuş

olmasırdquo gerekir Soumlz konusu ifade Soumlzleşme ve Soumlzleşmersquonin Protokolleri tarafından

belirlenmiş koruma sisteminin oumlzuumlnde var olan hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini yansıtmaktadır

(bk oumlrneğin Jorgic Almanya sect 64 RichertPolonya sect 41) Nitekim bir organ demokratik

bir toplumda bireyin şikacircyetlerini dinlemeye youmlnelik gerek duyulan meşruiyeti yoksun

bırakacak mevzuata goumlre oluşturulmamıştır (LaventsLetonya sect 114 GorgiladzeGuumlrcistan sect

67 KontalexisYunanistan sect 38)

48 Dolayısıyla 6 sect 1 maddesi anlamında ldquoyasardquo oumlzellikle adli kurumların kurulmasını

ve yetki alanına ilişkin mevzuatının yanında (LaventsLetonya sect 114 RichertPolonya sect

41 JorgicAlmanya sect 64) aynı zamanda ihlal edilmesi bir veya daha fazla sayıda yargıcın bir

davanın incelenmesine katılımını usulsuumlz kılan diğer her tuumlr iccedil hukuk huumlkmuumlnuuml de iccedilerir

(GorgiladzeGuumlrcistan sect 68 Pandjikidze ve DiğerleriGuumlrcistan sect 104) ldquoYasayla kurulmuş

olmardquo ifadesi yalnızca bir ldquomahkemeninrdquo varlığının yasal dayanağıyla değil aynı zamanda

ldquomahkemeninrdquo kendisini duumlzenleyen oumlzel kurallara uymasıyla (GorgiladzeGuumlrcistan sect 68)

ve heyetin her bir davada oluşumuyla da ilgilidir (PosokhovRusya sect 39

FatullayevAzerbeycan sect 144 KontalexisYunanistan sect 42)

49 Buna goumlre iccedil hukuk uyarınca eğer bir ldquomahkemerdquonin yuumlruumlrluumlkteki huumlkuumlmlere uygun

olarak bir davalıyı yargılamaya dair yetkisi yoksa 6 sect 1 maddesi anlamı dacirchilinde ldquoyasayla

kurulmuş rdquo değildir (RichertPolonya sect 41 JorgicAlmanya sect 64)

50 6 sect 1 maddesine ldquoyasayla kurulmuşrdquo ifadesinin eklenmesindeki amaccedil ldquodemokratik bir

toplumda yargı teşkilatının yuumlruumltmenin takdirine bırakılmasından kaccedilınılması ve bu konunun

Parlamentorsquodan ccedilıkan bir yasayla duumlzenlenmesini temin etmektirrdquo (Coeme ve

DiğerleriBelccedilika sect 98 RichertPolonya sect 42) Hukukun yazılı olduğu uumllkelerde yargı

sistemi teşkilatı adli mercilerin takdirine de bırakılamaz bununla birlikte bu mahkemelerin

ilgili iccedil mevzuatı yorumlamada bir kısım serbestliğe sahip olmadığı anlamına gelmez (Coeme

ve DiğerleriBelccedilika sect 98 GorgiladzeGuumlrcistan sect 69)

51 İlke olarak bir mahkeme tarafından adli kurumların kurulması ve yetki alanı

hakkındaki mevzuata ilişkin iccedil hukuk huumlkuumlmlerinin ihlali 6 sect 1 maddesinin ihlaline yol accedilar

Bu nedenle Mahkeme bu anlamda ulusal hukuk kurallarına uyulup uyulmadığını incelemeye

dair yetkilidir Ancak iccedil hukuk huumlkuumlmlerinin yorumlanmasının oumlncelikli olarak ulusal



mahkemelerin goumlrevi olduğu ilkesi goumlz oumlnuumlnde bulundurulduğunda Mahkeme iccedil hukuka

ilişkin accedilık bir ihlal olmadığı takdirde ulusal mahkemelerin yorumunu sorgulamayabilir (bk

mutatis mutandis Coeme ve DiğerleriBelccedilika sect 98 in fine ve LaventsLetonya sect 114)

Mahkemersquonin goumlrevi bu noktada yargı otoritelerinin kendilerini yetkili kılmak iccedilin mantıklı

gerekccedileleri olup olmadığını kontrol etmekle sınırlıdır (bk diğerleri arasında

JorgicAlmanya sect 65)

52 Soumlz konusu organınldquoyasayla kurulmuş bir mahkemerdquo olmadığına dair karar verdiği

durumlara ilişkin oumlrnekler

- Bağlama kuralının kanunda oumlngoumlruumllmemiş olması nedeniyle Bakanların yargılandığı

succedillarla bağlantılı olarak Bakanlar dışındaki muumlşterek sanıkları yargılayan Yargıtay

(Coeme ve DiğerleriBelccedilika sectsect 107-108)

- Yılda iki haftalık azami hizmet suumlresinin ve kura ccedilekmenin yasal gerekliliklerine

aykırı olarak belirli bir davada bulunmaya dair seccedililen meslekten olmayan 2 yargıccediltan

oluşan bir mahkeme (PosokhovRusya sect 43)

- meslekten olmayan yargıccedillara ilişkin kanun kaldırıldığı ve yeni bir kanun

ccedilıkarılmadığı halde davalara yerleşmiş geleneğe goumlre karar vermeye devam eden

meslekten olmayan yargıccedillardan oluşan bir mahkeme (Pandjikidze ve

DiğerleriGuumlrcistan sectsect 108-111)

- davada bulunan yargıccedillardan ikisi yasa ile yetkisiz kılındığından oluşumu yasa

doğrultusunda olmayan bir mahkeme (LaventsLetonya sect 115)

53 Mahkeme aşağıdaki davalarda mahkemenin ldquoyasayla kurulmuşrdquo olduğuna karar

vermiştir

- Alman Mahkemesirsquonin Bosnarsquoda işlenen soykırım eylemlerine ilişkin bir kişiyi

yargılaması ( JorgicAlmanya sectsect 66-71)

- yolsuzluk ve organize succedilları yargılamaya dair kurulan oumlzel bir mahkeme (

FruniSlovakya sect 140)

(3) Bağımsızlık ve tarafsızlık

54 6 sect 1 maddesi tarafından guumlvence altına alınan adil yargılanma hakkı davanın yasayla

kurulmuş ldquobağımsız ve tarafsız bir mahkemerdquo tarafından goumlruumllmesini gerektirir Bağımsızlık

ve tarafsızlık kavramları arasında yakından bir bağ vardır Bu sebeplerle Mahkeme iki

gerekliliği bir arada değerlendirir (FindlayBirleşik Krallık sect 73)



Bir ldquomahkemeninrdquo ldquobağımsız ve tarafsızrdquo olduğunun değerlendirilebilir olup olmadığı

belirlenirken uygulanabilir ilkeler meslekten olan yargıccedillara meslekten olmayan yargıccedillara

ve juumlri uumlyelerine eşit oumllccediluumlde uygulanır (Holmİsveccedil sect 30)

(a) Bağımsız Mahkeme

1 Genel ilkeler

55 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi diğer erklerdenndash yani yasama ve yuumlruumltme ndash ve ayrıca

diğer taraflardan bağımsız olmayı gerektirir (Ninn-HansenDanimarka (kk))

56 Huumlkuumlmetin siyasi organları ile yargı arasındaki guumlccediller ayrılığı kavramı Mahkemenin

iccediltihadında giderek artan bir oumlneme sahip olma eğilimindeyse de ne 6 madde ne de

Soumlzleşmersquonin başka herhangi bir maddesi erkler arasında muumlsaade edilebilir etkileşim

sınırları konusunda Devletlerin teorik anayasal kavramlara uymasını mecburi kılar Soumlz

konusu her zaman iccedilin belli bir davada Soumlzleşme koşullarının karşılanıp karşılanmadığıdır

(Henryk Urban ve Ryszard UrbanPolonya sect 46)

2 Bağımsızlığın değerlendirilmesine ilişkin oumllccediluumltler

57 Bir merciin ldquobağımsızrdquo olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini belirlemede

Mahkeme aşağıdaki oumllccediluumltleri dikkate alır (FindlayBirleşik Krallık sect 73)

- uumlyelerinin atanma şekli ve goumlrev suumlresi

- dış baskılara karşı guumlvencelerin varlığı

- soumlz konusu merciin bağımsızlık goumlruumlntuumlsuuml sergileyip sergilemediği

(i) Merci uumlyelerinin atanma şekli

58 Yargıccedilların Parlamento tarafından atanmasının kendi başına yargıccedilların

bağımsızlıklarına goumllge duumlşuumlrduumlğuuml duumlşuumlnuumllemez (FilippiniSan Marino (kk)) Ninn-

HansenDaimarka (kk))

59 Yargılama goumlrevlerini ifa ettikleri esnada atananların her tuumlr etki veya baskıdan

bağımsız olmaları kaydıyla yargıccedilların yuumlruumltme tarafından atanmasına izin verilebilir

(Henryk Urban ve Ryszard UrbanPolonya sect 49 Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 79)

60 Bir davanın belli bir yargıccedil veya mahkemeye tahsis edilmesi her ne kadar yerel

makamların bu tuumlr konularda sahip olduğu takdir payına girmekteyse de Mahkeme soumlz

konusu tahsis işleminin 6 sect 1 maddesiyle ve bilhassa bağımsızlık ve tarafsızlık koşullarıyla

uyumlu olduğuna kanaat getirmelidir (MoiseyevRusya sect 176)

(ii) Merci Uumlyelerinin Goumlrev Suumlresi

61 Zorunlu asgari gibi belli bir goumlrev suumlresi belirlenmemiştir Yargıccedilların goumlrev suumlreleri

iccedilerisinde azledilememesi genel olarak bağımsızlıklarının doğal bir sonucu olarak

duumlşuumlnuumllmelidir Bununla birlikte azledilememenin kanunda şeklen tanınmamış olması eğer



uygulamada tanınmış ve diğer gerekli guumlvenceler mevcut ise tek başına bağımsızlık olmadığı

anlamına gelmez (Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 80)

(iii) Dış Baskılara Karşı Guumlvenceler

62 Yargı bağımsızlığı bireysel olarak yargıccedilların yargı iccedilerisinden ve dışından gelen her

tuumlr usulsuumlz baskıdan bağımsız olmasını icap ettirir Yargının iccedil bağımsızlığı yargıccedilların

meslektaşlarının veya mahkeme başkanı veya mahkeme daire başkanı gibi mahkemede idari

sorumlulukları bulunan kişilerin talimat veya baskılarından bağımsız olmalarını gerektirir

Yargı iccedilerisinde ve bilhassa uumlstleri karşısında yargıccedilların bağımsızlığına youmlnelik yeterli

guumlvencelerin bulunmaması Mahkemenin bir başvuranın bir mahkemenin bağımsızlığı ve

tarafsızlığı hakkındaki şuumlphelerinin nesnel gerekccedilelere dayandırılabileceği sonucuna

varmasına yol accedilabilir (Parlov-TkalcicHırvatistan sect 86 DaktarasLitvanya sect 36

MoiseyevRusya sect 184)

(iv) Bağımsızlık Goumlruumlntuumlsuuml

63 Bir ldquomahkemeninrdquo 6 sect 1 maddesinin gerektirdiği şekilde bağımsız olarak

değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin belirlenmesinde goumlruumlnuumlmuumln de oumlnemi olabilir

Oumlnemli olan demokratik bir toplumda halkın ve her şeyden oumlnemlisi ceza davalarında

sanığın mahkemeye duyduğu guumlvendir (ŞahinerTuumlrkiye sect 44)

64 Bir mahkemenin bağımsızlık ve tarafsızlıktan yoksun olduğu konusunda şuumlphe

yaratacak meşru bir nedenin varlığı konusunda karar vermek iccedilin sanığın goumlruumlş noktası

dikkate alınır Fakat bu kesin bir rol oynamaz Belirleyici husus ilgilinin goumlruumlşlerinin tarafsız

olarak haklı goumlsterilebilmesidir (IncalTuumlrkiye sect 71) Bu nedenle Mahkemenin ldquonesnel bir

goumlzlemcininrdquo soumlz konusu dava koşullarında bu konuda endişe duyulması iccedilin hiccedilbir neden

olmadığı kanaatinde olduğu hallerde bağımsızlıkla ilgili herhangi bir sorun doğmaz

(ClarkeBirleşik Krallık (kk))

65 Bir ldquomahkemerdquo heyetinin uumlyeleri arasında goumlrevleri ve hizmet organizasyonları

bakımından taraflardan birinin hiyerarşisine tabi uumlyelerin bulunması durumunda sanık

şahısların bu uumlyelerin bağımsızlığına ilişkin makul şuumlpheler besleyebileceğini duumlşuumlnmektedir

(ŞahinerTuumlrkiye sect 45)

(b) Tarafsız Mahkeme

66 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi kendi kapsamına giren bir ldquomahkemerdquonin tarafsız

olmasını gerektirir Tarafsızlık genel olarak oumlnyargı veya yanlılık olmamasını ifade eder ve

ccedileşitli şekillerde sınanabilir (KyprianouKıbrıs [BD] sect 118 MicallefMalta

[BD] sect 93)



1 Tarafsızlığın Değerlendirilmesine Youmlnelik Oumllccediluumltler

67 Mahkeme aşağıdaki yaklaşımlar arasında ayrım yapmıştır

- oumlznel bir yaklaşım belirli bir davada soumlz konusu bir yargıcın şahsi menfaatini ya da

inancını belirlemeye dair ccedilaba sarf etmesidir

- nesnel bir yaklaşım bu bağlamda kişinin herhangi bir meşru şuumlpheyi ortadan

kaldırmak uumlzere yeterli guumlvenceler sunup sunmadığının belirlenmesidir (Kyprianou

Kıbrıs [BD] sect 118 PiersackBelccedilika sect 30 ve GrievesBirleşik Krallık [BD] sect 69)

68 Ancak iki kavram arasında kesin bir ayrım yoktur zira bir yargıcın tutumu dışarıdan

bir goumlzlemcinin bakış accedilısıyla tarafsızlığı konusunda nesnel gerekccedilelere dayalı şuumlphelere yol

accedilmakla kalmayıp (nesnel değerlendirme) aynı zamanda yargıcın şahsi inancı konusuna

kadar da gidebilir (oumlznel değerlendirme) Dolayısıyla bir davanın iki tuumlr değerlendirmeden

biri veya diğeri kapsamında mı yoksa her iki değerlendirme kapsamında mı ele alınması

gerektiği itiraz konusu eylemin kendine oumlzguuml maddi olgularına bağlı olmaktadır

(KyprianouKıbrıs [BD] sect 119 ve 121)

(i) Oumlznel yaklaşım

69 Oumlznel değerlendirme uyguladığında Mahkeme daima aksi youmlnde delil bulununcaya

kadar bir yargıcın kişisel olarak tarafsız olduğunun varsayılması gerektiğine karar vermiştir

(KyprianouKıbrıs [BD] sect 119 HauschildtDanimarka sect 47)

70 Gerekli delil tuumlruumlne gelince Mahkeme oumlrneğin bir yargıcın duumlşmanlık ya da koumltuuml

niyet sergileyip sergilemediğini ya da kişisel nedenlerden dolayı bir davanın kendisine tahsis

edilmesi iccedilin girişimde bulunup bulunulmadığını ortaya ccedilıkarmayı amaccedillamıştır (De

CubberBelccedilika sect 25)

71 Yargıcın oumlznel bakımdan tarafsız olduğu varsayımının ccediluumlruumltuumllmesine olanak verecek

deliller sunulmasının guumlccedil olabileceği kimi davalarda nesnel tarafsızlık şartı oumlnemli bir ek

guumlvence sağlamaktadır Mahkeme aslında oumlznel yanlılıktan dolayı 6 madde de bir ihlal

oluşmasının zorluğunu fark etmiştir ve bu nedenle davaların buumlyuumlk ccediloğunluğunda nesnel

değerlendirmeye odaklanmıştır (KyprianouKıbrıs [BD] sect 119)

(ii) Nesnel yaklaşım

72 Nesnel değerlendirmenin mahkeme şeklinde toplanan bir merciye uygulanması

kapsamında soumlz konusu merci uumlyelerinden herhangi birinin şahsi davranışından bağımsız

olarak bizzat merciin tarafsızlığı konusunda şuumlphe uyandırabilecek nitelikte ve doğrulanabilir

somut olguların olup olmadığı tespit edilmelidir (Castillo Algarİspanya sect 45)



73 Belirli bir davada belli bir merciin taraflı olmasından endişe edilmesi iccedilin meşru bir

gerekccedilenin bulunup bulunmadığının belirlenmesinde merciin tarafsız olmadığını iddia

edenlerin bakış accedilısı oumlnemli olsa da belirleyici değildir Belirleyici olan bu endişenin nesnel

gerekccedilelere dayandırılıp dayandırılamayacağıdır (Ferrantelli ve Santangeloİtalya sect 58

Padovaniİtalya sect 27)

74 Nesnel değerlendirme daha ccedilok hiyerarşik bağlar ile diğer yargıccedil ile kişilerle bağların

bulunması ile ilgilidir aynı durum mahkemenin tarafsızlığı konusundaki şuumlpheleri objektif bir

şekilde haklı goumlstermiştir ve dolayısıyla nesnel tarafsızlık uyarınca Soumlzleşme normunu

karşılamamıştır (bk MicallefMalta [BD] sect 97) Dolayısıyla muumlnferit her davada soumlz

konusu ilişkinin ldquomahkemerdquo tarafından bir yanlılık olduğuna işaret edecek nitelik ve derecede

olup olmadığının belirlenmesi gerekir (PullarBirleşik Krallık sect 38)

75 Bu bağlamda goumlruumlnuumlşlerin dahi belli bir oumlnemi olabilir Oumlnemli olan demokratik bir

toplumda mahkemelerin kamuda sanık dacirchil uyandırması gereken guumlvendir Bu nedenle

tarafsız olmadığı konusunda hakkında endişe duyulması iccedilin meşru bir gerekccedile bulunan her

yargıcın ccedilekilmesi gereklidir (bk Castillo Algarİspanya sect 45)

76 Aynı zamanda iccedil oumlrguumltlenmeyle alakalı konuların da goumlz oumlnuumlnde bulundurulması

gerekir (PiersackBelccedilika sect 30(d)) Tarafsızlığın teminat altına alınmasına youmlnelik ulusal

youmlntemlerin yani yargıccedilların ccedilekilmesini duumlzenleyen kuralların varlığı ilgili bir etkendir Bu

tuumlr kurallar ulusal yasa koyucunun ilgili yargıccedil veya mahkemenin tarafsızlığı konusundaki

tuumlm makul şuumlpheleri ortadan kaldırma ve bu tuumlr endişelerin sebeplerini bertaraf etmek

suretiyle tarafsızlığı sağlamaya youmlnelik bir girişimde bulunma youmlnuumlndeki ilgisini goumlsterir Bu

kurallar gerccedilekte taraflı olunmamasını sağlamasının yanı sıra taraflı olunduğuna dair her tuumlr

izlenimin bertaraf edilmesine youmlnelik olup demokratik bir toplumda mahkemelerin kamuda

uyandırması gereken guumlvenin artırılmasına hizmet eder (bk MicallefMalta [BD] sect 99

MeznaricHırvatistan sect 27 HarabinSlovakya sect 132) Mahkeme bu tuumlr kuralları bir

ldquomahkemerdquonin tarafsız olup olmadığına oumlzellikle başvuranın endişesinin nesnel gerekccedilelere

dayandırılıp dayandırılamayacağına dair kendi değerlendirmesini yaparken dikkate alacaktır

(bk Pfeifer ve PlanklAvusturya sect 6 OberschlickAvusturya (no1) sect 50 ve mutatis mutandis

Pescador Valeroİspanya sectsect 24-29)

2 Yargının Taraflı Olduğu Hususunun Guumlndeme Gelebileceği Durumlar

77 Yargının taraflı olduğu konusunun guumlndeme geleceği iki olası durum vardır

(KyprianouKıbrıs [BD] sect 121)



- İlki fonksiyonel niteliktedir ve oumlrneğin adli suumlreccedil iccedilerisinde aynı kişinin farklı

goumlrevler ifa etmesi ya da yargılamalara dacirchil olan bir başka aktoumlrle hiyerarşik veya

diğer bağlantıların bulunmasıyla ilgilidir

- İkincisi ise şahsi niteliktedir ve yargıccedilların belli bir davadaki davranışından ileri

gelir

(i) Fonksiyonel Nitelikteki Durumlar

a Farklı Adli Goumlrevlerin İfa Edilmesi

78 Ceza mahkemesinde bir yargıcın tutukluluk hacircliyle ilgili kararlar da dacirchil olmak

uumlzere davada duruşma oumlncesi kararlar almış olmasının tek başına yargıcın tarafsız

olmadığına dair endişeleri haklı kıldığı duumlşuumlnuumllemez oumlnemli olan soumlz konusu kararların

kapsamı ve niteliğidir (FeyAvusturya sect 30 Sainte-MarieFransa sect 32 NortierHollanda sect

33) Tutukluluk suumlresinin uzatılmasına youmlnelik kararların succedilluluğun ldquoccedilok yuumlksek seviyede

belirginrdquo olmasını gerektirdiği durumlarda Mahkeme ilgili ldquomahkemelerinrdquo tarafsızlığının

şuumlpheye mahal verdiği şeklinde goumlzuumlkebileceğine ve başvuranın bu husustaki endişelerinin

nesnel gerekccedilelere dayandığının değerlendirilebileceğine karar vermiştir

(HauschildtDanimarka sectsect 49-52)

79 Bir yargıcın bir zamanlar Cumhuriyet Savcılığı mensubu olması yargıcın tarafsız

olmadığından endişelenmek iccedilin bir gerekccedile değildir yine de bir birimde goumlrevlerini yerine

getirirken belirli bir meselenin ele alınmasının zorunlu olabileceği nitelikte bir mevki sahibi

olan bir bireyin bunun akabinde bir yargıccedil olarak aynı davayı goumlrmesi halinde toplumun

yargıcın tarafsızlık hususunda yeterli guumlvence vermediğinden endişe etme hakkı

bulunmaktadır (PiersackBelccedilika sect 30 (b) ve (d))

80 Soruşturma hacirckiminin ve duruşma hacirckiminin goumlrevlerinin soumlz konusu davaya bakan

tek kişi tarafından art arda icra edilmesi sonucunda Mahkeme yargılamayı yuumlruumlten

mahkemenin tarafsızlığı konusunda başvuranın şuumlpheye duumlşebileceğine kanaat getirmiştir (De

CubberBelccedilika sectsect 27-30)

Ancak duruşma hacirckiminin soruşturmaya katılımının zaman iccedilerisinde sınırlandığı ve iki

tanığın sorgulanmasına dayandığı ve herhangi bir delil incelemesinin gerekli goumlruumllmediği ya

da bir neticeye ulaşmasının gerektiği durumlarda Mahkeme başvuranın yetkili ulusal

mahkemenin tarafsızlıktan yoksun olduğuna dair endişelerinin nesnel gerekccedilelere

dayanamayacağı sonucuna varmıştır (BulutAvusturya sectsect 33-34)

81 Yargılamaların diğer aşamalarında bir yargıccedil hacirclihazırda yalnızca resmi ve usuli

kararlar verdiği zaman yargının taraflı olduğuna dair husus guumlndeme gelmez ancak eğer

yargılamaların diğer aşamalarında bir yargıccedil hacirclihazırda sanığın succediluna ilişkin goumlruumlşlerini



beyan etmişse tarafsızlığa ilişkin sorunlar ortaya ccedilıkabilir (Gomez de Liano y

Botellaİspanya sectsect 67-72)

82 Bir yargıcın benzer ancak bağlantısız cezai succedil isnatlarına youmlnelik karar vermiş olması

ya da yargıcın ayrı ceza yargılamalarında oumlnceden bir succedil ortağını yargılamış olması oumlzuumlnde

bir sonraki davada yargıcın bağımsızlığına goumllge duumlşuumlrmeye dair yeterli değildir

(KriegischAlmanya (kk)) Khodorkovskiy ve LebedevRusya sect 544) Bu durum yalnız eğer

eski kararlar bu tuumlr muumlteakip yargılamalarda bir sanığın succedilu hususuna gerccedilekten oumlnyargıda

bulunulduğuna dair tespitler iccedilerirse farklı bir konu olur (PoppeHollanda sect 26

Schwarzenberger Almanya sect 42 Ferrantelli ve Santangeloİtalya sect 59)

83 Tarafsız olma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml bir idari ya da yargı kararını iptal eden uumlst bir mahkemeye

davayı farklı bir adli makama ya da bu makamın farklı bir şekilde oluşan boumlluumlmuumlne geri

goumlndermesi youmlnuumlnde bir yuumlkuumlmluumlluumlk getirilmesi şeklinde yorumlanamaz (Thomannİsviccedilre sect

33 Stow ve GaiPortekiz (kk))

szlig Yargılamalara dacirchil olan bir başka katılımcıyla hiyerarşik veya diğer

bağlantıların bulunması

Hiyerarşik Bağlar

84 Askeri personele karşı cezai succedil isnadının askeri mahkemeler tarafından belirlenmesi

6 madde huumlkuumlmlerine ilke olarak aykırı değildir (CooperBirleşik Krallık [BD] sect 110)

Bununla birlikte askeri mahkemenin tuumlm uumlyeleri dava accedilan subaylardan ruumltbe olarak ast

olduğu ve komuta zincirinde yer aldığı durumlarda başvuranın mahkemenin bağımsızlığı ve

tarafsızlığı hakkındaki şuumlpheleri nesnel gerekccedilelere dayanabilir (FindlayBirleşik Krallık sect

76 Miller ve DiğerleriBirleşik Krallık sectsect 30-31)

85 Sivil halkın silahlı kuvvetler uumlyelerinin bir kısmından oluşan bir mahkeme tarafından

yargılanması mahkeme bizzat yanlı değerlendirmelerden haksız biccedilimde etkilenebileceğinden

meşru bir endişeye sebebiyet verebilir (IncalTuumlrkiye sect 72 Iprahim UumllgerTuumlrkiye sect 26)

Askeri bir yargıccedil yalnızca sivil bir kimseye karşı yuumlruumltuumllen yargılamada etkin olmaya devam

eden bir ara karara katıldığında bile yargılamanın tamamı bağımsız ve tarafsız bir mahkeme

tarafından yuumlruumltuumllme goumlruumlnuumlmuumlnden mahrum kalmaktadır (OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 115)

86 Askeri bir mahkemenin silahlı kuvvetler aleyhinde bulunmuş olduğu aktiviteler

nedeniyle bir sivili yargılama yetkisine sahip olduğu durumlar soumlz konusu mahkemenin

tarafsızlığı hususunda makul şuumlphelerin doğmasına yol accedilabilir Askeri bir mahkemersquonin

silahlı kuvvetler mensubu olmayan bir kişiyi yargılama yetkisine sahip olduğu adli bir

sistemin soumlz konusu mahkemenin bağımsızlığını temin eden yeterli teminatlar mevcut olsa

dahi mahkeme ve ceza davasındaki taraflar arasında muhafaza edilmesi gereken mesafeyi

sıfıra indirgediği varsayılabilir (ErginTuumlrkiye (no 6) sect 49)



87 Askeri mahkemelerde sivillere karşı cezai succedil isnadının belirlenmesinin yalnızca ccedilok

istisnai koşullarda 6 maddeye uygun olduğu kabul edilebilir (MartinBirleşik Krallık sect 44)

Diğer Bağlantılar

88 Yargılamayı yuumlruumlten mahkemeye başkanlık eden yargıcın eşinin soruşturmayı yuumlruumlten

ekibin başı olduğu bir durumda soumlz konusu yargıcın tarafsızlığı hususunda nesnel gerekccedilelere

dayanan şuumlphelerin bulunduğu kaydedilmiştir (Dorozhko ve PozharskiyEstonya sectsect 56-58)

89 Bir mahkeme uumlyesinin bir davada bulunan tanıklardan birinin bazı kişisel bilgilerine

sahip olması mutlaka soumlz konusu kişinin ifadesinin lehine oumlnyargılı olacağı anlamına gelmez

Her davada soumlz konusu yakınlığın niteliğinin ve derecesinin yargıcın tarafsızlığının

yokluğunu ortaya koyup koymadığını belirlemek gerekmektedir (PullarBirleşik Krallık sect 38

iddia makamının iki kilit tanığından birinin ccedilalışanının juumlride bulunmasıyla ilgili Hanif ve

KhanBirleşik Krallık sect 141 juumlride bir polis memurunun bulunmasıyla ilgili)

(ii) Şahsi Nitelikteki Durumlar

90 Adli mercilerin tarafsız yargıccedil imajlarını korumak amacıyla goumlrduumlkleri davalarda

azami oumllccediluumlde ketum olmaları gerekmektedir Bu ketumluk adli mercileri provoke edilseler

dahi basından faydalanmaktan caydırmalıdır Kendilerine bu goumlrevi yuumlkleyen ise adaletin

yuumlksek talepleri ve adli makamın uumlstuumln niteliğidir (Buscemiİtalya sect 67 LaventsLetonya sect

118) Dolayısıyla mahkemeye başkanlık etmeden oumlnce mahkeme başkanının hacirclihazırda

başvuranın davası hakkında olumsuz bir izlenime kapıldığını ima eden ifadeleri alenen

kullanması halinde bu ifadeler sanığın mahkeme başkanının tarafsız olmadığı youmlnuumlndeki

endişelerini nesnel bir şekilde haklı kılacak nitelikte olur (Buscemiİtalya sect 68 ayrıca bk

LaventsLetonya sect 119 bir yargıcın savunma makamını alenen eleştirdiği ve sanığın succedillu

olmadığını beyan etmesini şaşkınlıkla karşıladığını alenen ifade ettiği)

91 Ulusal adli hizmet veren mercilerin birtakım uumlyelerinin basına verdikleri ifadelerle ve

Yargıccedillar ve Savcılar Ulusal Birliği tarafından yayımlanan ve duruşmanın gerccedilekleştiği siyasi

ortamı Huumlkuumlmet tarafından teklif edilen yasama reformlarını ve savunma stratejisini

eleştiren ancak başvuranın succedilluluğuna dair herhangi bir duyuruda beyanda bulunmayan bir

makaleyle bağlantılı olarak 6 maddenin ihlal edilmediğine huumlkmedilmiştir Ayrıca

başvuranın davasını goumlren mahkeme tamamen tecruumlbeleri ve eğitimleri dolayısıyla dış

etkilerin uumlstesinden gelebilecek nitelikte meslekten yargıccedillardan oluşmuştur (Previtiİtalya

(kk) sect 253)



C Usuli Gereklilikler

(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi

Herkes davasının hellipcezai alanda kendisine youmlneltilen succedillamaların esası konusunda karar verecek olan yasayla kurulmuş

hellip bir mahkeme tarafından hakkaniyete uygun bir şekilde hellip goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptir

