Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
BEDENSEL YETERSİZLİĞİOLAN BİREYLER İÇİNDESTEK EĞİTİM PROGRAMI
OLAN YLER DESTEK E T M PROGRAMI
1. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nın Genel Amacı 12
2. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nın Yapısı 13
3. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçinDestek Eğitim Programı’nın
Öğretme-Öğrenme Süreci15
4. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçinDestek Eğitim Programı’nda Ölçme ve Değerlendirme 18
5. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nı Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar 25
286. Hedef ve Hedef Davranışlar
B. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 12
Ekler 58
1. Destek Eğitim Programları Nedir? 5
A. Giriş 5
2. Destek Eğitim Programlarının Amaçları 6
3. Destek Eğitim Programlarının Perspektifi 7
4. Destek Eğitim Programlarının Yapısı 8
5. Destek Eğitim Programlarının Öğrenme-Öğretme Yaklaşımı 10
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
4
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
5
A. Giriş
1. Destek Eğitim Programları Nedir?
1997 yılında çıkan 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararna-me’nin 14. maddesinde; “Özel eğitim gerektiren bireylere, her tür ve kademedeki eğitim or-tamlarında devam ettiği eğitim programlarının amaçlarını gerçekleştirmek üzere özel eğitim desteği verilir. Bu amaçla bireysel ve grupla eğitim imkânları sağlanır. Herhangi bir eğitim kurumuna devam edecek durumda olmayan zorunlu eğitim çağındaki özel eğitim gerektiren bireylere yetersizlikten etkilenme düzeyine bakılmaksızın temel yaşam becerilerini geliş-tirme ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik eğitim programları uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Bu madde ile destek eğitim hizmetlerinin temeli atılmıştır. Destek eğitim programlarının amacı; yaş sınırı olmadan bireyleri yaşamlarını bağımsız sürdürmelerinde, gelişim alanlarında, akademik becerilerde desteklemek ve ihtiyaç duyanların rehabilitasyo-nu için hem ailelere hem de bireylere hizmet sunmaktır. Özel eğitim alanında meydana gelen birçok değişme, hali hazırda uygulanmakta olan destek eğitim programlarının yeniden hazır-lanması ihtiyacını doğurmuştur. Bu bağlamda destek eğitim programları akademisyenlerin, uzmanların ve öğretmenlerin geniş katılımı ile birey merkezli ve öğretmene yol gösterecek şekilde, yeni yöntem ve tekniklerin yanı sıra, özel eğitim alanındaki gelişmelerin ışığında yeniden hazırlanırken aşağıdaki süreçler izlenmiştir:
Farklı ülkelerin son yıllarda benzer gerekçelerle yenilenip güncellenen öğretim programları incelenmiş,
Özel eğitim ve destek eğitim programları üzerine yapılan akademik çalışmalar taranmış,
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
6
Başta Anayasamız olmak üzere ilgili mevzuat incelenmiş,
Özel eğitim ve rehabillitasyon merkezlerinde çalışan, rehberlik ve araştırma mer-kezlerinde görev yapan öğretmenlerle ve uzmanlarla destek eğitim programları-nın içeriği ve uygulamalarına ilişkin görüşlerinin alındığı odak grup toplantıları yapılmış,
Destek eğitim programlarının yapılandırılması, hazırlanması ve sürecin değer-lendirilmesi için tüm ilgililerin katıldığı ortalama dört günlük dört ayrı çalıştay düzenlenmiştir.
Tüm bu çalışmalar doğrultusunda bütün görüş, öneri, eleştiri ve beklentiler, Millî Eğitim Bakanlığının ilgili birimlerinden uzman personel, öğretmen ve akademisyenlerden oluşan çalışma gruplarınca değerlendirilmiştir. Yapılan tespitler doğrultusunda destek eğitim programları gözden geçirilip güncellenmiş ve yenilenmiştir.
2. Destek Eğitim Programlarının Amaçları
1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde ifade edilen “Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları”, “Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri” ve 573 sayılı Özel Eği-tim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de yer alan “Özel Eğitimin Temel İlkeleri” esas alınarak hazırlanan Destek Eğitim Programlarının genel amaçları şunlardır:
1. Özel gereksinimli bireylerin bireysel gelişim süreçleri göz önünde bulunduru-larak dil ve iletişim, özbakım ve günlük yaşam, bedensel, bilişsel, sosyal ve duygusal alanlarda sağlıklı şekilde gelişimlerini desteklemek
2. Özel gereksinimli bireylerin günlük yaşamlarında ihtiyaç duyacakları temel aka-demik becerileri kazandırmak ve bunları etkin bir şekilde kullanan bağımsız bi-reyler olmalarını desteklemek
3. Millî ve manevi değerleri benimsemiş olan özel gereksinimli bireylerin toplumla etkileşimini ve bütünleşmesini sağlayacak şekilde kazandıkları yetkinlikleri ge-liştirerek desteklemek
4. İnsanlarla etkileşim kurabilen, toplumsal kurallara uyum sağlayabilen, toplum-sal yaşama katılım için çabalayan ve yaşamlarını bağımsız şekilde sürdürebilen bireyleri yaşam boyu desteklemek ve geliştirmek
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
7
3. Destek Eğitim Programlarının Perspektifi
Eğitim sistemimizin temel amacı bireye değerlerimiz ve yetkinliklerle bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlar kazandırmaktır. Bilgi, beceri ve davranışlar öğretim programla-rıyla kazandırılmaya çalışılırken değerlerimiz ve yetkinlikler de bu bilgi, beceri ve davranış-ların arasındaki bütünlüğü kurmaktadır. Değerler toplumun millî ve manevi kaynaklarından günümüze ulaşmış ve yarınlara aktarılacak öz mirastır. Yetkinlikler ise bu mirasın hayata aktarımıdır. Bu yönüylv e değerler ve yetkinlikler birbirinden ayrılmaz bir şekilde öğrenme, öğretme süreçleriyle kazandırılmaya çalışılan bilgi, beceri ve davranışlar ile birlikte ele alı-narak programın perspektifini oluşturmaktadır.
a. Değerlerimiz
Değerler; bir sosyal grup veya toplumun varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlamak ve sürdürmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, amaç, temel ah laki ilke ya da inançlardır. Değerler toplum ya da bireyler tara-fından benimsenen, birleştirici olgulardır. Aynı zamanda değerler, toplumun sosyal ihtiyaç-larını karşıladığına ve bireylerin iyiliği için olduğuna inanılan ölçütlerdir. Değer eğitiminin temel amaçlarından biri de bireylerin sağlıklı, tutarlı ve dengeli bir kişilik geliştirmelerini sağlamaktır. Değerler, insanın tutum ve davranışlarını biçimlendirmede önemli bir role sa-hiptir.
Eğitim sistemi sadece akademik açıdan başarılı, belirlenmiş bazı bilgi, beceri ve davranışları kazandıran bir yapı değildir. Temel değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek eğitim sisteminin asli görevidir; eğitim-öğretim faaliyetleri yeni neslin değerlerini, alışkan-lıklarını ve davranışlarını etkileyebilmelidir. Eğitim sistemi, değerleri kazandırma çerçeve-sindeki işlevini, öğretim programlarını da kapsayan bir eğitim programıyla yerine getirir. Eğitim programı; öğretim programları, öğrenme-öğretme ortamları, eğitim araç gereçleri, ders dışı etkinlikler, mevzuat gibi eğitim sisteminin tüm unsurları göz önünde bulundurula-rak oluşturulur. Destek eğitim programlarında, Millî Eğitim Bakanlığının eğitim programları için ön gördüğü on kök değerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu değerler; adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverliktir. Söz konusu değerler öğrenme öğretme süreçlerinde hem kendi başlarına hem ilişkili olduğu alt değerlerle hem de öteki kök değerlerle birlikte ele alınacaktır. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nda bu on kök değerin ve ilişkili olduğu alt değerlerin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
8
Destek eğitim programlarında da bu anlayışla değerlerimiz, ayrı bir program veya öğrenme alanı, ünite, konu, bölüm vb. olarak görülmemiştir. Tam aksine bütün eğitim süre-cinin nihai gayesi ve ruhu olan değerlerimiz, destek eğitim programlarının her birinde yer almıştır.
b. Yetkinlikler
Eğitim sistemimiz yetkinliklerde bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlara sahip ka-rakterde bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Bireylerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde kişisel, sosyal, akademik ve iş hayatlarında ihtiyaç duyacakları beceri yelpazesi olan yetkin-likler Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nde (TYÇ) belirlenmiştir. TYÇ’de ana dilde iletişim, yabancı dillerde iletişim, matematiksel yetkinlik ve bilimde/teknolojide temel yetkinlikler, dijital yetkinlik, öğrenmeyi öğrenme, sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler, inisiyatif alma ve girişimcilik, kültürel farkındalık ve ifade olmak üzere sekiz anahtar yetkinlik belir-lenmiştir. Özel eğitim çerçevesinde yabancı dillerde iletişime ait yetkinlikler destek eğitim programlarında ele alınmamıştır. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nda ele alınan yetkinlik tanımlamaları ile birlikte aşağıda açıklanmıştır:
İnisiyatif alma ve girişimcilik: Bireyin düşüncelerini eyleme dönüştürme becerisini ifade eder. Yaratıcılık, yeniliğin ve risk almanın yanında hedeflere ulaşmak için planlama yapma ve proje yönetme yeteneğini de içerir. Bu yetkinlik, bireylerin sadece evde ve top-lumda değil işlerine ait bağlam ve şartların farkında olabilmeleri ve iş fırsatlarını yakala-yabilmeleri için bir temel teşkil etmektedir. Aynı zamanda toplumsal ve ticari etkinliklere girişen veya katkıda bulunan kişilerin ihtiyaç duydukları özgün bilgi ve becerileri de kapsa-maktadır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nda Günlük Yaşam Aktiviteleri Modülü’nde inisiyatif alma ve girişimciliğin desteklenmesi hedeflenmektedir.
