56
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ HÓA HỌC Academic year : 2014 - 2015 Msc. Nguyen Bao Viet Đào Ngc Duy

Bai Giang QTPR 2015

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Bài giảng quá trình phân riêng

Citation preview

  • B MN CNG NGH HA HC

    Academic year: 2014 - 2015

    Msc. Nguyen Bao Viet

    o Ngc Duy

  • S tn ch : 2 LT

    S tit: - L thuyt: 21

    - Bi tp: 9

    Ti liu hc tp:

    a/ Hc liu bt buc:

    - Bi ging Cc qu trnh phn ring, B mn Cng ngh Ha hc, i hc Nng Lm TP.HCM

    - Truyn khi, V B Minh, 2009, Nh xut bn HQG TP.HCM.

    b/ Hc liu tham kho ghi theo th t u tin:

    - Separation Process Principles, 3rd edition, J.D. Seader, E.J. Henley, D. K. Roper, 2011, Wiley-

    VCH.

    - Chemical Process Equipment Selection & Design, Stanley M.Walas, 1990, Butterworth-

    Heinemann

  • 1.1. nh ngha

  • 1.2. Phn loi

  • 1.2.1. Phn tch bng phng php bin i pha

    MSA (mass separating agent) : b sung cc cht h tr qu trnh phn tch pha

    - Phi chn la c tc cht ph hp vi quy trnh sn xut

    - Phc hi tc cht b sung ???

    - Tinh sch MSA khi sn phm ???

    -Thit k thit b phc tp (kh m hnh ha)

    Bng phn loi cc qu trnh phn ring theo PP bin i pha (File PDF)

    ESA (energy separating agent): dng nng lng phn tch pha

    - Thit k n gin

    - Hao tn nng lng

    - Sn phm t tp cht

    - Ph bin trong cng nghip

  • 1.2.2. Phn tch bng tr lc

  • 1.2.3. Phn tch bng cch s dng cc tc cht rn

  • 1.2.4. Phn tch bng cch s dng cc trng lc

    Lc ly tm (centrifugation)

    Khuch tn nhit (thermal diffusion)

    in ly (electrolysis)

    in di (electrophoresis)

  • 1.3.La chn cc gii php cng ngh

    1.3.1. Cc yu t nh hng

    V d:

    1.Tch oxy v nit khi hn hp khng kh bng phng php chng ct

    2. Tch m-xylene khi p-xylene

    3. Tch benzen v cyclohexane

    4. Tch isopropyl alcohol t hn hp vi nc

    5. Tch peniciline t nc trong hn hp sn phm ln men

  • 1.3.2. ng dng

  • 1.4. S khuch tn

    1.4.1. nh lut Fick

    D: h s khuch tn (m2/s)

    q: dng khuch tn (mol/m2.s)

    C: nng (mol/m3)

    xA: nng phn mol (%)

  • 1.4.2. Xc nh h s khuch tn D

    * Trong hn hp kh D: cm2

    T: K

    P: atm

    v tng khuch tn ca cc

    nguyn t

  • * Trong hn hp khng in ly (Nonelectrolyte Liquid Mixture)

    Phng trnh Stoke-Einstein (ch p dng cho dung dch c nng cht tan thp)

    rA: bn knh ht phn tn

    : nht pha lin tc (cP)

    kB: hng s Boltzmann = R/NA = 1.38x10^-23 J/K

    Phng trnh Wilke-Chang (p dng cho dung dch c nng cht tan cao)

    vA: th tch ring cht tan A (cm3/mol)

    : nc (2.6); methanol (1.9); ethanol (1.5); dung mi khng phn cc (1.0)

  • * Trong hn hp in ly (Electrolyte Liquid Mixture)

    Phng trnh Nerst-Haskell R: 8.314 J/mol.K n: ha tr cc ion F: hng s Faraday = 96500 J/g-equiv : dn in (A/cm2)(V/cm)(g-equiv) Ti nhit khc 25C, cc gi tr trong bng 3.7 phi nhn cho T/(334B)

  • * S khuch tn ca vt liu sinh hc trong mi trng lng:

    Phng trnh Geankoplis:

  • 1.4.3. S khuch tn n nh

    A. Khuch tn qua tm phng

    12

    21..zz

    ccADN AAA

    B. Khuch tn qua cylinder

    )ln(.2.

