BI TP MN L LUN QUAN H QUC T I. V H THNG QHQT Bi 1: Trnh by cu trc ca h thng 2 cc Yalta H thng 2 cc Yalta l h thng quan h quc t chi phi th gii trong sut thi k chin tranh Lnh, bt u t sau kt thc chin tranh th gii II v ko di cho n khi Lin X sp vo nm 1991. Sau chin tranh th gii II, cc nc thng trn phe ng minh tha thun v trt t th gii ti 2 hi ngh Yalta (2-1945) v Hi ngh Posdam (6-1945). Thnh phn ca h thng 2 cc Yalta gm 2 trung tm quyn lc i u nhau l Lin X v M bn cnh cc quc gia ngoi vi khc l cc nhn t quc gia-dn tc. Bn cnh cn c cc nhn t phi quc gia nh: T chc quc t (ton cu: Lin Hip Quc, khu vc: ASEAN, EEC, SAARC); cc cng ty xuyn quc gia; cc t chc phi chnh ph (Green Peace), cc phong tro x hi (phong tro ho bnh Stockholm). Trong s cc ch th trn, quc gia-dn tc chi phi hon ton. Trong s cc quc gia, M v Lin X gi vai tr ch o. H thng hai cc Yalta cng c nhng lut chi. Th gii c chia na thnh hai khi: khi cc nc x hi ch ngha v khi cc nc t bn ch ngha. S i u gia M v Lin X chnh l s i u gia hai khi. Yu t qun s v thc h ng vai tr quan trng trong hoch nh chnh sch cng nh tp hp lc lng. Bt u xut hin xu hng i thoi gia hai phe: nhng cuc thng lng gia hai cc X - M trong vic gii quyt mt s vn trong quan h quc t, in hnh l vn c v vn m phn hn ch v kh chin lc. S i u ny lm ny sinh nhng vn mi ca cuc chin tranh lnh. Hai phe thc hin chnh sch cn bng s hi, theo chy ua v trang (c bit l v kh ht nhn) v hnh thnh cc t chc chnh tr - qun s (NATO SEV). Cc cuc khng hong kinh t chnh tr - x hi din ra cng vi s cng thng ca cuc chy ua. Thi k ny cng nh du bc tin ln v khoa hc k thut, mt h qu ca s cnh tranh gay gt gia hai cc. Bi 2: Trnh by qu trnh chuyn i t h thng Versaille-Washington sang h thng Yalta Kt thc chin tranh th gii th nht, cc nc thng trn k kt cc ha c nhm quyt nh s phn cc nc bi trn, phn chia khu vc nh hng v xy dng h thng quc t trong Anh, Php, M ng vai tr ch o. Trt t quc t Versaille ra i, trong Anh v Php c li th nht. M khng thng qua Ha c Versaille, nhng triu tp Hi ngh Washington. Kt qu l to ra h thng quc t Versaille Washington vi v tr cng quc chi phi quan h quc t thuc v Anh, Php v M. Thng li ca cch mng thng Mi Nga nm 1917 dn n s ra i ca Nh nc x hi ch ngha u tin trn th gii. Lc u M cng cc nc quc khc cho Lin X l mi e do ln nht, mun tiu dit Lin X qua pht xt c. Tuy nhin, s e da ca c vi Anh v M ngy cng ln hn. Cc nc quc buc phi lin minh vi Lin X chng li ch ngha pht xt. Chin tranh th gii II kt thc vi s thng li ca phe ng

minh, trong Lin X ng vai tr quyt nh. Thng li ca Lin X trong cuc chin tranh chng pht xt lm cho uy tn ca Lin X ngy cng c nng cao, gip nc ny c ting ni quan trng trong cc tha thun v trt t th gii sau chin tranh ti Hi ngh Yalta (2-1945) v Hi ngh Posdam (6-1945). Cc nc quc v Lin X phn chia khu vc nh hng khp ni trn th gii, ch yu l chu v chu u. S xut hin mt lot cc nh nc dn ch nhn dn Trung ng u to iu kin thun li cho phong tro gii phng dn tc di s lnh o ca ng Cng sn mt lot cc nc chu , dn n s ra i cc nh nc theo ch dn ch nhn dn Vit Nam, Bc Triu Tin, Trung Quc. Cc quc gia ny c s gip ca Lin X, lin kt cht ch vi nhau, hnh thnh nn h thng x hi ch ngha do Lin X ng u. Sau chin tranh, Anh v M suy yu, cc nc thua trn phi chu nhng hu qu nng n ca cuc chin, M tn dng c hi ny vn ln ginh v tr lnh o trong h thng cc nc t bn ch ngha. Hai h thng ny i u vi nhau trn mi lnh vc, hnh thnh mt lut chi mi trong quan h quc t. Trt t mi ny c gi l h thng hai cc X M, hay h thng Yalta. Bi 3: So snh tng quan lc lng gia cc ch th trong cc din th gii sau chin tranh lnh. Lin X sp , chin tranh lnh kt thc. S tan r ca h thng hai cc, hai siu cng lm cho so snh lc lng th gii nghing v pha c li cho M v ch ngha t bn. Tuy nhin, vic mt i mt i trng l Lin X cng ng thi lm cho cuc cnh tranh gia M vi cc cng quc t bn ch ngha hng u tr nn quyt lit hn. Sau cuc chin tranh lnh ko di hn na th k, nc M cng b suy yu do tp trung qu nhiu vo chy ua v trang. Trong khi , cc i th ca M dn phc hi kinh t v ang trn pht trin nhanh chng. Trong cc quc gia c th k n Nht Bn. Nc ny thnh cng trong vic gim s ph thuc vo M, tin n mt quan h ngang hng trn c s kt hp sc mnh kinh t, ti chnh ca Nht vi nh hng chnh tr v sc mnh qun s ca M. Bn cnh , Ty u cng ni ln nh mt trung tm ti chnh, thng mi ln th 3 trn th gii, thch thc v tr siu cng ca M. Mt khc, Lin bang Nga, mc d suy yu nhiu nhng vn c tha k nhng g Lin X li, v th tim lc pht trin rt ln. Ngoi ra, cc nc pht trin v ang pht trin cng cnh tranh quyt lit trn mi lnh vc vn ln. Nhng s tri dy ca Hn Quc, Singapore, n , Trung Quc, Brazil, c ha hn s hnh thnh mt trt t mi v cng a dng. Nh vy, sau chin tranh lnh, M tr thnh siu cng ng u th gii t bn v c tham vng b ch th gii. Tuy vy, th gii n cc m M mong mun khng c hnh thnh, thay vo l mt th gii a cc vi nhiu thch thc v kh khn mi. Bi 4: Cho mt h thng QHQT, trong gm 3 nc ln l A, B, C v nhng nc cn li. Quy trnh hnh thnh mt lut chi ca h thng din ra nh th no? Mt lut chi c hnh thnh l kt qu hot ng ca cc ch th nhm bo v nhng li ch ca chng. Thng thng, trong QHQT, lut chi c nh hnh thng thng qua s tho thun gia cc trung tm quyn lc. Vai tr ca cc nc ln trong qu trnh ny c ngha ch o. y, ba nc ln A, B, C gi vai tr ch o, s xut nhng chnh sch c li cho quc gia mnh. Nhng chnh sch ny thng s vp phi nhng mu thun nht

