20

Badrxan 143

Embed Size (px)

DESCRIPTION

‫ﺳﻮﯾﺪی‬ ‫ﯽ‬‫ﻣﺎ‬ :‫ﻦ‬‫ﺷﻮ‬ NW ‫ﻗﺎﻣﻰ‬‫ﺷ‬ ،‫٠٠٩٢ك‬ ‫ﺗـــ‬‫وﯾﻼﯾ‬ D.C ‫واﺷـــﺘﻨﯚن‬ ‫ﻣﺮﯾﻜﺎ‬‫ﺋ‬ ‫ﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﻰ‬‫ﯾ‬ ‫رﯾﻢ‬‫ﺑﺪوﻟﻜ‬‫ﻋ‬ ‫ﺳﻤﻜﯚ‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻛ‬ ‫ی‬ ٢ ٧ ١ ٠ ‫ی‬ ‫ڕ‬  ‫ﺷﭙ‬ ‫و‬ ‫ﻮ‬ ‫ﭘ‬ ‫ﻛﺎك‬ ‫ﻧﺎﺑﻰ‬‫ﺟ‬ ،‫ﺰ‬‫ڕ‬‫ﺑ‬ ‫ورەو‬‫ﮔ‬ :‫ﺑﺎرزاﻧﻰ‬ ‫ﺳﻌﻮد‬‫ﻣ‬ ‫ﻋﺎرف‬ ‫ﻓﻮﺋﺎد‬ ‫ﺮزاد‬‫ﺷ‬ ‫و‬ ‫ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ‬ ‫ﻣﺎ‬‫ﺑﻨ‬ ‫ﺟﯿﺎﺗﻰ‬ ‫ﻟ‬ ٢٠١٠/٦/١٦

Citation preview

Page 1: Badrxan 143
Page 2: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ستراتیجییت

ركخســـتنى و پداچوونـــوە حكومتـــى ئیـــدارى ھیكلـــى ھرمى كوردســـتان ب ئرككى ھرە لـــ پش و گرنـــگ دەزانم، چونكـــ خراپى ھیكلـــى ئیدارى یكك ل ھۆكارەكانى بزاركردنى تشـــنكردنى و ھاووتیـــان گندەى، لـــ كوى دنیا ھی تۆ واســـیت بكیـــت بۆ دانـــى پارەى ئوكاتـــى تـــا ئـــاو، كارەبـــاو نتوانـــرێ دەزگاكانـــى حكومت لـــ چوارچـــوەى سیســـتمكى ركبخرتـــوە، ردەمیانســـناتوانـــرێ رێ ل تشـــنكردنى گندەى بگیرێ ك ل ئستادا ئم مســـلی یكك لو كشانى بردەوام قسى لسر دەكرێ و كیلسر ئاستى دنیاشدا مسلبـــ وردى چاودـــرى دەكـــرێ و سانش راپۆرتى تایبت ل مڕ ریزبندى ئو وتانى گندەیان تیـــدا بربـــوە بودەكرتـــوە، پیوەنـــدى سیســـتم و ھیكلى تشـــنكردنى بـــ ئیداریـــش گندەـــى لوەدای بـــ ھۆى ئو واقیع سیاســـییى كوردســـتان پیدا ھاتووە تا ئستاش نتوانراوە حكومتـــى ھرمى كوردســـتان دەزگاى چوارچـــوەى لـــركبخرتـــوە، موئسســـاتى ئمش بۆت ھۆى ئاسانكارییكى تشـــنكردنى بـــۆ برچـــاو گندەـــى و ئنجامدانـــى دەیـــان پۆژەى خزمتگوزارى سقت، مترســـییكانى گورەتریـــن گندەیش ل ھرمى كوردستاندا ئوەی ك خریك راســـتوخۆ و ئاگایـــى و ب وخۆ، بـــناراســـت ینـــموومـــان دەخزئاگایـــى، ھنو گندەى، لوەشدا حكومت برپرســـى یكم، دواخســـتنى خۆ ركخســـتنوە لـــ داھاتوودا كاریگـــرى زۆر خراپـــى دەبـــت لـــوەى ھاوتیـــان ھســـت بو رۆژانـــ ن كـــكـــش نۆژانـــپجبجـــ دەكرـــن، بۆیـــ ئـــم رنامب لـــ كـــیب یلســـمسرەكییكانى حكومتى ھرمى كوردســـتان دەزانم، بـــۆ ئوەى ھم ھاوتیان وەك خۆى چاویان ت لم حكومھ ۆژەكان ببینپئنجامدانى پۆژەكان سركوتوو

بت.پۆژەى دەرھنان و گواستنوەى مى كوردســـتان لرھ وت لن بوو ل كمـــاوەى رابـــردوودا یپۆژە ســـتراتیژییكانى كابینى پنجم، بم ئگر دیقت بدەیت لســـر ئاســـتى جماوەریدا ئو رەنگدانوە و كاریگرییى نبووە ك وەك دەسكوتكى نیشتمانى بكرـــت، تماشـــا نتوەیـــى و نك لسر ئاســـتى جماوەرى، رۆشنبیرانیشـــدا خـــودى لنـــو پشـــوازییكى ئوتـــۆى لنكرا، بكـــو ب شـــوەیكى برفراوان خرای بر رەخنو توانج لگرتن، ك ھموومان دەزانین ھۆكارەكان چیـــن، دەكـــرێ بیـــن زۆرجار پۆژەى ستراتیژى ل كاتى خۆیدا نابتـــ ھۆى دخۆشـــى كۆمنى و كاریگـــرى بكـــو خـــك، ســـتراتیژییكى لـــ داھاتـــووى

دووردا دەردەكوت.زۆر جاریش ئاســـتى تگیشـــتن و وشیارى كۆمگا كاریگرییان دەبـــت لســـر برنامـــو پنى حكومت، دەبینیـــن ھندێ جار توناچـــارى دەك ت بحكومـــدواى ویســـت و داخوازییكانـــى خـــك، چونكـــ ل سیســـتمى دیموكراســـیدا ناكرێ گـــوێ لو جـــۆرە داخوازییانـــش نگیـــرێ ئگر پۆژەكان ستراتیژى و زۆر گرنگیش نبن، زۆرجار ھاووتى چاوى دروســـتكردنى باخچیك پخۆشـــ و دیشـــى ،دەبینـــدەستخۆشـــانش لـــ حكومت دەكات، ل كاتكدا پویستى ترى ل پشـــتر ھیـــ بكرـــت، بم چـــاوى پۆژەیكـــى ســـتراتیژى

نابین چندە گرنگیش بت.

ئاراستی سیم

دەروازە

ئاراستی

شون: مای سویدیNW قامى٢٩٠٠ك، ش

تـــویالی D.C واشـــتنۆن یكگرتووەكانى ئمریكا

برنامى فستیڤاڵ٢٠١٠/٦/٢٩ ممشم، سكرۆژی ی

١٢:٠٠ تا ٢:٠٠ى دواى نیوەڕۆكردنـــوەى روڕەســـمى *خواردنكـــى لگـــڵ فســـتیڤاڵ

كوردەوارى* وتـــارى كردنوەى فســـتیڤاڵ

لالین بڕز "قوباد تابانى""بدرخانـــى مارشـــی *خاكپـــروەرم" ل ھۆنـــراوەى م. جمال عبدول و ئاوازى ئنوەر

قرەداغى. لـــ رۆشـــنبیری رەوشـــی *كوردســـتان ل دواى راپڕینوە نتارییكى دیكۆمستا. فیلمتاكو ئ ل "ـــرە كوردســـتاننـــاوى "ئب

دەرھنانى ھوراز محمد.دەربـــارەى كورتیـــك *بدرخانییـــكان لالیـــن خاتوو حمیـــد و بدرخـــان ســـینم

بدرخان.* فیلمـــى دیكۆمنتارى بدرخان لـــ "٢٠٠٩ بدرخانییـــكان- و دەرھنانى ستار محمد ئمین.* فیلمى دیكۆمنتـــارى محمد واھیـــری- ٢٠١٠" لھـــدى جمدەرھنانى ستار محمد ئمین.* پشـــانگاى ئدەب و ھونرى كوردی بـــ درژایی دوو رۆژی فســـتیڤاڵ كـــ پشـــانگاى كتب خۆشنووســـی و فۆتۆگرافـــی و و ھونرەجوانـــكان و ھونرى

مندان دەگرتخۆ.٢:٠٠ تـــا ٣:٠٠ پانلی یكم: زمان و

ئدەب ل كوردستاندا* كۆڕگ: د. ئیسماعیل محمد معید و د. ئازاد حھمى ســـف

شریفشـــریف- مـــح ئـــازاد د. *كـــوردى مـــژووى كاریگـــرى لسر ئدەب- براوردكارییك ساســـۆن جیـــن لرۆمانـــى وتكـــى لـــ "خۆشویســـتى

لتلتكراودا".د. ئـــازاد حمشـــریف لـــ ســـای ١٩٥٨ لـــ ھولـــر لدایـــك بـــووە، و ئینگلیـــزى ئدەبـــی پســـپۆرى ئمریكیـــ لـــ زانكۆی ســـحدین. راوژكارى رووناكبیـــری دەزگاى چاپ و بوكردنـــوەى بدرخان، چندین

كتبى نووسیوەو وەرگاوە.* د. ئیســـماعیل محمد فھمى ســـعید قرەداغـــى- كاریگرى ئدەبی ئمریكى لسر ئدەبی

كوردی.د. ئیســـماعیل محمد فھمى سعید قرەداغى ل ســـای ١٩٦١ ل بغدا لدایـــك بووە، پســـپۆڕە لـــ ئدەبی ئینگلیـــزى و ئمریكـــى، پرۆفیســـۆری یاریـــدەدەرە ل زانكۆی ســـحدین، راوژكارى كلتـــوورى دەزگاى چاپ و

.درخانوەى بوكردنب* پرسیار و وەم

* پشووى قاوەو چاخواردنوە٣:١٥ تـــا ٤:١٥ى دواى نیوەڕۆ- پانی و ژن و ھونـــر كلتـــوورو دووەم-

تانو بابخدان ببایكۆڕگ: سینم بدرخان

* د. ئاكـــۆ شـــوانى- مـــژووى كورد.

د. ئاكۆ عبدولكریم شوانى. مامۆستا ل زانكۆی ســـلمانى، ل ســـای ١٩٧١

ل كركووك لدایك بوو‘.* شـــھ تاھیر ئلحیدەرى- رۆی

ژنى كورد ل مژوودا.لـــ شـــارى بغـــدا لدایـــك بـــووە،

لكۆرە ل بوارى مژوو.* بھار مستفا (سوید) ل سلمانى لدایـــك بـــووە، پســـپۆڕە لـــ بوارى

كۆمالیتى.* تامان شاكر "ئمانیا"- رۆی ژنى كۆی یاندندا. لبوارى راگ كـــورد ل

لدایك بووە.* پرسیار و وەم

پشووى قاوەو چا خواردنوە٤:٣٠ تـــا ٥:٣٠ى پاش نیوەڕۆ- پانلی

سیم- مژووى كورد ل كركووكدائیســـماعیل د. :ـــكۆرگ *

قرەداغى* پرۆفیســـۆر د. كمال مزھر ســـرنجك چنـــد ئحمـــد- دەربارەى كركووك و ناوچكانى دەوروبرى. لگڵ نمایشكردنى دیكۆمنتارى دەربارەى فیلمكى ناونیشـــانى بـــ كركـــووك لـــ مـــژوودا" لـــ "كركـــووك و ئامادەكـــردن و ئامادەكـــردن

.ملی حر عنانی دلدەرھپرۆفیســـۆر د. كمال مزھر ئحمد ل ١٩٣٧ ل ئاغجلر لدایك بووە، ،كادیمیاى كوردییندامى ئســـتا ئئ

چندین كتبى نووسیوەو وەرگاوە.* د. جبـــار قادر (ھۆندا) فرە

نتوایتی ل كركووكداد. جبار قادر لـــ كركووك لدایك .كادیمیاى كوردییندامى ئبووە و ئراوژكارى سرۆكى حكومتى ھرمى كوردســـتان "د. برھـــم ســـاح"ە بـــۆ

.ندنى باكاروبارى خو٥:٤٥ تا ٧:٠٠ى ئوارە

* نمایشـــكردنى فیلمـــى ھرمان ل دەرھنانى حوســـن حسن، برھمى وەزارەتى رۆشنبیری و الوان- بڕوەبرایتى سینماى

ھولر.ئـــم فیلمـــ لرـــگاى چیرۆكـــى خۆشویستى نوان دوو ددارى كـــوردەوە بـــاس ل كارەســـاتى

ئنفال دەكات.٢٠١٠/٦/٣٠ ،ممرۆژی دووەم، چوارش

١:٠٠ تا ١:١٥

كـــوردەوارى ھپڕكـــی *لالین تیپی ھپڕكی كوردى

ل ڤرگینیا.* پشووى قاوەو چاخواردنوە

١:٣٠ تا ٢:٠٠ى پاش نیوەڕۆكۆڕگ: د. ئازاد حم شریف

* د. نرمین على (فڕەنسا)- رۆی ئمریكییكان ل پاراستنى شونوارى

كوردستان.لـــ كركووك لدایك بـــووە، دكتۆراى ل فڕەنســـا ھی، مامۆســـتاى بشی

شونوارە ل زانكۆی سحدین.٢:٠٠ تـــا ٣:٠٠ى پاش نیوەڕۆ- پانلی چوارەم: ناســـنامى كلتوورى و گلى

كورد* عتـــا فایق: كاریگـــرى كلتوورى

ئوان لسر كلتوورى كورد.ل ســـای ١٩٦٤ ل ســـلمانى لدایك ،بـــووە، پســـپۆڕی زمانـــى ئینگلیزیی

نووسر و رووناكبیرە.* د. ســـروەر عبدو (ئمانیا)-

ئاراستى ناسنامى كلتوورى كورد.ل ســـای ١٩٦٧ لـــ ھولر لدایك بـــووە، دكتۆراى ل ئـــدەب و رەخنى

.یرەبی ھعچـــوار زادە- ئحمـــد ھاشـــمى *

گانوەو كۆمگایكى خیایل ســـای ١٩٦١ ل كوردستانى ئران لدایـــك بووە، مامۆســـتای ل زانكۆی

ئكزیتر.* پرسیار و وەم

* پشووى قاوەو چا خواردنوە٣:١٥ تا ٤:١٥ پاش نیوەڕۆ- پانلی٥- فیلمى كوردى "گشـــكردنى ســـینماى

كوردی"* ھوراز محمد حمرەشـــید "كورد

و سینما"

ل سای ١٩٨٣ ل سلمانى لدایكبووە، دەرھنرى بـــوارى كورتفیلم و فیلمى

.نتیدیكۆم* نمایشـــكردنى كورت فیلمكى دیكۆمنتارى كوردى- دەرھنانى

ھوراز محمدكورت فیلمكان دەربارەى كورد و كوردستانن لالین دەرھنرە و دەرھنـــراون كوردەكانـــوە برھمى سای ٢٠٠٩ و ٢٠١٠.* پشووى قاوەو چا خواردنوە

٤:٣٠ تا ٥:٠٠ى پاش نیوەڕۆنمایشـــكردنكى "ئنفـــال" *لالیـــن ســـركوت ھونـــرى

تارۆ.٥:٠٠ تا ٥:٣٠ى پاش نیوەڕۆ

* وتى زستان، فیلمكى كورت لالین ھیشام زەمانى.

ل دیمنكى گرم و دخۆشكردا دەرھنـــر چیرۆكـــى رناس ئو ل رە كوردە پیشاندەدا كنابپ

شونكى چۆلوانى ل باكوورى ئـــو خاوەنـــى نرویـــج دەژی، ھموو شـــتك، بم زۆر بیری

ئافرەتك دەكا.نانخواردنكـــى ٦:٣٠ تـــا ٥:٣٠

كوردەوارى٦:٣٠ تا ٧:٣٠ كۆڕی شیعری

* كـــۆڕی شـــیعر خوندنوە بۆ ،ـــبدوع "دشـــاد شـــاعیران قوبادى جلیزادە، سامى ھادى"

* دشـــاد عبدو ل ســـای ١٩٥٦ لـــ ھولـــر لدایك بـــووەو خاوەنى

چندین دیوان شیعرە.* قوبـــادى جلیزادە ب شـــیعری "من بشدارى خۆشـــدەوێ" ئمریكییكانم موەى د. ئازاد حندنـــخو دەكا ل

شریف* ســـامى ھادى، شـــیعری سامى ھادى قرەداغـــى ئیســـماعیل د. لالیـــن

دەخوندرتوە. نـــان ب٧:٣٠ تـــا ٩:٠٠- كۆتایـــی ھفســـتیڤاڵ- حمیـــد بدرخـــان وتى فســـتیڤای حوتمیـــن كۆتایـــی

بدرخان پشكش دەكا. ی ١٩٦٧ لســـادرخان لمیـــد بحھولر لدایك بووە، برپرسی دەزگاى

.درخانوەى بوكردنچاپ و ب* دابشكردنى ختى فستیڤای

بدرخان."قوبـــاد كۆتایـــی وتـــارى *

تابانى"مۆســـیقاى *پشكشـــكردنى

كوردی

بدرخـــان دەزگاى چاالكییكانـــى بكورتى:

١- فستیڤاى یكمى بدرخان، سلمانى ٢١-٢٠٠٤/٤/٢٢.

٢- فستیڤاى دووەمى بدرخان، دھۆك ٢١-٢٢-٢٠٠٥/٤/٢٣.

٣- فستیڤاى سیمى بدرخان، ھولر ٢١-٢٢-٢٠٠٦/٤/٢٣.

٤- فستیڤاى چوارەمى بدرخان، برلین ٢٢-٢٠٠٧/٤/٢٣.

٥- فستیڤاى پنجمى بدرخان، قاھیرە ٢١-٢٠٠٨/٤/٢٢.

٦- فستیڤای ششمى بدرخان- یۆنان ١٩-٢٠٠٩/١٠/٢٠.

- چندین گشتى رۆژنامنووسى سركوتووى بۆ وتانى:

ئمانیـــا- ئـــران، دووجـــار -١٣جار، ســـوید- ٢جار، فڕەنسا-

١جار،بریتانیا ١جار- كۆنفانسی"كورد

لسدەى بیست و یك".كتـــب چاپكردنـــى لبـــوارى -نزیكـــى ١٦٠ كتبى ھمجۆرى رۆمـــان، منـــدان، "مژوویـــى، یاداشـــت، ،فســـانئ فۆلكلـــۆر، كـــوردى، نـــاوى یـــادەوەرى،

شیعر..." بچاپ گیاندووە.ئینســـكلۆپیدیاى چاپكردنـــى - ١٠ اربیـــل" ل ر"موســـوعولھ

برگ پكھاتووە.ژمـــارە ١٤٣ ئســـتا تـــا *بدرخـــان ھفتنامـــى لـــ

دەرچووە.تبینى: ھر ھموو بشـــدارانى حوتمین فیســـتیڤاى بدرخان لـــ واشـــنتن D.C نووســـر و روناكبیـــرى دیـــارى كۆمـــگاى

كوردەوارین.بدوجات عنبڕوەبرى بشی ھونرى و كلتوورىنونرایتى حكومتى ھرمى كوردستان ل ئمریكا

برنامی حوتمین فستیڤای بدرخان ل واشنتۆن

"ل كوردستانوە بۆ ئمریكا.. دروستكردنى پردی رووناكبیری لنوان كورد و ئمریكییكان" ٢٩-٢٠١٠/٦/٣٠ سمكۆ عبدولكریم

Page 3: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

3

نووسینی د. كمال مزھرو: ستار باقی كریم

پداچوونوە: عبدولەحمان معروف

ھورەھــــا محمــــود، شــــخ سركردەكانى ھموەند خۆشحاى خۆیان دەربى ب دوورخستنوەى عوســــمانییكان ل كركــــووك و بــــم بۆنشــــوە نامــــى تایبتیان حمود لخ مبۆ ولســــن نارد. شــــ وتنركم ســــیــــدا وتى:"ئكنامخكى كوردستانى خۆسحاڵ كرد" و "ب ھاوكارى بریتانییكان برەو گشسندن دەچن" " وەك ئوەى شــــان بشــــانى عــــراق گشــــى م داوایى بــــكــــخ نامكرد"،شــــكۆتایى پھنا،" دنیاییمان پبدرت لوەى كــــ جاركی دیكــــ ل ھر بارودۆخــــك دابت، رگ ندرـت دەســــتى توركى بۆ كوردســــتان

بگڕتوە " (٢٦١).لبر بارودۆخى تایبتى ئابوورى، ١٩١٨ ئایــــارى ٢٤ى رۆژى كان ناچــــار بــــوون لــــریتانییــــبكركــــووك بكشــــنوە و دەم و دەســــت عوســــمانییكان گڕانوە نــــاوی. ئوەشــــیان كاریگرییكى كان لریتانییر بورەى كردە سگتواوى باشوورى كوردستان. لم ر بھاتایگ" : ســــن دەبارەوە وژەنراڵ مارشــــاڵ ل ســــركردەى ى لریتانــــى "ســــوپاكســــوپاى بدوزخورماتوو بھشتبوایوە یاخود ل كركووك مۆى بدابوونای، ئوە بارودۆخى باشــــوورى كوردستان لماوەى دوو ساى داھاتوو تواو

دەگۆڕا "(٢٦٢).كات لۆنگریك باس ل ھمان بابت دەكات، تواو ھاوڕاى وسن دەبت :"پشەوى كردنى سوپاى بریتانیا لــــ بھــــارى ســــاى ١٩١٨ ھیواى ئینگلیزەكانــــى لــــ پیوەندیكــــردن كودســــتان باشــــورى لگــــڵ شــــوازیكردنیش لــــز كرد، پھبســــوپاكى ئینگلیز بــــۆ كركووك ككوتۆى خكى ئرگرییب ببو خــــى ھموەنــــدى كــــوردەوە دەســــتبرداربوونى بــــم بــــوو، بریتانییكان بــــۆ كركووك بووە ھۆى روودانى مرگسات "(٢٦٣)

لــــ بــــر راســــتوخۆ ھــــر كركــــووك، لــــ كشانوەشــــیان خ رەوانك بۆ شــــیــــســــن نامودەكات و تیایدا بارودۆخك روون دەكات، كوە و داواشــــى لدەكات كناوچ تى لەوایرمانوى فجبگرتــــ ئســــتۆى خۆى، ھــــر بۆ ئــــم مبســــتش پــــرۆژەى خۆى ئامادەكردبــــوو، بــــم ھروەكــــو خــــۆى جختــــى لدەكاتــــوە، زوو بــــۆ عوســــمانییكان گڕانــــوەى ناوچكــــ رگــــى بوكردنوەى پنــــدا. ھــــر لگڵ گڕانــــوە و داگیركردنوەیــــان بــــۆ كركووك، دەســــتیكیان عوســــمانییكان ڕەوانــــى ســــلمانى كــــردو شــــخ

محمودیان دەستگیركرد (٢٦٤). و ل كــــى دیككان جارریتانییبرۆژى ٢٦ى تشرینى یكمى ساى ١٩١٨ كركووكیــــان داگیركردەوە، بــــم ئوجــــارە لــــ دواى مجر، كابتن نۆئلیــــان كردە فرمانەواى سیاسى كركووك و دەوروبرى و، رۆژى یكى تشــــرینى دووەمى ساى ١٩١٨ دەستى بكارەكى كرد. ،نوئ ت بت بتایب وەشى كئ

ل ھموو بریتانییكان پتر ھۆگرى كورد و كش نتوەییكى بوو، تنانــــت خریــــك بــــوو بتواوى ببت "لۆرانسى كورد"، ئم كارەشى ب ئاشــــكرا لو راپۆرت نھنیانیدا لــــم كــــ دەردەخســــت، خۆیــــان قۆناغدا بۆ پل باكانى ئوكاتى برزدەكــــردەوە(٢٦٥). بریتانیاى بارەت بــــكیــــدا ســــبۆچوون لــــدامزراندنى نۆئ، وســــن دەت: من بمشــــوەى خوارەوە رنماییم كــــرد و پیم وت: لــــ رۆژى یكى تشــــرینى دووەمــــى ســــاى ١٩١٨ لــــ سیاســــى حاكمكــــى وەك دامزرایت، كركــــووك ناوچــــى ئــــم ناوچیش ل زى بچووك تا دیال و، ل باكوورى رۆژھتیش تاوەكــــو ســــنوورى توركى-ئرانى درژ دەبتوە(٢٦٦)، ب دنیاییوە وە دەدات، كوەش مانــــاى ئــــئــــكركووك و ســــلمانى و بشكى زۆرى ھولــــر و دەوروبــــرى، كارگــــى یكــــى یــــك وەكــــو ئژماركراون، كاركى لمشوەش، پویست ب جخت لكردنوە ناكات كیانڕەمكان ھریتانییوەى، بل

بیاركى لمجۆرەیان نداوە.لگــــڵ كۆتایــــى ھاتنــــى جنگــــى وەزارەتــــى جیھانــــى، یكمــــى بایخكــــى بریتانیــــا، دەرەوەى راســــتوخۆ و گرنگیدا ب پرســــى كارگى "باشــــوورى كوردستان". ر لــــر چــــوار و نیوى ســــكاتژمئــــوارەى رۆژى حڤدەى نیســــانى ساى ١٩١٩، لبارەگاى وەزارەتى لــــ لنــــدەن، دەرەوەى بریتانیــــا كۆنگرەیكــــى بچووكــــى تایبــــت، ب ســــرۆكایتى خــــودى وەزیرى دەرەوە لــــۆرد كیــــرزن، ئنجامدرا، ك لشــــدا ژمارەیــــم كۆنگرەیلــــ ت بــــرپرســــانى تایبــــورە بگــــكشــــكانى رۆژھتى ناوەڕاست ل وەزارەتكانــــى دەرەوە، جنگ، دارایــــى و ھینــــد ئامــــادەى بــــوون، ســــرەڕاى ئامادەبوونــــى بریكارى حاكمــــى مدەنــــى بریتانیا ئارنۆد نییــــنھ راپۆرتــــ لــــو وســــن. كــــ گــــورەى، پــــڕە حــــوت م كۆنگرەیكارەكانى ئ ت بتایبــــ

ئامادەكرابــــوون، زانیــــارى گرنگى لبــــارەى "دانیشــــتوانى ویالیتــــى تــــباب لــــو تدابــــوو، "موســــگرنگانــــش، كــــ لــــم راپۆرتــــدا

:ھاتبوون بریتین لموســــى ویالیتــــى "دانیشــــتوانى كۆن، ك تائســــتا ھیچ پشنیازكى ئوانــــى لبــــارەى كارگــــى لدەرەوەى (مبستى كوردەكانى توركیای) ئم ناوچی نیشتجن پشــــكش نكراوە، ب سروشــــتى

خۆیــــان لــــ ســــ بــــش پكدــــن: بشى یكمیان بریتیی ل كوردى ڕەســــنى تریب لگڵ ســــنورى تانــــى فــــارس و ژمارەیــــان بــــودەخمندرت. كــــس ١٥٠ھزار كوردانــــى ئم ناوچیــــش جیاواز نین لگــــڵ كوردانى وتى فارس، ئوەى دەكوت ئمدیو سنوورەوە. بشــــى دووەمیــــان بریتییــــ لــــو الینــــى ب كفرى و كركووك و ،ر ڕەتدەبولتوون كۆپرى و ھئاژمارەشــــیان لنــــوان ٢٥٠تاوەكو دەبــــت، كســــك ٣٠٠ھــــزار

زۆرینى دانیشتوانى كوردى ئرە سقامگیرن و جگ ل زمانكیان نب، ئگینا لــــ زۆر دابونریتیان لــــ ھاوســــكانیان ناچــــن. بــــم بشى ســــیم ئو دانیشــــتوانن، كــــ لویالیتى موســــ ماونتوە و ژمارەشــــیان ل ١٠٠ھزار كس تپڕناكات، زۆرینشیان ل عرەبن، ژمارەى زۆرى ئو (عرەب)انش لوانــــن كــــ بــــ عرەب كــــراون. رەبــــمــــى عكــــى زۆر كژمارەی خران، لــــكان پشــــتگورییــــكۆچروانگى سیاســــییوە س بشى ژمارەى دانیشتوانى موس خۆیان ل عرەب دەبیننوە، ئو چارەگش ك دەمنتوە تكك ل كورد و مســــیحى و ئیدیك، لو شــــارەش چینكى بادەست نیی، لھمانكاتدا خانــــوادەى كمــــى ژمارەیكــــى كــــوردى جبجكار ھــــن. دەكرا خودموختــــارى كوردســــتان لــــ تــــیش بكروە و موســــكایــــتبپایتختى. ئوەیان ھوستى كورد ببتھــــۆى رەنگــــ دەكات، رازى نیمچــــ دەوتكــــى پكھنانــــى ز، تیایدا كورد لھخۆ و بربسڕووى ژمــــارەوە ل عرەب پتربن. بم لالیكى دیكشوە ئوەیان لگڵ دانیشــــتوانى موســــ خۆیان ناگونجــــت، كــــ لوباوەڕەدابوون بڕوەبردنكى عرەبى بتكایوە ئوەشــــیان كــــوردى، نوەكــــو ــــت كودیــــار دەكوە بوكاتــــلداوایــــان كــــرد موســــ ویالیتكى

سربخۆ بت(٢٦٧). لھمان ئــــو كۆبوونوەدا، مژەر نۆئــــ لمیانــــى راپۆرتكیدا ئو پشــــنیازەى خســــتڕوو، ك تیایدا تــــمانى بكرداواى كردبــــوو ســــلناوەندك بۆئــــوەى ویالیتكانى

"نھرى و رەواندوز، رەنگ ئاكرێ و ھولر و كركووك و كفرى و خانقین"یشى ل خۆگرتبت(٢٦٨).

لــــدواى كابتــــن لۆنگریــــك(٢٦٩)، شــــونگرەوەى كرایــــ ــــنۆئفرمانەواى سیاسى ل كركووك ئركــــى بۆیــــ دەوروبــــرى، و نوكانــــى دەزگا دامزراندنــــى وتك م ناوچانوەبردنــــى لــــڕبئستۆ. واقیعى نتوەیى كركووك خۆى خۆى ســــپاندە سر ھموو ئو ھنگاوانى لۆنگریك لبوارى

بڕوەبردن لم قۆناغ ھستیارە دەیگرتبــــر، یكمین و لھموو ھنگاوەكانــــى گرنگتریــــش بریتــــى بوون ل دامزراندنى ئنجوومنكى ركى بریتى بوو لئ ى، ككارگ"یارمتیدانى فرمانەواى سیاسى ئــــم ."یــــناوچ ئــــم بریتانــــى ئنجوومنــــش ل دوانــــزە ئندام پكدەھاتن، ك بمشوەى خوارەوە

دابشكرابوون:١- ئندامكــــى مســــیحى. ٢-ئندامكــــى

یھودى. ندام كئ رەبى. ٤- ســــكى عندام٣-ئنونرى توركمان بوون. ٥-شــــش ئندام

ك نونرایتى كوردیان دەكرد.راپۆرتــــ بریتانییــــكان، درژەى ھمــــوو ئو شــــتانیان نووســــى، ك پیوەندیدارە بــــ ھر یك لو ئندامانى ئنجومنى كركووك، ك باســــكران و بۆ ئو مبستش بگنامیكــــى بــــۆ ترخانكردن،

ئوەى خوارەوەش پاچڤكیتى:ئــــوەى پویســــت لــــرەدا بوترت ككلعلى، ین ئحوس ك ،وەیئلسرۆك عشیرەت بناوبانگكانى عوبــــد، خــــۆى و نوەكانــــى دواى ئویش، ك جوى عشیرەتكیان كوتدەست، پیوەندییكى باشیان و رەكــــدەڤ كوردانــــى لگــــڵ ســــركردەكانى كوردیــــش ھبوو، محمــــوود، شــــخ بتایبــــت لــــ پیوەندییكــــى لگیــــدا كــــ

راستوخۆدابوون(٢٧٢).داگیــــركارى قۆناغــــى لمیانــــى بریتانــــی، دەتوانیــــن بیــــن كورد و توركمــــان تــــواوى وەزیفكانى و كركــــووك بڕوەبردنــــى ئســــتۆدابوو، لــــ دەوروبریــــان لســــردەمى ئــــوەى ھروەكــــو عوسمانییكان باوبوو، زۆر راپۆرت ریتانى، كتى بى تایبنامگو بمژووەكیــــان دەگڕتوە بۆ ئو سردەم، راشكاوان ئاماژە بۆ ئوە دەكن. بۆ نموون لفرمانگكانى زۆر بریتانییــــكان شــــارەوانیدا، فرمانبــــرى كــــورد و توركمانــــى عوســــمانییكانیان ســــردەمى فرمانگــــى خســــتكارەوە،

داھاتكانــــى بــــ تایبتیشــــیان كركووك و دەوروبرى دامزراند، " لالیــــن فرمانگیــــش ئــــو فرمانەواى سیاسى لكركووك و جگرەكى، لتواوى بشكانى دەكــــران، دیكــــوە سرپرشــــتى كــــ ژمارەیك فرمانبــــرى كورد ھاوكارییان دەكردن(٢٧٣). ئوەش ل راپۆرتكــــى كارگى بریتانیدا ھاتووە، ك واژۆى ٢٠ ئابى ســــاى

١٩١٩ بسرەوە بوو(٢٧٤).

بشی حڤدەھم

سوپاس و پزانینخوالخۆشـــبوو بنمای ل

فوئاد عارفوە بۆ :سروەرى بڕز، جنابى مام

جاللـــى دـــســـۆزانـــو ـــشـــداری بـــرســـى ـــــرۆشـــــى پ پــــ پباوكمان خوالخۆشبووى نـــاردنـــى بـــروســـكـــ و ـــ بتایبتیت ھاوكارى نونرى بردەوامتان خمخۆرى و ــاى ژیــانــیــدا، ــســراپ بــۆى لمایى شانازى و سبوورى و ـــوە ن ئمى ــى ــارام ئ و ك ،پیاوەی ئــو بنماى خزمتى ل تمنى ھموو ــدا ــی ڕەواك دۆزە ــوەو ــت ن

بوو....!لخـــواى گـــورە داواكارین ئوە تمندرژو تندروست و ســـركوتوو بـــكات بـــۆ ھناندى ھموو ئامانجكانى

گل و نتوەكمان..

گورەو بڕز، جنابى كاك مسعود بارزانى:

بشداریكردنى و ھاوخمى دســـۆزانتان لـــ پرســـى خۆشبووى باوكماندا، بخوالناردنى نونرتان و كۆمك و پشـــتگیرى ھمیشـــییتان بـــۆى لســـراپاى ژیانیـــدا، كھمووى بۆ خزمتى گل رگرى لى و بكو نیشتمانمافـــ رەواكانیدا بوو، مایى شكۆو سربرزى و ئارامى و پزانینى نباوەمان، خواى گـــورە ئـــوە تمندرـــژو تندروســـت و سركوتوو بـــكات بۆ ھنانـــدى ھموو

ئامانجكانى گلكمان.

بۆ بڕزان: كاك كۆســـرەت، د. برھم، كاك نوشیروان

بشـــداریى پـــژارەو خمخۆرانتـــان لـــ ناشـــتن ی پـــنامو ناردنـــى پرســـپرســـى لـــ ســـۆزەكانتان باوكمانـــدا، جـــى پزانین و سوپاســـى زۆرمانو ئارامى و ئاسوودەیى بخشى ب دڵ و دەروونمـــان، خوا ونتان و تمندرـــژ و زۆربـــكات تندروســـت و سركوتوو بجھنانـــى لـــ بـــن ئرككانتانـــدا بـــۆ ھناندی ھمـــوو ئامانجكانـــى گـــل و نیشـــتمان.. و سوپاستان

دەكین.

بۆ بڕـــز د. ملكۆ محمد شوكری

ب پویستى و ئمكدارى و ئركى سرشانمان دەزانین پزانینـــى و ســـوپاس كـــئاراســـتی بنماكمـــان ســـبارەت بكین بڕزتان چاودـــری لنزیكـــوە بـــتندروســـتی چند ســـای باوكمانـــوە، خـــوا تمنتان

درژ بكات.

و حـــزب ئـــو ھمـــوو بـــۆ بشـــداری كـــ الینانـــی پرسی خوالخۆشبوویان كرد

بـــ پویســـتى و ئمكدارى سرشـــانمان ئركـــى و و ســـوپاس كـــ دەزانیـــن كاوەمان بۆ یبزانینى نپبیكى ھموو برپرسانى حیزب و حكومت و ھموو كۆمنى خكى بشڕەفى كوردستان بگشتى و شارى شكۆدارى سلمانى ب تایبتى دەرببین، ك بشدارییكى گرموگـــوڕ و بھیواخوازی و پـــ پرۆشـــى فریاكوتن و چاودـــرى و ســـردان و دیدەنى و بخاكســـپاردن و خوالخۆشـــبووى پرســـى باوكمـــان بـــوون، داواكارین ل خـــواى گورە پاداشـــتى چاكـــو جوامرییان بداتوە و لھموو كشو گرفتكى

ژیان بیانپارزت...

ئیسماعیل و شرزاد فوئاد عارفماجیاتى بن ل٢٠١٠/٦/١٦

انرخ

دی ب

تبك

كركووك و دەوروبرەكی، حوكمی مژوو و ویژدانتوژینوەیكی بگنامیی ل بارەی دۆزی كورد ل عراقدا

"كركوك و دەوروبرەكی، حوكمی مژوو و ویژدان" ب

زمانكانی عرەبی، ئینگلیزی، توركی و

كوردی

دكتۆر كمال مزھر كات لناو شۆڕش بقمكی خبات دەكات

نونرایتى بژەوەندییكانى ك دەكات شونى دانیشتنناوژ (پیش)...و

ناسنامى كسى

ئایینرەگزسوونكوردپیاوى ئاینى و كشتیاركى گورەیكركوك و گوندى على غایرئحمد خانقا١

سوونكوردپیاوى ئایینى-دادوەركركووكئحمد حمدى فندى٢

سوونكوردلسردەمى عوسمانیكان سرۆكى شارەوانى بوو، فرمانبر و موكدار.كركووكمجید ئفندى(٢٧٠) ٣

برژەوەندیداركى ناوخۆیی، بتایبت ل "بیرە نوتییكان"، مككى كركووك و گوندى تۆپزاوەحوسن بگ نوتچى٤سوونتوركمانبازرگان و كشتیارە و نونرایتى رۆشنبیران دەكات

سوونتوركمانبازرگان و كشتیارەو نونرایتى رۆشنبیران دەكاتكركووكحاجى جمیل بگ٥

یھودىیھودىبازرگان و نونرایتى تایفى یھودى دەكاتكركووكحسقیل ئفندى٦

مسیحىكلدانىبازرگان وكشتیارە و نونرایتى تایفى مسیحییكان دەكاتكركووكقستنتین ئفندى٧

سوونكوردئرستۆكراتكى لۆكاییكنگربان- كفرىجمیل بگ بابان٨

سوونكوردمك-كشتیاركفرىعومر ئاغا٩

سوونكوردعشیرەتى تابانى، مككى عشایرەگیلشخ حمید تابانى١٠

سوونعرەبىعرەبكى نیمچ بدووە و كشتیارى ناكاتبیابانحوسن ئلعلى١١

سوون(٢٧١)كوردكشتیاركى سقامگیرى جافكانكر، سر زى دیالرەزا بگ١٢

Page 4: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

4

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

مژوو

کاکهڕهش سهید رزگارپشمهرگه بووم دون که

ڕهھهدا و به فر و تریشقه ھهوره .. بهگژدهچووم

نهبوو... باکم ھیچچاوا ئهنگوسته شهوی له

شهق دهکرد دوژمنم و تهلیسمی تهلتفت و برسیه تی و سه رما سهد بهرگهی

دهگرت..! تایم ونهبوو... باکم ھیچ

خۆم ڕادهگرت کو و چیا وه کو ! بهبوار ڕه وهندکی وهکو ھهمیشه

قهدی نو ھهتاوکی و شــــون بۆ ژوانگهیشاخ

ده کرد... ڕام ھهرســــات و ئــــۆف، نــــه نــــه ڕۆژێ خه یــــاڵ

دهکرد...؟! ده ڕاوکم

خاوهنی ئهم بۆ بووردن ل به داوایتیا کهمك دهســـتکاریم شـــيعره که

کردووه...!پناوی زۆرن ئهوانـــهی ھهردهم لـــهنیشـــتماندا خۆیان و ئـــازادی گـــه لکشـــبپ و قهدهر دهســـتی ده ده نهدهکـــهن ژیانـــدا و له گـــه ڵ مـــهرگڕزگاری چه ندانیـــان دهبنه قوربانـــیشۆڕشـــگرانی وت..... ! و گـــه لجوامری فیداکاری و کورد له گهلیلـــه بـــوون، پشـــهنگ ھـــه رده م وهدیھاتنی تا بهردهوام تکۆشانکیشهڕ بۆیه مهیدانهکانی ئامانجهکان،شـــاھیدی له نیشـــتیمان و به رگری

قارهمانیهتیانن. و چاونهترسیلهو بمتوانیایـــه ئومدهم بهو منیـــشھهموو دره نووســـینهیهمدا، چه ندئهخالقـــه و بـــهرز ئـــه و ســـیفهتهکاکهوه له خاه سه ید شۆڕشگانهیبنمه شـــانازیيهوه به دهکرێ به دیبهڕـــز، که خونهرانی به ر چـــاویمـــژووه لهو بیـــرهوهری ده ریایهكو حیزبـــهکان، گـــهل زینـــدووهی

و قوربانیيهکـــی خهبـــات خاوه نـــیکهســـانکی تهمهنـــی زۆرن... بۆیـــهو لـــه ڕووداو پـــه نـــو شـــۆڕش له به شـــکن ھه رکامهیان بیرهوه ریڕزگاریخوازی بزووتنهوهی مژووی

گهلهکهمان.قه رهی له خۆی که سك ھه موو دیارهنووســـین بیـــرهوهری و و ژیاننامهگـــهڕان زیاتر خونهر نـــادا، بهکـــو،شۆڕشـــگ بـــه دوایکهســـایهتيیهســـهرکردهی مژوویی، نه تهوهیی،نـــاودار و ھهکـــهوت دامه زرنـــهر، ســـه رچاوه و گـــه ڕان ده کـــه ن ! بـــۆجۆره چـــژ لهم زیاتر مژووییهکانبگومان وهردهگرت، بیرهوهرییانهخۆی یاداشـــتی و ئه وهی بیرهوه ریھهکهوت ده نووســـتهوه ھهمیشـــهخونهر دهکرـــت و شۆڕه ســـواره،کهسك ھهموو بیرهوهری ژیاننامه وجهوانـــن بخونتـــهوه، ئهوانـــه یھیچ نووسین یاداشـــت و بیرهوه ری

!...نابهخشمانایهكیانپکهنارکـــی و ھهرـــم ھـــه ر لـــه دابهشـــکراودا کۆمهه کوردســـتانیشۆڕشـــگ و خهباتگـــر مرۆڤکـــیالی میدیا داخـــهوه ئیمۆ به ھـــه ن،کورديیـــهکان فهرامۆش و ڕۆژنامـــهئه رکـــی خۆیان بـــه دیاره کـــراون، گهلهکهمان نوی بهنهوه ی تا نازانـــنمرۆڤانـــه ئـــهو ئاشـــنابن، ھـــاوکاتڕابردوویهکی خـــاوهن ھه ر کامیـــانبیرهوهری دهریایهك و خهباتگانهنیاخود الیه و زانیاریان و و داســـتانو بـــت ھهگرتووه ، لـــه ســـینگیاندائینجا نزیکبینه وه لیان و بیاندونینو پهرتـــووك بهدهیـــان ده توانیـــن

بنووسرێ. سه ر له نووسراویانشکۆی، پ الپهڕهکانی مژووی گهربزووتنـــهوهی شـــۆڕش و خهباتـــیلـــه په گه لـــی کـــورد ھهدهینـــهوه،و تکۆشان ســـه روهری، و داستان

شۆڕشه کانهوه سهرهتای له خهبات،کهه چهنـــدان نـــاوی تا ئســـتاش، و مرخـــاس قارهمـــان، پیـــاوی ئهوهی ب گوێ، دته بهر مهردمانھیچ یـــا ده رچـــووی خوندبتیـــان،بن، ئهکادیمی سهربازی و كۆلیژکیبوون. نهخوندهواریش لهھهمانکاتداله خۆیـــان لھاتوويی و بـــه بوـــریمیدانهکانـــی به ره نگاربوونـــهوه وبۆیهش ھهر سهرکه وتوبوون، شهڕلـــه ســـیمبۆڵ و بوونه تـــه پشـــهنگ

شۆڕشهکاندا. و کوردستانکهه شۆڕشگانه خاه لهو یهکك١٩٦٠ دا ســـای لـــه ســـه ید کاکهیـــهســـهرکردهیهکی و وه ك پشـــمهرگهبووه بـــهردهوام خهباتا لـــه مه یدانیبهتالیـــۆن، فهرماندهیی ئهرکی و لـــهســـهدان به ھـــز و سهرلهشـــکریداجـــار سه رپهرشـــتکاریســـهنگهریشهڕهکانی و داســـتان و پشمهرگهو وهســـتاوه قارهمانانـــه کـــردووه ،سهربازی پالنی له دوژمن بۆیه ھهرته نانهت دهکرد، بۆ وردی حسابکیزۆر کهم ســـیخورهکانیش جـــاش وئهم قارهمان شه ڕی له قهراغ خۆیانکاکـــه ســـهید و ســـه رکردهیه ده دا،سه نگ و پهنا و له خۆیدا پشت خۆیبه ھهمیشه پشـــمهرگه، ئهو بوو بۆکه ھزکی دهکرد خه باتی ھیمهتكجهوھه رانهی حماســـکی و گه ورهئاوته وه ك ھهڤهنی به ده بهخشـــیو پشـــمهرگه نوی لهگهڵ بوونـــك

: بین ئهتوانین شۆڕش،ئـــهو ئهمســـالی وهك که ســـایهتیو پیرۆز به چاوکی شـــۆڕش له نوله نو ھـــهم ، ڕه وا دهخوندرایـــه وهشۆڕشـــدا، ڕزی له ھهم جه ماوهر،چۆن بزانن داھاتوو نهوهی بۆئه وهیو قارهمـــان چهنـــد و شۆڕشـــکراوهگو بسهی تکۆشهر بۆته قوربانیو نیشـــتمان شـــۆڕش لـــه پنـــاویئهمۆ دهسکه وتانه ی ئهو ھنانهدی

کوردستان. ھهرمی لهئهمۆ ئهوانهی بۆ داخه ! جی بهمزۆر دهسه تان شـــونی و له ئاستویســـتو بهرژهوهنـــدی به زه قی بـــۆمحســـوبیهتی ئینجـــا خۆیـــان...کوتلهو بۆ دوایـــش و خـــزم خزمانکار حـــزب نو ھلـــه تایبهتیيهکانـــیھـــهزاران ھهســـتی ڕۆژانه ده کـــه ن،شـــه ھید، منداـــه و گه نـــج، ھـــهژارخهبات، خاوهن یان پشـــمه رگهکا نیستهم خهککی و سیاسی زیندانیيهگوپدان ب دهکرێ، بریندار لکراوڕابـــردووی، بهرچاوگرتنـــی لـــه و نـــوی له گـــه ڵ ئهمانـــهشھه میشـــهپناســـهو کارنامهی بۆته پشمهرگهخاه بوری ناکرێ کهسانك. ژیانیون بکرێ خهباته کهی و سهید کاکهو نیـــو ســـهدهیه وهك پشـــمهرگهولـــه ســـهنگهرهکان ســـه رکردهیهكخۆبردوییـــه وه خهباتی له به وپهڕیتاڵ بیرهوهری دهریایهك کـــردووه،شـــاھیدی ئـــهو و شـــیرینی ھهیـــه،دهیان وته کانی و ژیان دواساته کانیســـهره مه رگـــدا، لـــه پشـــمه رگه یهباســـی شهڕك دهگرته وه کات ھه رباسی قارهمانهتی پشمه رگهو بۆمان،لـــه زۆر ونـــهی دهکات، ھه ڤانـــیچاوه، شـــونی له بـــهر شـــه ھیدانیده زان سهدانیانیان مه زاری و گۆڕدھاتهکانی و بـــه رزهکان له شـــاخهو دۆســـت کوردســـتان نـــژراون،ھاوڕـــی ھـــهره نیزیکی ســـهرکردهخالید، د. گچکه، ســـهعدی شـــه ھیدوخوالخۆشـــبوو علی عســـکهریعوســـمان... عهریف و باوه فـــارس

ھتدا. خاه ده م : ھهگوتـــن پیا من بهبداوهته لهو ڕۆژهی دهستی کاکه سهیدشۆڕشی له پشـــمهرگایهتی چه کیله دوايیـــش یهکك بووه و ئه یلوولشۆڕشـــی ســـهرەتایهکانی مه فره زهبه پارتیزانـــك بـــوو نـــوێ به حـــهقمژوویهکی خاوهن مانایهك، ھهمووله نو پسانهوه ب خه باتكى و پاكھهر ڕیزهکانی پشمهرگايتیدا، لهکوردســـتان ناوچه یهکـــی و ده ڤـــه ربووه، پشـــمهرگه کارتی پناســـهیدرـــژ و دوور ســـانكی ھـــه م چهندین سهرکرده یهکی ناسراو، ھهملهتهمهنیگهنجیکهسایهتیيه کی ساڵئهزموون ناسراو خاون عســـکریشـــه ڕه و داســـتان زۆربه ی بوو، لهھهولـــر، به ناوبانگهکانـــی دهشـــتیبـــهری خۆشـــناوهتی، ناوچه کانـــیسهرپهرشـــتی باهکایهتی و مه رگـــهدیاری نهخشهی و تاکتیک کردووه وکاکه ســـه ید بۆیه ناوبانگی ھه بووه. ورهبهخشی کاریگهره و شهڕهکان له

ھهمانکاتدا له بووه، پشمهرگهکانیناوھنانی ترسکی گهوره یدهخستهو ڕژـــم ده روونـــی چهکدارهکانـــیسهید که جاران کورد. نهیارهکانیده گهڕاوه سه رکردایهتيیهوه له کاکهده وروبـــهری دهشـــتی ناوچه کانـــیئهوه دهنگـــۆی الوه زۆر لـــه ھه ولرخهك گوی کۆمه نـــی دەھاتـــه بهرورد ڕژم به حســـابکی و پیاوانـــیدهکرد... باسیان گهوره و ترســـکیھهندکی ھهزار وت: دهیان ھهندكپشمهرگه ی ســـهدان وت: تر دهیان