    12

    21

    rr

    ccLDN AAA

    B. Khuch tn qua vt hnh cu

    12

    2121 .....4

    rr

    ccDrrN AAA

    (Mol/s)

    (Mol/s)

    (Mol/s)

  • 1.4.4. S khuch tn khng n nh

    z

    A

    zAz

    cADN

    ..

    zz

    A

    zzAz

    cADN

    ..dz

    t

    cA A ..

    Flow IN Flow OUT

    2

    2

    .)/()/(

    .z

    cD

    z

    zczcD

    t

    c AzAzzAA

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    .z

    c

    y

    c

    x

    cD

    t

    c AAAA

  • 1.5. Qu trnh truyn khi

    * Phng trnh tng qut:

    dn

    dCADAkN AABCcA A ....

    * Cc chun s ph bin trong truyn khi:

    AB

    ScD

    N.

    AB

    cSh

    D

    LkN

    .

    ..Re

    vLN

    Schmidt (tng t Prandtl):

    Sherwood (tng t Nusselt):

    Reynolds (c trng dng chy):

    Stanton .v

    kN cSt

  • Xc nh hng s truyn khi k thng cc phng php thc nghim

    Cng thc B mt truyn khi iu kin p dng

    Mt phng Chy tng, 0.6 < Sc < 50

    Mt phng Chy ri, 0.6 < Sc < 50, Re < 10^8

    Mt phng 0.6 < Sc < 50, 5*10^5

  • Cc phng trnh thc nghim trn ch p dng khi dung dch long (nng phn

    mol cht tan A < 5%) . Nu vt qu mc gii hn trn, nh hng ca dng chy

    mng l ng k v h s truyn khi k s c thay bng h s truyn khi hiu

    chnh k

    2

    1

    21

    1

    1ln

    )1()1()1(

    )1('

    A

    A

    AATBA

    TBA

    x

    x

    xxx

    x

    kk

  • Qu trnh truyn khi gia 2 h Lng Hi

    a) L thuyt b) Thc t

    )( AbAicA cckn Pha lng:

    )( AiAbpA ppkn Pha kh:

    Cn bng pha: AiAAi pHc .

    cpA

    AbAAbA

    kkH

    cHpn

    /1/

    .

  • p dng nh lut Henry:

    AAbA

    AbAA

    Hcp

    pHc

    /

    .

    *

    *

    ).().( ** AAbGAbALA ppKccKn

    cApGcp

    A

    L kHkKkk

    H

    K .

    111;

    11

    Cc phng trnh trn c th bin i theo nng phn mol:

    ).().( ** AAbyAbAxA yyKxxKn

    x

    A

    yyxyAx k

    K

    kKkkKK

    11;

    1

    .

    11

    Ai

    AiApycx

    x

    yKkPkkCk ;.;.;

    Trong trng hp bin thin ca x hoc y qu ln nn KA khng phi l hng s:

    *

    *

    ;;11

    ;1

    .

    11

    AAi

    AiAbx

    AbAi

    AAiy

    x

    x

    yyxyyx xx

    yym

    xx

    yym

    k

    m

    kKkkmK

  • 1.1. c tnh h s khuch tn ca hn hp oxygen (A)/ benzen (B) ti 38C v 2 atm.

    1.2. c tnh h s khuch tn ca aniline (A) trong nc ti nng 0.5% mol theo

    phng php Wike-Chang. Nhit ca dung dch l 20C v nht l 1.01 cP. Th tch

    ring ca aniline ti nhit si bnh thng (457.6 K) l 107 cm3/mol.

    1.3. c tnh h s khuch tn ca KCl trong nc 18.5C nu bit nht ca nc

    ti nhit ny l 1.05cP.

    1.4. Khng kh ti 32C c lm m bng cch thi qua mt ng container di 1.2 m

    cha y nc. Vn tc khng kh di chuyn l 0.15 m/s. Nhit b mt nc l 20C.

    p sut hi nc trong khng kh v trn b mt nc ln lt l 0.01174 atm v

    0.02308 atm. nht ng hc ca nc l 1.51x10^-5 (m2/s) v h s khuch tn

    khng kh l 2.77x10^-5 (m2/s).

    Hy tnh h s truyn khi v lng nc bay hi qua mi n v b rng container

  • 1.5. Kh SO2 (cht A) c hp th bi nc trong mt ct chm ti 50C, 2 atm. tan ti

    a ca SO2 trong nc khong 3.43lbmol/ft3 (tng ng 55kmol/m3).