nh, v s cnh tranh ca 3 nc ln c tn ti. Nhng mu thun ny s c gii quyt bng i thoi (ngoi giao) hay v trang (qun s). Kt qu ca nhng hnh ng ny s quy nh lut chi ca h thng, c p dng cho 3 nc ny cng nh cc quc gia khc. Tuy nhin khng phi lc no vai tr ca 3 nc ny cng l nhn t quyt nh. Trong QHQT hin i, vai tr ca cc nc va v nh, thm ch l ca cc ch th phi quc gia (nh cc NGOs) ang ngy cng gia tng, v d nh trong vic gii quyt cc vn ton cu. V th s hnh thnh lut chi ca h thng cn ph thuc vo nhng ch th ny. Bi 5: Qu trnh chuyn i t h thng hai cc Yalta sang h thng hin nay din ra nh th no? Nu mt s nhng lut chi ca h thng QHQT hin nay. Sau mt cuc chin tranh nng (Th chin II), th gii li bc vo mt cuc chin tranh lnh vi s i u ca hai cc trong h thng Yalta: M v Lin X, hay khi t bn ch ngha v khi x hi ch ngha. S i u gia hai khi ng - Ty ngy cng tr nn gay gt, vi cuc chy ua v trang nhm m bo an ninh cho mi bn. Yu t qun s v thc h ng vai tr v cng quan trng trong vic hoch nh chnh sch cng nh tp hp lc lng ca mi phe. Cuc chin tranh lnh chng kin s i u gay gt ngay t khi mi n ra v ln ti nh im u thp nin 70. n gia nhng nm 70 s i u gia hai bn c phn du xung. Nhng cuc xung t qun s m hai cc X - M hu thun cho mi bn tham chin tip tc lan rng nhiu ni trn th gii, in hnh l cuc chin tranh ng Dng, ni chin Apganixtan, Angola, chin tranh Trung ng v ko theo n l nhng cuc khng hong v kinh t, chnh tr v qun s dn n s khng hong v quyn lc gia hai cc. Nhng cuc thng lng, m phn gia hai bn X - M c tin hnh gii quyt mt s vn quc t (nh vn c v vn m phn hn ch v kh chin lc). Nh vy c th thy l xu hng i thoi xut hin gia hai cc, hai khi nh l mt lut chi mi, biu hin s suy gim ca i u trong chin tranh lnh. Mt trong nhng kt qu ca nhng cuc tho thun gia hai bn l Hip nh v c s quan h gia ng c v Ty c. Vn hn ch v kh chin lc v ang mt trong nhng vn trung tm trong quan h X - M. Cuc chy ua v trang duy tr th cn bng chin lc khin cho c hai nc Lin X v M suy yu. Nhng khon chi ph qun s khng l ko theo s gim st u th cnh tranh v kinh t vi cc nc khc. iu thc y xu hng gim bt chy ua v trang v ho du trong quan h X - M. Yu t kinh t bt u c ch trng hn qun s v thc h. T , hai bn u tin hnh nhng bin php ci cch kinh t dn n s pht trin ca khoa hc k thut hay xa hn l s thay i trong c cu kinh t. Cng vi nhng thay i trong quan h X - M, t cui thp nin 60, u thp nin 70 din ra nhng chuyn bin trong quan h gia Ty u vi Lin X v ng u, t i u chuyn dn sang i thoi. Mt kt qu tch cc nh l nh c an ninh v hp tc chu u c k bi 33 nc chu u v M, Canada ti Hensilki. Quan h kinh t thng mi gia Ty u vi Lin X v ng u tng ln nhanh chng trong thp nin 80. Nh vy n cui thp k 80, nhng chun mc c bn ca h thng 2 cc b thay i. n cui nhng nm 80, khi Goocbachop ln cm quyn Lin X a ra tng v ngi nh chung chu u th s i u ng Ty chu u v c bn chm dt. Nh ni trn, cuc chy ua v trang khin Lin X v M gim sc cnh tranh v kinh t vi cc i th chnh l Nht Bn v Ty u. Bn cnh , cc nc trong th gii

th 3 dn dn tri dy cng phn no lm suy gim sc mnh ca hai cc Yalta, trong c bit l s vn ln mnh m ca Trung Quc. M khng cn l trung tm kinh t ti chnh duy nht trong khi t bn ch ngha. Cn v pha Lin X, nhng sai lm trong chin lc pht trin kinh t ko theo nhng cuc khng hong kinh t-chnh. Trc nhng bin i v kinh t v quan h quc t trong thp nin 80, Lin X khng c kh nng xoay chuyn c tnh th, vai tr siu cng b suy yu, dn n sp ch ch ngha x hi ng u v quc gia ny. Trt t Yalta tan r. Mt trt t mi hnh thnh, quan h quc t xoay quanh xu hng a cc.

II. V CH TH TRONG H THNG QHQT Bi 1: Chng minh quc gia-dn tc l ch th c vai tr quan trng hn trong so snh vi cc ch th khc trong h thng QHQT hin i Trong QHQT hin i, da theo tiu ch loi hnh t chc, cc ch th ca QHQT c chia ra thnh quc gia dn tc, t chc a quc gia (IGOs), cc t chc phi quc gia (NGOs) v cc cng ty xuyn quc gia (TNCs). Mt ch th c vai tr quan trng hn cc ch th khc khi v ch khi: mt l ch th ny c kh nng vt tri trong so snh vi cc ch th khc, hai l n c kh nng chi phi ti cc ch th khc. Ch th quc gia dn tc l mt ch th nh vy. u tin, quc gia dn tc l mt ch th c ch quyn quc gia, tc l quyn t ch v i ni v i ngoi. Bn cnh cn c li ch v sc mnh quc gia l nhng yu t bn trong c nh hng ch yu ti chnh sch i ngoi ca mi quc gia. Cc yu t ny to cho quc gia dn tc c kh nng vt tri trong so snh vi cc ch th khc trong h thng QHQT hin nay. V d trong so snh v sc mnh kinh t vi cc cng ty xuyn quc gia (TNCs), r rng quc gia dn tc c kh nng huy ng ngun vn t x hi nhanh v nhiu hn bt c TNC (hay k c mt IGO hay NGO) no. Th hai, quc gia dn tc c kh nng tc ng n hot ng ca tt c cc ch th cn li, thm ch c kh nng chm dt s hot ng ca mt s loi ch th khc, trc ht l cc t chc quc t. Bi ch th quc gia dn tc l mt ch th tn ti vnh vin, khng c bt k ch th no c quyn v kh nng loi b mt ch th quc gia dn tc trong cuc chi QHQT. Ch th IGO c th b chm dt s tn ti ca mnh khi c mt s lng thnh vin nht nh t chi tham gia ( IGO khng phi lc no cng iu ha c li ch ca cc quc gia thnh vin). Cn v pha cc NGOs v TNCs, thnh vin ca NGOs v TNCs l cng dn ca cc quc gia, do vy vn phi tun theo nhng quy nh v hin php ca quc gia m mnh mang quc tch. Hn na cc NGOs c phm vi hot ng hp v b l thuc vo cc ch th quc gia dn tc khc; cn cc TNCs th d b tn thng v ch hot ng ch yu trong lnh vc kinh t - thng mi v mc tiu li nhun. Nh vy c th thy ch th quc gia dn tc l ch th c tnh n nh v bn vng nht, ng thi cng c kh nng tc ng ln cc ch th khc, do n c vai tr quan trng nht trong QHQT. Bi 2: Nhng thch thc i vi vai tr nh mt ch th quan trng nht ca mt quc gia-dn tc Trong trng hp ch th quc gia dn tc l mt nc ln, nc ny s vp phi nhng kh khn trong vic cnh tranh nh hng cc khu vc trn th gii. i cng vi , nc ny phi li ko ng minh l cc nc nh hn, v th gnh thm gnh nng l phi gip cc nc ny. Ngoi ra, vi cc vn ton cu, nc ln c vai tr, trch nhim tng i ln, khng ch gii quyt nhng hu qu tiu cc trong nc m cn phi chung tay cng cc ch th khc gii quyt hu qu trn ton cu. Trong trng hp ch th quc gia dn tc l mt nc tm trung, nc ny thng b cc nc ln chn p trong trng thi gi cn bng lc lng. Mc tiu ca nc tm trung l vn ln v th cao hn, bt u t vic gy nh hng ln mt s nc nh, iu ny cng gy ra mt gnh nng h tr cc nc ny. Mt khc, quc gia tm trung cn phi i mt vi nguy c cc nc nh lin minh li, cnh tranh v vt trn mnh. Vic cnh tranh

