BÀI 18

TUẦN HOÀN MÁU

Câu 1.

Bắt giun bỏ vào chậu khô, sau vài giờ giun bị chết. Đó làBắt giun bỏ vào chậu khô, sau vài giờ giun bị chết. Đó là

A do chúng quen sống trong môi trường có đất ẩm.

B do chúng thiếu thức ăn, nước uống.

C do da chúng bị khô, không hô hấp được.

D do số lượng ít, chúng không cuộn lại với nhau được.

Câu 2.

Đi chợ mua cá, để chọn được cá tươi cần quan sát xemĐi chợ mua cá, để chọn được cá tươi cần quan sát xem

A thân cá còn nhiều nhớt không .

B

mắt cá có đỏ không.

C bụng cá còn cứng không.

D

mang cá có màu đỏ tươi không.

Câu 3.

Hiện tượng cá trong ao nổi đầu là doHiện tượng cá trong ao nổi đầu là do

A nước trong ao thiếu ôxi trầm trọng.

B

trời sắp mưa, áp suất không khí cao.

C chúng vừa bắt mồi vừa quan sát kẻ thù.

D

nước ao bị ô nhiễm, có nhiều khí độc.

TIẾT 19

BÀI 18: TUẦN HOÀN MÁU

Mục tiêu của bài:

Nêu được ý nghĩa của tuần hoàn máu

Phân biệt được hệ tuần hoàn hở với hệ tuần hoàn kín, hệ tuần hoàn đơn với hệ tuần hoàn kép

Nêu được ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở, hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn

I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN

1. Cấu tạo

2. Chức năng

II. CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN

III. CHIỀU HƯỚNG TIẾN HÓA CỦA HỆ TUẦN HOÀN

BÀI 18: HỆ TUẦN HOÀN

CỦNG CỐ BÀI

I. Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn.

Hệ tuần hoàn máu có những chức năng gì?

1. Chức năng chủ yếu của hệ tuần hoàn.

O2

CO2

HỆ HÔ HẤPDinh dưỡng

HỆ BÀI TIẾT

Chất thải

HỆ TIÊU HÓA

Hoocmon Kháng thể

Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác .

Hệ tuần hoàn có cấu tạo như thế nào để có thể thực hiện được những chức năng trên?

Chức năng của hệ tuần hoàn là gì?

Tim: co đẩy máu đi, giãn hút máu vềHệ mạch: động mạch mao mạch

tĩnh mạch

Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp máu-dịch mô

2. Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn.

II. Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật.

HỆ TUẦN HOÀNHỆ TUẦN HOÀN

HỆ TUẦN HOÀN HỞHỆ TUẦN HOÀN HỞ

HỆ TUẦN HOÀN KÍNHỆ TUẦN

HOÀN KÍN

HỆ TUẦN HOÀN ĐƠNHỆ TUẦN

HOÀN ĐƠN

HỆ TUẦN HOÀN KÉPHỆ TUẦN

HOÀN KÉPSán lá gan

Sứa Amip

Trùng giầy

Những động vật dưới đây không có hệ tuần hoàn. Tại sao? Động vật có hệ tuần hoàn, cấu tạo cơ thể có đặc điểm gì?

Hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín khác nhau như thế nào?

TIM TIMKhoang cơ thể

Tĩnh mạch

Động mạch

Mao mạch

Tế bào

Hệ tuần hoàn hở Hệ tuần hoàn kín

TIM

Khoang cơ thể

Tĩnh mạch

Động mạch

Tế bào

Hệ tuần hoàn hở

TIM

Đường đi của máu

2O

2O2O2O

2O

2O

2O2O

2CO

2CO2CO2CO

2CO

2CO2CO

2CO

Khoang cơ thể

TIM

Hệ tuần hoàn kín

TIM

Tĩnh mạch

Động mạch

Mao

mạch

Tế bào

Đường đi của máu

2CO

2CO2CO

2CO 2CO2CO

2O

2CO

2O

2O

2O

2O

2O

2O

HỆ TUẦN HOÀN HỞ

HỆ TUẦN HOÀN KÍN

Đại diện

Cấu tạo

Đường đi của máu

Máu tiếp xúc với tế bào

Áp lực và vận tốc máu chảy trong hệ mạch

Khả năng điều hòa và phân phối máu

HỆ TUẦN HOÀN HỞ HỆ TUẦN HOÀN KÍN

Đại diện Đa số động vật thân mềm Đa số động vật thân mềm (ốc sên, trai..) chân khớp (ốc sên, trai..) chân khớp (côn trùng, tôm…)(côn trùng, tôm…)

Mức ống, bạch tuộc, giun Mức ống, bạch tuộc, giun đốt, động vật có xương đốt, động vật có xương sống…sống…

Cấu tạo Không có mao mạchKhông có mao mạch Có mao mạchCó mao mạch

Đường đi của máu Máu được tim bơm vào động Máu được tim bơm vào động mạch, sau đó tràn vào khoang cơ mạch, sau đó tràn vào khoang cơ thể. Ở đây, máu trộn lẫn với dịch thể. Ở đây, máu trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn hợp máu – mô tạo thành hỗn hợp máu – dịch mô (máu). Máu tiếp xúc và dịch mô (máu). Máu tiếp xúc và trao đổi chất trực tiếp với các tế trao đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó máu chảy vào tĩnh bào, sau đó máu chảy vào tĩnh mạch và về tim.mạch và về tim.