4. Destek Eğitim Programlarının Yapısı
Destek eğitim programlarında modüler yaklaşım benimsenmiştir. Modül, kelime an-lamıyla bir bütünün bölünebilen parçası anlamına gelmektedir. Bir başka deyişle kendi için-de anlam bütünlüğü olan küçük bir birimdir. Bu kapsamda modül, yazılı bir materyal olup ilgili modülün tanımı, amaçları, bu amaçlara ulaşmak için yapılması gereken etkinlikleri ve ölçme araçlarını içermektedir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
9
Destek eğitim programları ilgili yetersizlik grubundaki bireylerin gereksinimle-ri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Bu modüller; bireysel öğretime dayalı, başlangıcı ve sonu olan, kendi içinde bütünlük gösteren, sistematik bir çerçevede düzenlenmiş öğretim yaşantılarından oluşmaktadır. Destek modülleri bireyselleştirilmiş eğitim programını hazır-lama ve uygulamaya imkân sağlayacak şekilde, kendi içerisinde bütünlüğü olan ve birbirini işlevsel olarak tamamlayacak yapıda hazırlanmıştır. Modüllerde yer alan hedefler bireye kazandırılacak bilgi, beceri ve tutumlardan oluşmaktadır. Modüller uygulayıcıya rehber olmasının yanında, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin uygulayacağı eğitime bir standart getirmekte ve ölçme-değerlendirme sürecini de kolaylaştırmaktadır. Modüller ile öğretimin planlanmasında mümkün olduğu kadar bireysel öğretim temel alınır. Modüler eğitim programlarının amaçları belirlenirken birey, toplum ve konu alanı özellikleri dikkate alınmaktadır. Özel gereksinimli bireylerin düzeyine uygun, toplumun ihtiyacını karşılayan ve konuların bilimsel ve teknolojik gelişmelere göre güncellendiği bir program hazırlama ilke olarak benimsenmiştir.
Destek eğitim programları hedeflenen amaçlara ulaşmayı sağlayacak çeşitli modüller ve bu modüllere yönelik bölümlerden oluşmaktadır. Her bir modülde bireylerde ulaşılması beklenen hedefler, hedef davranışlar ve hedeflere ulaşmak için uygulamadaki bireylerin ye-terlik durumu dikkate alınarak özel açıklamalara yer verilmiştir. Açıklamalar; hedef özelliği, ön koşul öğrenmeler, öğretim yöntemi, materyal ve ölçme gibi programın alt boyutlarında olabilmektedir.
Modüller kendi içinde bölümlerden oluşmaktadır. Modüller içinde yer alan bölüm-ler alanların özelliğine göre doğrusal ve sarmal yaklaşım olarak ele alınmıştır. Bu anlamda destek eğitim programları doğrusaldır çünkü bazı modüllerin içinde aşamalı ilerlemenin ve ön koşul öğrenmelerin zorunlu olduğu bölümler vardır. Yani bir hedef gerçekleşmeden diğer hedefe geçilememektedir. Bazı modüller ise içerik yaklaşımı olarak sarmal özellik taşımak-tadır. Çünkü modüllerin içindeki bölümler zaman zaman kapsam yönünden genişleyerek farklı zamanlarda tekrar edilebilmektedir.
Sonuç olarak destek eğitim modülleri; bireye yönelik, açıkça belirtilmiş hedefler et-rafında yapılandırılmış, kendi içinde bütünlüğü olan ve bireysel performansın değerlendi-rilmesine imkân sağlayan bölümlerden oluşmuştur. Ayrıca bireysel öğrenmeye yönelik olan destek eğitim modüllerinin her biri belirli beceri ve/veya bilgiyi kapsamaktadır. Hazırlanan destek eğitim modülleri bireyin ilgi, istek ve yeteneklerini dikkate alan, eğitim uygulama-larına farklı bir anlayış kazandıran ve modüller arasında geçiş yapma olanağı sağlayan bir özelliğe sahiptir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
10
Modüller öğretmenlere öğretim süreci boyunca sürekli değerlendirme imkânı ver-mektedir. Değerlendirmeler gerçek ortamından seçilmiş olgular ya da problemlerin çözü-müyle oluşturulmuştur.
Kodlar
Destek eğitim programlarında bölüm, hedef ve hedef davranışlara ilişkin kodlamada aşağıdaki sistematik izlenmiştir.
1
2
Bölüm Numarası
Bölüm Numarası
Hedef Numarası
Hedef Numarası
Hedef Davranış Numarası
Hedef Davranış Numarası
Modül Numarası
Modül Numarası
1.1
2.1
1.1.1
2.1.1
1.1.1.1
2.1.1.1
5. Destek Eğitim Programlarının Öğrenme-Öğretme Yaklaşımı
Destek eğitim programları öğrenen merkezli program tasarımlarına göre hazırlan-mıştır. Öğrenen merkezli program tasarımları ilerlemecilik ve pragmatist eğitim felsefesine dayanmaktadır. Öğrenen merkezli program tasarımlarında bireyin ihtiyaçları önceden be-lirlenir ve program bu doğrultuda hazırlanır. Program içeriği ortak ilgilerden oluşur ve öğ-renme, bireyin yaşantısının bir parçasıdır. Öğrenen merkezli program tasarımları, birey ve yaşantı merkezli olabilir. Öğrenen merkezli tasarımlarda bireyin ilgi ve ihtiyaçları önemlidir. Bu açıdan ikisi de birbirine benzer. Ancak öğrenen merkezli tasarımlarda ihtiyaç önceden belirlenirken yaşantı merkezli tasarımlarda öğrenenin ihtiyaçları okul yaşantısında ve sosyal yaşamda öğretmen tarafından belirlenmektedir.
Bu anlamda destek eğitim programları hazırlanırken öğrenen merkezli hazırlanmış ancak programları uygulayan öğretmenlere yaşantı merkezli uygulamaları da esas almaları önerilmiştir. Bu anlamda öğretmenin anlık tutum ve kararları ile program uygulamalarındaki
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
11
donanımları son derece önemlidir. Öğrenen ve yaşantı merkezli programlarda öğrenme ve öğretme süreci planlanırken bireyin performans düzeyi, özellikleri ile öğrenme biçimleri dikkate alınmalıdır. Bireyin mevcut ve gelecekteki eğitsel gereksinimlerinin dikkate alın-ması ve belirlenecek eğitsel ihtiyaçlarının gerektireceği bilgi, beceri ve tutumlara yönelik davranışlara yer verilmesi, destek eğitim programlarının odak noktası olmuştur.
Modüler öğretim programları, uygulamada önerilen öğretim yöntem, strateji ve tek-nikleri, birey performans değerlendirmeleri, birey merkezli aktif öğrenmeye dayalı yaşam boyu öğrenmeyi destekler şekilde hazırlanmıştır. Ayrıca bireyin yaşamı boyunca destekle-yici ve yönlendirici ögeler olan aile ve öğretmenin iş birliği de bu program için oldukça önemlidir.
Tüm özel eğitime gereksinimi olan bireyler için bireysel özellikleri, performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda destek eğitim programları temel alınarak “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)” hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. BEP’te yer alacak hedeflerin be-lirlenmesinde, öğrenme-öğretme sürecinin düzenlenmesinde ve başarının değerlendirilme-sinde o bireyin hazır bulunuşluğu, bilişsel, sosyal ve bedensel özellikleri farklılaşabilir. Bu nedenle öğrenme-öğretme süreci planlanırken bireylerin bireysel farklılıkları (mevcut per-formansları, hazır bulunuşluk düzeyleri, öğrenme stilleri ve ihtiyaçları, sosyo-kültürel fark-lılıkları vb.) göz önünde bulundurulmalıdır. Bu açıklamalar doğrultusunda bireye yönelik BEP hazırlanmalıdır.