nh hng, v th gia cc nc tm trung vi nhau cng c kh nng gy ra mt n nh an ninh khu vc. Cui cng, nu ch th quc gia dn tc l mt nc nh, nc ny lun b cc nc ln chn p, gy nh hng v mi mt (kinh t, an ninh, vn ho), khin vic gi vng c lp, ch quyn quc gia tr thnh yu cu bc thit. y l nguyn nhn dn n s lin minh ca cc nc nh i trng li cc nc ln. Vic gii quyt hu qu ca cc vn ton cu cng l mt kh khn ln vi cc nc nh, v tim lc v kh nng cn hn ch nhiu so vi cc nc ln hn. Bi 3: Cho A l mt cng ty xuyn quc gia, phn tch nhng tc ng ca A ln h thng QHQT hin nay Theo thuyt t do, s tn ti ca cc ch th phi quc gia tc ng mnh m ln quc gia v dn n nhng thay i ng k trong QHQT. Cng ty Xuyn quc gia (Transnational Corporations TNC) l mt trong nhng ch th phi quc gia quan trng nht. l nhng t chc kinh doanh c quyn s hu hoc hot ng kinh doanh din ra trn a bn nhiu quc gia, c s quc t ho hot ng kinh doanh nhng ch u t thng thuc mt quc tch. Gi s A l mt TNC, chng ta c th thy nhng tc ng ca A ln h thng QHQT hin nay nh sau: Trc ht, A c kh nng chi phi i sng kinh t ton cu trong c cc quc gia m n u t. Ngy nay, v mt khng gian, TNCs ph sng hu nh khp mi quc gia trn th gii, thm ch trn quy m ton cu. V lnh vc tham gia, hot ng ca A khng ch din ra trong mi ngnh kinh t ln m cn i su vo cc lnh vc chuyn mn hp. Sau Chin tranh Lnh, TNCs c s pht trin chng mt v s lng, nm gi hu ht vn u t nc ngoi, thc hin hn 80% thng mi th gii1 , chi phi hu ht cc ngnh cng nghip v dch v quan trng ca th gii, nm gi phn ln cng ngh tin tin v qu trnh chuyn giao cng ngh. Th v lc ca TNC tip tc pht trin trong nhng nm gn y vi xu hng sp nhp v thu nhn (M&A) hnh thnh cc tp on ln, nht l trong nhng lnh vc kinh t quan trng nh truyn thng, ngn hng - ti chnh, giao thng vn ti... Tt c nhng iu ny ang lm tng vai tr ca TNC i vi i sng kinh t ton cu. Th hai, A gp phn thc y u t, t do ho thng mi cc quc gia ni ring v ton cu ni chung. Hnh thc quan h ca A l s phn cng lao ng quc t, u t nc ngoi, thng mi xuyn quc gia, giao dch ti chnh quc t, chuyn giao cng ngh, thu ht lao ng nc ngoi, c bit sau Chin tranh lnh, xu th ho du cng s pht trin ca kinh t th trng, xu th hp tc cng pht trin, tro lu thc y thng mi t do v hi nhp kinh t... to iu kin cho cc TNCs m rng a bn, pht trin hot ng ra khp th gii. TNCs ngy cng c coi l cng c pht trin, l s to cng n vic lm, l ngun thu thu, l s khc phc v vn, k thut, cng ngh v kinh nghim lm n quc t. iu kin chnh tr thay i nhiu nc ang pht trin v cc nn kinh t chuyn i, s pht trin ca h thng lut l quc t v php lut quc gia cng lm gim bt s nghi ngi chnh tr i vi cc TNCs. Bi th, cc nc u m ca th trng, khuyn khch FDI v thm ch cn cnh tranh vi nhau trong vic thu ht TNCs. Nh , cc TNCs bnh trng kh nhanh v m rng vai tr trong i sng quc t.1

UNCTAD, World Investment Report 2005, trang 10.

Th ba, A cng l ht nhn ca qu trnh ton cu ho, khu vc ho. V knh quan h, A tham gia vo QHQT khng ch qua quan h gia TNCs vi quc gia khc, gia TNCs vi cng ty khc m cn trong ni b cng ty qua quan h gia tr s vi cc chi nhnh ca mnh nc ngoi. Ch s hu v thnh vin gp vn ca A thuc nhiu quc tch khc nhau. Mc ch ca A l li nhun trn th trng quc t ch khng b hp trong th trng ni a. Hot ng kinh doanh ca n l xuyn quc gia vi vic khai thc th trng quc t, thit lp chi nhnh nc ngoi v s dng ngun nhn lc a quc gia. Vi vic m rng hot ng xuyn quc gia nh vy, TNC gp phn thc y xu hng khu vc ho, ton cu ho, trc ht l trn linh vc kinh t. Th t, khng th khng k n tc ng ca A ln lnh vc chnh tr quc t. S tham gia ca TNCs trong chnh tr - lnh vc quan trng trong QHQT - l rt ng k. S chi phi ln nhau gia chnh tr v kinh t, mc ch li nhun qu ln ca cc TNCs quy nh iu ny. S can thip ca TNCs vo cng vic ni b nc khc l hin tng khng h him trong trong thi hin i. Hin nay, cc phng php hot ng chnh tr ca TNC thng l gy sc p i vi nc s ti v vn ng hnh lang chnh quc thay i chnh sch v lut php. Vai tr chnh tr v thc lc kinh t to ln cng nh s chi phi nn kinh t th gii ca cc nc pht trin - ni xut pht ca hu ht cc TNC ln - tip thm iu kin cho s pht trin v vai tr ca cc TNC. Mc d A c kh nng mang li nhng nh hng tch cc n QHQT nhng bn cnh , n cng c nhng tc ng tiu cc iu m ch ngha Mc-Lnin c nhc n. Nm cng c ti chnh v cng ngh trong tay, cc TNC ang tc ng ln lut l kinh t quc t v chi phi s phn cng lao ng quc t mi c li cho chng. Trong , cc nc ang pht trin c nguy c ngy cng ph thuc vo cc nc cng nghip pht trin v tr thnh ni cung cp nguyn liu, lao ng v sn phm s ch gi r, ng thi l ni tiu th hng ho gi cao ca cc TNC. Cc TNC c cho rng ang khot su thm mu thun Bc-Nam khi duy tr s bc lt cc nc ang pht trin, chn p nn sn xut ni a, duy tr bt bnh ng v c hi v thu nhp, tri buc bng n nn, chuyn giao cng ngh lc hu, th phm tn ph ti nguyn v mi trng, tip tc s can thip chnh tr vo cng vic ni b cc nc di nhiu hnh thc khc nhau, Ni chung, TNC vn tip tc gy lo ngi cho cc nc ang pht trin v hon ton c th to ra nhng vn ln trong QHQT bi kh nng can thip chnh tr v lng on kinh t ca chng. CU 4: Cc t chc phi chnh ph (NGO) c nhng kh nng g c th tc ng ln h thng QHQT ng i V kinh t: nh hng ko nhiu v l cc t chc phi li nhun, tr mt vi trng hp c bit nh cc t chc FAO, OPEC V chnh tr: mt s NGO gy ri lon chnh tr cho cc nc nh, c bit l cc t chc tn gio Gy nh hng n cng lun v s n nh ca th gii Khi hot ng trong ni a th cc NGO u b qun l bi b ngoi giao v n nh hng n chnh tr ca cc nc .