لهگهه.....ھتد!گهلهکهمان نوـــی شۆڕشـــی بۆیه لهداستانی دهشـــتوو دوای داســـتانیڕژم سه روچاوه، و گرتك سماقولی) سهرکوتکهره کانی دهزگا له به جدیو ھهواگری موخابراتى عسکریســـهید لهناوبردنی بۆ کاری ( ئه منیئهوهتـــه بهھـــهر یـــا کاکـــه ده کـــرد،بخاته ســـهر کاریگهری بت جۆركبۆیه له بگهڕته وه، خاه سهیدکاکه(دووسهره گوندی له ١٩٧٧ دا سایسهیدکاکه ی خاه دایکی و باوك (بـــت شـــوهیه ك گـــرت، بـــه ھـــهرنووســـی باوکی به ناوی نامهیهکیانووت، ده ره وهی بـــۆ ، تـــا بـــواتزیندانی له باوکی ساك دوای بهمبه ڕوبه رایهتـــی ئهمنـــیکهرکـــووكخوالخۆشبوو لهوکات کرد، کۆچیتهمهنی سهروی له ئيسماعیل سهیدبیســـت له دوای بـــوو، ٩٠ ســـایدا٨٠ سایدا دایکی لهتهمهنی ڕۆژیشمامۆســـتا دواتر کرد، دوايی کۆچیزیندانهکاندا برای له محمودی سهیدئهوه دوای دهکـــرد، بـــهڕێ ته مه نینو دۆست گهڕانكبه رژم نهوهستابۆیه ئه یلول، له شۆڕشی ھهڤهنی وغهفـــور غهفه ( دوانامـــه ى بـــه مـــام

١٩٧٧ /٣ له مانگـــی نارد ( ئه حمـــهدخاه ڕادهستی (مهلهکان) گوندی لهھوده بـــ ھهوالنه کرا، ئهم ســـه ید

پیالنی به جارك چهنـــد بۆیه بـــوو،بهکرگیراو خهکی دارـــژراو ورد وو پشـــمهرگایهتی ڕیزهکانی ڕه وانینرخك به ھهر ده کـــرد ده وروبهریلهبهر کهچـــی بکهن... بـــت تیرۆرینو له کاکه سهید خاه خۆشه ویستیپیالنهکان جهماوه ر و پشمهرگهکاندهبوو... و ئاشکرا نهدهگرت سهریفهیلهســـوف قســـهیهکی بۆیه لرهدادوای بیردتـــهوه ، مـــان میکاڤیلـــیمردنی که ٤٥٠ ساڵ بهسه ر له زیاترتا نییه ســـهرکرده گرینگ " ده ت :الی خهك، خۆشهویسته ئاستك چســـی دوژمن ئهوهیه گرینگ بـــه مپـــ زهفهری نهتوانـــ و لبکاتـــهوه

." ببات ناوی له و بهرێدهیـــوت کاکه ســـهید خاه زۆر جارقۆليیهکـــهی ســـ ڕکه وتنـــه " :بوو گهورهیـــه بهرده ئهو جه زائیـــرکورد جه ستهی به سهر کشایان کهبزمارك ھهر نهك و شۆڕشـــهکهیڕگا بهکو داکوترا، کوردا تاپوتی بهبۆ پشـــگیريیه ك بوو و خۆشـــکردنلهناوچوو کیمیاباران بهعسی ڕژمیبـــوو، بـــهدواوه و زینده به چایشـــیجهوانهوه و پیر به کورد جه ســـتهیســـور الشـــهی بـــه ژن و منداـــهوهکوردبون بۆیه دهھـــاڕدرا"، ده کراوکاره سات ترسناکترین به ھهرمه لهمبۆوه، ده ڕووبهڕووی و دهبردرا ناوجهســـه تهی به بوو مه رگ یهکســـانمهینهتیـــهو ئهو لهگـــهڵ کورد. ئمهکهچی نهھامهتیانهدا گمان دهخوارد،چهتـــری لـــه ژر میلله تـــان دنیـــاش

خۆشيیهکانی ژیانابوون.و کهیـــن یـــاد لـــه نابـــت ئـــه وه شخوناویيهکهی کارهســـاته ! نه یـــن

ھهولر، ١ شـــوباتی ٢٠٠٤ شـــاریســـهدان مه رگی بـــوو به ھـــۆکاریلـــهم یهکك ئازیـــزی ئـــهم شـــاره ،جوانهمهرگ، شـــوانی کاکه ئازیزانهســـهید خاه گهورهکهی واته کـــوڕهلقی تیرۆريســـتييهکهی کاره کاکـــه، له ھهولر، ســـی دوو و مهبهنـــدیویژدانـــی وت دهرهوهی نـــاوهوەوو دوور ھهژانـــد ھه مـــوو مرۆڤکـــیمرۆڤایه تی بهھاکانی ھهمـــوو بوو لهڕووڕهشی پهیامه ئاسمانیيهکان، وکورده زۆه ئهو بۆ شهرمهزاریش وسهردهمك له ھهموو نزمانهی نهفسعهرهبیدان، شـــۆفینزمی لـــه خزمهتو چاوســـاغی به ھـــۆکاری ده بـــن دورگهی پپهتیيهکانی بۆ ئاسانکاریو ئایـــن لـــه عـــه ره ب، کـــه دوورن

شارستانيیهتکیمرۆڤایهتی.ئهم بیرهوهری پشمهرگهیهك، ناویسهید خهباتی که ژیان و پهرتوکهیه١٩٨٩ و ســـای له خۆدهگرێ کاکـــهھاتووه، نووســـراوه ٣٣٩ الپهره له

کراوه. یه کهم ١٩٩٧ چاپی سایکتبه، له ئهم بوبونهوهی ھـــهر بهکاك عزیز و قادر کاك الیه ن بهڕزانبۆ و نوســـینیان بهختیار، کات مـــه الئۆرگانه حزبیيهکان له کرد، تهرخان

داوه. وهمیان:ده بیرهوهریيهکهی له سهید خاهله مام جهالل بهڕز سهر داوای له "مهال مانگ ھهشـــت ١٩٧٧ بۆ ھاوینیسهعدی شهھید لهگه ڵ من و بهختیارناوچهی گوندهکانی بوو، لـــه گچکهبه کردی گـــۆڕی خۆی ناوی ،کۆی

" !....بدوع حاجیعهزیز ڕۆژه ی قادر له و " ! ده دواترناوهندی، کۆمیتـــهی ئهندامی بوو بهکاریيهكـــی ژـــر ئیتـــر کاری ئـــهوبوو، به خۆی ڕکخســـتنکی تایبهتکادیرهڕادیکاهگهنجهکانیخستبووهزۆر له کاریگهری، تاوای لھات ژربه یهکهوه له گهڵ و بارهگاکان ناوچه

فهرماندهکانیپشمهرگه نهدهگونجانخهریك یهکتـــر دژایهتـــی زیاتـــر بهجیابوونهوهیاندا، بیاری تا بـــوون،ھاتـــه ھهردووال زهری بـــه ئه مـــه ش

ژمار.ئاالی ڕۆژنامهی له : عزیــــز کاك قادروهمی تهواو الپهرهیهکی ئازادی بهکاکهی خاه ســـهید بیرهوهریيهکهیپویســـت گوایـــه وهك نووســـی ،

نهداوه. خۆی شونی له تیرهکانیکاك : نه ین ئه وهش ناکرێ بهمو ڕز له پ چاوکـــی عزیز به قادرکاکه سهید سهیری خاه گه وره برا

دهکات.بهرگی له کاکه حهمهی حاجی مهحمــــود:له پشمهرگهیهك ڕۆژمری یهکه میســـهرەتای له " : ـــ ٩٩ ده الپـــهرهداستانی سای ١٩٧٨ له ی ٦ مانگیبـــۆ کۆبوونهوه بانگیـــان ھـــه کاریســـه یدکاکهم کاتـــه ئهو کـــردم، تـــاکاکه کاتهش سهید نه دهناســـی، لهوئهوهم ده بـــت له گـــهڵ من ووتـــی ! ئاگر له ھهمووالیهك که شهڕ بکهین،ئهم ڕاســـتی بوو، به و گوللهبـــارانبوو پ کاکه سهید خاه ھهوستهیکاتهدا، و شهھامهت لهو ئازایه تی لهگونـــدی مهرهزهکانی گۆـــه له نـــاوله ســـهر بووین کات ) دا ( بـــازیتاھیر کاك دهکرد چیاکانهوه بانگیانبه تهســـلیم بن وهرن و ســـهید کاکهخالید د. و علی عســـکهری دوای

مهکهون".ســـه ید کاکـــه زۆر جار له دانیشـــتنکورد جوانی گوتوه:{ ! وتهکانی دهب قسهکردن حیکمهت باس و ئهگهرنـــهزان کـــه مهالیه، بۆ بۆ که ســـكھهروهھا { به الیه حیکمهتی نهکردنی

پیاوکـــی بـــاوه ده ـــ ! " فـــارس حـــهق پارتیزانکی به و شۆڕشـــگرپرســـیاره بوو، جی داخ و قارهمانخـــاوهن لهوانـــه ی ھه ندـــك الی بۆته پیشهیان سیاسهت شهھادهن وشۆڕشـــن و گهل خه مخۆری گوایـــهیهك له سهر دهعوهت به ســـه ردان وله نو دوايیش دهخۆن، ســـفره ناندهکـــوژن، ھاوڕیانیـــان ماه کـــه یبهقینن و ڕهق ئهوهنده دڵ ھهندکیاننای زاریان به ڕادهکهن له ڕاســـتیفارس شۆڕشـــگ بنه ماهی باســـیکه بکـــهن، باوه ی خوالخۆشـــبووبراو ســـ ١٠ شـــه ھیدن و خاوهنیشره شـــهھیدی دوا جگه له مامكڕۆژی له باوهی خوشکی جخ ژنئهمنـــی ھهولر نزیـــك له ڕاپه ریـــنئســـتا لـــه ھهولـــر شـــه ھید بـــوو،" بهناوه.. سهرهتایی قوتانخانهیهکیبۆ ئمه ! دوو ھۆکار ـــ ده پاشـــانبراکـــوژی، شـــهڕی بـــوو به زهنگیشرکۆی ســـهرکرده شـــه ھیدکردنیگرتن به دیل ئه وی تر و علی شخسوور، عه وال فه رمانده ڕمیکردنی وشـــهڕی ئه و پیـــاوهی بهڕاوهســـتانمن و دهیوت گوللهی به عس دهکردالی بۆیه : ده نابێ.....! ھهروهھاھهندك بوو، فرســـهت نه وشیرواننب له سلمانی والشهکانی خۆی لهله ھهولـــر، دهشـــتی بۆ ناوچهکانیبۆ سای١٩٨١ کاغهزکی ئهیلول ١٥ھهرمی فهرماندهی سووری عهوالبایـــز موحســـین ١٤ و جگره کـــهیئمه دنیابن " ! ده و ناردیه بوو،ناکه ین، کهسك و ھیچ الیهن شهڕی

." کاکه نهب سهید شهڕی ته نیادانوبهوه له کهنـــاری کاك نهوشــــیروان: ٣٥٣ الپـــهره ل ناوزهنـــگ بـــۆ خیکاکه "سهید : له نووســـینهکه ی دهو و فبـــاز خۆشـــه پیاوکی قســـه

" نهخوندهواره.......!؟ و زیرهكبیـــرهوهی له نهوشـــیروان دووبارهلـــه ئه شـــکنن، په نجـــه کان یهکتریبه چری زۆر ٢١٤ تاکو ٢٢١ الپهرهکاکه سهید ناوی لهســـه ر ھه وهستهفهرمانده ھه مـــوو " : ـــده ده کا و،دهناســـ یهکتـــی ناســـراوه کانیناسیاوی و دۆست ھه ندکیان لهگهڵله گهڵ قسه ی توکی ھوکی به بوون،دهدان پی جنوی دهکرد، ھهندکیانله کهس ھیج ده کردن، و گهفی لـــئهندازهی به پشمهرگه فهرماندهکانیدهربازکردندا خۆ و فل فو لـــه ئه وکشیيهکهی نهبوو، لهشـــکر زیرهكخۆشناوهتيیهوه تاکو له سهید کاکه،جافهتی دۆـــی گونـــدی شارســـتینیمهکتهبـــی بۆ نامهیهکـــی له وـــوهشھزك که بوو، نارد سیاسیخۆیانیله ئمه ئهوهی مامهنده بۆ سهر بنرهتوژه له.. زهلی، ناوزهنـــگ، ،نشـــئهب وابوا (ئهگهر وتمان دهربکهن.له بھیـــن) به ج بـــۆ کوردســـتانینامه یهکم ! ده نهوشروان دوايیدابدوع حاجی محمـــه دی بۆ ناردبنکـــهی پشـــمهرگهکانی فه رماندیکرد ئـــاگادارم بـــوو، قه التـــووهکانلهو ڕگایهوه دهگهڕتهوه سهیدکاکهبه زۆر بننهوه، بۆ باشی بۆسه یهکیبۆیان دامهزرابوون، بهم که چاکیبه نزیکی، گهیشت بووه سهید کاکهڕگهی دابوون، فریوی قسه ھهندێبپهڕن". ت سهالمهتی به دابوون پ

گوندی خهکی گه ــــی: مام یاســــینکاکه لـــه ســـهید کـــه ردز، جگـــری١ ی دهشـــتی فه رمانـــدهی بهتالیۆنیلهو له شۆڕشـــی ئهیلوول، ھه ولرســـهرکرده شـــهھیدی الوه ش مامیکاك " ـــده و گهليیـــه کاردۆ و گـــهوره پیاوکـــی ســـه یدکاکه،مـــه رده، و قارهمـــان شۆڕشـــگ وپاكه، ڕابردووهکـــی تابـــی خـــاوه نشۆڕشـــگرانهی لهو یهککه دواتـــرلـــه گهنجی تهمهنی کـــورد تـــه واویبردۆتهسهر، پشمهرگاتی کوردایهتیداون دهســـت و پیاوکی بـــه حـــهقدۆستایه تی ماندوونه ناســـه، پاك وبـــۆ و ھاوڕیه تـــی مـــن لهگـــهڵ ئهوو دهگهڕتـــهوه کـــۆن مژوويیه کـــیپشـــمه رگه بهیهکـــهوه ئه و کاتـــهیگشت ســـهیری چاو بووین، بهیهكدهکرد، بهتالیۆنـــی پشـــمهرگهکانیدوو نـــوان کشـــه یهك لـــه ھـــه رحهقی الیهنی به ردهوام پشمه رگهشنو جیاوازیيـــهك له ھیج و ده گـــرتتر نهبوو که سکی و و خزمان سهیدخواردن، شهڕ، بۆ له ڕۆیشتنمان

" ! بهرگ.....ھتد جلوفهیلهقی نعمــــی: قائد ته ھا ئیســــماعیلدهشـــتو یـــه ك لـــه ســـهر شـــه ڕیلـــه ئهزمـــوون ) لـــه نامیلکهکـــهی

"ســـهید : ـــده ســـه رکردایهتیدا)ھهولـــره، ناوچهی کاکـــه ، خهکـــیکه واته ســـهیده... بهڕهگهز : ده نلهســـهرکرده یهککه بهم عه رهبه،پشـــمهرگه، شـــه ڕهنگزهکانیزۆری زیانکی ئســـتاش له ڕابردووبووم ئومده بهو داوه، له دهوـــهتدواکهتنـــی ده ســـتگیریکهم، بـــهمدووی پارزگای ســـلمانی فرقـــهیده ربـــاز بوونی بـــوو بـــه ھـــۆکاریپاســـهوانهکانی له کهمك و خۆیـــیگونـــدی ی شـــهڕهکه لـــه گۆڕهپانی." قـــهدزێ ناوچـــهی ده شـــتوی) ڕوكن عهمید نعمی بهھاوڕیه تـــیفرقهی ســـهركردهی برھاوی) حازمزوو بهیانیيهکـــه ی که رتـــی موســـدوکان شـــارۆچکهی ھاته به کۆپتـــهر(ئهرشـــهد بهھاوڕیهتـــی و لـــه وێئهوســـای پارـــزگاری زبـــاری)ھاتوونه تـــه کۆپتـــهر ســـلمانی بـــهعهمید لهگهڵ ڕاستهوخۆ و قهدزێســـهرکردهی ( ده باغ (لوتفی ڕوکـــنشه ڕهکه سهرپهرشتی دوو، فرقهیبـــوون، کـــه و ڕووبـــه ڕووبونـــهوهخـــاك بـــه دوايیـــش ئامادهبـــون تـــا

تهرمی پشمهرگهکان. سپاردنیکورته لـــهم : بهرزنجی نووســــهر ھه ــــۆله کهســـایهتیيهك باس نووســـینهدالـــه ســـهده نیو ده کـــرێ بـــه پانتاییمهیدانی تکۆشانیکوردایهتی ھهورازکوردستان به بستی بست نشوی والیهنك چهنـــد دهکاتهوه... به ســـهرســـهرکردهیهکمان و ڕۆه لـــه ژیانیمـــژووی ده خاتـــه بهرچـــاو، کـــهجـــی تۆمارکـــراوی قاره مانتـــیسهید کاکه شـــانازی کوردایهتییه...کوردایهتی و بهرگـــری و ژیان واتهســـهربازکی و بگـــهرد و پـــاك خه باتـــی ســـهختی وننـــاوی ڕـــینهتهوهی ئازادیخوازی بزووتنهوهینه وشـــه و به نه کورد.. ســـه یدکاکهچین سروود نه به بهپیاداھهدان وئمه دهبت ڕۆژانی ده بـــت، گه ورهڕابردووی ٥٠ سای خهباتی سهختیمژووی کوردســـتانی داگیرکراو وکوردکوژی شهڕی ســـهردهمی تایئاشتی و تهبایی و چرکاســـاتهکانیکوردســـتان بھنینهوه ڕۆژی ڕۆژ بهله پیرۆزی ئه وجا خۆمان، بهرچاویبه دروستی کاکه ســـه ید تکۆشانیدهگهین. خاه سهید کاکه بهھهمووو خهباتـــی فهرھهنگی پناســـهکانیبنیازی شۆڕشـــگرکی کوردایهتیمهسهلهی ڕهوای و فیداکاری دسۆزســـاتهوهختهی لـــهو نه ته وایهتـــی،کوردایهتـــی شـــهڕهفی چه کـــی و پشـــمهرگه وه ك ده کاتـــه شـــانییهکبینه و پســـان سه رکردهیهك بتهرخانی ژیانی ساتهکانی خۆشترینبهچهندین و دهکات کورد به خزمهتسهربهخۆیی ڕی بهردهبازی شهھیدبۆ په یکـــهرهی ئه و ده نه خشـــنت...دهکرت کوردستاندا له ون سهبازیخهسهتی سهید و سیما دهبت چهند

! بکات...... نه خش خۆیدا له کاکهیه ککه لـــه خالیــــد ئه حمــــهد ئاســــنگهر:و ڕووناکبیرهکانی قهدزی، نووسهر" : ده ھۆندایه، وتی له ئســـتازۆر پاهوانهکانی داستانی دهشـــتوده ڤهری خهکی مهزنن، الی و دیارو ڕیز ســـهید کاکه خاوهن پشـــدهرڕۆژی له زۆره، خۆشهویستیيهکیھهموو له قهدزێ خهكی شهڕهکهیان كه شـــه ڕه ســـوچکهوه سهیرىده ھات، جگهرهوه له یان كزه دهكردبه قـــاوه مزگهوتی خانه منیـــش لـــهھهنیسكم دهشتو به شهڕی ر رامبهشـــه یاره ته یرى ســـه ده خوارده وچۆن كـــرد، ده ڕژمم ڕكه ره كانـــیله ڕیان شـــه پنج پنچ چوارو چوارھه دهكرد. قاره مانانـــه و ئه گـــه ڵبارھه گربوون كۆپته رهکان له ندكبـــۆ كهركووك كوژراوی و برینـــدارســـهربازیيهکان خه ســـتهخانه و كاكه یـــد ســـه ده گوازتـــهوه، خاهفهرمانـــدهی لـــه خۆی یه کك بـــووبـــه شـــهڕهكهدا لـــه پشـــمه رگه کانرمی دواتر ته بوو، موعجیزه دهربازگۆڕستانی له ســـه ر شـــه ھیدهكان

قهالدزێ نژران."ئســـته خاه ســـهید : بین مایته وهلـــه په رلهمـــان ئه نـــدام کاکـــه وه كخانهنشـــین کـــراوه، خوـــی دووهمو سیاسی کارکی گشـــت دووره لهسالمهتی و ھیوای ســـاغ به حزبیخاه بـــۆ بـــاش و ته ندروســـتیيهکیبهڕزهکـــهی، بنهماه و کاکه ســـه یدســـاه له تـــهواوی کـــه ھه مـــوودهمسهرکردهی و فرمانده سهختهکاندا

بووه. پشمهرگه شانازی جی

پشمهرگاتی سهده نیو و مه یدانی سهرکردهیهکی و خۆڕاگر چیایهکی کاکه سهید خاه

كاك سید و خا گی یاسین

Page 5: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

5

DC واشنتۆن درخان لب

لــــ برنامــــی كاری حوتمین فســــتیڤای بدرخان دروشــــمی "ل ٢٩-٢٠١٠/٦/٣٠ بــــ لــــ نووســــراوە كــــكوردســــتانوە بــــۆ ئمریــــكا.. دروســــتكردنی پــــردی رووناكبیری ل نوان كوردو ئمریكییكان" ل واشنتۆن دی ســــی ویالیت یكگرتووەكانی ئمریكا حوتمین

فستیڤای بدرخان سازدەكات.ھمــــوو جــــارو ھموو ســــاڵ و لــــ ھمــــوو بۆنكاندا ل نســــتیڤاو فســــازدانی ئ ســــت لبم گوتووماندەرەوەی ھرمی كوردستان تنیاو تنیا وەكو پردكی رووناكبیــــری و كلتووری نــــوان دوو گل، بتایبتی (٤٠) ی زیاتــــر لكژمارەی دانیشــــتووان ــــك كــــلگ

.س دەبملیۆن كل سدەی نۆزدەھموە تاكۆ ئمۆ بھموو جۆرك و ئامرازــــك لنوبــــراوەو بھمــــوو جــــۆرە چكــــك رستانزپكی رەگتموو سیاسھوەو بتاقیكراوەتمامی لگڵ كراوە، تا كار گیشتۆت ئوەی ب (گازی

كیمیایی، ئنفال...) لنوببرت و جینۆساید بكرت.كات ئمی نووسران و رووناكبیران و رۆژنامنووسان و ھونرمنــــدان، كــــ دەبینین گلی كــــورد ئو ھموو زومی دەرھق كراوە، ئاخۆ دەب ئمی رووناكبیران ندان برمنووســــان و ھونران و رۆژنامو نووســــدەنگ بین ل برامبر ئو جبڕووت زۆرەی ناحزان و دوژمنانــــی كــــورد، ك ھرچندە بھزبــــن، بم بۆ گیانی میللتی كوردی ژیاندۆســــت ك ھردەم ئاشــــتی

ھبژاردووە بھزن. میامی ئشــــتر پمجارەیان وەكــــو جارانی پئ بۆیــــ شت دەكردن بموزای و دوور لییامی راستگۆیانپپیرۆزەكان، پیامك ھروەكو گوتوویان (ئاشتی ھیوای گالن) ئمیان ناونیشــــانی پشانگای خۆشنووسانی درخــــان لی بســــتیڤامیــــن فوتح لــــ كوردســــتان

واشنتۆن.ناكــــرێ ماندووبوونی د. كمال مزھرو ســــینم خان مو د. ئــــازاد حبدولــــروەر عدرخــــان و د. ســــب بیربكــــرێ، كرەداغــــی لریف و د. ئیســــماعیل قشــــھردەم ویستویان فستیڤاكانی بدرخان با بب و لگــــڵ ئو ھموو موعاناتانی كــــ دەزگای بدرخان ھیتی ســــبارەت ب مینحــــی مانگانكی ك تنیا ٢ ملیــــۆن دینــــارەو مانگانكانی (ئادارو نیســــان و ئایارو

حوزەیرانی ٢٠١٠)ی وەرنگرتووە.ئمساڵ جیا ل سان، ب برنامیكی تۆكمی دەزگای بدرخان و بھاوبشی و ھاوكاری میوانان بشداری

لو یادە دەكن.ھرمــــی ماندووبوونــــی حكومتــــی و رۆڵ ناكــــرێ كوردســــتان لبیر بكرێ بتایبتی سرۆكی حكومتی ھرمــــی كوردســــتان و جگری ســــرۆكی حكومتی ھرم ك زۆر كارئاسانییان بۆ وەفدەك كردو ل خمی

پلیت بینیان ب خم كردین.لرەداو ھر ل مینبری بدرخاندا، دەموێ سوپاسی قوباد تابانی و فالح مســــتفاو ســــفیرو قونســــوی ئمریكی بكین سبارەت ب كارئاسانییان بۆ دابینكردنی

ڤیزا بۆ میوانكان. ل بدولجاتی عی كاك نرانــــی جوامناشــــكرێ رۆبشــــی رووناكبیــــری نونرایتــــی حكومتی ھرمی كوردستان ل واشنتۆن لبیر بكین، ك ھردەم لخمی

سازدانی ئم فستیڤادابوو.فســــتیڤای پیرۆز خرمان برەكت، پاش فســــتیڤای بدرخان ل واشــــنۆن بیارە ھشــــتمین فســــتیڤای

بدرخان ل پاریس ئنجام بدرت.

مرۆ (١٢٩)

حمید بدرخان

یاس

سی

لوقمان به رزنجی - ئه مانيا [email protected]

ماوه يه کـــه خه کانکی ترســـنۆک له په نای که ســـانکی ســـبه ر. قه ه می بـــ وژدانيـــان داتاشـــيوه دوور له ھه مـــوو ئادابکی گشـــتی و نه رتی کۆمه الیتی و ئه ده بی شۆڕشگانه نووسينی جۆراوجۆرو که وتوونه ته بوختان ھه به ســـتن بۆ ئـــه م و ئه و. لـــه ھه مووخه کـــک ده دون بـــه س ناوی مامۆســـتاکانی خۆيان ناھنن. ئه وانه ی لـــه ســـبه ردا وه ک ڕۆبۆت ده يـــان جولنن و ھندـــک جاريش خودی تاکه کانی سبه ريش خۆيان له ژر نـــاوی خوازراو ھندک ھه وای ب بنه ما ده ھۆننه وه ، بۆئه وه ی ياری بـــه عه قی خه که ســـاده کان بکـــه ن که به ده ھۆـــی نووســـينه کانيان لـــه ماپـــه ڕه جياجياکانـــدا ھه خه ه تاون وه کو(گۆدۆ) چاوه ڕوانيـــان ده که ن، ئه وه نده ش کافامن نازانن به ر له وان ســـانکه خه کانـــک چاوه ڕوانـــی مه ھدی مونتـــه زه ر ده که ن، که چـــی و ـــرگژ چوونـــه مليۆنـــان بـــه مه ھدی ھه رنه ھـــات، ئمـــه ده زانين لـــه ھه مـــوو ســـه رده م و زه مانـــک خه ک ده خه ه ت به قســـه و وشه ی بريقـــه دار، به م ســـه يره خه کانک ھـــه ر له و عه قيه تـــه دان، که ئـــه وه ی لـــه مامۆســـتاکانيانه وه ده رده چـــبشـــک ھه مووی يه قينه و شکی تدا نيیه، ئه وه ش ھۆکاربووه که تاوه کو ئســـتاش ئه و جـــۆره کافامانـــه به قســـه ی ب بنه ماو دوور له ڕاســـتی باوه ڕبکـــه ن و گوناھی ده ســـته کانی سبه ريش ئه وه يه چاک ده زانن به و کاره يان چه ندجار خزمه تی دوژمنانی گه له که مان ده کـــه ن و تاچه ند خه ک له بزاڤ و بيری له نه ته وايه تی دوور ده خه نه وه و ھه ســـتی شۆڕشگيان ده خه ســـنن به تايبه تی له و قۆناغـــه ئه مـــۆی چاره نووسســـازه ی نه ته وه که مان. ماوه ی پتر له مانگکه ھه مه تکـــی ڕاگه ياندنی بـــ بنه ماو يه کتـــی ناحه زانـــی ترســـنۆکانه ی به گشـــتی و ســـه رکردايه تی يه کتی به تايبه تی و له نو سه رکردايه تیشدا ڕه ســـوڵ کۆســـره ت که ســـايه تی عه لی بووەته ئامانجی به شـــک له و وپـــووچ و بمه ته ڕاگه ياندنه پ ھهبنه مايـــه . ئامانجيش له و ھه مه تـــه دا ديـــاره و زانراويشـــه که له کوـــوه سه رچاوه ده گرێ و ک له پشت ئه و ھه مه ته ترســـنۆکانه يه . ئه و قه ه مه .نـــده بزو له رزۆکـــه ترســـنۆکانله کاتکدا ئـــه و قســـانه يان به رگه ی پفـــی يه ک ســـپای ڕاســـتی ناگرن، ئه وانه ی خاوه نی ئه و جۆره نووسينه جورئه تـــی خۆيـــان له رزۆکانـــه ن، ئه وه ناکه ن يه ک وشه به ناوی ڕاستی خۆيان بنووســـن. که ســـک ســـ له نووســـينی نـــاوی خـــۆی بکاتـــه وه ، ده بت جوامری ئازايه تی ئه و که سه له کودابت. وه ک وه مکی ويژدانی ئـــه و عه قـــی موخاته به کردنـــی و کافمانه ی، که به و درۆو ده ه ســـانه خه ه تاون، لره دا ده مه وێ پۆفايلکی خرا له مـــژووی که ســـايه تی کاک کۆسره ت بخه مه ڕوو وه ک وه مک و وه ک وه فايـــه ک که دونـــ ئـــه و به خونـــی خۆی و به چـــه ک ديفاعی لـــه که رامه تی ئمه ده کـــرد و منيش وه ک که ســـک که ماوه ی پتر له ٤٥ ســـاه ئاشـــانايه تيم له گه ڵ ئه و زاته ھه يـــه، وه ک وه فايه کيـــش منيـــش بـــه قه ـــه م به رپه رچـــی ناحـــه زان و درۆو ده له ســـه کانيان ده ده مه وه، که بووختـــان و ناحه قی به و جوامره ی گه له که مان ده که ن. وه مک بۆ ئه و ھه موو موسه يله مه و خه واريجانه ی ماپه ڕه کانـــی ئه نته رنتيـــان کردۆته

وه مـــک درۆکـــردن. مينبـــه ری بـــۆ ئـــه وه ی که مک بـــه ویژدانيـــان دابچنه وه و وازله و ئه تواره ناشيرينه بھنن و چاوک به فه سله جه ی عه قی و خۆياندابخشـــننه وه مرۆڤايه تـــی وردبوونه وه يه ک له سه ر ڕاستييه کان بکه ن. به وڕاستيانه ش ناحه زانی ئه و که ه مرده ڕيســـوا ببن. ھه رچه نده ھوشياری و ھه ســـتکردن بوونکی ئه وتـــۆی نييه لـــه ڕووی مادييـــه وه به قـــه د ئه وه ی ئـــه و اليه نه عه قييـــه به ئيحساســـه وه زياتـــر شـــتکه په يوه ســـته ، له به ر ئه وه ھيچ ھزک نييه بتوان به ئاسانی له نھنييه کانی ئه و فه لســـه فه يه تبـــگات له وانيـــه

تاڕاده يه کی که م بتوانرێ شيکارکی سه ره تايی له و مه سه له يه بکرێ، به م گه يشـــتنی سه د لھه رگيز ناکرێ تسه دى بۆ بکرێ، عه ق و ھوشياری و ھه ستکردن به پی ته مه نی مرۆڤ له قۆناغـــه جياجياکانـــدا گۆڕانکاری به سه ردادت و به شوه يه کی حسی درک بـــه به ھره و تواناکانـــی مرۆڤ ده کـــرێ. ســـه رچاوه زانيارييـــه کان لـــه و بـــواره دا ئامـــاژه به وه ده کـــه ن، که که ســـايه تييه به ھـــره داره کان لـــه ته مه نکی زوو جۆرـــک له کاريزما بۆخۆيـــان دروســـت ده که ن و ئـــه و کاريزمايـــه ش ده بته مايه ی ئـــه وه ی ئه و جۆره که ســـايه تيانه جۆرـــک له خۆشه ويســـتی و ڕـــزی خه ـــک بۆ خۆيان ڕابکشـــن، زۆر جاريش ئه و ڕزو خۆشه ويســـتيه ی ئه و که ســـه کارزمايانه الی که سانکی ناحه زو دووڕوو ده بته مايه ی حه ســـاده ت، مژوو شايه دحای ده يان که سايه تی لـــه و جۆرەيه، له ديرۆکی کوردانيش که ســـانی زۆرمان ھه ن لـــه و ته رحه که سايه تيانه ی ده کرێ به شانازييه وه باسيان بکه ين، کۆسره ت ڕه سوڵ عه لی به گه يه کی زيندووی ئه و ڕاستييه يه ، ئه وانه ی له نزيکه وه ئه و که سايه تييه وتپاڕزه يـــان ناســـيوه، زۆر چاک له ناوه ڕۆکی ئه و نووســـينه ده گه ن، له کۆتايی ســـانی شه ســـته کانه وه "کۆســـره ت ڕه ســـوڵ عه لـــی" م لـــه نزيکـــه وه ناســـيوه به پی ته مـــه ن و قۆناغه کانی ئه و ناســـينه م ھه ميشـــه وه ک که ســـايه تييه کی خۆشه ويست و به ڕز و نه ته وه په رست ناسيومه، ھه ميشـــه له گڵ چوارينه جوانه که ی فيکـــر+ + عه قيـــده مرۆڤايه تـــی بيـــری نه ته وه يی + ڕاســـتگۆ بـــووه له ئـــادای ڕاپه ڕاندنی ئه رکه کان. ئه م که ســـه جوامره له ته مه نکی زوو بۆ درـــژه دان به خونـــدن ڕووی کرده شارو له ماوه يه کی زۆر که م له ژيانی شار ئاشنايه تی له گه ڵ ھه موو چين و توژه کانی شاری ھه ولر په يداکرد، وه ک که سکی خۆشه ويست له اليه ن

کۆمه ـــی ھه ولـــر ڕزکـــی تايبه تی لگيـــرا، له ته ک ئه و کاريزمايـــه ی که له شـــار له و ماوه کورته دا په يدایکرد له ته مه نکـــی زۆر ھـــه رزه کار خزايه نو کۆڕی خه بات و له ماويه کی زۆر کورت توانی ببت يه کک له سه رکرده ناســـراوه کانی بزاڤی خوندکاران و ئه ندامکـــی کاراو لھاتوو له خه باتی الوان و خونـــدکاران لـــه کۆتايـــی شه سته کان. له به ر لھاتوويی شياوی خۆی له ســـه ره تای حه فتـــاکان وه ک کاديرکی لھاتـــوو و خوندکارکی به توانـــا به بيـــاری ســـه رکردايه تی و ئه وروپاکـــرا ڕه وانـــه ی کـــورد لـــه وێ درـــژه ی به خوندن دا لـــه و

ســـاتانه ی که له ده ره وه ش بوو دی ھـــه ر له کوردســـتان و الی ھه ڤانی بـــوو، ھـــه ر لـــه و ڕوانگه يه شـــه وه لـــه دوای کۆتايـــی ھنانی به و مـــاوه خوندنـــه ی لـــه ده ره وه، بـــه په لـــه گه يشـــتوه کوردســـتان و جارکی ديکـــه گه رم و گووڕتر گه ڕايه وه نو کۆڕی خه بات و بۆ وه بيرخستنه وه ، به شـــک له و که ســـانه ی له گه ڵ کاک کۆســـره ت ڕه وانه ی ده ره وه کـــران نه گه ڕانه وه تاوه کو ئســـتاش ھـــه ر له ئه وروپا ژيان ده کـــه ن، به م ئه و

مرۆڤه باوه ڕ بخۆو خاوه ن مه بده ئه لـــه و باوه ڕه دابـــوو ئـــه و توانايـــه ی له گه نـــج دايـــه ده بـــت بـــه ھه مـــوو شـــوه يه ک ھه وبـــدرێ ئه وتوانايـــه وه ک بـــورکان بته قندرتـــه وه، ھه ر له و ڕاونگه يشه وه بينمان ئه و که ه مـــرده لـــه دوای نســـکۆ چ ڕۆکـــی خه باتـــی لـــه بينـــی جوامرانـــه ی نه ته وه ييمـــان و له شۆڕشـــی تازه ی گه له که مان. پياوک ئازا، جه سته يه ک پ له عه قی سياسی و شۆڕشگی، قاره مانکـــی مه يدانـــی له ھـــه ردوو گۆڕه پانی شـــارو شـــاخ، چيايه ک له خۆڕاگری له ڕۆژه ھه رە سه خته کان له کۆتايی حه فتاکان کاک کۆســـره ت ھه مـــوو ھه وه کانی له گه ڵ خه کـــی ڕووناکبيـــرو ھونه رمه نـــدو خه کی خونـــده وار ئه وەبـــوو، کـــه ده بـــت ئـــه و چيـــن و توژانه ڕۆـــی خۆيان ببينن له ھوشـــيارکردنه وه ی خه ک بـــۆ پته وکردنی ئـــه و په يوه ندیيانـــه ، ئه و جوامره به شـــداری خۆشـــی و ناخۆشـــی ھه موو چيـــن توژه کانی خه کی ھه ولرو ده وروبه ری ده کرد، وه ک که ســـکی خۆشه ويست ڕزی لده گيـــرا. ده بت ئه وه ش بيـــن که خۆشه ويســـتی کاک کۆســـره ت وای له به شـــک له خه کی خوداپـــداو و ده وه مه نده کانی ھه ولرکردبوو، که له ڕۆژه سه خته کان کۆمه ک به ھزی پشـــمه رگه ی کوردســـتان بکه ن. له ماوه ی خه باتی شـــار کاک کۆسره ت دووچـــاری گرتن و ئه شـــکه نجه دان خۆڕاگرانـــه زۆر بـــه م ھـــات، توانـــی زۆر بورانـــه ڕووبـــه ڕووی جه الده کانـــی ببتـــه وه . لـــه ژيانـــی کۆمه الیتيش کاک کۆسره ت پياوکی تابیی جگه ی متمانه ی خه ک بووه پيـــاوی کـــورت زۆر له ته مه نکـــی مه سره تی بووه بۆ چاره سه رکردنی کشـــه کۆمه يه تييه کان، ئه مـــۆش کۆمه يه تييـــه کان نوه نـــده لـــه جگه يه کـــی تايبه تـــی خـــۆی ھه يـــه . له دوای ڕاپه ڕيـــن باره گای تايبه ت و مه به نـــدی ٣ و ماه کـــه ی و تاوه کو ئه مۆش به رده وام وه ک باوه شکی بـــۆ ھاووتيانـــه شـــونی گـــه رم چاره رسه رکردنی کشه کانيان.جاران ئه گه ر قه واره ی کارو ناسياوی ته نيا له سنووری ھه ولرو ده وروبه ربوو ئه مـــۆ سه دله ســـه د زده بـــووه و له سه رتاسه ری کوردســـتان له ھه ر چوارپارچه ی کوردســـتان و عراق وه ک ســـه رکرده يه ک و کاريزمايه ک و ســـيمبۆلکی شۆڕشگی ته ماشا ده کـــرێ. ھه به ت خه باتی شـــاخيش بۆ خه کـــی به ويژدان ده ھمه وه، که به وژدانه وه جوانیيه کانی ئه و مرۆڤه ئه رشيف بکه ن له ڕووی عه سکه ری و سياسی و ھه وستی کۆمه يه تی و ده ســـت و زمـــان و داوـــن پاکی و ئـــه و جگه رگۆشـــانه ی ئه و پيـــاوه جوامره ، که له ته مه نکی منداييه وه

بوونه قوربانی گه له که مان.

کۆسره ت ڕه سوڵ عه لیمژوويک له خه باتی نه ته وه يی و چيايه ک له خۆڕاگری

كاك كۆسرەت لكاتی پشمرگایتیدا

كاك كۆسرەت لناو پشمرگكانیدا

Page 6: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

پشــــمرگی درین و خباتگی رۆژانی سختی شاخ، ئحمد محمود ل دیداركی چند بشــــی بدرخاندا، باس ل ژیانی پشمرگایتی و شڕە سختكان و رۆژانی

زیندان دەكا...ئحمد محمود لدایكبووی ســــای ١٩٤١ی شاری ھولرەو ل تمنی حڤدەسایوە

چۆت ریزی پارتی.

ئا: بدرخان وەت لڕانھـــۆكارى چی بوو دواى گ *

شاخ لناو شار دەستگیر كراى؟ئمیـــان كوژرابـــوو یكـــك -تۆمتبار كـــرد، ھرچنـــدە ئاگام ل نبوو، لو ماوەیدا مفاوەزاتى ١٩٦٣ دەستى پكرد، نزیكى ٥-٦

مانگ ل بندیخان ماموە.* لو بندینخانی كت لگڵ بوو؟

- ل بندینخانى ســـراى ھولر بووین، ئم ھرســـ برا بووین، پشمرگى دیكشمان لگڵ بوو یكیان یاسین و كخوا محمود و زۆر كســـی دیكمان لگڵ بوو، چونك ل ســـیداوەش خك زۆر

دەستگیركرا. ندینخانـــش و ئازارەكانـــى ناو بئ *

چی بوو؟ ندینخانی ناو بنـــدى برچھ -ناخۆش بوو، جاركیان جژن بوو گۆشـــتیان داینـــ ھرھموومـــان ئـــو لگـــڵ بوویـــن، ئیســـحال پاندەگیشـــتین نخۆشـــیش بتانیـــان ،ئاودەســـتخان بچینـــ یـــان دەكرد، چونكوەو تدەگرتبۆ ئاودەســـت و شـــتى وا ئیزنیان نـــدەداى، نازانـــم لوە پیســـتر و

.یناخۆشتر چی ھ* ئـــى ئـــوكات پیوەندیتـــان لگڵ

حزب چی بسرھاتبوو؟دەیتوانـــى حـــزب ئـــوكات -ھاوكاریمان بكات لرگاى ھندك پاشـــان ب ـــدان و شـــتى وا، لـــلھوڵ و ھیمتى حزب ئازادكراین و دیســـان چووموە شـــاخ و الی ،تواتب ى خـــۆم لـــكـــتماعجبم لـــ مســـل تنزیمییكى گۆڕانكارى بسر ھاتبوو، محمد سدیق برپرســـی پلكمان بوو، دوایی مال حســـن بنیدیان بووە دوایی چووین ،كلرپرســـی پبھیبـــت ســـوتان، لـــ ھیبـــت مـــرباز ھـــات و ئتان ســـســـوشڕكى درژخاینمان ئنجامدا، ك ناســـراوە ب شـــڕی "ھیبت ســـوتان" لـــوێ حمیـــد مولوى قارەمـــان بـــ قارەمانیتـــى خۆی

شـــھید كـــرا، یانـــى شـــھیدكى زۆرمـــان دا، بـــم برگرییكـــى زۆریشمان كرد، لوان ئامرھزى باـــك برینـــدار بـــوو، جـــاش و ســـربازی زۆریش كوژران، ئیدى لـــوێ رۆیشـــتین و ھاتینوە الی حاجـــى قـــو شیوەشـــان و ئو ناوچان، لو ناوچیـــ ماوەیكى زۆر ماینوە، دوایی شڕی چمى

رزان دەستى پكرد. * یانـــى ئـــوە دەگڕان و ل شـــونك

ندەگیرسانوە؟- نخر ھر شـــونك پویســـت

بووای دەچووین، دواتر مفاوەزاتى ١٩٦٤ دەســـتى پكرد، ئیدى بووە دووبرەكـــى حزب كـــ مالیی و

بای مكتبی سیاسی پدەگوترا.* تۆ بگڵ كام الین كوتى؟

- ل سرەتا ئم چووین بنگردی ك سر ب مكتب سیاسی بوو، ك ئیبراھیم ئحمد سرپرشتى زیز بدەم عدەكـــرد، دوایی مقـــنونرایتى سرۆك بارزانى ھات موە، ئندنینكى بـــۆ خوو وتارگڕاینـــوە و ھاتینـــوە نـــاو بای

مالیی.* ھـــۆكارى چی بـــوو چوویت الی بای

مالیی؟- ھر قســـكانى ك دەیگوت سۆز و خۆشویستى كوردایتى وای، با ئوان بنوە، قسكانى زۆر بوون،

ئیتـــر ئمـــ چووینوە لـــ رانیى مۆتیـــان داینـــ و ھر كســـو ی خۆمان، دووبارە بوە ماھاتینســـۆزى حزبایتى چووینوە بای مكتبی سیاسی الی مام جالل، تبعـــن ئمـــ كۆمـــك بوویـــن لگـــڵ كاك عریـــف على، بم ئم دەمانگوت ئگر ئوان راست بن بۆچى الی مال مستفاى چۆڵ دەكن، ئوان ك رۆشنبیرن بۆ الی مال مستفا جدن، یانى بردەوام ئو ھستمان ھبوو، ھرچندە ب تمن بچووك بووین، پاشـــان

چووینـــ الی ماوەت، ل ماوەتیش ١١ رۆژ چووین ئران.

* ھۆكارى چی بوو چوون ئران؟- لگڵ باـــی ئیبراھیم ئحمد و جالل تابانى چووین ئران، لوێ مقدەم عزیز نامیكى بۆ عریف على نارد نووسیبووى وەرنوە، ئمش راست ھاتینوە بای مالیی ل رانی، ل رانی ئمیان گواستوە بۆ دەشـــتى ھولر، عریف على رۆكمان، چووینولود بووە سمگردەسۆر و قشـــق، ل قشقى ،١٩٦٥/٥/٩ ن لـــقریبوە تماینـــرەشید سندى ئامیر ھزى سفین رى لرتاســـكى سبوو، مانگرتن

كوردستان كرا.* لبرچی ئو مانگرتنتان كرد؟

- لبرئـــوەى حكومتى عراقی

مفاوەزاتكـــى جبج كرد، ئو بنانـــى دابـــووى پاشكشـــى لكـــرد، شۆڕشـــیش لـــ حزبـــوە مانگرتنكى بیاریانـــداو گوتیـــان سرتاسرى ل كوردستان بكن، ئمش كـــ لق بوویـــن ناردیانین بـــۆ نوان ھولر و پردێ، گوتیان لـــوێ خك بگنوە بم ھزە چكدارەكان مگنـــوە، ئمش چووین ســـر رگاو كســـكمان ببـــ چـــك نـــارد، بخۆشـــمان پاسوانیمان دەكرد، گوتمان خكى ئاســـایی بگەوە، بم پۆلیس و

سرباز با بۆن، بم ل حزبوە ب ئمیـــان گوت ناب تق بكن، ل ،یمنانھ كـــمانگرتن چونكـــ

ھمان كات چووین و بیارەكمان جبج كرد.