Öğrenme ve öğretme sürecinde uygun strateji, yöntem, araç-gereç ve materyaller seçilmelidir. Öğrenme ve öğretme sürecinde yer verilecek etkinliklerin, somuttan soyuta, kolaydan zora, bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa doğru aşamalı olarak hazırlanması-na ve uygulanmasına dikkat edilmelidir. Çalışmalarda kullanılan dilin ve uygulanan etkin-liklerin bireyin yaşına ve gelişim özelliklerine uygun olmasına özen gösterilmelidir. Günlük yaşamda bireylerin etkili iletişim kurabilmeleri ve sosyal çevreye etkinlikle katılabilmeleri için uygun ortamlar hazırlanmalı ve etkinliklerle çeşitlendirilmelidir. Öyle ki öğrenmede özel gereksinimli bireyler öğrenirken normal öğrenen bireylere kıyasla daha farklı yöntem ve tekniklere gereksinim duyarlar. Öğretim programlarında çoklu duyuya dayalı öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılması gerekmektedir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
12
B. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
1. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Progra-mı’nın Genel Amacı
Bu program ile bedensel yetersizliği olan bireylerin;
1. Tipik motor gelişim basamaklarındaki becerilerinin geliştirilmesi
2. Kaba ve ince motor becerilerinin geliştirilmesi
3. Tüm gelişim basamaklarında doğru duruş, hareket ve denge kontrolünün sağ-lanması
4. Günlük yaşam aktivitelerini bağımsız yapabilme becerilerini kazanmaları
5. Gelişim düzeyine uygun aktivitelerde gövde, kol ve bacaklarını fonksiyonel şe-kilde kullanmaları
6. Düzgün duruş ve hareket için gerekli duyu, algı ve motor bütünlüğünü sağlama-ları
7. Transfer, yer değiştirmeye ve ilerlemeye yönelik (ambulasyon) becerilerinin ge-liştirilmesi
8. Yardımcı cihaz, araç ve gereçleri kullanma becerilerinin geliştirilmesi
9. Hareket yeteneğinin yanı sıra bilişsel, duyusal, psikolojik ve sosyal bütünlükle-rinin geliştirilmesi beklenmektedir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
13
2. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Progra-mı’nın Yapısı
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı sekiz modülden oluşmaktadır. Bu modüller aşağıdaki şemada gösterilmiştir.
Bed
ense
l Yet
ersi
zliğ
i Ola
n B
irey
ler
İçin
Des
tek
Eği
tim P
rogr
amı
Baş
lang
ıç
Düz
ey M
otor
B
ecer
iler
Otu
rma
Yür
ümey
e H
azır
lıkY
ürüm
eİl
eri D
üzey
K
aba
Mot
or
Bec
erile
r
Gün
lük
Yaşa
m
Akt
ivite
leri
Sırtü
stü
Des
tekl
i O
turm
aEm
ekle
me
Des
tekl
i Ay
akta
D
urm
aM
erdi
ven
İnip
Çık
ma
Ev İç
i B
ağım
sızl
ık
Yüz
üstü
Diz
üstü
Des
teks
iz
Ayak
ta
Dur
ma
Kab
a M
otor
Pe
rfor
man
s
Kiş
isel
B
akım
A
ktiv
itele
ri
Giy
si A
para
tı A
çma/
Kap
ama
Des
teks
iz
Otu
rma
Aya
kta
Dur
may
a G
eçiş
Des
tekl
i Y
ürüm
eSo
yunm
a
Yem
ek Y
eme
ve İç
me
Akt
ivite
leri
Des
teks
iz
Yür
üme
Giy
inm
e
Duy
u A
lgı
Mot
or/D
uyus
al
İşle
mle
me
Bec
erile
ri
Prop
riose
ptif
Sist
em
Vest
ibül
er
Sist
em
Takt
il Si
stem
Gör
sel A
lgı
İnce
Mot
or
Bec
erile
r
Tutm
a B
ırakm
a
Çiz
im
Bec
erile
ri
El B
ecer
ileri
ve E
l-Göz
K
oord
inas
yonu
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
14
Baş
lang
ıç
Düz
ey M
otor
B
ecer
iler
1. S
ırtüs
tü12
5 de
rs sa
ati
2. Y
üzüs
tü12
5 de
rs sa
ati
Otu
rma
1. D
este
kli
Otu
rma
150
ders
saat
i
2. D
este
ksiz
O
turm
a15
0 de
rs sa
ati
Yür
ümey
e H
azır
lık
1. E
mek
lem
e10
0 de
rs sa
ati
2. D
izüs
tü10
0 de
rs sa
ati
3. A
yakt
a D
ur-
may
a G
eçiş
100
ders
saat
i
Yür
üme
1. D
este
kli
Ayak
ta D
urm
a12
5 de
rs sa
ati
2. D
este
ksiz
Ay
akta
Dur
ma
125
ders
saat
i
3. D
este
kli Y
ü-rü
me
125
ders
saat
i
4. D
este
ksiz
Y
ürüm
e12
5 de
rs sa
ati
İler
i Düz
ey
Kab
a M
otor
B
ecer
iler
1. M
erdi
ven
İnip
Çık
ma
75 d
ers s
aati
2. K
aba
Mot
or
Perf
orm
ans
75 d
ers s
aati
İnce
Mot
or
Bec
erile
r
1. T
utm
a B
ırak-
ma
100
ders
saat
i
2. Ç
izim
Bec
e-ril
eri
100
ders
saat
i
3. E
l Bec
erile
ri ve
El-G
öz K
oor-
dina
syon
u10
0 de
rs sa
ati
Duy
u A
lgı
Mot
or/D
uyus
al
İşle
mle
me
Bec
erile
ri
1. P
ropr
iose
ptif
Sist
em10
0 de
rs sa
ati
2. V
estib
üler
Si
stem
100
ders
saat
i
3. T
aktil
Sis
tem
100
ders
saat
i
4. G
örse
l Alg
ı10
0 de
rs sa
ati
Gün
lük
Yaşa
m
Akt
ivite
leri
1.Ev
İçi B
ağım
-sı
zlık
50 d
ers s
aati
2.K
işis
el B
akım
A
ktiv
itele
ri50
der
s saa
ti
3.So
yunm
a50
der
s saa
ti
4. G
iyin
me
50 d
ers s
aati
5. G
iysi
Apa
ratı
Açm
a/K
apam
a50
der
s saa
ti
6. Y
emek
Yem
eve
İçm
e Akt
ivi-
tele
ri50
der
s saa
ti
Topl
am:
250
ders
saat
iTo
plam
:30
0 de
rs sa
ati
Topl
am:
300
ders
saat
iTo
plam
:50
0 de
rs sa
ati
Topl
am:
150
ders
saat
iTo
plam
:30
0 de
rs sa
ati
Topl
am:
400
ders
saat
iTo
plam
:30
0 de
rs sa
ati
8 M
odül
Topl
am 2
500
ders
saat
i
BE
DE
NSE
L Y
ET
ER
SİZ
LİĞ
İ OL
AN
BİR
EY
LE
R İÇ
İN D
EST
EK
EĞ
İTİM
PR
OG
RA
MI M
OD
ÜL
LE
Rİ V
E B
ÖL
ÜM
LE
Rİ
NO
T: M
illî E
ğitim
Bak
anlığ
ı Öze
l Eği
tim K
urum
ları
Yön
etm
eliğ
i’nin
31.
mad
desi
nin
3. fı
kras
ına
göre
1 d
efay
a m
ahsu
s olm
ak ü
zere
mod
ül te
krar
ı ön
erile
bilir
.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
15
3. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Progra-mı’nın Öğretme-Öğrenme Süreci
Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları
Modüllerde yer alan hedef ve hedef davranışları kazandırmak için fiziksel yardım, sözel ipucu, işaret ipucu, model olma gibi birey gereksinimlerine uygun ipuçlarından ve tersine zincirleme-ileri zincirleme yaklaşımlarından yararlanılır.
Fiziksel Yardım
Fiziksel yardım, eğitime başlanırken genellikle ilk olarak kullanılan ipucudur. Fizik-sel yardım, bedensel aktiviteleri ve becerileri gerektiren hareketler sırasında uygun el teması ve yönlendirmeler yolu ile yapılan yardımdır. Bireyin yapamadığı veya yaparken çok zorlan-dığı hareket ve becerilerin öğretilmesinde kullanılır. Örneğin birey ayakta durma sırasında dizlerini kilitleyemiyorsa; terapist dizlerini kilitlemesine yardım edecek şekilde el tutuşları ile ayakta durmasını sağlar.