(a) Silahların Eşitliği ve Ccedilekişmeli Yargılama

92 Silahların eşitliği adil yargılanmanın oumlzuumlnde olan bir oumlzelliktir Silahların eşitliği her

bir dava tarafına davasını kendisini diğer taraf karşısında oumlnemli bir dezavantaja sokmayacak

koşullar altında sunması iccedilin makul bir olanak verilmesini gerektirir (FoucherFransa sect 34

BulutAvusturya BobekPolonya sect 56 KlimentyevRusya sect 95) Silahların eşitliği taraflar

arasında adil denge olmasını gerektirir ve ceza ve hukuk davalarına youmlnelik eşit şekilde

uygulanmaktadır

93 Ccedilekişmeli yargılama hakkı ilke olarak taraflara mahkeme kararını etkileme amacıyla

ileri suumlruumllen tuumlm deliller ve hazırlanan muumltalaalar hakkında bilgi sahibi olma ve bu delil ve

muumltalaalar hakkında yorumda bulunma fırsatı verilmesini gerektirir Ccedilekişmeli yargılama

hakkı silahların eşitliğiyle yakından ilgilidir ve aslında bazı davalarda Mahkeme her iki

kavramı birlikte goumlz oumlnuumlnde bulundurarak 6 sect 1 maddesinin ihlal edildiğine karar

vermektedir

94 Mahkemersquonin iccediltihadında accedilıkccedila adaletin hakkaniyetine uygun bir şekilde

uygulanmasına dair kamunun artan hassasiyetine ve dış goumlruumlnuumlşlere verilen oumlnemle ilgili

olarak dikkate değer bir gelişme olmuştur (BorgersBelccedilika sect 24)

95 Ceza davalarında 6sect1 maddesi burada belirtilen asgari haklarla sınırlandırılmamasına

karşın 6sect3 maddesinin belirli guumlvenceleriyle oumlrtuumlşmektedir Aslında 6 sect 3 maddesinin

iccedilerdiği guumlvenceler diğerleri arasında 6 sect 1 maddesinde oumlngoumlruumllen adil yargılanma

kavramının kurucu unsurlardır

1 Silahların Eşitliği

96 Başvuranın Yargıtay huzurunda iddia makamının sunduğu beyanlara cevap vermekten

alıkonduğu ve beyanların bir nuumlshasının oumlnceden başvurana verilmediği Borger Belccedilika

davasında savunma haklarına kısıtlama getirildiği tespit edilmiştir Bu eşitsizlik bir danışman

sıfatıyla iddia makamının mahkemenin muumlzakerelerine katılmasıyla daha vahim bir hale

gelmiştir



97 Bir savunma avukatının sabahın erken saatlerinde davasını son olarak savunmasına

dair bir şans verilmeden oumlnce on beş saat bekletilmesiyle Mahkeme ceza yargılamalarında 6

sect 1 ile birlikte 6 sect 3 maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir (MakhfiFransa) Aynı şekilde

Mahkeme Yuumlksek Mahkemersquonin bir ceza davasında verdiği kararla ilgili olarak silahların

eşitliği ilkesinin ihlal edildiğine karar vermiştir Bu davada temyiz aşamasında mahkucircm

edilen ve hazır bulunmayı talep eden başvuran gizli olarak yapılan oumln duruşmaya dacirchil

edilmemiştir (ZhukUkrayna sect 35)

98 Buna karşın başvuranın savcının taraflarla ilgili olarak yuumlkseltilmiş bir kuumlrsuuml uumlzerinde

bulunmasından şikacircyetccedili olması durumunda silahların eşitliğiyle ilgili bir şikacircyet accedilıkccedila

dayanaktan yoksun olduğundan kabul edilemez beyan edilmiştir Sanık ccedilıkarlarını savunma

konusunda dezavantajlı duruma konmamıştır (DirioumlzTuumlrkiye sect 25)

99 Mevzuattaki ceza yargılamasında bulunan kuralların amacı yetkilinin herhangi bir

suistimaline karşı davalıyı korumak olduğundan oumlne suumlruumllen kurallardaki hata silahların

eşitliğini ihlal edebilir ve bu nedenle bu tuumlr kurallarda bulunan kusurlardan ve belirginliğin

eksikliğinden mağdur olan buumlyuumlk bir olasılıkla savunma makamıdır (Coeme ve

DiğerleriBelccedilika sect 102)

100 İddia ve savunma makamına ilişkin tanıklara eşit şekilde muamele edilmelidir

bununla birlikte bir ihlalin bulunup bulunmadığı tanığın ayrıcalıklı bir sıfata sahip olup

olmadığına bağlıdır (BonischAvusturya sect 32 ve diğer taraftan BrandstetterAvusturya sect 45)

101 Savunma makamına delilin accedilıklanmaması silahların eşitliğini ihlal edebilir (ayrıca

ccedilekişmeli duruşma hakkını da) (KuopilaFinlandiya sect 38 savunma makamına ek bir polis

raporu hakkında yorum yapma fırsatı verilmediği durum)

102 Sanığın kamu yararı gerekccedilesiyle dava dosyasına ya da diğer belgelere erişimi

sınırlandığında da silahların eşitliği ihlal edilebilir (MatyjekPolonya sect 65)

2 Ccedilekişmeli Duruşma

103 Adil yargılanma hakkının temel hususu ceza yargılamalarının usulle ilgili bu tuumlr

yargılamaların unsurları da dacirchil olmak uumlzere ccedilekişmeli olması ve iddia makamı ve savunma

makamı arasında silahların eşitliği ilkesi olmasıdır Ceza davasında her iki tarafa youmlnelik

yargılanma hakkı hem iddia makamına hem de savunmaya diğer tarafccedila sunulan goumlruumlşler ve

deliller hakkında bilgi sahibi olma ve fikrini soumlyleme imkacircnının verilmesi gerektiği anlamına

gelir Ayrıca 6 sect 1 maddesi kovuşturma makamlarının sanığın lehine ya da aleyhine ellerinde

bulunan tuumlm maddi delilleri savunma makamına accedilıklamasını gerektirir (Rowe ve

DavisBirleşik Krallık [BD] sect 60)



104 Bir ceza yargılamasında 6 sect 1 maddesi ccediloğunlukla tanıkları sorgulama hakkı gibi 6

sect 3 maddesi kapsamındaki savunma haklarıyla oumlrtuumlşmektedir

105 Kamu ccedilıkarı gerekccedileleriyle delillerin sanıktan gizlendiği durumlarda Mahkeme

delilerin ifşa edilmesine izin veren bir kararın haklı gerekccedilelere dayandırılıp

dayandırılmadığını incelmemektedir Mahkeme bundan ziyade karar suumlrecini muumlmkuumln

olduğunca ccedilekişmeli yargı koşullarının ve silahların eşitliği ilkesinin goumlzetilmesi ve sanığın

menfaatlerinin korunması iccedilin yeterli guumlvencelerin sağlanması accedilısından değerlendirmektedir

106 Mahkeme Rowe ve DavisBirleşik Krallık davasında [BD] iddia makamının duruşma

hacirckimi huzurunda soumlz konusu delilleri sunmadığını ve accedilıklama hususuna ilişkin bir huumlkuumlmde

bulunmasına izin vermediği ve dolayısıyla da başvuranların adil yargılanma hakkından

yoksun bırakıldığını dikkate alarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin ihlal edilmiş olduğuna

karar vermiştir Ancak Mahkeme JasperBirleşik Krallık [BD] (sect 58) davasında

accedilıklanmayan materyalin iddia makamının davasının herhangi bir boumlluumlmuumlnuuml teşkil etmediği

ve hiccedilbir şekilde juumlriye sunulmadığı gerccedileğine dayanarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin

ihlal edilmediğine karar vermiştir

107 İlgili delilin accedilıklanmasına dair yetki verme mutlak bir hak değildir Ceza

yargılamalarında sanığın hakları aleyhine olması gereken succedilu araştırmak iccedilin polis

tarafından kullanılan youmlntemleri gizli tutmaya dair ya da misilleme riskindeki tanıkların

korunmasına dair gereksinim ya da ulusal guumlvenlik gibi rekabet iccedilerisindeki ccedilıkarlar olabilir

Bazı davalarda oumlnemli bir kamu ccedilıkarını ya da diğer bir bireyin temel haklarını koruyacak

şekilde savunma makamından belirli delillerin saklanması gerekebilir Ancak kesinlikle

gerekli olan savunma haklarını kısıtlayıcı bu tuumlr tedbirlere Madde 6 sect 1 maddesi kapsamında

izin verilebilir (Van Mechelen ve DiğerleriHollanda sect 58) Ayrıca sanığın adil bir şekilde

yargılanmasını sağlama amacıyla haklarının kısıtlanması sebebiyle savunmanın karşı karşıya

bırakılacağı tuumlm guumlccedilluumlkler yargı makamları tarafından uygulanan usullerle yeteri kadar

giderilmelidir (DoorsonHollanda sect 72 Van Mechelen ve DiğerleriHollanda sect 54)

108 Edwards ve LewisBirleşik Krallık davasında [BD] başvuranların delillere erişimine

izin verilmemesi dolayısıyla temsilcilerinin başvuranların tuzağa duumlşuumlruumllduumlkleri hususunu

yargıccedil oumlnuumlnde tuumlm youmlnleriyle ileri suumlrmeleri muumlmkuumln olmamıştır Buna goumlre Mahkeme

delillerin accedilıklanması ve tuzağa duumlşuumlruumllme konularının karara bağlanmasında uygulanan

usuluumln ccedilekişmeli yargılama sağlama gereksinimine ve silahların eşitliği ilkesine aykırı olduğu

ya da sanığın menfaatlerini korumak iccedilin yeterli guumlvenceler sağlamadığı gerekccedilesiyle

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir

109 İddia makamının tetkik hacirckiminin hazırladığı rapora erişiminin olduğu ancak

tarafların bu rapora erişimlerinin olmadığı ya da tarafların iddia makamının muumltalaalarına



cevap verme fırsatlarının olmadığı durumlarda ccedilekişmeli duruşma hakkının ihlal edildiğine

karar verilmiştir (Reinhardt ve Slimane-KaıdFransa sectsect 105-106)

(b) Yargı Kararlarının Gerekccedilelendirilmesi

110 Adaletin doğru şekilde tecelli ettirilmesine bağlı bir ilkeyi yansıtan yerleşik iccediltihada

goumlre mahkemelerin ve yargı yerlerinin kararları yeterli şekilde dayandıkları gerekccedileleri

belirtmelidirler (PaponFransa (kk))

111 Gerekccedileli kararların amacı tarafların anlaşıldıklarını kanıtlamak ve boumlylece kararın

daha iyi bir şekilde kabul edilebilmesine katkıda bulunmaktır Bunun yanı sıra gerekccedileli

kararlar yargıcı objektif arguumlmanlara muhakemesini dayandırmaya zorlar ve savunma

haklarını korur Bununla birlikte sebep goumlstermeye dair yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln genişliği kararın

tuumlruumlne goumlre değişebilir ve mevcut olayın koşulları ccedilerccedilevesinde belirlenmelidir (Ruiz

Torijaİspanya sect 29)

112 Mahkemeler oumlne suumlruumllen her iddiaya detaylı olarak cevap vermek zorunda değillerse

de (Van de HurkHollanda sect 61) davanın esas sorularının incelenmiş olduğu karardan

anlaşılmalıdır (bk BoldeaRomanya sect 30)

113 Ulusal mahkemeler bir davacıya mevcut her tuumlrluuml temyiz hakkından faydalanmasına

izin vermek amacıyla kararlarını dayandırdıkları gerekccedileleri yeterince accedilık olarak

belirtmelidir (HadjianastassiouYunanistan ve BoldeaRomanya)

1 Juumlriler Tarafından Verilen Kararlara İlişkin Gerekccedileler

114 Ceza yargılamalarındaki juumlriler nadiren gerekccedileli kararlar vermektedirler ve bir dizi

davada bu durumun hakkaniyete uygunluğuna oumlnceleri Komisyon ve son zamanlarda ise

Mahkeme tarafından değinilmiştir

115 Soumlzleşme juumlri uumlyelerinin kararlarının gerekccedilelerini vermelerini gerektirmemektedir

ve 6 madde bir sanığın juumlri kararının gerekccedilesiz olması halinde bile halk juumlrisi tarafından

yargılanmasına karşı gelmemektedir (SaricDanimarka (kk)) Nitekim adil bir davanın

gerekliliklerinin yerine getirilmesi iccedilin ilk olarak sanık ve halk verilen kararı

anlayabilmelidir Keyfilik karşısındaki ilk guumlvence budur (TaxquetBelccedilika [BD] sect 92

LegillonFransa sect 53)

116 Halk juumlrisinin katıldığı ağır ceza mahkemeleri oumlnuumlnde sıklıkla juumlri uumlyelerinin

kanaatlerini gerekccedilelendiremedikleri ya da gerekccedile sunmakla yuumlkuumlmluuml olmadıkları bazı oumlzel

usuli oumlzellikleri uygun hale getirmek gerekmektedir Bu durumda 6 madde sanığın keyfilik

riskini devre dışı bırakabilecek ve mahkucircmiyetinin nedenlerini anlamasını sağlayan

guumlvencelerden faydalanıp faydalanamadığının değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır Bu tuumlr

usuli guumlvenceler oumlrneğin davaya başkanlık eden yargıccedil juumlri uumlyelerine sunulan delillerle



hukuki sorunlarla bu yargıccedil tarafından sorulan belirli ve muğlacirck olmayan ve kararın yapısını

oluşturmaya ya da juumlrinin cevaplarındaki gerekccedile eksikliğini telafi etmeye youmlnelik sorularla

ilgili olarak verilen talimatlar ya da accedilıklamalar olabilir (bk RBelccedilika (kk)

ZaroualiBelccedilika (kk) PlankaAvusturya (kk) ve PaponFransa (kk)) Mahkeme ağır

ceza mahkemesinin her bir sanık accedilısından ağırlaştırıcı nedenlerin varlığıyla ilgili olarak ayrı

ayrı sorular sormayı reddetmesinin juumlriyi başvuranın bireysel olarak cezai sorumluluğunu

tespit etme imkacircnından mahrum bıraktığı gerekccedilesiyle 6 maddenin ihlal edildiğine karar

vermiştir(GoktepeBelccedilika sect 28)

117 Joseacute Manuel Belleriacuten Lagaresİspanya (kk) davasında Mahkeme juumlri

goumlruumlşmelerinin de ekinde bulunduğu eleştirilen kararın kanıtlandığı beyan edilen ve juumlriyi

başvuranın succedillu olduğu sonucuna goumltuumlren olayları ve bu olayların hukuki incelemesini ve

cezanın belirlenmesi accedilısından mevcut olayda uygulanabilecek olan başvuranın

sorumluluğunu değiştirebilecek koşullara dair bir referansı kapsadığını tespit etmiştir

Mahkeme boumlylelikle soumlz konusu kararın Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi anlamında yeteri kadar

gerekccedileli olduğuna karar vermiştir

118 Eğer varsa sanık iccedilin başvuru yollarını kullanma imkacircnı da dikkate alınmalıdır

(TaxquetBelccedilika [BD] sect 92) TaxquetBelccedilika [BD] davasında başvuran hakkında yalnızca

doumlrt soru youmlneltilmiştir diğer succedil ortaklarıyla ilgili sorular da aynı şekilde kelimelere

doumlkuumllmuumlştuumlr ve kendisine neden mahkucircm edildiğine ilişkin fiili ya da yasal dayanakları

belirlemesine dair izin verilmemiştir Bu nedenle neden succedillu bulunduğunu anlayamaması

adil bir yargılanma olmamasına yol accedilmıştır (sect 100)

119 JudgeBirleşik Krallık davasında (kk) Mahkeme İskoccedil bir yargıcının

gerekccedilelendirilmemiş kararını hangi koşullarda vermiş olduğu sanığın soumlz konusu kararı

anlaması iccedilin yeterli olduğuna karar vermiştir Ayrıca Mahkeme İskoccedil Kanunu

kapsamındaki mevcut temyiz haklarının juumlri tarafından verilen herhangi bir kusurlu kararı

telafi etmek iccedilin yeterli olduğunu goumlzlemlemektedir Yuumlruumlrluumlkteki mevzuat kapsamında

temyiz mahkemesine adli bir yanlışı teşkil eden herhangi bir mahkucircmiyeti iptal etmesine dair

yetki verilmiş ve temyiz mahkemesi yeniden incelemeye dair geniş yetkilere sahip olmuştur

(c) Sessiz Kalma ve Kendi Aleyhine Tanıklık Etmeme Hakkı

1 Doğrulama ve Başvuru Alanı

120 Bir cezai succedil isnadıyla succedillanan kimsenin sessiz kalma hakkı ve kendi aleyhine

tanıklık etmeme hakkı bulunmaktadır (FunkeFransa sect 44 ayrıca bk OrsquoHalloran ve

FrancisBirleşik Krallık [BD] sect 45 SaundersBirleşik Krallık sect 60) Belirli bir şekilde 6

madde de değinilmediği halde kendi aleyhine tanıklık etmeme ayrıcalığı ve sessiz kalma



hakkı 6 madde kapsamında adil bir usul kavramının temelinde yatan genel olarak kabul

goumlrmuumlş uluslararası standartlardır Şuumlpheliyi makamların koumltuumlye kullanılan zorlamalarından

koruyan bu dokunulmazlıklar adli hatalar yapılmasını engelleme ve 6 maddenin istediği

sonuca varma amacını taşımaktadır (John MurrayBirleşik Krallık sect 45)

121 Kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkı en basitten en karmaşığa her tuumlr cezai succedil

hususundaki ceza yargılamalarında geccedilerlidir (SaundersBirleşik Krallık sect 74)

122 Sessiz kalma hakkı şuumlphelinin polis tarafından sorgulandığı noktadan itibaren

geccedilerlidir (John MurrayBirleşik Krallık sect 45)

2 Kapsam

123 Kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkı bir ceza davasında iddia makamının sanığın

iradesine aykırı baskı ve zorlama youmlntemleriyle elde edilmiş delillere başvurmadan iddiasını

kanıtlamak istediğini varsayar (SaundersBirleşik Krallık sect 68 bk ayrıca BykovRusya [BD]

sect 92)

124 Ancak kendi aleyhine tanıklık etmeme ayrıcalığı kapsamı bir ceza yargılamasında

yakalama kararı uyarınca elde edilen belgeler nefes idrar ve kan tahlilleri ve DNA testi

amacıyla doku oumlrnekleri gibi şuumlphelinin iradesinden bağımsız olarak var olan ve zorlayıcı

yetkilere başvurarak sanıktan elde edilebilecek verilerin kullanılmasını iccedilermemektedir

(SaundersBirleşik Krallık sect 69 bk ayrıca OrsquoHalloran ve FrancisBirleşik Krallık [BD] sect

47)

125 Avukata erken erişim sağlanması yargılama usuluumlnuumln kendi aleyhine succedillamada

bulunmama ayrıcalığını bertaraf edip etmediğini incelerken Mahkemersquonin oumlzellikle goumlz

oumlnuumlne alacağı usuli guumlvencenin bir parccedilasıdır 6 sect 1 maddesi kapsamında adil bir yargılanma

hakkının yeteri kadar ldquouygulanabilir ve etkilirdquo kalması iccedilin soumlz konusu hakkı sınırlama iccedilin

zorlayıcı nedenler bulunduğu her davanın belirli koşulları ışığında ispat edilmedikccedile avukata

erişim kural olarak bir şuumlphelinin polis tarafından ilk kez sorgulandığı andan itibaren

sağlanmalıdır (SalduzTuumlrkiye [BD] sectsect 54-55)

126 Goumlzaltında bulunan kişiler hem kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkından hem

sessiz kalma hakkından ve ne zaman sorgulanırlarsa bir avukat tarafından yardım alma

hakkından yararlanırlar Soumlz konusu haklar birbirinden tamamen bağımsızdır birinden

vazgeccedililmesi bir diğerinden vazgeccedililmesini gerektirmez Bununla birlikte goumlzaltında bulunan

kişiler oumlnceden sessiz kalma haklarına dair yetkililer tarafından bilgilendirilmediğinde

kendilerine a fortiori (evleviyet) avukat yardımı verilmesi gerektiğinden soumlz konusu haklar

tamamlayıcıdır (Navone ve DiğerleriMonako sect 74 Brusco Fransa sect 54) Bir şuumlphelinin

sessiz kalma hakkına dair bilgilendirilmesi konusu o kadar oumlnemlidir ki soumlzlerinin aleyhinde



delil olarak kullanılabileceğine ilişkin bilgilendirilmesi sonrasında kendi rızasıyla ifade

vermeyi kabul ettiği durumlarda dahi eğer kişi sessiz kalma hakkına ilişkin olarak accedilıkccedila

bilgilendirilmemişse ve kişi kararını dava vekilinin yardımı olmadan vermişse bu durum

tamamen bilinccedilli bir seccedilim olarak kabul edilemez (Navone ve DiğerleriMonako sect 74

StojkovicFransa ve Belccedilika sect 54)

127 Sessiz kalma ve kendi aleyhine tanıklık etmeme ayrıcalığı hakkı ilke olarak bir

şuumlpheli polis tarafından sorgulandığı zaman kendisinin konuşup konuşmama ya da sessiz

kalıp kalmamaya dair seccedilim yapma oumlzguumlrluumlğuumlnuuml korumaya hizmet etmektedir Bu tuumlr seccedilim

oumlzguumlrluumlğuuml şuumlpheli sorgulama sırasında sessiz kalmayı seccediltiğinde yetkililerin itirafta

bulunulmasını sağlamak iccedilin hileye başvurdukları ya da boumlyle bir sorgulama sırasında

şuumlpheliden elde edemeyecekleri succedillayıcı nitelikte diğer ifadelerin bulunduğu ( soumlz konusu

belirli davada başvuranın kendisiyle aynı huumlcreyi paylaşan bir polis muhbirine yaptığı bir

itiraf) durumlarda ve bu şekilde elde edilen ifadelerin ya da delillerin duruşmada delil olarak

goumlsterilmesiyle etkili bir şekilde zayıflar (AllanBirleşik Krallık sect 50)

128 BykovRusya [BD] davasında aksi bir durum olarak başvuran herhangi bir baskı ya

da tehdide maruz bırakılmadığı gibi tutuklu da değildi ayrıca bir polis muhbiriyle goumlruumlşmeye

ve onunla konuşmaya ya da bunları yapmayı reddetme oumlzguumlrluumlğuumlne sahipti Ayrıca konuşma

kayıtları duruşmada bir succedilun tespit edilmesinin merkezinde bulunabilecek mahiyette yalın

bir itiraf olarak değerlendirilmemiştir ancak mahkeme tarafından değerlendirilen karmaşık

deliller iccedilerisinde konuşma kayıtlarının oynadığı rol sınırlı olmuştur (sectsect 102-103)

3 İlgili Hak

129 Sessiz kalma hakkı mutlak bir hak değildir (John MurrayBirleşik Krallık sect 47)

130 Yargılama usuluumlnuumln kendi aleyhine tanıklık etmeme ayrıcalığını bertaraf edip

etmediğini incelenirken Mahkeme oumlzellikle aşağıdaki unsurları goumlz oumlnuumlne alacaktır

- baskının derecesi ve niteliği

- usulde herhangi bir ilgili guumlvencenin olması

- bu şekilde herhangi bir delilin kullanımı (JallohAlmanya [BD] sect 101 elde edilmiş

bk ayrıca OrsquoHalloran ve FrancisBirleşik Krallık [BD] sect 55 BykovRusya

[BD] sect 104)

131 Bir taraftan mahkucircmiyete ilişkin bir huumlkmuumln sadece ya da esasen sanığın kendisinin

delil sunmasına soruları cevaplamayı reddetmesine veya sessiz kalmış olmasına

dayandırılmaması gerekmektedir Diğer taraftan sanığın bir accedilıklama yapmasının gerekli

olduğunun aşikacircr olduğu hallerde sessiz kalma hakkı sanığın sessiz kalmış olmasının iddia



makamı tarafından sunulan delillerin inandırıcılığının değerlendirilmesinde goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmasına engel teşkil etmez Bu nedenle sanığın ceza yargılamaları boyunca sessiz

kalma kararının mutlak surette etkilerinin olmadığı soumlylenemez

132 Sanığın sessizliğinden olumsuz sonuccedillar ccedilıkarılmasının 6 maddeyi ihlal edip

etmediği delillerin değerlendirmesinde ulusal mahkemeler tarafından bu tuumlr ccedilıkarımlara

verilen oumlneme ve durumun kendisinde var olan zorlama derecesine oumlzellikle dikkat

goumlsterilerek davanın tuumlm koşullarının ışığında belirlenmesi gereken bir konudur (John

MurrayBirleşik Krallık sect 47)

133 Ayrıca soruşturmada kamu menfaatinin ve soumlz konusu belirli bir succedilun cezasının

ağırlığı goumlz oumlnuumlnde tutulabilir ve kişinin aleyhine yasalara uygun bir şekilde toplanan delil

kişinin menfaatine karşıdır Ancak kamu menfaatinin endişeleri kendi aleyhine tanıklık

etmeme ayrıcalığı dacirchil başvuranın savunma haklarını bertaraf eden tedbirleri

gerekccedilelendiremez (JallohAlmanya [BD] sect 97) Adli olmayan bir soruşturma kapsamında

zor kullanılarak alınan cevapların yargılama işlemleri sırasında sanığı succedillamak uumlzere

kullanılmasını haklı goumlstermek uumlzere kamu menfaati gerekccedile goumlsterilemez (Heaney ve

McGuinnessİrlanda sect 57)

(d) Hukuka ya da Soumlzleşme haklarına aykırı olarak elde edilen delillerin kullanılması

134 6 madde adil yargılanma hakkını garanti altına alırken delillerin kabul edilebilirliği

konusunda herhangi bir kural getirmemektedir bu mesele esas itibarıyla ulusal hukuk

kapsamında bir duumlzenleme konusudur (Schenkİsviccedilre sectsect 45-46 HeglasCcedilek Cumhuriyeti sect

84)

135 Dolayısıyla kural olarak bir delil tuumlruumlnuumln oumlrneğin hukuka aykırı olarak elde edilmiş

delillerin iccedil hukuk accedilısından kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek Mahkemersquonin işi

değildir Cevap verilmesi gereken soru delillerin elde edilme yolu dacirchil yargılamanın bir

buumltuumln olarak adil olup olmadığı sorusudur Bu soumlz konusu hukuka aykırılığın ve eğer

Soumlzleşmersquodeki bir hakkın ihlali soumlz konusu ise tespit edilen ihlalin niteliklerinin incelenmesini

de iccedilerir (KhanBirleşik Krallık sect 34 PG ve JHBirleşik Krallık sect 76 AllanBirleşik

Krallık sect 42)

136 Bir yargılamanın bir buumltuumln olarak adil olup olmadığına karar verilirken savunma

makamının haklarına saygı goumlsterilmiş olup olmadığı da goumlz oumlnuumlnde tutulmalıdır Oumlzellikle

başvurana delillerin gerccedilekliğine itiraz etme ve kullanılmalarına karşı ccedilıkma fırsatı verilip

verilmediği incelenmelidir Buna ek olarak delillerin kalitesi ile birlikte delillerin elde

edildiği koşullar ve bu koşulların delillerin gerccedilekliği ve guumlvenilirliği uumlzerinde şuumlphe doğurup

doğurmadığı da dikkate alınmalıdır Bir delilin başka materyallerle desteklenmiş olmaması



halinde mutlaka adillik sorunu doğmaz bir delil ccedilok kuvvetliyse ve guumlvenilirliği konusunda

bir risk yoksa buna karşılık destekleyici delile olan ihtiyaccedil azalır (BykovRusya [BD] sect 89

JallohAlmanya [BD] sect 96) Bu bağlamda Mahkeme soumlz konusu delilin davanın sonucu

uumlzerinde belirleyici olup olmadığı konusuna da oumlnem bağlamaktadır (GafgenAlmanya)

137 Tespit edilen Soumlzleşme ihlalinin niteliğinin incelenmesi konusunda ise Soumlzleşmersquonin

8 maddesi ihlal edilerek elde edilen bilginin delil olarak kullanılmasının yargılamayı bir

buumltuumln olarak Soumlzleşmersquonin 6 maddesine aykırı adil olmayan bir duruma getirip getirmediği

meselesi ve oumlzellikle başvuranın savunma haklarına saygı goumlsterilmesi ve soumlz konusu delilin

kalitesi ve oumlnemi meselesi dava koşullarının tamamına bakılarak karara bağlanabilir

(GafgenAlmanya [BD] sect 165)

138 Ancak Soumlzleşmersquonin 3 maddesinin ihlali suretiyle elde edilen delilin ceza davasında

kullanılması konusunda farklı bir duumlşuumlnce devreye girer Soumlzleşmersquode guumlvence altına alınan

mutlak nitelikte esas haklardan birinin ihlali sonucu elde edilen bu tuumlr bir delilin kabuluuml

mahkucircmiyet uumlzerinde belirleyici olmasa bile yargılamanın adilliği uumlzerinde ciddi sorunlar

doğurur (JallohAlmanya [BD] sectsect 99 ve 105 HarutyunyanErmenistan sect 63)

139 Bu nedenle Soumlzleşmersquonin 3 maddesine aykırı olarak ndashsoumlz konusu muamelenin

işkence insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele olarak sınıflandırmasına bakılmaksızın- elde

edilen ifadelerin ceza yargılamasında kullanılmasının yargılamayı bir buumltuumln olarak ve

kendiliğinden Soumlzleşmersquonin 6 maddesine aykırı adil olmayan bir duruma sokmaktadır (El

HaskiBelccedilika GafgenAlmanya [BD] sect 166) Bu aynı zamanda işkence fiillerinin doğrudan

bir sonucu olarak elde edilen maddi delillerin kullanımına ilişkin olarak da doğrudur

(JallohAlmanya [BD] sect 105 GafgenAlmanya [BD] sect 167) İşkence kapsamına girmeyen

fakat 3 maddeye aykırı bir şekilde insanlık dışı muamele olarak nitelendirilebilecek bir

eylemle elde edilen bu tuumlr bir delilin kabuluuml ancak 3 madde ihlalinin sanık aleyhinde

yargılamaların sonucuyla ilgisinin yani sanığın mahkucircmiyeti veya cezası uumlzerinde bir

etkisinin olduğu goumlsterildiğinde yalnızca 6 maddeyi ihlal edecektir (El HaskiBelccedilika sect 85

GafgenAlmanya [BD] sect 178)

140 Soumlz konusu ilkeler yalnızca 3 maddeye aykırı şekilde muamelenin mağduru olan

mevcut davalıya değil ilgili uumlccediluumlncuuml kişilerin bulunduğu durumlarda da geccedilerlidir (El Haski

Belccedilika sect 85) Oumlzellikle Mahkeme işkenceyle elde edilen delillerin duruşmada

kullanılmasının delilin alındığı kişi uumlccediluumlncuuml taraf olsa bile adaletin accedilıkccedila tanınmaması

anlamına geleceğine karar vermiştir (Othman (Abu Qatada )Birleşik Krallık sectsect 263 ve 267)