nh hng tt: gip gii quiets nhiu vn th gii, quc t m 1 quc gia ko t gii quyt c. Ngoi ra gip cc quc gia gii quyt mu thun vi nhau thng qua lin kt. CU 5: Gii thch ti sao trong h thng QHQT ng i vai tr ca cc t chc lin chnh ph (IGO) li gia tng mnh m (tiu biu nh LHQ, WTO). Vai tr ca mt ch th ngy cng tng nh 2 l do: 1/ C kh nng vt tri trong so snh vi cc ch th khc; 2/ C kh nng chi phi ti cc ch th khc

III. V QUC GIA-DN TC Bi 1: A l 1 nc nh, c nhng li ch g A phi bo v trong qu trnh tham gia vo i sng quc t hin nay? Sau Chin tranh lnh, xu th ca th gii l hp tc cng pht trin, y mnh ton cu ho, khu vc ho. Xu th y l mt tt yu ca lch s, v th kh c quc gia no c th ng ngoi dng chy ln ny. Cc nc nh cng khng phi l ngoi l. Nu A l mt nc nh, khi tham gia vo i sng quc t A s phi tp trung bo v mt s li ch, m trong u tin hng u l li ch quc gia. Trc ht l bo v nn c lp ca quc gia mnh. A c lp khi chnh ph c kh nng t mnh gii quyt hiu qu cc vn trong nc m khng cn s can thip ca quc gia no khc, cng nh vic ch ng tham gia vo gii quyt cc vn quc t m khng chu s hi thc, chi phi ca quc gia khc. Th hai l A phi m bo ch quyn quc gia. Ch quyn quc gia l thut ng dng ch quyn lm ch thing ling, bt kh xm phm ca mt quc gia c lp nht nh, c th hin trn mi phng din chnh tr, kinh t, vn ho, x hi, an ninh, quc phng, ngoi giao v c m bo ton vn, y v mi mt, c lp php, hin php ln t php ca mt quc gia trong phm vi lnh th ca quc gia . A phi bo m c ch quyn, khng quc gia ln no can thip hay khng ch, xm phm ch quyn ca quc gia mnh. Th ba, trong qu trnh ton cu ho hin nay, th s tt hu v kinh t, s tht thit trong quan h thng mi ton cu, cng nh khng tm c ch ng vng chc ca mnh trong cc qu trnh ny s chnh l nguy c trc tip e da cc li ch chnh tr ca mt quc gia. A l mt nc nh, v th nh nhiu nc nh khc, A phi ph thuc vo nhiu nc khc, trong c nhng nc ln, trc ht l v kinh t. A phi bo m c s bnh ng, c ngha l s tng xng v cc quyn li v ngha v vi quc gia m mnh c quan h, c ghi nhn v cam kt di cc hnh thc ph hp trong cc hip nh song phng hoc a phng. Vic bo v c nhng li ch v kinh t s gp phn bo v c nhng li ch chnh tr, thc y pht trin cng nh l gi vng v th ca mnh trn trng quc t trc khi nng cao n.

Bi 2: A l 1 nc ln, A c gng t c nhng g trong quan h i ngoi? Theo ch ngha hin thc, trong quan h quc t, cc quc gia lun cao li ch, quyn li ca mnh v ra chnh sch i ngoi phc v li ch . Cc nc ln trong h thng QHQT cng nh vy. Nc ln A - m ch cc nc ln mnh v kinh t, quc phng (hoc c din tch) c xu hng bnh trng phm vi nh hng ca mnh (li ch a chnh tr) thng qua nhiu con ng khc nhau. Thi k cn i, cc nc ln tranh ginh nh hng bng cc cuc chin tranh xm chim thuc a. Ngy nay, ha bnh l xu hng tt yu thng qua s rng buc cht ch ln nhau v kinh t, thng mi. Cc quc gia ln bnh trng nh hng ca mnh qua cc hip c kinh t, chnh tr hay qun s (khi thnh vng chung, khi NATO,). Vi v th l mt nc ln, A lun mun tng cng sc mnh (kinh t, chnh tr, qun s), gia tng nh hng v nng cao v th ca mnh. A phi cnh tranh gay gt vi cc i th (l cc nc ln khc) trn mi phng din m A c li ch v li th. ng thi, A, cng nh cc nc ln khc t to cho mnh nhng vng mnh c nh hng nht nh, ri t cnh tranh nh hng nhng khu vc khc. Vic bnh trng nh hng v chi phi cc nc nh hn l mc tiu lu di ca cc nc ln trong quan h i ngoi. Bi 3: Cho A l mt nc ln, B l 1 nc nh. Trong qu trnh quan h vi nhau, gia 2 nc thng c nhng mu thun g? Trong trng hp ny B thng c nhng chnh sch g gii quyt? Quan h nc ln nc nh l mt loi quan h ph bin trong th gii a cc. C hai yu t to nn s kh khn trong quan h nc ln - nc nh, l s vt tri v tm vc ca nc ln cng vi tm l v hnh vi nc ln ca nc so vi nc nh. Nc ln A c tm l mnh l nc ln hn nn thng c hnh vi chn p, c gng to s chi phi ln nc nh B. iu ny c th dn n nhng mu thun sau: Th nht l mu thun trong lnh vc an ninh. Mu thun dng ny thng xoay quanh vn ch quyn, bi A thng thi hnh chnh sch gy sc p, can thip vo cng vic ni b ca B. Trong QHQT hin nay, A cng li dng cc c ch quc t gy sc p ln B (mu thun v lut chi a phng). Th hai l tranh chp v kinh t, thng mi v cc quyn li khc. Cc nc u theo ui li ch quc gia ca mnh, nhng nc ln thng coi nh quyn li ca cc nc nh, thm ch c th hy sinh quyn li nc nh v nhng mc tiu ln. Nu A v B hp tc, A thng ginh li ch ln hn (v d nh khi vin tr kinh t hay u t, A thng km theo nhng iu kin v chnh tr, lut l), cn nu xung t, B s thit thi hn. Th ba l mu thun v chnh tr. Nc ln A mun chi phi nc B, hay ni cch khc l bt chnh ph nc B thn phc mnh. V th nc A thng ng h cho phe phi, lc lng chnh tr thn A trong nc B, c v cho mt cuc tranh ginh quyn lc ni b. S ng h pha sau ny dn n nhng cng thng trong quan h i ngoi gia 2 nc. Th t, nc nh lun l mc tiu tranh ginh nh hng ca cc nc ln. V th, trong quan h song phng A-B thng c nc th ba li dng mu thun li ko. Mu thun i ngoi gia hai nc cng tng cao, v nc ln s mt lng tin nc nh. Trong nhng trng hp ny, quyn ch ng thuc v cc nc ln, cc nc nh ch c th ginh quyn ch ng trong th b ng hn. S ch ng trong chnh sch ca nc