Fiziksel yardım; tam fiziksel yardım ve kısmi fiziksel yardım olmak üzere iki şekil-de kademeli olarak uygulanabilir. Fiziksel yardım bireyin ihtiyacına göre önce tam fiziksel yardımdan başlayarak ilerleme durumuna göre aşamalı olarak azaltılır; daha sonra kısmi fiziksel yardım da azaltılarak sözel yönlendirmelerle gözleme doğru ilerlenir.
Fiziksel yardımla birlikte, sözel ve işaret ipucu da kullanılmalıdır. Zamanla ilerleme-ye paralel olarak fiziksel yardım yerini sözel ipucuna bırakır ve bireyin aktiviteyi bağımsız yapması hedeflenir.
Sözel İpucu
Bireye aktivite ve beceri kazandırılırken kullanılan ipuçları içerisinde en az yardım içeren ipucudur. Sözel ipucu bireyin sözel ifadelerle yönlendirilmesi ve sözel beceri gerek-tiren durumlarda bireye ipucu verilmesi amacıyla kullanılır. Sözel ipucunun yönerge ver-meyle karıştırılmaması gereklidir. Sözel ipucu sunmak, bireye aktiviteyi veya beceriyi nasıl yapacağını hatırlatmak veya bireyin gelişim düzeyine uygun ifadelerle bireyi yönlendirmek-tir. Sözel ipucu, duruma göre diğer ipuçlarıyla birlikte kullanılabilir ancak dikkat edilmesi gereken nokta uzun ve karmaşık ifadeler yerine kısa ve öz ifadeler kullanılmasıdır. Sözel ipuçları sıklıkla model olma ve fiziksel yardımla birlikte verilir ve bireyin beceriyi öğrenme-si kolaylaştırılır. Birey gerekli hareket ve becerileri öğrendikçe sözel ipucu sayısı azaltılır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
16
İşaret İpucu
Bu tekniğin amacı bireye beceri kazandırılırken farklı işaretlerle ona yol göstermek-tir. İşaret ipucu tekniğinde uygulayıcı el- kol, baş hareket ve işaretlerini, jest ve mimiklerini ipucu vermek amacıyla kullanabilir. Bir becerinin öğretilmesi sırasında doğru hareketi onay-lama veya yanlış hareketi onaylamamak için işaret ipuçları kullanılabilir. Birey istenilen beceriyi kazandığında, ilerlemeye paralel olarak işaret ipuçlarının yardımı azaltılarak kaldı-rılmalıdır. Genellikle sözel ipucu ile birlikte kullanılır.
Model Olma
Model olma, yapması hedeflenen aktivite ve becerinin öğretilmesinde beceri aşa-malarının yapılarak gösterilmesi ve bireyin modeli taklit ederek öğrenmesidir. Model; uy-gulayıcı, akran, kardeş, ebeveyn, materyal vb. olabilir. Becerinin yapılış aşamaları model tarafından önce yapılarak gösterilir, daha sonra birey gözlemleyerek aktivite ve beceriyi taklit ederek yapar. Terapist bireye öğreteceği aktivite ve becerinin sırası ile aşamalarının nasıl yapıldığını öncelikle model üzerinde gösterir ve ardından bireye yaptırır. Her aktivite ve becerinin önce ilk aşaması yapılır ve bireyin taklit etmesi istenir. Sonra sırasıyla diğer aşamalara geçilir. Bu aşamadan sonra bireyin bunu diğer aktivite ve becerilerde genellemesi için çalışılır.
Zincirleme Yöntemi
Zincirleme yöntemi ileri ve tersine zincirleme olarak uygulanabilir.
İleri Zincirleme Yöntemi: Hedeflenen aktivite veya beceri alt basamaklarına ayrılır. İleri zincirlemede birey becerinin ilk basamağını yapar geri kalan adımlar terapist tarafından tamamlanır. Aktivite veya becerinin birinci adımı bağımsız olarak öğrenildiğinde bir sonraki basamağa geçilir.
Tersine Zincirleme Yöntemi: İleri zincirlemenin tam tersi uygulanır. Becerinin son aşaması dışındaki tüm adımlar terapist tarafından tamamlanır. Son aşama ise birey tarafın-dan tamamlanır. Birey son adımı bağımsız olarak gerçekleştirdiğinde terapist tarafından bir önceki adımın öğretimi yapılır. Özellikle giyinme soyunma becerilerinde tersine zincirleme yöntemi daha etkilidir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
17
Eğitim/Öğretim Sürecinde Kullanılacak Materyaller
1. Değişik yükseklikte ve ebatta çalışma minderleri
2. Çeşitli ebatlarda egzersiz topları
3. Duvarlara monte edilmiş veya hareketli aynalar
4. Denge tahtası
5. Yürüteç (walker), üç noktalı baston (tripod) gibi yürümeye yardımcı olan araçlar
6. Paralel bar
7. Tırmanma merdiveni ve duvarı
8. Elastik egzersiz bantları
9. Cilt üzerine yapışan elastik ve/veya rijit bantlar
10. Bireyi pozisyonlamak için değişik şekil ve büyüklükte rulo, kama ve yastıklar
11. Pozisyonlama için destekli ve desteksiz sandalye, tabure ve sıralar
12. Ayakta durma masaları (standing table)
13. Çeşitli ağırlıklarda kum torbaları
14. Özel değerlendirme ve test materyalleri (duyu bütünlüğü, el fonksiyon testleri)
15. Top havuzu ve topları
16. Duyu (vestibüler) stimülasyon için değişik şekillerde salıncak (T salıncak, plat-form salıncak vb.)
17. Trambolin
18. Dokunma algılaması için farklı özellik, doku ve şekillerde materyaller
19. Bireylere özel basket potası ve topu
20. Bowling topu ve labutları (oyuncak)
21. Değişik boyut ve renklerde bultaklar
22. Geometrik şekillerin ve renklerin eşleştirilebileceği oyuncaklar
23. Delikli tahta platform ve çubuklar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
18
24. Aktivite eğitim düzeneği (üzerinde düğme, fermuar, çıt çıt gibi malzemelerin-bulunduğu)
25. Teller üzerinde değişik yönlerde hareket edebilen boncuk veya topların olduğu platform
26. Çeşitli vücut kısımları çıkarılabilen bebek oyuncaklar
27. Görsel ve işitsel materyaller
28. Sesli, ışıklı ve hareketli oyuncaklar
29. Bilim ve teknolojik gelişmeye uygun yeni materyaller, esneyebilir veya rijit korseler (neopren, vitraten, polipropilen, karbon ve benzeri malzemelerden ya-pılmış korseler)
30. Sanal gerçeklik, arttırılmış sanal gerçeklik, robotik rehabilitasyon cihazlar, elektromekanik ekipmanlar
4. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nda Ölçme ve Değerlendirme
Özel eğitime gereksinimi olan bireyler, öğrenme sürecinde farklı ve çoklu öğren-me tekniklerinin kullanılması ve birden çok duyuya hitap eden uygulamaların yürütülmesi durumunda daha rahat öğrenirler. Yetersizlikten etkilenmiş her bir bireyin yetersizlikten et-kilenme türü, derecesi, yetersizliğin oluş zamanı, sağlanan hizmetler ve bireysel özellikleri birbirinden farklıdır. Buna bağlı olarak öğrenme düzeyleri de birbirinden oldukça farklılık göstermektedir. Bu nedenle her bireyin bireysel özelliklerine uygun olarak BEP hazırlanma-sı gerekmektedir. BEP, yetersizlikten etkilenmiş bireyin eğitim gereksinimlerini uygun eği-tim ortamlarında gerekli destek hizmetleriyle karşılamaya yönelik geliştirilen yazılı bir do-kümandır. BEP, yetersizlikten etkilendiği belirlenen her bir birey için geliştirilmelidir. Özel eğitime başlamadan önce BEP’in geliştirilmesi, verilecek özel eğitim hizmetinin bireyin gereksinimlerine uygun olarak düzenlenmesi için gereklidir. BEP; yetersizlikten etkilenmiş bireyin var olan performans düzeyini, yıl sonunda/dönem sonunda bireyde gerçekleşmesi beklenilen hedefleri, eğitim hizmetlerini ve bu hizmetlerin süresini içermelidir. Ayrıca birey için eğitim ortamları ya da kademeleri arasında sağlanacak geçiş hizmetlerini ve ilerlemele-rin ölçümlenmesini de kapsamalıdır.