(e) Tuzağa Duumlşuumlruumllme

1 Genel Hususlar

141 Mahkeme yetkililerin oumlzellikle oumlrguumltluuml succedil ve yolsuzluk davalarında oumlzel soruşturma

youmlntemlerine başvurmalarına gerek duyduklarını kabul etmiştir Mahkeme bu bağlamda oumlzel

soruşturma youmlntemlerinin kullanılmasının ndash oumlzellikle gizli yapılan teknikler- oumlzuumlnde adil

yargılanma hakkını ihlal etmediğine karar vermiştir Ancak bu tuumlr teknikler yoluyla polis

tahrikine yol accedilma riski bakımından oumlzel soruşturma youmlntemlerinin kullanımının net sınırlar

ccedilerccedilevesinde olması gerekir (RamanauskasLitvanya [BD] sect 51)

142 Organize succedilların artması Devletlerin uygun tedbirler almasını gerektirirken adaletin

uygun şekilde tecelli ettirilmesinin gerekli olduğu anlamının ccedilıkarılabileceği adil yargılanma

hakkı yine de en basitten en karmaşığa tuumlm cezai succedillar accedilısından geccedilerlidir Adaletin

gerccedilekten adil bir şekilde sağlanması demokratik bir toplumda oumlnemli bir yer tutmaktadır

başka bir değer uğruna feda edilemez (aynı yerde sect 53) Bu bağlamda Mahkeme polisin gizli

faaliyetlerde bulunabileceğini ancak kışkırtmaması gerektiğini vurgulamaktadır

(KhudobinRusya sect 128)

143 Ayrıca Soumlzleşme oumln soruşturma aşamasında ve succedilun niteliğinin haklı nedenler

sunabilmesi halinde kimliği belirsiz muhbirler gibi kaynaklara guumlvenilmesini

engellememektedir Ancak bu kaynakların bir mahkucircmiyete dayanak teşkil etmeleri amacıyla

mahkeme tarafından daha sonra kullanılması farklı bir husustur (Teixeira de CastroPortekiz

sect 35) Bu tuumlr bir kullanım yalnızca istismara karşı yeterli ve uygun tedbirlerin tesis edilmesi

oumlzellikle soumlz konusu soruşturma tedbirlerine izin verilmesi uygulamaya konması ve

denetlenmesi iccedilin accedilık ve oumlngoumlruumllebilir bir usuluumln oluşturulması halinde kabul edilebilir

(RamanauskasLitvanya [BD] sect 51) Yetkililerin gizli operasyonları kontroluuml altına almasına

dair Mahkeme adli denetimin en uygun youmlntem olacağı kanaatindeyken diğer youmlntemlerin

iddia makamı tarafından denetim gibi yeterli usuller ve guumlvenceler uygulamaya koyması

kaydıyla kullanılabilir olduğu goumlruumlşuumlndedir (BannikovaRusya sect 50)

144 Accedilık kısıtlamaların ve teminatların sağlanması koşuluyla gizli ajanların kullanılması

tolere edilebilmekteyken kamu yararı gerekccedile goumlsterilerek polisin succedila teşviki sonucunda

elde edilen delillerin kullanılması haklı bulunamaz zira bunun yapılması sanığın

başlangıccediltan itibaren adil yargılanma hakkının kesin olarak riske atıldığı anlamına gelecektir

(RamanauskasLitvanya [BD] sect 54)

145 Sonuccedil olarak gizli ajanların kullanılmasını iccedileren bir davada adil yargılanma

hakkına riayet edilip edilmediğini belirlemek iccedilin Mahkeme oumlncelikle tuzağa duumlşuumlruumllmenin

olup olmadığını (kışkırtma kapsamında esaslılık analizi) ve eğer varsa başvuranın tuzağa



duumlşuumlruumllme savunmasını ulusal mahkemeler oumlnuumlnde ortaya koyup koyamadığına dair bir

inceleme yapmaktadır(BannikovaRusya sectsect 37 ve 51) Eğer ajanın eylemleri ajanın

makamlara yardım eden bir oumlzel kişi ya da Devlet tarafından goumlrevlendirilen bir kişi olup

olmadığına bakılmaksızın tuzağa duumlşuumlruumllme durumu oluşturuyorsa ve elde edilen delil

neticesi başvuran aleyhine accedilılan ceza yargılamalarında başvurana karşı kullanılıyorsa

Mahkeme Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin ihlaline karar verecektir (RamanauskasLitvanya

[BD] sect 73)

2 Kışkırtma tespitine ilişkin kriterler

146 Mahkeme tuzağa duumlşuumlruumllmeyi2 yasalara uygun bir gizli soruşturmanın aksine

yetkililerin (guumlvenlik guumlccedilleri mensupları veya onların talimatıyla muumldahil olan kişiler) delil

temin etmek ve kovuşturmayı başlatabilmek amacıyla bir succedil faaliyetinin soruşturulması

sırasında kendilerini edilgen bir tutumla sınırlamadıkları aksine baskı kurarak diğer bir

durumda işlenmeyecek olan succedilun işlenmesini kışkırtarak bir succedil oluşturmayı muumlmkuumln kılma

olarak tanımlamıştır (RamanauskasLitvanya [BD] sect 55)

147 Bir soruşturmanın ldquooumlzuumlnde pasifrdquo olup olmadığına karar verirken Mahkeme gizli

operasyon altında yatan nedenleri ve yetkililerin operasyon yuumlruumltuumlrkenki davranışlarını

goumlzden geccedilirmektedir Mahkeme oumlzellikle başvuranın succedil teşkil eden eyleme dacirchil olup

olmadığına ya da ya da cezai bir succedil işlemeye oumlnceden hazırlanıp hazırlanmadığına karar

verecektir (BannikovaRusya sect 38)

148 Mahkeme kendi değerlendirmesinde birtakım faktoumlrleri dikkate almaktadır Oumlrneğin

Mahkeme Teixeira de CastroPortekiz davasının ilk doumlnuumlm noktasında diğerleri arasında

başvuranın adli sicil kaydının olmadığını kendisine ilişkin bir soruşturma accedilılmadığını polis

memurları iccedilin kimliği belirlenememiş olduğunu evinde uyuşturucu bulunmamış olmasını

yakalama sırasında uumlzerinde bulunan uyuşturucuların gizli ajanların talep ettikleri miktardan

daha fazla olmadığını dikkate almıştır Mahkeme ajanların eylemlerinin gizli ajanların

eylemlerinin oumltesine geccediltiğine karar vermiştir ccediluumlnkuuml gizli ajanlar succedila teşvik etmişlerdir ve

gizli ajanların muumldahaleleri olmadan soumlz konusu succedilun işlenmiş olacağını goumlsteren hiccedilbir şey

yoktur (sectsect 37-38)

149 Daha oumlnce bir sabıka kaydının bulunması tek başına cezai succedil işlemeye ilişkin bir

eğiliminin soumlz konusu olduğu anlamına gelmez (Constantin ve StoianRomanya sect 55)

Ancak başvuranın uyuşturucunun mevcut fiyatı hakkında bilgi sahibi olması kısa suumlrede

uyuşturucu temin edebilmesi ve uumlstelik birtakım fırsatları olmasına rağmen uyuşturucu

pazarlığından vazgeccedilmemesi Mahkemersquonin başvuranın oumlnceden succedil faaliyetinde

2 Tuzağa duumlşuumlruumllme polis kışkırtması ve provokatoumlr ajan ifadeleri Mahkeme iccediltihatlarında birbirlerinin yerine de kullanılır



bulunduğunun veya succedil işleme kastının bulunduğunun goumlstergesi olduğu biccediliminde

değerlendirmede bulunmasına yol accedilmıştır (ShannonBirleşik Krallık (kk))

150 Dikkate alınması gereken bir diğer unsur ise başvurana soumlz konusu succedilu işlemeye

dair baskı yapılıp yapılmadığıdır Mahkeme başvuranın cezai bir succedil işlemeye eğilimli bir

hale getirildiğine ya da succedil teşkil eden bir faaliyete katıldığına dair herhangi bir nesnel

şuumlphenin yokluğunda başvuranla irtibata geccedilmede insiyatif kullanma (Burak HunTuumlrkiye sect

44) başvuranın oumlnce reddine rağmen teklifin yinelenmesi ısrar eden telkin

(RamanauskasLitvanya [BD] sect 67) ortalamanın oumltesinde fiyat yuumlkseltme

(MalininasLitvanya sect 37) ve yoksunluk belirtilerinden bahsederek başvuranın merhametine

hitap etme (VanyanRusya sectsect 11 ve 49) soumlz konusu ajanın guumlvenlik guumlccedillerinin bir uumlyesi olup

olmadığına ya da guumlvenlik guumlccedilleri talimatları uumlzerine oumlzel bir kişi olarak hareket edip

etmediğine bakılmaksızın soumlz konusu succedilu işlemesi iccedilin başvuran uumlzerinde baskı kurmuş

olabileceği duumlşuumlnuumllebilecek davranışlar olarak değerlendirmiştir

151 Bir diğer oumlnemli soru ise Devlet ajanlarının succedil teşkil eden eylemi başlatmaktansa

succedila ldquokatılmardquo ya da ldquosızmardquo olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğidir Oumlnceki

durumda soumlz konusu eylem gizli iş sınırları iccedilinde kalmaktadır MilinieneLitvanya davasında

Mahkeme oumlzellikle oumlzel bireye konuşmaları kaydetmesi iccedilin teknik donanım vermek ve

başvurana yapılan mali teşviklerin fiyat teklifini desteklemek suretiyle polisin olayların

seyrini etkilemiş olmasına rağmen davada inisiyatif oumlzel bir kişi tarafından alındığından bu

eylemlerin succedil teşkil eden eylemi başlatmaya youmlnelik olarak değil succedil teşkil eden eyleme

ldquokatılmardquo olarak goumlruumllduumlğuuml kanaatindedir Soumlz konusu kişi davayı lehte sonuccedillandırmak iccedilin

başvuranın ruumlşvet isteyeceği konusunda polise şikacircyette bulunmuştur ve ancak bu şikacircyet

sonrasında şikacircyeti doğrulamak amacıyla (sectsect 37-38) operasyona yetki verilmiş ve Başsavcı

vekili tarafından denetlenmiştir (benzer bir gerekccedilelendirme iccedilin bk SequieiraPortekiz (kk)

ve EurofinacomFransa (kk))

152 Başlatılan ve yuumlruumltuumllen gizli polis harekacirctındaki tutum başvuranın tuzağa

duumlşuumlruumllmeye konu olup olmadığı hususunun değerlendirilmesiyle ilgilidir Soumlz konusu

soruşturma tedbirinin denetlenmesi uygulanması ve yetkilendirmesine ilişkin oumlngoumlruumllebilir ve

net usullerin olmaması soumlz konusu eylemlerin tuzağa duumlşuumlruumllme teşkil ettiğinin tespit

edilmesinde belirleyici olmuştur (bk oumlrneğin Teixeira de CastroPortekiz davasında

Mahkemersquonin bir yargıccedil tarafından denetlenen uyuşturucu kaccedilakccedilılığına karşı resmi bir

operasyon kapsamında gizli ajanların muumldahalesinin yer almadığını kaydettiği durum (sect 38)

RamanauskasLitvanya davasında [BD] bir gizli ajanın kendi insiyatifiyle uumlstlerinin dikkatine

konuyu sunmadan hangi kişisel guumlduumllerin ya da nedenlerin başvurana yaklaşmasına yol

accediltığının belirtilmediği durum (sect 64) ve VanyanRusya davasında Mahkemersquonin polis



operasyonuna sonradan operasyonu yuumlruumltecek bir birim tarafından basit bir idari kararla yetki

verildiğini planlı deneme alımı amacına ve nedenlerine dair kararın ccedilok az bilgi kapsadığını

ve operasyonun adli bir inceleme ya da herhangi bir diğer bağımsız denetime konu olmadığını

kaydettiği durum (sectsect 46-47) Bu bağlamda Rus makamları tarafından kullanılan ldquodeneme

alımlarırdquo tekniği Veselov ve DiğerleriRusya davasında yakından ele alınmıştır Mahkeme soumlz

konusu usuluumln yetersiz olduğuna ve başvuranları polis tarafından keyfi eylemlere maruz

bıraktığına ve başvuranlar aleyhindeki ceza yargılamalarının adilliğine zarar verdiğine karar

vermiştir Mahkeme yerel mahkemelerin ayrıca başvuranların tuzağa duumlşuumlruumllme

savunmalarını yeteri kadar incelemediklerine ve oumlzellikle başvuranlar karşısında deneme

alımlarına ilişkin nedenleri polislerin ve muhbirlerinin tutumunu goumlzden geccedilirmediğine karar

vermiştir (sect 127)

3 Tuzağa Duumlşuumlruumllme Savunmasının Adli İncelemesi

153 Tuzağa duumlşuumlruumllme meselesinin gerccedilekleştiği davalarda Soumlzleşmersquonin 6 maddesine

yalnızca başvuran duruşma sırasında bir itiraz ya da başka bir vasıtayla olsun kışkırtma

meselesini etkin bir şekilde ileri suumlrebildiğinde uyulacaktır Yalnızca silahların eşitliği ya da

savunma makamının hakları gibi genel guumlvencelerin goumlzlemlenmiş olması yeterli değildir

(RamanauskasLitvanya [BD] sect 69) Bu tuumlr davalarda Mahkeme hiccedilbir şekilde kışkırtma

olmadığını ispatlamanın sanıkların iddialarının tamamen olası olmadığı şartıyla iddia

makamının işi olduğunu belirtmiştir

154 Tuzağa duumlşuumlruumllmenin savunması yapılmışsa ve aksi kanıtlanmadıkccedila doğru sayılan

belirli bir delil varsa adli makamlar herhangi bir succedila teşvik hususunun soumlz konusu olup

olmadığının tespit edilmesi amacıyla dava konusu olayları incelemelidir ve gerccedileğin accedilığa

ccedilıkarılması iccedilin gerekli adımları atmalıdır Adli makamların herhangi bir succedila teşvik

durumunun soumlz konusu olduğunu ortaya koymaları halinde Soumlzleşmeye uygun şekilde

sonuccedillar ccedilıkarmaları gerekmektedir (aynı yerde sect 70) Başvuranın cezai succedil isnatlarına dair

succedilu kabul etmesi yargılamayı yuumlruumlten mahkemeyi tuzağa duumlşuumlruumllme iddialarını incelemeye

dair goumlrevinden muaf etmemektedir (aynı yerde sect 72)

155 Bu bağlamda Mahkeme ilk bakışta tuzağa duumlşuumlruumllmeye youmlnelik şikacircyetin iccedil hukuk

uyarınca esas bir savunma oluşturup oluşturmadığını ya da delillerin dacirchil edilmemesine dair

gerekccedileler sunulup sunulmadığını veya benzer sonuccedillara yol accedilıp accedilmadığını teyit etmektedir

(BannikovaRusya sect 54) Kışkırtmaya dair bir savunmayla karşılaşıldığında hangi usuluumln

uygun olduğuna karar vermek yerel mahkemelerin elinde olmasına rağmen Mahkeme soumlz

konusu usuluumln tuzağa duumlşuumlruumllme konusunda etraflıca ccedilekişmeli kapsamlı ve kesin olmasını

istemektedir (aynı yerde sect 57) Ayrıca soruşturma makamları tarafından bilginin ifşa



edilmemesi bağlamında Mahkeme ccedilekişmeli yargılama ve silahların eşitliği ilkelerinin

uyumuna ağırlık vermektedir (aynı yerde sect 58)

156 Bir sanığın succedil işlemeye teşvik edildiğini iddia ettiği hallerde yargılamanın

Soumlzleşmenin 6 sect 1 maddesi anlamı dacirchilinde adil olması iccedilin ceza mahkemelerinin dava

dosyasındaki materyalleri dikkatli bir şekilde incelemesi ve polisin succedila teşviki sonucunda

elde edilen delillerin tuumlmuumlnuumln dacirchil edilmemesi gerekmektedir Bu durum oumlzellikle polis

operasyonunun yeterli bir yasal ccedilerccedileve ya da uygun tedbirler olmaksızın gerccedilekleştirildiği

haller iccedilin geccedilerlidir(RamanauskasLitvanya [BD] sect 60)

157 Eğer mevcut veriler Mahkemersquonin başvuranın tuzağa duumlşuumlruumllmeye tabi olup

olmadığına dair karar vermesine olanak sağlamıyorsa tuzağa duumlşuumlruumllme savunmasının adli

incelemesi belirleyicidir (Edwards ve LewisBirleşik Krallık [BD] sect 46 Ali Romanya sect 101

bk ayrıca KhudobinRusya yerel mahkemelerin araştırmayla ilgili faaliyetin meşru

biccediliminden tuzağa duumlşuumlruumllmeyi ayırmak iccedilin ilgili fiili ve hukuki unsurları incelemediği

durum VFinlandiya başvuranın tuzağa duumlşuumlruumllme savunmasını ileri suumlrmesinin muumlmkuumln

olmadığı durum ve ShannonBirleşik Krallık oumlzel şahıs tarafından kullanılan hile youmlnteminin

tuzağa duumlşuumlruumllme iddiasını asılsız bulan yerel mahkemeler tarafından dikkatli bir inceleme

konusu olduğu durum)

(f) Adil Yargılanma Guumlvencelerinden Feragat Etme

158 Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin ne ruhu ne de lafzı kişinin adil yargılanmanın belli

guumlvencelerinden kendi isteğiyle accedilıkccedila veya zımnen vazgeccedilmesini engellemektedir Ancak

bir haktan vazgeccedilmenin Soumlzleşme bağlamında etkin olması iccedilin kişinin bu haktan vazgeccediltiği

net bir şekilde tespit edilmeli ve bu haktan vazgeccedilmesine muumltenasip asgari guumlvenceler

sağlanmalıdır Ayrıca bu durum herhangi bir oumlnemli kamu menfaatine aykırı olmamalıdır

(bk Hermiİtalya [BD] sect 73 Sejdovicİtalya [BD] sect 86)

159 Bir sanığın Soumlzleşmersquonin 6 maddesine dayalı oumlnemli bir haktan tutumu vasıtasıyla

zımnen vazgeccediltiğinin soumlylenebilmesi iccedilin haktan vazgeccedilmesinin sonuccedillarını makul olarak

oumlngoumlrebileceğinin ortaya konulması gerekmektedir (Hermiİtalya [BD] sect 74 Sejdovicİtalya

[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi

ldquoHerkes davasının hellip cezai alanda kendisine youmlneltilen succedillamaların esası konusunda karar verecek olan hellip bir mahkeme

tarafından kamuya accedilık olarak hellip goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptir Karar alenicirc olarak verilir Ancak demokratik bir






dinleyicilere kapatılabilirrdquo

(A) Alenilik ilkesi

160 Yargılamaların aleni mahiyeti yargı sisteminin herhangi bir kamu denetimine tabi

tutulmaksızın gizli bir şekilde yuumlruumltuumllmesine karşı davacıları korumaktadır yargılamaların bu

mahiyeti ayrıca mahkemelerin guumlvenilirliğinin sağlandığı youmlntemlerden biridir Alenilik

yargı sistemini goumlruumllebilir kılarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesindeki adil yargılanma amacına

ulaşılmasına katkı sağlamaktadır adil yargılanmanın guumlvence altına alınması demokratik

toplumlarda benimsenen temel ilkelerden birini teşkil etmektedir (Sutterİsviccedilre sect 26

RiepanAvusturya sect 27 KrestovskiyRusya sect 24)

161 Mahkeme oumlnuumlndeki yargılamaların aleni mahiyeti ilkesi iki hususu iccedilinde

barındırmaktadır bunlardan biri aleni duruşmaların gerccedilekleştirilmesi diğeri ise kararların

aleni olarak verilmesidir (Tierce ve DiğerleriSan Marino sect 93 Sutterİsviccedilre sect 27)

(b) Soumlzluuml duruşma ve mahkemede hazır bulunma hakkı

162 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi dacirchilinde ldquoaleni bir duruşmanınrdquo gerccedilekleştirilmesi

hakkı ldquosoumlzluuml duruşmardquo hakkını da kapsamaktadır (Doumlryİsveccedil sect 37)

163 Soumlzluuml ve aleni duruşma ilkesi cezai bir succedilla itham edilen kişinin ilk derece

mahkemesi nezdinde duruşmaya katılmasını gerekli kılan cezai bağlamda buumlyuumlk oumlnem arz

etmektedir (Tierce ve DiğerleriSan Marino sect 94 JussilaFinlandiya [BD] sect 40)

164 Duruşmada hazır bulunmadan ilgili kişinin Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) (d) ve (e)

maddesinde ifade edilen belirli haklardan nasıl yararlanabildiğini goumlrebilmek zordur Bu

haklar şunlardırldquokendisini bizzat savunmakrdquo ldquoiddia tanıklarını sorguya ccedilekmek veya

ccedilektirmekrdquo ve ldquoMahkemede kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir

tercuumlman yardımından uumlcretsiz olarak yararlanmakrdquo Bu nedenle bir sanığın Mahkeme

salonunda hazır bulunma hakkının guumlvence altına alınmasına ilişkin yuumlkuumlmluumlluumlk

Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin temel gerekliliklerinden birini teşkil etmektedir (HermiItalya

[BD] sectsect 58-59 Sejdovicİtalya [BD] sectsect 81 ve 84)

165 Sanığın gıyabında gerccedilekleştirilen yargılamaların Soumlzleşmersquonin 6 maddesi ile

bağdaşmaz olduğuna dair genel bir kural bulunmazken bir şahsın mahkemede hazır bulunma

ve kendisini savunma haklarından feragat ettiğinin veya yargıdan kaccedilma niyetinin olduğunun

tespit edilemediği hallerde gıyabında mahkucircm edilmesi ve sonrasında hem hukuki hem de fiili

accedilıdan atılı succedilun esasına ilişkin beyanlarını tekrardan dinleyecek bir mahkemeden



yararlanma hakkından faydalanamaması durumunda da hukuksuzluk ortaya ccedilıkmaktadır

(Sejdovicİtalya [BD] sect 82)

166 Ancak duruşma gerccedilekleştirme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin cezai

youmlnuuml kapsamına giren tuumlm davalarda mutlak değildir ldquoSuccedil isnadırdquo kavramının ceza

hukukunun klasik kategorilerine (idari para cezaları guumlmruumlk kanunu ve ek vergiler)girmeyen

davalarda uygulanmak uumlzere kapsamının genişletilmesi ışığında değerlendirme yapıldığında

farklı ağırlıklardaki ldquosuccedil isnatlarınınrdquo mevcut olduğu anlaşılmaktadır Ceza hukukunun

ccedilekirdeğine inildiğinde adil yargılanma koşulları en katı olmakla birlikte Soumlzleşmersquonin 6

maddesinin cezai youmlnuuml dacirchilindeki guumlvencelerin ceza yargılaması kapsamına giren ve oumlnemli

bir kusur taşımayan diğer dava kategorileri iccedilin sıkı sıkıya uygulanmasına gerek yoktur

(JussilaFinlandiya [BD] sectsect 41-43)

167 Soumlzluuml bir duruşmanın gerccedilekleştirilmemesini haklı kılabilecek koşulların niteliği esas

olarak yetkili mahkemece ele alınan meselelerin mahiyetine indirgenmektedir Bu durumda

soumlz konusu meselelerin dava dosyası uumlzerinden yeterince ccediloumlzuumlmlenemeyen herhangi bir

hukuki veya fiili sorunu ortaya ccedilıkarıp ccedilıkarmadığına bakılmaz Delillerin soumlzluuml olarak

sunulmasını veya tanıkların sorguya ccedilekilmesini gerekli kılmayan guumlvenilirliğe veya

tartışmalı olaylara ilişkin herhangi bir meselenin soumlz konusu olmadığı durumlarda ve sanığa

davasını yazılı olarak sunabilme ve aleyhindeki delillere itiraz edebilme olanağının yeterince

tanındığı koşullarda soumlzluuml bir duruşmanın yapılması gerekmeyebilir (JussilaFinlandiya [BD]

sectsect 41-42 47-48) Bu bağlamda ulusal yetkili makamların verimlilik ve tasarrufa ilişkin

talepleri dikkate alması yerinde bir girişimdir (ek vergilere ilişkin yargılamalar hakkında

JussilaFinlandiya [BD] sectsect 41-43 47-48 ve karayollarında meydana gelen trafik succedillarına

ilişkin olarak acele muhakeme usuluuml hakkında SuhadolcSlovenya (kk))

(c) Temyiz suumlreci

168 Davalının duruşmaya bizzat katılması alt mahkemelerde gerccedilekleştirilen

duruşmalarda buumlyuumlk bir oumlnem arz etse de temyiz duruşmalarında durum aynı olmayıp temyiz

duruşmalarına bizzat katılım alt mahkeme duruşmalarına oranla daha az oumlnem teşkil

etmektedir Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin temyiz yargılamaları dacirchilinde uygulanış biccedilimi

ilgili yargılamaların kendine oumlzguuml koşullarına bağlı olup iccedil hukuk duumlzenindeki yargılamaların

buumltuumlnluumlğuuml ve ilgili temyiz mahkemesinin roluuml dikkate alınmalıdır (Hermiİtalya [BD] sect 60)

169 İlk derece mahkemesi oumlnuumlnde aleni bir duruşmanın gerccedilekleştirilmiş olması

koşuluyla somut meselelerin dışında temyize başvurma izni işlemleri ve hukuki meseleleri

konu edinen yargılamalar esnasında temyiz mahkemesi başvurana kendisini bizzat ifade etme

yetkisi vermese dahi Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin koşulları yerine getirilmiş kabul edilir



(temyize başvurma izni ile ilgili olarak Monnell ve MorrisBirleşik Krallık sect 58 ve istinaf

mahkemesi ile ilgili olarak Sutterİsviccedilre sect 30)

170 Temyiz mahkemesinin davayı hem fiili hem de hukuki accedilıdan inceleme yetkisine

sahip olması halinde bile Soumlzleşmersquonin 6 maddesi uyarınca aleni bir duruşmanın

gerccedilekleştirilmesi her zaman gerekli goumlruumllmez (Fejde v Sweden sect 31) Bu hususta karar

verilirken ilgili yargılamaların kendine oumlzguuml koşulları ve başvuranın menfaatlerinin temyiz

mahkemesi oumlnuumlnde ifade ediliş ve korunuş biccedilimi dikkate alınmalı ve oumlzellikle de ilgili

meselelerin mahiyeti ışığında değerlendirme yapılmalıdır (SeliwiakPolonya sect 54

SibgatullinRusya sect 36)

171 Ancak temyiz mahkemesinin herhangi bir davayı olaylar ve hukuk bakımından

incelemesinin ve succedil veya succedilsuzluk durumlarını kapsamlı bir şekilde değerlendirmesinin

gerekli olduğu hallerde soumlz konusu temyiz mahkemesi ilgili sanığın ceza gerektiren succedilu

işlemediğini kanıtlamak amacıyla şahsen sunduğu delilleri (ifadeleri) doğrudan

değerlendirmeden meseleye ilişkin bir sonuca varamaz (PopoviciMoldova sect 68 Lacadena

Caleroİspanya sect 38) Duruşmaların aleni olarak gerccedilekleştirilmesini oumlngoumlren ilke

kapsamında sanığın temyiz mahkemesine şahsen delil sunması gerekmektedir Bu accedilıdan

alenilik ilkesi sanığın haklarının guumlvence altına alınması amacına hizmet etmektedir (Tierce

ve DiğerleriSan Marinosect 95)

(D) Alenilik kuralına ilişkin istisnalar

172 Aleni duruşma şartı istisnalara tabidir Bu durum Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinde

accedilık bir şekilde ifade edilmiştir İlgili huumlkuumlm şu şekildedir ldquodemokratik bir toplum iccedilinde

ahlak kamu duumlzeni veya ulusal guumlvenlik yararına kuumlccediluumlklerin ccedilıkarları veya bir davaya taraf

olanların oumlzel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut aleniyetin adil yargılamaya zarar

verebileceği kimi oumlzel durumlarda ve mahkemece bunun kaccedilınılmaz olarak değerlendirildiği

oumllccediluumlde duruşma salonu tuumlm dava suumlresince veya kısmen basına ve dinleyicilere

kapatılabilirrdquo Davanın koşulları değerlendirildiğinde kesin olarak gerekli goumlruumllduumlğuuml takdirde

yargılama işlemleri tamamen veya kısmen gizli bir şekilde yuumlruumltuumllebilir (Welke ve

BiatekPolonya sect 74 MartinieFransa [BD] sect 40)

173 Bu istisnalardan birinin veya ccediloğunun geccedilerli olabileceği dayanakların mevcut olması

halinde yetkili makamlar gerekli goumlrduumlklerinde duruşmaların gizli bir şekilde

gerccedilekleştirilmesine karar verebilirler ancak bu konuda herhangi bir zorunluluk soumlz konusu

değildir (ToevaBulgaristan (kk))

174 Her ne kadar ceza yargılamalarında alenilik ilkesinin ccediloğu zaman uygulanması

beklense de tanıkların guumlvenliğinin ve gizliliğinin sağlanması veya adaleti korumak amacıyla



oumlzguumlr bir şekilde bilgi ve goumlruumlş alışverişinin yapılabilmesi gibi gerekccedilelerle Soumlzleşmersquonin 6

maddesi uyarınca yargılamaların accedilık ve aleni mahiyetini kısıtlamak uygun goumlruumllebilir (B ve

PBirleşik Krallık sect 37)

175 Guumlvenlik kaygıları ccediloğu ceza yargılamasında mevcuttur ancak yine de bu kaygıların

tek başına duruşmaların aleni bir şekilde gerccedilekleştirilmemesini haklı kıldığı durumlar

oldukccedila azdır (RiepanAvustralya sect 34) Guumlvenlik tedbirleri dar kapsamlı olarak

duumlzenlenmeli ve gereklilik ilkesi ile bağdaşmalıdır Adli merciler mahkeme salonunda

gizliliğin ve guumlvenliğin sağlanması iccedilin olası tuumlm alternatifleri değerlendirmeli ve aynı amaca

hizmet eden tedbirlerden daha az katı olanını tercih etmelidirler (KrestovskiyRusya sect 29)

176 Kamu duumlzeni ve guumlvenlik sorunları hususları mahpuslar aleyhinde cezaevinde

yuumlruumltuumllen disiplin yargılamalarının aleniyetten uzak bir şekilde yuumlruumltuumllmesini haklı kılabilir

(Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 87)

177 Olağan ceza yargılamaları kapsamında cezaevinde duruşmanın gerccedilekleştirilmesi soumlz

konusu duruşmanın aleni olmadığı anlamına gelmemektedir Ancak bir duruşmanın

mahkeme salonu dışında gerccedilekleştirilmesinin barındırdığı engellere karşı koymak adına