    Cho y(Ab) = 0.085 v x(Ab) = 0.001.

    H s truyn khi pha lng kc = 0.18 m/h

    pha kh kp = 0.040 kmol/(h.m2.kPa)

    Vi d liu v ng cn bng ca h SO2 trong nc v kh nh sau:

    pSO2 (atm) cSO2 (lbmol/ft3)

    0.0382 0.0606 0.1092 0.1700

    0.00193 0.00290 0.00483 0.00676

    Hy tnh lu lng SO2 b hp th trong cc trng hp sau:

    a/ p dng nh lut Henry (coi KA l hng s) v b qua nh hng ca dng chy mng

    b/ Xc nh da trn d liu thc v ng cn bng v vn b qua nh hng chy mng

    c/ Kt hp c d liu thc v ng cn bng v nh hng ca dng chy mng.

  • 2.1. nh ngha v phn loi

    Hp ph (adsorption) l phng php ch

    yu trong cng nghip phn loi hn

    hp kh, loi b tp cht v thu hi cc hp

    cht ha hc c gi tr cao.

    Hp ph vt l: ch yu xy ra gia nc

    v cc hydrocacbon, khng c phn ng

    xy ra.

    Hp ph ha hc: c phn ng gia cht

    hp ph v cht b hp ph. C th l qu

    trnh thun nghch hoc bt thun nghch

    Gii hp (desorption): l qu trnh ngc

    vi qu trnh hp ph vt l

  • H s hp ph:

    A= L / (K.V)

    L: lu lng dng lng

    V: lu lng dng kh

    K: h s cn bng pha c trng cho mi cht b hp ph

    V hiu qu kinh t, gi tr ca A nn nm trong khong 1.25 2.0 trong 1.4 l

    ti u. gim lu lng dng lng (cht hp ph) nhm tng hiu qu kinh t th

    phi iu chnh cho K gim. Thng thng K s gim khi nhit T thp v p sut

    hot ng P cao.

    Ngc vi qu trnh hp ph l qu trnh gii hp:

    S= 1/A= (K.V)/L

    Qu trnh gii php hiu qu khi T cao v P thp (h tr qu trnh bay hi).

  • Bng 2.1. Cc qu trnh hp ph ph bin trong CNHH

  • 2.2. Thit b

    a/ Thp mm (Trayed tower)

    b/ Ct chm (Packed Column)

    c/ Thp phun

    d/ Ct bubble

    e/ Ly tm

  • 2.3. Thp mm

    Nguyn l:

    Dng lng chy t trn xung v

    lung kh i t di ln to

    thnh 2 vng truyn khi:

    Froth regime: cc bt kh hnh

    thnh i xuyn qua pha lng

    Spray regime: cc git lng hnh

    thnh trong pha kh

    T l gia cc vng ny ph

    thuc vo tc ca lung kh

    v dng cht lng (hp ph)

  • a/ Mm xuyn l

    b/ Mm valve

    c/ Mm kiu bubble

    d/ Kiu hn hp

    Bng 2.2. So snh hiu qu cc loi mm

  • 2.3.1. Tnh ton s mm: (phng php th gii tch)

    L: lu lng mol pha lng

    V: lu lng mol pha kh

    X: t l mol gia cht tan v phn cn li trong pha lng = x(1-x)

    Y: t l mol gia cht tan v phn cn li trong pha hi = y(1-y)

    H s K ti mm n bt k c tnh nh sau:

    )1(

    )1(

    nn

    nn

    n

    nn

    XX

    YY

    x

    yK

    (2.1)

  • Cn bng vt cht: '.''.' 110 VYLXVYLX nn (2.2)

    Phng trnh hp ph tng qut: )'/'()'/'( 011 VLXYVLXY nn (2.3)

    Trong khi hu ht cc gi tr trong

    phng trnh 2.3 l yu cu cng

    ngh, gi tr L ty thuc vo iu

    kin kinh t v bn cht ca qu

    trnh hp ph.

    L ln: tn km

    L nh: khng hp ph

    V vy, Lmin l yu t quyt nh

    trong tnh ton s mm ca thp

    hp ph.

  • Trong trng hp tng qut, tc ti thiu ca dng cht hp ph c tnh nh sau:

    Nu dung dch long, phng trnh tr nn n gin hn:

    n

    n

    n

    n KV

    xK

    y

    yyVL '.'.'