BEP’in hazırlanma sürecinde yer alacak şekilde bireyin gereksinimlerinin belirlen-mesi için öğretim sürecinin başlangıcında, öğretim sürecinde, öğretim sürecinin sonunda ve
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
19
yıl sonunda değerlendirmelerin hatalardan arınık bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bu süreçte özellikle başlangıçta kaba ve ayrıntılı değerlendirmelerin bireyin gerçek performan-sını yansıtacak şekilde yapılması önem arz etmektedir. Ölçme ve değerlendirme uygulama-ları yürütülürken temel ilke olarak biçimlendirici (süreci değerlendirme) ve özetleyici değer-lendirme (yıl sonu genel değerlendirme) süreçleri izlenmeli, farklı veri toplama yöntemleri ile ölçme araçları kullanılmalıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nın ölçme ve de-ğerlendirme uygulamaları; bireyin gereksinimlerinin belirlenmesi, öğretim öncesi (ön) de-ğerlendirme, öğretim sonu (son) değerlendirme ve gelişimi izleme, yıl sonu değerlendirmesi aşamalarından oluşmaktadır. Bu değerlendirme aşamalarının uygulama süreci aşağıda açık-lanmıştır.
1. Bireyin Gereksinimlerinin Belirlenmesi
Bireylerin gereksinimlerinin belirlenmesi amacıyla kaba değerlendirme yapılır. Reh-berlik ve araştırma merkezinde (RAM) bireylerin ilgili destek eğitim programının içerdiği modül ve modüllerdeki bölümlerden hangilerini alacağı kaba değerlendirme sonucunda be-lirlenir. Aynı zamanda özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde de RAM tarafından belirle-nen modüllere ve bölümlere yönelik kaba değerlendirmeler yapılarak bireyin gereksinimleri daha ayrıntılı şekilde belirlenmelidir. Kaba değerlendirme sonucunda bireyin gereksinim alanları belirlenmeli ve hedef ve hedef davranışlar (kısa ve uzun dönemli amaçlar) koyul-malıdır. Böylece bireyin BEP’i hazırlanır. Kaba değerlendirmede gereksinimler belirlenip öncelik sırasına konurken bireylerin yaşı, sınıf seviyesi, bireysel özellikleri, öğrenme özel-likleri ve becerilerin günlük ve okul yaşamındaki işlevselliği dikkate alınmalıdır.
Bireylerin kaba değerlendirmeleri için özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde veri toplama süreci üç boyutta yürütülmelidir.
I) Görüşme yapılması: Görüşmeler için birden farklı veri kaynağı kullanılmalıdır. Bunlar:
a) Bireyin ailesi
b) Okulundaki öğretmenleri (okul öncesi öğretmeni, sınıf öğretmeni, rehber öğret-men vb.)
c) Bireyin kendisi
Bireyle görüşme yapılacaksa bireyin yaşı ve performans düzeyi önem taşımaktadır. Birey ile görüşme, bireyin ailesi ve öğretmenleriyle yapılan görüşmeleri destekleme-si ve zenginleştirmesi açısından anlamlı olacaktır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
20
II) Gözlem yapılması: Bu aşamada özellikle öğretmenin/uzmanın kendisi gözlem yapmalıdır. Gözlem yaparken bireye ve gözlem yapılacak ortama göre yapılandırıl-mış ya da doğal gözlem tercih edilmelidir. Gözlem sonuçları yapılan görüşmelerle ilişkilendirilmelidir.
III) Kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarlarının (rubrik) uygulanması: Görüşme ve gözlemlerden sonra kontrol listeleri ve dereceli puanlama anahtarları kullanılarak bireyler birebir olarak ölçülmelidir.
2. Öğretim Öncesi (Ön) Değerlendirme
Öğretim öncesi (ön) değerlendirme, kaba değerlendirme sonucunda bireyin BEP’ ine seçilen hedef ve hedef davranışlara ilişkin öğretimine başlamadan önce hangi basamakta (düzeyde) olduğunu belirlemek amacı ile yapılacak olan ayrıntılı değerlendirmedir.
Öğretim öncesi değerlendirmelerde her birey için birebir uygulamalar yürütülerek veriler toplanır. Bu aşamada Ölçüt Bağımlı Test (ÖBT), (bk. örnek form Ek 1), küçük ba-samaklara ayrılmış becerilerin bulunduğu Kontrol Listesi (bk. örnek form Ek 2) Dereceli Puanlama Anahtarı, (bk. örnek form Ek 3) kullanılabilir. Kullanılan ölçme araçlarından elde edilen veriler Performans Kayıt Formu’na kayıt edilmelidir (Ek 4).
3. Öğretim Sonu (Son) Değerlendirme ve Gelişimi İzleme
Öğretim sonu değerlendirme; ilgili hedef davranışlarının öğretimi tamamlandıktan sonra bireyin davranışı ne derece kazandığını veya kavradığını görmek amacıyla yapılan değerlendirmedir. Bu aşamada öğretim öncesinde ayrıntılı değerlendirme araçları kullanıl-malıdır. Ölçme araçlarından öğretim sonunda elde edilen veriler tekrar Performans Kayıt Formu’na (Ek 4) işaretlenmelidir.
Bireylerin öğretim süreci içerisinde yani ilgili hedef davranışlar kazandırılmaya ça-lışılırken öğretim ile birlikte ölçme ve değerlendirme uygulamalarının da birlikte yürütül-mesi öğretimin etkililiği ve verimliliği açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle bireyin gelişimini izlemeye yönelik öğretim sırasında ve oturumların sonunda değerlendirmeler ya-pılarak, değerlendirme sonuçları grafiğe ya da kayıt çizelgelerine kayıt edilmelidir. Ayrıca bireyin ürünlerine bakılarak bireyin ilerlemesi izlenmeli ve beklenen tepkiler istenen düzey-de değilse kullanılan yöntemde, araç gereçte, ortamda, alıştırma sayısında vb. gerekli öğre-timsel düzenlemeler yapılmalıdır. Ayrıca kayıt çizelgeleri, grafikler, birey ürünleri (çalışma yaprakları, ödevler vb.) dönem içerisinde belirli aralıklarla incelenerek öğretimin etkililiği ve verimliliği değerlendirilmelidir. Bunun sonucunda bireyin portfolyosu oluşturulmalıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
21
Portfolyo bir bireysel gelişim dosyasıdır. Bir yıl boyunca birey performans kayıtları-nın ve çalışmalarının bir amaç doğrultusunda planlı ve düzenli bir şekilde tutulduğu, çalış-malardan örneklerin bulunduğu, bireyin nasıl bir gelişim içinde olduğunun rahatça izlenebil-diği bir değerlendirme türüdür. Portfolyolarla yapılan değerlendirmenin temel amacı, bireyin öğrenme sürecini ve sonucunu birlikte değerlendirerek bireyin nasıl bir gelişim izlediğini belirlemektir. Bireyin yaptığı çalışmaların sistematik olarak toplanması sonucu oluşturulan bireysel gelişim dosyaları bireyin farklı yeteneklerini ve düzeylerini, güçlü olduğu yönlerini, başarılarını ve bir süreç içindeki gelişimini bütünüyle değerlendirme imkânı vermektedir. Eğitim ve öğretim sürecinde uygulayacağımız hedeflere göre portfolyolar farklılaşmakta-dır. Potfolyo çeşitleri; çalışma portfolyosu, vitrin portfolyosu ve değerlendirme portfolyosu şeklinde sınıflandırılabilir. Bunlardan değerlendirme portfolyosu bireyi değerlendirmek için öğretmenin ihtiyaç duyduğu bütün kayıtları içerir. Bu tip portfolyolar, öğretim programla-rında belirlenmiş hedefler doğrultusunda bireyin gelişimini gösterir. Bu tür portfolyolarda amaç, dosyaya konan her çalışmanın puanlanarak birey başarısının değerlendirilmesidir. Bu portfolyolar, düzey belirlemeye yönelik değerlendirme için kullanılabilir ve öğretim progra-mındaki hedef ve davranışlardan çoğunun kazanıldığını gösteren örnek ve en iyi çalışmaları içerir. Bu nedenle portfolyolar içerisinde bireylerin gelişimine ve en güçlü yönlerine odaklı ürünlerin konulması ve ürünler hakkında birey, öğretmen yorumlarının yazılması önem ta-şımaktadır.