Devlet kamunun ve medyanın duruşma yeri hakkında usuluumlne uygun olarak

bilgilendirilmesini ve etkili bir erişimin kendilerine sağlanmasını temin etmek amacıyla telafi

edici tedbirler alma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml altına girer (RiepanAvusturya sectsect 28-29)

178 Dava dosyasında gizli bilgilerin bulunması duruşmanın accedilık bir şekilde

gerccedilekleştirilmesi ile ulusal guumlvenlik kaygıları arasında bir denge kurulmaksızın duruşmanın

kamuya kapalı bir şekilde yapılacağına işaret etmez Ceza yargılamalarının aleniyetten uzak

bir şekilde yuumlruumltuumlleceğine karar vermeden oumlnce mahkemeler soumlz konusu kapalılığın

huumlkuumlmetin mecburi menfaatlerinin korunması iccedilin gerekli olduğuna dair bazı bulgulara

varmalı ve bu tuumlr bir menfaatin korunması amacıyla da mahremiyeti gerekli oumllccediluumlde

sınırlandırmalıdır (BelashevRusya sect 83 Welke ve BiatekPolonya sect 77)

(e) Kararların aleni olarak bildirilmesi

179 Mahkeme ldquoaleni olarak bildirilmişrdquo soumlzcuumlğuumlnuuml kelimesi kelimesine yorumlayarak

kısıtlama yoluna gitmemiştir (Sutterİsviccedilre sect 33 Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 91)

180 Kararın accedilık bir mahkemede okunması anlamını taşıyan bu ifadeye karşın bir kararın

diğer youmlntemlerle aleni bir şekilde accedilıklanması da Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi ile

bağdaşabilmektedir Genel olarak ldquokararınrdquo davalı Huumlkuumlmetin iccedil hukuku uyarınca bildiriliş

şekli soumlz konusu yargılamaların kendi koşulları ışığında değerlendirilmeli ve bu bağlamda da

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinde izlenen hedefler dikkate alınmalıdır şoumlyle ki adil yargılanma

hakkının guumlvence altına alınabilmesi iccedilin yargının kamu denetimine tabi tutulmasına imkacircn



sağlanmalıdır Bu değerlendirme yapılırken yargılamanın buumltuumlnuuml dikkate alınmalıdır (Welke

ve BiatekPolonya sect 83 gizli olarak gerccedilekleştirilen yargılamalar kapsamında kararların

huumlkuumlm kısmının aleni bir şekilde bildirilmesinin kısıtlandırılması Soumlzleşmersquonin 6 maddesine

aykırılık teşkil etmemiştir)

181 Adli bir kararın buumltuumlnuumlyle kamudan gizli bir şekilde verilmesi haklı goumlruumllemez Adli

kararların yalnızca ifşa edilmesi halinde ulusal guumlvenliği veya diğerlerinin emniyetini tehdit

edebilecek kısımlarının gizli tutulması gibi bazı youmlntemler ile meşru guumlvenlik kaygıları

hafifletilebilir (RazaBulgaristan sect 53 FazliyskiBulgaristan sectsect 67-68)

(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi

ldquoHerkes davasının hellip makul bir suumlre iccedilinde goumlruumllmesini isteme hakkına sahiptir

(A) Yargılamaların uzunluğunun belirlenmesi

182 Cezai meselelerde herkesin davasının makul bir suumlre iccedilinde goumlruumllmesini isteme

hakkına sahip olduğunu belirten Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin amacı sanıkların bir succedil

isnadına aşırı uzun suumlre maruz kalmalarını engellemek ve bu succedil isnadını bir karara

bağlamaktır (WemhoffAlmanya sect 18 KartTuumlrkiye [BD] sect 68)

1 Dikkate alınacak suumlrenin başlangıcı

183 Dikkate alınacak suumlre kişinin succedilla itham edildiği guumlnden itibaren başlamaktadır

(NeumeisterAvusturya sect 18)

184 ldquoMakul suumlrerdquo dava mahkeme oumlnuumlne getirilmeden oumlnce işlemeye başlayabilir

(DeweerBelccedilika sect 42) oumlrneğin yakalama anından itibaren (WemhoffAlmanya sect 19) kişinin

succedil ile itham edildiği zamandan itibaren (NeumeisterAvusturya sect 18) veya oumln soruşturmanın

başlatıldığı tarihten itibaren (RingeisenAvusturya sect 110)

185 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi ccedilerccedilevesinde ldquosuccedil isnadırdquo kavramı ldquobir şahsa succedil

işlediğine dair bir iddianın yetkili makamlarca resmen bildirilmesirdquo olarak tanımlanabilir

(DeweerBelccedilika sect 46) bu tanım aynı zamanda şuumlphelinin durumunun ldquoesaslı bir surette

etkilenmişrdquo olup olmadığının kontrol edilmesine de karşılık gelmektedir (DeweerBelccedilika sect

46 NeumeisterAvusturya sect 13 EckleAlmanya sect 73 McFarlaneAlmanya [BD] sect 143)



2 Suumlrenin sona ermesi

186 Mahkeme cezai meselelerde Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin uygulanabileceği suumlrecin

soumlz konusu yargılamaların tamamını kapsadığına kanat getirmiştir (KoumlnigAlmanya sect 98)

buna temyiz aşaması da dacirchildir (DelcourtBelccedilika sectsect 25-26 KoumlnigAlmanya sect 98

VBirleşik Krallık [BD] sect 109) Ayrıca Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesine goumlre son nokta isnat

edilen succedil hakkında verilen karardır bu karar youmlneltilen succedillamanın esası hakkında huumlkuumlm

veren bir temyiz mahkemesinin kararı da olabilir (NeumeisterAvusturya sect 19)

187 Dikkate alınacak suumlre en azından beraat veya mahkucircmiyet kararı verilinceye kadar

devam eder bu karara temyiz yoluyla varılmış olması da durumu değiştirmez Ayrıca adli

yargılamalardaki gecikmelerden endişe duyanlara sağlanan korumanın mahkeme oumlnuumlndeki ilk

duruşmada sonlandırılması iccedilin herhangi bir neden yoktur yargılamayı yuumlruumlten mahkemenin

herhangi bir kanuni dayanak goumlstermeden erteleme kararı vermesi veya aşırı gecikmelere

sebep olması da endişe konusudur (WemhoffAlmanya sect 18)

188 Mahkucircmiyete huumlkmedilmesi halinde verilecek cezanın tam olarak sabitleştirilmediği

durumlarda Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi kapsamında ldquosuccedillamaların esası konusunda bir

kararın verilmediğinerdquo kanaat getirilir (EckleAlmanya sect 77 RingeisenAvusturya sect 110

VBirleşik Krallık [BD] sect 109)

189 Herhangi bir mahkeme tarafından verilen bir kararın icrası Soumlzleşmersquonin 6 maddesi

ccedilerccedilevesinde yargılamanın ayrılmaz bir parccedilası olarak kabul edilmelidir

(AssanidzeGuumlrcistan [BD] sect 181) Soumlzleşmeci bir Devletin hukuki veya idari sistemi

kapsamında beraat ettirilen kişi aleyhinde verilen bağlayıcı nitelikteki nihai bir beraat

kararının huumlkuumlmsuumlz bırakılmasına izin verilmesi halinde Soumlzleşmersquonin 6 maddesi kapsamına

giren guumlvenceler goumlz ardı edilmiş olur Ceza yargılamaları kendi iccedilinde bir buumltuumln olup

Soumlzleşmersquonin 6 maddesinde ile sağlanan guumlvence beraat kararı ile sonlandırılmaz (aynı

kararda sect 182) İlgili devletteki idari makamların bir davalı hakkında verilen beraat kararını

reddetmeleri veya bu karara uygun hareket etmemeleri ya da bu hususta gecikmeye sebep

olmaları durumunda davalının daha oumlnce yargılamaların adli evresinde yararlandığı 6 madde

guumlvenceleri kısmen goumlz ardı edilmiş olur (aynı kararda sect 183)

(b) Makul suumlrenin değerlendirilmesi

1 İlkeler

190 Yargılamaların uzunluğunun makul olup olmadığı davanın koşulları ccedilerccedilevesinde

belirlenmelidir dolayısıyla genel bir değerlendirmenin yapılması oumlngoumlruumllmektedir

(BoddaertBelccedilika sect 36) Yargılamaların belirli aşamalarının kendi iccedilinde kabul edilebilir hız



duumlzeyinde yuumlruumltuumllduumlğuuml durumlarda bile yargılamaların toplam uzunluğuna bakıldığında

ldquomakul suumlreninrdquo aşıldığı goumlruumllebilmektedir (DobbertinFransasect 44)

191 Soumlzleşmersquonin 6 maddesine goumlre adil yargılamalar hızlı bir şekilde yuumlruumltuumllmelidir

ancak aynı maddede adaletin uygun bir şekilde yenine getirilmesi şeklinde daha genel bir ilke

de oumlngoumlruumllmektedir Bu temel koşulun ccedileşitli youmlnleri arasında da adil bir denge kurulmalıdır

(BoddaertBelccedilika sect 39)

2 Kriterler

192 Ceza yargılamalarının suumlresinin makul olup olmadığını belirlerken Mahkeme

davanın karmaşıklığı başvuranın tutumları ve ilgili idari ve adli yetkililerin tutumları gibi

faktoumlrleri dikkate almaktadır (KoumlnigAlmanya sect 99 NeumeisterAvusturya sect 21

RingeisenAvusturya sect 110 ayrıca bk Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 67 ve Pedersen ve

BaadsgaarDanimarka sect 45)

193 Bir davanın karmaşıklığı isnat olunan succedil sayısı yargılamalara muumldahil olan kişi

sayısı (davalılar ve tanıklar gibi) veya davanın uluslararası boyutu gibi hususlardan

kaynaklanabilmektedir (NeumeisterAvusturya sect 20 bu davada ilgili işlemler ccedileşitli

uumllkelerde dallanıp budaklanmış olup Interpolrsquoden yardım istenmiş karşılıklı adli

yardımlaşmaya ilişkin anlaşmaların uygulanması gerekli goumlruumllmuumlş ve dava ile ilgisi olan

yirmi iki kişi tespit edilmiş ve bu kişilerden bazılarının da yurt dışında ikamet ettiği

oumlğrenilmiştir) Bir dava şuumlphelerin ldquobeyaz yakardquo succedilları youmlnuumlnde olması halinde de oldukccedila

karmaşık hale gelebilir bu bağlamda birkaccedil şirketi hedef alan soruşturma makamlarının

denetiminden kaccedilmaya youmlnelik karmaşık işlemlerde bulunan ve oumlnemli bir muhasebe ve

finansal uzmanlık gerektiren geniş kapsamlı dolandırıcılıktan bahsedilebilir (CP ve

DiğerleriFransa sect 30)

194 Dava biraz karmaşık olsa dahi Mahkeme herhangi bir accedilıklama yapılmaksızın

hareketsiz kalınan uzun suumlreleri ldquo makulrdquo olarak nitelendiremez (Adilettaİtalya sect 17 bu

davada davanın sorgu hacirckimine sevk edildiği zamandan sanığın ve tanığın sorguya

ccedilekilmesine kadar geccedilen beş yıl suumlreli gecikme ve davanın sorgu hacirckimine geri

goumlnderilmesinden itibaren başvuranların yeniden duruşmaya sevk edildiği zamana kadar

geccedilen bir yıl ve dokuz ay suumlreli gecikme de dacirchil olmak uumlzere toplamda on uumlccedil sene ve beş

aylık bir suumlre soumlz konusudur)

195 Başvuranın tutumu Soumlzleşmersquonin 6 maddesine goumlre başvuranların adli

makamlarla aktif olarak birlikte hareket etmesi gerekmez Başvuranlar aynı zamanda iccedil

hukukun kendilerine sunduğu tuumlm ccediloumlzuumlm yollarını tamamen kullandıkları gerekccedilesiyle de

sorumlu tutulamazlar Ancak başvuranların tutumları davalı Devlete atfedilemeyen nesnel



bir nitelik taşımaktadır ve bu nitelik yargılamaların uzunluğunun makul olan suumlreyi aşıp

aşmadığı konusunda değerlendirme yaparken dikkate alınmalıdır (EckleAlmanya sect 82 bu

davada başvuranlar sistematik olarak yargıccedillara itiraz etmek ve benzeri suretlerle

yargılamaların gecikmesine sebep olan eylemlerde bulunmuşlardır bu eylemlerden

bazılarının kasıtlı olarak engelleme niteliği taşıdığı dahi değerlendirilmiştir)

196 Goumlz oumlnuumlne alınması gereken tutum oumlrneklerinden bir diğeri ise dava dosyasından

accedilık bir şekilde anlaşıldığı uumlzere başvuranın soruşturmayı geciktirme niyeti iccedilerisinde

olmasıdır (IAFransasect 121 bu davada başvuran diğer eylemlerinin yanı sıra dava

dosyasının savcıya ccedilok yakında iletileceği kendisine bildirilinceye kadar beklemiş ve

sonrasında bir dizi ek soruşturma talebinde bulunmuştur)

197 Bir başvuran kendi uumllkesinde adalete teslim olmadan firari olarak yaşadığı doumlneme

istinat edemez Bir sanığın hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlzeten bir Devletten kaccedilması halinde

ilgili kişinin yargılamaların makul olmayan suumlresinden şikacircyetccedili olma hakkının ortadan

kalktığı kabul edilebilir ancak bu karineyi ortadan kaldıracak yeterli gerekccedileleri sunması

halinde durum değişebilir (VayiccedilTuumlrkiye sect 44)

198 İlgili makamların tutumları Soumlzleşmersquonin 6 maddesi Soumlzleşmeci Devletlere

kendi adli sistemlerini yerel mahkemelerce koşullarının yerine getirilebileceği şekilde

organize etme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml vermektedir (AbdoellaHollanda sect 24 DobbertinFransa sect 44)

199 Her ne kadar işlerin geccedilici olarak yığılması Soumlzleşmeci Devletlerin bu tuumlr bir istisnai

durumu ele almak iccedilin gereken ccedilabuklukla telafi edici adımları atmaları halinde herhangi bir

yuumlkuumlmluumlluumlk teşkil etmese de (Milasiİtalya sect 18 Baggettaİtalya sect 23) Mahkeme kararını

verirken yetkili makamlarca atıfta bulunulan ağır iş yuumlkuumlnuuml ve meselelerin telafi edilebilmesi

iccedilin alınan ccedileşitli tedbirleri nadiren dikkate alır (EckleAlmanya sect 92)

200 Yargılamaların uzunluğu makulluumlk accedilısından değerlendirilirken başvuranın

avantajları ve dezavantajları dikkate alınmalıdır Oumlrneğin bir kişinin tutuklu yargılanması

halinde nihai karara varılan suumlrenin makul olup olmadığına bakılırken goumlz oumlnuumlnde

bulundurulması gereken faktoumlr de budur (AbdoellaHollanda sect 24 bu davada belgeleri iki

kez Yuumlksek Mahkemeye goumlndermek iccedilin gereken suumlre davanın toplam incelenme suumlresi olan

elli iki aylık suumlrenin yirmi bir ayını geccedilmiştir Mahkeme bu şekildeki uzun suumlreli

hareketsizlikleri oumlzellikle sanığın tutuklu yargılandığı davalarda kabul edilemez olarak

nitelendirmiştir)



(C) Bazı oumlrnekler

1 Aşağıdaki davalarda makul suumlre aşılmıştır

- Bir ayaklanma doumlneminin ardından yetkililerin mahkemenin istisnai iş yuumlkuumlyle baş

edebilmek adına aldıkları tedbirlere rağmen davaya muumldahil olan kişi sayısından (35) başka

davanın karmaşıklığına sebep olabilecek herhangi bir oumlzel durum bulunmaksızın 9 yıl ve 7

aylık bir suumlre soumlz konusudur (Milasİtalya sectsect 14-20)

- Boumllgede yaşanan siyasi sorunlara ve mahkemelerin aşırı iş yuumlkuumlne rağmen Devlet

mahkemelerin ccedilalışma koşullarını geliştirmek adına uzun yıllar boyunca herhangi bir

girişimde bulunmamıştır 13 yıl ve 4 aylık bir suumlre soumlz konusudur (Baggettaİtalya sectsect 20-25)

- Yeterli disiplin tedbirleri alınmaksızın kararın verildiği tarihten itibaren sorumlu hacirckim

tarafından tam yazılı metnin oluşturulmasına kadar geccedilen 33 aylık suumlre de dacirchil olmak uumlzere

5 yıl 5 ay ve 18 guumlnluumlk bir suumlre soumlz konusudur (BAvusturya sectsect 48-55)

- Nitelikli zimmet succedilu davasında ifadesi alınacak kişi sayısı ve incelemeye tabi tutulacak

belgelerin teknik mahiyeti bakımından davanın karmaşık olması nedeniyle 5 yıl ve 11 aylık

bir suumlre soumlz konusudur ancak bu durum bir soruşturmanın beş yıl ve iki ay suumlrmesini haklı

goumlsterememiştir Ayrıca yetkili makamların hareketsiz kaldığı doumlnemler de olmuştur Bu

nedenle yargılama suumlrecinin uzunluğu makul olarak goumlruumlnse de soruşturmanın titizlikle

yuumlruumltuumllduumlğuumlnuuml soumlylemek doğru olmaz (RouilleFransa sect 29)

- Soumlz konusu suumlre 12 yıl 7 ay ve 10 guumlnduumlr Bariz herhangi bir karmaşıklık durumu

olmamış ya da başvuran yargılamaları geciktirmek adına herhangi bir taktik uygulamamıştır

Ancak idari mahkemeye başvurunun yapıldığı tarihten itibaren vergi dairesinin ilk

savunmalarının alındığı tarihe kadar geccedilen suumlre iki yıl ve dokuz aydan fazla olmuştur

(Clinique Mozart SARLFransa sectsect 34-36)

2 Aşağıdaki davalarda makul suumlre aşılmamıştır

- Dolandırıcılığı ve hileli iflası konu alan bağlantılı davaların karmaşıklığı soumlz konusu olup

ilgili suumlre 5 yıl ve 2 aydır Davanın kapsamına bakıldığında başvuran sadece salıverilmek iccedilin

ccedilok sayıda taleplerde ve itirazda bulunmamış aynı zamanda ilgili yargıccedilların ccediloğuna itiraz

ederek yargılamaların farklı yargı mercilerine nakledilmesini de talep ermiştir

(RingeisenAvusturya sect 110)

- 7 yıl ve 4 aylık bir suumlre soumlz konusudur Succedil isnadında bulunulan suumlreden itibaren yedi

yıldan fazla suumlre geccedilmiş olup bu suumlreccedilte sanığın mahkucircm edilmesi veya salıverilmesi

youmlnuumlnde herhangi bir karar verilmemiştir Soumlz konusu suumlre ccediloğu davada makul suumlrenin

aşıldığı şeklinde nitelendirilmesi gereken istisnai bir suumlredir Ayrıca yargıccedil 15 ay boyunca



hiccedilbir muumlşterek sanığı veya tanığı dinlememiş ve diğer goumlrevlerini yerine getirmemiştir

ancak dava oldukccedila karmaşıktır (succedillamaların ve muumldahil olan kişilerin sayısı ve yurtdışında

avukat yardımdan yararlanma taleplerini yerine getirme hususunda belirli zorluklara yol

accedilacak uluslararası boyut vs) (NeumeisterAvusturya sect 21)

III OumlZEL GUumlVENCELER

A Masumiyet karinesi

6 sect 2 maddesi

ldquoBir succedil ile itham edilen herkes succedilluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılırrdquo

( 1 ) İspat kuumllfeti

201 Masumiyet karinesi ilkesi diğer birccedilok koşulun yanı sıramahkeme uumlyelerinin

goumlrevlerini icra ederken sanığın itham edildiği succedilu işlediğine dair bir oumlnyargı ile hareket

etmemelerini gerektirmektedir ispat kuumllfeti iddia makamında olup sanık her tuumlrluuml şuumlpheden

istifade etmelidir İddia makamı sanığı aleyhinde accedilılacak dava hakkında bilgilendirmeli

(sanık bu şekilde savunmasını hazırlayabilir ve sunabilir) ve sanığın mahkucircm edilmesi iccedilin

yeterli delilleri ileri suumlrmelidir (Barberacirc Messegue ve Jabardoİspanya sect 77

Janosevicİsveccedil sect 97) İspat kuumllfetinin iddia makamından alınıp savunma makamına

verilmesi halinde masumiyet karinesi ihlal edilir (TelfnerAvusturya sect 15) İspat kuumllfeti

yargılamaların sonunda verilen nihai kararın ardından accedilılan tazminat davasında da tersine

doumlnduumlruumllemez (CapeauBelccedilika sect 25)

202 Cezai sorumluluğun kaldırılması aynı olaylar nedeniyle huumlkmedilen tazminatın

oumldenmesini gerektiren hukuki bir yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ortaya ccedilıkmasına engel olmaz

(RingvoldNorveccedil sect 38 YNorveccedil sect 41 Lundkvistİsveccedil (kk))

( 2 ) Fiili ve hukuki karineler

203 Ceza davası kapsamında bir kişinin masumiyet karinesi ve iddia makamının kendisi

aleyhindeki iddiaları ispatlama yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml uumlstlenmesini isteme hakları mutlak değildir

Zira fiili ve hukuki karineler tuumlm ceza-hukuk sistemlerinde mevcut olup temelde Soumlzleşme

ile yasaklanmamıştır (FalkHollanda (kk) trafik succedilunun işlendiği esnada aracı kendisi

kullanmayan ancak muumlseccel araccedil sahibi olan bir şahsa para cezasının verilmesini konu

almaktadır) Oumlzellikle Soumlzleşmeci Devletler belirli koşullarda basit veya nesnel bir fiili succedil

kastından veya ihmalden kaynaklanıp kaynaklanmadığına bakılmaksızın cezalandırabilirler

(SalabiakuFransa sect 27 narkotik madde bulundurulduğu gerekccedilesiyle kaccedilakccedilılık yapıldığına



dair cezai bir yuumlkuumlmluumlluumlk karinesinin mevcudiyeti konu alınmıştır Janosevicİsveccedil sect 100

tarafsız gerekccedilelere dayanılarak ek verginin uygulanması ve mahkemece kesinleştirilmiş bir

karar bulunmaksızın bahsi geccedilen uygulamanın icra edilmesi soumlz konusudur) Ancak

Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesine goumlre Devletler soumlz konusu meselenin oumlnemini dikkate almaya

ve savunma makamının haklarını korumaya youmlnelik makul bir ccedilerccedilevede bu karineleri

sınırlandırmalıdır (SalabiakuFransa sect 28 Radio France ve DiğerleriFransa sect 24 radyo

programlarında kullanılan onur kırıcı ifadeler nedeniyle bir yayın muumlduumlruumlne atfedilen cezai

yuumlkuumlmluumlluumlk karinesi soumlz konusudur KlouviFransa sect 41 delil yetersizliği nedeniyle beraat

ettirilen bir sanığın itham edilmesinin yanlış olduğu youmlnuumlndeki bir hukuki karineden dolayı

iftira succedillamasına karşı bir savunmanın yapılamaması soumlz konusudur)

204 Soumlzleşmeci Devletler ceza hukuku kapsamında karinelere başvururken dava konusu

meselenin oumlnemi ve savunma makamının hakları arasında adil bir denge kurmalıdırlar diğer

bir deyişle yararlanılan araccedillar ulaşılması gereken meşru hedefle makul bir orantılılık

iccedilerisinde olmalıdır (Janosevicİsveccedil sect 101 FalkHollanda (kk))

( 3 ) Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesinin kapsamı

(A) Ceza yargılamaları

205 Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesi yalnızca succedillamanın esaslarına ilişkin incelemeyi değil

kovuşturma aşamasının sonuccedillarına bakılmaksızın ceza yargılamalarının buumltuumlnuumlnuuml kapsar

(Bk diğer birccedilok karar arasında PonceletBelccedilika sect 50 Minelliİsviccedilre sect 30

GaryckiPolonya sect 68)

206 Temyize gidilmesi uumlzerine yargılamaların devam ettiği durumlarda ilk derece

yargılamalarında davalının mahkucircmiyetine huumlkmedilmesi nedeniyle masumiyet karinesi

ilkesinin uygulanmasına son verilir (KonstasYunanistan sect 36)

207 Bir sanığın succedilunun ispatlandığı hallerde huumlkuumlm aşamasında sanığın karakteri ve

tutumu hakkında oumlne suumlruumllen iddialara ilişkin olarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesi hiccedilbir

surette uygulanamaz ancak soumlz konusu succedillama Soumlzleşmersquonin kapsamı dacirchilinde yeni bir

ldquosuccedil isnadırdquo teşkil edebilecek mahiyette ise istisnai bir durum soumlz konusu olur

(PhillipsBirleşik Krallık sect 35 BoumlhmerAlmanya sect 55 GeeringsHollanda sect 43)

208 Buumltuumln bunlara rağmen bir kişinin masumiyet karinesi ve iddia makamının kendisi

aleyhindeki iddiaları ispatlama yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml uumlstlenmesini isteme hakları ceza usuluuml

bağlamında uygulanan Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi dacirchilindeki adil duruşma kavramının bir

parccedilasını oluşturmaktadır (PhillipsBirleşik Krallık sectsect 39-40 Grayson ve BarnhamBirleşik

Krallık sectsect 37 ve 39)



(B) Muumlteakip yargılamalar

209 Masumiyet karinesi aynı zamanda cezai bir succediltan beraat ettirilen veya hakkındaki

ceza yargılamaları halen devam eden bireyleri itham edildikleri succedilu gerccedilekten işlediklerini

varsayan kamu goumlrevlileri ve yetkililerine karşı korumaktadır Herhangi bir yargılama

kapsamında beraat kararına veya duumlşme kararına saygı goumlsterilmemesi halinde Soumlzleşmersquonin

6 sect 2 maddesinde oumlngoumlruumllen guumlvenceler teoride kalma ve goumlz ardı edilme tehlikesine

duumlşebilir Mevzubahis olan bir diğer husus ise ceza yargılamalarının sona ermesi halinde

ilgili kişinin itibarının ve kamu tarafından nitelendirilme biccediliminin risk altına gireceğidir

(AllenBirleşik Krallık [BD] sect 94)

210 Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesinin muumlteakip yargılamalar bağlamındaki

uygulanabilirliği konusu her ortaya ccedilıktığında başvuran sona eren ceza yargılamaları ve

muumlteakip yargılamalar arasında bir bağın bulunduğunu goumlstermelidir Oumlrneğin muumlteakip

yargılamaların oumlnceki ceza yargılamalarının neticesinin incelenmesini gerektirmesi halinde

ve oumlzellikle muumlteakip yargılamaların mahkemeyi ceza kararını incelemesi ceza dosyasındaki

delilleri değerlendirmesi veya goumlzden geccedilirmesi başvuranın succedil ile itham edilmesine yol accedilan

olayların bir kısmına veya tuumlmuumlne karışıp karışmadığını değerlendirmesi veya başvuranın succedil

işlediği ihtimaline ilişkin mevcut belirtiler hakkında yorum yapması konularında yuumlkuumlmluuml

kıldığı hallerde boumlyle bir bağın mevcut olması muhtemeldir (AllenBirleşik Krallık [BD] sect

104)

211 Mahkeme ceza yargılamalarının sona ermesinin ardından verilen yargı kararları

bağlamında Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesinin uygulanabilirliğine dair değerlendirme yapmıştır

Soumlz konusu yargı kararlarının konularından bazıları şunlardır

(a) eski bir sanığın mahkeme masrafları ve savcılık masraflarını uumlstlenme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

(b) eski bir sanığın tutukluluk hali veya ceza yargılamaları neticesinde ortaya ccedilıkan diğer

sıkıntılar nedeniyle tazminat talebinde bulunması

(c) eski bir sanığın savunma masraflarını talep etmesi

(d) eski bir sanığın hukuka aykırı veya hatalı soruşturma ya da kovuşturma neticesinde

uğradığı zararlar iccedilin tazminat talebinde bulunması

(e) mağdurlara tazminat oumldenmesi iccedilin hukuki sorumluluğa gidilmesi

(f) başvuranın sigortacılara karşı accediltığı hukuk davasının reddi

(g) iddia makamının ilgili ebeveyn aleyhinde ccedilocuk istismarına ilişkin succedillamalarda

bulunmama kararı vermesinin ardından yuumlruumlrluumlkteki ccedilocuk bakım tedbirinin uygulanmaya

devam etmesi

(h) disiplin veya işten ccedilıkarma meseleleri ve



(i) başvuranın sosyal konut hakkının iptali (Bk diğer birccedilok referans ile AllenBirleşik

Krallık [BD] sect 98)

( 4 ) Oumlnyargı iccedileren beyanlar

212 Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesi bir ceza davasının ilgili yargılamalar ile yakından

bağlantılı oumlnyargılı ifadelerin kullanılması suretiyle baltalanmasını oumlnlemeyi hedef alırBu tuumlr

yargılamaların soumlz konusu olmadığı durumlarda cezai veya diğer kınanması gereken

tutumlara atıfta bulunan ifadeler Soumlzleşmersquonin 8 ve 6 maddeleri kapsamında olası meseleler

teşkil eden hakarete karşı koruma ve medeni hakların belirlenmesi iccedilin mahkemeye yeterince

erişebilme hususları ile daha ccedilok alaka teşkil eder (ZollmannBirleşik Krallık Ismoilov ve

DiğerleriRusya sect 160)

213 Bir kişinin succedil işlediğine dair yalnızca bir şuumlphenin bulunduğu youmlnuumlndeki bir beyan

ile kesin bir mahkucircmiyet kararı bulunmaksızın ilgili bireyin soumlz konusu succedilu işlediği

youmlnuumlndeki net bir beyan arasında temel bir ayrım yapılmalıdır (Ismoilov ve DiğerleriRusyasect

166 NestacirckSlovakya sect 89) Bahse konu net beyan masumiyet karinesi ilkesini ihlal

ederkenşuumlpheyi dile getiren beyan Mahkeme tarafından incelenen ccedileşitli durumlarda

sakıncasız olarak nitelendirilir (GaryckiPolonya sect 67)

214 Bir yargıccedil veya başka bir kamu yetkilisinin beyanının masumiyet karinesi ilkesini

ihlal edip etmediği hususu soumlz konusu beyanın bildirildiği oumlzel koşullar ccedilerccedilevesinde

değerlendirilmelidir (DaktarasLitvanya sect 42 ALAlmanya sect 31)

215 Yargıccedilların beyanları soruşturma makamlarının beyanlarına goumlre daha katı bir

denetime tabi tutulmaktadır (PandyBelccedilika sect 43)

216 Ceza yargılamalarının succedil isnadının esaslarına ilişkin verilen bir kararla

sonuccedillandırılmaması halinde sanığın masumiyeti hakkındaki şuumlphelerin dile getirilmesi

muhtemeldir (SekaninaAvusturya sect 30) Ancak beraat kararının kesinleştiği andan itibaren

succedila dair herhangi bir şuumlphenin dile getirilmesi durumunda masumiyet karinesi ilkesine

aykırılık soumlz konusu olacaktır (RushitiAvusturya sect 31 ONorveccedil sect 39 GeeringsHollanda

sect 49 ParaponiarisYunanistan sect 32)