بشی دووەم

ي ئيفتيخارمداليا

ئا: عبدولوەھاب شخانی ســـئ قســـود باداوەیـــى: بـــم خكـــى گونـــدى بـــاداوەى نزیك كـــڕەكســـتا گئ ـــرە، كـــولھ لـــ ھـــر ھولـــر لشـــارى گنجایتیش ناحقـــى و ناڕەوایى دژى ھـــردەم ندەكـــرد، قبـــوڵ ناحقى بووەو بگژ چوسنران داھاتۆتوە، بۆی ل ســـاى "١٩٦٣" پیوەنـــدى ی شۆڕشـــوە دەكات، بـــم پـــش ئـــوەى بچتـــ ناو شـــۆڕش لگڵ برادەرەكانى لناو شار چاالكى پشمرگایتى ئنجام وە لوە ماو دەھاتنشـــدەدا ب یانیـــش دەچوونبـــاداوەى، بـــۆ بســـركارى خۆیـــان ببـــ ئوەى كس بزان، ك چاالكییان ئنجام داوە. ببـــ ئـــوەى كـــس پیان بـــ و ھر خۆیان ناحقیان قبوڵ نكردووە. لالیكـــى تر ك ناوى دەشـــتى ھولرو ھزى دەشـــتى ھولر بھنین ناب ناوى مقسود باداوەیـــى و كاكل باداوەیـــى باس نكرێ، چونكـــ رۆى كاریگریان لناوچكـــدا ھبـــووە ھروەھـــا ئوانى ك لگڵ مقسود باداوەیى چاالكیان لناوشار ئنجام دەدا ئو

گیان لســـر دەستانبوون: كاكل باداوەیـــى ئامـــۆزاى، ك ل ســـاى ١٩٦٥ ل شـــڕى ســـفین شھید "عبدولـــرەزاق ھروەھـــا بـــوو. خاتووناوەیـــى" حســـن قازى و بب زانڕو بقـــازى و ئ وع بـــن دەچوون رگشـــموەى پئ

چاالكى.زۆر نبـــى" "ســـابیر ھروەھـــا ئـــازاو بجـــرگ بوو فـــارس باوە دەرەوە چـــووە "١٩٦٣" ســـاى لگـــڵ "كاكل باداوەیى" ل كۆتایى مقسود مام ساى"١٩٦٣"ھاوڕی

چووە دەرەوە.ساى ١٩٦٣ "فارس باوە" ل دەشتى ھولر پلكى ھبـــوو، "محمود عدۆ" ئوكاتى جگرى فارس باوە بوو، كاكل باداوەیى سرپرشتى جماعتكى خۆى دەكرد ئوانى لگى بوون: ١- مقسود باداوەیى ٢- ئبوزد برایم باداوەیى ٣- مام جبار تھا باداوەیى ٤- ونس براى مام فارس بـــاوەى ٥- فاریق براى فارس باوەى ٦- قاســـم باوە براى فارس بـــاوەى ٧- كریم ســـعید ٨- رەســـوول حمدعلى. بوون، كاكل باداوەیى" ل" وەى كدواى ئشڕى ســـفین شھید بوو، بووە مشـــت و مـــ بۆ بوون ســـرپل، ئوكات "سرپلى" پلك خۆیان سرپلیان بۆ خۆیان ھدەبژارد. ندەكرد. دیـــارى ســـركردایتى ـــدۆ ھاتنـــوە ئـــوەى دواى قسود، كمام م ى گوتماندەمانچدەب تۆ ببی سرپلمان، بم مام مقســـود قبوى ندەكرد دەیگوت چۆن مـــن دەچم جگاى شـــھید كاكل ئمـــ لالیـــك، لالیكى تر بشـــك ل پلكى ئم حزیان دەكرد لوان یكك ببت سرپل، گوتمان باشـــ دەیكینـــ دەنگدان كامـــ المـــان دەنگمـــان زیاتر ھنا بـــا ئو ببتـــ ســـرپل. دەنگمان ١٢" دەرچوویـــن وات" دا "١٢" بـــبرامبر یـــك دەرچووین. دواى ئوە گوتیان پشـــمرگیك ماوە ویش ببا ئ "لزە شـــناوى "عدەنگى خۆى بدات ھنایان و دەنگى دا برامبرەكمـــان كاك عریـــف مل و ئرپســـ ـــد بوو ببوزئلی كشاینوە جماعتكى "مام

مقسود" مام مقســـود یان كردە "گوندى "بیرەجن ل. ھاتینرپس "بیرەجن" لـــ .نزیك بیســـتان لـــمام فارس ھاتالمان لگڵ "على تكتریـــۆف" بوو، پمـــان راگیاند تنرشى بدوژمن ھ یوانل ك ستا كئاگاداربن ئ رتان تكایسباس دەكین ساى "١٩٦٥" ئوكاتى ئم چكى پشكوتوومان نبوو. ئـــو چكانـــى ھمانبـــوو بریتی بوون ل "١- ئینگلیزى ٢- جانبزار

٣- كندى ٤- تاك تاك بنۆ".مـــام فارس باوە "١٥" دینارى وەك یارمتـــى داینـــ علـــى حوســـن "تكتریـــۆف" گووتى رەشاشـــكى یـــھ ســـمان رەقـــم برنـــى دەتاندەم. بارگینكمان ھبوو بۆ

كارى پویست بكارمان دەھنا.دواى ئـــوە دوژمن ھرشـــى ھنا مئ "رەجـــر گونـــدى "ھبۆ ســـھریكـــ دوو خریتـــ فیشـــك زیاترمان پ نبوو. كات بھارەو

"گیـــرە ســـرگرووى چووینـــرەشـــى" كوتۆتـــ نوان دەشـــتى كۆی و دەشـــتى ھولرێ. كاتك گومـــان ل گەگـــى دەباب بوو، شـــۆڕمان داو لـــوول پخفمـــان كردەوە لسرگردى، چونك عیب بـــوو پخف و شـــتومكى بارەگا بگیرێ، ھشتا شو مابوو دوژمن ھرشى كردە سرمان، دەبابیك سرگرد و سرگرد دەھات برەو رووى ئمـــ، لو كات و ســـاتى "واحید قازیف" ھـــات، ك قازیفى ھدەگـــرت، بۆی نازنـــاوى واحید بوو قازیف ى پبوو، قازیف قازیفل شـــوەى تـــۆپ بـــوو، لوولكى ى پگولل بـــوو ســــــژى ھدربوو. بڕاستى ئم ب دیتنى واحید قازیف وە، چونكشـــاینگ قازیفدەورى ھبـــوو، مام واحید گوتى: دەبـــ ئو دەبابى بشـــكنم چوو ھتـــا نزیك بـــۆوە لـــ دەبابكى، گـــرت، كـــدەباب لـــ قازیفكـــى دەبابكـــ ھـــت. دوو قازیفـــى بـــ دەبابكانى تر وەنـــا، ئوانیش ھتن. لو شڕەدا دوژمن شكاو ل ڕى دووەم، كـــشـــ ت.لـــھ"٩" قۆلوە ھرشـــیان كردە ســـر "بایزاغاو ســـماق" لو شڕەدا مام مقســـود باداوەیى رۆى سرەكى ر لكانى ھبوو، خۆی و خزمھ

پشوە بوو.دوژمـــن ھمـــوو مانگ یـــك دوو رمان، لســـ نایـــرشـــى دەھھھموو شـــڕەكان رژم بسرى خـــراپ و دەگڕایـــوە شـــكاو دەشـــكا، مام مقسود جگ لوەى پشمرگیكى ئازاو نترس بوو

زۆر ئیداری و سیاسیش بوو. لـــ ســـاى ١٩٦٧ ھـــزى دەشـــتى ھولـــر دامزرا، ك فـــارس باوە ئامـــر ھـــز بوو ئـــو ھـــزە چوار بتالیۆنـــك ھبـــوو، بتالیۆنـــى ســـید كاك سرپرشتى دەكرد، بتالیۆنى دووەم عریف عوسمان ئامر بتالیۆن بوو، بتالیۆنى سیم ئحمد حاجى على سرپرشتى دەكرد، بتالیۆنى چوارەم ســـمكۆ

على سرپرشتى دەكرد.ھروەھا سرلقكان مام مقسود باداوەیى سر ب لقى بارەگاى ھز بوو، ســـر بـــ فارس بـــاوە بوو. لقكى ئم چوار پل بوو، عومر بكر و رەفیق باداوەیى و عزەدین بیرەباتـــى و عباس ھـــادى بوون، نزیكى "٨٠" پشمرگ دەبووین. بارەگامان ل شرەبۆت بوو، ساى

"١٩٦٩" لـــ شـــرەبۆت ئوارەیك دوو چكـــدار لمـــان پیدابـــوون، لبـــر دابـــوو، دەلینـــگ فرەیـــان گووتمـــان ئـــوە كـــن؟ گووتیان: تاحیند فسعتى ئماعج مئكیھان مقســـود باداوەیی، ئمش گووتمان ئو پیـــاوە ھوە، ب مام مقســـودیان گـــووت: ئســـعدى دەكات، لـــ ســـمت فتاحـــى رش دەكاتت ھحكوم ینســـبسرتان، بۆ ئاگاداریتان "٢" سندوق فیشـــكمان ل فنك شون بۆتان بج ھشتووە. ئوەندى گوتمان نانـــى بخۆن، گووتیـــان: دەڕۆین و

ڕۆیشتن.بۆ بیانى ھموو سرگردەكانمان گرت، تق و تۆق دەســـتى پكرد، ماـــى و ئســـعدى جماعتـــى زوو بـــوون، گـــردى بایزاغـــاى گڕانوەو شونكیان بجھشت، مام مقســـود ب دەست و تفنگى خـــۆى گلك ئازا بوو، ل شـــڕى پیرەرى ھموویـــان ھتن، تنھا لقكى ئم مابوو ھتا پشـــتمان ل گیرابوو، ھر ل شونى خۆمان بوویـــن. مـــام مقســـود زۆر زوو زوو دەھات ناوشـــارى بۆ چاالكى ئنجامدان، رۆژك ل شـــرەبۆت نزیـــك لـــ نـــاو شـــارى ھاتینـــ"٦٠"م الی وەزارەتـــى رۆشـــنبیرى رگشـــمزراین، دیتمان "٣" پدام

لناو شار تنگاو كرابوون. ب رۆخ ئمدا ھاتن، مام مقســـود دەن، چونكگووتـــى: دەنگیان مـــتقمـــان لـــ دەكـــن، رۆیشـــتن ،قمان بووە توە، لڕاندیسان گیككیـــان ل ئم برینـــدار كرد و بانگمان كردن و لك ئاشكرابووین، ھر ل ســـرى خۆیان دەدا دەیان گـــووت: ماى خۆمـــان كاول كرد.خكى ھولرو خكى ســـیداوە و ســـتاقان زۆر دەوریـــان ھبوو ل یارمتیدانـــى ئم، زانیاریان بۆ

دەھناین بتایبتى دۆمكان. ناوشـــار لوەمان لڕانكاتى گلســـتاقان گازمان دەكـــرد، لۆبیاى تــــــك بوەى خرم، بـــۆ ئـــگـــدەرەوەو بمان بینـــ، دەنا لۆبیاى چى و حاى چـــى، ب خونرى خۆشویست ئمش بسرھاتكى ترى تكۆشـــركى ھولرى بوو، كـــ مدالیایـــى رـــزو ئیفتیخارى بـــرزى خـــۆی و لـــ گردەنـــى ین كیانـــى و خزمانى دەكھاوڕئوانى لگى بوون ل شـــۆڕش

و كوردایتى.

ـــی، ـــووت ـــ گ ـــات ــــــزەی ھ بــــــاســــــۆم روونــــــــــــاكــــــــــــ ئ

ئستۆم باوژە پتت جلالد وەرە ئوە پت نیی "مدالی ئیفتیخارە"خۆم میللتی قارەمانی بووم ككتۆ تۆرای ل چاوان وەك خوی منمن ــوی ش مانگ رەشــتــرە لبسكت بۆمجنوون بلیالكی خۆت منازە

كناوبانگی پتر رۆی ئوی من

مدالیای ئیفتیخار و شـۆڕەســوارانی ھولر

ب سیاسی بوو، ككتم ر بس بنگردی ك چووین مرەتا ئس لئیبراھیم ئحمد سرپرشتى دەكرد، دوایی مقدەم عزیز ب نونرایتى

سرۆك بارزانى ھات و وتاركى بۆ خوندنینوە، گڕاینوە الی بارزانی

ئحمد محمود باس ل خباتی شاخ و ژیانی رۆژانی سختی خبات دەكا

ئحمد محمود: ب سۆزى حزبایتى چووینوە بای مكتبی سیاسی الی مام جالل

ئحمد محموود

مام مقسوود باداوەیی

Page 7: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردینیپووشپڕی٢٧١٠ی

اییز

٢٠١٠

/٦/٢

٢نی

یرازە

حو(١

٤٣ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

7

پشكۆ علی ساحpshko [email protected]

گۆڕانكش كـــ بھـــۆی ئـــوەیلـــ ســـریھندابوو، لناوخـــۆبۆی ھاتبـــوو، وتـــوە دەرەوەیب بوون، ناڕازی ل گوزارشتكردنك نتوەیی، ئیسالمی گوتاركی

:وانل پكا ئامانجكی چندبۆ گۆڕین، ئاســـۆی ا. فراوانكردنی

بگرتوە. وت ھموو ئوەیب.سرنجاكشانیئیسالمییكان.ســـر خســـتن گومـــان ج. ھزەكانـــی نیشـــتمانپروەریو سیاســـی گۆڕەپانـــیبھـــاوكاری تۆمتباركردنیـــان

داگیركر. كردنیســـوننی گرووپ ل د. ڕگگرتـــنبشـــداری كـــ میانـــەوەكان،بكـــن. دیارە پۆســـی سیاســـیل ژینگیك پۆسیكی سیاسیھلی و بـــدات ھانـــی توندڕەویـــیو برنامی كاری لیك گیشتنو بت كـــم سیاســـی نیشـــتمانیڕەگزی تائیفـــی كاری برنامـــیدەنـــگ بۆ زۆر بـــت، ھاووتیـــانبكو نادەن، نیشـــتمانی برنامی،شـــیع كورد، بـــۆ كـــورد، دەنـــگبۆ دەنگ ســـونن ،شـــیع دەنگ بۆ

ھاووتی بواتای دەدات. ،سوننك پی لیســـت دەدات، بو دەنـــگبرژەوەندییكانی ل برگری وای

دەكات. ئو:شیع دووەم: ئاڕاستی كاركردنی

مـــژووی بدرژایـــی شـــیعو دەســـتوەردان دژی عـــراق بھۆی داگیـــركاری بیانی بـــوون،زیانـــی ھوستشـــیان ئـــم ســـای ل زۆریـــان پگیشـــتووە.ل بشـــك پراكتیكی (٢٠٠٣) بـــھزەكانی ڕووبڕووی شـــیعكانبتایبت بوونـــوە. ھاوپیمانـــانو قســـر) (ئـــوم ناوچـــی لـــڕووخانی دوای بم ،(ناســـری)واقیعی شوەیكی ب شیع ڕژم،و بارودۆخال ئـــگل مامیـــانشـــتكی وابوو پیان نوی كـــرد.كـــ لســـر بنمـــای ،نتیقییـــمھموو لســـر ســـتم ھگرتنیپكھاتكان، بشداری داڕشتنوەیوتنك بۆی بكـــن، نوێ دەوتیك ئمریكییكان، گفتوگۆ لگـــڵگۆڕەپانی لـــ ڕۆـــی ســـرەكییانسونن سیاســـی نودا ھی، بمڕەكش سرەتای بپچوانوە،دواتر بـــم خۆی بدەســـتوەدا،ڕگری ھویاندا چك ب زەبـــرینگوەی نبۆئـــ بكن، شـــیع للالیـــن و خۆیـــان مافكانـــیشیعكانیشبتوندیوەمدرانوە.ژمـــارە-٢-) بگنامـــی وانـــب)ب پشـــتی شـــیع دیارە بو پییكۆكیسرەكیبستووە (س)ئایینی مرجعیتی یكمیان، :كیانسركردەیئایینیی.دووەمیان،و فیكرییـــكان و ھزە سیاســـیی.وەیـــرەنگاربوونب ســـومبولیب جماوەرەكیتـــی ســـیمیان،تی شیععیرجم گشـــتی، بۆیو (عقائـــدی) بـــاوەڕی كیانكـــیڕووبركی ،فیقھیی و ڕكخســـتنل كـــ ،یـــھ گرنـــگ و فراوانـــیو بپیوەندییكی شیع كۆمگای

دەبســـتتوە. بیكیـــان پتـــو شـــیعی بـــاوەڕدار تاكی تنانتحكامـــنـــدی ئپاب ناچـــار دەكاتلالین كـــ بـــت، شـــرعییكان

موجتھیدەكانوەدەردەچت.بیاری مرجعیــــت بۆ ئــــوەشپاراســــتی بــــۆ سیاســــی دروســــتبــــدات. موســــمانان برژەوەنــــدیخستكی چند دەب موجتھید(بالغبوون، :وانــــل دابت گرنگــــیبــــاوەڕدار، ،رینن توانای مشــــك،خاوەنی دەب ھروەھا یكسانی)،ھۆشیاریبو دركب ڕووداوەكانیبــــكات و ھۆشــــیاران دەوروبــــریو ناوخۆ ڕووداوەكانی لگڵ مامك ھرمیونودەوتییكانبكات،میللتی ژیانی لسر كاریگرییانكارە موســــمانان ھی. ھموو ئوشیع شوڕشــــگیانی ك لالینمرجعییتــــوە كــــراوە، لالیــــنبو مرجعیــــت ھاتۆتــــ بــــوون.سرچاوەی ســــركردەو ك پیی

گرنگی ڕۆی چندین ،ھۆشــــیارییپكھنانــــی لبــــواری گــــاوە، لڕگــــی ئیســــالمی، ھۆشــــیاری كاردانوەی دەقی ڕۆشــــنبیری، كپویســــتییكانی ھموو بۆ ھبووەبــــردەوام ھورەھــــا قۆناغــــك. ل كردن پارــــزگاری بووە لســــرئم گرتنبری ئیســــالمی، زانستیھۆی بــــووە كاركــــردن، ڕیبــــازە لچندین لگال ڕووبڕووبوونــــوەو كۆت دانانی و ستمكار دەستیكاریمرجعییتكان. لسر بند

ئایینی پودانگی بــــ رەوە شــــیعلخۆیان ناســــنامی ل گوزارشــــیانعراق داگیركردنی دوای كــــردووە،مزھبــــی بابتــــی ڕاســــتوخۆ،ئــــاراوە، ھات بھــــز بشــــوەیكیھمــــووان بوو، بم بخواســــتیبگشتی سیاسی پۆســــی چونكتعییرجم پاپشتی ب پویستیئوانی تنانت ھبوو. ئایینیكانئومد راق بی سیاسی عۆسپ لھبوو. ئایینیــــان برگكی بــــوون،زیادبوونی یانلكانڕەخنلمانیعشیع مرجعیتی دەستتوەردانیتنانت گرت. سیاسی پۆسی لسیاســــیی ھنــــدێ لــــ ســــركردەژر خســــت خۆیان عیلمانییكانیش(ئحمد نموون بۆ تائیفی، چتریلیبرای سیاستمداركی ل چلبی)گۆڕا، ئایینی باوەڕداری پیاوكی بۆئایینیكان پیاوە ئوەیپشتگیری بۆ

بدەستبھنت.ل توژـــك لیســـتی ڕەخنگرانـــی

نونرایتی ك سیاسییكانبوون،دەكـــرد، ڕەوتـــ علمانییكانیـــانو ڕاســـتى چپ كـــ ھردوو بایبھۆی ئوانی لرەوە دەگرتوە.(ھیمن) ھژموونـــی زیادبوونـــی(االئتالفالعراقي ئایینییكان، پارتل توانیان ك پكھنا، الموحد)یانلدوای یك ھبژاردنـــی چندینجمـــاوەری یـــك پشـــتگیرییكیك بریتی بنـــن، فراوان بدەســـتشـــیعكان. (٨٠٪)ی دەنگی ل بووڕووپۆشی بۆ سركوتنانش ئم

ك دەگڕتوە، پارتان ئو ئایینیئجیندای شیعكان پارت بگشتی

تائیفییانھبوو.جوی ،(٢٠٠٣) ســـای كاتكیشژمارەیكی كرد. زیادی سیاســـیو سیاســـی ڕكخســـتنی برچاو برەیی و دامـــزراوەی سیاســـیبرنامیـــان كـــ پیدابـــوون،سبارەتب بارودۆخی ھنووكییئوەش شانبشانی كرد. پشنیازو درینـــكان سیاســـیی پارتـــلكاتـــی دەرەوە لـــ ئوانـــیھاتبوونـــوە، ڕژـــم ڕووخانـــیلڕاســـتیدا بـــوون. چاالكتـــر(مزگوتكانـــی حوســـینییكانئـــازار شـــیع) برجســـتكردنیڕابردوودا. ل شـــیعن چشـــتنیلناو بـــووە بابتكی بو بمشئامرازكـــی شـــیعو كۆمـــگایبـــۆ كۆكردنوەی بـــاش و چـــاالكك ئلجزائیری)، (موفید الینگر.كابینی ل وەزیریڕۆشنبیری بوو

وتوویتـــی: عـــوی)، (ئیـــادندەب پنا شـــیعكان، سیاسیی“مـــژووی بكارھنانـــی بـــر ڕاكشانی بۆ ،شیع چوسانوەیپویســـتیان بۆی خۆیان، بۆ خكتائیفی ھســـتی بـــ چكردنوەیئوەی ل ھبژاردنكان بۆ ،یھ

بھنن". دەنگئوەش نابـــت وانئ ســـرباریئزەلی كشیكی ك بكین، لیادمرجعییتی كاروانـــی یـــاوەریكـــ ،وەیـــئ شـــیعی كردبـــت،

مرجع كستی تواناو ب پشـــتئاسۆی بوونی و پشـــنیازەكانی وكســـانی و بـــارودۆخ فـــراوان وبۆیـــ بســـتووە، دەوروبـــریپارتی شیعكان، پارت لگۆڕەپانیچـــپ، ڕاســـت و جـــۆراو جـــۆر،بوون، چاالك عیلمانی و ئیسالمیبردەوامی ڕوونـــ بم ئـــوەیبزووتنوەو پـــارت و ھژموونـــیخاوەنی كـــ ڕەوتـــ درینكانـــی،ڕەسیدكیمژوویین،مرجعییت

پھنانیان. بوا ل ھبووە ڕۆیھاوپیمانیت لكاتیپكھنانی ئمھبژاردنی شـــداریكردن لـــبۆ بگواستنوە) نیشـــتمانی (كۆمی،(٢٠٠٥ دووەمی كانوونی (٣٠ی ل(١٦) پارت بوو. (٤٨٪)یدەنگكان،(١٤٠)كورســـی، دەكاتـــ كـــ(ئیبراھیـــم بمـــش بدەســـتھنا.دوای وتووژو توانـــی جعفری)حكومـــت زۆر، دانوســـتانكیكتیمانییھاوپ بم پكبھنت،شـــك چندیـــن ڕووبـــڕوویبشـــك بـــۆوە. دابشـــبوون و تر بشـــكی كـــرد، پاشكشـــیانتازەوە. ھاوپیمانییتی ناو چوون،(٢٠٠٥ یكمی تشرینی (٢٩ی لسرۆكی ئلحكیم) (عبدولعزیزنوكردنـــوەی كـــتیمانییھاوپو كیانـــكان نـــوان ھاوپیمانـــیكیانی ناوەوەی ھاتن بـــ ڕگدانبمـــش ڕاگیانـــد، تـــری نوـــی(١٧) كیانـــی یشـــتگ ژمارەیـــانب سدر)ی ك(ڕەوتی سیاســـی،ســـدر) (موقتـــدا ســـرۆكایتیمانوەی لگـــڵ لـــ ناویاندا بوو.ب كـــتییمانییھاوپ برنامـــیناو چنـــد الینكـــی گۆڕانـــكاری،ئـــو دژی كـــتیییمانییھاوپب بكرـــت كـــ بیرۆكیـــ بـــوون،ھرچنـــدە سیاســـی. پارتكـــیدیارتریـــن كـــتیییمانییھاوپئو تا ،یشـــیع كیانی ســـرەكیتاكـــ بـــ ڕادەیـــی نیارەكانـــیھر دادەنـــن. شـــیعی نونریكتیییمانییھاوپ ل لسرەتاوەھبووە، كسایتییكانیان كشی،نیی مینـــك كشـــی زۆرینـــوكسایتییكان، بنیاتنانی ل بكوڕووكاری وەك وەدەرخســـتنیان

ھبژاردن. بانگشی

حوتم بشی

وەن

ۆیك

ل

ھبژاردنی لسر پۆسی كاریگری مزھبی و مالمالنی"نموون ب نونران "ئنجومنی عراقدا ل "٢٠٠٥"

ناسراوە ھرشمى، ئحمدى م خالیدلـــ كۆتایـــى ھرشـــمى" بـــ "شاســـوار پوونگین دى ١٩٥٩ ل رۆژەكانى ســـاىشـــارە لـــو خوندنـــى لـــ دایكبـــووە،بغدا ل جیۆلۆجى دواتر و تواوكردووەئمش سانكى سۆڤیت خوندووە، ونوانوە، وتۆتك پشمرگایتیشـــىبشى ل و سوید كردۆت رووى پاشانیشل مامۆستای ئســـتا دەخونت، مژووستۆكھۆم. دواناوەندییكانى ل یككب ســـبارەت بدرخاندا ل دیداركـــىبابتى مژوویى چندین پرســـگلك و

زمانوانى و دواندمان... و

معروف عبدورەحمان ئا:گرەكى كـــوڕى بڕزت * بـــو پیـــىدەكرت، لوە زۆرجار باس تیراوەیت،ھونرمندان و و شۆڕشگان ك زۆربىو ڕەكم گئـــ توتوونك رۆشـــنبیرانبۆچى مئ ھروەھا، كورانیش گڕەكـــى

دەگڕتوە؟،میللییــــ گڕەككــــى تیــــراوە -بۆ الی منــــوە شــــى بــــھۆكارەكبكو ناگڕتوە، كڕەكخودىگبۆگورەیىگڕەككدەگڕتوە.ھرە ڕەكگ لــــ ككی تیــــراوەخكى بمش ھولر. گورەكانىلرەدا زۆرى تدەكوــــت. ئگرنا

نابینم. تایبتى ھۆیكى منو مژوو بشـــى * بـــو پیى دەرچووىب تۆى چى و بابتى دیكیـــت، زمـــان

گیاند؟ مژوومژوو ل حزم مندایوە ل ھر -خوندنـــوەى لـــ بـــووە، حـــزممژووییكان بكت و سربووردەجۆرك ب بووە، جوگرافیا بـــووە،مژوو ب پیوەندى ل جـــۆرەكانجوگرافیاى مژووییكانى گۆڕانـــوەكـــو حـــزو جیھانـــوە بـــووە،ك بووە، لگم میشھ ئارەزووجیۆلۆجى بوارى ل كار نشمتوانىبدواىحزەكى لپب بكم پیداتیدا توانیم ئیـــدى كوتم. خۆمـــدا

سركوم.ب مژووى لنو مژوودا، خۆت زیاتر *كورد كۆنى مژووى ساغكردنوەى و كورد

بوو؟ چی مئ ھۆكارى كردووە، خریكجۆرە ھموو مـــن - راســـتییكىخوندۆتوە، مژووییـــم بابتكىبابتـــى خوندنـــوەى زم لـــحـــمژوویىھموونتوەیك،حزممژوویى بابتى ل خوندنـــوەى،كیشـــوەرەكان نتـــوە ھمـــوو كۆنكانى تییشارســـتانی ر لھ

خواروو... ئمریكاىنووسین؟ ل مبستم *

ب و دەنووســـم كـــورد - مـــن بـــۆلالیكـــى دەنووســـم، كـــوردى ل مژووى ئم، ھشـــتا دیكـــشكموكـــوڕى ھمـــوو رووكـــوەھی ھر بابت زۆر ،دایزۆرى تھمووى مانئ لندراوە، دەستىبایخكـــى كمـــن واى كـــردووە

بدەم. مژووە بو تایبتىبابتكـــى مـــژوو خـــۆى بـــۆ رەنگـــ ،شـــاكرنجسشـــارەزا مژوو لـــ زۆر ئوانـــىلـــ بـــت بریتـــی مـــژوو نبـــن بدواداچوونـــوەى و جووینـــوەپشـــتر كـــ ئـــم ســـرچاوانى!نیی ئوە مژوو بم نووسراون،بوونى كســـك ھر دەم، ھمووتـــازەو بـــ نبوونى ســـرچاوەىل دەتوانـــت تـــازە، ســـرچاوەىجیاى جیا گۆشـــ نیـــگاى روانگوتازە ل شتى ژووییانم تو بابئتدا داھنانى و بدۆزتوە مژوودابۆنموون بالینووسركى بكات،عرەبوەكوردبوونىسحدینىب ،نیی بایخى ئیوبى ئـــوتباب ئو پراوزدا وشیكى لرۆى ئوانوە بالی دت پشوە.و قودس پاراستنى ل سحدینبالیمنوە، بم ،گرنگ ئیسمداســـیرى لروانگیكـــى دیكـــوەھمان ھـــر ســـحدین دەكم،م لب پشووە، سرچاوانى ئودەڕوانم تى خۆموە گۆشنیگاىبابتكانىدیكىمژووش ھمووپیمانى سیڤر. نموون ئاوای، بۆنووسر لسر زۆرم رەخنى من،وەیئ كورد و مژوونووســـانى

ئوانب ھبژاردەسیرى پیمانىبو بایخیان كردووە، ســـیڤریانشـــوەیكى ب كـــ داوە، ندانـــبكـــوردى دۆزى باســـى پۆزەتیـــڤپارچ كیمانخۆ پ بم كردووە،بیكوە ھمـــوو ناكرت، پارچبندانى لـــو دەكرت. جـــبجكراوەت كوردستان سیڤر پیمانىبـــ ـــك پارچـــندھ ،٩" پارچـــ"ل ك فرۆشـــراوە، تانـــى دیكمیللبوون، ھاوپیمانان لگڵ شـــڕدا

بۆ گورەبوو كارەســـاتكى مـــئبابتكان ھموو من كوردســـتان،مـــن دەكـــم، ســـیر بیكـــوە سیڤر پیمانى نخشى سیرىئایا دەكم، براوردى ئیتر دەكم،بۆى ند ئو ســـ بنـــدە ئـــوەكاتك بكینـــوە، یادی و بگریـــنجبج كرابا ئم چیمان بسرمـــژوو وای مژوو ئیدى دەھات؟ھمووكات .نیی ســـرچاوە تنیاجیاوە جیا گۆشنیگاى ل دەتوانیت

بوانیت. لىدیدگاى ژوو لم لوە دەكیت، باس *ھر وانیی پـــت خـــۆت دەنووســـیتوە،چواشـــكردنى بۆ ھۆكار تـــوە دەبئـــبتایبتى ك مـــژووى ئمى مـــژوو،روانین ئو زۆرجار كراوەو واشچ كورد

دەزانرێ؟ بھۆكار خسیشمژوو ســـرچاوە بب - ناكرتھـــر دابھنیـــت، ناكرـــت ئگـــربنووســـتوە مـــژوو كســـك دەست لبر پویستى سرچاوەى

و یھ مـــژووە ئـــو دانبـــتببوونى بـــم وەكو گوتم ،دانلـــ دەتوانیـــت ســـرچاوەكانیشتایبتییـــوە زۆر گۆشـــنیگاىمژوویـــى ســـیرى رووداوكـــىرووداوەى ئـــو بگومان بكیـــت،سیرى تایبتیوە گۆشنیگاى لئو ،نییـــ تۆ دەكیـــت داھنانـــىبۆ ،یھ سرچاوەى نیگایگۆشدەموێ ئـــو بابتى من نموونبینووسم خۆموە ل گۆشـــنیگاى

ل رابكشم، بۆ خكى سرنجى وبمھموو ،یھ دەیان سرچاوەگۆشنیگایوە لو ناتوانت كسگشـــى و بكات باس تو بابئـــبخـــات، ئگینا دەرى و پ بـــكاتخۆم گیرفانى ل مژوو ناتوانم من

دەربنم.دەستت لبوارى نووسینى مژوو، ھر *سۆمرییكانیش ھدانوەى پڕەى بۆكووە ســـرچاوەى ل مكردووە؟ ئ درژ

گرتووە؟كارى بـــۆ ئـــوە - راســـتییكىل مـــن دەگڕتـــوە، زمانوانیـــمخریكـــى مژووییـــدا پـــاڵ كارىكارى تبھ زمانوانییـــم، كارىروانگى لـــ ھـــر زمانوانیشـــمھمـــوو مـــژوو ،وەیـــژووییمئیتـــر داگیركـــردووە، ژیانمـــى ب زمان دەبینـــم، زمانیـــش ھروال دەبینم، مژوویى پرۆســـیكىلســـر كار ئیتمۆلۆژییوە رووىلســـر من ك كارم دەكم، زمانكـــرد، ســـرنجى كـــورد زمانـــى فرھنگى زمـــان و ك راكشـــام،كاریگرییكى بسر سۆمرى چھمان ب ھبووە. كوردەوە ئمىزۆرم لكۆینـــوەى دواى شـــوە

زمانى ل ئیتمۆلـــۆژى ل روانگىناكرت دەركـــوت بۆم كوردیـــدا،ســـردەمى پھلویدا بسر مئســـردەمى خۆمـــان ب پازدەیـــن،چونك ببستینوە، ئاوستاییوەبۆ كارەى ئم كوردى زمانى ئگردەپچت، ئقى كۆمك بكین،بم ناچاربـــووم بایخ ئوە لبرئو بم: خكى ب بـــدەم، قۆناغمژووى بشـــكى گرنگى مژووەپرۆژەیم ئـــم بگومـــان .یـــمئ

وەك ھشـــتا بم تـــواو بـــووە،تنیا وەك نكردووە، چاپـــم كتبلوال بوم مو ل نامیلك و بابتببیرخكى ویستووم كردۆتوە،بنموە،كمژووىساسانییكان،بشكن ساســـانییكان فرھنگىبۆ ،مئ و مـــژووى لـــ فرھنگزمانوانییكانم كارە كـــ ئـــوەىغریب كـــرد بـــالی خكییـــوەمنبشكىزۆرىداڕشتنى نبت،رخچ ئـــم وشـــ كوردییكانىك سر زمانى ئخمینى، دەبموەئینجا پدەن ناوەڕاستى پارســـىدوایى دەچت، نوێ بۆ ئاوســـتاىو ئرانییكان زمان خزانى بۆبـــندیكى زمانكانى خزانكانى بـــنجا دەچت، ئوروپییكان و ھینـــدیھ بوە پویســـتى تانو بابئھۆشـــیار كـــوردى ل خونـــرىغریب كان بوە، ساسانییتبكرخۆمان فرھنگـــى لـــ كلتـــوورو

داننین.پرۆفایل

١٩٨٢ ســـاى لـــ وتـــارى یكـــم "ربازى گۆڤارەكانى لـــ بوكردۆتوە،راپڕینـــى دیـــاردەى خونـــدكاران،

كردووە. كارى راپڕین" خوندكاران،وتارى چندان ل چاپكراوەكانى: جگ لجۆراوجۆر. سیاسى و مژوویى و ئدەبى

كوردســـتان/ ل ئارامیكان ١- مـــژووى.١٩٩٩ سردەم

سردەم بابكان/ ئردەشرى كارنامى -٢.٢٠٠٠

ئایین مژوو، مندائییكان. سابیئ -٣.٢٠٠٢ سردەم باوەڕ. و

دەربارەى گشـــتى زانیارییكى ٤- چنـــدكوردۆلۆجى. زمان/

چاپن: ژر ل برھمانشى ئمگلگامش. داستانى -١

ھندێ كموكوڕى تت. دەربارەى -٢.لگ ئم مژووى لسر ھ و

ل پوانیى براوردكردنى ٣- زانســـتىبۆ میتۆدك ھیندۆروپییكانـــدا، زمان

كوردى. زمانى بنچى دیاریكردنىكوردى. زمانى ئیتمۆلۆژى فرھنگى -٤

یكم بشی

مژوویی لكۆینوەى و سوید شاخ و بۆ كۆنكانى تیراوەوە ل شاسوار ھرشمى

،مئ مژووى دیكش لالیكى دەنووسم، بكوردى و دەنووسم كورد بۆیت ھباب زۆر ،دایزۆرى ت رووكوە كموكوڕى ھموو شتا لھ

دەستى لندراوە ھر

و دژی دەستوەردان عراق بدرژایی مژووی شیعزیانی ھوستشیان ئم بھۆی بوون، بیانی داگیركاری

پگیشتووە زۆریان

Page 8: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

تی تایب

دیدار

پاندیــــس ئنــــوەر دوای ئــــوەی فــــرەحھرمی یشــــترمی گف ب ســــردانكیو چین لگڵ كوردســــتان و ل كوردســــتانكۆبۆوەو كوردســــتان كۆمگای توژەكانیسردانكی ئامانجی سرداندا لو ھرحكومتی ئمریكای دەربارەی كاركردنی و

دنیای موسمانان روونكردەوە. لگڵسدیق ھژار ئا:ســــرۆكى كوردســــتانو ل ك خۆشــــحابۆ قسى خۆیدا وتارى یكم ل ئمریكا

كردووە موسمانانھوستى قسكانیداو دەسپكی لكۆمــــگاى برامبــــر ئۆبامــــا خۆشــــحام زۆر وتی:" موســــمانانئامــــادەم، كوردســــتان لــــ كــــتویالی ســــرۆكى وەكــــو دەزانــــنپابندبوون ئمریكا یكگرتووەكانىدەربیوە، خۆی و برپرســــیاریتىلگڵ تكــــوى و ك ھماھنگىلسرتاسرى ئیسالمى كۆمگاىل ھروەك بكات، دروســــت جیھاندەســــتى ك خۆیدا وتارى یكمراستوخۆ بشوەیكى گرتدەستموســــمانان كۆمگاى قســــى بــــۆئوە لسر قســــى كرد، ھروەھاھی تا زۆری ئارەزوویكى كرد ككۆمگاى لگڵ نوێ سرەتایكى

ئیسالمى دەست پبكات.ئۆباما ئامانجى درژە بــــو فرەحچنــــد مانگــــك دواى :ــــدەداو دەتوركیا ل دووبارە گرنگ وتارە ئمدووپاتیكــــردەوە قســــى كــــردەوەوزۆری ئارەزووكــــى حــــزو كــــكۆمگاى لگــــڵ دیالۆگ ھی بــــۆل ئستا ل بر ســــاك ئیســــالمى،خوندەوە دیكــــى وتاركى قاھیرەخــــۆی و دیــــدگاى لــــ وتارەكیــــداو تكوبــــوون بــــۆ ئمریــــكاىكۆمگاى پیوەندى دروســــتكردنىئیســــالمى وتانــــى و ئیســــالمىدیدگای و توانیــــن ئم دەربــــی،برژەوەندى گشتى لســــر بنماىبووە، دروست ھاوبش رزگرتنى ووەزیری چنــــد مانگك دواى ئــــوەكلینتۆن ھیرى ئمریــــكا دەرەوەىب تتایب ك دامزراند ئۆفیســــكىكردن ھســــوكوت و مامكردنئیســــالمى، وتانى كۆمگاو لگڵئــــوەى داواى دەرەوە وەزیــــریك بشوەیكى راستوخۆ لكردمپیوەنــــدى دروســــت تكــــوى وكۆمگاى ھاوتیانــــى لگڵ بكــــمئاستكان. ھموو لسر ئیسالمىلســــر ئۆباما وتارەكى ســــرۆكو ھاوبــــش بنمــــاى برژەوەنــــدىكاركى من واتك ،شھاوب رزى

.یو خۆشم ھ باشجیھان ھموو موســــمانانى لگڵ بنیازە

كۆببتوەكۆمــــگا تایبتــــى نونــــرى درژەى ل ئمریكا موســــمانكانىدۆستایتى ب گرنگیدان دیدارەو ئولگڵ بنیازم :دە موســــمانكانھمووموسمانكانلسرانسرىلو باس ھروەھا كۆببموە، جیھان،موومانىھشكینكبكشانكدەرەوەى كانم لزۆری كات زۆربىیكگرتووەكانــــى ئمریكا تــــویالیو تكوبوون بــــۆ بســــر دەبــــملگــــڵ پیوەنــــدى دروســــتكردنىل وتانــــى دەرەوە، دەموت گوێمدەنى كۆمــــگاى ركخراوەكانــــىچیان بزانم تبگــــم بگــــرم و لیــــانئــــم رــــگاى لــــ واتــــــــت، كدەوپیوەندى و تكوبوون گفتوگــــۆوتویالی وەك مئ كردن دروســــتھلكمان ئمریكا یكگرتووەكانــــىو ھاوبشــــی ئــــوەى دەبــــت، بــــۆمن بدۆزینــــوە، ھــــاوكارى خۆمانلسر یھ گرنگم ھوەستیكىتمنى لژر ئوانى و نوێ نوەىنوێ نوەى چونك ٣٠ ساییوەن،داھاتوودا، ل وتن سركردەىئوشوەو بو نویان دەبینم ئو كاتكئكتیڤن دەبینن و گوتین كاردەكنچاوەڕمان كــــ داھاتوویكى بــــاشھروەھــــا لرگى ھموو دەكات،جیھاندا وتانى ل باوزخانكانمان

دەگڕین. دیالۆگ و لگفتوگۆدەكن كشى ژنانیش بۆ كار

بوپیى وەزیریدەرەوەى ئمریكاكۆمگا ل ئمریكا دەبــــ ژن، ئایاكارك چ جیھانیش و ئیسالمییكانوەمى بۆ بكا، ژنان بۆ كشــــكانىمــــئ":دە ئنــــوەر ئــــوە فــــرەحئمریكا دەرەوەى وەزیری دەزانینب ھیــــ برامبر پابنــــدى زۆریژنان ئم پابندبوونى كشــــكانى

بوو ژن یكم ك كاتك دەربیــــوەدەستىگرتدەستبم ئمریكا لك ئو وەكو ئوە دانراوە ،وەیشبشوەیكى ژنان كاروبارى دەبتوەكو ھروەھا بڕوەببرت، گرنگمــــئ بــــووە، باوــــزى كاروبــــارىئوەى بۆ یھ تایبتــــى گرنگیكىجیھان سرانسرى ل ژنان پرسیگرنگى ئیسالمیشــــوە ب كۆمگاىك كاتك بدرــــت، خــــى پــــو بایل دەكم خۆم ئزموونى ســــیریسردانى رابردوودا ٩ مانگى ماوەىسرانســــرى ل كردووە ٢١ وتمو توــــژ زۆربــــى جیھــــان، لگــــڵژنانى و گنــــج كۆمكانــــى ژنانىقســــم كۆبوومتــــوە چاالكــــوان جۆراوجۆر كشى كۆمك لسرتحداى شك كۆمك كردووەوبھاوبشــــی دەتوانین كــــ ،دایــــتچارەسریان بكین قسى لســــرھولــــر ــــرە لــــل بــــۆ بدۆزینــــوە،كۆمك ك ھبووە، باشم بختكىبدۆزموەو ئكتیــــڤ و ژنى چاالكپكھاتبوون م، كدا بكگل قسیان

ل جۆراوجــــۆر چینــــى لــــ توــــژ وك ژنانى ئو و زانكۆ خوندكارىمدەنى كۆمگاى ركخراوەكانى لشــــانك ئو دەربارەى كاردەكن،ڕووبڕووى كرد، كــــ گفتوگۆمــــانكۆمك ژناندەبتوەلم ھرمداو كوردستان ل لرە ك یھ شكرووبڕووى جیھان سرانســــرىچندان دەبینین لرە دەبتوە، ژنانلســــر ركخراو ھن كار گروپ وھروەھــــا دەكــــن، شــــانك ئــــم ڕووبڕوو كشیان چندان دەبینینلگڵ قسیان لرە خكى دەبتوە،خراپكان و باش نر الیسل كردمژنان چاالكى ھزەكانى بــــ بھزوچندین كاتكدا لــــ و كاروبارەكانپشكوتنلم وتدابڕوەدەچت،و بیاخ پیاوان و ژنان كوا دەزانــــمكشىتوندوتیژیبژنان ب گرنگىدەدەن، جۆراوجــــۆرەكان بشــــوە

.یمئ زۆری نیگرانییكى مئخك كۆمــــك ل ھمــــان كاتــــدادكتۆر ب دەبن كاردەكــــن دەبینینمامۆســــتاى ب دەبــــن بــــ پارــــزەرواتك یگرنگــــى زۆری ھ زانكــــۆ،

.یوتنھشكپخكك ،یــــھ كوات پشــــكوتندەدات، پشــــكوتن ھوی لــــرەوەبدەســــت ئامانجى باش بۆئــــوەى

باشــــیان بنــــن، كــــ داھاتوویكــــىئوە پیشــــاندەدات، ھی، ئمــــشتاقیكردنــــوەم زۆر مــــن كــــوا پۆزەتیڤ دیدگایكى یاخــــود ،یــــھلســــر ھرمــــى یــــو باشــــم ھئــــو وتانى لگــــڵ كوردســــتانكردووە لگیــــان گفتوگۆم تــــر، كبھزەكانیان. بھزو نالی ھردوولســــر ھوەســــتمان ھروەھــــا شــــك ھندك كوا ئوە كردووە،دەبتوە ژنــــان ھیــــ رووبڕووىنموون بۆ جیھان، ل سرانســــرى،یھ كلتوورى كشــــى ھندكیانلگڵ ئایینــــى كشــــى ھندكیان

كشىكلتوورییكاندا.كوردستان ھاتنى بۆ ب شبینگ زۆر

لو فــــرەح ئنــــوەر پاندیس بــــاسكوردســــتان بۆ ســــردانى خــــۆییكــــم ئــــوە :ــــدە و دەكات كوردستان، ھرمى بۆ ردانمســــكیشــــند رۆژماوەى چ ھروەھــــا

ماومتوە". لرەو دۆســــتایتى لــــ بــــاس فــــرەح ھاوڕیتى ئمریكالگڵ كوردستان

ھاوڕیتیــــى ئــــو :ــــدە دەكاو خكى لگــــڵ كــــ حكومتكمانھروەھــــا ھیتــــى، كوردســــتان ئیلتیزاماتكانمان بــــ پابندبوونــــىئو ھرمــــو ھروەھا دەربــــارەىكــــ وەیــــل عراقیــــش، حزمــــانبرەو لرە كۆمگاى پشــــكوتنىوایان بچتوە، ئمان ھموو پشمن ئو ســــردانى ك لمــــن كرد،ســــركوتووبت، زۆر سردانكىتھاتووم كــــ زۆر زۆر گشــــبینمو لبووردەیــــی كوردســــتان،،یھ زۆر باشــــیان میواندارییكــــىئو بیروبۆچوون و فكــــر ھروەھــــاخك گنجكانمان ى، كئایدیایانب نوبوونوە و نوكارى بۆ یانھ

راكشام. سرنجیان ڕاستىكوردستان ل گنجان تواناى ب خۆشحابۆ ســــردانكیدا درژەى ل فرەحگروپی چاوى ب چندین كوردستانكوتووەو گنجــــان و خونــــدكارانل ئــــوان:" چاالكــــى بــــ خۆشــــدســــردانكمدا چند خوندكاركمزۆر زۆر دەخونــــن، زانكۆ بینــــى لئكتیڤــــن، وەكو زۆر زۆر و چــــاالكلھــــر كــــ كــــى دیكــــر گروپھــــھروەھا دەیانبینى، دنیا شــــونكىلــــ كــــ گروپكــــى گنجانــــم بینــــىئیش گنجــــان تــــرى ركخراوكــــى

كار دەیانوت ھموویــــان دەكن،چاالك زۆر زۆر بۆ گنجان بكــــن،ك خوندكارانى ئــــم و ئكتیڤــــن،داھاتووى سركردەى وانئ بینیمنلبرئوەمنزۆرزۆر ئمھرمن،سردانكم دەربارەى خۆشــــحامك خۆشــــحام زۆر بۆ كوردســــتان،

ھاتووم بۆ ئرە".كۆمگا ب بایخ ئمریكا نوی سیاستى

دەدا موسمانكانئۆباما ھوســــتى ل فــــرەح بــــاسئمریكاو ھبژاردنكانى لــــ كاتــــىكۆمــــگا برامبــــر ئســــتاش ســــرۆكى دەكا:" موســــمانكان یكگرتووەكانــــى ئمریكا تــــویالیى كرد، كقس ئاشكرا زۆر روون وموسمان لنوان نیی شڕك ھیچك كاتك موســــمانان و كۆمگاىبووە ك ئــــوەى دواى بوو كاندیــــددووپات ئــــوەى ئمریكا ســــرۆكى

كردەوە.ن رایــــان پۆزەتیڤــــھــــ كوردانكــــى زۆر

یكگرتووەكان تویالی برامبرخۆی قســــكانى ب فــــرەح درــــژە

كــــوردەكان لــــ دەداو راى بشــــكموســــمانكان برامبر و كۆمگاھرمــــى لــــ" ،مریــــكا پۆزەتیڤــــئكۆمــــك عــــراق كوردســــتانىپۆزەتیڤن، زۆر كــــ ،دایت خكــــىبرامبر یھ باشــــیان توانینكىئمریكا، یكگرتووەكانى تــــویالیھروەھا .راســــت ئمش شــــتكىكۆمگاى شم بینیوە لدیك خكىخۆشــــحان زۆر زۆر ك ئیســــالمى،نوی ئمریكا سیاستى ر برامبب

ئو ئیسالمى، كۆمگاى دەربارەىچاودری زۆر بوردى زۆر كانخوتارانى لو دەگرن گوێ و دەكنقاھیــــرە رۆك ئۆبامــــا لــــســــ كــــســــیری ھروەھا كرد پشكشــــیئمریكا ل ىكگفتوگۆو دیالۆگ ئو ٢٥٠ نزیكى تیدا ك كرد، دروستىل جیھاندا كسی ل سرانســــرىلو ھنابوو جیــــاوازەكان كۆمــــگادەربارەى كۆبۆوە لگیان ھاوینداگفتوگــــۆی جیاوازیــــان بیــــرو راو و

گرت. گوی لیان كردن و لگڵیارمتیان ك كرد داوایان ك كاتكئاســــتى برزكردنوەى بدرت بــــۆئاســــتى زانیــــارى و خونــــدەوارىھروەھــــا تكنلۆژیــــا، ئاســــتى و چند پشكوتنك كرد ك سیریانتویالیوەشیانبینىكئ،وەیڕبسرۆكى ئمریكاو یكگرتووەكانىتكوى دەیانوت چــــۆن ئمریكاكۆمگا ئو لگڵ بكن، دروســــتئیسالمیانىكدەنگیاننبیستراوە،بینى شتانیان ئو ھموو ھروەھادەمانوت كــــ ب چــــاوى خۆیــــان

كۆمگاى لنــــاو دیالۆگ گفتوگــــۆوبرنامى و بكینوە برز ئیسالمىكۆمگاى ئیسالمى ئاوگۆڕ لنوانئوەشــــیان ھروەھا برزبكاتــــوەدەربیسیاستىدەرەوەى بینىكشك ھندك دەربارەى ئمریكان

نكراون. چارەسر كباش من پشــــكوتنكى زۆر بڕاىخــــك ى كــــوەیو شــــلــــ یــــھھیــــ برامبــــر چــــۆن توانینــــىئمریكاو یكگرتووەكانى تــــویالی

ئمش ،یھ برچاو پشكوتنكىلداھاتوودا كــــ وایــــ توانینمــــانھاوبــــش پیوەندییكــــى بتوانیــــن لگــــڵ بكیــــن و بھــــز دروســــت

كۆمگاىئیسالمیدا.دەگرن ئیسالمییكان كۆمگا ل گوێ

پیوەندیی گرنگیدان بــــ بۆ فــــرەحیكگرتووەكانــــى ئمریكا تــــویالیئیسالمییكان چند كۆمگا لگڵگایانورئ":ڕوو،دەكدەخاتشتك كۆمــــك رــــگاى جۆراوجۆرنلگڵ وتانى پیوەندى ھاوكارى ویكم دروســــتى دەكین، ئیسالمىبگرین، ل گویان ك وەیئ شــــتپویستبزانینكۆمگاكان ھروەھامن لبرئوە چیی؟ ب پویســــتیانئوە بۆ كاتكانم زۆربى بشــــكىبگرم ل گویان ك دەكم، ترخانلكۆمڵوركخراوەكانىكۆمگاىوتانى سرانســــرى دەنــــى لــــمگویان ئوەى جیھانى ئیسالمیدا بۆپداویســــتییكانیان بزانم ل بگــــرم

چیی؟ نیگرانییكانیان چیی؟پاشان ھدەسنگنین وانئ ئینجایكگرتووەكانــــى ئمریكا تــــویالیبدەنگیانــــوە بچت مــــر ئســــللگدا پیوەندییان و و ھــــاوكارى

دروست بكات.گنجان لگڵ كۆمك نموون بــــۆبیروڕاى گروپی كۆمك تایبتى بجیــــاوازم زۆر زۆر و جۆراوجــــۆرلسر ھى ئوەی ئیشیان ك بینیوە،ك وای سیاســــتمان مئ بكرــــت،یكگرتووەكانــــى تــــڵ ویالیگــــلپیوەندى ھــــاوكارى یاخود ئمریكاپشــــتر ك خكانى لگــــڵ ئــــودروســــت نبــــووە پیوەندیمــــاننوێ بیــــروڕاى ئــــوەى بكرــــت، بۆپیوەندییكىھاوبشو بۆ ببیستینئم بھیواین ك وەین ئژخایدرك دەستپشخرییانى ئم لسر

.كردوومان

فــــرەح ئنــــوەر پاندیس لــــ چنددكدا

موسمانكان كۆمگا بۆ تایبت نونرى ٢٠٠٩/٦/٢٣ دەســــتبكاربوونى: دەســــتپكى

ئستا تاكووەك ٢٠٠٩ دا حوزەریرانى پاندیسل فرەحموسمانكان كۆمگا بۆ تایبت نونرىلــــ رپرســــب نوســــینگكى دامــــزرا. دەرەوەى وەزیــــرى دیدگاى جبجكردنــــىلگڵ بۆ توەگن ھیرى كلینتۆن ئمریكاخك ئاستى سر جیھاندا ل موسمانانى

ركخراوەیی. و خك بۆباالی ئركى، وەك راوژكارى ئم پــــشئمریــــكا دەرەوەى وەزیــــرى یاریــــدەدەرىكارى ئۆراســــیا ئوروپا و بــــۆ كاروبــــارى

كردووە.نونــــرى تایبــــت پاندیس لــــ كانونىشوباتى ٢٠٠٧ لناو تاكو ٢٠٠٤ وە یكمىنیشتمانیدا ئاساییشى ئنجومنى ستافى

كردووە. كارىئنجومنــــى بــــ پــــش پیوەندیكردنــــىبكات، نونرى نیشــــتمانییوە ئاساییشىكارمندانى برپرســــى پاندیس تایبــــتبووە نزیك خۆرھتى و نووسینگى ئاسیایاریدەدەرى بۆ USAID. راســــتوخۆ بۆ

كارى كردووە. كى نووسینگكارگتایبت ١٩٩٧ تاكو ٢٠٠٣، نونــــرى لــــكارى ســــرۆكى جگــــرى پاندیــــس وەك ل ML ســــتراتیژەكانى بۆ نودەوتــــى

كردووە. كارى ماساچوستس بۆستن،تایبت نونــــرى ،با پــــش خوندنــــىیاریدەدەرى USAID وەك لــــ پاندیسكارى سیاســــت بڕوەبــــرى تایبتــــى كرتى ھردوو ژكار بووە لراو كــــردووە.