Bu bağlamda bireylerin portfolyoları; değerlendirme sürecinde elde edilen grafikleri, kayıt formlarını, videoları, ses kayıtlarını ve bireyin en güçlü olduğu farklı becerileri göste-ren ürünleri içermelidir. Portfolyo uygulamalarında; bireyin ürünlerinin, bireyselleştirilmiş eğitim programının, BEP Gelişimi İzleme Özet Formu’nun (Ek 5), ölçü aracı örneklerinin, performans kayıt formlarının, kayıt çizelgelerinin ve bireyin çalışmalarını gösteren video ve ses kayıt örneklerinin tutulması sürecin daha iyi izlenmesine imkân tanıyacaktır. Bu tür portfolyoları değerlendirmede bütüncül (holistik) bir yaklaşım benimsenir. Portfolyoların paylaşımı konusunda etik ilkelere dikkat edilmeli, portfolyolar bireyin ailesi, öğretmeni ve RAM dışındaki kişi ya da kurumlarla paylaşılmamalıdır.
4. Yıl Sonu Değerlendirmesi
Bu değerlendirmede izlenecek basamaklar aşağıda belirtilmiştir:
a) Bireyin tüm performans göstergeleri (bireyin ürünleri, öğretmen gözlemleri, gö-rüşmeler, kayıt çizelgeleri, grafikler, bireyin bir bölümdeki ya da modüldeki performansını gösteren Performans Kayıt Formu) bütüncül bir bakış açısıyla incelenir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
22
b) Bu inceleme sonucunda bireylerin performansı BEP Gelişimi İzleme Özet For-mu’na (Ek 5) geçirilir.
c) Portfolyo içeriği tamamlanır.
d) Portfolyonun içindekileri gösteren Portfolyo Kontrol Listesi (Ek 6) doldurulur.
e) Portfolyo Dereceli Puanlama Anahtarı (Ek 7) bireyin dosyası ile birlikte RAM’a gönderilir.
Portfolyo dosyası üç bölümden oluşmalıdır. Her bölümde aşağıdaki belgeler bulun-malıdır.
Birinci Bölüm: Portfolyo Kontrol Listesi, Portfolyo Dereceli Puanlama Anahtarı (her ikisi de iki tane konacak biri özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi tarafından doldurulacak, diğeri boş bırakılarak RAM’da doldurulacaktır.), BEP, BEP Gelişimi İzleme Özet Formu (2 tane konacak biri RAM’da kalacak şekilde), öğretmenler ta-rafından ön değerlendirme ve son değerlendirmenin kayıt edildiği Performans Kayıt Formları
İkinci Bölüm: Kullanılan ölçme araçları örnekleri, gelişimi izlemede kullanılan ka-yıt formları örnekleri ve grafik örnekleri, bireyin performansını gösteren ses kayıt ve video örnekleri
Üçüncü Bölüm: Bireyin öğretim süreci içerisinde yapmış olduğu çalışmalar; ödev örnekleri, çalışma yaprakları örnekleri, bireyin çalışmalarını gösteren video ve ses kayıt örnekleri vb. yer almalıdır.
RAM Yıl Sonu Değerlendirmesi
RAM izleme süreci; BEP’te tanımlanan hedef ve hedef davranışlar çerçevesinde bi-reyin gelişimi değerlendirilerek ve portfolyosunda sunulan bilgi ve verilerin incelenmesi ile gerçekleştirilir. RAM’ın değerlendirmesinde izlenecek basamaklar aşağıda belirtilmiştir:
a) Bireyin portfolyosu incelenerek Portfolyo Kontrol Listesi’nde belirtilen doküman-ların bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Bu form doldurularak arşivlenmek üzere alınır.
b) Bireyin BEP’i, BEP Gelişimi İzleme Özet Formu, bireyin performansını gösteren kayıt çizelgeleri, grafikler incelenir.
c) Bireyin performansı değerlendirilir.
d) Bireyin BEP’i, bireyin performansını gösteren kayıt çizelgeleri, grafikler, varsa video ve ses kayıtları incelenerek iki kopya hâlinde dosyada bulunan Portfolyo Dereceli Puanlama Anahtarı (Ek 7) doldurulur.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
23
e) Portfolyonun güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerine ilişkin açıklamalar yazılır. Biri özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde diğeri de RAM’da kalacak şekilde düzenlenir.
f) Yapılan değerlendirmeler ve incelemeler sonucunda bireyin gelişimine göre eği-tim tekrar planlanır. RAM, bireyin portfolyosunda bulunan BEP Gelişimi İzleme Özet For-mu’nun, Portfolyo Dereceli Puanlama Anahtarı’nın ve Portfolyo Kontrol Listesi’nin bir ör-neğini alarak arşivler.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı KapsamındaÖlçme Araçları ve Kayıt Formları
Aşağıda yer alan ölçme araçları bireyin performansını değerlendirmek amacıyla kullanı-labilir.
Ölçme Araçları
Bireyin performansını öğretim öncesinde, sırasında ve sonunda belirlemek amacıyla kullanılır.
Görüşme Formları: Özellikle kaba değerlendirme sürecinde ailelerle, bireyin oku-lundaki öğretmenleriyle ve kendisiyle yapılan görüşmelerde kullanılan yarı yapılandırılmış ölçme araçlarıdır.
Gözlem Formları: Kaba değerlendirme, ön değerlendirme, öğretim sürecinde değer-lendirme ile son değerlendirme de birebir olarak bireylerin gözlemlenmesi sürecinde kulla-nılan ölçme araçlarıdır. Gözlem formları daha çok yarı yapılandırılmış formlardır.
Ölçüt Bağımlı Test (ÖBT): Önceden belirlenmiş niteliklere, kişilerin sahip olup ol-madığını ve bireylere hangi konularda öğretim yapılması gerektiğini belirlemek amacıyla doğrudan gözlem yoluyla kullanılan ölçme aracıdır. ÖBT; öğretim programındaki hedefler ve hedef davranışlara göre hazırlanır. Öğretime nereden başlanacağını gösterir ve öğretim sırasında bireyin gelişim kaydedip etmediği, öğretim sonrasında amaçların gerçekleşip ger-çekleşmediği hakkında bilgi sağlar. ÖBT’de, birey performansı çoğunlukla önceden belir-lenmiş bir ölçütle karşılaştırılır. ÖBT’ler öğretmen yapımı testler olup öğretimsel amaçları daha belirgin ve özel hâle getirir. Öğretimsel içeriğin sınırlarını çizer.
Kontrol Listesi: Bireylerin çeşitli süreçlerde daha çok hedef davranışlarının gözlen-mesi sırasında kullanılan ve bireyin bir davranışı yapma durumunda (+), yapmaması duru-munda (-) olacak şekilde iki kategorili tepkilerin işaretlendiği ölçme aracıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
24
Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubric): Belirli bir amaç doğrultusunda birey per-formansını ölçmek amacıyla çeşitli ölçütlerin ve her bir ölçüte ilişkin performans düzeyinin tanımlandığı araçlardır. Bu araçlar, hangi durumda hangi puanın verileceğinin önceden belir-lenmesini gerektirir. Analitik ve bütüncül olmak üzere iki tür puanlama anahtarı bulunmak-tadır. Puanlama anahtarları analitik ya da bütüncül (holistik) olabilir. Bütüncül puanlama anahtarları bireyin performansı hakkında genel bir yargıya ulaşmada, analitik puanlama anahtarları ise ayrıntılı bir şekilde performansın değerlendirilmesinde kullanılır.
Dereceleme Ölçeği: Dereceleme ölçekleri ölçülen özelliğe ilişkin performansı çeşitli düzeyleri ile tanımlayan ve ölçütlerin ne dereceye kadar olanak sağlayan ölçü araçlarıdır. Dereceleme ölçeklerinin iki formu vardır. Bunlardan birisi “kesinlikle katılıyorum”, “katılı-yorum” gibi tepki kategorilerini içeren turum ölçekleridir. Diğeri ise puanlayıcıların bireyin performansını belli bir ölçüte göre “zayıf”, “orta”, “iyi”, “çok iyi” gibi sınıflandırmalarına olanak sağlayan performans dereceleme ölçekleridir.
Portfolyo Dereceli Puanlama Anahtarı: RAM’da bireyin portfolyosunun yeterlili-ğini incelemek ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine rehberlik sunmak amacıyla geliş-tirilmiştir.
Kayıt Formları
Performans Kayıt Formu: Her bir hedef davranışın ön ve son değerlendirme sonuç-larının işaretlendiği bir formdur Bireyin ilgili bölümdeki hedef ve hedef davranışları gerçek-leştirme durumu konusunda bilgi verir.
Portfolyo Kontrol Listesi: Portfolyonun içindekileri gösteren bir kontrol listesidir.
BEP: Bireyin gereksinimlerini, hedef ve hedef davranışları içeren bireye özgü eğitim prog-ramıdır.