Máu được tim bơm đi lưu thông Máu được tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín: từ động liên tục trong mạch kín: từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch mạch qua mao mạch, tĩnh mạch sau đó về tim. Máu tiếp xúc và sau đó về tim. Máu tiếp xúc và trao đổi chất với các tế bào gián trao đổi chất với các tế bào gián tiếp qua thành mao mạch.tiếp qua thành mao mạch.

Máu tiếp xúc với tế bào

Trực tiếpTrực tiếp Gián tiếpGián tiếp

Áp lực và vận tốc máu chảy trong hệ mạch

Áp lực thấpÁp lực thấpVận tốc chậmVận tốc chậm

Áp lực caoÁp lực caoVận tốc nhanhVận tốc nhanh

Khả năng điều hòa và phân phối máu

ChậmChậm NhanhNhanh

Hệ tuần hoàn nào

có ưu điểm hơn?

Vì sao?

Hệ tuần hoàn kín. Vì: trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh đáp ứng tốt hơn nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất của cơ thể.

Vì sao gọi là hệ tuần hoàn

“hở”?

Vì trong hệ tuần hoàn “hở” có một đoạn máu không chảy trong mạch kín (máu tràn vào khoang cơ thể).

Vì sao gọi là hệ tuần hoàn

“kín”?

Vì trong hệ tuần hoàn “kín” máu chảy hoàn toàn trong mạch kín (từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch)

Trong hệ tuần hoàn, tim có vai trò gì?

Tim hoạt động như một cái bơm hút và đẩy máu đi, giúp máu lưu thông trong hệ mạch.

Tại sao trong hệ mạch máu luôn chảy 1 chiều

từ động mạch sang mao mạch, tĩnh mạch về tim mà không chảy theo chiều ngược lại (từ tĩnh mạch, mao

mạch sang động mạch và về tim)?

Vì trên thành tĩnh mạch có các “van tĩnh mạch”. Van này chỉ mở một chiều cho máu từ tĩnh mạch chảy về tim.

ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN

Mao mạch mang

Mao mạch

Động mạch lưng

Động mạch mang

Tĩnh mạch

TÂM THẤT

TÂM NHĨ

ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP

Động mạch chủ

Mao mạch

Mao mạch phổi

VÒNG TUẦN HOÀN LỚN

VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ

Tĩnh mạch

Động mạch phổiTĩnh mạch phổi

TÂM NHĨ PHẢI

TÂM THẤT PHẢI

TÂM NHĨ TRÁI

TÂM THẤT TRÁI

HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN HỆ TUẦN HOÀN KÉP

Số vòng tuần hoàn

Số ngăn tim

Máu đi nuôi cơ thể

Áp lực máu trong mạch

HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN

HỆ TUẦN HOÀN KÉP

Số vòng tuần hoàn

Có một vòng tuần Có một vòng tuần hoàn hoàn

Có hai vòng tuần Có hai vòng tuần hoàn hoàn

Số ngăn tim Tim có 2 ngăn Tim có 2 ngăn Tim có 3 hoặc 4 Tim có 3 hoặc 4 ngăn ngăn

Máu đi nuôi cơ thể

Máu đi nuôi cơ thể là Máu đi nuôi cơ thể là máu pha máu pha

Máu đi nuôi cơ thể là Máu đi nuôi cơ thể là máu giàu O2 máu giàu O2

Áp lực máu trong mạch

Khi tim co máu được Khi tim co máu được bơm với áp lực thấp bơm với áp lực thấp nên vận tốc máu nên vận tốc máu chảy chậm chảy chậm

Khi tim co, máu được Khi tim co, máu được bơm với áp lực cao bơm với áp lực cao nên vận tốc máu nên vận tốc máu chảy nhanh chảy nhanh

Hệ tuần hoàn nào có ưu điểm hơn?

Vì sao?

Hệ tuần hoàn kép. Vì: trong động mạch máu chảy dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuân lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch trao đổi chất diễn ra nhanh.

Đề mục

III. CHIỀU HƯỚNG TIẾN HÓA CỦA HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT

Hãy nêu chiều hướng tiến hóa của hệ tuần hoàn ở động vật?

Từ chưa có hệ tuần hoàn đến có hệ tuần hoàn

Từ hệ tuần hoàn hở đến hệ tuần hoàn kín.

Từ hệ tuần hoàn đơn đến hệ tuần hoàn kép. Từ tim có 2 ngăn đến tim có 3, 4 ngăn.

Đề mục

Câu 1: Cấu tạo chung của hệ tuần hoàn gồm:

Tim, động mạch, tĩnh mạch, mao mạch

Tim, hệ mạch, dịch tuần hoàn

Tim, hệ mạch, máu

Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, máu

C

D

B

A

Củng cố bài

Câu 2: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là:

Động mạch, mao mạch, tĩnh mạch, tim

Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, tim

Động mạch, xoang cơ thể, tĩnh mạch, tim

Động mạch, tĩnh mạch, xoang cơ thể, timD

C

B

A

Củng cố bài

Củng cố bài

Câu 3: Chiều hướng tiến hóa của hệ tuần hoàn là:

Hệ tuần hoàn hở kín; đơn kép

Hệ tuần hoàn kín hở; đơn kép

Hệ tuần hoàn hở kín; kép đơn

Hệ tuần hoàn kín hở; kép đơn

C

D

B

A

Đúng rồi!!!

1 2 3

Sai rồi!!!

1 2 3