nh nhm hn ch mt tiu cc v tn dng mt tch cc trong chnh sch ca nc ln chnh l mt sch lc khn ngoan. Nc B c t nht 3 s la chn: Mt l i u vi A trn mi phng din. Tuy nhin y l sch lc thiu thng minh. Nc ln A c ngun lc v cng c gy sc p ln nc nh B nu iu xy ra. V kinh t, l bao vy, cm vn, qua to sc p v chnh tr. V chnh tr, nc ln thc hin chnh sch nh din bin ho bnh, gy bt n nh x hi, lm chnh quyn suy yu. Nhn chung, nu i u, B s l nc chu thit nhiu hn. Hai l nc B s dng sch lc thn hu vi A, ni cch khc l l thuc vo A v chp nhn s chn p ca A. iu ny c th gim c s cng thng ca mu thun, ng thi tng lng tin ca A i vi B. Hn na, A c th gip B v kinh t, thng mi, hay gii quyt mu thun vi cc nc khc Ba l B c th ch trng dng chnh sch trung lp, va hp tc va u tranh. S dng chnh sch ny, B c th tng cng quan h vi cc nc ln khc bt l thuc vo A, ng thi vn hp tc tt vi A, trnh gy mt lng tin. Vic chn chnh sch n ho, c lp, a phng nhng cao mi quan h vi A l mt la chn khn ngoan, v nu mu thun ln cao tro dn n xung t ln, th B t c c hi thng hn so vi A. Bi 4: Cho A, B l 2 nc ln, trong mi trng quc t gia chng thng xut hin nhng mu thun g? Trong trng hp ny A thng c cch x l nh th no? Do tng quan so snh lc lng gia A v B l kh cn bng nn nhng mu thun ny sinh gia 2 nc ny thng c tnh cht bnh ng. Cch x l mu thun thng ph thuc vo s nhn thc ca mi bn v nhau. Nhng mu thun gia hai nc c th l: Trong lnh vc kinh t, l nhng mu thun gia 2 nn kinh t c trnh pht trin cng nh qun l tng t nhau. V d: c A v B u c xu hng t do ha thng mi, duy tr xut khu cc mt hng trng tm ( cng nghip nng, sn phm cng ngh cao...) c tr gi cao, cng nh nhp khu ch yu cc mt hng ch bin, gia cng, nng sngi r t cc nhm nc ang pht trin nh hn. Mu thun pht sinh t vic cnh tranh th trng tiu th v ngun cung cp nguyn liu. Trong lnh vc an ninh-chnh tr, mu thun ch yu xung quanh li ch ca mi quc gia. Li ch dn tc l tiu ch hng u ca cc quc gia trong vic gii quyt cc vn quc t. A v B u l nhng nc ln nn s tng ng v mc tiu li ch l iu khng th trnh khi. V A v B u l nc ln, 2 nc ny s c xu th bnh trng nh hng, li ko ng minh, khng nh v th v ting ni ca mnh trong cc vn quc t lin quan. Gia A v B lc ny l mt cuc cnh tranh v quan im, m trong mi quc gia u mun p t ca mnh x l vn quc t ph hp vi li ch ca bn thn. Trong QHQT hin nay, c A v B s c gng s dng cc c ch quc t nhm cnh tranh nh hng ca nhau. Vic chy ua v trang khng nh sc mnh cng l iu khng trnh khi. Trong lnh vc vn ho thng tin, A v B u mun m rng tm nh hng vn ho ca nc mnh ra th gii. Theo , c A v B s c gng bo v nhng yu t c coi l chn gi tr trong nn vn ha ca mnh v cnh tranh vi nc kia. Nhn chung, mu thun gia A v B c th c gii quyt theo hai hng. Mt l 2 nc i u hon ton (theo ch ngha hin thc). Xu hng ny l ph bin trong chin

tranh lnh. Hai l va u tranh va hp tc (theo thuyt t do). t trong tnh trng quc t hin nay, xu hng hp tc pht trin tr thnh xu th chnh trong quan h quc t. Ty tng tnh hnh c th, tnh mt thit ca vn i vi li ch quc gia ca mnh m A s la chn i thoi hay i u, ng h hay phn i. l hnh ng ng n v ph hp vi trt t a cc hin nay. Bi 5: Cho mt nhm nc ln A, B, C, D trong A l nc c sc mnh vt tri hn c. Trong trng hp ny: 1/ A thng c chnh sch g trong quan h vi B, C, D; 2/ B s c chnh sch nh th no i ph vi A (Ch : Trong bi ny phi tnh n c nhng nhm nc nh) 1/ A thng c chnh sch g trong quan h vi B C D? Trc ht phi khng nh ngay rng, mi quan h gia A v B, C, D l mi quan h bt bnh ng do tng quan so snh lc lng. Tuy nhin, mi tng quan ny s thay i nu xut hin s lin minh gia B, C v D. Trng hp 3 nc B, C, D khng hp tc: Do A l nc c tim lc mnh nht nn B C D s cn A hn l chiu ngc li. Chnh t c im ny, A s thi hnh nhng chnh sch mang tnh p t v rng buc i vi B, C, D. V kinh t, vi kch c v sc mnh vt tri, A s tm cch bin B, C, D thnh th trng tiu th v l ngun cung gi r. Nhng chnh sch nh T do ho thng mi s c p dng tn dng nhng nn kinh t nh ny. V an ninh-chnh tr s ny sinh mu thun xung quanh vn ch quyn. Thng thng, A s thi hnh chnh sch gy sc p, can thip vo cng vic ni b ca B, C, D. Nc A mong mun bin B, C, D thnh sn sau ca mnh. Nu cc nc ny chng i, A s s dng sc mnh kinh t, hay thm ch l qun s nhm gy sc p. V vn ho truyn thng, A thng ly nhng gi tr ca mnh buc B phi tun th, noi theo. Vic tuyn truyn v y mnh qung b vn ha A ln B, C, D cng l mt phn quan trng trong k hoch sn sau m A mun p t. Trong trng hp 3 nc nh hp tc vi nhau, mt ch th mi s hnh thnh: mt nhm nc nh. Lc ny, c th coi sc mnh gia A v nhm B, C, D l tng i cn bng. V vy, i vi nhm B, C, D, nc A s thi hnh chnh sch va u tranh va hp tc, va duy tr mi tng quan ngang bng v th lc, va cnh tranh v nh hng. 2/ B c th hnh ng theo 3 cch sau: Mt l thi hnh chnh sch ph thuc hon ton vo A, chp nhn ngun vn u t, s h tr ca A v mi lnh vc. i li, B s ng h A trn mi vn quan h quc t, coi A l i tc hng u Quan h gia A v B s tr thnh quan h ph thuc, trong , li ch ca A s c t cao hn li ch ca B, v trong mt vi trng hp, B s buc phi hy sinh li ch ca mnh v A. Hai l B i u A, t chi s gip t pha A, t b mi hot ng giao thng kinh t, chnh tr vi A, Nu A p t cm vn ln B, B l nc chu thit thi hn. B cng c