نویستدا. قازانج كرتى و گشتىھیند وتى كشــــمیرى ل * ل ســــرینگار

بووە. لدایك

موسمانانكان كۆمگا بۆ تایبت نونری پاندیس ئنوەر فرەحئیسالمى كۆمگاى دەربارەى ئمریكا نوی سیاستى برامبر خۆشحان زۆر موسمانان

ئو بیروبۆچوون ،یھ باشیان زۆر میواندارییكى و لبووردەیی كوردستان، تھاتووم ك گشبینم زۆرراكشام سرنجیان بڕاستى نوبوونوە و نوكارى بۆ یانھ گنجكانیان كخ ك ئایدیایانى،

موسمانانكان كۆمگا بۆ تایبت نونری پاندیس ئنوەر فرەح

سدیق ھژار رۆژنامنووس نووسرو لگڵ پاندیس ئنوەر فرەح

Page 9: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

9

فوزای فوزائافرەتكــــی بتمنی داماو، ل یكك لـــ گونـــدە دوورەدەســـتكانی ئـــم كوردستان، تلفۆنی بۆ برنامیكی الیتتســــــك لكوخۆی یراســـتكوردییكانـــی لمـــڕ خۆمـــان كرد، ئمـــ گفتوگۆی نوان پشكشـــكارە عبقرییكو ئافرەت گوندییك بوو.ئافرەت گوندییكـــ: باب وە ئمن مشكیلم لگر مردەكم ھی، ھیچ

پكنایین چ بكین باش؟پشكشـــكاری عبقری: باش دادە تۆ لڕووی ئیكۆنۆمییوە بارودۆخت

چۆن؟ئافرەت گوندییكـــ: برێ ێ ێ..؟ چ

دەری؟!ئـــم عبقـــری: پشكشـــكاری لڕووی ئیكۆنۆمییـــوە تۆ داراییكی

سربخۆت ھی؟ئافرەت گوندییك: وە نازانم!!!.

كنا و برد تا ئافرەتكتر ھكیان یلگ شكارەكشكستی پبیشـــت مگتداراییـــوە لـــڕووی كـــ وەیـــئبارودۆخـــی چۆنـــ و ئایـــا ھیـــچ بە

پارەیكی سربخۆی ھی؟!ئـــوەی لـــ بـــواری راگیانـــدن كار دەكات، دەبـــ بزانـــ زمانـــی خك چییـــ و بو زمان قســـ بكات، نك زاراوەی قب بكاربن و خۆی تازە فـــرە وشـــی (ئیكۆنۆمـــی) بووبت و بـــ ئافرەتكـــی دامـــاوی گونـــدی بفرۆشـــتوە. دیدار و چاوپكوتنی فیكری و قسكردن لگڵ جماوەری ئاسایی، زۆر جیاوازن لیكتر جنابی

راگیندكار!!!* ل رۆژنامیكی (پۆفیشـــناڵ؟!)دا زنجیـــرە لســـر ریپۆتاژـــك تیایـــدا ئامادەكرابـــوو، درامیـــك چنـــد ھونرمندكـــی نـــاو زنجیرە دراماكـــ و ســـتافی كارەك قســـیان زنجیـــرە ســـتافی دواتـــر كردبـــوو. روونكردنوەیكیـــان دراماكـــبوكـــردەوە، لـــو روونكردنوەیدا ئوەیان راگیاندبوو ك سرلبری ریپۆرتاژەك راســـت نییـــ و ھموو ئو كسانی ل ریپۆرتاژەك قسیان كردبوو، قســـكانیان تواو ئاوەژوو

كراوەتوە.جاربجـــار ھیكیـــش دەكـــرێ و بسرتدا تپڕ دەب، بم پیامنر چـــۆن دەبـــ بـــو ئندازەیـــ ھی بســـردا بـــوات، كـــ تنھـــا یـــك رستی راســـتیش ل ریپۆرتاژەكیدا نب و د ب د وەمی بدرتوە، وەكدەقی روونكردن ك كجۆر بـــلـــ ریپۆرتاژەك زیاتر بـــوو. یكجار

واش نا!!* لگۆڤاركـــدا (كوڕك؟!!) بابتكی دەربـــارەی "پردەی كچنـــی" ئامادە ئامـــاژەی بـــرادەرە ئـــو كردبـــوو، بوەدابوو، ك ل كاتی بزاوابوون و الدانی پـــردەی كچنی، ئافرەت ھیچ ئازاركـــی پ ناگات، برا ك ئیشـــك ئیشـــی تۆ نیی و ئزموونت لسری نیی خۆتی تھمقورتن، ئگر ئم شی ككیشدا بكجلیسم ل یقسنییـــ و رەنگـــ تنھا چند كســـك گویـــان ل بـــ، ئوانیـــش وەك تۆ مم ئبن، بن كشـــارەزای دۆخبۆ گۆڤـــارە و خـــك دەیخونتوە، بشـــزان زۆربی ئوانی بابتكت دەخوننوە، ئگر پســـپۆریش نبن لـــو بـــوارە، ھـــر دەزانن قســـكت

!راست نییجـــاران پموابوو زۆری ئـــو ھموو كناـــی راگیانـــدن و ئـــو ھموو ،كی باشـــو گۆڤارە، شـــت رۆژنامـــ دەبینـــم زۆر رۆژنام ســـتا كم ئبو گۆڤـــار ھـــن ناب ئـــو ژمارەیی بردەســـتت بخونییوە تـــا ژمارەی دواتریـــش دەردەچت، چونك پۆزش و ھ و راســـتكردنوەكان ئوەندە وە دوو ســـنییزۆرن، چۆن بیانخو دەب بۆی .ت دەدەنھزانیاری ب ردوو ژمارەكی ھـــچـــاوەڕێ بكـــپكوە بخونییوە و ھواڵ و راپۆرت و پۆزش و راستكردنوەكان برامبر یـــك دابنی، تا شـــتكی راســـتت بۆ دەردەچت، ھبت ھشتاش گومانی

.دایتھر لبر ئوەش ئستا ب پچوانی ئوكات، پم وای زۆری راگیاندنكان

.وزایف مبۆ ئ

ببا ھ(٤٤)

سنگر زراری

وەن

ۆیك

ل

شاسوار ھرشمی - سویدساسانییكان، شانازییكى تۆراو

٦٤١ -٢٢٤" ساســـانییكان زایینـــى" بۆ مـــاوەى ٤١٧ ســـاڵ ئیمپاتۆریتكى پان و برینییان دامزرانـــد، كـــ بپـــى كات و سردەم و ھچوون و داچوون، زۆر ل وتانى ئستاى رۆژھتى ناوەڕاســـتى ل خۆگرتبوو، بم كوردســـتان ھمیشـــ ناوەند و تـــئیمپراتۆری ئـــو جرگـــى

بووە. ى ساســـانیان خۆیان بـــمابننوەو درژەدەرانى دەســـتتى كۆنـــى ناوچكـــ، واتـــا میدى و ھخامنشـــى دادەنـــا. لـــرووى رەگزیشوە، دەیان بگنامى مژوویی جۆراوجۆر دەیسلمنن، كرى ئیمپراتۆریینزردام كیـــان بابـــكان "ئردەشـــرى پاپـــكان" ئرتخشـــیرێ دەریدەخـــن كـــ كـــورد بـــووە. ئوكات كـــوردان لدوو ناوچى جوگرافى ناسراودا دەژیان و بچندان زاراوە دەدوان. مبست كانـــى پارس و ماددەكناوچ ل

ل سردەم دواییكانى ساسانیدا نـــاوى بـــ "مـــاه" ھاتـــووە. ئـــو ســـردەم زمانك بناوى زمانى فارسى ناوى نھاتووە، ھروەك نتوە یان رەگزكیش بو ناوە نبووە. خودى زمانى فارســـى، وەك زمانكـــى برگرى ل دژى عرەبان ل ســـدەى ھشتمى و ســـرھدان پـــش زایینـــى، دروستبوونى نتوەیك بناوى

فارسى پكھاتووە.و پـــارس ئـــاوارەى كوردانـــى عارەبى دانیشـــتووى خوراســـان كـــناوچ زمانانـــى دەرى و زمانـــى چاالكانـــ بیكـــوە فارسییان دروستكردو كردیان بسنگرك ل دژى دستتداران، "بـــۆ زانیارى پتر لســـر زمانى رچاوەیو سیرى ئفارسى سبكـــ: شاســـوار. خ. ھرشـــمى زمـــان ھگرى رازو نھنییكانى وەى "تكایوكردنــــــژووە، بمســـیرى كتب ك بك و ل؟؟؟؟" ســـتمان نییبـــرەدا مل مـــئ

ئـــو بگنامان رـــز بكینوە كـــ كـــورد بوونـــى ساســـانیان دەســـمنن، "بۆ زانیارى لسر ئم بابت سیرى ئم سرچاوە بك: شاســـوار. خ. ھرشـــمى، كارنامى ئردەشـــرى بابكان، دەزگاى چاپ و پخشى سردەم. سلمانى ٢٠٠٠، پڕەكانى ٢١-

."٣٠رەگـــزو خوـــن لجیاتـــى بـــا پاكـــى، ئمـــش وەكـــو ھمـــوو گالنى تر ب چاوكى نیشـــتمانى ســـیرى مژوومان بكین و لو روانگیوە مژوو ھبسنگنین. و جوگرافـــى فاكتـــرە ئگـــر برچاو ینـــبخ مژووییـــكان ســـیر دەكیـــن ك ساســـانیان فرمانـــەواى خاككـــى پـــان و برین و فراوانیـــان دەكرد، ھر ل خوراســـانوە ل رۆژھت تا كوردستان و ھموو مزۆپۆتامیا و گلـــ جاریـــش دەســـتتیان ئاســـیاى و شـــام یشـــتدەگ

بچووكیش.ناوەندى دەســـتتى ساسانیان "پایتخت"، نزیكى لســـرەتاى ھاتن ســـر كاریانوە، تا شكان نمانیـــان، و لناوچـــوون و ھمیش شـــارى "تیسفون یان كتیســـفون" بووە، كـــ دواتر ر ھۆى جیا جیا ببكان لعارەب"مدائین سلمان پاك"یش ناویان ســـتا روونـــئ بـــردووە. وەك ناوچـــى تیســـفون و بغدا و زۆر شونى ترى گرنگى مژوویى ناوەنـــدى ئســـتا ساســـانیان، گـــورەو ناســـراوى عرەبین و سانكى یكجار زۆرە تعریب كراون و شـــونواركى ئوتۆى سردەمانى كۆنى تدا نپارزراوە. وەش كرەڕاى ئكان سعارەب

میراتگرى دەستنى ساسانیان لـــ و پایتختـــى ساســـانیانیان دەست "بكوەیش" بت، بم ھرگیز خۆیان نكردۆت خاوەنى ئو مژووە و لى ببرى بوون. ر خۆ بســـكان لواتـــا عارەبالینـــك ساســـانیان خاوەنـــى ش وایكـــرد كـــمـــبـــوون. ئنفارســـكان ب سووك و سانایى و بـــ ركبـــرى كـــردن لگڵ كـــس ببن ب خاوەنى، نك ھر مـــژووى دەومنـــدو ئاـــۆزى ساسانیان، بكو بوون میراتگرى ب ركبرى فرھنگ و زمان و داب و نریتى ساسانیش، ئوان وا نزیكـــى ســـدەیك دەبـــت، ،پھ رەخۆ و بسنیا و لتبلبـــرى فرھنگى ساســـانیان لســـرچاوەى دەچننـــوەو تارادەیـــك زۆرى نووســـراوەو ھدەھنن، زمانـــى ساســـانیان ئم زووتر ھمامان بۆ ئوەكرد، ك بدەیان بگنامى مژوویى ھـــن و كـــورد بوونـــى بنماو

خاندانى ساسانیان دەسلمنن. ك ســـیرى مژووى رابردووى دەكیـــن وتـــان و گـــالن رەگـــزى لســـرچاوەى و دەكۆییـــوە، دەســـتتدارانیان سرنجاكشـــمان راســـتییكى بـــۆ دەردەكوـــت، كـــ ئمـــى مژوونووســـانى كورد تا ئستا ندمان لبووین و پرنوە فیلوەرنگرتـــووە. ئو راســـتییش ئمیـــ كـــ رەگـــز و بنچى فرمانەوایان ل ھیچ شـــونك كـــرەوەى یكالیـــى رۆـــى میشوەى ھكو ئاوە، بگنگرنـــگ و پـــ بایـــخ و یكالیى كرەوەی، ئوا "شـــون"و خاك و وت. بۆ ئوەى مبستكم باشـــتر روون بكمـــوە، چنـــد نموونیكـــى زینـــدوو دنموە: دەوتى ئران ھر ل ســـدەى یازدەمـــوە تا ســـانى بیســـتى سدەى بیستمیش "ھندێ ساى كمى ل دەرچ" لالین تیرەو ھـــۆزى توركانوە فرمانەوایى كـــراوە، كـــ ھیچیـــان برەگـــز ئرانـــى نبـــوون، بكـــو وەكو ماردەر لر و پزى داگیركھناوەڕاســـتى ئاسیاوە ب شپۆى جـــۆراو جـــۆر ھاتوونتـــ ئران و دەســـتتیان دامزرانـــدووە. ش كم راســـتییرەڕاى ئـــســـھمـــوو ئرانییـــك بـــ چاكـــى مژوونووســـكى ھیچ ،دەیزانئرانى نابینین ك ئو دستتدارە غز، "ســـلجووقى" توركانـــى ئلخانـــى، مغـــۆل، توركمـــان، قۆینلـــۆ، قـــرە جالیـــرى، تیمـــوورى لنگ، ئـــاق قۆینلوو، ســـفوى، ئفشـــارو قاجاریان" داگیركـــرو و نائرانـــى بـــبگانـــ دانانـــت. ئـــوان رەگز و تنانـــت زمـــان و فرھنگ و ھرچییـــك دابوونریتیشـــیان فرمانـــەواى چونكـــ بـــت، ناوەنـــدى یـــان بـــوون، ئـــران دەســـتتیان لـــ ئـــران بـــووە، ئیدى ب دەســـتتدارى خۆماى ژوویان لرانـــى دانـــراون و مئ

مژووى ئران جیانكراوەتوە، بكـــو بشـــكى ھـــرە گرنگى ئـــران، مـــژووى ھاوچرخـــى بریتیی ل مژووى ئو شاھنشا ھســـوكوتى دیارە .توركانـــراســـت و دروست لگڵ مژوو ـــت، كدەب وەیو شـــر بـــھ رانى كردوویانژوونووسانى ئمو لالین ئرانیانیشوە ستایش و پســـندكراوەو پژیرندراوە. ئمش وایكردووە، ك فرھنگى ئران دەومندو فرەو كراوەبت. ئـــو دەومندییـــ لـــ زمان و داب و نریـــت و مۆســـیقاو توانا مرۆییكانـــدا ب ئاشـــكرا دەنگى

داوەتوە. وتســـوكم جۆرە ھدیـــارە ئداھنانكـــى مـــژوو، لگـــڵ .رانـــى نییـــژوونووســـانى ئمگالنـــى تریـــش ھر بو شـــوە نیشتیمانیی راســـت و دروســـتھســـوكوتیان لگڵ مژووى كـــردووە. رابـــردووى خۆیانـــدا ك لدۆنیـــا، رۆژككۆمـــارى مرۆژان بشـــكى گرنگـــى وتى

ئســـكندەرى بـــوو. یۆنـــان مكدۆنى ك ھموو رۆژھتى داگیركـــرد، لوێ چـــاوى بدنیا س گومانـــى لـــنـــاوە، كـــھھیۆنانـــى بوونى نیی. ســـانكى دۆنیـــا بۆتكتـــى مـــژە ودرنیشتمانى میللتى سربى سڤى. ســـربكانى مكدۆنیا ســـوورن لســـر "مكدۆنـــی" بـــوون و لســـر مژوویى پ ل شانازى ئسكندەرى گورەشدا، خۆیان توشى شڕكى فرھنگى گورە لگڵ یۆنان كردووە. یۆنانییكان تـــا كـــرد ناچـــار ســـرواتیایان "كۆمارى دوورودرـــژى نـــاوى ڤیاى كۆن" لدۆنیاى یوگسكم كدۆنیا"بجیاتى"مل ھبژرت بوون ب ك لرجرووتى وەكو مئندام ل نتوە یكگرتووەكان.

كـــ دەورێ بـــ میســـرییكان كچـــ "كیلۆپاتـــرا" كـــ بـــت، شـــازادەیكى یۆنانى داگیركرى ،ى میسر نییمیسر بووە و رۆھروەك محمد على پاشـــاى دیاربكرى، كـــوردى برەگـــز وەكـــو دامزرنـــرى دەوتـــى میســـرى ھاوچـــرخ، پانتاییكى زۆر گورەى ل مژووى میســـر مووان دەزانن كخشراوە. ھبپتوركان لسدەى یازدەى زایینى ھاتن ناو توركیاى ئســـتاو برە بـــرە داگیریان كردو بـــر لوە توركى تدا نبووە، بم ئوەى چاوك بـــ كتبخانـــى توركى دابگـــت، وا دەزانـــت ك ئوا باوك و باپیرانى توركن عرشى كۆنى ھتییكانیـــان بنیات ناوە، وا ل شـــارى مژوویى "تروادە" ڕووبڕووى پمارى گرككان

بوونتوە!.ســـیر دەكین كـــ ئـــوە تنیا چـــۆن ھـــروەك ئمیـــن، رۆژھتناســـان لســـرەتاوە ئمیـــان وەكـــو "ئتنیكى" جیاى توركانـــى بســـر دابشـــكراو ـــران" توركانى ســـونئ" شـــیع"عوســـمانى" بینیـــوەو مـــژووى "ئتنى" ئمیان نووســـیووەتوە

ب خاك و نیشـــتمان، ئســـتاش مژوونووسانى خۆماى توند توند بـــو بیرۆكوە بســـتراونتوە و ھمیشـــ خریكـــى مـــژووى ئتنى كوردن و نیانتوانیوە لو چوارچوە تســـكی دەرباز بن. ى كو خاكژووى ئـــم دەبـــكوردستان ب بشكى دانباوى یـــك زنجیرەیى ل مژووى ئم نیشـــتمان دابنین لـــ جیاتى خۆ خریك كـــردن بـــ ھوردنى ئتنـــى و رەگـــزى. ھموو ئو گـــل و ھـــۆزو نتـــوەو تیرەو خ و ســـركردەو سردارانى كـــ رۆژـــك لـــ رۆژان ناوەندى كوردســـتان لـــ دەســـتتیان بووە، ئوا بشـــداریان كردووە لـــ ھچنینـــى خشـــت رەنـــگاو رەنگكانى مـــژووى ئم. تنیا بوون ك گانرو بداگیرك وانئ بردوویان ،ھاتوون، كوشـــتویانو ورانیان كردووەو رۆیشتوون. وە، بـــتـــماون ش كـــوانـــئجیاوازییـــكان، بـــ گوـــدان تكـــڵ ب فرھنـــگ و مژووى

دەومنـــدى ئمـــ بـــوون، جیا بھوودەو كاركـــى كردنوەیان

.خشزیانبمژووى ساسانییكان ب ھموو دەومندییكییـــوە، گرنگترین ئـــو ئلقـــ پچـــاوەى مژووى كوردســـتان پكدنت، ك لبر مك ھـــۆى جۆراوجـــۆر، ئلگلى نامـــۆ بوویـــن و بخۆڕایى، ب بخۆڕایى ب خكى ترمان

بخشیون.ســـیر ئوەی ك فارسكان ئو مـــژووە دەومندەیان بخى كوتۆتـــ دەســـت، چونك كس نیی لسرى داواكاربت، ئمندە خۆیان بسماندنى فارس بوونى ساسانییكان خریك نكردووە. كان وەك "بساســـانیی چونكپیكانـــى" پنـــدە كوردییكـــى لھاتووەو ئوان خۆیان خریكى

گرتنى "ب پیكان" دەكن.بـــا لـــ روانگـــى ھمـــان دیدى كشى "نیشـــتمانوە ناسراوى ساسانییكان تاوتوێ بكین، واتا ئو تیۆیى ك بۆ نووسینوەى مژووى نیشتمان، ل ھموو دنیا پـــەوى لدەكرـــت. ئگر لو روانگیوە ســـیركى شـــونى ھكوتنى ناوەندى دەســـتتى ساسانیان بكین ل تیسفونى خـــوار بغـــدا و لـــ نخشـــى شـــونى شـــارەكو دەوروبرى وردبینوە، راســـتییكى زەقمان

بۆ دەردەكوت.بـــا باســـى رابـــردوو نكیـــن و ردەمم ســـتنى ئى ئخشـــن

لبر چاوبگرین.ئمـــۆش، تـــا دەبینیـــن ســـرەڕاى ئـــو ھمـــوو گۆڕان وەك كـــورد پاشكشـــیى و برەنجامى داگیركارى و گوشارو ب دەوتى. ك لســـرى بوو، گۆڕان بسر شونى نیشتجى لـــ داھاتـــووە، كچـــى ھشـــتا ھر شونكى تیســـفونوە و بھر ئاراســـتیك، ھ بۆ ناو خاكى فـــارس زمانان بكشـــین، ناو كوردســـتان و ناوچوا بئدەبـــت. رەت كوردنشـــینكاندا ســـنوورەكانى ئمـــۆش تـــا عمـــارەو كـــوت و ناوچكانـــى ردى خوزســـتان لـــنگسوســـكورد جمیان دت. ئگر برەو سردەمكانى زووتر بگڕینوە ئوا مژوونووســـان ســـرەتاى وردترمـــان زانیـــارى ئیســـالم رزى كوردان لژەى بر رسلناوچى پارس "ئوستانى فارس" دەدەن. "بۆ زانیارى پتر لســـر بوونى كوردان ل ئوستانى پارس :بك رچاوەیم ســـیرى ئســـشاسوار خ. ھرشمى. كارنامى ئردەشـــرى بابـــكان، دەزگاى چاپ و پخشى سردەم. سلمانى ٢٠٠٠، ٢٦-٣٦"دیارە عارەبكان دەســـتتى لســـروبندى ساسانیاندا، ھیچ داشك نبوون بـــۆ خواش ھق بیـــن، ئوان تا ئســـتاش خۆیـــان ل مـــژوو و ببرى فرھنگـــى ساســـانیان كارى لت ساختنانن. تدەكمژووش دەكن و ھوڵ دەدەن ل ناو ھنانى ئو قۆناغ درژەى مـــژووى وتك خۆ بپارزن و ل ھما بۆ كردنى دەســـمنوە. فارســـكانیش ك ئوكات وەكو نتوەیك ناویـــان ل كولكى ئســـتاش دانبـــوو، تڕیـــش ورەى كوردنشـــین لى گناوچناوەندى دەســـتتى ساسانیاندا

دەبت و لى دوورن.بشی یازدەیم

ــــتت ببا ھ

حوسنى حاجى قادر ئارىجیھان یـــك جیھانو تا ئســـتا دوو شـــڕى گـــورەى جیھانى روویـــان داوە شـــڕى یكمـــى -١٩١٤" ســـانى لـــ جیھانـــى ١٩١٨"، شڕى دووەمى جیھانى ل سانى ١٩٣٩- ١٩٤٥ى خایاند. زۆرجاریـــش ھندێ نووســـر، شـــڕە دوو ئـــو نـــاوى كـــدەھنـــن ب ھـــ دەینووســـن، بۆیـــ لرەدا دەموێ ســـرنجى شـــم كرابك رانو نووســـئـــئـــو ھ باوە راســـت بكنوە.

بۆ ســـلماندنى نووســـینكم وا چند نووســـینى دەستنیشـــانى نووسركى بڕز دەكم لگڵ نووسینى ناوى ئو كتب و گۆڤار

و رۆژنامانى لیان نووسیوە.- ل كتبى گۆرانیبژە نمرەكانى مامۆستا باكوورى "بشى دووەم دووەم پرە"٨٧"دـــرى لـــجیھانى نووسراوە:"تازە شڕى یكـــم ١٩١٤ - ١٩١٨ كۆتایـــى ھاتبـــوو.. ل جیاتى بنووســـرت "تـــازە یكـــم شـــڕى جیھانـــى كۆتایـــى ھاتبـــوو، یـــان شـــڕى

یكمى جیھانى".

- لـــ كتبـــى "روتمنـــى" كاك پشەوى سید برایمى ل الپرە "٥٥" دـــرى "١٤،١٣" نووســـراوە "ساكانى شڕى جیھانى یكم" لـــ جیاتـــى ســـاكانى شـــڕى

یكمى جیھانى...- ل رۆژنامـــى ھولرى ژمارە "٦٢٩" لـــ ٢٠٠٩/١٠/١ لـــ الپڕە "١٧"ى دـــرى ســـیم ل بابتى ھاتریش بـــۆل"، نووســـراوە "ل"جنگى جیھانى دووەم" ل جیاتى

ل جنگى دووەمى جیھانى. ل مان رۆژنامھ روەھا لھ - ٢٠٠٩/١٠/١١ ل ژمـــارە "٦٣٥" ل

ســـتوونى دووەم دـــرى پنجم پڕە "١٦" نووســـراوە "جنگى جیھانى دووەم" ل جیاتى دووەم

جنگى جیھانى"...- ھروەھـــا كناـــى تلفزیۆنى زاگـــرۆس لـــ كاتژمـــر ٩- ٩،٣٠ لكاتى شوى ٢٢\٢٠٠٩/١٠/٢٣ پشكش كردنى دەنگوباسكان گوتـــى: "تۆمتباركـــى جنگـــى جیھانى دووەم" لـــ جیاتى بت "تۆمتباركـــى جنگـــى دووەمى

جیھانى"...- لكتبى "كوردو كوردســـتانى" ریـــش، لزھمـــال مدكتـــۆر ك

دامنى الپرە "٣٣٣" نووســـراوە "كۆتایـــى تواوەتـــى بـــ جنگى جیھانـــى دووەم ھنـــا" ل جیاتى واوەتى بت كۆتایى تبنووسر

جنگى دووەمى جیھانى ھنا".كاتژمـــر "١١" یازدەى شـــوى كناـــى لـــ ٧\٢٠١٠/٦/٨تلفزیۆنـــى گلى كوردســـتان لـــ حیـــدەرى مومتـــاز كاك دەربـــارەى چاوپكوتنكـــدا گۆڤـــارى "دەنگـــى گتـــى تازە" قســـى دەكـــرد یـــك دووجار ڕى جیھانى دووەم لگووتى شجیاتى شڕى دووەمى جیھانى.

ھیوادارم نووســـینكم جگى ســـرنجى خونران بت و ئو ھـــ بـــاوەى چندیـــن ســـاو لســـریان كـــس چندیـــن زۆریشى گفتوگۆى نووســـیوەو لبارەوە كراوە راست بكرتوە.

ھیكى باو با راســـتى بكینوە

مژووى ساسانییكان ب ھموو دەومندییكییوە، گرنگترین ئو ئلق پچاوەى مژووى كوردســـتان پكدنت، ك لبر گلك ھۆى جۆراوجۆر، ئم لى نامۆ بووین و بخۆڕایى،

ب بخۆڕایى ب خكى ترمان بخشیون

Page 10: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

دواى ئوەى لســـر بانگھشـــتى فرمى ر، خانمولتى شانۆی ھرایوەبڕبشانۆكارى كورد "نیگار حسیب قرەداغى" ب مبستى ســـازكردنى وۆرك شۆپكى ھونـــرى دەربارەى البۆری شـــانۆی اللش گڕایوە كوردســـتان و بۆ مـــاوەى ٤ رۆژ لـــ شـــارەكانى ھولر و ســـلمانى دوو وۆرك شۆپی بۆ خوندكارانى بشی شانۆ و ھونرمنـــدان كردەوە، لـــ دیداركى بدرخانـــدا بـــاس لـــ خاســـیتكانى البۆرەكیـــان و گرنگـــى ئو ســـردانى

دەكا...ئا: ھونرى بدرخان* دەســـتكردنت بكارى ھونرى بۆ كى

دەگڕتوە؟- خۆم دەرچووى بشـــی شانۆی ل ھونرەجوانكانم ئكادیمیـــاى ســـای ١٩٨٤ بـــۆ ١٩٨٨، دواتریش ماوەى ٣ ساڵ مامۆستاى پیمانگاى ھونرەجوانكان بووم ل شـــارى ســـلمانى، وانى دەنگ و ئیبتیكار و رووناكی و وەرزشـــی شانۆییم دەگوتوە، دواى ئوەى ئندامكى چاالكى تیپی شانۆی ئزموونگرى كوردى بووم ل شـــارى سلمانى، لـــ نمایشـــ شـــانۆییكانى وەكو ئـــوەل ماراســـاد، "گۆرلـــال، ســـحر، فرھاد بـــدواى جژنا و، لـــ چاوەڕوانى ســـیامنددا" روەھا لشـــداریم كـــردووە، ھب فزیۆنى ژالزنجیـــرە درامـــاى تئكادیمیـــاش لـــ بشـــداربووم، لگڵ مامۆســـتاكانى وەكو "سالح قسب، شفیق مھدى" بشدارى كانم كردووە، لشـــانۆیی نمایشســـای "١٩٨٦"یـــش ل فســـتیڤای شـــانۆی ئزموونگرى بـــۆ الوان خالتى باشـــترین كچـــ ئكترى تازەپگیشـــتووم لســـر ئاستى

عراق وەرگرت. ،مـــوو كاركـــردن و چاالكییو ھئـــ * ی روو لبمانى جكردی ســـلچی وایل

ھندەران بكى؟ دا ككۆڕەوەك ی ١٩٩١ لسا ل -برەو ئران رۆیشـــتین واركوت وە كوردســـتان، چونكینـــڕگنئوكات ھیچ زەمانكى ئوە نبوو كـــ بـــارى سیاســـی و بارودۆخى ژیان ئاسایی دەبتوە یان نا، وەكو ھزارەھا كســـی دیك بیارماندا

برەو ئوروپا رۆیشتین.* ب ھزاران كس لو چوون ئوروپا خۆی ونكـــردووە، تۆ چـــۆن توانین خۆت بدۆزییـــوە و بـــردەوام بـــی لـــ كارى

شانۆیی؟- ھرچندە چند مانگك پش من شمای ھاوسرم گیشتبوو، من كۆتایـــی مانگى ١١ى ســـای ١٩٩١ گیشـــتم ڤیننا، ھر ب گیشتنم كری زمانم شت فكمدا یوھبم، ك زمانى ئمانى بوو و بھیچ شـــوەیك بئمـــ ئاشـــنا نبوو، ،قوڕســـ زمانكـــى زمانكـــش لبرئوە ك تۆ بیاردەدەى زمان یت، دەبكاتى بۆ دابن ربی دەبفبشزانى بۆچی دەتوێ زمان فربی؟ لبرئوەشـــی ئم بیارماندابوو سرەتا دەســـت بخوندنى شانۆ بكین لتكیشـــیدا ئنترۆپۆلۆژی، بگومان ئو زمانـــى تۆ دەتوێ فری بی زمانك كۆمك شوازو ،یكردنى ھتى قسمكى تایبچكاتكـــی زۆریشـــی دەوێ، لگـــڵ فربوونى زمان و ل سرەتاشـــدا بـــازاڕی وینـــكن بیارمانـــدا ئیشـــكردن، چونكـــ لـــ ئوروپـــا كـــ كوتیت بازاری ئیشـــكردنوە ناتوانى ب ئاســـانى بیت دەرەوەو لتك ئیشی رۆژاندا ئیشی شانۆ یاخود ھونر بكـــى، لبرئوەى تۆ ل ھفتیكدا ٤٠ كاتژمر ئیش بكـــى، ئو تواناو ھـــزو زەوقت نامن تـــا كارى ھونریش بكى، لبرئـــوە خونـــدن یارمتییكى زۆری ئمیـــدا بـــۆ ئـــوەى بچین كلتوورەك و لـــگاكـــنـــاو كۆمتبگیـــن، تبعـــن پیوەندییكى باشـــمان ھبوو لگـــڵ خكانى رۆشـــنبیر ك ئوە یارمتیدەركى باشـــمان بـــوو، لـــ دواى ٣ مانگ لشـــارى شـــانۆگریمان یكـــم ڤیننـــا پشـــكش كرد بـــ زمانى كوردی، ك كاركى ئزموونگرى بـــوو، كـــ ئـــوە موفاجئیكـــى گورەبـــوو بـــۆ بینرانـــى ئوش كـــ ردەمو ســـتـــى لـــتایب بـــھشـــتا لجوئمـــان وەرنگرتبـــوو، نتدەزانـــى وەردەگیرـــی یـــان نا، رییو شانۆگالم نمایشكردنى ئب مئ نـــگاو بـــوو كـــباشـــترین ھ

نامان.

* دەكـــرێ بیـــن نمایشـــكردنى ئـــو شـــانۆگریی تكانكـــى واى بئـــوەدا و ھونـــرى لـــكارى بـــن بـــردەوام

دانبن؟- ب، بڕاى من ئگر ھیالكیتى ئو س مانگ ك من ھشتا ھیالكى راكـــردن بـــووم، چونكـــ مـــاوەى مدا لكڵ منداگـــك لیـــفتھشـــماڵ و كســـوكارى خۆشـــم دابام، وایلھـــات لگڵ كۆمك بـــرادەرى دیكـــ گیشـــتم ئران، من ھشـــتا ئـــو ھیالكـــى و ترس و ماندووبوونـــم پـــوە دیاربوو، بـــالم بیارمـــدا دەب بـــردەوام ردەوام بین، دەببیـــن، چۆنیش ب رییســـتـــى و قوڕبو زەحمئـــبكشـــین، دوایی وایلھات بتوانین شـــانۆگرییك ســـاك ھمـــوو پشـــكش بكیـــن، ل تكیشـــیدا

فـــری زمـــان دەبووین، ل ســـای ١٩٩٤ وەكوخوندكاركـــى فرمى ل زانكۆی ڤیننا دەستم بخوندن كرد بۆ ماســـترەكم و دواتریش

دكتۆراكم.* دكتۆراكـــت تایبت بـــوو ب البۆری شـــانۆی اللـــش، البـــۆری شـــانۆی اللش

چیی؟- البۆری شـــانۆی اللش ل ســـای ١٩٩٨ لسر دەستى من و شماڵ عومـــر ھاوســـرم دامـــزراوەو دەشـــبرێ بڕـــگاوە، لـــ ســـای ھۆـــی خاوەنـــى "٢٠٠٠"یشـــوە تایبـــت ب خۆمانین، كـــ ئوەش ئرككى وا ئاســـان نییـــ بۆ دوو كسی بگان یا دوو ھونرمندى كورد ل پایتختى ھونر و شانۆ، ك بتوانى ببیت خاوەنى ربازكى كاركردنى خۆت و خۆشت بسپنى

بســـر ئـــو ئاســـت ھونرییى پاشـــان ببیت نناو لـــشـــارى ڤیخاوەنى ھۆـــی تایبتى خۆت، ئو كارە ســـاالنى ئمـــ دەمانكـــردو دەمانخونـــد چونكـــ شـــمایش ماســـترى ل بوارى شـــانۆ تواو كـــرد، ل تكیـــا ئـــو لكۆینوەو توژینوانى دەمانكرد، ئو بینین و پیوەندییانى لگڵ ھونرمندان و گروپـــ شـــانۆییكان ھمانبوو، مى كارى ئوایو بئ یشتینگپویستى ب كارى البۆریی، كارى البۆریش وات كاركى بردەوامى رۆژانـــ، نـــك خۆئامادەكـــردن بۆ وەیمشت بك و كارەكنمایشـــتواوبـــوو، نخر ئـــم كارە وەك توژینـــوەى كۆمـــك رەگزى شـــانۆیی و ماتریال یاخـــود وەكو جســـت و كاركـــردن لپانتایی و لگڵ كۆمك ماتریالی دیك، چۆن جســـتى خۆت پروەردە دەكى ینبـــۆ دەرب وەى ئامادەببۆ ئـــجیاواز جیـــاوازە ھســـتییكان و دەنـــگ، ئم پویســـتى بـــ كارى رۆژانیی، ھر لبـــر ئوە البۆر

دامزرا.* ك دكتۆراكت لســـر البۆری شانۆی اللش، بۆچی تا ئســـتا ھوت نداوە

بزمانى كوردى بچاپی بگینى؟- من ماسترەكشم و دكتۆراكشم بشكى تایبت ب البۆری شانۆی اللش، ھمـــووى لســـر البۆری شـــانۆی اللش نییـــ، چونك وەكو دامزرنر و بڕوەبرى البۆری شانۆی اللش ھستمكرد كۆمك وەیـــب ویســـتپ یـــھ شـــت خوندكارانى زانكـــۆی ئوروپیش بخوننـــوە، ماســـترەكم لژر پانتایـــی لـــ ســـتئامادەگـــى ج وروپیانكى نا ئوانینت نـــزەمپرفۆرمـــر، كارى دەربـــارەى بـــۆ درژەپدانـــك دكتۆراكـــم كردنوەى زیاترى ئو مســـلى دەنگـــى جســـتو ئامادەیـــی نمایشـــتكار ك لژر ناونیشـــانى شـــانۆ و پرفۆرمانســـی ریتوارى، زانســـتى لكۆینوەیكى ئمش شـــانۆییانو بوارى ئنترۆپۆلۆژی بوو، ك تیایدا رەگزە ریتوالییكان رفۆڕمانسا دەمخستشانۆ و پ لروو، بتوێ و نتوێ مســـلى

ئامادەگى جستو بینریش یككن ل رەگزە گرنگكانى بڕوەبردنى ى چاپكردنلســـریتـــوال، بۆ مداوام لكراوە ك وەریبگم و وەكو كتب بالوى بكموە، بالم ئستا ،كانوەرگ دەســـتم كردووە ببالم گرفتك لوەدای ك شتكى خۆت ب زمانكى دیك دەنووسی و دواتر دەیكیت زمانى دایكى خۆت، بســـردا گۆڕانكارییكـــى زۆری كان، بۆ نموونینـــدەرب ـــت لددكتۆراكشـــم و ماسترەكشـــم بزمانـــى ئمانیـــ، گـــر بموێ بیكم كـــوردى یان ھر زمانكى ك یمـــك ھـــك چكۆم دیكـــل زمان ئمانیك پویســـت ناكا زۆر لـــی ورد بموە و پناســـى ،وان ئاشنایوەى برئبم، لبك وەكان بش ك لوەیشالم بب بۆی ،رى كورد ئاشـــنا دەبنخودەب جاركى دیكـــ ئوان روون بكموە، گرفتكم لوەدای چۆن وە، كمدروست بك و بالنســـئئـــوەش كار و كاتى دەوێ، منیش زیاتر كاتى خۆم ترخانكردووە بۆ -٢ ل ساالن كارى پراكتیكى، چونك٣ فستیڤای نونتوەیی ل ھموو جیھـــان بشـــدار دەبیـــن، ئوەش كارى دەوێ، ئمـــ خوندكارمـــان ھی ب بـــردەوام كارى البۆریان لگـــڵ دەكین، ئوانـــ ھمووى رگرن، بالم مبستم تواوب و

چاپبكرێ.* خاســـیتكانى البۆری شـــانۆی اللش

چین؟- لالى ئم گرنگ كسی نمایشتكار ك ئم پـــی دەیـــن پرۆفرمت دەب كســـك ب تواناى بئاكام گیاندنـــى خۆی ھب، بـــ واتاى دەربینـــى پاو پی ھســـتكانى خۆی، ئم لسر تكستى ئدەبی و درامى ئیش ناكین، بكو زیاتر كارەكانى ئم ل كسی نمایشكار خۆیوە دەســـتپدەكا، ل جووو تۆنـــ دەنگییكانـــى خۆی دەســـت پدەكا، بتایبتى ل البۆری شانۆی اللشـــدا دەنگ ب شـــوەیكى زۆر گرنگ و ســـرەكى سرچاوەی بۆ خولقاندنى جوو جســـتییكان و رووداوە فیزیكییـــكان، بمش

نمایشك دەخولقت.

د. نیگار حسیب قرەداغی البۆری شانۆی اللشی گیاندە ھولر و سلمانى

ل البۆری شانۆی اللشدا دەنگ ب شوەیكى زۆر گرنگ و سرەكى سرچاوەی بۆ خولقاندنى جوو جستییكان

موحسین محمدبڕوەبرایتى ھونرى سینماى ھولر، ل رۆژانى ٢ـ ٦/ ٥/ ٢٠١٠ سیمین فســـتیڤاى كورتفیلمى دا ســـســـتیڤام فســـازكرد، لخالتـــى چـــ بـــرووى زریـــن

بخشرای فیلم براوەكان. رۆژى چـــوار مـــاوەى لـــفســـتیڤاكدا (٤٢) كورتـــ فیلم پشاندرا. بڕوەبرایتى ھونرى

سینما ( ٢٠) كورتـــ فیلمـــى دروســـت كردبوو ( ١٥) كورتفیلم داستانى بـــوو، ( ٥) كورت فیلم دیكۆمنتى بـــوو. كۆلـــژى ھونرەجوانكان بشى سینما ب دوو كورت فیلمى داستانى بشدارى كردبوو. تیپى ك كورتیـــ ر بولنواندنـــى ھفیلمى داستانى بشدارى كردبوو. یك كورت فیلمى برھمى تایبت ل ھولربشدارى ھبوو شارى كركووك ب یـــك كورت فیلمى دیكۆمنتى بشدارى ھبوو. شارى سلمانى و شارۆچكى زاخۆ ھر یكو ب كورت فیلمكى داستانى

بشداریان ھبوو.

ھونرمندانى كوردستانى توركیا ب شش كورت فیلم بشداربوون. ھونرمندانى كوردستانى ئران بـــ ( ٥) كورت فیلم بشـــداریان ھبوو، یك كورت فیلم ل تاران و یك كورت فیلم ل شارى ئیالموە ك كورتشـــداریان كردبوو. یب ك كورتریتانیا و یـــب فیلـــم لـــفیلمیـــش لھۆنـــدا بشـــداریان

ھبوو.رۆژانى فستیڤاڵ بم شوی بڕوە دەچـــوو : بیانیـــان ترخانكرابوو كـــۆڕى رەخنیـــى بـــۆ ســـیمنارو كـــراوەكان.رۆژى نمایـــش فیلمـــیكم بـــۆ ســـیمینارى ھونرمند رۆژى بـــوو، عســـاف رڤیـــن دووەم بـــۆ ســـیمنارى ھونرمنـــد رۆژى بـــوو، قوبـــادى بھمنـــى ســـیم بـــۆ ســـیمنارى ھونرمند رۆژى بـــوو، ئمیـــن شـــوكت چوارەم بۆ ئامادەكردنى پشنیازو راسپاردەكان ترخانكرابوو، رۆژى پنجم، رورەســـمى دابشكردنى بڕـــوە فســـتیڤاڵ خالتكانـــى چوو. بیانیان رۆژان ( ٥٠ ــ ١٠٠) كـــس ئامـــادەى ســـیمنارو كـــۆڕە رەخنییـــكان دەبـــوون. ئواران (

٤٠٠ـــــ ٥٠٠) بینر ئامادەى بینینى فیلمكان دەبـــوون، ئمش مایى كستیڤاشـــدارانى فخۆشى بدبوو.لـــ رۆژى كۆتاییدا بشـــداران ســـیمینارەكان ئامادەبووانـــى و ئـــم پشـــنیازو راســـپاردانیان بۆ

فستیڤاى سیم ھبوو.١/ فستیڤاى چ برووى زین بكرت فستیڤاكى ساالنى تایبت

ب ھونرمندانى ھولر،كـــۆڕى ،بـــدانت میوانـــدارى رەخنیى و ســـیمنارى فیلمســـازى بشـــداربوو ھونرمندانـــى بـــۆ

سازبكرێ.جارـــك ســـاڵ دوو ھـــر /٢سرتاســـرى فســـتیڤاكى سازبكرێ بۆ باشترین ٣ كورت فیلم كى كوردستان، كورتر شارھ لفیلمى ھونرمندانى بشكانى ترى كوردســـتان، كورت فیلمى والتانى تر، پشـــبك ل نوان بشـــداران جیاكردنـــوەى بـــت، یكســـان

.بدانت٣/ دانانـــى ناوـــك بـــۆ فســـتیڤاى

سرتاسرى كورت فیلم. ٤/ فستیڤاى تایبت ب شارى ھولر وەكو،(فســـتیڤاى ،بھ ئامانجى

كورت فیلم دژى توندو تیژى )٥/ فستیڤاى سرتاسرى ئامانجى

كراوەبت.٦/ فســـتیڤاى تایبـــت ب شـــارى ھولـــر ســـاالن لـــ رۆژى ٢٧ /٤ رۆژى لـــ دایكبوونى ھونرمندى

گورە یمازگوناى سازبكرێ. ٧/ فیلمـــكان جـــۆرى بـــاش بـــن،

.برج نژمارەى زۆر م٨/ بشـــى پراوـــز بـــۆ نمایشـــى فیلمسازە ئارەزومندەكان دابنرێ.

ت لستیڤاڵ زیاتر بكر٩/رۆژانى ف٥ ـ ٨ رۆژ.

فســـتیڤاڵ كـــ ئورۆژانـــى /١٠ســـازدەكرێ لـــ شـــارى ھولـــر شوازك ل ئاھنگسازى ل شقام

و بازار دیار بت. ١١/ ھر خولكى فستیڤاڵ ماپڕكى

ل ئنترنت بۆبكرتوە.١٢/ شـــونى نمایشـــى فیلمـــكان لـــ نزیكـــى شـــونى حوانـــوەى میوانكان بت، شـــونك ھب بۆ یكتربینینى ھونرمندان، باشـــتر وای ونگـــرو دەرھنر و ئكتر وەى رۆژانن. بۆ ئمیواندارى بكر وگۆڕبكرێ لوە بیروڕا ئانزیك ل

فستیڤاى سرتاسریدا.

سیســـتمى باشـــتركردنى / ١٣پخشـــى فیلمكان و باشتر كردنى

دەنگى پخش. ١٤/ ل نوان پخشى فیلم ماوەیكى كورت ھب، یكسر فیلم بدواى ر ماوەكگكـــرێ ئخش نفیلم پ

.بالم ھب كورتیش ب١٥/ ئو كورت فیلمانى فستیڤاڵ لـــ شـــارو شـــارۆچككانى تـــرى كوردستان نمایش بكرن بۆ ئوەى بینرى ئو شـــونان ببش نبن

لم ھونرە. رۆشـــنبیرى بـــ بایخـــدان /١٦ ـــناك رگـــى لـــ ســـینمایى

تلفزیۆنیكان. فســـتیڤاكان، كاتـــى لـــ /١٧پشانگاى فرۆشـــتنى كورت فیلم و فیلمـــى درژى كـــوردى و جیھانى بكرتـــوە. ھـــر لھمان شـــون پشانگاى فرۆشتنى كتبى سینمایى شـــانگاى فۆتۆگرافـــى بۆ فیلمو پ

كوردییكان بكرتوە. ١٨/ بایخـــدان بـــ ھونرمندانى ئافرت ل بوارى ھونرى سینمادا. ١٩/ سازدانى سیمنارو وۆركشۆپ ل بوارى ھونرى سینما ل رۆژانى

فستیڤاڵ.

٢٠/ رووماكردنى ونیى و دەنگى بۆ رۆژانى نمایش و سیمینارو كۆرە

رەخنییكان. ٢١ / دیاركردنى شونك بۆ لدوان و دیمانى رۆژنامگرى و رادیۆو

تیڤى. ٢٢/ دانانى سیستمى وەرگران بۆ ئو میوانانى ل دەرەوەى ھرمى

كردستان دن. بگومان دەســـالتدارانى وەزارەتى رۆشنبیرى والوان و بڕوەبرایتى ـــر، لـــولماى ھرى ســـینھونـــڤیتســـتیڤاكادا، خولكـــى ھـــر دەتوانـــن ســـوود لـــو پشـــنیارو راســـپاردان وەربگرن بۆ مبستى گشـــپدانى و كـــردن جوانتـــر بپچوانـــوە ھونـــرە. ئـــم فرمامۆشـــكردنى پشـــنیازو بیرو بۆچوونى ھونرمندان و میوانانى یك بستیڤار فشـــداربووى ھبپلـــى یكـــم دەكوت ئســـتۆى لـــم ھـــر .التداراندەســـ ئـــو گشـــكردن گۆشـــنیگایوە، پشڤچوونى سینما ل كوردستان التدارانو دەسردەمى ئر بۆ سھدەگڕتوە، ئگر مبستیان بت ھونرى كوردى لشـــارى ھولر گشـــبكا. مـــن زۆر چـــاك لـــوە دنیام كســـانى دســـۆز ھن ئو نك ھسانو ك ییان ھئامانجرۆژگاربسر دەبن، ھر بۆیش دەبینین ڤیسنیڤایك ئاستى برزە، ،ئاستى زۆر نزم یكى دیكستیڤاف

.كشك یمئا ئ

پشنیازو راسپاردەكانى سیمین ڤیستیڤاى كورت فیلمى ھولر

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعودی مال ھمزە[email protected]

ژمارە ٥٢ - ١٤٣، ٢٠١٠/٦/٢٢ی زایینی

دكتۆر نیگار حسیب قرەداغی

Page 11: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

11

ئا: ھونرى بدرخانتپڕبـــوو ســـاك ٢٠١٠/٥/٣١بسر كۆچی دوایی ھونرمندى دەرھنر حوســـن میســـری، بۆ ئـــو یادەش ناوەندى چاپمنى و بوكردنوەى خاك كرنڤاكى

قشنگى ركخست. جیـــاواز ل دا كـــڤارنو كلـــكرنڤاكانـــى دیك بڕوەچوو، و وتـــار ھیـــچ ئـــوەى بـــبقسكردنكى تیاب، چوار بگى لـــ گرتبـــوو، لخـــۆ ھونـــرى بشـــی یكمى ئـــو كرنڤادا مانى لندانى شارى سلرمھونری نواندنوە گوزەركى خرایان كـــرد بنـــاو كارە ھونرییكانـــى میسری و لو رگایشدا گڕانوە بۆ بشـــك لـــ دیمنكانى كارە ھونرییكانى، ھر لو نمایشش بوو یـــارۆی تاق كوڕی میســـری

بشدارى كرد. كـــڤارنك دووەمـــى بشـــی

نمایشـــكى ھونرمندانى شارى خـــۆ گرتبـــوو، كركووكـــى لك

ئـــوان بـــ بكارھنانـــى ئامری دەف و ب بشدارى شانۆكاركى كـــورد و شـــانۆكاركى عـــرەب گڕانوە بۆ ئو رۆژانى میسری لـــ كركووك ھاوكاریـــان بووەو

كارى بۆیان كردووە.پارچ میوزیكك بناوى "شینك بۆ میسری" ل ئامادەكردنى سۆران پ میوزیك و پارچئ نمایشكرا، كبوو ل دەنگ جوان و بسۆزەكى دەف، ئو ئامرەى ب بردەوامى لناو كارە ھونرییكانى میسری

بوونى ھبوو.نمایشكردنى كڤارنكۆتایی كفیلمكـــى دیكۆمنتى بوو لســـر فیلمـــ لـــو كـــ ھونرمنـــد، بـــ ھودرابـــوو دیكۆمنتیـــدا شـــوەیكى جیاواز قســـ لسر ھونرمند بكرێ، بوەى توانرابوو ھموو چین و توژەكانى كۆمگا قســـ بكن و راى خۆیان لسر

میسری و برھمكانى بن.شیاوى باس دوایین كارى شانۆیی رى ھارون بوو كمیسری شانۆگل زۆربى شار و شارۆچككانى كوردستان نمایشـــكراو بیاربوو دەزگاى بدرخـــان بیباتـــ لندەن و نمایشـــی بـــكا، وەل ئســـف و پرۆژەیشتن و ئیھمیسری ج

ب ئنجام نگیشت.