( 5 ) Adli makamların beyanları

217 Cezai bir succedilla itham edilen kişi hakkında verilen adli kararın soumlz konusu kişinin

succedilu kanun uyarınca sabit goumlruumllmeden oumlncebu kişinin succedillu olduğuna dair hacirclihazırda bir

goumlruumlş yansıtması halinde masumiyet karinesi ilkesi ihlal edilir Herhangi bir resmi bulgunun

yokluğunda mahkemenin sanığı succedillu olarak nitelendirdiğine işaret eden bazı gerekccedilelerin

bulunduğu hallerde de bahsi geccedilen ihlal durumu ortaya ccedilıkar (Bk oumlncuuml karar Minelliİsviccedilre



sect 37 ve daha yakın zamanlı NerattiniYunanistan sect 23 DiduRomanya sect 41) Mahkemenin

sanığın succedillu olduğuna dair bir goumlruumlşuuml zamanından oumlnce ifade etmesi kuşkusuz bahsi geccedilen

karineye ters duumlşecektir (NestakSlovakya sect 88 GaryckiPolonya sect 66)

218 Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesi uyarınca oumlnemli olan soumlz konusu beyanların şekli değil

gerccedilek anlamıdır (LaventsLetonya sect 126)

219 Başvuranın succedilu neticede sabit goumlruumllse de kanun uyarınca succedilu sabit goumlruumlluumlnceye

kadar sahip olduğu masumiyet karinesi hakkı geccedilersiz kılınamaz (Bk MatijasevicSırbistan sect

49 başvuranların tutukluluk hallerinin uzatılmasına ilişkin olarak NestakSlovakya sect 90)

( 6 ) Kamu goumlrevlilerinin beyanları

220 Masumiyet karinesi ilkesi yalnızca bir yargıccedil veya mahkeme tarafından değil diğer

kamu yetkilileri tarafından da ihlal edilebilir (Allenet de RibemontFransa sect 36

DaktarasLitvanya sect 42 Petyo PetkovBulgaristan sect 91) Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesinde

kamu goumlrevlilerinin derdest ceza soruşturmaları hakkında kamunun ilgili şuumlphelinin succedillu

olduğuna inanmasına veya yetkili adli makamların tartışma konusu olayları değerlendirirken

oumln yargıyla hareket etmelerine yol accedilabilecek beyanlarda bulunmalarının yasaklanması

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (Ismoilov ve DiğerleriRusya sect 161 ButkeviciusLitvanya sect 53)

221 Masumiyet karinesi ilkesi yetkili makamların yuumlruumltuumllmekte olan ceza soruşturmaları

hakkında kamuyu bilgilendirmelerine engel teşkil etmemekle birlikte masumiyet karinesinin

goumlzetilmesi gereken durumlarda gerekli tedbir ve dikkat ccedilerccedilevesinde ilgili makamların

soruşturmaları gizli tutmalarını icap ettirebilir (FatullayevAzerbaycan sect 159 Allenet de

RibemontFransa sect 38 GaryckiPolonya sect 69)

222 Mahkeme bir kişi yargılanmadan ve succedilu sabit goumlruumllmeden oumlnce kamu

goumlrevlilerinin beyanlarında kullandıkları kelimeleri seccedilerken dikkatli olmaları gerektiğinin

oumlnemini vurgulamaktadır (DaktarasLitvanya sect 41 Arrigo ve VellaMalta (kk) Khuzhin ve


( 7 ) Karşıt basın kampanyası

223 Demokratik bir toplumda basın yoluyla ağır yorumlarda bulunulması kamu

menfaatini ilgilendiren davalarda bazen kaccedilınılmazdır (Viorel BurzoRomanya sect 160

AkayTuumlrkiye (kk))

224 Ancak tehlikeli bir basın kampanyası kamuoyunu etkilemek suretiyle herhangi bir

davanın hakkaniyetine halel getirebilir ve neticesinde de succedil ile itham edilen sanık hakkında

karar verecek olan juumlriyi etkileyebilir (KuzminRusya sect 62) Davanın goumlruumllduumlğuuml

mahkemelerin oumlnyargıdan uzak olmaları gerektiği hususunda rol oynayan nokta şuumlphelinin



suumlbjektif olarak tutuklanması değil davanın kendine oumlzguuml koşullarında kişinin korkularının

objektif olarak haklı goumlruumlluumlp goumlruumllemeyeceğidir (Bk WtochPolonya (kk)

DaktarasLitvanya (kk) Priebkeİtalya (kk) ve basının davanın goumlruumllduumlğuuml mahkemenin

tarafsızlığı uumlzerindeki etkisine ilişkin olarak Mustafa Kamal Mustafa (Abu Hamza) (no

1 ) B i r l eş i k K ra l l ı k (kk) sectsect 37-40)

225 Buumlnyesinde tamamen profesyonel hacirckimler bulunduran ulusal mahkemeler juumlri

uumlyelerinin aksine genellikle herhangi bir dış etkiye karşı direnccedil goumlstermelerini sağlayan

uygun deneyim ve eğitime sahiptirler (Craxiİtalya (no 1 ) sect 104) ve MirceaRomanya sect

75)

226 Şuumlphelilerin fotoğraflarının yayınlanması kendi başına masumiyet karinesi ilkesini

ihlal etmez (YB ve DiğerleriTuumlrkiye sect 47) Şuumlphelilerin goumlruumlntuumllerinin televizyonda

yayınlanması ise bazı koşullarda Soumlzleşmersquonin 6 sect 2 maddesi dacirchilinde bir mesele teşkil

edebilir (RupaRomanya (no 1 ) sect 232)

( 8 ) Bilgi vermeme nedeniyle yaptırımda bulunulması

227 Masumiyet karinesi ilkesi kendini succedillamama hakkı ile yakından bağlantılıdır

(Heaney ve Mc Guinnessİrlanda sect 40)

228 Şuumlpheli bir trafik succedilu esnasında araccedil sahiplerinin suumlruumlcuumlnuumln kimliğini tespit

etmelerinin gerekli olması Soumlzleşmersquonin 6 maddesine ters duumlşmez (OrsquoHalloran ve

FrancisBirleşik Krallık [BD])

229 Suumlruumlcuumllerin zorla alkol veya kan testine tabi tutulmaları masumiyet karinesi ilkesine

aykırı değildir (Tirado Ortiz ve Lozano Martinİspanya (kk))

B 6 sect 3 Maddesi sanık hakları

6 sect 3 Maddesi

ldquoBir succedil ile itham edilen herkes aşağıdaki asgari haklara sahiptir

a) Kendisine karşı youmlneltilen succedillamanın niteliği ve sebebinden en kısa suumlrede anladığı bir dilde ve ayrıntılı olarak

haberdar edilmek

b) Savunmasını hazırlamak iccedilin gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olmak

c) Kendisini bizzat savunmak veya seccedileceği bir muumldafinin yardımından yararlanmak eğer avukat tutmak iccedilin gerekli



d) İddia tanıklarını sorguya ccedilekmek veya ccedilektirmek savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında


e) Mahkemede kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercuumlmanın yardımından uumlcretsiz olarak

yararlanmakrdquo



230 Sanık hakları bağlamında Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 maddesinde oumlngoumlruumllen koşullar

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi ile guumlvence altına alınan adil yargılanma hakkının oumlzel youmlnleri

olarak kabul edilmektedir (SakhnovskiyRusya [BD] sect 94 GafgenAlmanya [BD] sect 169)

231 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 maddesinde ifade edilen oumlzel guumlvenceler ceza davalarında ortaya

ccedilıkan genel usuli durumlara ilişkin adil yargılanma kavramını temsil etmektedir ancak soumlz

konusu guumlvencelerin esas amacı ceza yargılamalarının her zaman bir buumltuumln olarak adil

şekilde yuumlruumltuumllmesini temin etmek veya bu youmlnde katkı sağlamaktır Bu nedenle

Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 maddesinde yer alan guumlvenceler kendi iccedilerisinde bir amaccedil

barındırmamaktadır ve dolayısıyla yargılamaların buumltuumlnuuml bağlamındaki işlevleri ışığında

yorumlanmalıdır (MayzitRusya sect 77 ve CanAvusturya sect 48)

1 6 sect 3(a)Maddesi

6 sect 3 (a) Maddesi



haberdar edilmekrdquo

(a) Genel

232 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesinin kapsamı daha genel olarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 1

maddesi ile guumlvence altına alınan adil yargılanma hakkı ışığında değerlendirilmelidir Cezai

konularda bir sanığa isnat edilen succedillar ve neticesinde de mahkemenin meseleye ilişkin

yapacağı hukuki nitelendirme hakkında daha kapsamlı ve detaylı bilgilerin verilmesi soumlz

konusu yargılamaların hakkaniyete uygun bir şekilde yuumlruumltuumllmesi accedilısından temel bir oumlnkoşul

teşkil etmektedir (Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 52 Sejdovicİtalya [BD] sect 90)

233 Succedillamanın niteliği ve gerekccedilesinden haberdar edilme hakkının sanığın savunmasını

hazırlama hakkı ışığında değerlendirilmesi gerektiği dikkate alındığında Soumlzleşmersquonin 6 sect 3

maddesinin (a) ve (b) alt paragraflarının birbiri ile bağlantılı olduğu goumlruumllmektedir (Pelissier

ve SassiFransa [BD] sect 54 ve DallosMacaristan sect 47)

(b) İsnat edilen succedil hakkında bilgilendirme

234 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesi ldquoyoumlneltilen succedillamanınrdquo sanığa bildirilmesi

hususuna oumlzellikle dikkat edilmesi gerektiğine işaret eder Şuumlpheliye itham edildiği succedilların

maddi ve hukuki dayanaklarının resmi ve yazılı olarak tebliğ edildiği andan itibaren succedilun

ayrıntıları tuumlm cezai suumlreccedil boyunca oumlnemli rol oynamaktadır (KamasinskiAvusturya sect 79

Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 51)



235 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3(a) maddesi sanığa yalnızca kendisine youmlneltilen succedillamanın

ldquosebebirdquo (yani işlediği iddia edilen eylemler ve succedil isnadının gerekccedilesi)konusunda

bilgilendirilme hakkını değil aynı zamanda soumlz konusu eylemlere atfedilen hukuki niteliği

goumlsteren succedillamaların ldquomahiyetirdquo konusunda bilgilendirilme hakkını da sağlamaktadır

(Mattocciaİtalya sect 59 PenevBulgaristan sectsect 33 ve 42 7 Ocak 2010)

236 Verilecek bilgide succedil isnadının dayandırıldığı delilden bahsedilmesi gerekli değildir

(X B e l ccedil i ka (kk) Collozza ve Rubinatİtalya)

237 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesinde sanığın kendisine youmlneltilen succedillamanın

mahiyetinden ve niteliğinden nasıl haberdar edileceğine dair oumlzel herhangi bir şekli şart

oumlngoumlruumllmemektedir (Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 53 Drassichİtalya sect 34

GiosakisYunanistan (no 3) sect 29)

238 Sanığı bilgilendirme goumlrevi tamamen iddia makamına atfedilmekte olup bu goumlrev

bilgi hazır hale getirilip savunma makamının dikkatine sunulmadan pasif bir şekilde yerine

getirilememektedir (Mattocciaİtalya sect 65 Chichlian ve EkindjianFransa sect 71)

239 Bilgi sanığa fiili olarak ulaştırılmalıdır bilginin ulaştırıldığına dair hukuki bir

karinenin bulunması yeterli değildir (C İ t a l ya (kk))

240 Şikacircyetccedili olunan durumun sanığın kendi davranışları nedeniyle ortaya ccedilıkması

halinde sanık haklarının iddia edildiğine dair bir iddia oumlne suumlruumllemez (ErdoganTuumlrkiye

(kk) Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 96)

241 Zihinsel problemleri olan kişileri ilgilendiren davalarda yetkili makamlardan ilgili

kişinin kendisine youmlneltilen succedillamanın mahiyeti ve sebebini hakkında detaylı bir şekilde

bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla ek girişimlerde bulunmaları beklenmektedir

(VaudelleFransa sect 65)

(c) Succedillamanın yeniden değerlendirilmesi

242 Sanık kendisine youmlneltilen succedillamada ve succedillamanın ldquogerekccedilesinderdquo yapılabilecek

tuumlm değişikliklerden usuluumlne uygun olarak eksiksiz bir şekilde haberdar edilmeli ve bunlara

karşı girişimde bulunabilmesi ve yeni iddialar ve bilgiler temelinde savunmasını

hazırlayabilmesi iccedilin de kendisine yeterli zaman ve olanak tanınmalıdır (Mattocciaİtalya sect

61 Backstroumlm ve Anderssoİsveccedil (kk))

243 Youmlneltilen succedillamalar ve mahkemenin dava konusu mesele hakkında yapacağı

hukuki nitelendirmeye ilişkin bilgiler kovuşturma oumlncesinde bir iddianamede belirtilmek

suretiyle verilmeli ya da kovuşturma esnasında verilecekse de succedil isnadında bulunulan

suumlrenin şekli veya zımni olarak uzatılması gibi youmlntemlere başvurularak bu

gerccedilekleştirilmelidir Bir succedilun nitelendirilmesine ilişkin olarak bir mahkemenin iddia



makamından farklı bir sonuca varabileceğine dair soyut ihtimallerin bulunması elbette ki

yeterli değildir (IH ve DiğerleriAvusturya sect 34)

244 Yargılamalar esnasında olayların yeniden değerlendirilmesi durumunda sanığa

savunma haklarını pratik ve etkili bir şekilde ve vaktinde kullanma imkacircnı sağlanmalıdır

(Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 62 BlockMacaristan sect 24)

245 Bir succedilun yeniden değerlendirilmesi succedillamaya oumlzguuml bir unsurun soumlz konusu olması

halinde sanık tarafından yeterince oumlngoumlruumllebilir (De Salvador Torresİspanya sect 33 Sadak ve

DiğerleriTuumlrkiye (no 1 ) sectsect 52 ve 56 Juha NuutinenFinlandiya sect 32)

246 Sanığın yeniden duumlzenlenmiş olan succedillamaya ilişkin olarak savunmasını yuumlksek

mahkemelere goumltuumlrebilme ve ilgili tuumlm hukuki ve fiili accedilılardan mahkucircmiyetine itiraz

edebilme imkacircnının bulunması halinde kendisine youmlneltilen succedillamadan haberdar edildiği

esnasında ortaya ccedilıkan kusurlar temyiz yargılamalarında giderilebilir (DallosMacaristan sectsect

49-52 SipaviciusLitvanya sectsect 30-33 ZhupnikUkrayna sectsect 39-43 IH ve

DiğerleriAvusturya sectsect 36-38 Juha NuutinenFinlandiya sect 33)

(D) Detaylı bilginin verilmesi

247 ldquoDetaylırdquo bilginin kapsamı her davanın kendine oumlzguuml koşullarına bağlı olarak

değişiklik goumlstermekle birlikte sanığa kendisine youmlneltilen succedillamaların ağırlığını tamamen

anlayabilmesi ve bu doğrultuda kapsamlı bir savunma hazırlayabilmesi iccedilin yeterli bilginin

sağlanması gerekmektedir

248 Bu bağlamda bilginin yeterliliği herkesin savunmasını hazırlamak iccedilin yeterli zaman

ve kolaylıklara sahip olması gerektiğinin belirtildiği Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesi ile ilişkili

olarak ve daha genel bir anlama sahip olan adil yargılanma hakkının ele alındığı Soumlzleşmersquonin

6 sect 1 maddesi ışığında değerlendirilmelidir (Mattocciaİtalya sect 60 Backstroumlm ve

Anderssonİsveccedil (kk))

(E) İvedilik

249 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesinin temel amacı doğrultusunda ilgili bilgiler

savunmasını hazırlayabilmesi iccedilin sanığa vaktinde iletilmelidir (CItalya (kk) davasında

başvurana davasının kabul edilebilir olduğuna huumlkmedilmeden doumlrt ay oumlnce kendisine

youmlneltilen succedillamalar hakkında bilgilendirme yapılmıştır diğer tarafta ise

BorisovaBulgaristan sectsect 43-45 davasında başvuranın avukatı bulunmaksızın savunmasını

hazırlaması iccedilin kendisine yalnızca birkaccedil saat verilmiştir)

250 Mahkeme Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesi ile uyumluluk konusunu ele alırken şekli

durumdan ziyade amaca istinaden yorumlanması gereken ldquosuccedil isnat edilmişrdquo ve ldquosuccedil isnadırdquo



kelimelerinin birbirinden bağımsız anlamlarını goumlz oumlnuumlne almaktadır (Padin Gestosoİspanya

(kk) CasseLuumlksemburg sect 71)

(f) Dil

251 Sanığın kendisine bilginin verdiği dili yeterince anlayamadığının goumlsterilmesi veya

buna işaret eden sebeplerin bulunması halinde yetkili makamların ilgili sanığa bilgilerin

ccedilevirisini sunması gerekmektedir (Brozicekİtalysect 41 TabaiFransa (kk))

252 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (a) maddesinde yabancı bir sanığa ilgili bilgilerin yazılı olarak

veya ccedilevrilip yazıya doumlkuumllmuumlş bir şekilde verilmesi gerektiği youmlnuumlnde bir ifade bulunmazken

mahkemede kullanılan dile aşina olmayan bir sanığa anladığı dilde iddianamenin de yazılı

tercuumlmesinin sağlanmaması uygulama bakımından aleyhte bir durum oluşturabilir

(KamasinskiAvusturya sect 79 Hermiİtalya [BD] sect 68)

253 Ancak savunmasını hazırlaması iccedilin yeterli olacaksa succedil isnadına ilişkin bilgi

iddianamenin soumlzluuml bir tercuumlmesinin yapılması suretiyle de sanığa aktarılabilir

(KamasinskiAvusturya sect 81 Husainİtalya (kk)

254 Soumlz konusu huumlkuumlm kapsamında sanığa dava dosyalarının tamamının ccedilevirisin

sağlanması gerektiğine işaret eden herhangi bir haktan bahsedilmemektedir (X A vus t ur ya

(kk) p 70)

255 İthama ilişkin konuların veya belgelerin tercuumlme uumlcretleri Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e)

maddesi uyarınca Devlet tarafından karşılanır zira soumlz konusu maddede uumlcretsiz tercuumlman

yardımı hakkı guumlvence altına alınmıştır (Luedicke Belkacem ve KoccedilAlmanyasect 45)

2 6 sect 3(b)Maddesi

6 sect 3 (b) Maddesi


b) Savunmasını hazırlamak iccedilin gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olmakrdquo

(A) Genel hususlar

256 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesinde usuluumlne uygun bir şekilde savunma yapılabilmesi

iccedilin iki unsur oumlngoumlruumllmektedir bunlar kolaylık ve suumlre hususlarıdır Soumlz konusu huumlkme goumlre

sanık lehindeki esaslı bir savunma eylemi davanın hazırlık aşamasında ldquogereklirdquo olan her şeyi

ihtiva edebilir Sanık savunmasını uygun bir şekilde duumlzenleyebilmeli yargılamayı yuumlruumlten

mahkeme oumlnuumlnde ilgili tuumlm savunma beyanlarını dile getirebilmeli ve boumlylece yargılamaların

sonucunu etkileyebilme imkacircnına sahip olmalıdır (CanAvusturya sect 53

GregacevicHırvatistan sect 51)



257 Bir sanığa verilen suumlrenin ve kolaylıkların yeterli olup olmadığı her davanın kendine

oumlzguuml koşulları ışığında değerlendirilmelidir (IglinUkrayna sect 65 GalstyanErmenistan sect 84)

(B) Yeterli suumlre

258 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesi sanığı aceleci yargılamalara karşı korumaktadır

(Kroumlcher ve Moumlllerİsviccedilre (kk) Bonziİsviccedilre (kk)) Her ne kadar yargılamaların hızlı bir

şekilde yuumlruumltuumllmesi oumlnem arz etse de bu hız taraflardan herhangi birinin usuli haklarına zarar

vermeyecek oumllccediluumlde olmalıdır (OAO Neftyanaya Kompaniya YukosRusya sect 540)

259 Sanığın savunmasını hazırlamak iccedilin yeterli suumlreye sahip olup olmadığı

değerlendirilirken yargılamanın mahiyeti ve bunun yanı sıra davanın karmaşıklığı ve

yargılamanın aşaması da goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır (GregacevicHırvatistan sect 51) Aynı

zamanda yasal temsilcinin olağan iş yuumlkuuml de dikkate alınmalıdır bir davanın oumlzel aciliyet

gerektirdiği durumlarda savunma avukatından kendi iş yoğunluğu arasında kısa da olsa

zaman ayırmasını talep etmek yanlış değildir (MattickAlmanya (kk))

260 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesinde bir suumlredir devam eden bir davanın

hazırlıklarının ilk duruşma gerccedilekleştirilmeden oumlnce tamamlanmış olması gerektiğine dair bir

koşul belirtilmemiştir Yargılamaların gidişatı oumlnceden planlanamamaktadır ve bu suumlreccedilte de

henuumlz aydınlığa kavuşturulmamış ve tarafların daha fazla hazırlanmalarını gerektiren unsurlar

ortaya ccedilıkabilmektedir (MattickAlmanya (kk))

261 Yargılama suumlrecinde bazı olayların meydana gelmesi durumunda savunma

makamına kendisini adapte etmesi talep hazırlaması ve itirazda bulunması vs iccedilin ek suumlre

tanınmalıdır (MiminoshviliRusya sect 141) Bu tuumlr ldquoolaylarrdquo iddianamede yapılan

değişiklikleri (Pelissier ve SassiFransa [BD] sect 62) iddia makamının yeni deliller sunmasını

(GBFransa sectsect 60-62) veya yargılama esnasında bilirkişi goumlruumlşuumlndeki ani ve esaslı

değişiklikleri (GBFransa sectsect 69-70) iccedilerebilir

262 Oumlngoumlruumllen suumlre ile ilgili bir sorunun fark edilmesi durumunda sanıktan duruşmanın

ertelenmesi veya geciktirilmesi iccedilin talepte bulunması beklenmektedir (Campbell ve

FellBirleşik Krallık sect 98 Backstroumlm ve Anderssonİsveccedil (kk) Craxiİtalya (no 1 ) sect 72)

ancak istisnai durumlar da mevcuttur (Goddiİtalya sect 31) ayrıca ilgili iccedil hukuk ve

uygulamada bu tuumlr bir hakkı destekleyen dayanaklar da bulunmayabilir

(GalstyanErmenistan sect 85)

263 Bazı koşullarda sanığa yeterli suumlrenin verilmesi iccedilin mahkemenin duruşmayı resen

ertelemesi de gerekli goumlruumllebilir (Sadak ve DiğerleriTuumlrkiye (no 1 ) sect 57

SakhnovskiyRusya [BD] sectsect 103 ve 106)



264 Sanığın temyiz hakkını etkili bir şekilde kullanabilmesi iccedilin ulusal mahkemeler

kararlarını dayandırdıkları gerekccedileleri yeterince net bir şekilde belirtmelidirler

(HadjianastassiouYunanistan sect 33) Temyiz başvurusunda bulunmak iccedilin oumlngoumlruumllen suumlre

sona ermeden oumlnce tam gerekccedileli bir kararın verilmemesi durumunda sanığın bilinccedilli bir

şekilde temyize gidebilmesi iccedilin kendisine yeterli bilgi sağlanmalıdır (ZoonHollanda sectsect 40-

50 BaucherFransa sectsect 46-51)

265 Devletler cezai succedilla itham edilen herkesin Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 maddesinde

oumlngoumlruumllen guumlvencelerden faydalanmasını temin etmelidir Tahsis edilen suumlrenin ne zaman

başlayıp ne zaman sona ereceğini oumlğrenme kuumllfetini temyize giden tarafa yuumlklemek

Soumlzleşmeci Devletlerin Soumlzleşmersquonin 6 maddesi ile korunan hakların etkili bir şekilde

kullanılmasını sağlamak adına benimsemeleri gereken ldquotitizlikrdquo ilkesiyle bağdaşmamaktadır

(VacherFransa sect 28)

(C) Yeterli kolaylık

(1) Delillere erişim

266 Cezai bir succedilla itham edilen kişiye tanınması gereken ldquokolaylıklardan birirdquo bu

kişinin savunmasını hazırlayabilmesi iccedilin yargılamalar dacirchilinde yuumlruumltuumllen soruşturmaların

neticesinden haberdar edilmesidir (Huseyn ve DiğerleriAzerbaycan sect 175 OAO Neftyanaya

Kompaniya Yukos Rusya sect 538)

267 Kişinin tutuklu yargılandığı durumlarda ldquokolaylıklarrdquo kavramı ilgili kişinin makul

konsantrasyon duumlzeyinde okuyup yazmasına imkan veren tutukluluk koşullarını iccedilerebilir

(MayzitRusya sect 81 MoiseyevRusya sect 221) Sanığın ve muumldafisinin yargılamalara

katılabilmesi ve bıkkınlığa yer verilmeksizin beyanda bulunabilmesi buumlyuumlk oumlnem teşkil

etmektedir (MakhfiFransa sect 40 Barberacirc Messegue ve Jabardoİspanya sect 70)

268 Sanığa sağlanması gereken kolaylıklar savunmasını hazırlaması esnasında kendisine

yardımcı olacak veya olabilecek tuumlrdekilerle sınırlıdır (Padin Gestosoİspanya (kk)

MayzitRusya sect 79)

269 Sanığın dava dosyasına doğrudan erişiminin sağlanması gerekli olmayıp dava

dosyasındaki belgeler hakkında temsilcisi aracılığıyla bilgilendirilmesi yeterlidir

(KremzowAvusturya sect 52) Ancak sanığın dava dosyasına erişimine getirilen kısıtlama

duruşma oumlncesi delillerin sanığa ulaştırılmasını ve soumlzluuml ifadeler verilirken sanığın avukatı

aracılığıyla deliller uumlzerine goumlruumlş sunmasını engellememelidir (OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 140)

270 Sanığın savunmasını bizzat yaptığı davalarda dava dosyasına erişiminin reddedilmesi

sanık haklarının ihlaline yol accedilmaktadır (FoucherFransa sectsect 33-36)



271 Sanığın savunmasını yuumlruumltmesine kolaylık sağlamak accedilısından bu kişinin dava

dosyasındaki ilgili belgelerin nuumlshalarını almasına ve aldığı notları derleyip kullanmasına izin

verilmelidir (RasmussenPolonya sectsect 48-49 MoiseyevRusya sectsect 213-218 MatyjekPolonya

sect 59 SeleznevRusya sectsect 64-69)

272 Dava dosyasına erişim hakkı mutlak değildir Bazı davalarda uumlccediluumlncuuml şahısların temel

haklarını korumak veya ulusal guumlvenlik gibi oumlnemli bir kamu menfaatini goumlzetmek tanıkları

korumak veya polislerin succedilu incelerken başvurdukları youmlntemleri guumlvence altına almak ve

benzeri amaccedillarla bazı delillerin sanıktan saklanması gerekli goumlruumllebilir Ancak

Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi uyarınca sadece kesinlikle gerekli olduğuna kanaat getirildiği

takdirde sanığın haklarının kısıtlanmasına youmlnelik bu tuumlr tedbirlerin uygulanmasına izin

verilebilir Mahkeme ccedilekişmeli yargı ve silahların eşitliği ilkelerine riayet edildiğinden ve

sanığın menfaatlerinin korunması iccedilin yeterli guumlvencelerin kapsama dacirchil edildiğinden emin

olmak iccedilin karar alma mekanizmasını dikkatli bir şekilde inceler (Natunen v Finlandiya sectsect

40-41 DowsettBirleşik Krallık sectsect 42-43 MirilashviliRusya sectsect 203-209)

273 Sanığın kendisini temize ccedilıkarabilmesine veya cezasının duumlşuumlruumllmesine yardımcı

olabilecek oumlğeleri iccedileren delil niteliğindeki belgelere erişimine izin verilmemesi sanığın

savunmasını hazırlarken yaralanması gereken kolaylıkların goumlz ardı edilmesine yol accedilabilir ve

dolayısıyla da Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesi ile guumlvence altına alınan hakkın ihlalini

doğurabilir Ancak sanıktan bulunduğu talep hakkında oumlzel gerekccedileler belirtmesi istenebilir

bu durumda yerel mahkemeler soumlz konusu gerekccedilelerin geccedilerliliğini incelemekle yuumlkuumlmluuml

olurlar (NatunenFinlandiya sect 43 CGPHollanda (kk))

(2) Avukata danışma

274 Sanığa sağlanan ldquokolaylıklarrdquosanığın avukatına danışabilmesini de kapsar

(Campbell and FellBirleşik Krallık sect 99 Goddiİtalya sect 31) Sanığın muumldafisiyle

goumlruumlşmesine olanak tanınması savunmasını hazırlaması kapsamında buumlyuumlk oumlnem arz

etmektedir (Bonziİsviccedilre (kk) CanAvusturya sect 52)

275 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesi Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesinde oumlngoumlruumllen

avukat yardımından yararlanma hakkı ile oumlrtuumlşmektedir (Bk oumlrneğin LanzAvusturya sectsect 50-

53 OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 148 TrepashkinRusya (no 2) sectsect 159-168)


yararlanma hakkı

6 sect 3 (c) Maddesi






yardımından uumlcretsiz olarak yararlanabilmekrdquo

276 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin anlamı dacirchilindeki

adil yargılanma hakkının belirli youmlnlerini kapsamaktadır (Correia de MatosPortekiz (kk)

FoucherFransa sect 30) İlgili alt paragraf sanık aleyhindeki yargılamaların dava kapsamında

sanığa yeterli temsil imkacircnının sağlanmaması halinde yuumlruumltuumllemeyeceği hususunu guumlvence

altına almaktadır (PakelliAlmanya sect 84) Bu bağlamda uumlccedil hak bulunmaktadır bunlar kişinin

kendisini bizzat savunması kişinin seccedileceği bir muumldafinin yardımından yararlanması ve

gerekli goumlruumllduumlğuumlnde avukat yardımından uumlcretsiz olarak yararlandırılmasıdır

(PakelliAlmanya sect 31)

(A) Başvurunun kapsamı

277 Cezai bir succedil ile itham edilen herkes yargılamaların tuumlm aşamalarında Soumlzleşmersquonin

6 sect 3 (c) maddesi ile korunmalıdır (Imbriosciaİsviccedilre sect 37) Bu koruma Soumlzleşmersquonin 6

maddesinin huumlkuumlmlerine başlangıccedilta riayet edilmemesi neticesinde yargılamanın

hakkaniyetine halel getirilmesinin muhtemel olması halinde yargılama oumlncesinde de uygun

goumlruumllmektedir (OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 131 Imbriosciaİsviccedilre sect 36 MageeBirleşik Krallık

sect 41)