th lin kt hp tc vi C, D cnh tranh vi A, vi iu kin C, D khng phi ng minh ca A. Ba l B va u tranh va hp tc vi A: y l hnh ng ph hp vi xu th quan h quc t hin nay. V cc u i kinh t, chnh tr,B tip tc tip nhn nhng s gip h tr t pha A, ng thi chp thun nhng iu kin A t ra nu c th. V nhng mu thun gia hai nc, B s t li ch quc gia ln trn v khng nhng b A. B cng c th lin kt vi cc nc nh C, D cn bng sc mnh v gim s ph thuc vi A. Bi 6: A l 1 nc nh, A thng chu nhng sc p t bn ngoi no buc phi iu chnh chnh sch i ni L mt nc nh, chnh sch i ni ca A ph thuc nhiu vo nhng yu t tc ng bn ngoi. C th lit k nhng tc ng sau y: Th nht, l cc chnh sch, hnh ng can thip ca quc gia ln khc nh hng n nn c lp ca quc gia nh, buc cc nc nh phi tham gia vo cc vn quc t mt cch b ng, b chi phi, phi thay i chnh sch i ni ca mnh. Th hai l cc chnh sch, hnh ng vi phm ca nc ln bng qun s hay chnh tr n ch quyn ca nc nh ( phm vi lnh th hnh chnh, khng gian kinh t - chnh tr x hi lin quan n li ch quc gia ca nc nh). Cc chnh sch i ngoi ca nc ln nhm p t, chi phi, gy sc p ln vn s hu hay cc quyt sch ca Chnh ph nc nh, nhm t ti nhng li ch ca nc ln. Th ba l cc chnh sch ni gin, chia r khi on kt, gy bt n x hi, tn thng b my chnh quynlm ni b nc nh lc c. Th t l cc chnh sch ca nc ln nh hng trc tip n kinh t quc gia nh: cm vn, bo h, c quyn,Nc ln cn s dng con bi kinh t nhm gy nh hng, p t s l thuc cho cc quc gia nh v li ch kinh t. Th nm l cc chnh sch v tuyn truyn vn ha, li sng ca nc ln ti nc nh, p dng nhng gi tr vn ho ca mnh cho nc nh, cho ti khi nn vn ha nc nh b mt gc bi cc nn vn ha ngoi lai. Nhn chung, ng u vi nhng sc p ni trn, mt quc gia nh cn trc ht gio dc dn chng mt cch su rng v c lp dn tc v Ch quyn quc gia. Cn hon thin v hon b h thng c s chnh sch, h thng lut php Chnh sch i ni ca mt nc nh cn va bo m tnh n nh quc gia, va l c s vng chc cho chnh sch i ngoi nhm tng cng hi nhp v bo m Ch quyn v c lp dn tc. Bi 7: A l 1 nc ln, nhng yu t bn ngoi no tc ng n chnh sch i ni ca A? C rt nhiu yu t tc ng n chnh sch i ni ca mt nc ln. Nhng yu t ch yu tc ng n chnh sch i ni ca A c th l do tnh hnh quc t v khu vc din bin phc tp, cc chnh sch trong nc khng cn ph hp, hoc A c th thay i chnh sch i ni ph hp vi chnh sch ca nhng nc ln khc. C th trong cc vn v chnh tr, kinh t, pht trin bin gii, pht trin v giao lu vn ha. C th nu mt s yu t nh sau:

Thi k hu chin tranh lnh, vn kinh t l nhn t hng u i vi s hng vong ca mi dn tc. Chnh ph no cng t vn pht trin kinh t l u tin hng u trong chng trnh hnh ng ca mnh. iu xut pht t ba l do. Mt l, bt c chnh ph no mun ng vng v duy tr c s n nh chnh tr th vn hng u l phi ci thin c i sng ca cc tng lp nhn dn. Hai l, bt c nc no mun c mt v th nht nh trong h thng quc t mi, mun m rng giao lu v hi nhp vo cng ng quc t th trc ht phi c lc lng kinh t v nay l thi c lm vic . Ba l, trong thi i ngy nay, an ninh kinh t ng vai tr rt quan trng trong nn an ninh ca mi nc. Chnh v thc c iu , cc nc ln phi iu chnh nhiu chnh sch trong nc ph hp vi thc tin v gi vng v th ca mnh. Vn xu hng ly khai cng buc cc nc ln phi suy ngh k trc khi tham gia cc vn i ngoi v n s nh hng n i ni, c th gy ra ln sng biu tnh trong nc hoc thiu ht ngun cung hng ha trong nc do vn ly khai gy ra, Bi 8: Xu th ton cu ho, khu vc ho hin nay ang buc cc quc gia phi iu chnh chnh sch i ni nh th no? Ton cu ha l khi nim dng miu t cc thay i trong x hi v trong nn kinh t th gii, to ra bi mi lin kt v trao i ngy cng tng gia cc quc gia, cc t chc hay cc c nhn gc vn ho, kinh t, v.v. trn quy m ton cu. Ta c th thy cc tc ng ca ton cu ha v khu vc ha n chnh sch i ni ca quc gia: cp quc t, th gii phng bng nhng mi giao thng v quan h c xy p bng thnh tu ca con ngi trong lnh vc cng ngh, v hnh chung, ko cc quc gia xch li gn nhau hn. Nh , quan h trn th gii d i chiu, so snh v nh hng ln nhau. T , to nn nhng cc din th gii, ni cc nhm cc quc gia c hon cnh tng t nhau cng tham gia v thc y quan h ca mnh, ng thi cng nhau i mt v chng chi nhng kh khn do ton cu ha v khu vc ha gy nn. cp khu vc: cc quc gia trong cng khu vc vn c nhng hiu bit nht nh do c thun li v mt a l v qu trnh lch s. Nh c ton cu ha, cc quc gia trong khu vc c iu kin pht trin hn na trn nn tng thun li ca mnh. Tuy nhin, khu vc ha em li mt s kh khn cho cc quc gia c trnh pht trin thp trong khu vc, hoc em li thch thc gim i ngho v ko c mt khu vc trnh khi vng lc hu ca th gii. cp quc gia: Ton cu ha v khu vc ha em li nhiu c hi cho cc quc gia ng thi cng t ra nhiu thch thc. Chnh v nhng c im ca ton cu ha, m cc quc gia buc phi m ca trnh tnh trng lc hu v i ngho, tuy nhin khi m ca mt nn kinh t, cc chnh ph v nh nc buc phi tm ra nhng gii php dung ha nhng li th v im yu ca mnh nn kinh t, chnh tr pht trin lnh mnh. Nhng chnh sch ca quc gia s thay i rt nhiu so vi thi k trc. Trc nhng tc ng ny, cc quc gia u phi iu chnh chnh sch i ni ph hp vi tnh hnh. V kinh t: + M ca nn kinh t, tp trung u t cc ngnh cng nghip m quc gia c li th. + Bo h nn cng nghip, nng nghip trong nc, trnh tnh trng trn lan hng ha