دواى ئم ھموو باس دین سر ئوەى باس ل یكك ل دیاردە گرنگكانى شانۆ بكین، ك ھمیش وەك ئزموونكى زیندوو و ئكادیمى ل دنیاى شـــانۆدا دەدرەوشـــنوە، ئویش قوســـتنتین ستانسفسكى و شـــانۆی ھونرە، ستانسفســـكى ئو پیاوەى كـــوا رۆكى گورەو كاریگـــرى لمژووى شـــانۆی نودا ھبووە ھمـــوو ھوكى داوە بۆ تى ببكوەو تیپترى نوانـــدن بدۆزت بۆ ھونكى تایبوازوە شـــئ ترخدا، تیۆرەكانى بوونجیھانى شـــانۆی ھاوچ شـــنگدار لكى پخامنھجك كوا ل زۆربى زۆری تیپ ھونرییكان و زانكۆكانى ھونرى ،قینرى راستكتســـتى بیناكردنى ئبم ن بەو دەكریجیھاندا پ ل رەكى بكى سندرمر وەك ھونكتئ ویستفسكى پڕاى ستانسبنمایشی شانۆیی پابندبت لبرئوەى برپرسیارى یكم ل گیاندنى بابتكـــ یاخود ناوەرۆكى دەقك بۆ بینـــر. ھروەھا دە: كرامتى ئكتر مان مبســـتو ھوی ئوە دەدەین ك ژیانكى ماددى ھمنى بۆ دروســـت بكین، مبست لرە تنھا ژیانى خزان كۆمالیتى نبوو بكو ژیانى ناو شـــانۆش، چونك ئكتر كاتكى زۆر ل داھنان بسر دەبات ئمش ماناى وای ئكتر پویستى ب پشوودان ھی، ھروەھا رجمیان مـــادى ب وى بعنچ م م ئاســـوودەییئاســـوودەییش ئـــلگڵ پداویستى ئیشكى بگونج بتایبتى پداویستى فیكری و گیانى پویســـت بۆ بیناكردن و چاودری "قوستنتین ستانسفسكى" ل سای "١٨٦٢" لدایك بووەو ل سای ١٩٣٨ كۆچی دوایی كردووە ل خزانكى دەومندى باوكى بئس توركى بووەو دایكیشی ئكتركى فڕەنسی بووە، دەومندى خزانكانى بووەت ھۆی ئوەى كوا ستانسفسكى رى راھاتبشوازى كردن و نمایشی ھوننگى پئاھ وە لیمندا ر لھو شانۆی خۆش بووت، ئینجا ل جژنى لدایكبوون و مارەكردن گۆرانى گوتووە و سماشـــی كردووە. ل پاشـــان شـــانۆیكى بووكشووشى دامزراند و ل ئاھنگى بۆنكان بوو ك شووشـــكانى خۆی نمایشـــكرد و زۆرجاریش دەچووە شـــانۆی "مالى" بۆ بینینى نمایشـــی شانۆیی، زۆر ئاسایی بوو كوا ستانسفسكى رووبكات قوتابخانى دراما ل "مۆسكۆ" بۆ ئوەى ب تواوى نواندن و شـــانۆ ببت پیشـــی، بم لبرئوەى شت كھجى بكناچار قوتابخان ،ڵ مامۆستاكانى بگونجگیتوانى لنب ھمووى س ھفتى لوێ بسربردبوو، ئینجا كۆمكى دامزراند ت بوو بش تایبمـــدەب" ئر و ئى مۆســـكۆی ھوننـــاوى "كۆمبئارەزوومندان تا ئوكاتى چاوى ب ھونرمند "نیمرۆفشـــن دانشـــكۆ" كوت ل دانیشتنكى بناوبانگ ل گازینۆی "bazarslave" ك ھژدە كاتژمـــری خایاند، ئمش لـــ ركوتى "٢٢- یۆنیۆ- ١٨٩٧" لم باســـی بنچینى زانســـتى و ھونرى شـــانۆی نویان كرد و ھروەھا باسی ئو كشانیان كرد كوا شانۆی رووسی باسیان لوەدەكات و باسی بنماى سرەكى شانۆیان كردو ئاكارى و ھونرى و ئدەبی و منھجى شانۆ

ك لسر دوو بنما پكھاتووە:یكم: دەقی شانۆیی ب مرجك نامو پیشیكى كۆمالیتى بت.

دووەم: ئكترئوكاتى "ستانسفسكى" و "دانشكۆ" شانۆی ھونریان دامزراند ل مۆسكۆ ل سای "١٨٧٩" زۆر ئاسایی بوو كوا ب تواوى پرۆگرامى شانۆ بگۆڕن. ئم گۆڕینش لرگى شپۆی شۆڕشگانى نوی ستانسفسكى لم قۆناغ ئزموونگریی شـــانۆی "قیســـر فیۆدۆر"ى تۆستۆی نووسر و یۆیۆس ســـیزەرى شكسپیر بوو دەربارەى شانۆی یكم ستانسفسكى ســـوور بوو لسرئوەى سر ل شـــونوارى مژوویی بدات بۆ ئوەى شارەزاى جیھان راستقینك بت و سووربوو لسر ئوەى ئكسسوارى م كردەوەیستى كرد ئھ وەى كم دواى ئب ،نكاربھب قینراســـت یدا دەســـتى كرد بكتیپ فســـكى لرەوە دوورە ستانسھونـــ زۆر لـــلكۆینوەیكى چ لســـر ریالیزمى ماددى بینـــراو، ئم لكۆینوانش دیراســـى مژووى جنسی مرۆڤایتى و واقیعى دەروونى مرۆڤیان دەكرد ئمش بۆ دەستبســـرگرتنى ژیانى ناوەكى كســـایتى ھونرى، ئینجا قۆناغى دووەمى ھونرى "ستانسفسكى" لگڵ "چیخۆف"دا دەستى پكرد ل شـــانۆی "باندەى دەریا" ستانسفســـكى دە: خۆم بـــ خوندنوەى دەقی شانۆییك خریك كردوو ب شوەیكى دوور و درژ تبینییكانم لالینى دەرھنانوە دەنووسی بو شوەیى ك خۆم ھستم پی دەكرد و ب چاوانى خۆم دەمبینى و كات تبینییكانم تۆمار دەكرد ھیچ بایخكم ب ھســـتى ئكتر نـــدەدا، چونك ھموو الینكانم بۆ ئكتەكان شـــی كم لموو شـــتكرابان، ھ جبكانـــم جبینییت كردبـــووەوە، دەبووایـــتبینییكانى دەرھناندا نووسی، چۆن كسایتییكان برجستبكرن و بچ شوەیك تبینییكانى بڕوەبرایتى شانۆیك جبج دەكرت و

چۆن ئكتر دەست ب جوو دەكات لسر تختى شانۆ.

ئزموونگریت ل شانۆ (١٢)

ھیوا سوعاد یونس

رون

ھ

ن یادى دە ساى كردەوەو ن كۆنفرانس گورەكی موزیك و گۆرانی كوردی سازكرد

دواى عیرفان زەنگن ك دەبتوە خمخۆری گورەى ھونرمندان و رۆشنبیران

و ھونردۆســـت ٢٠١٠/٥/٢٢ لـــھونرپـــروەر و خاوەنـــى كۆمپانیـــاو نلـــى چوارچـــرا عیرفـــان زەنگھوتب نخۆشـــییكى كتوپ كۆچی دوایی ژیان كرد، ل ئاوایی لـــكردو دواماراپۆرتكـــى تروتســـلى بدرخـــان كارەكانى زەنگنـــو چند نھنیكى

ژیانى ھدەدەینوە...

ئا: مسعودى مال ھمزەب ھژارى دەســـتى پكردو دەیویســـت

خزمتى ھژاران بكاتعیرفـــان زەنگنـــ لدایكبـــووى سای ١٩٦١ى شارى كركووكو وەكو ھموو جارك خۆی باسی دەكرد مندا ھژار بووەو دواى كاركردنكـــى و ماندووبـــوون یو پلئ تـــى بگاتزۆر توانیویبۆی بـــ بردەوامى حزیدەكرد خزمتى ھژاران بكا، بپی ئو بدرخان زانیارییانشی دەست چندیـــن مانگانـــ كوتـــووە بنماى ھـــژار ل چـــوار چرا

مووچیان وەرگرتووە.دەب ھونرمند بقد گورەیی خۆی

رزی ل بگیرێزەنگنـــ جگـــ لـــوەى لژیانى خـــۆی بـــ بردەوامـــى رـــزى نـــدان دەگـــرت، بـــرمھون لـــشوەیك زۆربى ھونرمندان لـــ گورەیـــك بـــرا وەكـــو و بیـــان دەڕوانـــى، ئـــنزەنگ دەبـــ دەیگـــوت بردەوامـــى گورەیـــی بقـــد ھونرمنـــد خۆی رزى ل بگیرێ، لھموو نـــنـــدان زیاتـــر زەنگرمھون ندانرمو ھونزیاتر دۆستى ئبـــوو ك لژیانـــدا ھژاربوون و ب ھژارى كارى خۆیان دەكرد، جگ لوە زەنگن ب بردەوامى لـــ ھودابوو تـــا ھونرمندان برھمـــى ماندووبوونى خۆیان بخۆن، لـــ دیداركـــى بدرخان دەربـــارەى ئو ھوـــى خۆی گوتـــى: بدنیاییـــوە ئم زۆر بدەســـتكیش و ھومانـــداوە چپ ل نادرێ بم بداخوە تاكـــو ئمـــۆ كـــس نیتوانیوە ئیســـتیفادە شـــوەیك بھیـــچ بكات ل فرۆشتنى یاخود برھم كى خۆی، چونكنانى ســـیدیھئـــو بڕەالیی یى كـــ ئمۆ وەى كورە لـــزۆر گـــ ،یـــھتۆ ئمۆ بتوانى دەســـتكوتكت

ھب ل فرۆشتنى برھمكدا.و ھونرمنـــدان ماـــی چوارچـــرا

رۆشنبیرانھر ھونرمند و رۆشـــنبیرك ھاتبت شارى ھولر سردانى ھوتـــل و كۆمپانیاى چوارچراى كـــردووە، ئـــو ھوتلـــ ببـــووە لـــ كـــم كـــ وا شـــونكى رۆشـــنبیران و ھونرمنـــدان كلوە ھوتســـتیان دەكرد ئھبقـــد ئـــوەى وەكـــو ماكـــى ھونـــرى لیـــان دەڕوانـــى، جیا لھمـــوو ئوانـــش بفرمانى نـــزەنگ عیرفـــان خـــودى ھونرمندان و رۆشـــنبیران لو ھوتل مامیكى جیایان لگڵ

دەكرا.خزمتـــى ھونرى كـــوردى و فۆلكۆری

دەكردئگر بوردى سیری ھر ١٣٧ برھمھنراوەكـــى لبوومـــئكۆمپانیـــاى چوارچرا بكین ئوا وێ كشـــك بۆمان دەردەكـــبزەنگنـــ زۆرترینـــى كارەكانـــى كاركردن بووە بۆ برھمى ئو ھونرمندانى خزمتى ھونرى كوردى كردووەو بۆنى فۆلكلۆری ل ھاتووە، ل دیداركى بردخاندا ك ل ژمـــارە ٩٠ بوكراوەتوە :ـــدە لوبارەیـــوە نـــزەنگئم ھر لیكم ڕۆژی دەست پكردنمان بـــۆ كار لكۆمپانیاى چوار چرا شـــرت و شـــروت و ئـــو مرجانـــى ئم جیـــاوازە لـــ گۆرانـــى بژ بـــۆ گۆرانى بژ گۆرانیبـــژ خـــودى دەگـــۆڕێ، خـــۆی دەزان مرجكان چیی؟ ئگـــر بینـــ ســـر حقیقـــت ھمـــووى شـــمولى كـــرجم یــــــك ھویـــش خادەكات ئپی دەن خای تگیشتن، ئو خاى تگیشتن ھموو الین و كس و ھونرمندان دەگرتوە كـــوا كار دەكـــن لگـــڵ چوار چرا. خای تگیشتن بریتی لو واقیعـــى ك ئمـــۆ ھی لناو

بازاڕی كوردیدا.ھونرمندانـــى ھـــر چـــوار پارچى كوردســـتان دەردە دی خۆیان الی باس

دەكردبشـــی لـــ نـــزەنگ عیرفـــان ھرەزۆری چاالكییكانى خۆیدا و بـــ تایبتى ئـــو چاالكییانى بـــ بۆنـــى بۆنـــ نتوەییكان دەدا ھوـــی ســـازدەكران ھونرمندانى ھرچوار پارچى كوردستان كۆبكاتوە، ئو باس لوە دەكا ھموو ھونرمندانى ھرچـــوار پارچكـــ دەردەدی خۆیـــان الی ئوان باس دەكن:" دەتوانـــم بـــم كـــس لگۆرانى چـــوار لھـــر كـــورد بژانـــى پارچى كوردستان نی پیوەندى نكردب بئم و ئازار و ئشی ،كردبخـــۆی بۆمـــان بـــاس نھموو الینكانى ئو بوارە الی جابۆی ڕوون و ئاشـــكرای مئ میشـــوەكو چوار چرا ھ مـــئخۆمـــان وەكـــو برپرســـك و خمخۆرـــك دادەنا بـــۆ ئوەى بتوانن ھاوكارى و ئاســـانكارى

ئو برادەران بكین". ئرشـــیفی كۆمپانیاكو شخسی خۆی

بۆ بردنعیرفـــان زەنگنـــ تنھـــا كارى نكـــردووە، بـــۆ ھونرمنـــدان بكو وەكو كســـكى خمخۆر كجار زۆریشـــی بكى یتخزمدەزگا راگیاندنـــكان كـــردووە، ئـــوكات كـــ ســـادق ئـــازاد بڕوەبـــرى كناـــی ھولری تلفزیۆنـــى گلـــى كوردســـتان بووە بۆ بدرخان بسرھاتك دەگتـــوەو دەـــ: ئوكاتى تلفزیـــۆن بڕوەبـــرى مـــن

بووم ب حوكمى زروفی سیاسی ئوكات كس نیدەورا تخونى تلفزیۆن بكوێ، بم رۆژك سفین ساح تلفۆنى بۆ كردم نڵ عیرفان زەنگگو گوتـــى لدەمانـــوێ بینـــ ت، ك ھاتن ھموو برھمكانى چوارچراو نـــزەنگ برھمانشـــی ئـــو لـــ ئوروپا بـــۆ خـــۆی كیبوو تلفزیۆنى پشكشی بدیارى كرد، بڕاستى ئوكاتى عیرفان زەنگن ئـــوكارەى گورەترین كشـــمان كشـــى ئرشـــیف مگـــوت خۆزگـــپ بـــوو، بۆیـــسرمایدارانى ھولریش وەكو

تۆ بیریان دەكردەوە".ھقوای شقامك یان شونكى بناو

بكنوەك ھونرمندان باسی دەكن و لكاتى ناشـــتنى ترمكشی نـــزەنگ دەركـــوت بۆمـــان گیانـــى دۆســـتى و ھـــوادارى بگیانى زۆربـــووە، كاوە كاوانى یكـــك لـــ ھـــاوڕێ نزیككانى زەنگن دەـــ: ل برامبر ئو ھمـــوو خزمتـــى بـــ ھونر و فۆلكـــۆر و كلتـــوورى كوردى كردووە، ھقوای لو پایتختى خۆمان شـــقامك، كۆنك یان ھـــر شـــتكى دیاربـــ بناوى

عیرفان زەنگنوە بكرێ.١٣٨ ئلبوومى بۆ ھونرمندان برھم

ھناوەلـــ ماوەى ١٠ ســـای كاركردنى ھونـــرى كۆمپانیـــاى چوارچرا، ئو كۆمپانیایـــ توانیویتى ١٣٧ ئلبووم بۆ ھونرمندان برھم

بھنـــ و زیاتر لـــ ١٠٠ كلیپیش بـــۆ ھونرمندان دروســـت بكا، كـــ بشـــك لـــ ھونرمنـــدان پیانوای كلتوورى دروستكردن و برھمھنانى كلیپی پرۆفیشناڵ ل كۆمپانیاى چوارچراوە دەستى ئـــوەش ھـــروەك پكـــرد، ل نعیرفان زەنگ وە كناشارنئامانجى ئلبووم برھمھنانى بقـــد نبـــوو كـــردن قازانـــج ئوەى ئامانج ســـرەكییكى خزمتكردنـــى ھونرمنـــدان و

بھرەو تواناكانیان بوو.بنیازى كۆنفرانسكى سرتاسرى بووعیرفـــان زۆربـــوو ماوەیكـــى زەنگنـــ لخمـــى ســـازكردنى گورەیـــی كۆنفرانســـكى بوو كوردستانى سرەتاسرى بۆ قســـكردن لســـر رەوشی كـــوردی، ھونـــرى ئمـــۆی دیارە بۆ ئـــو چاالكییكش ٦/٣ سارۆژی دامزراندنى كۆمپانیاى چوارچـــراى دیاریكردبوو، بم بداخـــوە مـــرگ رگـــى ندا زەنگنـــ ئو چاالكییـــ جوان و

گورەی سازبكات.و بنرختریـــن كوردســـتان ئـــاالی

پیرۆزترین دیارى بوو الی ئوعیرفـــان ســـاتك بـــۆ ئـــوەى زەنگنى ناسیب دەزان ك ئو چندە عشـــق و عودای ئاالی كوردســـتان بـــوو، وەك خـــۆی ئاماژەى بۆ دەكـــرد جگ لوەى خونى ب كوردستانكى ئازادەوە دەبینـــى، كچی بـــ بردەوامى كوردستانی گورە ب ئازادكراوى بـــوو، بۆیی بوونى ھنـــاو دلبنرختریـــن و گرنگترین دیارى ك ئو دەیبخشی ھونرمندان و رۆشـــنبیران ئاالی كوردستان چوارچـــراى بۆیـــش بـــوو، كردبووە ماكى ھمیشـــیی بۆ ھونرمندانى ھر چوار پارچى

كوردستان بب جیاوازى.چلى ماتمینى و شادى بۆ سازدەكرێ

مائاوایـــی و كۆچكـــردن دواى یكجارەكى بیـــارە ٢٠١٠/٦/٢٨ شـــارى پشـــواى ھۆـــی لـــھولر چلى ماتمینى و شادى بـــۆ رۆحـــى برزەفـــی عیرفان زەنگن سازبكرێ و بیارە تیدا چند چاالكییكى ھونرى گورە نمایشكردن واننمایش بكرێ، لفیلمكی دیكۆمنتی لسر ژیانی خوالخۆشبوو ل دەرھنانی نزار مامو پشكشكردنی كۆراكی

گورەی میوزیكی. ھروەھـــا ھـــر لـــو چلیـــدا ١٠٠ ھونرمنـــدی ھـــر چوار پارچكی كوردستان دن سر

شانۆ.

ب بشدارى تاق كوڕەكى... سایادى سفركى سرابی میسری بڕوەچوو

حوسن میسری

یادی ١٠ سا ب حزووری زەنگن بڕوەچوو

Page 12: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ییادەوەر

ب ھر ل ھفتاكان، گۆڕەپانكان گــــرم و گوڕ بوون لــــ ملمنى رامیارى و ئدەبى و رۆشــــنبیرى و ھونرى و وەرزشــــى و گشــــت و گۆڕانكارییكانــــى دى ژیــــان و ژیــــارى ب بوژانــــوەو بنیاتنان و جۆرك ل ئارامى و نیشتجى و بارى كۆمالیتى ركخستنوەى و ئاھنگــــان و خزانــــى و یادكردنوەى بۆنكانى نتوایتى و نیشــــتمانى و كۆمالیتى... ھتد دا رەخنرمگ و گۆڕەپانــــجا لو ھسنگاندن و پیاچوونوەكان،

بــــ تایبتــــى لــــ بــــارى ئدەبــــى لــــرەو لوێ، كــــ بدیاردەكوت ھندێ جاریش مســــلكان یان بیــــن بابتــــكان خوندنــــوەى ى بۆ دەكرا، بۆ نموونرامیاریانــــلــــ "١٩٧٣"دا كاك كمــــال غمبار بچنــــد ئقیــــك لــــ گۆڤــــارى "الپقاف"دا چند رەخنیكى توندى بوكردەوە لســــر شــــیعرەكانى و"، كــــشــــپ ــــبدوشــــاعیر "ع گــــرو شــــاعیرى ناوبراو لرەخنبیرو بۆچوون و ئایدۆلۆژیایاندا دوو ك جیا بوون، لیرى لمســــجكاتكدا ك شاعیر عبدو پشو ب توندى رەتــــى رەخنكانى كاك كمال غمبارى دەكردەوە و شتى تر و مســــلى ترى دەوروژاند، ردەوامى و بب رانیش بــــنخوپرۆشوە ب دواداچوونیان ھبوو ب جۆرك ك گۆڤارى " الپقاف " و رۆژنامى برایتى دەكوت بازاڕ ملمنیكــــى ئوتــــۆى دروســــت یو گۆڤــــارو رۆژنامكردبوو، ئب ئاسانى دەســــت ندەكوتن و ریزى بۆ دەگیرا بۆ خوندنوەى، بتایبتــــى كــــ عبدو پشــــو مبارى بمــــال غكانــــى كرەخن كى سیاســــى لیلســــبارى مقــــم دەدا، گوایــــ لبرئوەى

و نتوەییــــن شــــیعرەكانى رەخنگــــر لگــــڵ لفكــــردا دژكارن و عاتیفــــى خونرانــــى ئوســــاى نتوەپرســــتانى دەجوونــــد، ك رق لــــ رەخنگر ھگــــرن، چونك ئوســــا باركى سیاسى وا رەخسابوو.. ھروەھا بــــ ھمــــان شــــوە براى شــــاعیر لتیــــف ھمت ك پشــــوازیكى بارەت بدەكرا ســــ یى لنموونلالین بوكراوەكانــــى شــــیعرە كۆمنــــى خكــــى كوردســــتان، لبرئوەى شــــیعرەكانى ناوبراو گیانــــى نتوەیى و شۆڕشــــگى رگرى و یاخیبوونى تیابوولو بپاڵ جوانكارییكانى سروشــــتى و ددارى و ناسكى جا لو سانشدا عبدولواحــــد"ى "ئــــازاد كاك بچنــــد نووســــر رەخنگــــرو پداچوونوەیكــــى ئلقیــــك ى لــــورد و قــــووڵ و زانســــتیانمڕ شــــیعرەكانى لتیف ھمت ئنجامدا، رەخنكان توند بوون و پایان ب ســــتوونگیكى ھونرى م رەخنــــكنیكــــى دابــــوو، ئــــو تھونرییــــ لــــ یادم ماب لســــر پڕەكانى گۆڤارى رۆشنبیرى و بیان و ھاوكارى گلك بۆچوون و مشــــتومى نایــــوە و گۆمكى

منگــــى شــــقاند و گۆڕەپانكى گــــرم كــــرد ل پنــــاو شــــكاندنى بــــم ،١+١=٢ بســــتكى لبرئوەى جماوەرى خونرانى كوردانــــى و نتوەپرســــت كوردایتییــــوە بــــ پیوەســــت نیدەتوانى بوا بم واقیع بھنن، وروژاندبــــووى ئــــازاد كاك كــــو رییــــتازەگ بــــو ســــبارەت گۆڕانكارییــــ تازانــــى لــــ دنیاى بۆیــــ ســــریھدابوو، شــــیعردا چند تۆمت و قســــى ناشــــیرین دەدرای پــــاڵ رەخنگر و برگرى لتیف لســــرجم شــــیعرەكانى ھمت دەكرا جا دواڕۆژگارەكان، ك پیدا تپڕبوویــــن و دەبین، چ بیارــــك دەدا، ئمیــــان ھر بۆ زەمن و ســــماندن و حقیقت

دەمنتوە.* ھــــر لــــ ســــرەتاى ھفتاكاندا ١١/ى رككوتننامــــى دواى ى ١٩٧٤ كــــوكاتــــئــــادار تــــا ئ كى تر بیلوول جارشۆڕشــــى ئھشاخانكى ترى ملیۆنى كوردان شــــڕ دەســــتى پكــــردەوە لگڵ رژمــــى بعس لو چند ســــاى رككوتننامیدا ل ھولر حزبى بعس بارەگایكى بچووكى ھبوو ر و لولــــزگاى ھخــــوار پار ل

نزیك تاوەرى مایكرۆیڤ، ك ھندە نجپ م بوون بــــژمارەیــــان كــــدەژمردران ب "عبدولمنعم بادى و خلــــف و حمیــــد مرمرچى ك كنــــد زڕ كوڕو عامــــر"و چیككیــــان لوانــــ نــــاوى "نجات عبدۆ بــــاوە" بوو پاشــــان خۆیان وەى گوایرئبتیرۆریان كرد، لپیوەندیى نھنى لگڵ شۆڕشى ھروەھــــا ھبــــووە... كــــورددا دائیــــرەى ئمنى ھولــــر بچند بچووكى"واكــــس ئۆتۆمبلكــــى واگۆن"دەسوڕانوە بۆ كارەكانیان.. ل ئۆردوى ســــربازى ھولریش بــــوو، كــــران ھفســــى ئیانــــئســــتا ك ئنجوومنى وەزیرانى ھرمــــى كوردســــتانى لیــــ، ئو جگایــــى كــــردوو بــــ گۆڕەپانى ل ،ــــل و باخچراگرتنــــى ئۆتۆمبماوەى ئم چند سادا ب بۆنى ساۆژى دامزراندنى حزبكیان ئاھنگیــــان لــــو یانیــــ دەگــــا، رەب لژى عــــندیــــن گۆرانیبچبغــــدا و وتانــــى عرەبى دەھنا لگڵ ســــماكر و لشفرۆشان، كــــ یكــــك لــــ گۆرانیبــــژەكان دەنگى قبــــ و زوڵ بــــوو "داود القیســــى"، بــــوو ب حماســــتوە سروودى نیشتمانى لسر بعس

دەگووت: ك ئاھنگانیش رووى بندگۆكانیان ئاراســــتى ناوشــــار دەكــــرد، بــــ رەقــــس و گۆرانى و ھراو ھۆریاو چپڕزان خكى ئو شــــارەیان ھراســــان دەكرد، وەرزى ھاویندا، ك تى لــــتایببئوكات خكى ئو شارە زۆبى لســــربانكانییان زۆرى ھــــرە دەخوتن و شــــار بچــــووك بوو، زۆر بــــم دەڕۆیــــى... دەنــــگ كــــم وا دەبوو خكى ئم شــــارە بچــــن بــــۆ ئــــو داوەت و بۆنــــ و ئاھنگان ن بشــــداریان دەكرد و ن ھــــاوكار بوون لگــــڵ بعس، تنیا ســــربازى عــــرەب و چند ر و ســــیخوڕەكانییان برمانبفخاوخزانوە بشــــداریان دەكرد، لم شــــارەدا حزبــــى بعس وەك پوشكیكى سر ئاو وابوو، ھیچ كوردــــك بالیانــــوە ندەچــــوو، یاندەتوانى خۆیان بوانیــــش نئئاشــــكرا دەرخــــن و داوا ل كس بكن بۆ ئوەى بچن ریزەكانییان، بــــم بداخــــوە دواى نســــكۆى شۆڕشــــى كــــورد ب ١٩٧٥"، كــــ"توایوە، رككوتننامى جزائیر مسلكان گۆڕان و حزبى بعس توانــــى ئلقكانــــى خــــۆى لــــ نو

كۆمنى خك فراوان بكات.

موحسین ئاوارە

رۆژان بوو ٤٧

باوكی ژكافمـــام عبدولرەحمـــان رووتـــ یان "مام رووت" تكۆشـــر و خاوەن ھوست و كوردپروەر و بڕزى ئاورەحمانـــ .كۆیـــ شـــارەكى رووتـــ جگـــ ل بوارى سیاســـى، كـــ سیاســـتمداركى گـــورەى كـــورد بوو ل بـــوارى جوگرافیاى كوردســـتان و مژووى سیاســـى كوردســـتان و بوارى كۆمالیتى و ھونرو پیوەندیى نوان خك زۆر بتواناو لھاتوو بوو، زۆر جار دەیگووت: مامۆستا عبدولوەھاب لگـــڵ خۆشـــم زۆر یـــادگارى حسن زیرەك ھی، حزدەكم لگڵ دپاكى كوڕم بینووسییوە، داخكم نمان نووسییوە، لگڵ زۆر بابتى تر بردیی ژر گ. مام رەحمان رووت زۆرجار دەیگووت: مرۆڤى سیاســـى دەبـــ پیوەندى لگڵ زۆربـــى كۆمنى خكدا ھب و راســـتگۆو نیشتمانپروەر بـــ، نابـــ مرۆڤى سیاســـى دواى پارەو پوول بكوێ، دەب ل رگاى سیاستوە خزمت ب نتوەكى ى خۆى دەبكارو پیش بكات، ل ن پاك بو داو ســـۆز بـــزۆر دھروەھا دەیگووت: مرۆڤى سیاسى دەب لبوارى مژوو و جوگرافیاو ھونرو شیعرو چیرۆك و وشى كوردیش دەبـــ زۆر ب تواناب و

شـــارەزایى ل ھبـــ، بگش بۆ سماندى قسكم كوڕى گورەى مام رووت، ك لدایكبووى سانى "٤٠"ـكان، ناوى ئارارات و كوڕى دووەمـــى ك لدایكبـــووى "١٩٤٦" نـــاوى رزگار و ھموو منداكانى ناوى كوردین. ك ئـــوكات ناوى كـــوردى دەگمـــن بـــووە، بـــم لالى مام رووت ئاواتى وشـــى كوردی و ناوى كوردى بووە، زۆر تامزرۆى ھونرى كوردى بووە، بۆی ل ساى ١٩٦٦ ونى لگڵ ى لكن زیرەك و دوو كچسحگوندى "دزى" ناوچى ترگورەى نزیـــك رەزای ل كاتى ژنھنانى بۆ ســـید عزیز شـــمزینى گرتووە، ك ئاھنگیان بۆ گاوە و حسن زیـــرەك گۆرانـــى لـــم ئاھنگـــدا گووتووە. ھتا بى مرۆڤكى ھمن

و لسر خۆو خك ناس بوو.زۆربـــى خـــزم و كـــس و كارى ل دەوروپشـــتى بوون، پیاوماقوڵ و پیـــاوى ســـوح و مســـرەتیان كى زۆر ناســـراو بوو لبوو، پیاوكوردستان و برادەرو ھاوڕى خۆى ل یـــاد ندەكرد، بھر جۆرك با ســـردانى دەكردو زۆر دســـۆز و دپاك بوو بۆ برادەرانى و خكى زى لورەبوو، زۆر حال گزۆر لیارمتی و پیاوەتى دەكرد. "زیرەك و مامـــ رووت" ھردووكیان زۆر

برزن، یادیان بخر.

مام رووت و حسن زیرەك

"ربرى بارى شارستانی"م خوـنــدەوە

پارزەرى راوژكار حوسامددین سردارىبكاركـــی و دواییـــ بـــم ســـردانی پارزەرایتـــی كاروبـــارى بڕوەبرایتـــی شارســـتانی ھولـــرم كـــرد، فرمانبرانـــی لراســـتیدا تییـــرایوەبڕب ئـــم زۆرگرنگ خزمتگوزارییكی پشكش ب ھاووتیان دەكن و و ھركسك رەگزنامو دەربھنـــت پاســـپۆرت پویست دەكات سردانی ئم

بڕوەبرایتیی بكات، ھركسك پرۆسى ھاوسرگیری ئنجام بدات یان ژنكى تقداوە و ھر ژن و مردك مندایان ببت و ھركسك نزیككی بمرت، ھركسك بیوت رۆژى ل دایكبوون و گۆڕینـــی نـــاوى و نازناوى ودەرھنانی ناســـنامى شارســـتانی تییرایوەبڕم بردانی ئویست دەكات سنجام بدات پونبوو ئبكات، فرمانبرانی ئم فرمانگی ئامادەن ل پشوازیكردنی ئم ھاووتییانـــ بۆ رایی كردنی مامكانیان. جا ھر وەكو پشـــتر ئاماژەم پكرد ل سردانكمدا لگڵ یك ل فرمانبرە بڕزەكانی ئم بڕوەبرایتیی تاوتوـــی مامیكم كرد، وەمی داموە و وە، كنیتر ناخووەبڕبدولـــالی بى كاك عرەكبوتـــی: بۆ رتیدا وەمی ھموو پرسیارەكانتی تدای؟ منیش وتم، ئم ربرە ل كوێ ھی؟ وتی: لالی بڕوەبر. منیش سردانی بڕز(كاك عبدو ئحمد موســـتفا رواندزی)م كرد و داواى ئم ربرەم لكـــرد، ك بۆ خۆم كۆپی بكم و ســـوودی لـــ وەربگرم، ئویش زۆر بڕزەوە دانیك ل ربرى باری شارســـتانی پشكشـــی كـــردم، كـــ لالین بڕزییـــان وەرگدراوە بۆ زمانـــی كوردی و روونكردنوەى لسر نووسیوە و پداچوونوەى یاسایی لالین شـــارەزای مافپـــروەر خولخۆشـــبوو (خســـرۆ رەحمـــان قادر) ئنجام دراوە، خوالخۆشـــبوو یكك بوو ل شارەزا زیرەككانی كیموو پرسیارمی ھو وە زنامكاروبارى شارستانی و رەگھبوو، داوا ل یزدانی مزن دەكم، ك گۆڕەكى پ نور بت و شونی بھشت بت. پداچوونوەى زمانوانیشی مامۆستا ھاشم ئحمد رواندزی ئنجام دراوە. ئم ربرە ل (٩٥)پڕەى قوارە گورە پكھاتووە، پشكییكی رك لالین وەڕگرەوە نووسراوە وەكو رنماییك بۆ فرمانبرانی تۆمارى شارســـتانی، ل ڕاستیدا منیـــش دواى خوندنـــوەى ربرەكـــ ســـوودكی زۆرم ل بینی، لرەدا پویست دەكات دەستخۆشی ل برای بڕوەبر بكم بۆ ئم

داوە ئركو شونخوونییى بڕزیان ئنجامـــی وە بان و روونكردنـــوەرگ لـــپزەكانی ل ربرەك، ھروەھا سوپاسی بكم بۆ پشكشكردنی ربرەكـــ بـــ نووســـرى ئم بابت. لڕاســـتیدا ئم ربرە و خزمتگـــوزارى ھمـــوو بـــارى گرنگكانـــی كارە لخۆگرتـــووەو شارســـتانی ســـوودكی یكجار زۆری بۆ فرمانبرەكانـــی خونـــرو نـــی كا تیی ی ا ر ب ە و ڕ ب .یكاروبارى شارستانی ھل كۆتاییدا سرەڕاى ئوەى كـــ وەرگانكـــ ھى زۆرى تدای، ك داواكارم ئگـــر چاپـــى دووەمـــى ئم كرایـــوە، كـــبكتھن راست بكرتوە، دووبـــارە دەستخۆشـــی

و دەكـــم لبڕزیـــان داواكارم كاری باشترى ب دواوە بت.

قدزە، ل راستوە: على، كریم، ھۆ برایم ئحمد، رزگار رووت، محمود، نناسراوە ،كریم و حم جان

وە بان و روونكردنـــوەرگ لـــپزەكانی ل ربرەك، ھروەھا سوپاسی بكم بۆ پشكشكردنی ربرەكـــ بـــ نووســـرى ئم بابت. لڕاســـتیدا ئم ربرە و خزمتگـــوزارى ھمـــوو بـــارى گرنگكانـــی كارە لخۆگرتـــووەو شارســـتانی ســـوودكی یكجار زۆری بۆ فرمانبرەكانـــی خونـــرو نـــی كا تیی ی ا ر ب ە و ڕ ب .یكاروبارى شارستانی ھل كۆتاییدا سرەڕاى ئوەى كـــ وەرگانكـــ ھى زۆرى تدای، ك داواكارم ئگـــر چاپـــى دووەمـــى ئم كرایـــوە، كـــبكتھن راست بكرتوە، ئم كرایـــوە، كـــبكتھن راست بكرتوە، ئم كرایـــوە، كـــبكت

دووبـــارە دەستخۆشـــی و دەكـــم لبڕزیـــان

داواكارم كاری باشترى ب دواوە بت. مام رووتو حسن زیرەك لگڵ ساكارو ئارەزوو

بۆ مژوو

Page 13: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

13

رووت رزگارى ماممام رووت كی؟ ل سرەتاى ژیانییوە تا كۆتایی ئو نازناوەى رووت بژاردووە؟ مامچۆن ھعبدولرەحمان تـــواوى ناوى ،ییشكئیسماعیل رەســـول كل گوندى كشكى بنارى چیاى دایك بووە، باوكى كفین لسب سمایل كشكیى بناوبانگ بابـــرز و پیاوكـــى بـــووەو چوارشـــانو ئازاو ب جرگ و نیشمانپروەر بووە، ل سانى حكومتـــى دژی ســـییكان بـــوون كوردســـتان ئوســـاى كـــ ماوەیـــك ئینگلیـــز بووەو كۆیك تورك بووە و لماوەی١٨ كـــس دەبـــن، ك ئـــو ١٨ كســـ ل كتبكى بڕز مام جل ناویان ھاتووە، ھروەھا لـــ كتبكـــى خوالخۆشـــبوو تاھیر حوزى كۆیدا ھاتووە، ك ئوانـــ شـــوان حكومتى ئوسایان ھراســـان كردووەو داواى مافـــی كوردیان كردووە و حكومت شوان ترساوە، جا یك لوان ســـمایل كشكیی ،یرووتباوكى مام ت، كدەب كۆی یی لشـــكســـمایل ك كژیانى ھاوسرى پكدن لگڵ زەینب و لترســـی حكومتى ئوســـا خۆی و خزانى لپش لدایكبوونى مامرووت لشار لـــ گونـــدى دەچنـــ دەرەوەو كشـــك خۆیـــان دەگرنـــوەو مام رووتـــ لو گوندە لدایك و دایكك خوشكى لو ی دەبدەب، ك ناوى ھمینو ئســـتا ییشكو سمایل كماوە، جا ئ ،روەر دەبزۆر ئازاو نیشتمانپ وانو گونـــدەى خۆیان شـــلـــلگڵ چند كســـانكى دیكى ئازاو نیشـــتمانپروەر دەچوون ســـر دەكـــردە ھرشـــیان حكومتى ئوساو دەگڕانوە، حكومت پینكى داڕشت بوو بۆ لناوبردنى ئوان، یك لو كسان سمایل كشكیی بوو، بھـــۆی ھاوڕیكـــى خۆیـــوە توانییـــان ب خیانـــت لخودا بیكوژن لگوندى فقیانى نزیك كۆیو جلوبرگكى، شـــارى تواو ســـك بریتى بوو ل كئوســـا تـــا ئـــم ســـان الی خوشـــككى ك دەكاتـــ دایكى على عبدو بوو ماوە ئوسا وەختى بوو، ك سا رووتمامگورەبوو كوت ســـانى ١٣-١٤ سان، خۆی ناسی و باسی

باوكى بۆ كـــرا، ك چۆن بووەو چـــۆن كـــوژراوە، كوتـــ خۆو تعقیبى كوشتنى باوكى، كابراى بكـــوژ كوژرایـــوەو پین رژ، ك كابرایك بوو كاربدەســـتى كۆی وســـا بوو لتى ئحكوم رووتو مامتبـــووە رانیـــھدواى كـــوت، لوـــش ھـــت چووبـــووە دیانـــو ھربدواى كوتـــ تا لـــوێ فرســـتى بۆ ھكـــوت و تقـــى لكـــرد و بریندار بوو و بردیان بۆ موس وە، جـــا مامھاتـــوێ نو لـــرووتـــ كوت ژیانى سیاســـی. پارت زراندنى پارتى لش دامپكـــردووە كارى كوردییـــكان وەك حزبـــی ھیـــواو ئوانى تر پارتى ل ی ١٩٤٨ كـــتـــا ســـاكوردســـتانى عـــراق دامـــزرا، بووە كادیركى ئازاو بجرگ،

لو كاتـــدا بمســـلى ژیان تى تووتنى دەكرد لقاچاخچیكوردستانوە تووتنى دەبرد بۆ باشـــوور و كانـــو راوەو چند وغكى بارھگـــری ھبوو و قتارچـــی تر ھبـــوو ل ھمان كات كارى حزبایتیشی دەكرد تا لســـر فرمانى حزب مای بردبـــووە گوندى ســـركپكان و پـــاش قوتل، ماكى ببووە بارەگایكـــى حـــزب بـــ نھنى ئنـــدام و كادیرانـــى ئـــو و حـــزب، كـــ فرمانـــى گرتنیان بـــۆ دەیاننـــاردن دەردەچـــوو وە، كوەى بـــۆ خۆشـــاردنئـــئوسا خوالخۆشبوو عباسی مامنداغـــا ھاوكارى دەكردن تا ســـانى ٥٨ ك شۆڕشی ١٤ى تمـــووز ھـــات مامرووت زۆر بجوانى كارى حزبایتى خۆی دەكـــرد، وای لھـــات جماوەر بباشـــی بیناســـن و ســـرۆك عشیرەتكان و كسایتییكانى حزبكان وەك حزبی شـــیوعى بباشـــی ھمـــوو پارتـــى و دەیانناسی، پش ١٤ى تمووز

ئوكات ك شخ ئحمد بارزانى نفی بوو ل باشوور ھاموشۆی مر لبارزانـــى ن دەكـــرد، كـــ ڕووتوە مامڕایرووســـیا گوەفدی پشوازى بوو، ھر لو ماوەیـــ چاوى ب بارزانى نمر كوتـــووەو دانیشـــتنى لگـــڵ كـــى پـــنـــد كاركـــردووە چب سركوتوویی سپاردووەو رووت نجـــام داوە، مامبۆی ئبارزانـــى دەماســـتى ببـــووە نمر و جگـــى بوابوو، تنھا بدەم نامـــى دەھناو دەبرد و جگى بـــاوەڕی ھموو الیك و مكتبی سیاســـی و بارزانى نمر بووە، دواى ئوە بارزانى نمر ل حكومتى عبدولكریم قاســـم دگران بوو، چونك لو بنانـــى بكـــورد و بارزانى شـــیمان بووەوە، بۆیدابوو پ

بارزانـــى گڕایـــوە بـــارزان و بغداى جھشت و عبدولكریم قاسم ەستى بگرتن و فرمانى گرتنى كادیر و ئندامانى پارتى كـــرد، سیاســـی مكتبـــی و پارتـــى مامڕووتیان ھبژارد بـــۆ ئوەى بچتـــ الی بارزانى نمـــر ل بـــارزان، كـــ ئوكات ١٩٦١ ســـای ٧-٨ى مانگـــى بـــوو، مامرووت ل رانیوە بۆ كۆیـــو لـــ كۆی بـــۆ ھولر و رەو بـــارزان، كلیفـــان و بخئوكات نمران شخ ئحمد و بارزانى نمر لچیاى شـــیرینى ھاوینھـــوارى "ھورى" بوون، مامڕووت كوڕكى خۆی لگڵ بوو، بناوى رزگار دەگتوە دەـــ: ك چوویـــن یكم جار ئحمـــد شـــخ چووینـــ الی و لبـــن كپرـــك دانیشـــتبوو، چووین بۆ خزمتى و دانیشتین ئحمـــد شـــخ دیاربـــوو و مامڕووتـــى دەناســـی، كاتى خـــۆی ك نفی بـــوو چووبووە الی، مامرووتو شخ ئحمد ھندێ قسیان كردو دواتر شخ

ئحمد فرمووى: مال مستفا بانگ بكن، ك مال مستفا ھات مامڕووتو كوڕەكى ھسان و كوڕەكـــى دەـــ یكمجار بوو مال مستفا ببینم، ویستم دەســـتى ماچ بكم مال مستفا ســـرنج ئـــوەى نیھشـــت، راكش بوو، یكم نیھشتبوو دوو بكرـــت، مـــاچ دەســـتى راوەستا برامبر شخ ئحمد و ئم تا جنابی شخ ئحمد نیگـــوت مال مســـتفا روونى، داننیشت، ٣ كوچكیی دانیشتن و پاش ماوەیـــك مامڕووتو بارزانـــى نمر چوونـــ دەرەوە لبن كپرەكى شـــخ ئحمد نزیكـــى دووركوتنـــوە، و یك كاتژمریان پچوو، دوایی مامڕووتـــ ھـــات و رۆیشـــتن برەو خوارو تا خلیفان، لوێ

مامڕووت ب ڕی پیادە برەو رانیو مكتبی سیاسی. وابوو لـــ ٩/١١ شـــۆڕش راگیندرا، پش ئوەش ھندێ ل عشائیرە كوردەكان، كـــ چكیان ھبوو ھســـان، بۆ نموون لـــ دۆی شـــیرەتى ئاكۆ، ككان علخســـرۆككیان عبـــاس ئاغاى ســـركپكان بوو، عشـــیرەتى بباس شـــخ حوسن بوسكین، خكى تریش زۆر و لدەشـــتى كۆیـــ، محمود ئاغـــاى كوڕی كاكزیاد و ئندام و كادیرەكانى پارتى لكۆیو خكى دەشـــتى كۆی وابـــوو حكومت فۆكى نـــارد بۆ ســـریان و لیـــدان و بۆردومانـــى كۆیـــى شـــارى ڕووتـــمام برایكـــى كـــرد، زامـــدار كاكـــڕەش بنـــاوى رانی -ى كۆیـــگـــربـــوو و لئۆتۆمبلكـــى تایـــر بگى داو ل دۆی خلكان قســـفی كرد، ئندامانـــى مكتبـــی سیاســـی چـــوون بۆ الی ســـركپكان و پاشـــقوتل و دۆـــ رەقـــو تا "رگشـــمنـــاوى " پ وكاتـــئ

نبوو تنھا بشـــوەى لشكر، چـــك كـــم بـــوو، وردە وردە ئندامانى حزب لھزى پۆلیس و جیش ھاتن ناو ئو لشكرە، مامڕووت رۆكى جدی ھبوو لم كارە، لـــ مانگى ٩ى ١٩٦١ مكتبـــی سرپرشـــتى بـــسیاســـی و مـــام جـــل بك كۆی ر دەھاتـــولھ پـــارە لـــلرگ گیـــراو بو پارەی ناوى لشـــكر گۆڕا بوو ب شۆڕش و ناوى "پ.م" دروســـت بوو، لم ڕووتى "پ.م" مامدروستبوونبووە سردەســـت، دوایی ئیش ش كراو بـــارەگا لو كار دابـــكوردســـتان ئشـــكوتكانى بگشـــتى دامزرا شڕ دەستى ھات م رەشـــاش كككرد، یپناو شۆڕش حمید ناوك بوو، ك ئستا لژیان ماوە بۆی ناوى نرا حمیـــد رەشـــاش و لگڵ مامڕووت لوكاتوە بوون برا، كاك حمیـــد رەشـــاش بخۆی و ئـــو رەشاشـــ زۆر دەورى بوو، نزیك بوو لى ھقارەمانان"م.س"، ب تایبتى كاك عومر دەبابـــو مـــام جـــل، دوایـــی تواتوتى بشـــكئ بارەگا لـــ ر دەبابوكات عومئ دانرا، كو مال ماتـــۆڕ و حمید كاوانى لـــوێ بـــوون و مامڕووتش لوێ بوو، تشكیتى ھزكرا و بشوەى سرلق و سرپل و سردەست، مامرووت لسر دەست بوو، بوو ب یارمتیدەرى لـــق، ك نمـــر شـــھید حمید كاوانـــى ســـر لـــق بـــوو پاش ل بز مام جڕب ك كماوەیفرمانى بارزانى نمر و "م.س" كردیی فرماندەى گشتى ھزى بـــۆ الی "پ.م" و گوازرایـــوە ى شارباژمانى و ناوچســـلو ســـیوەیل ھروەھـــا لق نمر حمید كاوانیـــان نارد بۆ ئوێ لگڵ بگومان مامڕووتشى بـــوو، كـــ چـــوون پیوەندییان ب بڕز مام جـــل كرد، ئو مركـــز و مخفرانـــى لـــو ناوچی بوو ھر ھموو ئوەى گیرا گیرا، ئوەى پیوەندى كرد یو ناوچئـــ یوەنـــدى، واتپبگشـــتى ب ماوەت و چوارتاو ھر ھمووى ل حكومتى كریم پاككرایـــوەو بخونى قاســـم چندیـــن شـــھیدى نمر بووە وانكـــى ئازادكـــراو، لیناوچحمید كاوانى و مال رەســـول گورینـــى و چندیـــن قارەمانى تـــر، ك ناوەكانیانم لـــم كاتدا لیـــاد نیی. دواى ئـــوە "م.س" ھات ناوچى ماوەت ل گوندى وەى لعیســـاوى بوو، دواى ئگوندى مالووموە ھاتن لگوندى مالوم من جارك چووم نمر ئیبراھیم ئحمـــد و كاك على عبدو ل ئشكوتك بوون، بوو، ك ریان "پ.م" لدەوروب ك ،ڕووتدەچووم بۆالی مام یو ناوچوەى ئدواى پاككردنمامڕووت كرابووە لپرسراوى بارەگایكى سر ب "م.س" بوو، بارەگاكش ل گوندى شابدین بوو لبن چیاى سوركو ١٠-١٢ "پ.م" لگڵ بوو، نزیك ١٠-١٥ وغى بـــرزە ئیـــش و كاریان

تنھا بشو بووبشی یكم

یەر

ەواد

ی

نارنجی نارنجی بۆت دەدوم

دەزانى بۆچی و كى تۆم خۆشویست، لو كاتى ك ب جلكی نارنجییوە لشقام پڕیتـــوەو بـــو گورەییـــى خۆتـــوە تحداى رەنگی پڕۆی ھموو حزبكانت كـــرد، ئاخـــر ھیـــچ حزبكـــی نارنجیمـــان نبـــوو، تۆ ھـــر ئۆتۆماتیكی خـــۆت كرد

بسركردەیكی نارنجی..ھموو شوێ شیلى نارنجك ھدەمژم، ھـــر بیادی تـــۆوە بدیـــار پرتقاكوە ژوان دەگـــرم، ھمیشـــ بســـوی ھیواو برســـیلى ئاواتكـــوە دەخوم. شـــو بخو رادەســـپرم و خیـــاڵ دەمباتوە كۆنكانـــى منداـــى و لوشـــوە ھـــر ى ماوشر حســـی نارنجی لقاپرتخواپداوەكان دەدزم، ئیدی بۆ رۆژگارك دەگڕمـــوە، كـــ تیـــدا ھموو شـــتك نارنجـــی و ھموو باخـــك لیمۆو ھموو كانیاوك ئاوی اللنگی و ھموو شـــتك

.نارنجیینارنـــج، ھـــر لبوونییـــوە پكھاتیكی رۆحانییو ھندە ناسك ھندە ناسك، ھر دەی قسى ئو برپرسی، ك ساھاى ســـا پمان دە: (بشرەفم) كارەباى

ھرم ھیچ موشكیلیكی نماوە. و كچنین بـــبیشـــوبھ نارنـــج، گوناھـــســـۆزانییى ك بفۆكـــى تایبتوە بۆ ترپرسان دورە بن گزمی فوبشـــ

ئرە.گورە برپرسانى میللت:

ئمتـــان ب لكی ھناركوە بســـتوەو خۆشـــتان خریكـــی نارنج دزیـــن بوون، ئمتان ببۆنى رەیحان مشـــغوڵ كردو خۆشـــتان خریكـــی بۆنى ســـوی باخڵ بوون، ئمتـــان بدیار بلۆعى بتاوە پ چاوەڕێ كرد، كچی خۆشـــتان نازانن تان بمژن، ئب نتان بۆ كئـــاوی دامنـــان كرد، كچی خۆشـــتان نانى چوری ژـــر كبابكانتـــان بۆ پشـــیلش ب رەوا

نزانى..!گورە برپرسانى ئمۆ: دواى نۆزدە ساڵ و چند حكومت، ھر ســـاوا بوون، ھر پەوكبـــوون، بپی ھنگاو بھنگاوی گورەبوون، دەب ئستا گیشتبن تمنى ھرزەكارى، جا قوڕ بســـری گنجانى ئمـــ. دەب كچان لمـــاڵ و ژر پچوە حشـــار بدەین، كاتك گـــورەش دەبن، شوكر بیرك لگوزەرانی برەو یكسانى دواى خۆتان دەكنوەو ئمش شادومان دەبین، ئوســـا دەزانن پویستى رۆژانى خـــك ھندە قورس نیی و دەمك دەكرا

بكرابا..رابردوو لبیركن، خۆتان حشار مدەن، پمـــان خۆش بـــ و ناخۆش بـــ، ئوەن گورە برپرســـانى ئمۆ، ھندە خۆتان لوە زیاتـــر خجات مكن، خجاتى بـــردەم ئو منداـــى لبردەمی ترافیك الیتكانـــدا جامـــی ســـیارەتان بـــۆ پـــاك دەكاتـــوە بۆ پـــارووە نانك، ئـــو نانى لســـر دەســـتى ئوەیو ھموو شوێ وەكو نوق لشاشو رۆژنامكانوە وەك مكرەمـــ پمـــان دەفرۆشـــن، خجاتى بـــردەم ئو ژن كركوكییبن، ك دواى پرۆســـى ئازادی و ھ ھالی مادەى ١٤٠ی بمردوو لدایك بوو، ھشتا لژر خمى عولمى سیاســـتكانى ئوەدا بتنك ئاوی پیس بۆ قوڕگی ئو منداى دن، ك رەنگ سبى (علی مردان)كی

..تازە بگورە برپرسانى ئمۆ:

نیشـــتمان زمانـــى بـــا بـــ قســـ دەھات، قســـكانیش ھنـــدە رەقـــن بقـــد چاى بناغى ڤكانى ئوە، ھندە نرمن بقد نرمیی ســـینى ئوەى باوەشتان، ھندە میھرەبانن بقد سكرترەكانتان.. دە لو خوە ئفسانیی ھسن، پتان وای ئیدی نابتوە، دەھســـن و یك رۆژ بیرمان بكن، تا پتان بین ئم نباین، تا نفخی ســـوور دەبوا ئـــوە ھر لژـــر خوەتى ئۆردوگاكانـــدا خوتان بشـــار دیبا، یك رۆژ، یك رۆژو بس بیرمان بكن، بیری رابردووتان بكن ئى گورە برپرسانى

ئمۆ.. رۆژانـــ منیـــش وەك ســـدانى تـــا لرۆژنامكاندا نارنجی نارنجی وشتان بۆ ریز بكین بقد جوانییكانى خۆتان، نك وەك ئوەى ئستا ھر خجات خۆتان.