BEP Gelişimi İzleme Özet Formu: Bu formda ön değerlendirme sonucuna göre bireyin gerçekleştirdiği hedef davranış numaraları, öğretilmesi hedeflenen hedef davranış numaraları, çalışılan hedef davranışlar, hedeflendiği hâlde ulaşılmayan hedef davranışlar, ulaşılamama nedeni ve öneriler sütunları bulunmaktadır. “Çalışılan hedef davranışlar” sütu-nuna dönem içinde öğretilen hedef davranış numaralarına, “hedeflendiği hâlde ulaşılmayan hedef davranışlar” sütununa öğretilemeyen hedef davranış numaralarına “ulaşılamama ne-deni” sütununa süre yetersizliği, donanım yetersizliği, devamsızlık gibi detaylı açıklamalara “öneriler” sütununa ise her bölüm için önerilere (bölümün bireye uygunluğu, hedef davra-nışların bireye uygunluğu, hedef davranışlardan ulaşılmayanlar tekrar çalışılması vb.) yer verilmelidir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
25
5. Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nı Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
Modüllerde yer alan hedef/hedef davranışlar “Bedensel Yetersizliği Olan Birey-ler İçin Destek Eğitim Programı”nın genel amaçlarına ulaşmayı sağlayacak nite-likte belirlenmiştir.
Bedensel yetersizliği olan bireylerin tanılanmış bedensel yetersizliğine ek ola-rak başka bir yetersizliğinin olması hâlinde (zihinsel, görme, işitme vb.) sahip olduğu ek yetersizlik alanındaki programlara ait modüllerden birey için uygun hedef/hedef davranış belirlenerek bireysel ve/veya grup eğitim programına dâhil edilmelidir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı; bedensel ye-tersizliği olan bireylerin toplumsal kaynaklardan diğer bireylerle birlikte eşit şartlarda yararlanmalarına olanak sağlamak amacıyla uygulama aşamasında belirtilen amaca hizmet etmeli ve gerçek hayatla uyumlandırılarak yürütülmeli-dir. Uygulayıcı, modüllerin ihtiyaç duyulan aşamalarında bireyle birlikte sosyal yaşam alanlarında (oyun ve park alanları, çarşı-pazar, sinema-tiyatro salonları, toplu taşıma araçları) mutlaka kazanılan becerilerin uygulamalı olarak gerçek-leştirilmesini sağlayan eğitim faaliyetlerine yer vermelidir. Ayrıca bireyin gün içerisinde bulunduğu doğal yaşam ortamlarında (ev, kreş, okul, park vb.) mutlaka değerlendirilerek bağımsızlığını destekleyici ve artırıcı, aile ve bireyin günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırıcı düzenlemelerin yapılması ve program ile elde edilen hedef/hedef davranışların tüm doğal yaşam ortamlarında sürdürülmesi sağlanmalıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nı oluşturan modüller, bireylerin sahip olduğu yetersizlik alanlarına yönelik hazırlanmıştır. Modüller arasında gelişimsel basamaklara göre bir sıralama söz konusu olmasına rağmen modüller her zaman birbirinin ön koşulu değildir. Örneğin “Başlangıç Düzey Motor Beceriler” modülünü başaramayan bireyin gelişim özellikleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda daha sonraki “Oturma” modülüne geçmesi söz konusu olabilir. Yine bireyin ihtiyaçlarına göre aynı anda birden fazla modül programa dâhil edilebilir.
Bölümler tek başına önerilebileceği gibi bireyin gereksinimlerine göre aynı anda birkaç bölüm de önerilebilir. Bir bölümde bulunan hedef ve hedef davranışların tamamının bağımsız olarak başarılması gereklidir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
26
Program modüllerinde yer alan hedef/hedef davranışların gerçekleşebilmesi için eğitim sürecinde modülde belirtilen gerekli araç gereç ve donanımlar sağlanma-lıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı kapsamında destek eğitim hizmeti veren kurum;
• Rehberlik ve araştırma merkezi,
• Bireyin devam ettiği örgün/yaygın eğitim kurumu,
• Birey eğer tedavi görüyorsa ilgili sağlık kuruluşu,
• Eğer çalışıyorsa işveren,
• Genel ve yerel yönetimler
ile gerek duyulduğu durumlarda iş birliği içinde çalışmalıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nda yer alan modüllerin uygulanması sırasında kazandırılması gereken fonksiyonel becerile-rin bireysel farklılıklara göre adaptasyonu gereklidir. Programdaki ilerlemeler, fonksiyon ve hareket kayıplarının kişiden kişiye değişen oran ve özelliklerine göre düzenlenmelidir.
Bedensel yetersizliği olan bireylerde motor, duyu, algı, bilişsel ve iletişim prob-lemleri farklı seviyelerde ortaya çıkar ve bedensel yetersizliği olan bireylerin destek eğitim programlarına tepkileri değişim gösterir. Bu programın, bedensel yetersizliği olan bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda ve belki de her ders saatinde değişmesi veya tekrar edilmesi gerekebilir. Örneğin aşırı kas kasılmaları olan bir bireyde bu kasılmaların şiddeti günden güne farklılık göstereceğinden o gün için-de yapılacak uygulamalar da farklılık gösterebilecektir. Kazandırılması hedefle-nen fonksiyonel beceriler, kısıtlılığın şiddetine bağlı olarak değişeceğinden her bireyde bireysel hedefler gündeme gelmekte ve hedeflere ulaşmak için gerekli zamanın kesin olarak bilinmesi mümkün olmamaktadır. Detaylı olarak yapılacak değerlendirmeyi izleyerek oluşturulacak program, bireysel hedefler göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır.
Bedensel yetersizliği olan bireylerin destek programı bireysel olarak uygulanma-lıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
27
Modüllerde yer alan hedef ve hedef davranışların eğitimi sırasında kompansas-yonlar göz önünde bulundurulmalıdır. Vücudun bir bölümünde hareket istendi-ğinde diğer kısımların dizilimine/düzgünlüğüne dikkat edilmedir.
Bireylerle yapılacak çalışmalar sırasında verilen yönergelerin kısa, net ve anlaşı-lır olması, performansın artırılmasını sağlayacaktır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı dâhilinde aile ile iş birliğine yer verilmeli, ilgili uzmanlar tarafından hazırlanılan uygulamalı video kayıtları, broşürler vb. ile eğitim zenginleştirilmelidir.
Aile ile iş birliği kapsamında, bireye ev egzersiz programı verme yaklaşımından çok bireyin doğal yaşam ortamında kazandırılması hedeflenen hareket, fonksiyon ve aktiviteleri deneyimlemesine/kullanmasına fırsat verici yaklaşımlara yer ve-rilmelidir. Dolayısı ile eğitim, fizyoterapi ve rehabilitasyon programlarının oda-ğında birey, aile ve/veya bakım veren olmalıdır.
Değerlendirmeler ve uygulamalar sırasında etik prensipler gözetilmeli, bireyin ve ailenin sosyokültürel düzeyi ve inançları göz önünde bulundurulmalıdır.
Duyu algı motor beceriler modülünde, duyusal işlemleme kavramı içerisinde yer alan taktil sistem, proprioseptif sistem, vestibuler sistem ve görsel algı bölümle-rine yer verilmiştir.
İnce motor beceriler modülünde yer alan bölümler ve içerisindeki hedef/hedef davranışlarda duruş, kas tonusu, eklem hareket açıklıkları, vücut algısı (vücut kısımlarının birbirine göre pozisyonu) ve duyu algı motor bütünlük (duyusal iş-lemleme) bireyin performansını etkiler. Bu nedenle birey ile çalışılırken bahsi geçen hususlara dikkat edilerek nöromuskuloskeletal açıdan optimum şartlar sağlanmalıdır.
Destek eğitim her yaş (0-99) aralığında verilebilir. Ancak yaşa bağlı olarak ortaya çıkan bedensel yetersizliklerin bu program kapsamında değerlendirilme durum-larına ilgili uzman hekim tarafından verilen rapor göz önünde bulundurularak Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından karar verilir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
28
BE
DE
NSE
L Y
ET
ER
SİZ
LİĞ
İ OL
AN
BİR
EY
LE
R İÇ
İN D
EST
EK
EĞ
İTİM
PR
OG
RA
MI H
ED
EF,
HE
DE
F D
AVR
AN
IŞL
AR
VE
AÇ
IKL
AM
AL
AR
1. M
odül
ün A
dı
1. M
odül
ün A
mac
ı
1. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
, sırt
üstü
ve
yüzü
stü
bece
riler
inin
gel
iştir
ilmes
i am
açla
nmak
tadı
r.
Sırtü
stü,
Yüz
üstü
BA
ŞLA
NG
IÇ D
ÜZ
EY
MO
TOR
BE
CE
RİL
ER
1.1.
1. V
ücut
kıs
ımla
rını
kulla
nır.
1.1.
1.1.
Elle
rini o
rta h
atta
kul
lanı
r.1.
1.1.