nhp ngoi trong khi bn thn quc gia c kh nng sn xut cc hng ha . + Gim thiu cc th tc hnh chnh nhm thc y u t nc ngoi, dn g b cc hng ro thu quan khng cn thit. V chnh tr: + Chuyn ng hng sang m ca, trung dung. + Ch cc vn an ninh phi truyn thng. V vn ha x hi: + Tip thu nhng tinh hoa vn ha th gii + Lu gi v pht huy nhng truyn thng qu bu ca dn tc. IV. V NHNG QUY LUT C BN TRONG I SNG CHNH TR QUC T Bi 1: A l 1 nc ln, B l 1 nc nh. A ang gy sc p ln B trong vn kinh t (hoc nhn quyn) trong qu trnh hp tc song phng. Quy trnh chuyn ho gia 2 mt hp tc-u tranh th hin trong cch x l ca B trong tnh hung ny nh th no? Khng k v th nc ln v nc nh, A v B u cn duy tr s hp tc vi nhau. A l nc ln hn nn s ph thuc ca B vo A l nhiu hn. C hai nc u mong mun ti a ho li ch quc gia ca mnh. A gy sc p ln B v vn kinh t (hay nhn quyn) trong qu trnh hp tc song phng. Thng thng B s phn ng li nhng sc p ca A y chnh l mt u tranh. V nhng p lc m A gy ra nh hng n nhng li ch dn tc nn B s khng tho hip. Tuy nhin, B ch c th u tranh n mt ngng no y. Khi no B cm thy u tranh s nh hng nghim trng n mi quan h song phng, hay ph v s hp tc tng th, B s phi dng u tranh v chuyn qua nhn nhng A tc l chuyn sang hp tc. Mt khc, s nhn nhng ca B cng ch n mt ngng nht nh. Nu A ln sang ch quyn quc gia ca B th B s dng nhn nhng v li chuyn qua u tranh. Trong QHQT hin i, B thng phi phi hp lin tc c hai bin php ny t c mc ch khi n th yu hn. Do , chng ta s thy qu trnh ny din ra lin tc, u tranh v hp tc s an xen, chuyn ho nhanh rt kh phn bit. Bi 2: A l 1 nc nh, trong trng thi cn bng lc lng gia 1 nhm nc ln (bao gm B, C, D, E) A s gp nhng thun li v kh khn g? Cc nc ln trong th cn bng lc lng c xu th lin minh nhm duy tr v tng cng quyn lc trong so snh lc lng vi nhau. Th cn bng lc lng trn c th tn ti 2 h thng. Th nht, nc ln nht gi vai tr trung tm, cc quc gia cn li c xu hng lin kt vi cc nc xung quanh chng li nc trung tm hoc hp tc vi nc trung tm nhm t c nhng li ch nht nh. Th hai l m hnh a cc, cc quc gia lin kt vi cc nc khc sao cho c li nht.

Trc mi trng thi trn, nc A phi c nhng chnh sch c th khc nhau nhm t c nhng mc tiu nht nh trong chnh sch quc gia. Trong s cn bng quyn lc, nc A phi c nhng la chn cho mnh: hoc l ng h cho 1 quc gia hay 1 lin minh quyn lc trong h thng cn bng quyn lc gia nhm nc ln, hoc gi th cn bng l nc iu chnh v tr bit lp, khng lin minh vnh vin vi bt k bn no. Nhng kh khn m A gp phi: Th nh , dn n vic A b . Th . Trong , thn c . , , C, D, ,

Bn cnh cng c nhng thun li: , cng ngh, c s h tng , ng h . Khi A s c h tr nhiu v cc mt, d l phc v li ch nc ln, bi vic ng h hay khng ng h ca quc gia ny c th c nhng tc ng nht nh ti s n nh ca h thng. N , gia. Vi v th l 1 nc nh, nc A trong th cn bng ny c th li dng s cn bng trong chnh sch quc gia t c li ch cao nht, v vic ng h hay khng ng h ca quc gia ny c th c nhng tc ng nht nh ti s n nh ca h thng. Trong cn cn cn bng ny, cc nc ln lun c xu hng li ko cc nc nh theo lin minh lc lng ca mnh. Bi 3: Nhng iu kin cn v cho mt trng thi cn bng lc lng ti khu vc ng l g? Cn bng phn nh mt trng thi trong mi quan h gia cc quc gia theo quy lut ca cnh tranh t nhin mnh thng yu thua; mi quc gia lun mun tm cch tng cng n mc ti a sc mnh ca mnh. Nhng do tc ng ca s pht trin khng ng u v quyt tm cnh tranh vi i th mnh hn gia cc cng quc nn kh c mt cng quc no c th chim c b quyn tuyt i, chi phi c tt c v do m cn bng c sc mnh trong h thng quan h quc t mt cch tng i bng nhng lin minh hay nhng hnh thc tp hp lc lng khc. A , c bit v kinh t,

ng l mt nhng khu vc c v tr a chnh tr quan trng ng thi cng l ni cha ng nhiu ngun nng lng v ti nguyn di do. Chin tranh lnh kt thc cng vi s sp ca Lin bang X Vit to ra khong trng quyn lc ti chu m khng mt nc ln no mun b qua. Do vic suy tr mt trng thi cn bng lc lng ti khu vc l cn thit cho s n nh, ho bnh, an ninh khu vc. S hin i ho qun s ca Bc Kinh c mc tiu nhm p t nhng hn ch r rng i vi kh nng ca M trong vic ph trng sc mnh qun s Ty Thi Bnh Dng gn Trung Quc, v l mt s biu th r rng v nhng ng lc cn bng mi ca ng . Nga , Nht Bn v ASEAN u ang ln lt iu chnh cc chnh sch i ngoi v an ninh nhm cn bng vi sc mnh ngy cng tng ca Trung Quc. Trc ht, iu kin cn l s can d ca M ti ng ni ring v chu Thi Bnh Dng ni chung, phn no i trng li nh b quyn ca Trung Quc ti khu vc. Theo , cc nc ln khc trong khu vc l Nht v n s tng cng lin minh, hp tc vi M ng thi lin kt vi cc nc nh khc trong khu vc c th i trng c vi Trung Quc. Ngoi ra iu kin cn cn l vai tr ca cc t chc khu vc in hnh l ASEAN, cc c ch khu vc a phng ni m tt c cc ch th lin quan u tham gia nh c ch hp tc ARF hay APEC, ASEM Biu hin r rng hi ngh thng nh ng m rng EAS, vi s tham gia ca M v Nga, Trung Quc t nc ch o trc kia nay thnh ph thuc. iu kin l trng thi l tng M v Trung Quc cn bng lc lng ( mt nc mnh gn, 1 nc mnh xa ). Trung Quc cng phi gim s gia tng lc lng v trang to nn mt trng thi cn bng trong khu vc, trnh vic lm cc quc gia khc e ngi trc s ln mnh ca mnh m khin ng chia nm s by, t to nn s mt cn bng lc lng y. Bi 4: Nhng iu kin cn c 1 nc nh c th thc hin c Chnh sch cn bng quan h vi cc nc ln? Chnh sch cn bng quan h vi cc nc ln l 1 chnh sch rt quan trng ca mi quc gia nh. C cn bng quan h vi nc ln, nc nh mi trnh c tnh trng l thuc, ng thi gi vng c c lp, ch quyn quc gia. Bn cht ca chnh sch cn bng quan h l khng lin minh, ng thi khng i u vi quc gia no. C 3 iu kin thit yu thc hin chnh sch ny. Mt l quan h vi cc nc ln cn bng. Hai l: mi trng quc t n nh. Bi 5: A l 1 nc ang pht trin ang tin hnh cng nghip ho, l trnh hi nhp A s thc hin nh th no trong nhm cc i tng sau: 1/ Nhm nc ln; 2/ Nhm nc nh; 3/T chc khu vc ca cc nc nh cng trong khu vc vi A; 4/ Cc t chc quc t cc khu vc khc; 5/ Lin Hp Quc; 6/ Cc t chc ti chnh- tin t; 7/ WTO Trong nhm cc nc ln v nc nh: to mi quan h chnh tr tt p gia cc quc gia trong nhm, thc hin cc quy nh hp tc pht trin trong nhm, thay i nhn thc hi nhp rng m hn. Vi cc nc ln, A cn t c cn bng trong quan h, trnh quan