    01

    11min

    (2.4)

    (2.5)

    Lu rng Lmin ph thuc rt nhiu vo K v V. Thc tin ch ra rng cc qu trnh

    hp ph trong cng nghip din ra ph bin vi lu lng dng hp ph gia mc 1.1

    2 ln Lmin. Trong gi tr 1.5 Lmin d em li h s hp ph ti u A= 1.4

  • S mm l thuyt xc nh nh sau:

    - V ng lm vic theo phng trnh 2.3 vi L = 1.5Lmin (nu khng c thng tin v L)

    - V s bc thang gia ng lm vic v ng cn bng t c gi tr u ra nh

    yu cu

  • Nu qu trnh l gii hp, tin hnh tng t

  • 2.3.2. Hiu sut thp mm

    a

    t

    N

    NE 0

    S mm l thuyt

    S mm thc t

    Thp mm nhn chung c hiu sut kh thp (10-70%) v ph thuc vo cc yu t chnh sau:

    - Tc dng lng v dng kh

    - Thnh phn v tnh cht cc pha trong thp

    - Thit k ca mm

    i vi thit b hp th hydrocacbon, cc phng trnh thc nghim sau c th p dng

    c tnh hiu sut thp mm:

    a/ Phng php Dickramer (sai s 10%) vi

    )log(8.572.190 LE

    cPL 6.02.0

    b/ Phng php OConell (sai s 15%) 2

    0

    ..log0896.0

    ..log199.0597.1

    L

    LL

    L

    LL MKMKE

    (2.6)

    (2.7)

  • 2.3.3. Hin tng ngp lt (Flooding)

    Mt h thng mm thit k tt phi m bo khi vn

    hnh dng lng ch i qua cc rnh trn mm trong khi

    lung kh xuyn qua cc l ca mm. Hin tng ngp

    lt s xy ra trong 2 trng hp sau:

    - Tit din rnh qu nh cht lng c th chy

    xung khi lu lng dng kh qu ln. Hin tng ny

    c th khc phc nu Ad/A >10% v khong cch gia

    cc mm > 24 inch (0.6m).

    - Lu lng lng qu cao kt hp lu lng dng kh

    cao to nn hin tng ngp lt trn mm (chiu cao

    vng froth tng). Thit b thng hot ng n nh

    nu lu lng dng kh t 85-90% ngng c th gy

    ngp lt. V vy vic xc nh tc ti a ca dng kh

    c th dn n hin tng ngp lt rt quan trng.

  • Tc gy ngp lt (flooding velocity):

    5.0

    .

    V

    VLf Cu

    (m/s)

    Trong C c xc nh da trn h s dng chy FLV

    5.0

    ..

    .

    L

    V

    V

    LLV

    MV

    MLF

    Mi quan h gia C v FLV c xc nh theo cng thc sau:

    FHAFST CFFFC ...

    FST: h s sc cng b mt = (/20)^0.2

    : sc cng b mt (dyne/cm)

    FF: h s foam (nu h khng to foam, FF = 1)

    FHA : bng 1 nu Ah/Aa> 0.1

    bng 5(Ah/Aa)+0.5 nu 0.06< Ah/Aa

  • Hnh 2.1. Xc nh CF

    theo FLV v khong

    cch gia cc mm

    H s FLV cng c dng xc nh din tch rnh nc trn mm

  • 2.3.4. Chiu cao thp mm v gim p:

    Khi lung kh i qua thp mm, p sut s suy gim do 3 nguyn nhn chnh sau:

    - S tn p khi xuyn qua cc l c tit din nh trn mm

    - Mt phn pha kh b gi li trong dng cht lng

    - S hnh thnh v ph v cc bt kh do sc cng b mt gia 2 pha kh lng

    gim p v chiu cao thp mm c mi lin h cht ch vi nhau bi v nu p sut

    pha kh gim qu nhiu s dn n hin tng lung kh khng ln c ti nh

    thp v lm suy gim hiu qu truyn khi ca thit b. Trung bnh vi thp mm,

    st p cho mi mm t 0.35 1.03 kPa.

    Chiu cao thp mm thng tnh bng khong cch gia cc mm x (s mm-1) v b

    sung thm 10ft (3m) di y thp v 4ft nh thp. Khong cch gia cc mm dao

    ng t 0.15 1m v cng ph thuc vo ng knh mm. Nu ng knh mm >

    1m, khong cch gia cc mm ti u l 0.5m.