گورە برپرسانى ئمۆ:نارنجـــی نارنجی وەرن پـــش، تا ئمش پمیـــی پمیـــی بۆتان ســـوپاس گوزار

بین..

(كارۆس..!)

ئیدریس شیداھۆ

رووت ى باوكم ئاوڕەحمانژیاننام

،بدولرەحمان رووتمزینى، عزیز شید عوە سپچ زوین، ٦٦/٤/١٨ لحرى قر بسل "ورم"رەزایحمدەمین چیچۆ"رەئیس عشیرەتی ھركى" و عباس ئفندى"كركووكى"

- داروغان، ساى ١٩٦٥ بۆ ئاشتكردنوەى مكتبی سیاسی پارتی و بای مكتبی سیاسی پارتی

Page 14: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

Sînemxan Bedirxan: Çalakvaneka Kurd, keça Celadet Ali Bedirxan ê ku Kurdiya Latînî damezrand, hevjîna Selah Saadallah ku ew jî xwedî yekemîn ferhenga Ingilîzî-Kurdiye û li sala 1998 belav bû. Sînemxan ji malbata Bedirxaniyên navdare ku li nav Kurdan de xwedî rêz û hurmeteke taybetin. Mîqdat Mîdhat Bedirxan li dîroka Kurdan de damezrînerê yekemîn rojnameya Kurdî ye ku cara yekem li sala 1898 an li Qahîre hatibû belav kirin.

Li hevpeyvîneke li gel IKP de Sînemxan Bedirxan xemgîniya xwe li beranber rewşa zimanê Kurdî li Tirkiye û hinek têbîniyên xwe li ser guhertina rewşa siyasiya Tirkiyê nîşan da.

IKP: Hûn rewşa Vekirina Kurd li Tirkiye çawa dinirxînin?

S.B: Eve pêngaveke başe, pêwîst bû ev pêngav berî demeke dirêj bihata avêtin. Kurd li Tirkiye bindest bû, zimanê wan qedexe bû û

bi Tirkên Çiyayî dihatin bi navkirin, hêvîdarim ev pêngav bidome û pêş bikeve.

IKP: Heta çi radeyê dê guhertinên desturiya Tirkiyê li berjewendiya çanda Kurdî de be?

S.B: Eve dê alîkariya ziman û kultura Kurdî bike, ez hêvîdarim ku ev pêngav berdewam bike, ji ber ku gelek astengî li pêş de heye, gelek siyasetmedarên Tirk dijî vê pêvajoyê derdikevin, wekî ku hûn jî dizanin dewlet û hikûmeta tirkî beranber vê meseleyê de xwedî nêrîneke cûda ne û hêvîdarim Serok Wezîr li vê pêvajoyê de serketî bibe û Kurd li Tirkiye jî bigihijîn mafê xwe û bibin xwedî nasnameyek û li destûrê de mafê wan bête parastin.

IKP: Hun ji vê pêngava ku Vekirina Demokratîka Kurd li Tirkiye tê bi navkirin bawer dikin ku dê li berjewendiya Kurdan de be? Bi tabetî ku piştî girtina Partiya DTP?

S.B: DTP hate girtin, lê belê partiyeke din vebû. Em li gel Tirka fêrî vê lîstoka guhertinê bûne û ne tişteke nû ye. Dema partiyek tê girtin yekî din vedibe. Wekî ku min got eve ji aliyê Hikûmetê ve pêktê lê di rastiyê de dewlet roleke mezin di vê desthilatiyê de dibîne.

IKP: Hikûmeta Tirkiye çawa dikare xwe ji vê pirsgirêka generalên dijî guhertinê dikin rizgar bike? Wekî mînak guhertinên vekirina televizyona TRT6 Kurdî û guhertinên destûrî de?

S.B: Ev pirsgirêk li Tirkiye heye, berî demekî jî me dît yek ji kevneperesttirîn endam parlemenê Tirkiyê xwe ji karê Serokatiya Partiya xwe vekişand. Ji aliyeke din ve jî pêşveçûn heye. Wekî mînak li Cizîra Botan bi navê Mîr Celadet Bedirxan navendeke nû hate vekirin û her wiha li Qoserê dê navendeke din bi navê Mîr Kamuran Bedirxan bête vekirin. Lê

belê dîsa jî gumana min li ser pêşketin û berdewamiya vê pêvajoyê heye. Pêngaveke başe ku navendên çandî û hunerî vebin, lê belê ya herî girîng eweye ku ev pêngava demokratîk berdewam bike. Li meha reşemiya (şubat) derbas bûyî leşkerên Tirk piştî çendîn salan ji Birca Belek derketin û li ser cîh warên dîrokî yên wê deverê lêkolîn têne kirin. Lê dîsa jî pirsa eve gelo dê ev pêvajo çiqas berdewam bike.

Biborin ku ez vê yekê dibêjim, lê baweriya min bi Tirka nîne. Me li sedsala derbaasbûyî de ji desthilatdariya Tirkan gelek êş û azar kişand. Xwestin me asîmîle bikin û zimanê me qedexe kirin. Hêvîdarim wekî Kurdistana Iraqê Kurdistaneke Federal li Tirkiyê jî çêbibe, lê belê ez ji vê yekê ne piştrastim.

IKP: Ji aliyê bikaranîna zimanê Kurdî de, TRT6 Kurdî ji bo zimanê Kurdî çi tişteke baş dike?

S.B: Tiştên baş hene, wekî mînak çend pîtên Kurdî ku berê li Tirkiyê hatibûn qedexekirin, niha ew bi xwe bikartînin. Wekî pîta W yanî berê nedihiştin Wan bête nivîsîn diviya Van bihata nivîsîn. Hêvîdarim ev guhertin pêşbikevin û berdewam bibin.

IKP: Hun bawer dikin ku ev vekirin dê bihêle ku Kurd mafê xwe yê ziman wergirin? Ji ber ku heta niha bi zimanê Kurdî perwerde qedexeye?

S.B: Me bihistiye ku gelek projeyên nû wekî vekirina beşa Kurdî li Zanîngeha Mêrdîn hate vekirin û her wiha li Stenbolê beşeke Kurdî vebû, lê belê ev proje ne ji aliyê hikûmetê vene, hêvîdarim zimanê Kurdî li gel zimanê Tirkî bi pêkve bibe zimanê perwerdeyê.

IKP: Piştî ewqas bûyeran, gelo dê pêwendiya Hikûmeta Herêma Kurdistanê û Tirkiyê çawa bimeşe?

S.B: Vekirina Konsolxaneya Tirkiye li Hewlêr gelek başe, wekî ku dibînim û dibihîsim pêwendiya wan baş derbas dibe û vekirina vê Konsolxaneya tirkiyê li Herêma Kurdistanê nasîna herêmek li Iraqe bi navê Herêma Kurdistanê. Hêvîdarim ev pêngav ne propagandeyê hilbijartinê be û pêngavên wan dil bin.

Çavkanî: IKP(International Kurdish Press Magazine)

Ji Ingilîzî werger

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:[email protected] :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٧٢ - ١٤٣ - ٢٠١٠/٦/٢٢ی زایینی

ئـــازاد دـــزار: شـــاعیركى ھمـــن و كمدوو، لســـرەخۆو بدەنـــگ كارە ئدەبـــى و شـــیعرە ھونرى و داھنانكانى خۆى وەڕێ دەكاو چاپ و بو دەكاتوە، بدرخان رووبڕووى پرسیاركى كردەوە، كوا: چۆن ھســـتى شاعیریتیت لال دروســـت بوو؟، ھستت لبرامبر بوبونوەى

یكم شیعرتدا چۆنبوو؟.

ئا: ئاوەڕەحمان لـــ ى ١٩٥٣ بـــوو كـــوادەزانـــم ســـا -ســـولیمانی بنھنى دەژیایـــن، باوكم خریكى كارى حیزبایتى بوو، ئوكاتى تنیا منیـــان ھبوو، ك تمنم شـــش ســـاڵ ندەبوو. جاروبار باوكم شیعرى

پ لبر دەكردم وەك:-

ئو دەمـــاى لماناى باغى ژیان و گوى ســـوور و سربســـتى ندەگیشـــتم، بم ھســـتم بلرە و ڕیتمكى خۆش

دەكرد!. و بووم وە كۆیـــوتینـــك دواتـــر كـــشـــاگردى مكتب، ل ماـــوە كتب و گـــۆوارى كوردیمـــان ھبوون دەســـتم بۆدەبـــردن وەك: گۆوارەكانى (گوژ، ھاوار، ھیوا، بس، ڕۆژى نوێ، ڕوناھى، ھتاو، پشكوتن، شفق...) و ھندێ ـــكۆم چنـــد شـــاعیران، لدیوانـــى بكتل ك و شـــتى تریـــش جگۆكچیعارەبییكان، ك بكلكى ئوســـاى من

ندەھاتن.لیادم ئوكاتـــى لیكك لژمارەكانى گۆوارى( ھیوا)دا شعركى (وەفایى) بو

ببۆوە :-

شـــیعرە ئـــو خوندنـــوەى لگـــڵ ھســـتم دەكـــرد وا باھۆزك لـــ ناخمدا و دەســـووتم لنـــاوڕا ھیكـــردووە، وەردەگـــرم!.، وســـووتانل چژیـــش كى بویستیعیشق و خۆشستم بھ

سنوور دەكرد، ك لھر چوار كنارەوە سریان تكردبووم.

لودەمایـــوە كوتمـــ گـــڕان بدواى شـــیعرى شـــاعیرە ناودارەكانى كورددا، بتایبتى (وەفایى)م زۆر خۆش گرەك

بوو.دواتر ویســـتم لماناى ئو وشـــگل و دەســـتواژان بگم، ك لو شـــیعراندا و شـــتاننزیكترەوە ئ كار براون و لببناســـم وەك: (گـــوڵ، بولبـــول، ھوزار، چھچھـــ، عبھـــر، وەنوشـــ، تار، غزەلخوان، خۆش خوان، نى، نیژەن، نى شـــكر، نیژە، مى، نا، فیغان، بدارى، شوگار، سحر........ھتد) ئم وشان ماناكانیان نومایانن، ل نووسینى

ئاســـاییدا خونر ســـووك بســـریاندا شـــیعرى لنـــاو بـــم ،دەبـــ ڕەت پانۆڕامایـــك ھریكیـــان شـــاعیراندا

لدواى خۆیانوە پكدەھنن!.ئم جگ ل دەیان دەســـتواژەى ئاینى و مزھبـــى و ســـۆفیگرى لنـــاو ئو شـــیعراندا ھبـــوون، كـــ پویســـتیان

بفربوون و دەرس كردن ھبوو.دوای زانیم (عبھر) نرگزە، لسرەتاى بھاراندا ب بۆنى نرگز خیاڵ دەمباتوە

سردەمى سرەتاى جوانى!. وەنوشـــ:- ئـــو گوـــ وردیلـــ ر و ،ر تۆپى الی جوانى ویستان سریكت

جیاواز و بۆن ڕەنگبمینییكیوە لھموو ســـردەمكیدا شاعیرانى سرمست كردوون، شاعیر ،كردبـــن وەنوشـــى باســـى نییـــ

ھندكیان گیانیان ببردا كردووە وەك كچكى جوان و شـــرمن نیشانیانداوە، تییروەك چـــۆن (گـــۆران) كردویھـــكچـــ كوردكـــى ملوول، نـــاو زەمند و ژـــر ســـبرى توتكـــى بۆكـــردووە

بـــ بندیخانـــ و كـــۆت و زنجیر، وەك ھمایك بۆ مغدوریت و سربستى

ل زەوتكردن!. ،ندى شاعیرانسر پك ھن وشوەندەن سربازكى وەك (ناپلیۆن)یش ژر چكمى نخستووە، بۆى چمیوەتوە

چنیویتى و ل بركۆژەى خۆى داوە!چندجوان و شادى ھن بوو ئو وەختى سا كھشـــتا تواوكى زستان دەما

لند تس چندێ كھ شـــوولك لســـرى وەنوشـــیكیان ھنـــارى باریكۆكـــ دەبســـتن و بناو بـــۆ گـــان دەیـــان دا (كۆیـــ)بازاڕى

.!فرۆشتن ھر شـــتك ك تازە پیدا دەبوو پیان دەگـــوت ( نۆنخشـــ)، بۆیـــ خكـــى وەنوشـــیان بـــ نۆنخشـــى بھارێ دەزانـــى، كونینـــكان كـــ چاویان پى دەكوت لبرخۆیانوە (سوات) یان

لدەدا!.سردەمكى وەنوشـــ قیمتى دەكرد، ڕەزەى كۆیـــ ـــو دۆبـــ خكانـــك

دەچنـــى!.، وەنوشـــیان وەردەبـــوون دەكیـــن، لیـــان (عتـــار) ھنـــدێ بوشـــككراوەیى دەیانبـــردە موســـ و بغدای لوشـــوە بۆ دەرمان ســـازى

دەنردرا دەرەوە.دواتـــر زۆربـــى ئـــو گونم ناســـین كلشیعرى شـــاعیراندا ناویان ھاتووە، وەك:(سومبل، سووسن، مق، گاگرۆ، شلر، گوباغ، حاجیل، گو، بیبوون، مندین، ھرۆ، شین، پلزێ........)

بم داخم ناچ ھتا ئســـتا (ھ)م ندیوە!.

(گـــوڵ) ھنانـــى نـــاو بتنھـــا بـــم یـــان (غونچـــ) ل شـــیعرى شـــاعیراندا واتـــاى (گوبـــاغ) دەگینـــ بھموو

جۆرەكانییوە. گوباغـــم ھـــر لـــزووەوە دەناســـى،

لڕەزى (شـــم) ى خۆماندا ھر لڕۆخ چمیـــدا ڕیزك گو (ڕەز) مان ھبوو،

ك بھاران گوویان ل دەگیرا.دا ١٩٥٨ ســـاى گونـــى لمانگـــى بـــوو ڕۆژكیـــان باوكـــم پـــش ھتـــاو

كوتنـــ لشـــیرین خوى ھســـتاندم ى كواندەستم لكى دای(ماڵشتپ)لـــ حمام ب بر خۆیانـــوە دەگرن،

گوتى: بچۆ ڕەزى(شم) ىگون بچن!. منیش بـــ نابدى چووم، چونك ئوكاتى باغكمان دوورە شار

بوو، بیانیانیش باغ چۆل بوو،ھاوینى ساى پشتریش ك ل سر ڕەزى م لوە گوپرر كسوان لبووین شـــمە م و لوورە لوورى دەعبایان ببوو، ینو ســـبوەكا ببوو نترســـم ھ بۆی

زووەى دەعبایكم ل بت دەرێ!. تنش خۆرھش پنو گوئ دەبوایبچندرن، برلوەى ھتاویان وێ بكوێ و غونچـــكان بـــ تواوەتـــى بكرنوە، چونكـــ (گوـــى گـــوو) ێ بغونچیى

عترناكترە!.ھرگیـــز ئـــو ســـپدانم لیادناچنوە، و غونچیوەدا ئـــمخ مـــو چلـــ كپمییانـــم دەپچانـــدن، وەك بـــاران شـــونم پـــدا دەپـــژا و لدەوروبرمدا بدەیـــان بولبول لچھچھیـــان دەدا، چـــم كفى ھـــدەدا و وەك مـــار دەى لـــو گاشـــبردەوە خـــۆى فیشـــكاند، دەربازدەكـــرد و بســـرتاتى لووســـدا دەخزى و دەكوت باوەشى گابردكى ترەوە، لمنداییانیشدا تندورەى دەكرد و دەســـوڕا، ئـــو دەماى ئـــاو زۆر بوو، بھـــاران ل ھمـــوو شـــونكى بوارى

ندەدا!. بۆماوەى حوتوویكى بردەوام سبینان ســـحرى برلتـــاو كوتنـــ بتنیـــا دەچووم گوڵ چنین، گو چندراوەكان لشـــونكى فنك و نمناكدا ھدەگیران تا كۆمكى باشـــم كۆكردنـــوە ئوجا ل تى ككى تایبرئامكى باوكم بڕۆژقامیش چكرابوو گووى ل دەرھنان!.

ئســـتا دەزانم گر ئو دەماى ســـختى گوزەرانى ژیان نبوای، باوكم چۆن دى دەھات كوڕە تمن یانزدە ســـانكى گردى بیانیان لـــ خوێ قیتكاتوە و بتنیا بینرت باغكى چۆلى دەرەوەى

.!شار بۆ گوڵ چنینلشیعرى شـــاعیراندا وشـــى( ھوزار، چھچھـــ، بولبول) بردەوام بر چاو

دەكون، لسرەتادا بولبولم ندەناسى، وام دەزانى ملكى رەنگاوڕەنگى گلك جـــوان و دەگمن ب ئاســـانى نادیترێ،

ڕۆژكى لڕۆخ كچۆل كى بزۆزى لیلۆچكمیدا مچبچووكتر رەنگى بۆركى بالی قاوەییدا

بوو لزەمندێ دەرپڕى،لســـر لك دڕوكى شـــلك نیشـــتوە، ى دا، دوایچریكـــو ل نجۆل وتـــك

زانیم ئوە (ھوزارە)!.ئو( ھـــوزار)ە فارســـكان پـــى دەن (ھـــزار داســـتان)، دواتـــر بۆ ئاســـانى وە و بۆتبۆت ى لى (داستان)ە كوش(ھزار)، لكۆتایى زســـتان و سرەتاى ك ،نك جۆر دەنگ دەخویھاراندا ببپـــى دەن:(چھچھ)، بم ك بھار قایم بوو بتایبتـــى ل(مانگى گون)دا تاككیان لســـر ھلكاندا كـــ دەكوێ ئوەكـــى تریـــش لســـر لككى نزیك ھنكـــوە ھرچنـــد جارك بجۆرە دەنگـــك گازى دەكا، دواتر دەنگى خۆى ،نكـــى تـــر دەخوئاوازدەگـــۆڕێ و لچند جارك ئو ئاوازان دەگۆڕێ، ھر

بۆی پى گوتراوە (ھزار داستان)!.ئم وشـــى (ھـــزارە) پڕیوەتوە ناو شـــیعرى عرەبى و بۆت(ھـــوزار)، ئم (ھـــوزار)ەش ھـــر لڕـــگاى شـــیعرى عرەبییـــوە دووبـــارە ھاتۆتـــوە نـــاو شـــیعرى كوردى (ھزار)ە كى خۆمان

ل بۆت (ھوزار)!.كواتا (ھوزار) یان (ھزار) یان ڕاستتر )چونك ،كجۆرە بولبول (زار داستانھ)بولبـــول) یك جـــۆرە مل نییـــ، بكو گروپكـــ، ھـــر باندەیـــك قبارەكى و(گۆیا) ب بكبـــارەى چۆلنزیكى ق

واتا بخون پى دەن بولبول.(ھوزار) ب بولبولى كوردستان ناسراوە، لبنـــارى چیاكانى (زاگـــرۆز) و لوارى خۆرھتى دەریاى ناوەڕاســـتدا زۆرتر دەبیندرێ. لھندێ شونى كوردستاندا ب (ھزار داســـتان) دەن (شـــالوور)، و شـــالوورە بر ئـــھـــ وە دەچـــلـــپڕیوەتوە نـــاو زمانى عرەبى و بووە

ب(شحرور)!.لشـــیعرى شـــاعیراندا لتـــك وشـــى گـــوڵ و بولبولـــدا وشـــگلى وەك : خۆشـــخوان، غزەلخـــوان، مـــى، زۆر دووبارە دەبنوە، جگ لناوى كۆمك ئامرى میوزیك ژەنینى وەك (تار، نى، ڕەباب، كڕەناى، شمشاڵ ساز، دەف، عود، زوڕنا، دەھـــۆڵ، دووزەل، لوولك، چقنـــ، نققارە، جومبوش، ســـ تار، ،مانچنج، كنتوور، ســـنـــگ، ســـچ

تمبوور، بابان.....)دواتـــر زۆربى ئو ئامرانم لنزیكوە ناســـین، جگـــ ل عـــود و كمان حزم لدەنگى( تـــار) بوو، ئـــو ئامرە دەنگ نن دادەخورپنھا بینینى دت ناســـك باشـــوور( تار و ســـل مـــالى ئلـــ ،!تـــار) نبوون، ئوكاتـــى قوانى كوردى یشـــتنودیوەوە دەگل و فارســـى، كـــبازاڕەكانى ئرە لسر ھندكیاندا لتك

نـــاوى گۆیندەكوە دەنوســـرا تـــارژەن: (جلیلـــى شـــاھناز) بڕاســـتى (جلیلى شاھناز) تارى دەھنای گۆ!. (موجتباى میرزادە) بـــ كمانكى ئاگرى لدندا دەكردەوە غزەلخوان و خۆشخوانكى وەك (خالقى)ش شـــیعرەكانى (وەفایى) و (نالـــى) و ئوانـــى تـــرى وەك (مى) پ نـــۆش دەكردین!، من ئســـتاش ئو

مستیی برى نداوم!. "ئـــم : رحـــاڵ وەك گوتوویانـــھبھویرە ئاو زۆر دەكشـــ"، ناكرێ باس لو ھموو كرستان بكرێ، ك شاعیران بكاریـــان بردوون، بـــم تامانم لو تشق شاعیرانیدا و كۆكرنوەى ئم جـــۆرە زەخیرەیـــ كاریگـــرى زۆریان ھبوو ل ســـر دروســـتبوونى ھستى

شاعیریتیمدا !. ئســـتاش پم وای جگ لـــ بھرەدارى و پاشخانى رۆشـــنبیرى، شاعیرى الی خۆمـــان دەب ئم زەخیرەیشـــى لبر

.!دەستداببۆ وەرامى بشى دووەمى پرسیارەكشت

دەم:-دواى ئـــوەى پۆلـــى ســـیمى ناوەندیم تواوكـــرد لـــ خانـــووى مامۆســـتایانى لـــوێ زیاتـــرم ھولـــرێ وەرگیـــرام، عودژەنیـــش، بوومـــ و خونـــدەوە شـــیعرم ھنـــدێ پشـــتر ھرچنـــدە نوســـیبوون، بـــم كـــ چوومـــ ئوێ

شاعیركى گومناو بووم. خانووى مامۆستایاندا، كى ١٩٦٩ لسادوا ساى خوندنم بوو گۆوارك بناوى ( تیشـــك ) ژمارەیكـــى لـــ دەرچـــوو، بـــر لدەرچونـــى گۆوارەكـــ شـــھید( نورى نانكلى)، ك ل ھسوڕنرانى

گۆوارەكبوو ڕووى لنام وگوتى:" لـــت ڕادەبینـــم شـــتكت پـــ بـــ بـــۆ گۆوارەكمان تا لودا بوى بكینوە"

منیش زۆر ڕوو تنك بووم پموانبـــوو ئو شـــتانى من نووســـیومن شـــیاوى بوكردنوە بن، بـــم دواى

ئوەى داوام لكرا شیعركم پدان،نووســـیبوم، پشـــتر ســـاڵ دوو كـــ لـــ دیـــان دوو لناوەڕاســـتوە ھبژاردبـــوو، زۆر ب تكـــڵ و پكى بویـــان كردبۆوە نیشـــانى ئـــوە بوو وەك بـــى تـــازە ب ملیان داھـــات بوو، دەنا بویـــان ندەكردەوە، بم ئوەى جـــگاى ســـرنج مـــن ئـــو شـــیعرەم فنداوە، ل پڕە (٥٤) ى كۆ شیعرى ( حاجیلكانى دەشتى ھاموون ) دا لژر ســـر دى (ئوینى تازە) دا ھموویم

بوكردۆتوە. كـــ یكم جاریش ناوى خۆم بســـر ڕووپڕى گۆوارەكوە بینى داچكام و

ھناسیكى قووم ھكشاوام دەزانى مامۆســـتایان و شاگردەكان دیویان و ئیدى ھر ھموویان دەمناسن،

لسر شقامپنجیانـــم خكـــى وكۆنكانیشـــدا بـــۆ درـــژ دەكـــن و دەـــن ئوەتـــا

.!شاعیرەك

یكم ھست

لناو گشت كۆمى عالم بسى نوورە سربستىلنـــاو باغـــى ژیان ھـــردەم گوكى ســـوورە سربســـتى

ھنـــا عبھـــرى شـــمیمى نـــورۆزى بایـــى بریـــدى ئاشـــقان دیســـان پیامـــى دولبـــرى ھنـــانســـیمى

ســـ ئـــى بولبون دیســـان درەختى گـــوڵ برى ھنانویـــد ئـــى ئاشـــقانى دڵ فیـــگار یـــار ھات ســـر خندە

دەـــى ئاھـــى منـــ برقـــى درەخشـــان ئـــاورى ھنـــادەـــى چـــاوى منـــ ھـــورى بھـــارى دەم بـــدەم دەگـــرى

ئـــاورى ھنـــالـــ نغمى ســـاز و چھچـــى بولبون ســـووتا ھموو دنیا ئـــاوازى خۆشـــخوان ســـدایى تـــارژەن

شـــقایق بادە، زەمبق شیشـــ، نرگز ســـاغرى ھنالمیخانـــى چمن بـــزم و تڕەبیان گرت قدەح نۆشـــان

باغـــان وا چراخانـــو گـــوڵ ل لـــ وقى ڕوویـــىشـــنابرى ھرى حوور و پمســـاڵ بئ تننى باغ جدە

یان دیبن وەك ســـورمك دەكس چاو ڕوونـــى لمـــوو كنـــاھرى ھبا خاكـــى گـــوزارى دولبـــر بایـــى ســـگـــم

Bi verikirina konsolxaneya Tirkiye li Hewlêra Herêma Kurdistanê

Sînemxan Bedirxan

Page 15: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

15

دوای چارەگـــ ســـعاتك (ك) وەك چـــۆن بتنیـــا ھاتبوو، ھروا بتنیاش رۆیشت، بۆ ئاخرین جار لبر دەرگاك، برلوەی دوا ھنگاوی چوون دەرەوە بھاوێ، ئاوڕكی پ لـــ خندەی دایوە و بپنج باریككانی خواحافیزی لكردم، ل چاوەكانیدا خۆمم بینی، ھستم كـــرد لنو باوەشـــی ئودام و منی لگـــڵ خۆیدا برد، ڵ خۆمدا بردمگـــوەو لزی مندا مایئام ویش لـــئنو ھۆی زیندانك، ھر برگاوە زەرفكم ھپچی و نامكییم دەرھنا، بشوقوە لكمكردەوە، بدوای نووســـینكدا گڕام، ھیچم نبینـــی، تنیا پپوولیكی وشكبووی راستقین نب، ك ب لواری كاغزەكوە نووسنرابوو، ل تنیشتیشوە ونی بپلی مۆمك كشـــرابوو. ئونامیـــ بۆمنی زیندانی لســـاتكی وادا ك كیام بوو، ئاخر منماناترین پ جوانترین دیاری و پلودا تنیا شاھدی برەومرگ راپچدانی خكانك پ ل ،مابئازادبوونم ن ك باوەڕم ببووبم و تۆزقاكسكی وا سردانم بكاو كۆشك ھیواو خۆشویستی لگڵ خۆیدا بنـــ، چۆن خونكی گش و نوێ بنو لشـــمدا ناگڕێ و دەرگایك ل ئومدوھیوا بڕوومدا ناكرتـــوە؟ بـــم ئـــوەی بۆمـــن جگی پرســـیار و تامـــان بوو، ئو ئوین و ســـرەڕۆیی بوو، ك چۆن وا بكتوپی ســـریھدا؟ من بـــۆ جاركیش بیرم لو نكردبۆوە، ئی چی بوو وای لكرد منی خۆش بوێ؟ تـــازە لنامكـــدا، مـــن ببووم ئو مۆمـــی بردەوام دەسووتام و دەتواموە. ئویش وەك پپوول بدوای نوری عیشـــقی منـــدا دەخووالیوە، ئـــى خوای چۆن بتوانـــم رەگـــ قوكانی ئوینـــی (تارا) لـــ دەروونمدا ھكشم و شـــتی تازەی خۆشویستی بونم؟ تارا ئگرچـــی ب چنـــد مانگك بـــر لـــوەی بگیرم، بۆ ندەرانی گرتشـــت و ملی ھھكانی جدواجار شـــاخبـــر، بـــم ئو ل وجـــودی مندا بـــردەوام ئامادەیی كجارەكییرە یفو ســــــدا، ئوبوو، زۆریشـــم ھھنكا، كچی ســـوودی نبوو، بڕۆیشتنی تارا، ھستم دەكـــرد مانایـــك بۆ مانـــوەم لودا نمابـــۆوە، بم ھیـــچ چارە و مفركم نبوو، دەبووای كوەكان چۆڵ نكیـــن و چاوەڕـــی موعجیزەكانی ژیـــان بین، (تارا) لونبوونیـــدا منی بتواوی ب ئومد و ســـرگردانی دوایـــدا رامدەكرد و دەچوومیاڵ بخرۆحـــی كرد، بئـــو وت ندیوەی ئوی لبوو، تـــارا تا ئو رۆژەش كگیـــرام، ھیـــچ ھواكم لی نبیســـت، راســـتییكی نمدەزانـــی لكوـــی ئو ســـرزەمین گیرســـاوەتوە، وەك شـــنبایكی بـــۆن خـــۆش ھاتوو رۆیشـــت، وەك بانگـــی مژدەی ھواكی چاوەڕوان نكراوبوو، ھموو ئـــو رۆژ و ســـانی پكوەبووین، ھـــر لخونكی دووردرـــژ دەچـــوو، رۆیشـــتن لناكاوەكـــی (تـــارا) دروســـت لرفاندن و پلكشـــكردنی ئو زیندانییانی دەكـــرد، ك بۆ دواجار ب چاو خواحافیزیان لدەكردن. ئگـــر تارا لـــ پنای كـــوەكان بمابایوە، ســـفری زینـــدان ھرچندیـــش دوورودرژبووایـــ، ندەبـــووە (دنیـــا)ی علیـــەزا، چـــۆن گـــورە، وەك خمكـــی دەھنای نو زیندان و پرژینكی ل عیشـــق ب دەوری خۆیـــدا دروســـت دەكردو ب دوور لـــ چاوەبزوەكانی پاسوانانی زیندان، ئازارەكانی رۆژگاری ب خیاكانی عیشـــق رادەمای، منیـــش لگڵ (تارا) ئـــاوا دەبووم، بـــم ســـفری ئـــو، تنیـــا یادەوەرییكانـــی ببیر دەھناموە، خیاكانم تنیا ئو چرك ســـاتان بوون، ك لرابردوودا لگڵ تارا بسرم بردبوون. علیەزا ھم رابردووی ھبوو، ھم داھاتوو، ئولســـفری جستو رۆحدا لگڵ(دنیا) دانبا بوو، بۆی ساتكانی دوارۆژیشـــی دەچنییوە..(ك) بۆمن لساتوەختكی وادا، ئگرچـــی ھیچ رابردوویكیشـــم لگیدا نبوو، ســـتاو داھاتـــووی بۆخۆی زەوتكـــرد! بزە پچـــی ئكمحبت و چاوە پپوول ئاســـاكانی، بردەوامی ئو ئوینـــ بـــوو، ك لتاراوە دەســـتی پكرد. ئـــو بدەم پی نوتم (خۆشـــم دەویت) بم بجســـت، لوەش زیاتری وت. (ئو) ئگر زۆر بیری لمن نكردبتوە. ئومۆمی ندەخست ســـر كاغزو، ئو پپوولیی لنو نامك گیر ندەكرد، ئی خودای ئوە چۆن بوو روویدا؟ ســـردان لناكاوەكی ئو، لژوانكی عیشق دەچوو، كزەمنكـــی زۆری پچووب و برنامی بۆ دانرابتوە.. ھاتنی ئو تنیا یك مانای ھبوو و بس ئویش گڕانك بوو، ب دوای عیشقكی مسۆگر..

ی كـــردم لبكـــوژەدا، پـــ نیاییـــو تلـــ یـــو نامئـــبیركردنـــوەو خیـــاڵ، پـــی كـــردم لـــ تروســـكایی ـــی لـــئۆقرەیـــی و تـــرس و دوودب ـــك، كـــوینئروخســـارمدا ندەھشت، ئیدی ھســـتم بو زەمنی جـــاران ندەكرد، ك بردەوام ئـــازاری دەدام و ببووە بشـــك ل ھموو بیركردنوەكانـــم. ئوكاتش ك بۆ دواییـــن جار بردمیـــان بۆ ژووری لكۆینـــوە و پیان

وتم: - ئگر ئیعتراف بكی، ئستا ئازادت دەكین.

منیش وەك ئوەی زیندان ب وستگیكی كاتیی بزانم و ئازادبوونیش كاركی محاڵ ب، لسرخۆ بزەیكم

كردو وتم: - تازە من لرە راھاتووم.

لكۆرەوە، بخرایی و ھچوونوە وتی: - ئگر (١٠) ساڵ حوكم بدری؟!

یكاست وتم: - بۆ، خۆمن ھیچ تاوانكم نكردووە؟!

لكۆرەوە وەك ئوەی كورســـییكی ژری، ئازاری بدا، دەمودەست ھسایوەو بسرما نڕاندی:

خۆت دەبینیتوە!

نۆڤلت (٣١)خرەندەكانی سنوور

بدوكاروان ع

رلچ

ك

بدوعید عئا: سســـر لـــ ئـــوارەى ڕۆژی ٥/٢٦ بشـــی ڕاگیاندنـــى ئكادیمیاى كوردى بناونیشـــانى برەو ساغكردنوەى دیوانـــى وەفایی كۆڕكى بـــۆ وەرگى ناســـراوى كورد

(ناسر حیسامى) ڕكخست.لـــو كۆڕەدا كـــ ژمارەیكـــى برچاو ل شـــارەزایانى بوارى شیعر و ئدەبی كالسیك و نووسران ئامادەیبوون حیســـامى باســـكى بپزى ل بارەى شـــیعرى وەفایی پشـــكش كرد و دواتریش ئامادەبووان ڕاو بۆچوونیان

لبارەى قسكانى كۆڕگەوە خستڕوو.

دیوان شونراوەكى وەفایی:مامۆستا ناسرى حیســـامى گوتى:" ل ماوەى چند ساڵ لمو پشدا خریكى خوندنوە و لكۆینوەى بووم، وەك دیارە دیوانى وەفایی، كوەیشجار چاپ كراوە، ب ستا ستائ ك

.دایموكورتى تو ك زۆر ھ ك تى كم: مامۆستا گیوى موكریانى كردویكی

.دا نییموو شیعرەكانى وەفایی تھدووەم: چاپی سیدیان ل مھاباد

ســـیم: مامۆســـتا محمـــد علـــى قرەداغى ئامـــادەى كردووە،كـــ ل چـــاو دوو چاپكى ى، كو شیعرانك لشترە، بشووتر كامپل چاپكانى پشـــووتر نین، ئو چاپ لخۆی گرتوون، ھبت ئو چاپ ھندك گیروگرفتى تایبتیشی ھی، ئوەیان ب بواى من چاپكى

.كراوترینیانوا پرەداخى بمامۆستا قپویســـت بـــم ك مـــن ئمۆك ب شـــوەى ســـرەكى ڕەخنـــ لـــ دیوانكـــى مامۆســـتا قرداخى دەگرم، ئـــو كموكوڕیانى ك لو دیوان ھن دەیانخام برچاو، پویســـت بم ،دایموكوڕی زۆرى تك و دیوانرچی ئگئ ل نراو و لوۆز و شكى ئانرچى دیمگئدیوانـــى وەفایی وەبرچاو دەخات، بم ئوە ھیچ ل بایخى كارەكى مامۆســـتا قرەداخى كـــم ناكاتوە، ھر لبـــر زەحمتكى ئو ردەستدایبكى وەفاییمان لستا دیوانئ مئو بشی ھرەزۆری شیعرەكانى وەفایی لبر دەســـتدای، دەرفتى ئوەمان دەست دەكوێ

ل ھ و كموكوڕییكانى بكۆینوە".دواى ئم پشكیی مامۆستا ناسرى حیسامى ھات سر دەقى باسك و گوتى:" دەستختكان ر بۆیھیچیـــان ھی وەفایـــی خۆی نیـــن و ھ موو نوسخھ واو نین، لى تگاى متمانجلبر گرتنوەیك ئیمكانى ب ھنووسین و وشكوتن ھی، بجگ لوەش نووسخكان

ب ڕنووسی كۆن نووسراون.چاپی گیوى موكریانـــى: گیوى وەك خۆی ل الی مامۆســـتا ھمن ى شـــاعیر باســـی كـــردووە، نوســـخى نووســـراوى لبر دەستدا نبووە و شـــیعرەكانى ل زمان كسكوە بیستووە، بجگ لوەیش گیو قسى ئوەى لسر بووە

گوای خۆی دەستكارى شیعرەكانى كردووە.چاپـــی ســـیدیان: لـــ زۆر جگا ك شـــیعرەكانى وەفایی بۆ ساغ نكرابتوە سیدیان بۆ خۆی بۆشاییكانى پكردۆتوە و ئو كارەى جگاى

.نیی متمانچاپـــی محمـــد علـــى قرەداخى: لـــ چاپكى ب وتووە، ككى زۆرى تـــرەداخیـــدا ھقپی ئو ھنى من لســـرییان ڕاوەستاوم زیاتر ل ٢٠٠ ھن، ھوڵ دەدەم لرەوە چند

نمونیك بخم برچاو:لو چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

فغان و گریو دل از غم روى تو در زلفتدەى بۆ گوڵ دەنا شو ل نو بولبول ل سحرا دا ل ،خشـــمانا ناب ( حرا داســـ ـــو بولبول لنل)

:كدا وەھایحادەی بۆ گوڵ دەنا نیوەشو بولبول ل سحرا دا

:كى دیكینمونل چاپكى قرەداخیدا ھاتووە

درۆت فرمووى حزم ب نایم، گر ڕاست دەی سا دەى فرەنگـــى قومى دەججالن ئى مســـیحا، دەورى

كعبى داكس ب یارى خۆی نات درۆت فرمو، پاشان نان

:خۆی وەھای كدا شیعرەكحا رمو، لدرۆت فبرۆت فرمووى (ختم ب نایم) گر ڕاســـت دەی سادەى، فرەنگى قومى دەججال، ئى مسیحا، دەورى

كعبى دابۆی من پم وای ك (برۆت) ڕاست و (درۆت) ھیـــ، چونك زۆرجار ل شـــیعرى وەفاییدا برۆ ب قیبل و كعب و میحراب باسی كراوە،

:بۆنموونچیم ل ئبرۆت داوە، من پابندى زولفم لم گڕێ

كمانم مى خۆت موسوقیبل كافرى عیشقم بگاقى پیوەستى برۆت وابوو ب قیبلى خاص و عام

كعب گر بۆخۆی بزان پشتى میحرابی شكاھروەھـــا ل شـــیعرەكدا وەفایـــی (خت)ى ھـــم ب مانى ختى ڕوخســـار ھـــم ب مانى

:ناوە، بۆنمونكار ھت بدەستخزولفـــت ل پ كوت و خگ ھـــات ب تماى قتلى

دڵئاخر ب دەست خگى خۆت گرتت ب كوشتت دا

زولف و روخ و لب عاریچ و خگ، ژایق بخشنوەك زوھرە ل شو مى ل قدەح گوڵ ل چمندامن دەم یاقوت و ریحان، خگگى كامیان خۆشترە؟

ئو ب عییارى ئیشارەى لعلى خندانم دەكال شونكى دیكدا ھاتووە:

ل شایی دارە گوڵ مسندنشین بوو ھات پشكووتنچمـــن تختى زومـــڕرەد، (گل) یاقووت ئفســـرى

ھنا:خۆی وەھای شیعرەك

ك شاھى دارەگوڵ مسندنشین بوو ھات پشكووتنچمن تختى زومڕڕەد، گوڵ ل یاقووت ئفســـى

ھنالو چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

ســـرم ناوێ ئگر نیخم بـــ حقى پرچم و چاوت

شیعركى وەفایی بو ھموو جوانیی و نازكییوە ئاواى :خۆی وەھای چی شیعرەكر ھاتووە، كسب

ســـرم نـــاوێ ئگر نیخم بـــ حقى پرچمى خاوت

ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:زولف خگاكاربوو چاوت برۆى داخست

با بچین ماچ كین دەستى شاى چین و ماچینت:خۆی وەھای

زولف خگاكاربوو چاوت ب ڕووى داخستبا بچین ماچ كین دەستى شاى چین و ماچینت

ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:دەمكى دڵ بوە بو زولف پ ب داوەیاخودا برۆت كشاب غریبی دوور وتم

:خۆی وەھای شیعرەكدەمك دڵ بوە بو زولف پ ب داوە

یاخودا ب ڕووت كشاب غریبى دوور وتمل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

نیشانى قاتیلى نامیھرەبانم ڤاھیرە، یعنى:فرەنگـــى خگ و، زەنگى زولـــف و، ھیندوو خاڵ و،

ددارم:خۆی وەھای شیعرەك

نیشانى قاتیلى نامیھرەبانم ڤاھیرە یعنى:فرەنگـــى خگ و، زەنگى زولـــف و، ھیندوو خاڵ و،

دڵ دارمل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

ھر ڕەگم تارك ناى دێ ل شوقى روویی تۆعندەلیبم، موگریبم، خۆشخوان، گوڵ ڕاموشگرم

:خۆی وەھای شیعرەك لھر ڕەگم تارك ناى دێ ل شوقى روویی تۆعندەلیبم، موگریبم، خۆشخوانى، گوڵ ڕامشگرم

ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:نـــ داغـــى جرگـــى خـــۆم زانى، نـــ مایـــى برگى

خونینمشھیدى دەشتى عیشم، لڕەنگم من كڕوم

دەقى شیعرەك وەھا:ل داغى جرگى خۆم زانى، ب مایى برگى

خونینم ڕەنگم من ك ل ،ھیدى دەشتى عیشقمش

ڕووئامل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

ت ممن و توركى ڕووى تۆ قمزەت ئتیغى غ بقوربان!

ئگـــر قیمـــم بكن ھر ڕۆژپرســـتم، ھر ب یك حام

:وەھای دەقى شیعرەك ت مركى ڕووى تۆ؟ قمن و تمزە ئتیغى غ بـــ

قوربان!ئگـــر قیمـــم بكن ھر ڕۆژپرســـتم، ھر ب یك

حامل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

ئتۆ سروكى ڕەنگینى، ب سر چاوان ب شیرینىلبر چاوم نڕۆى چاك، حیاتم، غارەتى دینم!

:وەھای دەقى شیعرەكئتۆ سروكى ڕەنگینى، ل سر چاوان بی شیرینىلبر چاوم نڕۆى چاك، حیاتم، غارەتى دینم!

ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:ب باغم كوت: ب ڕەنگ و بۆت منازە زەرد و ســـوور

بووەئگر بارم ھموو سونبول ب تایك زولفى نابینم

:وەھای دەقى شیعرەكبـــ باغـــم كوت: ((ب ڕەنگ و بۆت منـــازە)) زەرد و

سوور بووە:- ئگر بارم ھموو سونبول ب تایك زولفى ناھنم

ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:دەمك ھر لتۆی ئاورى دەروون و ئاوى چاوم دام

ل دوورى تۆ عجب ماوم: ن سووتاوم، ن خنكاوم

:وەھای دەقى شیعرەكدەمك ھر ل نو ئاورى دەروون و ئاوى چاوم دام

ل دوورى تۆ عجب ماوم: ن سووتاوم، ن خنكاومل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

فرمووى چ كسی كوتم بر پی ك(وەفایی)مقوربـــان چ بوو ك عومرك (ك) ت بووم و ل ت

بووم؟!:وەھای دەقى شیعرەك

فرمووى چ كسی كوتم بر پی ك: وەفایى مقوربـــان چ بـــوو عومرـــك كلـــت بـــووم و ل ت

بووم؟!ھروەھا ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

فشـــان كـــرد بفـــى ئنـــا زوچ خـــۆش ڕووى دادەھدداریم؟

ئیھى قگ نكى ڕۆژ ب شوى قدر و براتى من:وەھای دەقى شیعرەك

فشـــان كـــرد بفـــى ئنـــا زوچ خـــۆش ڕووى واوەھدداریم

ئیھى قگ نكى ڕۆژ ب شوى قدر و براتى مندیسانوە ل چاپى قرەداخیدا ھاتووە:

ئمن كوتووم لبر گریان دە: دەستى من و دامانصبـــا گر بووی خوـــن دامانى یار، مگری ل باتى

من :وەیى ئرەوە نووسراوە ماناكسوەى لئمـــن لبر گریـــان ل پ كوتووم، كســـكى نادیار دە دەستى من و دامان (دامانى ك؟) با تۆ لن!! صخو ر دامانى یار بوو بگـــئجیاتى مـــن مگری، ئوە یكك ل جوانترین شـــیعرەكانى وەفایی ك ئاواى بسر ھنراوە ندراوە، لكك داتموو مانایھ ل و شیعرەك

:م جۆرەیب كدا شیعرەككاتئمن كوتووم لبر گریان دە! دەستى من و دامان!

صبـــى گر بووی خون، دامانـــى یار بگری ل باتى من!