278 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (b) maddesi yargılamalara hazırlanma aşamasına ilişkin

hususlarla bağlantılıyken Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi daha genel bir kapsama sahip olup

sanığa tuumlm yargılama suumlreci boyunca avukat yardımından ve desteğinden yararlanma hakkını

tanımaktadır (CanAvusturyasect 54)

279 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesinin yargılama aşaması oumlncesinde yani oumln soruşturma

evresinde uygulanış biccedilimi yargılamaların oumlzelliklerine ve davanın kendine oumlzguuml koşullarına

bağlıdır (BrennanBirleşik Krallık sect 45 BerlinskiPolonya sect 75) Soumlzleşmersquonin 6

maddesinde sanığın polis tarafından ifadesinin alındığı ilk aşamalardan itibaren bir avukat

yardımından yararlanmasına izin verilmesi gerektiği oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (John MurrayBirleşik

Krallık sect 63 OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 131 SalduzTuumlrkiye [BD] sect 54 AverillBirleşik

Krallık sect 59 BrennanBirleşik Krallık sect 45 DayananTuumlrkiye sect 31) Ancak hukuken

geccedilerli bir sebebin olması halinde bu hak kısıtlanabilir (John MurrayBirleşik Krallık sect 63

MageeBirleşik Krallık sect 41) Her bir davaya konu olan mesele yargılamaların buumltuumlnuuml

ışığında bir değerlendirme yapıldığında soumlz konusu kısıtlamanın sanığı adil bir duruşmadan

yoksun bırakıp bırakmadığıdır (John MurrayBirleşik Krallık sect 63 BrennanBirleşik Krallık



sect 45) Zorlayıcı sebeplerden oumltuumlruuml avukata erişimin engellenmesinin istisnai olarak haklı

goumlruumllduumlğuuml durumlarda bile bu tuumlr bir kısıtlama sanığın Soumlzleşmersquonin 6 maddesi kapsamına

giren haklarına zarar vermemelidir (SalduzTuumlrkiye [BD] sect 55)

280 Benzer şekilde Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesinin temyiz veya istinaf mahkemeleri

bağlamında uygulanış biccedilimi de ilgili yargılamaların oumlzel koşullarına bağlıdır

(PakelliAlmanya sect 29 ve mutatis mutandis Meftah ve DiğerleriFransa [BD] sect 41) İccedil

hukuk duumlzeninde tamamlanmış olan yargılamaların ve temyiz veya istinaf mahkemelerinin bu

suumlreccedilteki rollerinin buumltuumlnuuml dikkate alınmalıdır (Monnell ve MorrisBirleşik Krallık sect 56 ve

mutatis mutandis Meftah ve DiğerleriFransa sect 41) Temyiz başvurusuna izin verme

usuluumlnuumln mahiyeti ve bu usuluumln ceza yargılamalarının buumltuumlnuuml kapsamındaki oumlnemi temyiz

mahkemesinin yetki kapsamı ve başvuranın menfaatlerinin temyiz mahkemesi oumlnuumlnde

sunuluş ve korunma biccedilimi gibi hususları da goumlz oumlnuumlnde bulundurmak gerekir (Monnell ve

MorrisBirleşik Krallık sect 56)

(B) Kişinin kendisini bizzat savunması

281 Soumlzleşmersquonin 6 maddesi bir buumltuumln olarak ele alındığında anlaşılmaktadır ki bu

huumlkmuumln amacı bir succedil ile itham edilen kişinin duruşmaya katılma hakkına sahip olduğunu

goumlstermektir (ZanaTuumlrkiye [BD] sect 68 Monnell ve MorrisBirleşik Krallık sect 58) Bu hak ile

yakın bağlantılı olarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi sanığa kendisini bizzat savunma

imkacircnı sunmaktadır Dolayısıyla adalet accedilısından aksi gerekmediği takdirde bir sanığın

kendi isteği uumlzerine bizzat savunma yapması Soumlzleşmersquonin 6 maddesinde oumlngoumlruumllen koşullara

aykırı bir durum teşkil etmemektedir (GalstyanErmenistan sect 91)

282 Ancak kişinin kendisini bizzat savunma hakkı mutlak veriler ışığında guumlvence altına

alınmamaktadır Sanığa kendisini bizzat savunma hakkının verilmesi veya kendisi iccedilin bir

avukat tayin edilmesi Soumlzleşmeci Devletin takdirine bağlıdır zira bu Devletler kendi yargı

sistemlerinde sanığın haklarının guumlvence altına alınabilmesi iccedilin daha uygun youmlntemleri tespit

etme konusunda Mahkemeye goumlre daha donanımlıdırlar (Correia de MatosProtekiz (kk))

Bu nedenle yerel mahkemeler adaletin sağlanması accedilısından bir avukatın mecburi olarak

tayin edilmesinin gerekli olup olmadığı konusunda değerlendirme yapma hakkına sahiptirler

(CroissantAlmanya sect 27 Lagerblomİsveccedil sect 50) Bu tedbir sanığın menfaatlerinin uygun

bir şekilde korunması amacına youmlneliktir (Correia de MatosPortekiz (kk))

283 Ayrıca Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesinde herhangi bir savunma youmlnteminden

yararlanma konusunda sınırsız bir hak oumlngoumlruumllmemektedir Sanığın bizzat savunma yapmayı

tercih etmesi durumunda kendisi avukat yardımından yaralanma hakkından feragat etmiş

sayılır ve savunmasını yuumlruumltuumlrken titizlikle hareket etme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml altına girer



(MelinFransa sect 25) Cezai bir succedilla itham edilenlerin savunma haklarını kullanırken ceza

yargılamalarına muumldahil olan bir tanık veya herhangi bir kişi hakkında ceza gerektiren bir

davranışın mevcut olduğuna dair kasıtlı olarak yanlış şuumlphe uyandırması halinde ilgili

sanıkların dava edilemeyeceği varsayılırsa bu kişilerin savunma hakları kavramının sınırları

fazlasıyla zorlanmış olur (BrandstetterAvusturya sect 52) Bir sanığın savunması kapsamında

ileri suumlrduumlğuuml iddialar nedeniyle sonradan dava edilebileceği ihtimalinin soumlz konusu sanığın

Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi kapsamındaki haklarını ihlal ettiği duumlşuumlnuumllemez Bu

ccedilerccedilevede gereğinden fazla ağır olan ulusal hukuk veya uygulama neticesinde sonraki

kovuşturma riskinin kişinin savunma haklarını oumlzguumlr bir şekilde kullanmasının gerccedilek

anlamda engellenmesine youmlnelik olması halinde durum değişebilir (BrandstetterAvusturya sect

53)

(C) Avukat yardımı

284 Cezai bir succedilla itham edilen herkesin avukat yardımından etkili bir şekilde

yararlanması adil yargılanma ilkesinin temel oumlzelliklerinden birini oluşturmaktadır

(SalduzTuumlrkiye [BD] sect 51) Kural olarak sanığa polis tarafından ifadesinin alındığı veya

tutuklu olarak yargılandığı andan itibaren avukat yardımından yararlanma imkacircnı

sağlanmalıdır (DayananTuumlrkiye sect 31) Sanığın ceza yargılamasına etkili bir şekilde

katılabilme hakkı genel olarak yalnızca hazır bulunma hakkını değil aynı zamanda

gerektiğinde avukat yardımından yararlanma hakkını da kapsamaktadır (Lagerblomİsveccedil sect

49 GalstyanErmenistan sect 89) Aynı şekilde yalnızca başvuranın avukatının hazır bulunması

da sanığın yokluğunu telafi edemez (ZanaTuumlrkiye [BD] sect 72)

285 Avukatla temsil edilme hakkı sanığın duruşmada hazır bulunup bulunmadığına bağlı

değildir (Van GeyseghemBelccedilika [BD] sect 34 Campbell ve FellBirleşik Krallık sect 99

PoitrimolFransa sect 34) Sanığın usuluumlne uygun olarak mahkemeye ccedilağrılmasına rağmen

duruşmaya gelmemesi herhangi bir mazeretinin bulunmaması halinde bile soumlz konusu

sanığın avukat tarafından temsil edilme hakkından mahrum bırakılmasını haklı goumlsteremez

(Van GeyseghemBelccedilika v Belgium [BD] sect 34 PelladoahHollanda sect 40

KrombachFransa sect 89 GalstyanErmenistan sect 89)

286 Cezai bir succedilla itham edilen herkesin kendi seccedileceği bir avukat tarafından temsil

edilme hakkı mutlak değildir (Meftah ve DiğerleriFransa [BD] sect 45 PakelliAlmanya sect

31) Genel bir kural olarak sanığın avukat seccedilimine saygı goumlsterilmesi gerekse de

(Lagerblomİsveccedil sect 54) ulusal mahkemeler adalet accedilısından gerekli goumlrduumlkleri takdirde ilgili

ve yeterli gerekccedileleri oumlne suumlrerek ilgili kişinin seccedilimini engelleyebilirler (Meftah ve

DiğerleriFransa [BD] sect 45 CroissantAlmanya sect 29) Oumlrneğin yargılamaların oumlzel



mahiyeti bir buumltuumln olarak değerlendirildiğinde soumlzluuml temsil konusunda uzmanlığa sahip belirli

avukatların bulunması haklı goumlruumllebilir (Meftah ve DiğerleriFransa [BD] sect 47)

287 Avukat yardımından yararlanma hakkının teoride kalmayıp uygulanabilir ve etkili

olması accedilısından bu hakkın kullanımı aşırı şekilci koşullara dayandırılmamalıdır

yargılamaların adil bir şekilde yuumlruumltuumllmesini temin etmek mahkemelerin goumlrevidir

dolayısıyla muumldafiye de muumlvekkilini gıyabında savunabilmesi iccedilin duruşmaya katılma imkacircnı

tanınır (Van GeyseghemBelccedilika [BD] sect 33 PelladoahHollanda sect 41)

288 Diğer adil yargılanma haklarında da olduğu gibi sanık avukat yardımından

yararlanma hakkından feragat edebilir (PishchalnikovRusya sect 77) Ancak davranışları

itibarıyla sanığın zımnen Soumlzleşmersquonin 6 maddesi kapsamında giren boumlyle oumlnemli bir

haktan feragat ettiğinin soumlylenebilmesi iccedilin ilgili sanığın davranışlarının neticesini makul

surette oumlngoumlrebildiği tespit edilmelidir Sanık avukat talep ettiğinde ek guumlvenceler gerekir

zira bir sanığın herhangi bir avukatının bulunmaması halinde haklarının kendisine bildirilme

şansı ve netice olarak da soumlz konusu hakların goumlzetilme olanağı azalır (PishchalnikovRusya

sect 78)

(D) Adli yardım

289 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi kapsamındaki uumlccediluumlncuuml ve son hak olan adli yardım

hakkı iki koşula bağlıdır

290 Birincisi sanık avukat yardımı uumlcretini oumldemek iccedilin yeterli imkacircna sahip olmadığını

goumlstermelidir Ancak sanığın ldquoher tuumlrluuml şuumlpheden uzak olarakrdquo bunu yapması gerekli değildir

sanığın maddi guumlcuumlnuumln bulunmadığına dair ldquobazı belirtilerinrdquo bulunması ya da diğer bir

deyişle ldquoaksini goumlsteren net belirtilerin bulunmadığınınrdquo tespit edilebilmesi yeterlidir


291 İkincisi Soumlzleşmeci Devletler ancak ldquoadaletin gerektirmesi halinderdquo adli yardım

sağlama yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne haiz olurlar Bu husus yalnızca adli yardım talebine ilişkin kararın

accedilıklandığı suumlreci değil aynı zamanda ulusal mahkemenin davanın esası hakkında karar

verdiği suumlreci de kapsayacak şekilde davaya konu olayların buumltuumlnuumlyle ele alınması suretiyle

değerlendirilmelidir (GrangerBirleşik Krallık sect 46)

292 Adaletin yerine getirilmesi accedilısından sanığa uumlcretsiz avukat yardımının

sağlanmasının gerekip gerekmediğini tespit ederken Mahkeme succedilun ağırlığı ve soumlz konusu

cezanın boyutu dacirchil olmak uumlzere ccedileşitli kriterleri dikkate almaktadır (BenhamBirleşik

Krallık [BD] sect 60 Quarantaİsviccedilre sect 33 Zdravko StanevBulgaristan sect 38) İlke olarak

oumlzguumlrluumlkten yoksun bırakılmanın soumlz konusu olduğu durumlarda adaletin sağlanması



accedilısından hukuki temsil gerekli goumlruumllmektedir (BenhamBirleşik Krallık [BD] sect 61

Quarantaİsviccedilre sect 33 Zdravko StanevBulgaristan sect 38)

293 Mahkeme ldquoAdaletin yerine gelmesi iccedilin gerekli goumlruumllmerdquo kriterinin diğer iki koşulu

olarak davanın karmaşıklığını (Quarantaİsviccedilre sect 34 Pham HoangFransa sect 40

TwalibYunanistan sect 53) ve sanığın şahsi durumunu (Zdravko StanevBulgaristan sect 38)

goumlrmektedir Bahsi geccedilen ikinci koşul oumlzellikle sanığa avukat yardımının sağlanmaması

halinde bu sanığın davası kapsamında nasıl savunma yapabileceği (oumlrneğin sanığın

mahkemede veveya ilgili hukuk sisteminde kullanılan dile aşina olmadığı bir durumda)

hususu ile alakalıdır (Quarantaİsviccedilre sect 35 TwaliYunanistan sect 53)

294 ldquoAdaletrdquo şartı uygulanırken aranması gereken kriter adli yardımın sağlanmaması

halinde sanığın savunma yapma hakkına ldquofiili bir zararrdquo verilip verilmeyeceği değil avukat

yardımından yararlanmanın ldquodavanın oumlzel koşullarına bakıldığında olumlu bir sonucardquo

goumltuumlruumlp goumltuumlrmeyeceğidir (Articoİtalya sect 34-35 Alimenaİtalya sect 20)

295 Avukat ve muumlvekkili arasındaki guumlven ilişkisinin oumlnemine bağlı kalınmaksızın

kişininldquoseccedileceğirdquo bir muumldafinin yardımından yararlanma hakkı uumlcretsiz adli yardımın soumlz

konusu olduğu durumda ister istemez bazı kısıtlamalara tabi tutulabilir Oumlrneğin mahkemeler

savunma avukatı tayin ederken sanığın isteklerini goumlz oumlnuumlnde bulundurmalıdır ancak

adaletin sağlanması accedilısından aksinin gerektiğine dair uygun ve yeterli dayanakların mevcut

olması halinde durum değişebilir (CroissantAlmanya sect 29 Lagerblomİsveccedil sect 54) Benzer

şekilde Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesinin mahkemece atanan savunma avukatını değiştirme

hakkını guumlvence altına aldığı da soumlylenemez (Lagerblomİsveccedil sectsect 55 59)Ayrıca ilk derece

mahkemelerinde Soumlzleşmersquonin 6 maddesi uyarınca adil yargılanıp sonrasında mahkucircm edilen

bir kişinin davanın lehine sonuccedillanması gibi bir ihtimalin bulunmamasına rağmen temyize

gitmek istemesi durumunda adaletin sağlanması accedilısından adli yardımın otomatik olarak

sağlanması gerektiği şeklinde bir değerlendirme de yapılamaz (Monnell ve MorrisBirleşik

Krallık sect 67)

(E) Etkili avukat yardımı

296 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (c) maddesi ldquoetkilirdquo avukat yardımı hakkını kapsamaktadır

Accedilıkccedilası adli yardım avukatının tayin edilmesi ile etkili yardım guumlvence altına alınmaz zira

tayin edilen avukatın goumlrevini yerine getirmesine uzun suumlre engel olabilecek oumlluumlm ya da ağır

hastalık durumları ortaya ccedilıkabilir (Articoİtalya sect 33)

297 Etkili avukat yardımı hakkı sanığın avukatıyla oumlzel olarak iletişim kurabilme hakkını

da kapsamaktadır Devlet yalnızca istisnai koşullarda tutulan kişi ve muumldafisi arasındaki

gizlilik soumlzleşmesini kısıtlayabilir (SakhnovskiyRusya [BD] sect 102) Bir avukatın



muumlvekkiliyle goumlruumlşememesi ve muumlvekkilinden denetime tabi tutulmadan gizli talimat

alamaması halinde avukat yardımının faydası azalabilir (S İ s v i ccedil re sect 48 BrennanBirleşik

Krallık sect 58) Avukatlar ve muumlvekkilleri arasındaki ilişkiye getirilecek herhangi bir kısıtlama

sanığın sahip olduğu etkili avukat yardımı hakkına engel teşkil etmemelidir

(SakhnovskiyRusya [BD] sect 102) Bir sanık ve avukatı arasındaki telefon goumlruumlşmelerinin

dinlenmesi (Zagariaİtalyasect 36) ve avukatın sanığıyla yapığı goumlruumlşme sayısının ve suumlresinin

obsesif derecesinde kısıtlanması da (OumlcalanTuumlrkiye [BD] sect 135) etkili avukat yardımının

guumlvence altına alınması koşulunun ihlaline yol accedilabilir

298 Ancak adli yardım kapsamında tayin edilen veya sanık tarafından seccedililen bir

avukatın sebep olduğu tuumlm eksikliklerden Soumlzleşmeci Devlet sorumlu tutulamaz

(Lagerblomİsveccedil sect 56 KamasinskiAvusturya sect 65) Hukuk mesleğinin bağımsızlığı

itibarıyla savunma makamının tutumu sanık ve temsilcisi arasında esasen bir sorun teşkil

etmektedir Soumlzleşmeci Devletler yalnızca avukatın muumlvekkilini etkili bir şekilde temsil

edemediğinin aşikar olması veya bu durumun ilgili devletin dikkatine yeterli bir şekilde

sunulması halinde duruma muumldahale etmelidirler (KamasinskiAvusturya sect 65

Imbriosciaİsviccedilre sect 41 DaudPortekiz sect 38) Bir avukatın sanık lehine hareket edememesi

(Articoİtalya sectsect 33 36) veya tedbirsiz bir savunma hattı veya yargılamadaki bir kusur ile

aynı kefeye koyulamayan oumlnemli bir usuli şarta uygun hareket edememesi halinde Devlet

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ortaya ccedilıkabilir (CzekallaPortekiz sectsect 65 71)

4 6 sect 3(d)Maddesi

6 sect 3 (d) Maddesi



davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanmasını istemekrdquo

(A) ldquoTanıkrdquo teriminin bağımsız anlamı

299 ldquoTanıkrdquo terimi ulusal hukukta yer alan sınıflandırmalara bakılmaksızın Soumlzleşme

sisteminde bağımsız bir anlama sahiptir (Damir SibgatullinRusya sect 45 SNİsveccedil sect 45)

ldquoTanıkrdquo ifadesinin mahkucircmiyet kararı iccedilin bir dereceye kadar dayanak teşkil etmesi

durumunda soumlz konusu ldquotanıkrdquo ifadesi Soumlzleşmersquonin 6 sectsect 1 ve 3 (d) maddesiyle sağlanan

guumlvencelerin geccedilerli olduğu iddia makamı iccedilin delil teşkil eder (Kaste ve MathisenNorveccedil sect

53 Lucacircİtalya sect 41)

300 İlgili terim muumlşterek sanıkları (Bk oumlrneğin TrofimovRusya sect 37) mağdurları

(Vladimir RomanovRusya sect 97) ve bilirkişileri (DoorsonHollanda sectsect 81-82) kapsar



301 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (d) maddesi belge niteliğindeki deliller iccedilin de geccedilerlidir

(MirilashviliRusya sectsect 158-159)

(B) Tanıkları sorguya ccedilekme veya ccedilektirme hakkı

(1) Genel ilkeler

302 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (d) maddesine goumlre ccedilekişmeli bir yargının gerccedilekleştirilebilmesi

iccedilin mahkucircmiyet kararı verilmeden oumlnce ilgili sanık aleyhindeki tuumlm delillertanıklar sanığın

hazır bulunduğu aleni bir duruşmada yer almalıdır Bu hususa ilişkin istisnalar olabilmekle

birlikte sanığın hakları ihlal edilmemelidir kural olarak sanığa aleyhindeki bir tanığın

beyanda bulunduğu esnada ya da yargılamaların sonraki bir aşamasında soumlz konusu tanığa

itiraz edebilmesi ya da tanığı sorguya ccedilekebilmesi iccedilin yeterli ve uygun imkacircn sağlanmalıdır

(HuumlmmerAlmanya sect 38 Lucacircİtalya sect 39 SolakovMakedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti

sect 57)

303 Yukarıdaki genel ilkeden hareketle iki koşuldan bahsedilebilir İlk olarak tanığın

duruşmaya katılmaması iccedilin makul bir sebep olmalıdır İkinci olarak ise bir mahkucircmiyet

kararının yalnızca ya da buumlyuumlk oumllccediluumlde sanığın soruşturma veya kovuşturma esnasında

sorguya ccedilekemediği bir tanığın beyanlarına dayandırılması halinde sanığın hakları

Soumlzleşmersquonin 6 maddesinde oumlngoumlruumllen guumlvencelerle bağdaşmayacak şekilde kısıtlanmış

sayılabilir (Al-Khawaja ve TaheryBirleşik Krallık [BD] sect 119)

304 Adaletin yerine getirilmesi hakkının demokratik bir toplumdaki yeri dikkate

alındığında sanığın haklarını kısıtlayan her tuumlrluuml tedbir mutlak surette zorunluluk teşkil

etmelidir Daha az kısıtlama gerektiren bir tedbirin yeterli goumlruumllebilmesi durumunda bu tedbir

uygulanmalıdır (Van Mechelen ve DiğerleriHollanda sect 58)

305 Sanığın yargıcın hazır bulunduğu bir ortamda esas tanıkla yuumlz yuumlze getirilmesi adil

yargılanmanın oumlnemli bir unsurunu oluşturmaktadır (TaranRomaya sect 74 Gravianoİtalya sect

38)

(2) Bir tanığın duruşmaya katılmasını sağlamak iccedilin makul ccedilaba sarf etme

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

306 Bir tanığın duruşmaya katılmaması iccedilin geccedilerli bir mazeretin bulunması gerektiği

koşulu bu tanığın yegacircne veya sonuca goumltuumlren kişi olup olmadığı hususunda herhangi bir

kanaate varılmadan oumlnce incelenmesi gereken bir meseledir Tanıkların soumlzluuml ifade vermek

iccedilin duruşmaya katılmamaları halinde ilgili tanıkların hazır bulunmamalarının haklı

gerekccedilelere dayandırılıp dayandırılmadığını sorgulama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml doğar (Al-Khawaja ve

TaheryBirleşik Krallık [BD] sect 120 GabrielyanErmenistan sectsect 78 81-84)



307 Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesi 6 sect 3 maddesi ile birlikte ele alındığında sanığın

kendisi aleyhindeki tanıkları sorguya ccedilekmesini veya ccedilektirmesini sağlamak iccedilin Soumlzleşmeci

Devletlere pozitif girişimlerde bulunma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml vermektedir (TrofimovRusya sect 33

Sadak ve DiğerleriTuumlrkiye (no 1 ) sect 67)

308 Tanıkların ortadan kaybolması sonucu sorguya ccedilekilmelerinin muumlmkuumln olmaması

ihtimaline karşı yetkili makamlar tanıkların ortadan kaybolmasını engellemek amacıyla

makul girişimlerde bulunmalıdırlar (KarpenkoRusya sect 62 Damir SibgatullinRusya sect 51

PelloEstonya sect 35 BonevBulgaristan sect 43)

309 Ancak imkacircnsız olan borccedillanılamaz (impossibilium nulla est obligatio) yetkili

makamların sanığın ilgili tanıkları sorguya ccedilekebilmesini sağlama girişimlerinin titizlikten

yoksun olması konusunda succedillamaların hedefi olarak goumlsterilemedikleri bir durumda

tanıkların hazır bulunmaması da kovuşturmanın devam etmesini gerekli kılmaz

(GossaPolonya sect 55 HaasAlmanya (kk) Calabrbİtalya ve Almanya (kk) Ubach

MortesAndora (kk))

(3) Tanığın dinlenmesini reddetmek iccedilin gerekccedile goumlsterme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

310 Her ne kadar goumlsterilen delillerin uygunluğu konusunda goumlruumlş bildirmek

Mahkemenin goumlrevi olmasa da bir tanığın sorguya ccedilekilmesinin veya mahkemeye

ccedilağrılmasının haklı gerekccedilelere dayandırılmaksızın reddedilmesi adil yargılama

guumlvencelerine aykırı olup sanığın haklarının kısıtlanmasına yol accedilabilmektedir (Bk

PopovRusya sect 188 Bocos-CuestaHollanda sect 72 WierzbickiPolonya sect 45 ve

VidalBelccedilika sect 34)

(4) Mahkemede dinlenmeyen tanığın ifadesinin esas alınması

311 Bazı koşullarda oumlrneğin bir tanık vefat ettiğinde (Mikaİsveccedil (kk) sect 37 Ferrantelli

ve Santangeloİtalya sect 52) ya da susma hakkını kullandığında (VidgenHollanda sect 47 Sofri

ve Diğerleriİtalya (kk) Craxiİtalya (no 1 ) sect 86) ya da yetkili makamların tanığın

duruşmaya katılmasını sağlamaya youmlnelik makul girişimleri başarısızlıkla sonuccedillandığında

(MirilashviliRusya sect 217) soruşturma evresinde alınmış olan tanık ifadelerine atıfta

bulunmak gerekebilir (Lucacircİtalya sect 40)

312 Bir tanığın duruşmaya katılmaması sonucu sanığın haklarının olumsuz youmlnde ne

derece etkilendiği goumlz oumlnuumlnde bulundurulduğunda yargılamaların ilk aşamalarında tanık

ifadesinin alınmadığı bir davada tanığın duruşmada soumlzluuml beyanını almak yerine yazılı bir

ifadesini almak başvurulması gereken son tedbir olmalıdır (Al-Khawaja ve TaheryBirleşik




313 Sanığın haklarının Soumlzleşmersquode oumlngoumlruumllen oumllccediluumlde guumlvence altına alınamadığı

koşullarda tanıktan alınan ifadenin buumlyuumlk itina ile değerlendirilmesi gerekmektedir

(SNİsveccedil sect 53 DoorsonHollanda sect 76)

314 Bir tanığın geccedilerli bir sebepten oumltuumlruuml ccedilekişmeli yargı iccedilin hazır bulunamaması

durumunda tanığın oumln soruşturma aşamasında vermiş olduğu ifadeler başka delillerle

desteklenmiş olduğu takdirde yerel mahkeme tarafından değerlendirilebilir

(MirilashviliRusya sect 217 ScheperHollanda (kk) Calabroİtalya ve Almanya (kk)

Ferrantelli ve Santangeloİtalya sect 52)

315 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (d) maddesi yalnızca tanık ifadesinin mahkucircmiyet kararının

verilmesi iccedilin esas veya belirleyici bir role sahip olduğu hallerde ifadesi mahkeme nezdinde

alınmayan tanıkların sorguya ccedilekilmesini şart koşmaktadır (Bk KokHollanda (kk)

KrasnikiCcedilek Cumhuriyeti sect 79)

316 Hatta kulaktan dolma bir ifadenin bir sanık aleyhindeki tek veya belirleyici delili

teşkil etmesi durumunda soumlz konusu ifadenin delil olarak kabul edilmesi Soumlzleşmersquonin 6 sect 1

maddesinin ihlaline yol accedilmaz Ancak bir mahkucircmiyet kararının yalnızca veya belirleyici

oumllccediluumlde duruşma salonunda bulunmayan bir tanığın ifadesine dayandırılması sağlam usul

guumlvenceleri gibi yeterli unsurlarla dengelenmelidir Her davada tanığın guumlvenilirliğini doğru

ve adil bir şekilde değerlendirmeyi sağlayacak tedbirler dacirchil olmak uumlzere yeterli

denkleştirici unsurların bulunup bulunmadığına bakılmalıdır Davadaki oumlnemi goumlz oumlnuumlnde

bulundurulduğunda yeterince guumlvenilir olduğuna kanaat getirilmesi halinde mahkucircmiyet

kararı ilgili tanık ifadesine dayandırılabilir (Al-Khawaja ve TaheryBirleşik Krallık [BD] sect

147)

(5) Gizli tanıklar

317 Gizli tanıklar ve duruşma salonunda bulunmayan tanıklar bağlamında ortaya ccedilıkan

sorunlar tamamıyla aynı olmamakla birlikte iki durum da sanık iccedilin olası bir elverişsizlik

teşkil ettiğinden ilke olarak farklı değildir Esas olan bir ceza yargılaması kapsamındaki

davalının aleyhindeki tanıkları sorguya ccedilekebilmek iccedilin etkili bir imkacircna sahip olması

gerektiğidir (Al-Khawaja ve TaheryBirleşik Krallık [BD] sect 127)

318 Gizli tanıkların ifadelerine dayanılarak verilen bir mahkucircmiyet kararı Soumlzleşme

huumlkuumlmleri ile hiccedilbir koşulda bağdaşmaz (DoorsonHollanda sect 69 Van Mechelen ve

DiğerleriHollanda sect 52 KrasnikiCcedilek Cumhuriyeti sect 76)

319 Soumlzleşmersquonin 6 maddesinde tanıkların menfaatlerinin korunmasının dikkate

alınmasına dair herhangi bir koşulun oumlngoumlruumllmediği accedilıktır Ancak bu kişilerin hayatları

oumlzguumlrluumlkleri veya guumlvenlikleri soumlz konusu olabilir ve bu bağlamdaki menfaatlerin de



Soumlzleşmersquonin 8 maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekebilir Soumlzleşmeci Devletler

cezai yargılama proseduumlrlerini bu menfaatlerin haksız bir şekilde zarara uğramasını

engelleyecek şekilde duumlzenlemelidirler Dolayısıyla adil yargılama ilkeleri uygun davalarda

sanığın menfaatleri ile ifade vermek uumlzere ccedilağrılan tanıkların veya mağdurların menfaatlerinin

dengelenmesini gerektirebilir (DoorsonHollanda sect 70 Van Mechelen ve Diğerleri sect 53)

320 Ulusal yetkili makamlar bazı tanıkların kimliğini gizli tutmak iccedilin uygun ve yeterli

gerekccedile goumlstermelidirler (DoorsonHollanda sect 71 VisserHollanda sect 47

SapunarescuAlmanya (kk) ve DzeliliAlmanya (kk))

321 İddia tanığının gizli tutulması halinde sanık ceza yargılamalarında olmaması gereken

zorluklarla karşılaşır Bu tuumlr davalarda sanığın iccedilerisinde bulunduğu elverişsiz durumlar adli

makamlarca izlenen usuller ile yeterince dengelenmelidir (DoorsonHollanda sect 72 Van

Mechelen ve DiğerleriHollanda sect 54 HaasAlmanya (kk))

322 Oumlzellikle de bir başvuranın gizli tanığın guumlvenilirliğini sorgulamasına engel

olunmamalıdır (Birutis ve DiğerleriLitvanya sect 29 Van Mechelen ve DiğerleriHollanda sectsect