h ph thuc, y mnh hp tc trn cc lnh vc tranh th hc hi v ngun vn u t t nhng nc ny. Vi cc nc nh, A cn duy tr hp tc bn vng cng pht trin, h tr cng nhau hi nhp kinh t quc t. Trong WTO: Trc ht A phi minh bch ho chnh sch ca mnh, sau mt thi gian chun b mi bc vo m phn thc cht.Tip thc hin cc iu kin nh tin trc khi tr thnh thnh vin chnh thc nh: chuyn sang nn kinh t th trng, thc hin chnh sch v thu quan, hon thin b sung h thng lut php v th ch, vn tr cp Trong t chc khu vc ca cc nc nh cng trong khu vc vi A: phi tim tm hiu v ni dung, quy tc ca t chc , nhng iu kin gia nhp t iu chnh chnh sch cho thch hp. Trong cc t chc quc t cc khu vc khc: lin kt, hp tc cng pht trin. C th l quan h song phng gia A v t chc quc t, hoc gia t chc khu vc m A tham gia v t chc quc t, nhm t c cc li ch chung cho cc quc gia thnh vin. Trong Lin Hp Quc: n lc tranh th s ng h ca cc nc, phn u v mc tiu chung ca Lin Hp Quc l ngn chn chin tranh, bo v nhn quyn, tng cng tin b kinh t, x hi, ci thin cc iu kin sng v chng li bnh tt. ng thi A cng phi n lc cn bng quan h vi cc quc gia khc. Trong cc t chc ti chnh tin t: pht trin th trng ti chnh - tin t trong nc theo chiu su v thc y hp tc qua bin gii gia cc th trng, y nhanh tin thc hin cc n, mc tiu a ra.

BI TP MN L LUN QUAN H QUC T

1. V H THNG QHQT

Bi No 1: Trnh by cu trc ca h thng 2 cc Yalta Bi No 2: Trnh by qu trnh chuyn i t h thng Versaille-Washington sang h thng Yalta Bi No 3: So snh tng quan lc lng gia cc ch th trong cc din th gii sau chin tranh lnh.

Bi No 4: Cho mt h thng QHQT, trong gm 3 nc ln l A, B, C v nhng nc cn li. Quy trnh hnh thnh mt lut chi ca h thng din ra nh th no? Bi No 5: Qu trnh chuyn i t h thng hai cc Yalta sang h thng hin nay din ra nh th no? Nu mt s nhng lut chi ca h thng QHQT hin nay.

2. V CH TH TRONG H THNG QHQT

Bi No1: Chng minh quc gia-dn tc l ch th c vai tr quan trng hn trong so snh vi cc ch th khc trong h thng QHQT hin i Bi No 2: Nhng thch thc i vi quc gia-dn tc, vi t cch ca mt ch th quan trng nht trong QHQT ng i Bi No 3: Cho A l mt cng ty xuyn quc gia, phn tch nhng tc ng ca A ln h thng QHQT hin nay Bi No4: Cho A l mt t chc phi chnh ph (NGO), phn tch nhng tc ng ca A ln h thng QHQT hin nay Bi No5: Gii thch ti sao trong h thng QHQT ng i vai tr ca cc t chc lin chnh ph (IGO) li gia tng mnh m (tiu biu nh LHQ, WTO).

3. V QUC GIA-DN TC

Bi No1: A l 1 nc nh, c nhng li ch g A phi bo v trong qu trnh tham gia vo i sng quc t hin nay? Bi No 2: A l 1 nc ln, A c gng t c nhng g trong quan h i ngoi?

Bi No 3: Cho A l mt nc ln, B l 1 nc nh. Trong qu trnh quan h vi nhau, gia 2 nc thng c nhng mu thun g? Trong trng hp ny B thng c nhng chnh sch g gii quyt? Bi No 4: Cho A, B l 2 nc ln, trong mi trng quc t gia chng thng xut hin nhng mu thun g? Trong trng hp ny A thng c cch x l nh th no? Bi No 5: Cho mt nhm nc ln A, B, C, D trong A l nc c sc mnh vt tri hn c. Trong trng hp ny: 1/ A thng c chnh sch g trong quan h vi B, C, D; 2/ B s c chnh sch nh th no i ph vi A (Ch : Trong bi ny ph i tnh n c nhng nhm nc nh) Bi No 6: A l 1 nc nh, A thng chu nhng sc p t bn ngoi no buc phi iu chnh chnh sch i ni Bi No 7: A l 1 nc ln, nhng yu t bn ngoi no tc ng n chnh sch i ni ca A? Bi No 8: Xu th ton cu ho, khu vc ho hin nay ang buc cc quc gia phi iu chnh chnh sch i ni nh th no?

4. V NHNG QUY LUT C BN TRONG I SNG CHNH TR QUC T

Bi No 1: A l 1 nc ln, B l 1 nc nh. A ang gy sc p ln B trong vn kinh t (hoc nhn quyn) trong qu trnh hp tc song phng. Quy trnh chuyn ho gia 2 mt hp tc-u tranh th hin trong cch x l ca B trong tnh hung ny nh th no?

Bi No 2: A l 1 nc nh, trong trng thi cn b ng lc lng gia 1 nhm nc ln (bao gm B, C, D, E) A s gp nhng thun li v kh khn g? Bi No 3: Nhng iu kin cn v cho mt trng thi cn bng lc lng ti khu vc ng l g? Bi No 4: Nhng iu kin cn c 1 nc nh c th thc hin c Chnh sch cn bng quan h vi cc nc ln Bi No 5: A l 1 nc ang pht trin ang tin hnh cng nghip ho, l trnh hi nhp A s thc hin nh th no trong nhm cc i tng sau: 1/ Nhm nc ln; 2/ Nhm nc nh; 3/T chc khu vc ca cc nc nh cng trong khu vc vi A; 4/ Cc t chc quc t cc khu vc khc; 5/ Lin Hp Quc; 6/ Cc t chc ti chnh- tin t; 7/ WTO H ni, ngy 10/08/09 Ngi son tho

Ts. Sn Hi