ھر ل كۆڕەكدا مامۆستا ناسرى حیسامى ئم نموونان و چندین نمونى دیكیشی ھنایوە، كـــ ھموویـــان لـــ جوانى و نازكـــى و ماناى شیعرى وەفایی داتكنراون، واى ئوانش ك حیسامى باسیكردن، نموونكانى دیكیشى ھر بو جۆرە خست ڕوو، ئوەیشی باسكرد ك بنیازە ل ئایندەیكى نزیكدا ل دوو برگدا كـــ یككیان خودى دیوانـــى وەفایی و ئوی تریان ڕاستكراوەى دیوانى وەفایی و چندین

پراوزیشی لگدای چاپیان دەكات.دوا بدواى تواو بوونى قسكانیشی ھروەك كشوە بتییندویوەى خوخۆی باسیكرد ئلـــو ھنـــى، كـــ لـــ دیوانكـــدا ھاتووە، ھاتـــووە، چونكخۆڕا ن وەش لت ئـــبـــھ ر لگئ بـــۆ نموون ":رەداخـــى خۆی دەقشونكدا بنووســـرێ (كل)، ھئگرێ، گوڵ، گ، گـــل، كل، كوڵ، كڵ، كول، كی، ئوەندە كدایحا ش لموە"، ئتـــبدۆزر بارەى لك مامۆســـتا قرەداخى ھر بـــ زمانى خۆی گوتویتى:"فارسی باش نازانم و شارەزاییكى ئوتـــۆم لـــ ئدەبی فارســـی نییـــ"، ھروەھا ،!وەدوانى موكریانی وەفاییش نییشارەزاى شبگومـــان ئوەش ل زۆرجار تووشـــی ھى :رەداخى دەوەش قربارى ئكردووە و س"جـــ ج لبـــر تڕبوون و دۆپـــ لدراوى

شلوێ بووە و باش ناخوندرتوە".ژیننامى وەفایی

ب دەر لو كۆڕەى ك لســـرەوە ب دوور و كیمان بند الیژى ئاماژەمان بۆكرد و چدر مان باشبوو كرچاوان، پب وە خستنموونخونرانى بدرخان ئاشنا بكین ب ژیننامى

شاعیرى نتوەییمان وەفایی:شـــاعیر نـــاوى خـــۆی عبدولرەحیـــم كوڕی لـــ ،الیوســـال نفـــوور كـــوڕى مـــغمنـــاو خكى ب میـــرزا عبدولەحیم ناوبانگى دەركـــردووە و نازناوى شـــیعری (وەفایی)ە. وەفایی ل شـــارى ســـابغ (مھاباد) ل ساى ١٨٤٤ لـــ دایك بووە، خوندنى ســـرەتایی و برنامى حوجرەى مزگوتى ل زانستكانى ئایینى و ئیســـم و زمانى عرەبی ل مھاباد تـــواو كردووە، ھر لوش مۆتى مالیتى وەرگرتـــووە، بـــن لنـــاو خكیـــدا ب مال وە نییدەست ك بیگناسراوە، و ھیچ بنمالیتـــى كردب، بـــم قوتابخانى تایبتى خـــۆی ھبووە و وانى بـــ مندان گوتۆتوە و پـــی ژیـــاوە، شـــخ عوبیدوـــالی نھری شـــیعری وەفایی ب دڵ بووە و لو ڕگیوە ناســـیویتى و ماوەیكـــى درژیـــش لگـــی وە. وەك لندۆتـــژیاوە، شیعریشـــی بۆ خوژیانى شـــاعیر دەردەكوێ حزى ب گشتى حج بووە، ل دوا گشـــتیدا بۆ سلمانى ساى ١٩٠٠ ماوەیك لوێ ژیاوە و ل ساى ١٩٠٢ حجى ســـیمى كردووە، ھروەك دەشـــن ل ســـاى ١٨٩٨ لگڵ شـــخ ســـعید حفید چووەت ئستمووڵ و لووە ل گى ڕووى كردۆت وتى حیجاز. ل چۆالیی عرەبســـتان لـــ ســـردەمى گڕانـــوەى وەفایی تووشـــی تو دوورە وو ل خۆشی (زەحیرى) دەبن ى ١٩٠٢ دوور لســـا كۆچی دوایی دەكات، لنیشتیمان ب خاك دەسپردرت، لوبارەیوە پیرەمردى شاعیر، ك یكك بووە ل كاروانى حاجیانى شخ سعید دەت:(ب دەستى خۆم

ل بیابان وەفاییم ناشتووە)

برەو ساغكردنوەى دیوانى وەفایی

Page 16: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

یگشت

- پووخ: پوخ: ب نموودكرـــى حمـــ قاوەچى پووخـــو دەم و چاو كـــووزاوى.. خاك

– ل٢٠٠- ئفنش: كپوو كورت بوو

كریم ئفنش.- خوە: زۆر خولھاتووە. عبدە خوە

- پڕۆ:عو پڕۆ.

- قیت مرۆ: عو قیت مڕۆ.- سم: سمى گورە بوو

.عید سمسگۆدەى: كریمى گۆدەى- مژوو-٢- ل١٤٣.

چوار پ ى بوو لى بوونر ھـــجدەو: برینداربوونى پشـــتى ك - ودەم "جدەو" یان بر ئھ كككى شان جدەو خرك ختیان ب

دواخست.عوسمان جدەو جگ لناو ھنانى برەجووتى خۆى غوارە- ل٣١.

- گوى: گو: گڕمجید گوى... ئاواز- ل ١٦٨.

- چاوباز: عل چاوباز – غوارە- ل١٠٨..خدر سینگ گول :سینگ گول

- تنگاو: عومر تنگاو.- ھیشك: رەزیل: قرچۆك. خدرە ھیشك.

پیس:. حوسن پیس..خدر كدول .:كدول -- قوندیل: بژن كورت

مال عبدوالیكى دیكش "قوندیل"یان پ دەگوت... ئامر- ل٣٨.- ناتـــۆرەى پچوان:. زۆر ناتۆرە ل ھندێ كســـوە نراون رك ل كش جۆرمـــبـــۆى دانـــراوە، ئ كـــ ،كـــى ناتۆرەیوانـــچپ

فلسفى كۆمڵ وەك:١- شـــنگس: وە ب عزیزیان دەگوت كســـكى خى روخسار

خوریكاوى ھتابى ناشیرین بوو. ى رەش بووە وەك باینجان- سایتابھ و كابرایسپى: ئم٢- ح

ل٩٠.٣- حم جوان دەن ناشیرین بووە- سای- ل٩٠.

٤- ئحمدە چورچ وەك دەگنوە دەن زۆر "قرەو" قوبووە... سای- ل٩٠.

٥- عبدولرەحمان شت: ھتابى عاقل بووە- سای ل٩٠.ناتۆرە ب ناو

ھندێ ناتۆرە ھی ناوى لگڵ ناھندرێ ب تنھا بكار دەھنرێ جـــا بۆ بنما بت یان بۆ كۆم كســـك یان بۆ تنھا كســـك

بكاردەھنرێ.١- شان بگوو:. ناتۆرە بوو بۆ بنمایك.٢- خنجر بگو:. ناتۆرەی بۆ بنمایك.

٣- مستوریب:. چاوەش: زۆڕوەر.٤- جل خوار:. تورك خواكانى پ ناو ئنرا، وشیكى گاتو تانوت

بوو لالین كوردە نیشتیمانپرورەكانوە بۆ یان.٥- جاش:. جحشك: خۆفرۆش ب بگان دژى میللتى خۆى.

٦- چوخۆر:. بگزیرو خومى ما ئاغاو دەومندان دەگوترا.٧- مسین ھگر:. مرایى كر.

٨- ســـرەخۆرە:. یـــك دوو زاوایـــان مـــردن ناویان لـــ نان ماى سرەخۆرەى.

٩- فس فس پاوان:. ئازاى بزارو بكردەوە زۆر ترسنۆك. بوو، بۆیورەى ھكى گى:. سمسكى قومارخانگ ١٠- ســـم

وایان پ دەگوت.١١- كوچى:....دەپانـــزدە لـــو رۆژە "كوچیش لگڵ دەپانزدەى

جگى سید عوالیان گرتوە- غوارە- ل٨٢.١٢- پل فیرە: كابرایكى چارشـــانو ب ئیـــش ھبوو لناو بازاڕ

رادەوەستا پلفیرەیان پ دەگوت،- ٢- ل٢١٨.١٣- براكانـــى لـــ كوتن تـــۆپ و تشـــر، ناوونیتكیكى زۆریان

دواخست... گدا- ل١٠٨.١٤- قلپـــ:. لوەتى دنیا دنیای كوڕى كس بووە لبر بكاری و "لپوت "قدواكوەى بو ناوو ناتۆررەیان دزیتانى ئى و شمزی

ھا غوارە- ل٢٢قلپ خۆى ھاوشت ئامزى باوكى غوارە- ل٤٥.

١٥- حاجـــى دەپانزدە:. ناحقى خكك نیی، ك حاجى "دەپانزدە" یان ناول ناون- غوارە- ل٨١.

١٦- دارەشك:. وەك ناتۆرەیك ب كورەچییكان دەگوترا.١٧- دزە:.مرۆڤى بدكار- دزە، دزەك، ئائوە دەنگى قسپ فرۆش

دت- غوارە- ل ١٧٥.١٨- ھیت: ب حیاو ب شرم

زۆر لسرو قسزان و لڕووبوو، ب شرم و پیاوان بوو، كوى ل مق درابوو: ناحقكى بدیتبووای ل سر باوكى خۆى پازیندادا، بۆیـــ "ھیت"ى بدواكوت، "ئامـــ ھیت" رۆژك لگڵ مردەكى

دەچت ھولر- غوارە- ل ١٦٤.١٩- تڕەماش:. رەنگ بى: من كوڕى حاجى تڕەماشیم- غوارە-

ل١١٢.٢٠- ماوەیـــك باس ھرباســـى حمـــدۆك بوو، چ ماـــ یارەى دا - كد یمد گۆج، حمن، حنى نك ما لن و چ ناووناتۆرنحمدۆك-٢- ل٣٣ حمدە چـگنى بست با- حمدۆك- ٢- ل٣٤.

٢١- پلینگ كوژ:. كاتى خۆى پشـــلى كوشـــتبوو لشرمان دەیان گوت ماى پینگ كوژى.

٢٢- ئو كسى ل ژنى بترس بناوى ژنكیوە بانگ دەكرت. .جخ

٢٣- لباد:. لبادى لناو مرەگى بووە زۆرى جویوە لناو دەعوەتدا واى زانیوە گۆشت ناویان لنا. "ك- لباد".

٢٤- ســـ خۆر:. شوێ ســـیان خواردبوو وایان زانیووە كمتیارە ناویان لنا "ماى سخۆرى".

٢٥- ریـــوى خـــۆر:. بـــ زۆرى ریویان دەخوارد، ناویـــان نان "ماى ریوى خۆرى".

٢٧- گوولـــ:. پیـــاوى ب ژن كورتى ب نمـــوودى زۆر الوازى ژنى جوان بت دەن "گول" لكوى تات ئل بكو بۆم بج ب ئم رامژین یپرسى ك ر گوگ م دەسمام دادا بپ یتانوەقدوو ل

ب مندا حسن زیرەك.ئحمد گو..... خاك -٢- ل١٧٥.

عبدولوەھاب شخانی

فرھنگی ناوو نازناوو ناوو ناتۆرە

حاجی ممۆئـــازاری به یاننامـــه ی بـــه دوای ١٩٧٠ـه وه ، یه کک له کاره جوان و ده ســـت پشکه رییه کانی ی. ق. ک، ھه نگاوھه گرتنـــی کردنه وه ی زنجیره یه ک ئۆردوگای (که مپینگی) ھاوینـــه ی قوتابیان بـــوو له چه ند وه ک مه به ســـتداری شـــونکی ناوچه کانی گه رمیـــان و خانه قین و که رکـــووک ده وروبـــه ری و ناوچه کانی دیکه ی کوردســـتانی خواروو. ده توانم بم یه کک له و ســـه روه رییانه یه، که بۆ تکـــای یه کیتی قوتابیانی کوردستان له وان رۆژاندا، له مژووی نه ته وه که مان جگای شانازییه و ھیوادارم ئه و ھه نـــگاوه به شـــوه یه کی مۆدرن بۆ قوتابییه گه نجه کانمـــان گیانی وه ک و بکرتـــه وه به بـــه ردا وه ک نه ته وه کانـــی ئه زموونـــی جوو، فه له ستینی و ئه ریتیرییه کان بکرته ترادیشـــونکی ســـانه و گه نجانـــی نیشـــته جی ده ره وه ی کوردســـتانیش به خۆوه بگـــرێ. ســـای دووه مـــی خوندنمـــان له به غـــداد به ســـه ربرد و به نده بـــۆ ھاوینـــه له پـــاڵ ده یـــان ھاوڕـــی دیکـــه ی قوتابی له نمونـــه ی ئازاد سۆڤ و تارق جامباز و شه مال حوزی و ئازاد ھه ورامی نه مرو ســـاالر عزیز و حه مـــه قه راخی و زۆری دیکـــه، کـــه ناوه کانیانـــم له به ر ده ســـت نییه ، بۆ ئۆر دوگای ھه شـــه زینی نزیک به ســـه نگاوی

که ناری گه رمیان به شدار بووم.له بیرمـــه به ره به یانکی زوو، لـــه ھه ولر له گه ڵ کاروانی قوتابیانی به رکه وتیـــن، ھه ولـــر لقـــی کـــه ســـعدی پیـــره به رپرســـی یه که مجـــار بـــوو. کاروانه کـــه له که رکووک له لقـــی قوتابیان بۆ چه نـــد کاتژمرـــک المانـــدا و بۆ ئواره یه کـــی دره نگی ئـــه و رۆژه گه یشـــتینه گوندی ھه شه زین، که براده رانی مه ســـئولی ئۆردوگا و به شـــکی زۆری به شداربووه کان گه یشـــتبوون. پاش یه کترناسین و کۆبوونه وه یه کـــی کـــورت کـــه

ھـــاوڕێ حه مـــه قه راخـــی وه ک به رپرســـی ســـه ره کی ئـــۆردوگا، سه رپه رشـــتی کۆبوونه وه کـــه ی کرد و رنماییه ســـه ره تاییه کانی بۆ باســـکردین و بۆ شـــه وه که ی دوای ئه وه ی پخه فی نووستنمان وه رگرت و جگامان له ســـه ربانی ئـــه و قوتابخانه یـــه خۆشـــکرد و له پاش نانخواردنکـــی به کۆمه ڵ، له ســـه ربانه که پاکه وتیـــن. کـــه ده بـــوو به یانـــی له پـــش گزنگـــی خۆره تـــاو رابین و لـــه گۆڕه پانی بـــۆ گردبینـــه وه قوتابخانه کـــه خوندنـــی ســـروودی به یانـــی و گوتـــه ی رۆژ و دابه شـــکردنمان به ســـه ر چه نـــدان مه فـــره زه ی ده پازده قوتابی. به یانی له دوای ئه و کارانـــه وه ، ھه ریه که مان ســـه رو نانی گه رمی به یانیمـــان وه رگرت له گـــه ڵ پخۆرکـــی ئاســـایی و کوپک چای. ئه وجا بـــه رابه ری یه ککـــی شـــاره زا، ھه ر گروپـــه و ملی رچکه ی ئه و گوندانه ی گرت، که ده بوو به ســـه ریان بکه ینـــه وه . یه کک له شـــته خۆشـــه کانی ئه و جاکییه ، ئـــه وه بوو که به یانییان وه ک مرووله به دوای یه کترییه وه رچکه مـــان ده به ســـت و بـــه ده م سروود گوتنه وه رگامان ده بی، بـــۆ گه ڕانه وه ش ھـــه ر به ھه مـــان روڕه سم بوو. ھه روه ھا له وه ش خۆشـــتر ئه وه بـــوو ھه موومـــان به یه ک گیانی کوردانه ی که م ونه ی ئـــه م ڕۆژگاره ، کـــه ده گه یشـــتینه ھه ر گوندک، به تایبـــه ت وه رزی درونـــه و خه رمان کوتـــان بوو، کـــه له و ناوچه یه جۆخیـــن کۆتان بـــه جه نجـــه ڕ و گره ی وخـــان بـــوو. ده قمـــان بـــه وه گرتبـــوو، کامـــه وه رزـــر و خزان ھـــه ژار و رووته لـــه و بکـــه س بوونایه ، یه که مجار زباره مان بۆ ئه و ده کرد و زۆرجاران، به یـــه ک رۆژ کاری چه ند ھه فته یه کمان له کۆده کرده وه و نیوه ڕۆیه که ش به نان و دۆیه ک یاخود نـــان و ســـه رکه پیوازک شوکرانه مان ده کرد و له گه رمه ی کارکردنی به رده وامی به ر ھه تاو، درخی ئه وه شـــمان نه ده کرد، که له گه ڵ ئه و جووتیارو که سه کانی خزانه که ، بکه وینه باسوخواسی ژیـــان و گـــوزه ران و خه باتـــی ره وای نه ته وه که مان. که ده توانم بـــم بـــای ده یـــان کۆلکه کادیری نه خونـــده وار ســـوودمان بـــه و لـــه رووی ده گه یانـــد خزانـــه به رچاوڕۆشنی و روونکردنه وه ی رۆژگار. گرنگه کانـــی مه ســـه له به جۆرـــک له گه ڵ خه ک تکـــه ل ببوویـــن، که ھـــه م ئمه خۆمـــان به که ســـوکاری ئـــه وان ده زانـــی، ھه م ئه وانیـــش ئمه یان بـــه کوڕ

و بـــرای خۆیـــان ده خونـــده وه . له گه رمه ی رۆژانی ئۆردوگادا، که شه وانه تادره نگان به سیمیناری رۆشـــنبیری ھه مه جـــۆرو چاکی ره زمـــی و بـــه زم و ھونـــه ری ھه په ڕکـــ و گۆرانـــی گوتنـــه وه و رۆژی ھه ینیمـــان بـــه پشـــوو و خـــۆ شوشـــتن و جلوبـــه رگ به ســـه رده برد. خاونکردنـــه وه داخه کـــه م لـــه دووه م ھه ینی کـــه زۆربه مان چووبووینه سه ر ئاوی رووباری باســـه ڕه ، کـــه نزیک به ھه شه زین بوو، پاش نیوه ڕۆیه کی به جدره نگ کاروباری خۆمان جکـــرد و بۆ ئـــۆردوگا گه ڕاینـــه وه . ئواره کـــه ی کـــه وه ک رۆژانـــی ئاسایی مه ســـتاری ناوه کان کرا، یه ککمـــان به نـــاوی حمدەمین ديار نبوو، که ھه ر له گروپه که ی ئمه بوو و له کاتی خۆشوشتنیش زۆر لـــه مـــن نزیـــک بوو، بـــه م دوایـــی نه مدیتـــه وه ، تومـــه ز بـــۆ مه له کـــردن دوورکه وتبـــووه وه و که وتبووه قووالیی رووباره که وه ، کـــه ئاوه کـــه ی زۆر تیژڕۆ بـــوو. بۆ شـــه وه که ی ته رمه که ی له بنی قـــوول دۆزرایـــه وه و گۆمکـــی کۆســـتکی ناخۆش بوو. به دوای چه نـــد رۆژکـــی دیکـــه به نـــده ش تووشـــی مه الریـــا بـــووم و زۆر بـــه خراپی ده ڕشـــامه وه و به په له بـــۆ که رکووکیـــان بـــردم و دوای پشـــکنینی پزیشـــک و ده رمـــان وه رگرتن، پزیشکه که ئامۆژگاری کردم، که ده ب له ماڵ بحه سمه وه و زۆر ھاتوچۆی به رھه تاو نه که م و تکه ی ناو خه ک نه بم. ئه وه بوو به ناچـــاری گه ڕامه وه ھه ولـــرو بـــه دوای دوو ھه فته چاکبوومه وه و سه یرمکرد، ئۆردوگاش له ته واو

.بووندایله ســـای دووه می کۆلجدا، واته ١٩٧١ بوو، ئمه ی ئه ندامی پارتی باـــی م. س له کۆبوونه وه یه کـــی فراوان لـــه با ره گای لقـــی پنجی پارتـــی له گه ڕه کی ئبو نـــواس، بـــه تکـــه ڵ به یه کجاره کـــی رکخســـتنه کانی پارتی له به غداد بووینه وه . ئه و سه رشانه ی به نده و یـــادی به خـــر کامـــل کریمی که رکووکی بـــۆ دانرابـــوو، ناوی کمـــال عبدو بوو، که خه کی شـــاری دھـــۆک بـــوو، مرؤڤکی ھجگار ره وشـــت بـــه رز و کوڕه ھه ژارکی وه ک خۆمان بوو، ھه ر له یه کـــه م کۆبوونـــه وه ، خۆی بـــه شه رمه زار زانی، که ئه و کراوه ته به رپرســـی ئمه ، لكاتكدا چه ند مانگـــک بـــوو، ھاتبـــووه ریـــزی رکخستنه کانی پارتییه وه و ئمه ش له و کۆنترو به ئاگاتر له کاروباری و دایـــه وه دمـــان رکخســـتن،

به روحی ریازیمـــان وه رگرتبوو. ھه تا کامل له گه ل ئمه بوو ( که به دوای چه ند مانگکه وه له کۆلیجی پۆلیسی وه رگیرا و به شی کوردی به جھشت، ھه ڤال کمال ھه موو ھه فته یـــه ک ده ھـــات و ده یگـــوت، کامل کریم کـــه ی کۆبوونه وه ک بکه ین ؟ ئیتر کامل له و ترسه چوو بۆ کۆلیجی ئه فســـه ری پۆلیس و رزگاری ناوه کـــه ی له گۆڕینـــی بوو. به دوای ئـــه وه به نده بۆ الی تحوکی دیکـــه به ناوی فھه ڤاکریم گواســـترامه وه و ھه تاوه کو سه ره تای ســـای چواره م، به م نوانم له گـــه ل کمـــال و تکای بـــراده ره بادینییـــه کان ھه رخۆش بوو.. ھه رگیز له بیـــرم ناچته وه ، یادی به خر مامۆســـتا عالئدین ســـجادی کـــه وانـــه ی مـــژووی ئه ده بی کـــوردی پده گوتینـــه وه، مـــژووی ) کتبه کـــه ی تـــازه ئه ده بـــی کـــوردی ) ســـه رله نوێ ھه ڤـــال و به چاپگه یاندبـــوو وه به له نـــگاز زۆر کـــه کمالیـــش بـــوو. خۆم کـــه ئه و کتبانـــه م به قوتابییه کان فرۆشته وه که ده بوو ھه مـــو قوتابییـــه ک بـــه ناچـــاری بیکت. من له الی خۆمه وه پاره م له کمـــال وه رنه گـــرت، که ئـــه و ده مـــه ٧٥٠ فلـــوس بـــوو. چونکه کمـــال گوتی ئـــه ز ئه و کتبـــه م گه ره ک نییه و له کتبخانه قه رزی ده کـــه م بـــۆ خوندنـــه وه ی. زۆر چاکم له بیره ھه مـــوو جارک، که مامۆســـتاکان، کتبه کانی خۆیان به ئمه ده فرۆشـــته وه ، به تاتبه ت دکتۆر ئيحسان فوئاد یادی به خر له گه ڵ دکتـــۆر مارف خزنـــه دار و دکتـــۆر عيزەددیـــن مســـته فا، ھه میشـــه پاره یان له و قوتابییانه وه رنه ده گـــرت ، که ھه ژار بـــوون. که چـــی ئـــه و رۆژه کـــه پـــاره ی بیســـت و چـــوار کتبـــم دایـــه وه ده ســـت ســـجادی و پـــم گـــوت، دانه یه کیشمان داوه ته قوتابییه کی ھه ژار و پاره مان لوه رنه گرتووه، په نچه ی ناڕازیبوونی ھناو بردو گووتـــی.. نابـــ ده بـــ پاره که ی ئه ویش بژمرن. منیش نه مھناو نه مبرد له گـــه ڵ پدانی ئـــه و ٧٥٠ فلوســـه له گیرفانی خۆم وگوتم.. مامۆســـتا ئه گه ر ئه و ٢٥ کتبه ت بـــۆ بـــازاڕی ھه رکویـــه ک لـــه بفرۆشـــرایه ، دوو ٧٥٠ فلوســـی زیاتریـــان لتده گایـــه وه . که چی ده ســـتی درژکـــرد و ئـــه و ٧٥٠ فلوسه شی خسته گیرفانی که واو ســـه لته که یه وه . به م کمال لـــه شـــونی خۆیه وه زۆر ســـه رگران بوو، به زۆر کتبه که ی وه رگرت.

بشی چل و حوت

حاجی ممۆ: د. ئيحسان فوئاد، د. مارف خزنه دارو د. عيزەددین مسته فا، پاره یان له و قوتابییانه وه رنه ده گرت ، که ھه ژار بوون

خوندنوەی الپڕەكان... ئو رۆژو شوانی لبیرم ناچنوە

كازم عومر دەباغشـــارى كۆی یكك لم شـــارە كوردستان شـــھیدپروەرانى پشـــوەى لریـــزى میشـــھ كۆشـــان بووە دژ ببات و تخسیاست چوتكانى رژم یك ربۆیراق، ھكانى عكدواى یللســـر نخشـــى ئـــم شـــارە گلۆپى ســـووریان داگیرســـاندو مترســـیداریان بشـــونكى

زانیوە.لگڵ ھمـــوو ئـــم قوربانى و نھامتیانى، كـــ ڕووبڕووى ئـــم شـــون بۆتـــوە تائســـتا خزمتگوزارى پویست پشكش بم شـــارە نكراوە، ك لئاست

قوربانییكانیدا بت.ئوەى كراوە زۆربى بسقتى لالین دەستى نائمین و دوور ل ھستكردن ب لپرسراویتى

ئنجامـــدراوە، بـــۆ ســـلماندنى ك، كر میوانكان ھـــراســـتییبم شـــارە گوزەر دەكات ئوان زیاتر پرۆشى خۆیان دەردەخن لخكـــى ئم شـــارە، ھســـت بمغدوریتى ئم شارە دەكن

لرووى كمى خزمتگوزارى.الپـــرەى لســـر رۆژانـــكمترخمـــى رۆژنامـــكان بودەكرتـــوە لپرســـراوان لئاست ئم شارە، كچى ن زۆر نـــ كم وەك ئوەى ئم شـــارە پرسراوان بت لكردبھیچى ن

دەنگیان ھبژاردووە !!!ناپرســـن بۆچـــى ئگرنـــا لداخوازییكانـــى ئـــم شـــارە؟ ئمى ســـیرو ســـمرەی لم شارە چند پرۆژەیك بسقتى كراوە، سرجمیان ڕووبڕووى داڕمـــان و وـــران بوونتـــوە،

نائمیـــن بدەســـتكى چونكـــ ى كۆیمیوانخان مانكراون، لپاس و نخۆشخانى مندابوون، ك چند ســـاك كراون، ئستا .رگشـــمبارەگاى پ ب بوونـــفرمانگى بارى شارســـتانى و ئاوەدانكردنوەو قشلى كۆن و دووسایدە ســـقتكى ئازادى و دووسایدە خواروو خچكى جـــادە خوارەكب ك ،رمۆتـــھپردەكـــى لگـــڵ ناوبانگـــبئاخیر زەمان، ك لشوى رەزان دروســـتكراوە، ھیچ نزانك بم شـــوەی پرد دروســـت نـــاكات، شارەوانى كۆیش ماوەى زیاتر ل حوت سا شقامكى (٥٠٠) متـــرى لناو شـــار پـــ ئنجام نادرـــت، بۆتـــ ھـــۆى تكدانى م شارە، باشســـیماى جوانى ئ م پرۆژە ســـادەیان پر ئگـــئ

دوســـت نكرـــت چـــۆن بنى بدووســـایدكردنى ڕگاى نوان ھولـــرو كۆییان پـــ ب ئاكام

دەگات ؟!!لمانـــش ســـیرو ســـمرەتر ئامركى تیشكى سردەمیان بۆ نخۆشـــخانى ئم شارە دابین كراوە، ك تنھا ل چند وتك لبرنبوونـــى كچـــى ،یـــھ خۆشخاندەرەوەى نن لشـــوشونكیان بۆ دروست كردووە، ك بۆت مایى گاتى جماوەر.ئـــم پرۆژانى ك باســـمانكردن ھر ھموویان لـــدواى حوت شـــت ســـیرەكى دنیـــا ئژمار

دەكرن !! م پرۆژانـــئـــ ئۆباـــى خراپـــى دەگڕتـــوە بۆ كمترخمى و ھســـت نكردنى لپرســـراوانى

ئم شارە ب لپرسینوە. ویســـتپ زوو تـــا بۆیـــحزبـــى بـــاالی لپرســـراوانى داخوازییكانـــى حكومـــى و و جبجبكـــن شـــارە ئـــم بنكانیان بھنندى، ك لكاتى ھبـــژاردن بانگشـــكردنى دابوویـــان (٢٠١٠/٧/٢٥) لـــرۆژان ئگرنـــا بجمـــاوەر، كـــى دیكـــجار ،دوایـــرۆژى لدەكوتـــوە تـــۆپ لداھاتـــوو ناو یاریگاى جمـــاوەر، ئوكات

وەمیان دەبت چى بت !!

كمى خزمتگوزارى شارەكى سرۆك كۆمارى بزاركردووە !!

Page 17: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٦/٢

٢ نی

یرازە

حو (١

٤٣ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

17

ئا: ساالر كۆشارخونرى بڕز ئـــم چاوپكوتنى (٢٠٠٨/١١/١٤) لـــ وە لـــنیتـــدەیخوبرنامى دون و ئمۆى تلفزیۆنى گلـــى كوردســـتان كناـــى ھولـــر پشكشـــكراوە، بـــۆ یـــادى شـــاعیرو نووســـرو فۆلكلۆریست خالید جووتیار حـــزم كرد جاركـــى تریش ل ڕگى بڕـــزەوە بدرخانـــى ھفتنامـــى تـــواوى دیدارەكـــم بخم بر دیدى

خونرانى بڕز.بـــۆ یادى خالـــد جووتیارى نووســـرو شـــاعیریش ھر ئوەندە دەم یادت بخر ئى خمخۆرى فۆلكلۆرو حیران و الوك و بیت و قســـى نســـتق و

متڵ و پندى پشینانى كوردى.

كورتیك ل ژیانى خالید جوتیارمخابن پیربوون، پیران ئگرین بۆ سربوردەى گوناح و نھنى و قیامت،، قتارەو فرمسكى پیران لو چاوە كزانوە دێ دەبن كانى ئمل و تكیى میدان و پیرى فۆلكلۆریست تریقت، شاعیرو ر خالیـــد جوتیـــار لـــو نووســـساى ١٩٥٣ ل كندارەقلى سر بـــ ناحیى دیبگـــ لدایكبووە، خوندنـــى ســـرەتایى ل گوندى لھبـــان تواوكـــردووە، ناوەندى و دواناوەندى لـــ ھولر تواو كـــردووە، ســـاى ١٩٧٥ بشـــى كوردى كۆلـــژى ئادابى زانكۆى بغـــداى تواوكـــردووە، ســـاى ١٩٧٨ لـــ وەزارەتـــى دارایـــى و یكـــم دامـــزراوە، ئابـــوورى بـــووە شـــیعرك برھمـــى بـــۆ ســـرودك بناونیشـــانى سانامى خبات ل ساى ١٩٧٢ ل گۆڤـــارى بیرى نوـــدا بوى كردۆتـــوە، لپاش ئم شـــیعرە ئیتـــر دەســـت دەكات ب شـــیعر بوكردنوە لـــ ھموو گۆڤارو ڕۆژنامكانـــدا وەكو ھـــاوكارى، ڕۆشـــنبیرى، بیـــان، گۆڤـــارى شمسى كوردستان، برایتى و دواى ڕاپڕینیش ل كوردستانى نـــوێ و ڕبازى نوێ و ھروەھا ل خبـــات و پیڤین و برھمى حفتـــاكان لـــ بوكردۆتـــوە، بردەوام نووسین و لكۆینوەى بوكردۆتوە، فۆلكلۆر لســـر ســـاى ١٩٩١ بـــۆ یكمین جار دامزرانـــد كـــوردى كۆمـــى نووســـرك چنـــد لگـــڵ و گۆڤارى الوكیان ل ك لژمارەی ١٩٩٧/٨/٢١ وە، لـــو كردۆتب شـــارى كۆی مین جار لكبۆ یڕۆژنامیكـــى بنـــاوى ھاموون لـــ دەركـــردووە ٥٦ ژمـــارەى بوكردۆتوە، ئو چاپكراوانى شـــاعیر بـــوى كردوونتـــوە

ئمان بشكیانن :برەو فۆلكلۆر ســـاى ١٩٨٣ (٣) ژمـــارە ل بوكـــراوەى فۆلكلۆر مرگـــى و حیـــران ،١٩٨٣قـــالی داســـتانى غریبـــان، ئفســـانى تارمایـــى ، دمـــدم ئجنـــدان، ســـماى كـــوردى، ـــر، كولوارانـــى ھى ئپیاســـئم كۆم شـــیعركو یكم ـــو كۆمتى، دشـــیعر كۆمحقایتـــك، بۆنـــى بگانان دێ

كۆمـــ حقایتكـــ، شـــاعیر ،بـــى بـــۆ چـــاپ ئامادەیدوو كتك ئمانن: قاموســـى ھولر،

قاموسى فۆلكلۆر. * مامۆســـتا ســـرەتا با لوە دەســـت پبكیـــن بـــۆ نازنـــاوى جووتیار، من دەزانم شاعیران ھریكو نازناوكى بـــۆ خۆى ھبژاردووە بـــۆ ئوەى جیا كریم ھك، بـــی وە لنـــبكرچیرۆككـــى تدای بۆچـــى جووتیارت

ھبژارد ؟- خـــۆى ئـــوە دیـــارە شـــاعیرە ھموویـــان كالســـیكییكان نازناویان ھبووە، ئو نازناوەش دەروونـــى ھۆیكـــى ڕەنگـــبت، ھركســـك ئـــو نازناوە ھدەبژـــرێ ك ل نفســـیتى نزیك، من ئوە ئیشـــى ئاساییم بـــوو، یانـــى خكـــى گوندانیـــن و ئیـــش ژیاویـــن، لدەشـــت ھموو جووتیارەكانم كارەكانى دەكرد لگڵ ماى باپیرم گورە بوویم ئیشى فالحتى چى بووە ئوەم دەكرد لبر ئوە ئیشـــى ڕۆژانشم ئوە بووە و خریكى ئیشى نووســـینیش بووم، بم پـــم وابوو ئـــو جووتیارە لمن نزیكترە ل ڕووى ئیشكم ھم ل دەروونییوە زیاتر حزم لو

ئیش و كاران دەكرد. * مامۆستا با بین سر زمانى شیعر، یڕەھای و خۆش نوودیدیارە شیعر ئك شاعیر پناى بۆ دەباو ئازادى خۆى تـــدا دەدۆزتـــوە یا ب دەســـتى گۆڕین وامان ل دەكات خۆمان ب شیعر

خاى بكینوە؟- ل ڕاســـتیدا پناســـى شـــیعر كاركى قورس یانى ك بتوانین ین و بناســـى شیعر بكین پب و شتك كۆتایى بیند ڕستچجوان بنین، ك ئینسان ھر ل در زەمانوە پناى بۆ بردووە ئگر تماشـــاى مـــژووى ئدەبیـــات بكى مـــژووى ئدەبیاتى وتى ماد بابین یك ل مژووە ھرە لـــ ســـۆمرییكانوە كانكۆن

بگرە ھتا دەگات ئستا شیعر ئو حات گورەیـــ، لگڵ مرۆڤ یاخـــود كـــ لگڵ زاتـــى مرۆڤ دەژى و بڕاســـتیش نـــ ھموو شـــاعیر ن تبب س دەتوانكـــھموو كس توانـــاى دەڕبینى ھی، ھرچند لناو شاعیرانیش جیاوازییكى زۆر ل ئیمكانیت و توانا ھی بۆ دەربینى شـــیعر، شـــیعر ھتن نیی وەك خك حزاتو لدەگات، شـــیعر ئوا تجوانانی ك براســـتى خوا ئو موھیبانـــى داوە بـــ مـــرۆڤ، ڵ رۆشنبیرى مرۆڤ بتوانگل جوانترین ســـات ل ،شـــاعیر بژیانـــى مرۆڤ شـــیعرە، تـــۆ ئو كونـــ چدەكیـــوە ل درك، غدان داس وەى بكردنو چئدەكى ب چند ختك ل شیعر ورەییگ ،ورەییوە دیارە گئتـــۆ مفھومـــى ئـــوەى لبـــر گورەى ژیان برجست دەكى كانى شـــیعر لجوانتحا لـــچند درك، ئـــو درە ھموو ئـــو واتا جوانانـــ ھدەگرن بۆ ینى ئایندە، یانى شیعر ھزەمئمۆ دەنووسرێ پاش ٢٠٠-٣٠٠ ســـاى دیك، كـــ دەیخونییوە وەكـــو خۆیتى كوات ئوە ھم ھـــم ،ئینســـانیی ڕۆشـــنبیرییبھـــرەى ئو ئینســـانی و ھم تگیشتن ل چمك جوانكى شیعر، ك شـــیعر دەب ھگرى

.یھ ك ب جوانان و شتئ* شیعر بھرەی یا حاتى ڕوحی یا ڕەنگ یس ھ؟ زۆر ككردندیراســـخیاكى ببیر دابـــ چند دك

دەنووس بم شاعیر نیی ؟- من زۆر لگڵ ئوەدانیم تنھا بھرەبـــ، بـــ ڕاســـتى ناكـــرێ شـــتى قووڕس شـــتى جوان ئو شتانى ڕۆشنبیرى یا حزارەت تى، خـــۆى دەبیویســـتى پپبیخونیوە دەب ڕۆشنبیرییكى چاكى ھب ئو ئینســـان ماناى ئـــوە نییـــ باســـى ڕۆشـــنبیرى

دەكـــم كســـك بخونتوە بۆ ئوەى شـــیعر بنووســـ، بم ئگـــر زانیـــارى زۆرى لبارەى حـــزارەت و نـــاوەوەى مـــرۆڤ و ڕابـــردوو نبـــ ناتوانـــ ھیچ بنووســـ چۆن بنووســـ ؟ ئو وەختـــ ئـــو بھرەیـــ كـــ پى ،یمومارەســـ بھـــرە دەـــن مومارەسى شـــیعرە شیعریش یككـــ ل پیشـــكان یانى چۆن مشك دروســـتى كرد بدەست ى كسو كوە ئدەینووســـییدەنووستوە بدەســـت شتك ئو كسى ك شتك بدەست دروســـت دەكا ل مشك خیاى یتانو حابۆ دەچى شـــیعر ل ،ھرەییـــن بنیـــا برتیانـــى بمجالى شیعر تسك نكینوە ھندـــك شـــیعر جوانییكانـــى وەى كـــدەســـت دەدەیـــن ئـــلپـــى دەـــن ئدەبـــی شـــعبى بم نخونـــدەوارە، كابرایك شـــتكى جوان دەنووســـى ئوە ھـــم بھرەی بب رۆشـــنبیرى ئـــوەى ننووســـییوە، ئگـــر نیزانیبـــ ئـــو بابتـــى ئـــو دەینووســـى ئگـــر لـــ ھموو بنج و بنوانى و پیوەندییكانى نگیشتبى ناتوان شتى جوانى لســـر بنووســـ لبـــر ئوە مـــن وا تســـور دەكم شـــیعر بشـــك لبھرەى تدای، بم ڕۆشنبیرى كارى زۆرەوەو بینایى و بیركردنوە و خولیاى جوانیش

یكك لشت جوانكان. * ئگر براوردك ل نوان شـــیعرى دونـــ و ئمۆدا بكین شـــیعرەكانى

دون چۆن بوون لگڵ ئمۆ ؟- ھمـــوو ســـردەمك جوانـــى بكان بردەمســـ ،یخۆى ھجوانى نبووینـــ، ئگر مژوو ھدەینـــوە چند ھزار ســـاڵ تووشـــى دەبینـــى بگڕینـــوە داســـتانى گلگامش دەب، یانى یكك ل شـــانازیی گورەكانى مرۆڤ ك كاتى خۆى توانیویتى

بنووســـ گـــورە داســـتانكى ھتا ئســـتا دەیخونیتوە لبر شـــتك بناوى ڕابردوو شـــتك بناوى ئیســـتا لكیان زۆر جودا نكینوە باشـــ، چونك وتمان ھمـــوو ســـردەمكان داھنانى خـــۆى جوانـــى ،دایـــت خـــۆى ھیـــ، ســـردەمكان پـــۆژەى جوانـــى تدای دەمینتوە ســـر ژ لگۆڕینى زەوق و گۆڕینى چخوندنوە، چژ لنووسین ئوە یككـــ ل لـــ شـــت گرنگكان، یركـــژووى مـــرۆڤ ســـتـــۆ مســـد ســـاك بگڕـــوە دواوە نن دوســـتا ھى ئو شتانئ و شـــتوە ئرئـــبل بووینـــننویانى ئســـتا ھن پیوەندى دروســـت نـــوێ كۆمالیتـــى دەكن، لبر ئوە وات لدەكات تـــام و چـــژى شـــیعرى ئمـــۆ لســـردەمى خۆى لگـــڵ ئو ئایندەیـــى ئـــو شـــتكى بـــۆ دەنووسى، لگڵ ئو س چوار زەمن تكـــڵ دەب لزەمنك كـــ پى دەـــن زەمنى ئایندەى حنانو شـــموو ئردەوام ھبھدەگـــرێ ك نووســـینى جوان

برەو نمرى دەبات. * واھســـت ناكـــى شـــیعر زۆرى و

بۆرییكى زۆرى پوە دیارە؟- ھندـــك ھیـــ بـــا، ئوان بۆ واى لھاتـــووە پـــش ڕاپڕیـــن دوو رۆژنامـــو دوو بتنیـــا گۆڤار ھبوو ئســـتا بســـدان رۆژنامو گۆڤار ھی پویستیان خكیـــش یـــھ خـــك بـــپویســـتى بوەی لو ڕووبرە فراوانى بوونـــى ڕۆژنامگرى كـــوردى بخونتـــوە، دواییش ڕووبـــرى میللتكیـــن مـــئمیللتكـــ فراوانـــ ڕووبـــرى فیكرى، ڕووبرى بیركردنوەى وانكانى مرۆڤ ئندییتمتایبلبر ئـــوەى تۆ میللتكى زۆر تبیعی ئـــو شـــتان، یانى زۆر كـــمـــوو خو ھئـــ ئاســـاییخریكى نووســـین بن خریكى ل ككوە یوە بن ئـــندنـــخوحات جوانكان، یانى لجیاتى ئـــوەى شـــڕ بكاتن دێ شـــت بخوینتـــوە لجیاتـــى ئـــوەى گچـــڵ بـــ جیرانكـــى بكات، شـــتكى جوان دەنووس یانى ھمـــوو شـــتكان لـــ خزمتى ئـــو ھمـــوو دایـــ شـــیعر بیركردنوانـــ یـــان زمانكیان نجموو گو ھیانى وادەكات ئجوانى ئستا شیعر دەنووسن ڕۆمان دەنووســـن، ڕاستیكى ئم سنوردارى نكین لسر تمنكـــى لســـر خۆمـــان و دیاریكـــراو بین ئیال دەب فن تمـــن شـــیعر بنووســـ، ئى ئـــو گنج چـــۆن بتوانـــ؟ بۆ نتوانـــى ئو گنجـــ وەكو من بیربكاتـــوە ڕەنگ وەكو ئوەى گیروگرفتكانى ئـــو لگڵ من جیـــاوازى ھبـــ بۆیـــ ئویش وە مـــن بـــر ئـــبـــقیتـــى لح

زۆریان نازانم * ئویـــش لگڵ مومارەســـو لگڵ

تمنى ل بژنگ بدرێ؟- ئویش خۆى وادەكات، ئســـتا چونك ل ڕاپڕین بگرە تا ئمۆ یوانى بگرە لو ١٦-١٧ سائ ،یدابوویننـــوێ پ٢٠٠٠ نـــاو لل شـــیعرو ئـــدەب و چیرۆك و ئوان بگرە خریك پنجا ناوك

.كڵ وەزعگدەڕوا لبشی یكم

یوان

مژنا

رۆ

رۆژنامنووس و سندیكامان

لـــم رۆژانـــ راپۆرتكـــم لیكك لبارەى بیســـت لتلفزیۆنكان ســـووتانى پاوان و دەشـــت و دەر بھـــۆى حاتكـــی نادیـــار، لـــو راپۆرتدا كابراى راپۆرتچی دەیوت ئمساڵ باران زۆر باریوەو دەشت و دەر گیاى زۆرى ل شـــینبووەو ئستا وشكبوون، بم حكومتى ئامادەكارییكـــی ھیـــچ ھرـــم نكردووە، ل راپۆرتكدا باســـی سووتانى پاوانكی كرد ل سنوورى بكانى بواوى قســــــن و تبتو

سرچاوەبوون.بڕاســـتى ھقوای ھوەستیك بكیـــن، چونكـــ خریكـــ رووى ئوەنـــدە رۆژنامگـــرى كارى واو متمانت و تـــناشـــیرین دەب ویســـتپ بۆیـــ لدەســـتدەدات، سندیكاو رۆژنامنووسان فریاى پاراســـتنى رووى خۆیـــان بـــن تا

خراپتریان بسر نھاتووە. وەیـــئ رۆژنامنـــووس كارى بواقعـــی لواقعـــدا رووداوەكان رووداوەك وە، واتتزخۆى بگوئـــوەى وەك خـــۆى، وەك كامرایكی فۆتۆى بدەستوە بت ونبگرـــت و دواتـــر چاپی بكات فزیۆن بلت وە لویبكاتیان بئوەى ھیچ رتوش و دەستكارییكی بـــكات، ئاخر گیا ســـوز دەبت و وشكدەبت حكومت لم حاتدا رەخنـــ مـــچـــی بـــكات؟ خـــۆ ئدەگرین، كموكوڕییك لھموو ھموو ناشیرینییكان وەك خۆى بودەكینـــوە، بـــم حكومت چ پیوەندییكـــی ب وشـــكبوونى

دەشتودەرەوە ھی لھاوین؟!ھرچۆنـــك بـــت ئم دیـــاردەى خۆكردن رۆژنامنووسیی ختاى ،دانیینووســـی تكاكی نا رۆژنامبكـــو ئـــو دەزگاو دامزراوانن ب ھیـــچ فلتـــرو لبرچاوگرتنی لھاتوویى و وەســـتایى خكانك دەناســـنن رۆژنامنـــووس وەك كارى ئابـــووى دواتـــر و دەبـــن، رۆژنامنووســـیش نبـــت، ســـیریش بالمانـــوە ســـندیكا وەك ئندامى ســـندیكا نووســـاننارۆژنام جـــۆرە ئـــم ـــت، چونكـــنـــدام وەرگروەك ئســـندیكا وەك وتویان چایچی و كارمندی پرسگو عنتیكتریشی كردۆتـــ ئندام، چ جاى كســـك راپۆرتـــى ســـقت بنووســـت و ینر بگوە، خـــۆ ئوی بكاتبـــسر براوردكردنی چایچی و ئو رەنگ ئوا نارۆژنامنووسانش، وەرگرتنـــى نارۆژنامنووســـكان رەواتـــر بت بۆ بـــوون بئندامی ســـندیكا لچایچی و پرســـگو.. یـــھ ھیوایـــك چونكـــ تـــد، ببـــن نارۆژنامنووســـكان برۆژنامنووس، بم سندیكا چ ببن یكان ھچایچییكی بھیوایرۆژنامنووس؟ لوەش ســـیرتر دەرگا ســـبى وانـــئ وەیـــئلسندیكا دەگرن داواى پارچیك تیش بنیین و وەتزەوى دەكـــ

ئمو ئوانیش دەفرۆشتوە؟خراپتر لوەش ئســـتا ژمارەیك كناـــى تلفزیـــۆن پیدابـــوون، پارەیكـــی ئســـتوور لحكومت وەردەگرن جگ لھاوارھاوار ھیچ شتكی دیك پخش ناكن، لنو برنامدا ســـ كوڕ دەكن بكچ و بزى بكلتـــورى كوردەوارى درامایـــك دەكـــن، مـــرۆڤ و پشكشدەكن ونى كورد تواو ناشـــیرین دەكات، دۆبـــالژى فیلم دەكن زمانى كـــوردی تكدەدەن، ئمانـــ ھمووى بســـر یكوە ى لنووســـو رۆژنامر ئـــھـــلســـرەوە كـــ دروســـتدەبت ســـندیكاى بۆیـــ باســـمكرد، ئـــم زادەى رۆژنامنووســـانیش ھاوارھاوارمان مئ ك ،یواقیع

بدەستییوە.

كاكم گۆتی

سرتیپ جوھر

تنــــــــــــزبترس و لرز و دڕاوكیكى زۆرەوە، دواى بیركردنوەیكى تایبـــت نووســـینگیكى زۆر

بشـــڕكردنم كردەوە، سرەتا حجمانم لبر بابوو، ترســـام خكى ب یكجار لم قیت ببنوە، ب نفرەتمكـــن و ب بردباران رووڕەشى ئو دنیاو ئوى دیكم بكن، كچى ل خولى یكممدا پارەیكى باشـــم لـــ ژمارەیكى باشـــى بشـــداربووان وەرگرت، ل كـــى دیكـــر خولھـــجیـــا لجیاتى فرى پروەردەو رەوشت و بھرەو ئیشـــى باشـــیان بكم فرمكردن چۆن تشقو شڕ بم و بو دەفرۆشن، ئم یكم داھنانـــ من ل دنیـــادا پناى بۆ ببم، ھر لو خول فرمكردن، كـــ شـــڕ لـــ بتاى باشـــترەو ئـــوان چۆن وا دەكن ئاژاوە بۆ ئم و ئو بخولقنن، بگژ ئم و ئودا بچن، مرجى سرەكیشم وەبـــوو، كشـــداربوان ئبـــۆ ب وە بچنـــرووى پراكتیكییـــ لـــگڕەككى دیكو بكردەوە ئو ڕەكو گرمكردن لى فشـــتان

تاقى بكنوە.خولكم بوپڕى سركوتوو بكۆتا ھناو ھموویان ب شوق و زەوقوە ونیان لگڵ گرتم مـــئ كـــ خۆشـــحابوون، و یكمین شـــت لژیان سوودیان تامـــردن و وەرگرتبـــ لـــبككیـــان دێ، گلكـــم ھاندان ئـــو شـــتانى پموتـــن لبیرى نكـــن و بكـــردەوە ئنجامـــى بدەن. ئـــوەش بووە ھاندەركى باش تا ئو كسان ببن شالتى و چقۆكـــش و تریاك خۆریان لـــ دەرچـــ، ھســـتم راگرت، بدزییـــوە كوتمـــ چاودـــرى كردنیـــان بزانـــم چـــى دەكـــن، ئوەى مـــن لو خكـــم بدى كـــرد فوزایكـــى گورەیان بۆ گڕەكـــى تنیشـــتیان دروســـت كـــرد، رۆژ نبوو ب دەیان كس دەیانی تر ب قوربانى و ب بننقوربانى مردن نكرن و ب نیوە روحوە ج نھدرن، ئوەى

ندرانـــیبـــاش بـــوو زوو دەگچارەســـرى نخۆشـــخانو پویستیان بۆ دەكرا.. كار لژر

كۆنترۆى حكومت دەرچوو.ئو خكـــى زەرەرمند ببوو، بۆ تۆسندنوەى ب ئیشتیاوە سردانى نووسینگكیان كردم تـــا لـــو حیكمتـــ تنوویتیان بشكنم، ئمش بووە ھۆكاركى دیك تا پشتى خۆمى ل بكموەو نرخكى دوو ھندە زیاد بكم، ئو خولشـــم بسركوتوویى بى و پیانم راگیاند: ئوانیش بل كواوبوونى خولدواى تئیشـــى خۆیانـــدا بچنـــ گـــژ ئو گڕەكى تنیشتیان و شڕیان پـــ بفۆشـــن. برە بـــرە وای رم بوو، وەجبھات بـــازاڕم گللـــ دواى وەجبـــ دەردەچـــوون و دەســـتكوتى پارەشـــم بـــووە پارەیكى خیاى، ئو گڕەك بۆ ئو گـــڕەك خكى ھموو ئو شـــارەم فرى شـــڕو شۆڕ كرد

تا ئو رادەیى كس دەرەقتى كـــس ندەھات، بمـــ ل دواى كو خر ئكى كورت ھماوەی نا، تاقڕكردن ھشـــ وازیان لشـــتك ك دیان پى خۆشـــبوو ھمیشـــ دەیانـــوت: "زەرەرمان نكردووە ئـــو پارە زۆرەى لو خولمان خـــرج كرد زەرەرمان لـــ ئگـــر نكـــردووە ھرنـــا دەرەوەى ئـــو ســـنوورە ھـــر كسك بیوێ پالمارمان بدات بتوانین برگرى ل خۆمان بكین و برپرچـــى بدەینـــوە، ئگر نفرۆشـــین. پـــى شڕیشـــیان مم ئب یر بتان ســـپ رەنگخونـــ؟!.. لگڵ ئوەشـــدا من ونیشبر خگدەپرسم توخوا ئ ى من كردوومو ئیشـــئاخۆ ئئیشـــكى باشـــ یان خـــراپ؟!.. خۆتان بیـــاردەن، دنیام وتى كۆتاییتان ئوەی، دەن: "دەست خۆش، بڕاستى ئیشكى باشت

كرد".