  • 2.3. Thp m/ct chm

  • Bng 2.3. So snh cc pp sp xp vt chm

  • 2.3.1. Tnh ton chiu cao thp m

    p dng thuyt 2 lp film (chng 1)

    ;*111

    xx

    yy

    kkK I

    I

    xayaya

    I

    I

    yaxaxa yy

    xx

    kkK

    *111

  • Chiu cao thp m tnh theo cng thc sau: OGOGT NHl .

    Chiu cao 1 n v truyn khi trong thp:

    AHHH

    SyK

    VH

    SK

    VH

    LGOG

    LMya

    OG

    ya

    OG

    /

    .)1(

    .

    '

    Dd long

    S n v truyn khi trong thp quy i:

    in

    out

    y

    y

    inoutininOG

    AA

    AxKyxKyAA

    yy

    dyN

    /)1(

    )}/1(././)1ln

    *

    Vi A l h s hp ph: A= L/(K.V)

  • Bng 2.3. Cc cng thc tnh chiu cao v s n v truyn khi trong thp m

  • 2.3.2. S ngp lt, ng knh thp v gim p sut trong thit b

    gii quyt cc vn trn, ta s dng thuyt GPDC ca Leva xoay quanh gim p

    ca thit b. Tng t thp mm, lung kh trong thp c thit k mc f=0.5-0.7

    vn tc ngp lt. Tuy nhin khc vi thp mm, khi xem xt vn gim p ca thp

    m ta phi lu cht ca thp (m3/m3) v h s tit din ngoi ca vt chm a

    (m2/m3)

    H s sp xp vt chm trong thp m : Fp = (a/)^3

    Tc ngp lt trong thp m tnh da vo th gii tch ca FLV

    ng knh thp m: 5.0

    ...

    ..4

    Vvf

    V

    uf

    MVD

    (2.11)

    (2.12)

  • Hnh 2.2. th

    GPDC ca Leva

  • 2.1. Trong ngnh cng nghip ma ng, mt r c th dng ln men v sn xut ru

    (ethyl alcohol). Mt phn ethyl alcohol b li cun bi CO2 sinh ra trong qu trnh ln men.

    Mt thp mm c thit k tch ethyl alcohol ra khi hn hp kh.

    - Dng kh vo thp: 180 kmol/h (98% CO2 v 2% ethyl alcohol); 30C; 110 kPa

    - Cht lng hp th : nc 30C ; 110 kPa

    Cho hp thu l 97% v h s K ca ethyl alcohol l 0.57.

    a/ Hy c tnh s mm l thuyt ca thp.

    b/ Cho khong cch gia cc mm l 24 inch (0.61m), h s foam FF = 0.90, sc cng

    b mt cht lng =70 dynes/cm, hy tnh vn tc ngp lt trong thp.

    c/ Thp c thit k vn hnh tc kh bng 80% tc ngp lt. Hy c

    tnh ng knh ca thp.

  • 2.2. Thay thp mm trong bi tp 2.1 bng thp m s dng m metal Pall ring 1.5

    inch. Nu lu lng dng cht hp th l 151.5 kmol/h v chiu cao 1 n v truyn khi

    HOG = 2.0 ft (0.61m), hy tnh s n v truyn khi NOG.

    2.3. Lung khng kh cha 1.6% SO2 c x l trong mt thp m cao 3.5m v c

    tit din 1.5m2. Lu lng dng kh v dng lng ln lt l 0.062 v 2.2 kmol/s. Cho

    nng phn mol ca SO2 u ra ca thp l 0.004 v h s K(SO2) = 40. Hy c

    tnh:

    a/ S n v truyn khi v chiu cao mi n v

    b/ H s Kya ca SO2

    2.4. Cho dng khng kh c ln NH3 (5% mol) i vo thp m vi lu lng 40 kmol/h

    (20C, 1 atm). Sau khi x l, 90% amoniac s c hp th bi dng nc c lu lng

    3000 kg/h. Thp s dng m ceramic Raschig 1 inch (25mm); vn tc dng kh thit

    k bng 70% vn tc ngp lt. Hy tnh:

    a/ Vn tc ngp lt trong thp

    b/ ng knh thp

    c/ gim p sut trong thp