59 ve 62 KostovskiHollanda sect 42)

323 İlaveten gizli bir tanığın sorguya ccedilekilmesi bağlamında izlenen usullerin sanığın

iccedilinde bulunduğu zorlukları dengelemek accedilısından yeterli olup olmadığı değerlendirilirken

başvuranın mahkucircmiyetine huumlkmedilmesinde gizli tanığın ifadesinin ne derece belirleyici

olduğu hususuna gerekli oumlnem verilmelidir (KokHollanda (kk) KrasnikiCcedilek Cumhuriyeti

sect 79)

(6) Cinsel istismar davalarındaki tanıklar

324 Cinsel succedillara ilişkin ceza yargılamaları oumlzellikle mağdur isteksiz olarak sanık ile

yuumlzleştirildiğinde mağdur tarafından genellikle işkenceli bir sorgu olarak duumlşuumlnuumlluumlr Benzeri

durumlar reşit olmayan bir kişinin dacirchil olduğu davalarda daha ccedilok goumlze ccedilarpar Bu tuumlr

yargılamalarda sanığın adil yargılanıp yargılanmadığı hususu değerlendirilirken mağdur

sıfatındaki kişinin oumlzel hayatına saygı goumlsterilmesi hakkı dikkate alınmalıdır Dolayısıyla

cinsel istismar davaları kapsamındaki ceza yargılamalarında mağdurun korunması amacıyla

belirli tedbirler alınmalıdır Ancak sanığın haklarını yeterli ve etkili bir şekilde

kullanabilmesi ile bu tedbirler arasında bir denge kurulmalıdır Adli makamların sanığın

haklarını guumlvence altına alırken sanığın iccedilerisinde bulunduğu elverişsiz durumları

dengeleyecek tedbirler alması gerekebilir (AignerAvusturya sect 37 DFinlandiya sect 43 F ve

MFinlandiya sect 58 Accardi ve Diğerleriİtalya (kk) SNİsveccedil sect 47 ve

VronchenkoEstonya sect 56)



325 Cinsel succedillara ilişkin ceza yargılamalarının oumlzellikleri dikkate alındığında

Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (d) maddesi uyarınca tuumlm davalarda soruların ccedilapraz sorgu ya da başka

yollarla doğrudan sanık veya muumldafiisi tarafından youmlneltilmesi gerektiği şeklinde bir yorum

yapılamaz (SNİsveccedil sect 52 WSPolonya sect 55)

326 Sanık sorguya ccedilekilen tanıkların hareketlerini goumlzlemleyebilmeli ve ifadelerine ve

guumlvenilirliklerine itiraz edebilmelidir (Bocos-CuestaHollanda sect 71 PSAlmanya sect 26

Accardi ve Diğerleriİtalya (kk) SNİsveccedil sect 52)

327 Yetkili makamların beyanda bulunan bir tanığa sanığın soru youmlneltebilmesi iccedilin

imkacircn sağlamadıkları davalarda tanığın beyanda bulunduğu zamana ait kamera kayıtlarının

sanığa izletilmesi tek başına sanığın haklarını yeterince koruyamaz (D Finlandiya sect 50

ALFinlandiya sect 41)

(7) İfadeleri karşılığında tanıklara sağlanan avantajlar

328 Tanıkların dokunulmazlık ve diğer avantajlar karşılığında vermiş oldukları ifadelerin

kullanımı yerel makamların ağır succedillarla muumlcadeleleri kapsamında oumlnemli bir araccedil teşkil

eder Ancak bu ifadelerin kullanımı sanık aleyhindeki yargılamaların hakkaniyeti sorusunu

guumlndeme getirebilmekte olup aynı zamanda mahiyeti gereği soumlz konusu ifadelerin koumltuumlye

kullanılabileceği ve tamamen karşılığında vaat edilen avantajları elde etmek ya da kişisel bir

intikam almak amacıyla verilebileceği gibi hassas mevzuları ortaya koyabilmektedir Bu

nedenle bazı ifadelerin belirsiz mahiyeti ve bir kişinin oumlnyargılı ve doğruluğu ispatlanmamış

iddialara dayanılarak succedillanabileceği ve yargılanabileceği tehlikesi de goumlz ardı edilmemelidir

Ancak bu tuumlr ifadelerin kullanımı yargılamaların hakkaniyetine halel gelmesi iccedilin tek başına

yeterli değildir (diğer atıflar ile CornelisHollanda (kk))

(8) Dolaylı deliller

329 Soumlzleşmersquonin 6 sectsect 1 ve 3 (d) maddesi ceza yargılamaları kapsamında sanık

aleyhinde dolaylı delillerin kullanılmasına karşı bir karine barındırmaktadır Dolaylı delillerin

savunma makamına yardımcı olabileceği duumlşuumlnuumllse bile bu delillerin kullanılması haklı

gerekccedilelerle reddedilir (ThomasBirleşik Krallık (kk))

(9) Sanık lehine tanıkların ccedilağrılması hakkı

330 Genel bir kural olarak dava dosyasındaki delilleri ve sanığın ileri suumlrduumlğuuml delillerin

uygunluğunu incelemek ulusal mahkemelerin goumlrevidir Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (d) maddesi de

tanıkların ccedilağrılmasının uygun olup olmadığı konusundaki değerlendirmeyi ulusal

mahkemelere bırakır İlgili maddeye goumlre sanık lehine hareket eden tuumlm tanıkların duruşmaya



katılması ve sorguya ccedilekilmesi gerekli değildir esas amaccedil ldquoaynı koşullar altındardquo

kelimeleriyle ifade edildiği şekliyle ldquosilahların eşitliğininrdquo tamamen sağlanmasıdır (Bk diğer

kararlar arasında Pernaİtalya [BD] sect 29 SolakovMakedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti sect

57)

331 Dolayısıyla bir davalının bazı tanıklara soru youmlneltmesine izin verilmediğinden

şikacircyetccedili olması yeterli değildir soumlz konusu davalı ek olarak ilgili tanıkların dinlenmesinin

neden oumlnemli olduğuna dair gerekccedile belirterek talebini desteklemeli ve tanıkların ifadeleri

gerccedileğin ortaya ccedilıkarılması ve sanığın hakları bağlamında gerekli olmalıdır (Pernaİtalya

[BD] sect 29 Bacanu ve SC R SARomanya sect 75)

332 Sanığın tanıkları sorguya ccedilekme talebinin zarar vermeye youmlnelik olmaması yeterince

gerekccedilelendirilmesi itham olunan succedilun konusuna uygun olması ve sanığın durumunu

guumlccedillendirme ve hatta sanığı beraat ettirme ihtimalini barındırması halinde yerel makamlar

ilgili talebin reddine ilişkin uygun gerekccedile sunmalıdırlar (TopicHırvatistan sect 42

PolyakovRusya sectsect 34-35)

333 Soumlzleşmersquonin 6 maddesi tanıkların duruşma salonunda hazır bulunmasını sağlama

konusunda sanığa sınırsız bir hak vermez Bir tanığın sorguya ccedilekilmesinin gerekli ya da

makul olup olmadığına karar verme takdiri ulusal mahkemelerdedir (Bk oumlrneğin SNİsveccedil

sect 44 Accardi ve Diğerleriİtalya (kk))

334 Mahkemenin tanık sıfatındaki bir kişinin sorguya ccedilekilmemesinin Soumlzleşmersquonin 6

maddesine aykırı olduğuna kanaat getirmesine yol accedilabilecek istisnai durumlar da mevcuttur

(DorokhovRusya sect 65 PopovRusya sect 188 BricmontBelccedilika sect 89)

4 6 sect 3(e)Maddesi

6 sect 3 (e) Maddesi



yararlanmakrdquo

(A) MAHKEMEDE KULLANILAN DİLİ ANLAYAMAMA VEYA

KONUŞAMAMA

335 Tercuumlman yardımından uumlcretsiz olarak yararlanma hakkı sadece sanığın mahkemede

kullanılan dili anlayamadığı veya konuşamadığı takdirde uygulanır (KFransa (kk))

Kullanılan dili anlayan bir sanık mensup olduğu etnik azınlık toplumun dili de dacirchil olmak

uumlzere başka bir dilde savunmasını yapmasına izin verilmesi iccedilin tercuumlman hizmetlerinden

yararlanma konusunda ısrarcı davranamaz (K F ra ns a (kk) BideaultFransa (kk)

ayrıca kıyaslayınız Lagerblomİsveccedil sect 62)



336 Sanığın bir avukat tarafından temsil edildiği durumlarda mahkemede kullanılan dili

avukatın anlayıp sanığın anlamaması ccediloğu durumda yeterli olmaz Duruşmaya katılma hakkı

da dacirchil olmak uumlzere adil yargılanma hakkı kapsamında yargılama suumlrecine ait bilgi ve

belgelerin tercuumlme edilmesi gerekli olup sanığın yargılama suumlrecini anlayabilmesine ve

savunmasında belirtilmesi gereken her tuumlrluuml husustan avukatını haberdar edebilmesine imkacircn

sağlanmalıdır (KamasinskiAvusturya sect 74 CuscaniBirleşik Krallık sect 38)

337 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi sanık ve muumldafisi arasındaki ilişkileri

kapsamamaktadır bu madde yalnızca sanık ve hacirckim arasındaki ilişkiler iccedilin geccedilerlidir

(X A vus t ur ya (kk) p 68)

338 Tercuumlman yardımından yararlanma hakkından feragat edilebilir ancak bu karar

muumldafi tarafından değil sanık tarafından verilmelidir (KamasinskiAvusturya sect 80)

(B) CEZA YARGILAMALARININ KORUNAN UNSURLARI

339 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi yargılama suumlrecine ait tuumlm belgelerin ve ifadelerin

tercuumlme edilmesi iccedilin tercuumlman yardımından uumlcretsiz yararlanma hakkını guumlvence altına alır

Zira sanığın adil yargılamadan yararlanabilmesi iccedilin mahkemede kullanılan dili anlayabilmesi

gerekmektedir (Luedicke Belkacem ve KoccedilAlmanya sect 48 UcakBirleşik Krallık (kk)

Hermiİtalya [BD] sect 69 Lagerblomİsveccedil sect 61)

340 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi yalnızca duruşma esnasındaki soumlzluuml beyanlar

bağlamında geccedilerli olmayıp belge niteliğindeki deliller ve oumln yargılama suumlreci iccedilin de

geccedilerlidir (KamasinskiAvusturya sect 74 Hermiİtalya [BD] sect 70)

341 Ancak tercuumlme işi tuumlm yazılı delil unsurlarının veya yargılama suumlreci kapsamındaki

tuumlm resmi belgelerin yazılı ccedilevirisinin yapılması noktasına kadar gelmez

(KamasinskiAvusturya sect 74) Oumlrneğin bir kararın yazılı ccedilevirisinin bulunmaması

Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesinin ihlaline yol accedilmaz (KamasinskiAvusturya sect 85) Zira

Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesinin metninde ldquomuumltercimdenrdquo değil ldquotercuumlmandanrdquo

bahsedilmektedir Bu doğrultuda soumlzluuml dil yardımının sağlanmasıyla Soumlzleşme şartları yerine

getirilebilmektedir (Husainİtalya (kk) Hermiİtalya [BD] sect 70)

341 Oumlzetle tercuumlman yardımı aleyhinde accedilılan dava hakkında davalının bilgi sahibi

olmasını kendisini savunabilmesini ve mahkeme oumlnuumlnde olayları kendi accedilısından

anlatabilmesini sağlar nitelikte olmalıdır (KamasinskiAvusturya sect 74 Hermiİtalya [BD] sect

70 GuumlngoumlrAlmanya (kk) ProtopapaTuumlrkiye sect 80)



(C) UumlCRETSİZrdquo YARDIM

343 ldquoUumlcretsizrdquo yardım sağlama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml sanığın gelirine bağlı değildir bir Devlet

kendi cezai adalet sistemini duumlzenlerken sanığa tercuumlmanlık hizmetinin verilmesi hususunu

da ele almalı ve bu konuda kolaylıklar sunmalıdır Ancak sanığın duruşmaya katılmaması

halinde kendisine sağlanan tercuumlman yardımının uumlcreti istenebilir (FedeleAlmanya (kk))

344 Tercuumlme uumlcretleri sonradan sanıktan geri istenemez (Luedicke Belkacem ve

KoccedilAlmanya sect 46) Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi uyarınca yerel mahkemelerin mahkucircm

edilen kişiden tercuumlme uumlcretlerini karşılamasını isteyebileceği şekilde bir yorumun yapılması

ilgili maddeyi kısıtlar (Luedicke Belkacem ve KoccedilAlmanya sect 42 IşyarBulgaristan sect 45

OumlztuumlrkAlmanya sect 58)

(D)TERCUumlME KOŞULLARI

345 Sanıklara yardımcı olabilmek adına tercuumlman yardımı sağlama youmlntemlerine ilişkin

olarak Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi kapsamında herhangi bir detaylı koşul belirtmek

uygun değildir Soumlzleşmersquonin 6 sect 1 maddesinin anlamı dacirchilinde tercuumlman mahkeme

buumlnyesinde ccedilalışmamaktadır Bu itibarla da bağımsızlık ve tarafsızlık bağlamında herhangi bir

resmi koşul bulunmamaktadır Tercuumlmanlık hizmetleri savunmasını yuumlruumltebilmesi

kapsamında sanığa etkili yardım sağlamalıdır ve tercuumlmanın davranışları yargılamaların

hakkaniyetini engelleyecek nitelikte olmamalıdır (UcakBirleşik Krallık)

(E)POZİTİF YUumlKUumlMLUumlLUumlKLER

346 Başvuranın tercuumlme hizmetlerine ihtiyacı olduğunun teyidi hacirckimin başvuranla

istişare ederek belirlemesi gereken bir husustur oumlzellikle avukatın başvuranla iletişim

kurarken karşılaştığı zorluklar hacirckim iccedilin bu konuda bir uyarı teşkil etmektedir Hacirckim

başvuranın kendisi iccedilin ccedilok buumlyuumlk oumlnem arz eden bir meseleye tercuumlman yokluğu nedeniyle

tam olarak muumldahil olmasına halel getirilmeyeceğinden emin olmalıdır (CuscaniBirleşik

Krallık sect 38)

347 Savunma makamının davranışlarının davalı ve avukatı arasındaki bir meseleyi teşkil

ettiği doğru olmakla birlikte (KamasinskiAvusturya sect 65 StanfordBirleşik Krallık sect 28)

yargılamaların hakkaniyetinin (diğer birccedilok husus arasında yabancı bir davalı iccedilin tercuumlman

veya muumltercim yardımının sağlanmaması ihtimalini de kapsamaktadır) esas koruyucuları yerel

mahkemelerdir (CuscaniBirleşik Krallık sect 39 Hermiİtalya [BD] sect 72 KatritschFransa sect

44)

348 Davalının dil hakimiyeti oumlnemli olup mahkeme ayrıca davalının itham edildiği succedilun

mahiyetini ve yerel makamlar tarafından davalıya ulaştırılan her tuumlrluuml tebligatı da incelemeli

ve bu hususların mahkemede kullanılan dile tam anlamıyla hakim olmayı gerektirecek kadar



karmaşık olup olmadığı konusunda değerlendirme yapmalıdır (Hermiİtalya [BD] sect 71

KatritschFransa sect 41 ŞamanTuumlrkiye sect 30 mutatis mutandis GuumlngoumlrAlmanya (kk))

349 Soumlzleşmersquonin 6 sect 3 (e) maddesi ile guumlvence altına alınan hakkın uygulanabilir ve

etkili olması koşulu goumlz oumlnuumlne alındığında yetkili makamların yuumlkuumlmluumlluumlkleri bir tercuumlmanın

tayin edilmesiyle sınırlı değildir oumlzel koşulların gerektirmesi durumunda sağlanan tercuumlman

yardımının sonraki aşamadaki yeterliliği konusunda bir değerlendirmenin yapılması da

beklenebilir (KamasinskiAvusturya sect 74 Hermiİtalya [BD] sect 70 ProtopapaTuumlrkiye sect

80)

IV SOumlZLEŞMErsquoNİN 6 MADDESİNİN UumlLKE DIŞINDAKİ

ETKİSİ

350 Soumlzleşme Taraf Devletlerin Soumlzleşme standartlarını uumlccediluumlncuuml Devletler veya uumllkeler

uumlzerinde uygulamalarını gerektirmez (Drozd ve JanousekFransa ve İspanya sect 110) Taraf

Devletlerin succedillunun iadesinin ardından uumlccediluumlncuuml bir Devlette gerccedilekleştirilecek olan bir

duruşmanın Soumlzleşmersquonin 6 maddesinde oumlngoumlruumllen tuumlm koşullarla bağdaşıp

bağdaşmayacağını teyit etme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml bulunmamaktadır

(1 ) Aleni hukuksuzluk

351 Mahkeme iccediltihatlarına goumlre iade veya ihraccedil kararları neticesinde bireyin talep

edildiği uumllkede aleni bir şekilde hukuksuzluğa maruz bırakılması tehlikesinin mevcut olduğu

durumlarda Soumlzleşmersquonin 6 maddesi kapsamında istisnai bir mesele ortaya ccedilıkabilir Bu ilke

ilk olarak SoeringBirleşik Krallık (sect113) davasında ifade edilmiş olup Mahkeme tarafından

sonraki birccedilok davada da teyit edilmiştir (Bk oumlrneğin Mamatkulov ve AskarovTuumlrkiye [BD]

sectsect 90-91 Al-Saadoon ve MufdhiBirleşik Krallık sect 149 Ahorugezeİsveccedil sect 115 Othman

(Abu Qatada)Birleşik Krallık sect 258)

352 Mahkeme iccediltihatlarında ldquoaleni hukuksuzlukrdquo kavramının 6 maddenin huumlkuumlmlerine

veya bu maddede ifade edilen ilkelere accedilıkccedila aykırı olan yargılamalar ile eş anlamda olduğu

değerlendirilmektedir (Bk diğer kararlar arasında Sejdovicİtalya [BD] sect 84

StoichkovBulgaristan sect 56 Drozd ve JanousekFransa ve İspanya sect 110) Her ne kadar bu

kavram daha kesin bir şekilde tanımlanmamış olsa da Mahkeme aleni hukuksuzluğa yol accedilan

bazı durumları ifade etme imkacircnı bulmuştur Aleni hukuksuzluk durumu aşağıdaki hallerde

soumlz konusudur



- succedillamanın esası ile ilgili herhangi bir inceleme elde etme ihtimali olmaksızın gıyapta

mahkum edilme (EinhornFransa (kk) sect 33 Sejdovicİtalya [BD] sect 84

StoichkovBulgaristan sect 56)

- mahiyeti bakımından kısa olan ve sanığın hakları tamamen goumlz ardı edilerek yuumlruumltuumllen

dava (Bader ve Kanborİsveccedil sect 47)

- kanuna uygunluğunun incelenmesi iccedilin bağımsız ve tarafsız bir mahkemeye erişim

sağlanmadan tutuklanma (Al-MoayadAlmanya (kk) sect 101)

- oumlzellikle yabancı bir uumllkede tutuklu bulunan bir şahsın avukatıyla goumlruumlşmesinin sistemli

bir şekilde kasıtlı olarak reddedilmesi (aynı davada)

- koumltuuml muamele youmlntemiyle elde edilen delillerin ceza yargılamalarında kullanılması

(Othman (Abu Qatada)Birleşik Krallık sect 267 El HaskiBelccedilika sect 85)

353 Soering kararını verdiği tarihin uumlzerinden geccedilen yirmi yılı aşkın suumlre sonra Mahkeme

ilk defa 2012 yılında Othman (Abu Qatada)Birleşik Krallık davası kapsamında vermiş

olduğu kararda iade ya da sınır dışı kararının Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin ihlaline yol

accediltığına huumlkmetmiştir Bu bağlamda oumlnceki paragraflarda da oumlrneklerle belirtildiği gibi

ldquoaleni hukuksuzlukrdquo kriteri daha zorlayıcıdır Aleni hukuksuzluğun gerccedilekleşebilmesi iccedilin

Soumlzleşmeci Devlette meydana gelen ve Soumlzleşmersquonin 6 maddesinin ihlaline neden olan

yargılamalarda basit duumlzensizliklerin olması veya tedbir yokluğu yeterli değildir 6 madde ile

guumlvence altına alınan adil yargılanma ilkelerinin ihlal edilmiş olması ve bu ihlalin soumlz konusu

madde ile korunan hakkı yok etmesi veya oumlzuumlne zarar vermesi gerekmektedir

(Ahorugezeİsveccedil sect 115 Othman (Abu Qatada)Birleşik Krallık sect 260)

(2 ) ldquoGerccedilek riskrdquo oumllccediluumltuuml ve ispat kuumllfeti

354 Mahkeme herhangi bir sınır dışı veya ihraccedil kararının aleni hukuksuzluğa yol accedilıp

accedilmadığı değerlendirilirken bu kararların Soumlzleşmersquonin 3 maddesi youmlnuumlnden incelendikleri

kapsamda benimsenenlerle aynı standartların ve ispat kuumllfetinin uygulanması gerektiği

kanaatindedir Dolayısıyla Soumlzleşmeci Devletten sınır dışı edilmesi durumunda aleni bir

hukuksuzlukla karşı karşıya kalacağına dair gerccedilek bir risk altında olacağını goumlsteren sağlam

deliller sunma kuumllfeti başvurana aittir Başvuranın bu tuumlr deliller sunması halinde bu konu

hakkında her tuumlrluuml şuumlpheyi ortadan kaldırmak Huumlkuumlmetin goumlrevidir (Ahorugezeİsveccedil sect 116

Othman (Abu Qatada)Birleşik Krallık sectsect 272-280 El HaskiBelccedilika sect 86 mutatis mutandis

Saadiİtalya [BD] sect 129)

355 Aleni hukuksuzluğa dair bir riskin bulunup bulunmadığını belirlemek iccedilin Mahkeme

başvuranı kabul uumllkesine goumlnderirken bu uumllkedeki genel durumu ve başvuranın şahsi

durumunu da goumlz oumlnuumlnde bulundurarak olası sonuccedilları değerlendirmelidir (Al-Saadoon ve



MufdhiBirleşik Krallık sect 125 mutatis mutandis Saadiİtalya [BD] sect 130) Riskin

mevcudiyeti ilk olarak sınır dışı kararı verilirken Soumlzleşmeci Devletin bildiği veya bilmesi

gereken olaylara istinaden değerlendirilmelidir (Al-Saadoon ve MufdhiBirleşik Krallık sect

125 mutatis mutandis Saadiİtalya [BD] sect 133) Mahkemenin davaya baktığı tarihte sınır

dışı veya transfer işleminin ccediloktan gerccedilekleştirilmiş olduğu bir durumda Mahkemenin

sonradan guumln yuumlzuumlne ccedilıkan bilgileri de goumlz oumlnuumlnde bulundurmasının oumlnuumlne geccedililemez (Al-

Saadoon ve MufdhiBirleşik Krallık sect 149 Mamatkulov ve AskarovTuumlrkiye [BD] sect 69)

KARARLAR VE HUumlKUumlMLER DİZİNİ Mahkeme karar ve huumlkuumlmlerini Mahkemenin iki resmi dili olan İngilizce veveya Fransızca

dillerinde hazırlamaktadır Rehberrsquode anılan davalara giden koumlpruumller soumlz konusu karar veya

huumlkmuumln oumlzguumln metnine bağlantı sağlamaktadır Mahkemenin karar ve huumlkuumlmlerine

Mahkemenin internet sitesi uumlzerindeki (wwwechrcoeint) HUDOC veritabanından

ulaşılabilir HUDOC ayrıca pek ccedilok oumlnemli davanın yirmiye yakın gayri resmi dilde yapılmış

tercuumlmelerini ve uumlccediluumlncuuml şahıslar tarafından hazırlanmış yaklaşık yuumlz ccedilevrimiccedili iccediltihat

derlemesine giden bağlantıları da iccedilermektedir

AAvusturya (kk) no 1626690 7 Mayıs 1990

ALFinlandiya no 2322004 27 Ocak 2009

ALAlmanya no 7275801 28 Nisan 2005

A Menarini Diagnostics SRLİtalya no 4350908 27 Eyluumll 2011

AbdoellaHollanda 25 Kasım 1992 A Serisi no 248-A

Accardi ve Diğerleriİtalya (kk) no 3059802 AİHM 2005-II

Adiletta ve Diğerleriİtalya19 Şubat 1991 A Serisi no 197-E

AdolfAvusturya no 826978 26 Mart 1982 A Serisi no 49

AGOSIBirleşik Krallık 24 Ekim 1986 A Serisi no 108

Ahorugezeİsveccedil no 3707509 27 Ekim 2011

AignerAvusturya no 2832803 10 Mayıs 2012

Air CanadaBirleşik Krallık 5 Mayıs 1995 A Serisi no 316-A

AkayTuumlrkiye (kk) no 3450197 19 Şubat 2002

Albert ve Le CompteBelccedilika no 729975 ve 749676 10 Şubat 1983 A Serisi no 58

Al-Khawaja ve TaheryBirleşik Krallık [BD] no 2676605 ve 2222806 AİHM 2011

Al-MoayadAlmanya (kk) no 3586503 20 Şubat 2007

Al-Saadoon ve MufdhiBirleşik Krallık no 6149808 AİHM 2010

AliRomanya no 2030702 9 Kasım 2010



Alimenaİtalya19 Şubat 1991 A Serisi no 195-D

AllanBirleşik Krallık no 4853999 AİHM 2002-IX

AllenBirleşik Krallık [BD] no 2542409 AİHM 2013

Allenet de RibemontFransa10 Şubat 1995 A Serisi no 308

Arrigo ve VellaMalta (kk) no 656904 10 Mayıs 2005

Articoİtalya13 Mayıs 1980 A Serisi no 37

AssanidzeGuumlrcistan [BD] no 7150301 AİHM 2004-II

AverillBirleşik Krallık no 3640897 AİHM 2000-VI

B Avusturya 28 Mart 1990 A Serisi no 175

B ve PBirleşik Krallık no 3633797 3597497 AİHM 2001-III

Bacanu ve SC R SARomanya no 441104 3 Mart 2009

Backstroumlm ve Anderssonİsveccedil (kk) no 6793001 5 Eyluumll 2006

Bader ve Kanborİsveccedil no 1328404 AİHM 2005-XI

Baggettaİtalya 25 Haziran 1987 A Serisi no 119

Balsyte-LideikieneLitvanya no 7259601 4 Kasım 2008

BannikovaRusya no 1875706 4 Kasım 2010

Barberacirc Messegue ve Jabardoİspanya no 1059083 6 Aralık 1988 A Serisi no 146

BaucherFransano 5364000 24 Temmuz 2007

BelashevRusyano 2861703 4 Aralık 2008

Belilosİsviccedilreno 1032883 29 Nisan 1988 A Serisi no 132

Bellerin Lagaresİspanya (kk) no 3154802 4 Kasım 2003

BendenounFransa1254786 24 Şubat 1994 A Serisi no 284

BenhamBirleşik Krallık10 Haziran 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-III

BerlinskiPolonyano 2771595 ve 3020996 20 Haziran 2002

BideaultFransa (kk) no 1126184 9 Aralık 1987 tarihli Komisyon kararı DR 48 s 232

Birutis ve DiğerleriLitvanya no 4769899 ve 4811599 28 Mart 2002

BlockMacaristan no 5628209 25 Ocak 2011

BobekPolonya no 6876101 17 Temmuz 2007

Bocos-CuestaHollanda no 5478900 10 Kasım 2005

BoddaertBelccedilika12 Ekim 1992 A Serisi no 235-D

BoumlhmerAlmanya no 3756897 3 Ekim 2002

BoldeaRomanya no 1999702 15 Şubat 2007

BonevBulgaristan no 6001800 8 Haziran 2006

BonischAvusturya 6 Mayıs 1985 A Serisi no 92

Bonziİsviccedilreno 785477 12 Temmuz 1978 tarihli Komisyon kararı DR 12 s188



BouloisLuumlksemburg [BD] no 3757504 3 Nisan 2012 AİHM 2012

BorisovaBulgaristanno 5689100 21 Aralık 2006

BorgersBelccedilika30 Ekim 1991 A Serisi no 214-B

BrandstetterAvusturya28 Ağustos 1991 A Serisi no 211

BrennanBirleşik Krallıkno 3984698 AİHM 2001-X

BricmontBelccedilikano 1085784 7 Temmuz 1989 A Serisi no 158

Brozicekİtalyano 1096484 19 Aralık 1989 A Serisi no 167

BruscoFransano 146607 14 Ekim 2010

BuijenAlmanyano 2780405 1 Nisan 2010

BulutAvusturya22 Şubat 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-II

Burak HunTuumlrkiyeno 1757004 15 Aralık 2009

Buscemiİtalyano 2956995 AİHM 1999-VI

ButkeviciusLitvanyano 4829799 AİHM 2002-II (alıntılar)

BykovRusya [BD] no 437802 10 Mart 2009

Campbell ve FellBirleşik Krallıkno 781977 ve 787877 28 Haziran 1984 A Serisi no 80

Cİtalyano 1088984 11 Mayıs 1988 tarihli Komisyon kararı DR 56 s 40

CGPHollandano 2983596 15 Ocak 1997 tarihli Komisyon kararı

Calabroumlİtalya ve Almanya (kk) no 5989500 AİHM 2002-V

Caldas Ramirez de Arrellanoİspanya (kk) no 6887401 AİHM 2003-I (alıntılar)

CanAvusturyano 930081 12 Temmuz 1984 tarihli Komisyon raporu A Serisi no 96

CapeauBelccedilikano 4291498 AİHM 2005-I

CasseLuumlksemburgno 4032702 27 Nisan 2006

Castillo Algarİspanya28 Ekim 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-VIII

CeliceFransano 1416609 8 Mart 2012

Chichlian ve EkindjianFransano 1095984 16 Mart 1989 tarihli Komisyon raporu A Serisi

no 162-B

ClarkeBirleşik Krallık (kk) no 2369502 25 Ağustos 2005

Clinique Mozart SARLFransano 4609899 8 Haziran 2004

Coeme ve DiğerleriBelccedilikano 3249296 3254796 3254896 3320996 ve 3321096

AİHM 2000-VII

Collozza ve Rubinatİtalyano 902480 5 Mayıs 1983 tarihli Komisyon raporu A Serisi no

89

Constantin ve StoianRomanyano 2378206 ve 4662906 29 Eyluumll 2009

CooperBirleşik Krallık [BD] no 4884399 16 Aralık 2003

CornelisHollanda (kk) no 99403 AİHM 2004-V (alıntılar)