شاخوان علی حمد

دوا دیدارى تلفزیۆنى خالید جووتیار

Page 18: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

18

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

بوكراوەیكی ھونریی تایبت ب یادی ھونرمندیدرخان دەردەچڵ بگن زیرەك لسورەی كورد حگ

بسرپرشتی: دكتۆر مولود ئیبراھیم حسنژمارە ٢ - ١٤٣، ٢٠١٠/٦/٢٢ی زایینی

دكتۆر مولود ئیبراھیم حسن

ب ڕەو ب ورەبــــگ ب كــــیچاب تدێ و زەحم وەك منى ل(زیرەك)

چونك كوردبـــووم ھونر بۆمن ھیچ بھرەیكى نبوو.

(زیرەك)

و پ ردەســـتژ كـــدا كتو لـــ كـــدا كتـــو میللنو ل بســـتپ دەبـــ ،بـــوتخل دواكوتـــو حاـــی ھونرمنـــدى رەســـن و مزنكان چۆن بت!؟ لیستى ناوى ب ى كنـــدە كوردانرمو ھونئبكســـی و ل ھژارى و بكاریدا دواجار ب برسیتى مردن. لیستكى دوور و درژە، ھونرمندى گورە وتزراوى" دواجار كن جسح"گورەو ھونرمندى سواكردن. خـــاوەن دەنگـــى تایبـــت، دەنگـــى تایبتى ژنان "نســـرین شروانى" ربـــبل و لبرســـان دواجـــار كســـی شـــت بوو؟ ھر لم یك دوو ســـاى دواییدا حای "سح چاكتـــر لـــوان نـــاودار داودە"ى نبوو!؟ مامۆســـتا عوسمان كۆیی دەگتـــوە كـــ لـــرۆژی جژن چووەتـــ مای ھونرمندى مزن "ســـوە"ى مقامبـــژ و ناســـراو، كچی بداخـــوە ئم ھونرمندە لـــم رۆژەدا وات لـــرۆژی جژن نك ھر خواردنى جژنى نبووە، بكـــ نانى وشكیشـــی نبـــووە، بـــۆ خـــواردن ئـــوەى ھیبـــووە تنیـــا دوو باینجانـــى رەش بووەو خســـتوویت نو خۆمشى ئاگر و چـــاوەڕێ بووە بپژێ و لجیاتى نانى رۆژی جژن برسیتى خۆی پـــ بشـــكن!؟ ئاخۆ ھر ئســـتا كمن خریكم باســـی ھـــژارى و برســـیتى ھونرمندانى رابردوو دەكـــم، چند ھونرمند و ناودار و زانـــاو داھنرمان ئمۆ بھۆی پویستى جۆراوجۆرەوە "لنو ئم م گۆمو ئنداو "ل"سیتب ومق

لیخنـــدا" خۆزگ ب مرگى خۆیان بخوازن و كســـ نییـــ لنو ئم گـــۆڕە ورانیـــان دەربنـــ" نان.. لكوـــی؟ ئگـــر ھى وەرە ســـر ســـفرەى ھمووان و ئگرنا ھر

!!یمشاعیری گورەى ئرانى "ئحمدى شاملۆ" ل شیعركدا دەفرمووێ:" زۆر گۆرانى ترم ماوە بیم، ئگر غمى نان ل بگڕێ" ھونرمندى كـــورد نك ھر تنیـــا خمى نان لنگـــڕاوە ھمـــوو گۆرانییكانى خۆی ب، بك زومى دوژمنانیش رگایـــان لـــ گرتـــووە تـــا ھموو گۆرانییكانـــى خۆی بـــ! ئوەتا حســـن زیـــرەك "بـــم زەمانـــى پیرییـــوە" ھم غمـــى نان و ھم زومى دوژمنان ســـر ل جرگى دەنن و دواجار تووشی نخۆشی

"جرگ وشكى" دەكن. تباح" دەچبو ســـئ" رۆژێ كـــســـردانى زیرەك و بم بۆنیوە كاســـتك تۆماردەكـــن و زیرەك

:دا دەول- چایخانیكى ناخۆش و پرپووت و عجایبـــم ھیـــ، ئگـــر بـــن تماشـــا بكن، تعجوب دەمنن،

دەن چۆن لرە دەژی؟!- نا پم خۆش كاسبی ل دەكم.

- ھونـــر لنـــو كـــورددا قـــدری نما.

- ھونر بۆمن بھرەیكى ندا. كـــرد بكى نر بۆمـــن كارھونـــشـــونى دابچم چونكـــ "كوردم" و

بزمانى كوردى، قس دەكم.دواجـــار زومـــى داگیركـــر ئـــم چایخانـــ ئـــم نـــو كاســـبیى نابینـــن رەوا پـــ عجایبشـــى و بـــ "لـــدان!؟!" لـــم شـــونش ھیدەقتنن و ب كار و ب نانى دەكـــن و جاركـــى تـــر ئـــاوارەو لناگڕن دەكنوەو دەربدەرى ژیانكـــى ســـادەو ئاســـایی بژی و

ھردەم بدوایوە دەبن.ئگر ئم ژیانى رۆژانى "پیری!؟" زیرەك، با بزانیـــن رۆژانى مندای و گنجـــى چـــۆن ژیـــاوە، زیرەك بـــم كوردســـتان چریكـــى لـــشوەیو ب شیعر ئازارەكانى ئو

سردەممان بۆ دەگتوە:لمع بووم، بووم ب شـــت نۆ ساھلـــپ ئمكـــرد زۆر كاركردنـــا لـــلم دێ بۆ ئو دێ، لم شار بۆ ئو شارلو ھئـــ وتمـــســـی كك ربـــبلكـــرد كارم ئـــاوا ســـا پـــازدە تـــا مانگى شـــش "تمـــن" من بـــكارم كردرفانـــد كچكـــى گورەبـــوو براكـــم ئمنیشـــی تاركرد، ھر دێ و شارم كردتاربـــووم، ھتـــم رووم كـــردە ســـقزحافـــز الیـــم چاوســـاغى بوومـــمـــال چ مـــال بـــ توانـــج و بوختـــانبـــدز كردیشـــمى ئامانـــج لجیاتـــى

كمـــان بیســـت لـــمك ســـتاكئژیانى ھژارى و ناخۆشی زیرەك ھـــر لـــ منداـــى و تـــا پیرییوە، واچاكـــ لمـــودوا كـــ گومـــان و دەنگ دەنگـــى زیـــرەك دەبـــلبـــ ســـۆز و شـــیعرە جوانكانـــى سرمســـتمان دەكات. لخۆمـــان بپرســـین ئـــرێ زیرەك كـــ ئاوا "چریكى كوردســـتان"ە "گلۆ ئو ھونرمنـــدە مزن، چـــۆن ژیاوە، چی دەخـــوارد؟ چی لبر دەكرد؟

لكوێ دەخوت؟بـــۆ وەمى ئم پرســـیاران و زۆر پرســـیارى تـــر لبـــارەى ژیانـــى زیـــرەك واچاكـــ دیســـان گـــوێ ل خوالخۆشـــبوو "میـــرزا كریم خۆشـــناو" بگریـــن، میـــرزا كریم دۆســـتى گیانى بگیانى حســـن زیـــرەك، تـــا بزانین میـــرزا كریم بچـــاوى خـــۆی زیرەكـــى چـــۆن دیوەو بگوی خۆی چی ل زیرەك ریم خۆشناو لبیستووە، میرزا كبرگى یكمى كتب ب نرخكیدا

...دەنووس

من و زیرەكل ھاوینى ١٩٦٨

رۆژك ل ئیش گڕاموە ماڵ، دیم ژنك دانیشتبوو.

منداكانـــم برەو پیرمـــوە ھاتن وتیـــان: ئم "رابیعـــ" خانم ژنى "حسن زیرەك"، زیرەكیش لگڵ تـــر چوونـــ دەرەوە ھاوڕكـــى

تۆزكى تر دنوە.ك ئـــاوڕم دایـــوە "رابیعـــ" خانم ھسابووە پوە، منیش زۆر رزم

لگرت و زۆر بخرھاتنم كرد. م زیـــرەك لوێ بـــرەدا دەمـــلخۆشویســـتى "رابـــ"ى پ دەوت و خكیـــش ل دەمى ئـــوەوە بم ناوەیـــان بانـــگ دەكرد، بڕاســـتى "رابیعخانم" زۆر بوەفا بوو لگڵ زیـــرەك دا، ئـــو خانمـــ چاكش خنجینكـــى شـــارە خكـــى "ســـقزە"و لكاتى نداریدا شووى پكردو زۆر شـــارەو شارى لگڵ كرد و زۆریشی ھوڵ و یارمتى دا ل كاسبی كردن. تا دوا ھناسى ئـــم مرۆڤـــ ھرپكوە بـــوون و زۆریش ئازاو ژیرو پاك داون بوو تا نووسینى ئم نامیلكیش ھشتا

شـــووى نكردبـــۆوە. رابیع خانم ھـــر راوســـتابوو وتـــم: فرموو چۆنبوو وا رووت كردۆت .دانیش

مای ئم؟ ى رەشـــچایخان لـــ موتـــى: ئقت نماوین، زیرەكیش ئســـتا

ب ئیش و كار دەگڕت.ئســـتاش ھاتوویـــن یـــك ئـــۆدە خانوومان بۆ بكرێ بگریت لنزیك مای خۆتان، چونك ئم جارێ زۆر خك ناناسین. جگایكیشمان بۆ جبج بكیت ب ككى چایخانو

چشتخان بت.بم تا دەكرت ل دەرەوەى شار بت، زۆر شـــرمندەم ب ئیشـــی تۆش ناش، بم لتۆ رادەبینین.

لج خـــۆی بوو رابیعخانم بت ئگر دەكرت شـــونى كاسبیمان ل ت، چونكدەرەوەى شـــار ب لراســـتیدا دەرەوەى شـــار خۆشتر بوو لناو شـــار ئویش مبستى ئمبوو ك ئوەى بیوێ بت بۆ الی زیـــرەك دیـــارە بتایبتى ئو ھمـــوو رگای دەبت، ك چاوى بدیمن جوانكى سروشت رۆن بكاتـــوەو ھندك ل ھاى و ھۆی شار و دوك سوتاوى پاشماوەى

ماشنكان خۆی بدوور بخاتوە ھندـــك ھواى پـــاك ھبمژێ و ھندك مشـــكى بحسنتوە و

ساتك ب ئارامى رایبورێ.ھندـــك بیرم ل ئـــۆدە خانووكى بتاڵ دەكـــردەوە ك گورەبت و ـــت، چونكی چاكیـــش بدراوســـ یوانـــت و لزیـــرەك میوانـــى دھندێ جاریـــش ل ماوە گۆرانى بت تـــا دراوســـیكان نارەحت ك بمـــوو خانووھ بـــن، بۆین

ككى ئوان ندەھات.لپاشان ســـرم ھبی و گوتم: ب بـــگیرمخانـــم ھیـــچ درابیعئومـــدى خـــودا ھمـــوو شـــتك جبج دەبت، جارێ چایخانیك ھیـــ ل دەرەوەى شـــار لســـر كانیوئاوكى ساردو خۆش، ئگر ھندـــك پارەى تیاخـــرخ بكرت زۆر خـــۆش دەبـــ ھر بـــۆ ئوە دەشـــ ك گازینۆیكى زۆر چاكى لـــ دابندرت ئگر زیـــرەك ئم

شونى بدڵ بت. قوربان خانم وتى: دەى ب رابیع جبی بۆمان جى دەنو شوئبكـــ، وتـــم: بســـرچاوم ھـــوڵ

دەدەم بۆتان ل خاوەنكى بیگرم وابزانـــ ئم كارە كۆتایی پھاتووە .یان چایخانمدى خوا، ئئوم ب

بـــۆ خانـــووش مـــن چـــوار ئـــۆدە خانووم ھیـــ ئو ئـــۆدە خانووە تـــر بـــۆ ئـــوە تاكـــو خانووەكـــى خۆشـــتان بۆ دەگرم، لم قســـاندا بوویـــن ك "زەنگ"ى دەرگایان لدا م ھاتنكپاشـــان زیرەك و ھاوەژوورەوەو سویان كرد. ئمش ھساینوە پاو دەست و مستمان لگڵ ھردووكـــى كردو زۆریش بخرھاتنم كردن، زیرەك وەمى دامـــوەو زۆریش بـــ ئدەبانوە وتـــى: بـــرا ئمـــ بووین بـــ بارى زەحمت لسر ئوە بمان بخشن، منیـــش وتـــم: بـــرام كاكـــ زیرەك "دار پیـــر دەبت و جارك باز لی ھونرمندكى جـــا "نیشـــئھلھاتـــووى كـــورد ئیشـــی بمـــن "ھوەســـتى بكرـــت جـــبجبـــۆ ناكـــم" و ھیـــچ كاتكیـــش تۆ بارى گران نى بســـر كســـانك ھونردۆســـت بـــن، چونكـــ خۆت زۆرت خزمتى ھونـــرى كوردى كـــردووە، ئمش بنۆبى خۆمان بـــ ئركـــى سرشـــانى خۆمانـــى

دەزانین، ھرچی لدەســـتمان بت بۆتى دەكین.

پاش پشوودان و چاى خواردنوە، باســـی خانووى بتاڵ و چایخانو شونى كاســـبی تیاكردنمان كرد، لگـــڵ زیـــرەك و ھاوەكـــم و رابیعخانـــم رووم كردە زیرەك و وتم: چایخانیك بتا جگایكى بـــۆ .چایخانـــ بـــۆ خۆشـــ زۆر چشـــتخان بۆ كاســـبی شونكى ى نیینو یـــم ناوچو لـــچاك دەزانم ب ت بـــۆ تۆ، چونكتایببئارەزووى دی تۆی، بم تا ئستا شونى كاروانچیان بوو پویستى ب ھندك چاككردنوەو پاككردن دەوروپشـــتى چیمنتۆكردنـــى و

.یھھروەھـــا ھنـــدێ دارو درەختـــى تیـــا بچنى بـــۆ دیمنـــى جوانتر و

سبرى زۆرتری ھاوینى.زیـــرەك وتى: ئـــوە زووكن ئو شـــونم بۆ بگرن جا دەبین چند لدەكـــم واى دەكـــم، خۆشـــی خـــك و دەركات ناوبانـــگ بیدۆزنـــوەو بناوبانگكـــى لھموو الیكوە رووى ت بكن، ب ئومدى خـــودا. بم بداخوە پاشـــان ب ،یم پـــم زۆر كـــپووزەردەخنـــوە وتى: ئـــى ئوەم بۆ چی بۆ رۆژكـــى ئوھا نبت. خۆتان دەزانـــن ك من قت پووم نابت ل مسرەفی خۆم زیاتر بت، چونك دكتۆر بۆی نووســـیوم ئم قســـى كردو ھموومان پكنین وە گوتى: كاكنینكدەم پربھ

.مپوولیشم ك نسم نییمن شپش ئوەى ك قســـكى كۆتایی پبن وتـــم: كاك ھیچ غم مخۆ ھرچـــی لتواناما بـــت یارمتیت دەدەم. نـــك ھر منیش بتنیابم بۆ یارمتى بكو ھرچی دۆستى ،تئامادەى خزم و تۆ بناسمئجـــا كواتـــ وا بزانـــ ئیشـــكت جبجـــ بـــووە، زیـــرەك وتـــى: باشـــ ئم جگای ھـــى كی؟ ئایا خاوەنكـــى وا بـــ ئاســـانى ئم

شونمان دەدات؟منیش وتم: ب كاك، خاوەنكى زۆر دۆســـتى منـــو خزمـــى ئـــم ھاوڕیى ت دانیشتووەو زۆریش

.كى چاكپیاوھاوڕكمـــان وتى: كـــوا كی ئو خزمى من شـــونى واى ھب و

ككى زیرەك بگرت؟وتم: عاردەك سر رگاى جادەى گشـــتى ك ئچ بۆ مرز لخوار "دەمام"و ھى دەمامییكانیشـــو لسر كانیو ئاوكى زۆر خۆشو لدەســـت كابرایـــك بـــوو بجی

ھشتووە.ھاوڕیكمان وتى: كاك بڕاستى جگایكى خۆش ئو شونم ھر لبیر نبـــوو، وەك بی بتایبت زۆر ب بۆ زیرەك دروست كراب

ئیرادە. مئى لم قســـانئـــ زیـــرەك كبیســـت، وەك گـــوڵ گشـــایوەو گوتى: كاك كى ئم شـــونم بۆ

جبج دەكن. نم شوخاوەنى ئ منیش وتم: كاك خۆشـــوتووە زۆر نوە كما لچووبـــوو بـــۆ راوە كـــو لكوى ســـیانیزا نزیك عودان برامبر بدی "سورن" لپ لناو پووش و پشـــی كوەكـــ ماركـــى زل بقاچیوە داوە زۆریش ناڕەحت بـــوو، بم ئســـتا چاكتـــرە وەك بیســـتووم چونك منیش ھشـــتا نچوومت الی ھر بھیواشبووم ســـرى ل بدەم، تا ئســـتاش بۆم نكـــراوە، تۆزكى تـــر ھموومان دەچیـــن بـــۆ الی مـــن و تـــۆ و ئم ھاوڕیـــ، وەك كـــورد دە:"ھم

زیارەت و ھم توجارەت".دەچیـــن بـــۆ لپرســـینى و باســـی چایخانكشـــی لگڵ دەكینوە، دنیـــام چاوى بـــكاك "حســـن

زیرەك" بكـــوێ زۆری پ خۆش .نش ناشكمی ئو د دەب

پشـــوودان ماوەیـــك پـــاش ھرسكمان ھســـاین و سوارى "ماشـــن"بووین و روومـــان كردە دی خاوەن چایخانك لقد كوە توى "بابۆس"ەو دەككـــرەنگینرۆژھتـــى شـــارە خنجینكى بان، دەمام شونكى زۆر خۆشو سیرانگاى خكى بان بوو لكاتى

خۆیدا.دەھـــۆڵ و زوڕنایان لگڵ خۆیان دەبرد، لـــم شـــون گۆڕەپانى وا گورەو خۆشـــی لی جگاى زۆر كســـی تیادەبتـــوە، لژر دارى گـــورەى گوـــز ئـــاوى ســـاردى كوستانو شن شنى باى "شماڵ" واى لدەكردیـــن ك چند شـــو و رۆژ لم شـــون خۆشـــ بمننوە كیـــف و ســـیران و ھپڕكـــی تیابكن و خۆیان و ئیش و كاریان

لبیر بچتوە.ك گیشـــتین ناودێ لنزیك مای خاوەن چایخانك دابزین و برەو پیرمان ھاتن و زۆر بخرھاتنیان

كردین و چووین ژوورەوە. ك "گـــى دەمامـــریـــم بكاك "كخاوەنـــى چایخانكی لناو جگا بوو چاوى بئم كوت ویســـتى ھس لناو جگا، بم دەستمان مانھر شـــانى و نســـ خســـتلجـــگاى خۆی ھســـ، پاشـــان ھواـــی تندروســـتیمان پرســـی، ئویش ل وەما زۆر بخرھاتنى كردین و زۆریش بھاتنى "حسن زیرەك" دخۆش بوو و وتى: كاك زیرەك تـــۆ ئســـتا خریكى چی؟ منیش بھلمزانـــى لباتى زیرەك وتم: ئوەى راستى ب كاك زیرەك ب ئیشو دەمانوێ شونكى بۆ

بگرین ئیشی تیا بكات.جا ئگـــر دمـــان ناشـــكنى ئو "كانـــى مـــال ئحمـــد"ە بكرـــی دەیكاتـــ زیـــرەك بیـــدە نســـاچایخانـــو چشـــتخان و زۆریش یستا ھوەى ئخۆشی دەكات، ئ ،غى وكو خانب نیی چایخانئوە دەڕوخن و ھى تری پاك و خاون ل دروســـت دەكات، بم كاك ئمشت لبیرنچ حسن زیرەك ئســـتا زۆر ندارەو ھیچی جبش بۆی جمـــئ دەب ،نییبكیـــن، جا تۆش دەب لم بارەوە

یارمتى بدەى.كریـــم بـــگ وتـــى: كـــ وەزعى "حســـن زیـــرەك" وەكو باســـی بســـرچاو وھابـــئ دەكـــى بابچـــت چایخانكـــ ببین ئگر بدی بوو و زانى بككى دت با بچت و ئیشی تیابكات و سانى

."٠٠٠٠٠"م نرخبمنیـــش تماشـــام كـــرد نرخكى زۆرەو بـــۆی ھناســـ وتـــم: ئم نـــرخ زۆرە بـــۆ ئســـتاى زیـــرەك، چونك دەبـــ پارەیكى زۆری تیا خرج بكات تـــا دەیكات جگایك خـــك لی دانیشـــ، لـــم كاتدا ســـیری ھاوڕیكم كـــرد بكو ئویش قســـیكى چاكى تیابكات

بۆ زیرەك.

ژیانك.. پاو پ ل داھنان.. لوانلو ل دەربدەرى!؟

حسـن زیـرەك

ئم ونی یكمین جارە بودەكرتوە، ل ئرشیفی د. مولود

میرزا كریم خۆشناو

Page 19: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردینیپووشپڕی٢٧١٠ی

اییز

٢٠١٠

/٦/٢

٢نی

یرازە

حو(١

٤٣ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

ڕشپ

ووپ

زایینی٢٠١٠/٦/٢٢

حوزەیرانیژمارە(١٤٣)

كوردیپووشپڕی٢٧١٠ی

19

كرە

زین

سح

پـــارەى وتـــى: و یدایـــھ پـــلل ھندكـــى زۆرەو ســـانكىوتم: دووبارە منیش بكموە كمب ئمساڵ زیرەك پویستى كاكھموومان دەبـــ یھ یارمتـــى

بدەین. یارمتىكیفی بگ وتـــى: كاك دە كریم.باواب دایدەنن بۆی چۆن وەیئئیتر ئـــوەى ئـــوان منیـــش پشدابنن. بۆ زۆری و تیابكن قسىببر ئوساتان پارەى كاك وتم:

بكوێ. كچایخان چاكردنوەىپ پارەتـــان ھیـــچ واتـــ ئمســـاڵچایخانكـــت چونكـــ نادەیـــن،عاردەكشـــت و نـــاو پیـــدادەكاتدەبـــت جوانـــى رەونقكـــىشتكیشی زیرەك خواســـتخوانزۆر چایخانى یـــك ئوە لبـــت،دەھج بۆ پاكوركت و جـــوانھزار كس بسوپاسوە ئوســـاو لتدەكـــن زۆرتـــر بپارەیكـــىوەردەگری، ل پتریشـــی سوودىمجلیسكمان دانیشتوانى ئینجاكریم" "میـــرزا وتیان: ھموویـــانجوان قســـكى و دەكات راســـتپویســـتى چونك جـــی خۆیتـــىیارمتى موومانـــھ سرشـــانى

بدەین. زیرەك كاكتۆ بۆت ك كاك سانكشی وتم:دانیشتوانیش نیوە، یندەیك داناوەوتیان: تكا و دام یارمتیان لمداكمیشـــ، بـــم زۆر ھرچنـــدەزیرەك وەك بـــۆ ھونرمندكـــى

.ناچ بخساریـــیبھ ھاوڕیكـــم ئوســـا قســـى كاك فرقی وتى: قســـوچندە كریم تۆ و قســـى میـــرزا

دەیدەم. من باقیكىئامۆزا منیش وتـــى: برگ كریـــمپویســـتم و دەزانم خـــۆم بپیـــاوخۆشـــم كس نییو بـــ یارمتـــى

لدت. پیاوەتیمحسن و من كردە رووى پاشانحســـن كاك وتـــى: زیـــرەك وئوەندەم چندى لدســـتت دـــت

.بداتمیرزا ئوەندەى وتـــى: زیرەكیش.رازیم دایناوە منیش بوە كریمئوا منیش خاوەن چایخانك وتى:بـــۆ لبیانیـــوە و رازى بـــوومبك بئیش دەســـت خوا بئومدىپاكبكنوەوسپیكارى كچایخانبچاكى تر ك ھرچی ئیشكانى ووابزان رۆژەوە لـــم ،بیك دەزانى

.كى خۆتموسوپاســـمان زۆر ھموو ئمـــشماوایمان پوەو ساینھ و كردك سیر دەرەوە، ھاتین خواست وبوو كیكى درچی خھ دەكمبـــردەرگاو ســـربان و ھاتبوونزیرەك، حســـن بینینى بۆ كۆنزیـــرەك كاك دەیگـــوت یكـــك و دەســـت تر ئوەی بخربیـــتدیك یككى و دەكرد لگڵ مستىماندوونبی دەیگوت دوورەوە لـــوەمى كی كی زیرەك، حسنماشن ســـوارى پاشـــان دەدانوەبدكى خوارەوە ھاتین و بووینیشتینتا گ خۆشی. لشادى و پگفتوگۆیمان ئم ھرباسی ماوەو بگ كریـــم لـــالی دەكـــرد ك

كرا. دانیشتوانماشـــن ل ماوە یشـــتینگ كـــرابیعخانم دوورەوە لـــ دابزینو وتى: ھـــات بـــرەو پیرمانـــوەسم، ئمش وتمان علیك ســـمقوربانتان ب كـــردووە وتى چیتان

بم؟وتیـــان: ھاوڕكـــم و زیـــرەك جـــبج یـــزدان ســـوپاس بـــۆرابیع گرت، چایخانكمان بووووەك گوڵ بیســـت ك ئمى خانموتى: و ھبی سرى گشبۆوەوكرەم ب شوكرم زۆر خودای ئىئـــوە جـــارێ دەى و رەحمتـــت.چووین ژوورەوە ئمش وەرنـــزیـــرەك دانیشـــتین، ژوورەوەوقســـكانمان ھموو لســـرەتاوەرابیعخانم و گفتوگۆیكانـــى بـــۆبیانى ئســـتاش وتى: گایوەوو چایخانكمـــان دەچمـــ ســـررگا جگاو بپاككردنوەى دەستتكمان و زیخ ھندك و دەكملكوێ ناشـــزانم دەبـــ پـــ زم

بكم؟ پیداىدەچین كاكـــ بیانى وتم: منیـــششـــربتى علـــى حاجـــى الی زۆریـــش یـــھ "كۆمپریســـی"یانھرچی دەین پی چاك مرۆڤكىكاتـــك دەنـــرێ و زمتـــ بۆتـــىمك كم ھات دەســـت ك پوـــت

.رت دەوەستسبیدەرەوە لكرد كردن بئیش دەســـتى زیرەكمنیش چایخانكـــو لرككردنـــىبپیتواناھرچیپویستىھبوو

دۆستكانى ھندك كراو جبجخۆمانپناساندكشتكىپویستئگـــر نگنـــوە بـــ دەســـتىچایخانو لشتى دەبوو پ پووی

چشتخانوپویستییكانىتر.ل ك زیرەك چند رۆژك پاشـــىچایخانكى چاكردنوەى ئیشـــیئرێ ماـــوە وتمـــان: گڕایـــوەل ت ینب كى مئ زیرەك كاككردووە، چیت بزانین چایخانكتندەكرد كس حزم ئستا وتى: تاكاك بم ئستا دەم م، بت بۆو مـــاڵ و خزانـــت خوتـــو مـــاڵ ومنن خۆشم بیانى میوانى خزانىچایخانى وە لـــبـــۆ چایخواردنوتى: لســـر من. پكنى تـــازەىناســـتنم، ل پوتان من حیســـابیوتمان: باشـــ ھموومان پكنین،بسوپاسوە بیانى بســـرچاوزیرەك خزمتت، پاشـــان بۆ دینئوەین الی ئوارەیش ئـــم وتى:عراقـــی چاكمان بۆ یـــك دۆمىتواو ئیشم ك ئســـتاش ل بنن،خۆم پاك بچـــم دەموێ كـــردووەو لبربكم پـــاك جلكى و بشـــۆمبگرین خزانى ونى یك بموە،ئوەدا، حوشى لناو یادگارى بۆمنیش باش تا تۆ دیتوە زۆر وتم:ك "ئڕببا" ونگری الی دەچمـــدووبراى زۆر بڕزن كاك "غفووركامیكیان ھر محمـــد" و كاكدەیھنم خۆمـــا لگـــڵ لـــوێ بنئامادە خۆمـــان مئ تا بۆ ماـــوەونیكى دیتـــوە تۆش دەكیـــنجلى بتایبتى تۆ جوانمان بگریتھندكیش و لبركردبت جوانتبكو الی دابت، تاســـولس خۆتدەربچت، جـــوان كم ونكـــتوتى: زیرەك و پكنین ھموومانھندەش پیـــاوم، رەنگ من باوكـــم

نیم. ناشیرینبشـــۆم خۆم بۆم با تۆ راوەســـتچۆن جا دەبینـــن و جلـــم بگـــۆڕملھاتوو پـــك و و كوڕكـــى رـــكبۆ ھمـــووى قســـان دەبـــم ئـــم

شۆخى و پكنین و بوو.ماشن ســـوار وەرە وتم: پاشـــان"نومرە" گرماوى نمیبتگ ب بـــا.نومرە"یـــ" نزیـــك ونگرەكـــشســـواربووین ھردووكمـــانچووینـــ بـــازاڕ زیرەك لـــ نومرەبۆ چـــووم منیش ھاتخـــوارەوەوكامرایكى وتـــم: گرەكنالی ومای دەچین خۆت لگڵ نب چاك

.مئبســـرچاو بم ئویـــش وتـــىچایـــك دانیشـــ جـــارێ تۆزـــككامرایكى تـــا منیش بخـــۆرەوەوونى بم دەكـــم، ئامادە چاكمنیش لگڵ ك دەگرن؟ خزانـــى

حسن خزانى و ماڵ لگڵ وتم:دا. زیرەك

كـــرد ئویش تـــا ئـــم قســـانمانھاتینـــ ئامادەكـــردو كامراكـــىگرت تنیا مانبندەرەوەودوووكرد زیرەكیش ھندك قسمان وببوو جـــوان و رـــك ھاتـــوە زۆررموون كاكف وتى: ســـوى داوئستا بزانن بكن ســـیرم ئســـتا

كوڕكم؟ چۆنئســـتا گوتمان ھموومان ئمشجوانـــى رـــك و و زۆر لھاتـــووئتو و با ئمـــن وشـــحوەرە لدوایی جا بگرین، ونیك بتنیاپكوە ھموومان دەستجمعیش

دەیگرین.پاشان و گرت ونم زیرەك لگڵ

گرت. خزانیشمان ونى

زیرەك و كاسبیلـــ زیـــرەك زۆر بحســـرەتوە،":دە سباح"دا "ئبو كاستكیھونر بۆمن بـــووم كورد چونكــــــب نبـــوو" ھیـــچ بھرەیكـــىھموو بو زیـــرەك ھاتباو ئگرب دەنگ بم و خـــۆی زیرەكیىلجیاتى "ئران" ل خۆی ونیـــىگۆرانـــى فارســـی بـــ "كـــوردى" ل كی گوتبا، ئـــرێ ندەبـــووەبـــم ئـــران؟! دەومندكانـــىغل ب "كوردی زیرەك حســـنكـــو و كوبار وەكو و "شـــو غلـــ ئســـتگى كوردی، ندەخووتى ل و ئـــران ل بۆیش ھـــرنیی خانووكى نك ھـــر خـــۆی،ناتوان بكـــو بحوتوە، تیـــداخودا ژووركیـــش بكرێ بگـــرێ!ئاوەدان خۆشناو كریم میرزا مایلسر خۆشی ئگرچی بكاتوە،بم ،رانـــئ ئاوارەى سیاســـتخانووكى خـــۆی بكاروكاســـبیخانـــووە بكـــرێ گرتـــووەو لـــمو زیـــرەك بـــ ژوورـــك دەداتزیرەك رەدایـــل رابـــى خزانـــىنیی و ھاوار دەكات "جم دەنانىن ب بسر خاكم تدا بسرەوم

خۆم!؟".ب داو گۆرانییكانى لنو زیـــرەكبشار شار ھونر و خۆشویستىبدێ دێ بـــ گڕەك و و گڕەككانـــی ب كانى و شـــاخ و شـــاخ بئم مای ب مـــاڵ رەزو و رەز بـــكوردســـتان، ھموو ،كوردســـتانگۆرانییان و دەزانـــ بھى خـــۆی:ردەدا ھپ و گۆرانیان دە بۆكرماشانشارىشیرینیم،سلمانیم،رییولھ چارۆگى ،كۆن شارىئربابـــا لنـــو ســـابغدا كـــوىلنكرۆز بان، ھـــر شـــارەكىدەچووم سان دەربندیخان، تاكوســـتان ھى باغى شـــقوێ"لیوا قزاو چند گرمن، خۆشـــگرامسرپاكى"مرۆی"و"پشدەر"،بۆكانى، مریم "ئاواب رانی رەبیكیژۆى ناشكنى، سر دەچمكوندەر شـــارى كركووكـــ، جـــاپیدا زیرەك كوردســـتان ل مـــاوەزۆربى ل بداخوە ،گوتبنھو ئم شـــونان ئاوارەو دەربدەردواجار بووەو لیـــدراوە، برســـیبم شنۆ، دەباتوە پیریتى ئاخىماندووبوونكى پـــاش ل شـــنۆشخۆی كردنى كاسبی ب ك زۆریشلناگڕێ "ساواك" كردووە پیداىبخوات ئاسوودەیی ب نانك مجئاســـوودەیی ژیانكى و لناگڕێھاوار چـــۆن !!بـــھ "معمولـــى"

نكات:

بسر خاكم تیابسرەوم نیی جمب ب دەر و كس ب ب ن خۆمیخانم و ب میی ھاودەم و یارزیرەك گۆرانییكانى ـــب خـــۆم"ھموو لنو و ماك ھموو لنوخۆی زیرەك بم ھبوون! دكدا،ورەیگ كوردســـتان لم مردووبســـت گۆڕەكى جگـــ ل خاكـــىگۆڕەكش نبـــوو، خاكى خاككى

نیی!؟! خۆی ھىچـــی مـــن نازانـــم "میشـــنگوین"ھنگوین خۆی، كـــ دەخـــوات بـــۆك دەزانم بـــم مرۆڤ دەدات بمار" "چشـــتى ژەھـــری "زیـــرەك"چی لك ژیانیدا، بوو ل زۆربـــى

كورد. ب دا خۆشتری ھنگوینلـــ ھونردا تنیا ھر زیـــرەك...لســـر ئوەتا زیـــرەك نبـــووە،كاركى ھر كریم، میرزا قســـى

ك زیرەكانـــ كردوویتى، كردبپیدا بـــۆ جگایكـــى ھوـــدەدەنكاســـبی زیرەك ئوەى بۆ بكـــن،جگایك باســـی ھـــر تدا بكات،و پۆخ و پیس كگایج دەكن،ئوە ":زیـــرەك دە بم ،خراپبگرن بـــۆ شـــونم زووكـــن ئودەكم، جا دەبینین چند خۆشـــیو دەربكات ناوبانگ واى لدەكـــمبیدۆزنوەو بناوبانگكى خكرووى تبكن، الیكوە ھموو لئوەتـــا میرزا دەرچوو ھـــرواشكارایی ل خۆی سرسامى كریمدەردەبێ زیرەك جوانى زەوقی و،كنشو رازاندنوەى چۆنیتى لئـــو كـــرد دەنووســـ:" ســـیرم،ناشیرین و پۆخ و پیس چایخانو خـــۆش گازینۆیكـــى بـــووە بـــو و ســـپیكارى پـــاك و خاوـــنلی حزدەكى ھر كراوە، چیمنتۆ

."دابنیشتكای خۆشویســـت خوندەوارىتـــ وردبوونوە، و زۆر بوردىب بخونوە، زیرەك بسرھاتىرەحمتى نووســـینكانى تایبـــتوەرە خۆشـــناو" كریـــم "میـــرزا لگڵ وشـــوە لرگاى باپكوەمال "كانـــى ســـر میـــرزا بچینـــكاسبی زیرەك ئســـتا ك ئحمد"چی زیرەك و بزانیـــن دەكات تـــدا

دەكات. چی كردووەو

ئحمد مال كانىبانگى ك زیرەك قســـى لســـرچایخواردنـــوە بـــۆ كردبوویـــنخۆی ئحمد" "كانى مال لســـرتیا ساردى و چاى جارە یكم ك

فرۆشتن. بۆ ئامادەدەكرێبۆبیانىھموومانسوارىماشنگۆرانى گوتن و بپكنین بووین وسیرم ج یشتینگ تا رۆیشتینپۆخ پیـــس و چایخان كرد ئـــوب گازینۆیكى و ناشـــیرین، بووەســـپیكارى و خاون و خۆش پاكھر حزدەكى و چیمنتـــۆ كراو،

دابنیشی. لیتیاچاند "بی" دارى دەوروبریشیك گشـــتى تا دەگات ســـرجادەىبـــۆ كشـــابوو جادەیكـــى ڕـــیككانی سر تا یكســـرە ماشنكردبـــووە دەوریشـــی ھرچـــواربچاكـــى گـــورەو گۆڕەپانكـــىو تیادەســـووڕایوە ماشـــنىبۆ دەبوو زۆریش ماشنى جگاى

وەستان.زۆر بشـــوەیكى كانیكشـــیدەســـتكارى جـــوان و ركوپـــككردبووە جگاى الی س كردبووبردكى تات راستى دانیشتن الیكردبوو، بۆ نوژكـــردن دروســـت

جۆگكـــى ئمبـــرى ئوبـــروھر پانوبرین پلیكانى كردبووەكسانك چند جگاى پلیكانیكلجگاى ھر كســـیش دەبـــۆوە،ئاوەكو یشتبایبگ دەستى خۆیجۆگكشـــی الی ھـــردووكنـــاو ھچنیبـــوو چیمنتـــۆ بـــھبووەو تاالیی ب چیمنتۆكى

تیا چاندبوو. گویناو دەگات تـــا ناوەنـــدى جۆگشكنداو و پپسی سندوق ككانیكونـــدەش ترۆیـــك ســـاردەمنىخۆشـــی مـــزرو ســـاردى "دۆ"ى وەك ككانی ئاوى ب ك تیادانابوورازاندبۆوە واى لھاتبوو بفراوىوتبایـــبك پـــ چـــاوى مـــرۆڤ نیساردەم لم دەكرد ئارەزووىبخواتوەو كوندە ناو دۆی لم یان

جوان بكات نـــدیم ئم ســـیریروونى ســـاردو ئاو قوپی ككانیورەیگ منجـــی دە ھـــدەدا

تیا دەكوت. ئاوىبرینى بپانى و ورەیگ كانی ئملبر ئاوى ئاشگیر یك ئاوەو پ

دەڕوات.جوان نـــدیم بو مـــن ك چـــاومدخۆشبووم زۆر بڕاســـتى كوتناو خســـت رابیعخانـــم دەســـتىدەرھناو پپســـییكى چند ئـــاو وو منداـــكان بـــ داى شـــكاندى ھندك رابیعخانـــم وتم: منیـــشزیرەك بدەمـــن ســـاردە م دۆیلـــو وتى: كـــرد بانگى شـــاگردەكانىھندك بنو لوانك و دۆلكیكھندكىخوێ ھچنو دۆیساردكرد ســـیرم ك ،نب بۆمان تكوخاون و پاك زۆر دوو شـــاگردیو سپی برھبنیكى ھریكى

لخۆبستبوو. خاونیان و پاكبم جوانـــ گۆڕین ئـــم ھمـــووزیرەكـــى لھاتوویـــی لـــپ لـــپزیرەكم تر ئوەندەى دەردەخست

بوو. خۆشویست راھاتبوو چایخانیك ب چاوم منبـــرد و قـــوڕ رەش و پیـــس بـــتویلى الیكى كرابوو دروســـتدیكـــى الیكـــى بـــوو، وغ لبر خۆوى پیسی چایخانیكى

ھگڕابوو. رەش دوكڵخاوەنكانیـــان كـــ وغ دیمنـــىالیان كانی ئو ســـر یشـــتندەگوغكانیشیان چایخانكو دەدایكات دەبســـتوە ككانی لنزیكئگر رادەبردیـــن كـــ بماشـــنئم لبر ئوا بووای تنووشمانو نـــڕەى وغ ناحـــزەو نـــدیمزەڕەىگودرژوجووتھاویشتنىئـــاوە ئـــم "............." ھســـتر وخستبووین. لبرچاو ساردەشی

گرنگ شـــتكى پ زۆرم جـــا بۆیئو رۆژە چند بم زیرەك ك بووندیم بم گۆڕی پۆخى ندیمنمشوب میزەوكردوویت پاكوزیرەك وادیاربوو بڕاستى دگیرە،و زەوق زۆر بوو، بخۆیوە ناوىسلیقیكىجوانىبكارھنابوو.را چۆنت كاك ئرێ وتى: پاشـــان

ھی؟ یچایخان لمئیش ســـوڕماوە لم وتم: ســـرمو خۆش بت جوانت دەستكانتدەستىمیعماریشت بت، لشساغ

.یھ...یھ كاك ئاخكى وتى: زیرەكچـــاك جوانتـــرم ئگینـــا گلـــك

دەكردەوە.ئاخ ھر دەم ئو منیش ھروەكبم بوو دەستدا ل ئوەندەمانكاك وتـــم: نھنـــاو بســـرخۆمئیرادى ھیچ ئرە بدات رزقت خوداچاكتر و خۆشتر لرە شون ،نیی

.نیی یناوچ لم رازاوەتر وو دانیشـــتین ھندـــك پاشـــان كردو خۆشمان قسى ھندكیشمال ل "كانى و زیرەكمان ھاتینوە

ئحمد" جھشت.بم دـــم زۆر راســـتیدا م لـــبـــبم كـــ بوو، خـــۆش یـــچایخانلموە رازاندبوویـــوە، وەیشـــزیرەك ھدەستان بیانیان بدواو بازاڕ بۆ دەچوون رابیعخانم یاندەكی چایخانیان پویستییكانىب منیش ئمو مای دەگڕانوە و.ج دەمگیاندنوە خۆم ماشنى

دھات، بۆ یاندەڕۆیشتم لوشوەماوە. دەگڕاموە یان

بچاالكى زۆر زیـــرەك ماوەیـــكزۆریشـــی ھڕمنى كردو ئیشـــیمال "كانى وایلھات تا بوو لسرشـــاران ناوى دەركرد ل ئحمد"ئســـتاش زیـــرەك، الی دەھاتنـــبناو چایخانى ئو شـــون ھر

ناودەبردرت. زیرەك حسنكلوپلـــى زیـــرەك ـــك كـــرۆژلگڵ ھبت یبایك چایخانـــىچایخانكى بۆ من دەڕۆیشـــتوەو ھندێ دەگوتم بۆ لرگا گۆرانىدادەناو تـــازەى جاریـــش ئـــاوازىمنیشی وەردەگرت دەیگوتوە راى

چۆن؟ تازەی ئاوازە ئم ئاخۆبـــ دەگییـــن ھرچنـــد لرـــگالالیانـــوە بماشـــن كاروانـــكدەنگى كاروانچییكان و تدەپڕینلجگاىخۆیان ببیستای زیرەكیانماشـــن ب مئ تـــا رادەوەســـتانزۆر دەبوویـــن ون لبرچاویـــاندەگڕانوە ھندكیـــان جاریـــشبینینى حســـن بـــۆ كـــچایخاندوور زۆر بمرجـــك زیـــرەكرزى زیرەكیشزۆر نكوتبانوە،مال "كانى و دەگرتن، نوان شـــار

س كیلۆمترە. ئحمد"رامانبـــوارد پكـــوە ماوەیـــكگرت خـــۆی ھندك تـــا زیـــرەك

بۆی خانوومان ئۆدە یك پاشـــانگـــرت لماـــی "ئحمد قســـاب"دیاربوو ئم ئمـــ، وا مای نزیـــكماو لو نبـــوو بدڵ خانـــووەىلپاشان گۆزییوە، مایتریش زۆرخۆی مای ھاوڕیكى گواستیوەمحمـــود ئامان" "مینى كـــ ناوىبوو بوو مرۆڤكى گونجاو تكونبوو خۆی ھى خانووەك ئویشبگى ھباس حاجـــى خاوەنكىبم بوو، چـــاك مرۆڤكى كانیاویان بكـــرێ دانى خانـــوو بان لـــھونرمندان لگڵ فرۆش و كینزۆر پارەكیـــان مـــرەواجـــى كھۆی ئم لبـــر بـــ حڵ نازاننھندك زیرەك بـــۆ خانوو گرتنىك باسی ئوەبوو لبر دژوار بوو

كردووە. گرتنیشم خانووبچاكى ئوەنـــدە بـــم زیـــرەكناخىدی كى دەكرد لتىخخزمكردبۆوە، خـــۆی جگاى ككخلھموو بوو ئـــوەش ھر لبربۆ الی كردبووە روویان الیكوەمال لكانى رابواردن و پشوودان

ئحمد.ك نیوەڕۆیان پـــاش ھندـــك جارماشن ئوەندەى الی بۆ دەچوویندیك وەستابوو رگاى ماشنى تیاجادەى لســـر ناچـــار ندەبـــۆوەبپیـــان و دەوەســـتاین گشـــتى ســـیرمان كـــ الی، دەچووینـــمزك چند بندارك ھر دەكرددانیشتوون كس چند ھرمزەوداران ئـــو بن لســـر كورســـی.نوجوان. لپیرو دەھات خرمىزیرەك الی شـــتبایبشگ ئـــوەىوتـــدەك دەكـــردو خـــۆی لبیـــرك ئفســـانیی، دیكى جیھانكىزۆر بجـــگاى خـــۆش و خزمتىكـــ زیـــرەك كخۆشـــ و دەنگـــدەفكى دەدای دەســـتى جار جاربـــ دەكـــرد، خكـــى ســـرگرم

دگیرەكانى. گۆرانیلرە، مك ئوە ماوەیكـــى ـــبدەدات دەســـت جارە جار زیـــرەكخۆشـــكانى گۆرانیی ب دەفكىسرمســـت دەكات. ئرێ خكىكاســـبی ئم ئم شـــون پڕەوخۆش م گۆرانى گوتنئ سادەیوكورد، گـــورەى بـــۆ ھونرمندىدە دەبـــت؟ بـــردەوام توایـــپبسرھاتكانى كلندرمووھفدۆســـتى ك زیـــرەك بخونـــوە،زۆر خۆشناو كریم میرزا بوەفاى

راستگۆیاننووسیویتى.تبینی

مردنـــى رۆژی ٢٠١٠/٦/٢٦ رۆژی لـــ"حسن نمر كوردى گورەى ھونرمندىزیرەك"ەوئملكۆینوەرۆژناموانییشپاو ژیانك "زیرەك... ك لژر نـــاوىدەربدەرى!؟" ل لوانلو داھنان، ل پل تكا جا نووسراوە، یادەوەریی ئم بۆدەكین، راگیانـــدن دەزگاكانى ھمـــوولم سوود یم بۆنبۆ ئ ویستیان ئگرئم دەكین وەربگرن ئوا تكا نووســـین

بكن: رەچاو خا دوونووســـین ئم زەى كڕب ئو یكـــم:باش كوردییكى ویستپ دەخونتوە،

ھبت. شیاوى دەنگكى و بزانبۆ نووسین ئم زەى كڕب ئو دووەم:دەزگایكى راگیاندن دەخونتوە، ھرلســـریك كتباب ھموو ویســـتپ

نكات. بخونتوەو پچ پچیزیرەك ل رزگرتن بھیواى

نووسردووەم ئقی

زیرەك حسن و كریم میرزا خزانی ونیكی

حسن زیرەك

Page 20: Badrxan 143

نیایی

ز٢٠

١٠/٦

/٢٢

نییرا

زەحو

(١٤٣

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ڕ

شپوو

پ

ژمارە (١٤٣) حوزەیرانی ٢٠١٠/٦/٢٢ زایینیپووشپڕی٢٧١٠ی كوردی

20راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كــلتــووری: د. ئیسماعیل محمد قرەداغی

راوژكاری مژوو: د. محمد عبدو كاكسوورراوژكاری ھونری: محمد زادە

راوژكاری یاسایی: پارزەر حوسامددین یاسین سرداری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

ئاراس، باخانی سرداری

نۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ +مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا: كازم عومر دەباغ، ھمن جمیل، ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعودی مال ھمزە.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

بشی كۆمپیوتر:ئیـوب یوسـف ئبوبكـر سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

[email protected]

حوتمین فستیڤای ل واشنتۆن

ل كوردستانوە بۆ ئمریكا

شون: مای سویدیNW قامى٢٩٠٠ك، ش

واشتنۆن D.C ویالیت یكگرتووەكانى ئمریكا

دروستكردنى پردی

رووناكبیریلنوان كورد و

ئمریكییكان٢٩-٢٠١٠/٦/٣٠

حوتمین فستیڤای ل واشنتۆن