Correia de MatosPortekiz (kk) no 4818899 AİHM 2001-XII

C P ve DiğerleriFransano 3600997 1 Ağustos 2000

Craxiİtalya (no 1 ) no 3489697 5 Aralık 2002

CroissantAlmanya25 Eyluumll 1992 A Serisi no 237-B

CuscaniBirleşik Krallıkno 3277196 24 Eyluumll 2002

CzekallaPortekizno 3883097 AİHM 2002-VIII

DFinlandiyano 3054204 sect 43 7 Temmuz 2009

DaktarasLitvanyano 4209598 AİHM 2000-X

DaktarasLitvanya (kk) no 4209598 11 Ocak 2000

DallosMacaristanno 2908295 1 Mart 2001 AİHM 2001-II

Damir SibgatullinRusyano 141305 24 Nisan 2012

DaudPortekiz21 Nisan 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-II

DavranTuumlrkiyeno 1834203 3 Kasım 2009

DayananTuumlrkiyeno 737703 13 Ekim 2009

De CubberBelccedilika26 Ekim 1984 A Serisi no 86

DelcourtBelccedilika17 Ocak 1970 A Serisi no 11

DemicoliMalta no 1305787 27 Ağustos 1991 A Serisi no 210

DeweerBelccedilika no 690375 27 Şubat 1980 A Serisi no 35

De Salvador Torresİspanya24 Ekim 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-V

DiduRomanyano 3481402 14 Nisan 2009

DirioumlzTuumlrkiyeno 3856004 31 Mayıs 2012

DobbertinFransa25 Şubat 1993 A Serisi no 256-D

DoorsonHollandano 2052492 26 Mart 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-II

DorokhovRusyano 6680201 14 Şubat 2008

Dorozhko ve PozharskiyEstonyano 1465904 ve 1685504 24 Nisan 2008

Doumlryİsveccedilno 2839495 12 Kasım 2002

DowsettBirleşik Krallıkno 3948298 AİHM 2003-VII

Drassichİtalyano 2557504 11 Aralık 2007

Drozd ve JanousekFransa ve İspanya26 Haziran 1992 A Serisi no 240

Dubus SAFransa no 524204 11 Haziran 2009

DzeliliAlmanya (kk) no 1506505 29 Eyluumll 2009

EckleAlmanyano813078 15 Temmuz 1982 A Serisi no 51

Edwards ve LewisBirleşik Krallık [BD] no 3964798 4046198 27 Ekim 2004 AİHM

2004-X

EinhornFransa (kk) no 7155501 AİHM 2001-XI



El HaskiBelccedilikano 64908 25 Eyluumll 2012

Eneaİtalya [BD] no 7491201 AİHM 2009

Engel ve DiğerleriHollandano 510071 510171 510271 535472 ve 537072 8 Haziran

1976 A Serisi no 22

ErdoganTuumlrkiyeno 1472389 9 Temmuz 1992tarihli Komisyon kararı DR 73 s 81

ErginTuumlrkiye (no 6 ) no 4753399 AİHM 2006-VI (alıntılar)

EurofinacomFransa (kk) no 5875300 AİHM 2004-VII

Ezeh ve ConnorsBirleşik Krallık [BD] no 3966598 ve 4008698 9 Ekim 2003 AİHM

2003-X

F ve MFinlandiyano 2250802 17 Temmuz 2007

FalkHollanda (kk) no 6627301 AİHM 2004-XI

FatullayevAzerbaycanno 4098407 22 Nisan 2010

FazliyskiBulgaristanno 4090805 16 Nisan 2013

FedeleAlmanya (kk) no 1131184 9 Aralık 1987

Fejdeİsveccedil29 Ekim 1991 A Serisi no 212-C

Ferrantelli ve Santangeloİtalya7 Ağustos 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-III

FeyAvusturya24 Şubat 1993 A Serisi no 255-A

FilippiniSan Marino (kk) no 1052602 28 Ağustos 2003

FindlayBirleşik Krallık25 Şubat 1997 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1997-I

FischerAvusturya (kk) no 2756902 AİHM 2003-VI

FoucherFransa18 Mart 1997 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1997-II

FruniSlovakyano 801407 21 Haziran 2011

FunkeFransa25 Şubat 1993 A Serisi no 256-A

GBFransano 4406998 AİHM 2001-X

GabrielyanErmenistanno 808805 10 Nisan 2012

GafgenAlmanya [BD] no 2297805 AİHM 2010

GalstyanErmenistanno 2698603 15 Kasım 2007

GaryckiPolonyano 1434802 6 Şubat 2007

Gast ve PoppAlmanyano 2935795 AİHM 2000-II

GeeringsHollandano 3081003 AİHM 2007-III

GiosakisYunanistan (no 3)no 568908 3 Mayıs 2011

Goddiİtalyano 896680 9 Nisan 1984 A Serisi no 76

GoktepeBelccedilikano 5037299 2 Haziran 2005

GorgiladzeGuumlrcistanno 431304 20 Ekim 2009



GossaPolonyano 4798699 9 Ocak 2007

Goumlmez de Liano y Botellaİspanyano 2136904 22 Temmuz 2008

GradingerAvusturya23 Ekim 1995 A Serisi no 328-C

GrangerBirleşik Krallık 28 Mart 1990 A Serisi no 174

Gravianoİtalyano 1007502 10 Şubat 2005

Grayson ve BarnhamBirleşik Krallıkno 1995505 ve 1508506 23 Eyluumll 2008

GregacevicHırvatistanno 5833109 10 Temmuz 2012

GrievesBirleşik Krallık [BD] no 5706700 AİHM 2003-XII (alıntılar)

GuerinFransa29 Temmuz 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-V

GuissetFransa no 3393396 AİHM 2000-IX

GuumlngoumlrAlmanya (kk) no 3154096 24 Ocak 2002

Gurguchianiİspanyano 1601206 15 Aralık 2009

HaasAlmanya (kk) no 7304701 17 Kasım 2005

HadjianastassiouYunanistanno 1294587 16 Aralık 1992 A Serisi no 252

HamerBelccedilikano 2186103 AİHM 2007-V (alıntılar)

Hanif ve KhanBirleşik Krallıkno 5299908 ve 6177908 20 Aralık 2011

HarabinSlovakyano 5868811 20 Kasım 2012

HarutyunyanErmenistanno 3654903 AİHM 2007-III

HauschildtDanimarka24 Mayıs 1989 A Serisi no 154

Heaney ve McGuinnessİrlandano 3472097 AİHM 2000-XII

HeglasCcedilek Cumhuriyetino 593502 1 Mart 2007

Henryk Urban ve Ryszard UrbanPolonya no 2361408 30 Kasım 2010

Hermiİtalya [BD] no 1811402 AİHM 2006-XII

Holmİsveccedil25 Kasım 1993 A Serisi no 279-A

HuumlmmerAlmanyano 2617107 19 Temmuz 2012

Husainİtalya (kk) no 1891303 AİHM 2005-III

Huumlseyin TuranTuumlrkiyeno 1152902 4 Mart 2008

Huseyn ve DiğerleriAzerbaycanno 3548505 4555305 3568005 ve 3608505 26 Temmuz

2011

IAFransa23 Eyluumll 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-VII

IH ve DiğerleriAvusturyano 4278098 20 Nisan 2006

IglinUkraynano 3990805 12 Ocak 2012

Imbriosciaİsviccedilre24 Kasım 1993 A Serisi no 275

IncalTuumlrkiye9 Haziran 1998 Derlemeler 1998-IV

Iprahim UumllgerTuumlrkiyeno 5725000 29 Temmuz 2004



IrelandBirleşik Krallık18 Ocak 1978 A Serisi no 25

Ismoilov ve DiğerleriRusyano 294706 24 Nisan 2008

IşyarBulgaristanno 39103 20 Kasım 2008

JallohAlmanya [BD] no 5481000 AİHM 2006-IX

Janosevicİsveccedilno 3461997 AİHM 2002-VII

JasperBirleşik Krallık [BD] no 2705295 16 Şubat 2000

John MurrayBirleşik Krallık8 Şubat 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-I

JorgicAlmanyano 7461301 12 Temmuz 2007 AİHM 2007-III

JosseaumeFransano 3924310 8 Mart 2012

JudgeBirleşik Krallık (kk) no 3586310 8 Şubat 2011

Juha NuutinenFinlandiyano 4583099 24 Nisan 2007

JussilaFinlandiya [BD] no 7305301 23 Kasım 2006 AİHM 2006-XIV

KFransano 1021082 7 Aralık 1983 tarihli Komisyon kararı DR 35 s 203

KamasinskiAvusturyano 978382 19 Aralık 1989 A Serisi no 168

KarpenkoRusyano 560504 13 Mart 2012

Kaste ve MathisenNorveccedilno 1888504 2116604 9 Kasım 2006 AİHM 2006-XIII

KartTuumlrkiye [BD] no 891705 AİHM 2009 (alıntılar)

KatritschFransano 2257508 4 Kasım 2010

KhalfaouiFransano 3479197 AİHM 1999-IX

KhanBirleşik Krallıkno 3539497 AİHM 2000-V

Khodorkovskiy ve LebedevRusyano 1108206 ve 1377205 25 Temmuz 2013

KhudobinRusyano 5969600 AİHM 2006-XII (alıntılar)

Khuzhin ve DiğerleriRusyano 1347002 23 Ekim 2008

KlimentyevRusyano 4650399 16 Kasım 2006

KlouviFransano 3075403 30 Haziran 2011

KokHollanda (kk) no 4314998 AİHM 2000-VI

KoumlnigAlmanyano 623273 28 Haziran 1978 A Serisi no 27

Konstantin MarkinRusya [BD] no 3007806 AİHM 2012 (alıntılar)

KonstasYunanistanno 5346607 24 Mayıs 2011

KontalexisYunanistanno 5900008 31 Mayıs 2011

KostovskiHollanda20 Kasım 1989 A Serisi no 166

KrasnikiCcedilek Cumhuriyetino 5127799 28 Şubat 2006)

KremzowAvusturya21 Eyluumll 1993 A Serisi no 268-B

KrestovskiyRusyano 1404003 28 Ekim 2010

KriegischAlmanya (kk) no 2169806 23 Kasım 2010



Kroumlcher ve Moumlllerİsviccedilreno 846378 9 Temmuz 1981 tarihli Komisyon kararı DR 26

KrombachFransano 2973196 AİHM 2001-II

KulikowskiPolonyano 1835303 19 Mayıs 2009

KuopilaFinlandiyano 2775295 27 Nisan 2000

KuzminRusyano 5893900 18 Mart 2010

KyprianouKıbrıs [BD] no 7379701 AİHM 2005-XIII

LabergereFransano 1684602 26 Eyluumll 2006

Lacadena Caleroİspanyano 2300207 22 Kasım 2011

Lagerblomİsveccedilno 2689195 14 Ocak 2003

LanzAvusturyano 2443094 31 Ocak 2002

LaukoSlovakya 2 Eyluumll 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-VI

LaventsLetonyano 5844200 28 Kasım 2002

LegillonFransano 5340610 10 Ocak 2013

LillyFransa (kk) no 5389200 3 Aralık 2002

LoumlfflerAvusturyano 3054696 3 Ekim 2000

Lucacircİtalyano 3335496 AİHM 2001-II

Luedicke Belkacem ve KoccedilAlmanya28 Kasım 1978 A Serisi no 29

Lundkvistİsveccedil (kk) no 4851899 AİHM 2003-XI

LutzAlmanyano 991282 25 Ağustos 1987 A Serisi no 123

MaaouiaFransa [BD] no 3965298 AİHM 2000-X

MageeBirleşik Krallık no 2813595 AİHM 2000-VI

MakhfiFransano 5933500 19 Ekim 2004

MaligeFransa23 Eyluumll 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-VII

MalininasLitvanyano 1007104 1 Temmuz 2008

Mamatkulov ve AskarovTuumlrkiye [BD] no 4682799 ve 4695199 AİHM 2005-I

Marpa Zeeland BV ve Metal Welding BVHollandano 4630099 AİHM 2004-X (alıntılar)

MartinBirleşik Krallıkno 4042698 24 Ekim 2006

MartinieFransa [BD] no 5867500 AİHM 2006-VI

MatijsevicSırbistanno 2303704 19 Eyluumll 2006

MattickAlmanya (kk) no 6211600 AİHM 2005-VII

Mattocciaİtalyano 2396994 AİHM 2000-IX

MatyjekPolonyano 3818403 24 Nisan 2007

MayıszitRusyano 6337800 20 Ocak 2005

McFarlaneİrlanda [BD] no 3133306 10 Eyluumll 2010



Meftah ve DiğerleriFransa [BD] no 3291196 3523797 ve 3459597 AİHM 2002-VII

MelinFransa22 Haziran 1993 A Serisi no 261-A

MicallefMalta [BD] no 1705606 AİHM 2009

Mieg de BoofzheimFransa (kk) no 5293899 AİHM 2002-X

Mikaİsveccedil (kk) no 3124306 27 Ocak 2009

Milasiİtalya25 Haziran 1987 A Serisi no 119

MilinieneLitvanyano 7435501 24 Haziran 2008

Miller ve DiğerleriBirleşik Krallıkno 4582599 4582699 ve 4582799 26 Ekim 2004

MiminoshviliRusyano 2019703 28 Haziran 2011

Minelliİsviccedilreno 866079 25 Mart 1983 A Serisi no 62

MirceaRomanyano 4125002 29 Mart 2007

MirilashviliRusyano 629304 11 Aralık 2008

Monedero Angoraİspanya (kk) no 4113805 AİHM 2008

Monnell ve MorrisBirleşik Krallık no 956281 ve 981882 2 Mart 1987

Montcornet de CaumontFransa(kk) no 5929000 AİHM 2003-VII

Monteraİtalya (kk) no 6471301 9 Temmuz 2002

MoiseyevRusyano 6293600 9 Ekim 2008

MoulletFransa(kk) no 2752104 13 Eyluumll 2007

MeznaricHırvatistanno 7161501 15 Temmuz 2005

Mustafa Kamal Mustafa (Abu Hamza) (No 1 ) Birleşik Krallık (kk) no 3141107 18 Ocak

2011

NatunenFinlandiyano 2102204 31 Mart 2009

Navone ve DiğerleriMonakono 6288011 6289211 ve 6289911 24 Ekim 2013

NerattiniYunanistanno 4352907 18 Aralık 2008

NestacirckSlovakyano 6555901 27 Şubat 2007

NeumeisterAvusturya27 Haziran 1968 A Serisi no 8

Nicoleta GheorgheRomanyano 2347005 3 Nisan 2012

Ninn-HansenDanimarka (kk) no 2897275 AİHM 1999-V

NortierHollanda24 Ağustos 1993 A Serisi no 267

NurmagomedovRusya no 3013802 7 Haziran 2007

ONorveccedilno 2932795 AİHM 2003-II

OAO Neftyanaya Kompaniya YukosRusyano 1490204 20 Eyluumll 2011

OberschlickAvusturya (no 1 ) 23 Mayıs 1991 A Serisi no 204

OumlcalanTuumlrkiye [BD] no 4622199 AİHM 2005-IV

OumlcalanTuumlrkiye (kk) no 598007 6 Temmuz 2010



OHalloran ve FrancisBirleşik Krallık [BD] no 1580902 ve 2562402 AİHM 2007-VIII

OmarFransa 29 Temmuz 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-V

Othman (Abu Qatada)Birleşik Krallık no 813909 AİHM 2012

OumlztuumlrkAlmanyano 854479 21 Şubat 1984 A Serisi no 73

PG ve JHBirleşik Krallıkno 4478798 AİHM 2001-IX

PSAlmanyano 3390096 20 Aralık 2001

Padin Gestosoİspanya (kk) no 3951998 AİHM 1999-II (alıntılar)

Padovaniİtalya26 Şubat 1993 A Serisi no 257-B

PakelliAlmanyano 839878 12 Aralık 1981 tarihli Komisyon raporu

PaksasLitvanya [BD] no 3493204 AİHM 2011 (alıntılar)

Pandjikidze ve DiğerleriGuumlrcistanno 3032302 27 Ekim 2009

PandyBelccedilikano 1358302 21 Eyluumll 2006

PaponFransa (kk) no 5421000 AİHM 2001-XII

PaponFransa (no 2 ) no 5421000 AİHM 2002-VII

ParaponiarisYunanistanno 4213206 25 Eyluumll 2008

Parlov-TkalcicHırvatistanno 2481006 22 Aralık 2009

Pedersen ve BaadsgaardDanimarkano 4901799 19 Haziran 2003

Pelissier ve SassiFransa [BD] no 2544494 AİHM 1999-II

PelladoahHollanda22 Eyluumll 1994 A Serisi no 297-B

PelloEstonyano 1142303 12 Nisan 2007

PenevBulgaristanno 2049404 7 Ocak 2010

Penafiel Salgadoİspanya (kk) no 6596401 16 Nisan 2002

Pernaİtalya [BD] no 4889899 AİHM 2003-V

Pescador Valeroİspanya no 6243500 AİHM 2003-VII

Petyo PetkovBulgaristanno 3213003 7 Ocak 2010

Pfeifer ve PlanklAvusturya25 Şubat 1992 A Serisi no 227

Pham HoangFransa25 Eyluumll 1992 A Serisi no 243

PhillipsBirleşik Krallıkno 4108798 AİHM 2001-VII

Pierre-BlochFransa21 Ekim 1997 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1997-VI

PiersackBelccedilika1 Ekim 1982 A Serisi no 53

PishchalnikovRusyano 702504 24 Eyluumll 2009

PlankaAvusturyano 2585294 15 Mayıs 1996 tarihli Komisyon kararı

PoitrimolFransa23 Kasım 1993 A Serisi no 277-A

PolyakovRusyano 7701801 29 Ocak 2009



PonceletBelccedilikano 4441807 30 Mart 2010

PopovRusyano 2685304 13 Temmuz 2006

PopoviciMoldovano 28904 ve 4119404 27 Kasım 2007

PoppeHollandano 3227104 24 Mart 2009

PosokhovRusyano 6348600 04 Mart 2003 AİHM 2003-IV

Previtiİtalya (kk) no 4529106 8 Aralık 2009

Priebkeİtalya (kk) no 4879999 5 Nisan 2001

ProtopapaTuumlrkiyeno 1608490 24 Şubat 2009

PullarBirleşik Krallık10 Haziran 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-III

PutzAvusturya22 Şubat 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-I

Quarantaİsviccedilre24 Mayıs 1991 A Serisi no 205

RBelccedilikano 1595790 30 Mart 1992 tarihli Komisyon kararı DR 72

RBirleşik Krallık (kk) no 3350605 4 Ocak 2007

Radio France ve DiğerleriFransano 5398400 AİHM 2004-II

Raimondoİtalya22 Şubat 1994 A Serisi no 281-A

RamanauskasLitvanya [BD] no 7442001 AİHM 2008

RasmussenPolonyano 3888605 28 Nisan 2009

Ravnsborgİsveccedil23 Mart 1994 A Serisi no 283-B

RazaBulgaristanno 3146508 11 Şubat 2010

Refah Partisi (the Welfare Party) ve DiğerleriTuumlrkiye(kk) no 4134098 ve 413424498 3

Ekim 2000

Reinhardt ve Slimane-KaidFransa31 Mart 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-II

RichertPolonyano 5480907 25 Ekim 2011

RiepanAvusturyano 3511597 AİHM 2000-XII

RingeisenAvusturyano 261465 16 Temmuz 1971 A Serisi no 13

RingvoldNorveccedilno 3496497 AİHM 2003-II

RouilleFransano 5026899 6 Ocak 2004

Rowe ve DavisBirleşik Krallık [BD] no 2890195 AİHM 2000-II

Ruiz Torijaİspanya9 Aralık 1994 A Serisi no 303-A

RupaRomanya (no 1) no 5847800 16 Aralık 2008

RushitiAvusturyano 2838995 21 Mart 2000

Sİsviccedilre28 Kasım 1991 A Serisi no 220

SNİsveccedilno 3420996 AİHM 2002-V

Saadiİtalya [BD] no 3720106 AİHM 2008

SaccocciaAvusturya (kk) no 6991701 5 Temmuz 2007



Sadak ve DiğerleriTuumlrkiye (no 1)no 2990096 2990196 2990296 ve 2990396 AİHM

2001-VIII

ŞahinerTuumlrkiyeno 2927995 25 Eyluumll 2001

Sainte-MarieFransa16 Aralık 1992 A Serisi no 253-A

SakhnovskiyRusya [BD] no 2127203 2 Kasım 2010

SalabiakuFransano 1051983 7 Ekim 1988 A Serisi no 141-A

SalduzTuumlrkiye [BD] no 3639102 AİHM 2008

ŞamanTuumlrkiyeno 3529205 5 Nisan 2011

SapunarescuAlmanya (kk) no 2200703 11 Eyluumll 2006

SaricDanimarka (kk) no 3191396 2 Şubat 1999

SaundersBirleşik Krallık17 Aralık 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-VI

Schenkİsviccedilre12 Temmuz 1988 A Serisi no 140

ScheperHollanda (kk) no 3920902 5 Nisan 2005

SchmautzerAvusturya23 Ekim 1995 A Serisi no 328-A

SchneiderFransa (kk) no 4985206 30 Haziran 2009

SchwarzenbergerAlmanyano 7573701 10 Ağustos 2006

Sejdovicİtalya [BD] no 5658100 AİHM 2006-II

SekaninaAvusturyano 1312687 25 Ağustos 1993 A Serisi no 266-A

SeleznevRusyano 1559103 26 Haziran 2008

SeliwiakPolonyano 381804 21 Temmuz 2009

SequieiraPortekiz (kk) no 7355701 AİHM 2003-VI

ShannonBirleşik Krallık (kk) no 6753701 AİHM 2004-IV

SibgatullinRusyano 3216502 23 Nisan 2009

Sidabras ve DiautasLitvanya (kk) no 5548000 ve 5933000 1 Temmuz 2003

SilickieneLitvanyano 2049602 10 Nisan 2012

SipaviciusLitvanyano 4909399 21 Şubat 2002

SoeringBirleşik Krallık7 Temmuz 1989 A Serisi no 161

SolakovMakedonya Eski Yugoslav Cumhuriyetino 4702399 31 Ekim 2001 AİHM 2001- X

Sofri ve Diğerleriİtalya (kk) no 3723597 AİHM 2003-VIII

StanfordBirleşik Krallıkno 1675790 23 Şubat 1994 A Serisi no 282-A

StiticHırvatistanno 2966003 8 Kasım 2007

StoichkovBulgaristanno 980802 24 Mart 2005

StojkovicFransa ve Belccedilikano 2530308 27 Ekim 2011

Stow ve GaiPortekiz (kk) no 1830604 4 Ekim 2005

Suhadolc v Slovenya (kk) no 5765508 17 Mayıs 2011



SukuumltTuumlrkiye(kk) no 5977300 11 Eyluumll 2007

Sutterİsviccedilreno 820978 22 Şubat 1984

Szaboumlİsveccedil (kk) no 2857803 27 Haziran 2006

TabaiFransa (kk) no 7380501 17 Şubat 2004

TaracircuRomanyano 358402 24 Şubat 2009

TaxquetBelccedilika [BD] no 92605 AİHM 2010

Teixeira de CastroPortekiz9 Haziran 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-IV

TelfnerAvusturyano 3350196 20 Mart 2001

Thomannİsviccedilre10 Haziran 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-III

ThomasBirleşik Krallık (kk) no 1935402 10 Mayıs 2005

Tierce ve Diğerleri v San Marinono 2495494 2497194 ve 2497294 AİHM 2000-IX

Tirado Ortiz ve Lozano Martinİspanya (kk) no 4348698 AİHM 1999-V

ToevaBulgaristan (kk) no 5332999 9 Eyluumll 2004

TopicHırvatistanno 5135510 10 Ekim 2013

TrepashkinRusya (no 2) no 1424805 16 Aralık 2010

TrofimovRusyano 111102 4 Aralık 2008

TwalibYunanistan9 Haziran 1998 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1998-IV

Ubach MortesAndora (kk) no 4625399 AİHM 2000-V

UcakBirleşik Krallık(kk) no 4423498 24 Ocak 2002

VFinlandiyano 4041298 24 Nisan 2007

VBirleşik Krallık [BD] no 2488894 AİHM 1999-IX

VacherFransa17 Aralık 1996 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1996-VI

Van de HurkHollanda19 Nisan 1994 A Serisi no 288

Van GeyseghemBelccedilika [BD] no 2610395 AİHM 1999-I

Van Mechelen ve DiğerleriHollanda23 Nisan 1997 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1997-III

VanyanRusyano 5320399 15 Aralık 2005

VaudelleFransano 3568397 AİHM 2001-I

VayiccedilTuumlrkiyeno 1807802 AİHM 2006-VIII (alıntılar)

Vera Fernacircndez-Huidobroİspanyano 7418101 6 Ocak 2010

Veselov ve DiğerleriRusyano 2320010 2400907 ve 55610 11 Eyluumll 2012

VidalBelccedilikano 1235186 22 Nisan 1992 A Serisi no 235-B

VidgenHollandano 2935306 10 Temmuz 2012

Viorel BurzoRomanyano 7510901 1263902 30 Haziran 2009

VisserHollandano 2666895 14 Şubat 2002

Vladimir RomanovRusyano 4146102 24 Temmuz 2008



VronchenkoEstonyano 5963209 18 Temmuz 2013

WSPolonyano 2150802 19 Haziran 2007

WalchliFransano 3578703 26 Temmuz 2007

Welke ve BialekPolonyano 1592405 1 Mart 2011

WemhoffAlmanya27 Haziran 1968 A Serisi no 7

WierzbickiPolonyano 2454194 18 Haziran 2002

WlochPolonya (kk) no 2778595 30 Mart 2000

XAvusturyano 618573 29 Mayıs 1975 tarihli Komisyon kararı DR 2 s 68 ve 70

XBelccedilikano 762873 9 Mayıs 1977 tarihli Komisyon kararı DR 9 s 169

YNorveccedilno 5656800 AİHM 2003-II (alıntılar)

YB ve DiğerleriTuumlrkiyeno 4817399 ve 4831999 28 Ekim 2004

Zagariaİtalyano 5829500 27 Kasım 2007

ZanaTuumlrkiye25 Kasım 1997 Karar ve Huumlkuumlmler Derlemesi 1997-VII

ZaroualiBelccedilikano 2066492 29 Haziran 1994 tarihli Komisyon kararı DR 78

Zdravko StanevBulgaristan no 3223804 6 Kasım 2012

ZhukUkraynano 4578305 21 Ekim 2010

ZhupnikUkraynano 2079205 9 Aralık 2010

ZollmannBirleşik Krallık (kk) no 6290200 AİHM 2003-XII

ZoonHollanda no 2920295 AİHM 2000-XII

Yalnızca Fransızcası mevcuttur

Bu raporun bir kısmını veya tamamını basılı veya elektronik olarak tercuumlme

etmek veveya ccediloğaltmak isteyen yayınevleri veya kuruluşların izin koşullarını

oumlğrenmek uumlzere publishingechrcoeint adresine başvurmaları rica olunur

copy Avrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2014

Bu Belge wwwechrcoeint (Case-Law-Case Law Analysis-Case-Law Guides) adresinden indirilebilir

Bu Belge Araştırma Dairesi tarafından hazırlanmış olup Mahkeme accedilısından bağlayıcılığı bulunmamaktadır Metne

son hali 31 Aralık 2013 tarihinde verilmiştir ve bazı şekli duumlzeltmelere tabi olabilir




İccedilindekiler


A Genel İlkeler 7














1 Genel ilkeler 19






(1) Hakkaniyet 26








2 Kapsam 31

3 İlgili Hak 32



1 Genel Hususlar 35

















1 İlkeler 45

2 Kriterler 46


















(a) Genel 55




(E) İvedilik 57

(f) Dil 58












(D) Adli yardım 65





(1)Genel ilkeler 68














KONUŞAMAMA 73











GİRİŞ





huumlkuumlmlerdir1



















haberdar edilmek








yararlanmak













A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII
































































































İccedilindekiler


A Genel İlkeler 7














1 Genel ilkeler 19






(1) Hakkaniyet 26








2 Kapsam 31

3 İlgili Hak 32



1 Genel Hususlar 35

















1 İlkeler 45

2 Kriterler 46


















(a) Genel 55




(E) İvedilik 57

(f) Dil 58












(D) Adli yardım 65





(1)Genel ilkeler 68














KONUŞAMAMA 73











GİRİŞ





huumlkuumlmlerdir1



















haberdar edilmek








yararlanmak













A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII
































































































1 İlkeler 45

2 Kriterler 46


















(a) Genel 55




(E) İvedilik 57

(f) Dil 58












(D) Adli yardım 65





(1)Genel ilkeler 68














KONUŞAMAMA 73











GİRİŞ





huumlkuumlmlerdir1



















haberdar edilmek








yararlanmak













A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII

































































































KONUŞAMAMA 73











GİRİŞ





huumlkuumlmlerdir1



















haberdar edilmek








yararlanmak













A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII































































































GİRİŞ





huumlkuumlmlerdir1



















haberdar edilmek








yararlanmak













A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII









































































































A Genel İlkeler





































Krallık sect 56)



































































MaligeFransa)


















38)








(3) Siyasi Konular



















































bakımından)






















6 sect 1 Maddesi






[BD] sect 67)







kaynaklanabilir



























111-113)

































































































77)























































vermiştir
















1 Genel ilkeler
































































[BD] sect 93)











































































gelir















































Hiyerarşik Bağlar




















































(kk) sect 253)




(1) Hakkaniyet

6 sect 1 Maddesi









uygulanmaktadır






vermektedir













gelmiştir



























































































































































2 Kapsam




sect 92)






47)






































3 İlgili Hak








[BD] sect 104)



























84)







Krallık sect 42)












































1 Genel Hususlar









































[BD] sect 73)


































































































































[BD] sect 87)

(2) Aleni duruşma

6 sect 1 maddesi









(A) Alenilik ilkesi




















































































































































(3) Makul suumlre

6 sect 1 maddesi


















































1 İlkeler












2 Kriterler




























































nitelendirmiştir)












































6 sect 2 maddesi
















































































104)














devam etmesi


















































































75)














6 sect 3 Maddesi



haberdar edilmek








yararlanmakrdquo


















(a) Genel















































































(E) İvedilik













(f) Dil














(kk) p 70)








(A) Genel hususlar












(B) Yeterli suumlre


































































































yararlanma hakkı






















sect 41)
































































53)








































sect 78)

(D) Adli yardım













































Krallık sect 67)

















































(1) Genel ilkeler








sect 57)













38)
























MortesAndora (kk))











































147)

(5) Gizli tanıklar

































sect 79)





















































57)






















yararlanmakrdquo


KONUŞAMAMA


































































Krallık sect 38)






44)













80)


ETKİSİ




















soumlz konusudur







































































































































no 162-B




AİHM 2000-VII


89







































2004-X







1976 A Serisi no 22





2003-X
























































2011






































































































2011









































































Ekim 2000


















2001-VIII





























































































Documents

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ 6. MADDE REHBERİ · 2020. 5. 16. · MADDE REHBERİ ADİL YARGILANMA HAKKI (cezai hukuk yönü) ... İdari hukuk davaları, vergi ve gümrük kanunu