2. E
l ve
kol h
arek
etle
rini
fark
lı yö
nler
de iş
levs
el k
ulla
nır.
1.1.
1.3.
El v
e ba
cak
hare
ketle
rini e
ş za
man
lı ol
arak
işle
vsel
kul
lanı
r.1.
1.1.
4. V
ücut
böl
ümle
rini d
este
k no
ktas
ı ola
rak
kulla
nır.
Hed
ef 1
.1.1
. içi
n bi
reyi
n ya
şı v
e ih
tiyaç
ların
a gö
re il
gisi
ni
çeke
cek
yaşı
na u
ygun
oyu
ncak
, kita
p, re
sim
vs.
benz
eri u
yara
nlar
gö
rsel
taki
p, u
zanm
a, y
akal
ama
ve b
ırakm
a fo
nksi
yonl
arı i
çin
kulla
nıla
bilir
.H
edef
1.1
.1. i
çin
çalış
ılan
orta
mda
yer
min
deri,
ayn
a, e
gzer
siz
topu
, çeş
itli e
batla
rda
rulo
lar,
yast
ık k
amal
ar, a
y şe
klin
de y
astık
lar,
bire
yin
geliş
im d
üzey
ine
uygu
n oy
unca
k, a
raç
ve g
ereç
ler
kulla
nılm
alıd
ır.H
edef
1.1
.1. i
çin
bire
yin
aktif
har
eket
ine
olan
ak v
erilm
elid
ir.
Uyg
ulay
ıcı d
eğiş
ik v
ücut
böl
ümle
rini,
doku
nma
ve sö
zel
uyar
anla
rı ku
llana
rak
ve d
este
k no
ktal
arın
ı kul
lanm
asın
ı öğr
eter
ek
yapı
lan
aktiv
iteyi
kol
ayla
ştırm
alıd
ır.H
edef
1.1
.1. i
çin
uygu
layı
cı, s
ırtüs
tü si
met
rik d
uruş
ve
baş
kont
rolü
çal
ışm
alar
ı sıra
sınd
a bi
reyi
n ka
s ton
usun
u ar
ttırm
amak
iç
in y
avaş
har
eket
etm
eli;
bire
yi h
azır
olm
adığ
ı har
eket
lere
zo
rlam
amal
ıdır.
Hed
ef 1
.1.1
. içi
n sı
rtüst
ü si
met
rik d
uruş
ve
baş k
ontro
lü ç
alış
mal
arı
yapı
lırke
n be
ceri
öğre
timi i
şlem
bas
amak
ları
(mod
el o
lma,
söze
l ya
rdım
, fizi
ksel
yar
dım
) kul
lanı
lır.
Hed
efler
Bölüm 1.1. Sırtüstü
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
6. H
edef
ve
Hed
ef D
avra
nışl
ar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
29
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
arH
edefl
erBölüm 1.1. Sırtüstü Bölüm 1.2. Yüzüstü
1.1.
2. S
ırtüs
tünd
en
yüzü
stün
e dö
ner.
1.1.
2.1.
Sırt
üstü
nden
yüz
üstü
ne
sağ
tara
fında
n dö
ner.
1.1.
2.2.
Sırt
üstü
nden
yüz
üstü
ne so
l ta
rafın
dan
döne
r.1.
1.2.
3. S
ırtüs
tü y
atış
po
zisy
onun
dayk
en sa
ğ/so
l ta
rafın
dan
döne
rek
yan
yatış
po
zisy
ona
geçe
r.
Hed
ef d
avra
nış 1
.1.2
.1. i
çin
sırtü
stü
pozi
syon
da k
olla
r ve
baca
klar
ın si
met
rik p
ozis
yond
a ol
mas
ına
dikk
at e
dilm
eli;
başı
n ge
riye
doğr
u gi
dişi
söz
konu
su is
e bu
na e
ngel
olm
ak a
mac
ı ile
ba
ş değ
işik
şeki
ldek
i yas
tıkla
r (ay
yas
tık, k
ama
yast
ık v
b.) y
a da
uyg
ulay
ıcı t
araf
ında
n de
stek
lenm
elid
ir. U
ygul
ayıc
ı, bi
reyi
n ka
rşıs
ında
ve
hiza
sınd
a ol
mal
ı; bi
reyi
n öz
ellik
lerin
e gö
re g
örse
l, iş
itsel
, dok
unsa
l vb.
uya
ranl
ar v
erm
elid
ir.H
edef
dav
ranı
ş 1.1
.2.3
. içi
n bi
reyi
n ba
cakl
arın
ritm
ik o
lara
k ha
reke
t etm
esi v
e ay
ak ta
banı
nda
bası
nç h
isse
tmes
i içi
n ay
ak
taba
nlar
ının
fark
lı yü
zeyl
er (h
alı,
yün,
pel
üş, a
hşap
v.b
.) ile
tem
as
hâlin
de o
lmas
ı öne
mlid
ir.H
edef
1.1
.2. i
çin
uygu
layı
cını
n, u
yarı
ve d
este
ği il
e sı
rtüst
ü po
zisy
onun
dan
yan
yatm
a po
zisy
onun
a ve
yan
yat
ma
pozi
syon
unda
n yü
züst
ü po
zisy
ona
gelir
ken
hızl
ı olu
nmam
alı;
bire
yin
aktif
har
eket
etm
esin
e ol
anak
ver
ilmel
i ve
bire
yle
olan
gö
z te
mas
ı dev
am e
ttiril
mel
idir.
1.2.
1. Y
üztü
stü
pozi
s-yo
nda
baş k
ontro
lünü
sa
ğlar
.
1.2.
1.1.
Yüz
tüst
ü po
zisy
onda
baş
ı-nı
yüz
eyde
n ka
ldırı
r.1.
2.1.
2. Y
üztü
stü
pozi
syon
da b
aşı-
nı o
rta h
atta
tuta
r.1.
2.1.
3. Y
üztü
stü
pozi
syon
da b
a-şı
nı sa
ğa v
e so
la ç
evire
rek
işle
vsel
ku
llanı
r.
Böl
üm 1
.2 iç
in ö
zelli
kle
kas
tonu
su f
azla
ola
n bi
reyl
erde
bire
yin
hazı
r ol
mad
ığı
aktiv
itele
re z
orla
nmam
ası
gere
kir.
Yapı
laca
k he
r tü
rlü z
orlu
akt
ivite
nin
var
olan
ano
rmal
kas
kas
ılmal
arın
ı artı
rıcı
yönd
e et
ki g
öste
rebi
lece
ği g
öz ö
nünd
e bu
lund
urul
mal
ıdır.
Hed
ef 1
.2.1
için
yüz
üstü
poz
isyo
nlam
ada
baş
kont
rolü
sıra
sınd
a de
ğişi
k eb
atla
rda
yast
ıkla
r, ru
lola
r, üç
gen
yast
ıkla
r ku
llanı
labi
lir
ya d
a bi
reyi
n ba
şı, u
ygul
ayıc
ının
, diz
leri
üzer
inde
des
tekl
eneb
ilir.
Bağ
ımsı
z ba
ş ko
ntro
lünü
n sa
ğlan
mas
ında
ayn
a ve
bire
yin
yaşı
na
uygu
n gö
rsel
ve
işits
el u
yara
nlar
kul
lanı
labi
lir.
Hed
ef 1
.2.1
ve
1.2.
2 iç
in b
irey
yüzü
stü
pozi
syon
da y
atar
ken,
kol
-la
r ve
bac
akla
r si
met
rik d
uruş
ta i
ken,
ön
kolla
r üz
erin
de a
ğırlı
k m
erke
zi s
akru
ma
doğr
u ak
tarıl
arak
baş
kon
trolü
sağ
lanı
r. B
u aş
a-m
a ba
şarıl
dıkt
an s
onra
elle
rden
des
tek
alın
arak
üst
göv
deni
n yü
k-se
ltilm
esi ç
alış
ılmal
ıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
30
Bölüm 1.2. YüzüstüH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
1.2.
2. V
ücut
kıs
ımla
rını
işle
vsel
kul
lanı
r.1.
2.2.
1. Ö
n ko
lların
dan
dest
ek
alar
ak ü
st g
övde
yi k
aldı
rır.
1.2.
2.2.
Bir
ön k
olun
dan
dest
ek
alar
ak d
iğer
elin
i am
aca
yöne
lik
kulla
nır.
1.2.
2.3.
Elle
rinde
n de
stek
ala
rak
üst g
övde
yi k
aldı
rır.
1.2.
2.4.
Bir
elin
den
dest
ek a
lara
k di
ğer e
lini a
mac
a yö
nelik
kul
lanı
r.1.
2.2.
5. Ç
evre
siyl
e et
kile
şim
e gi
r-m
ede
uygu
n vü
cut p
ozis
yonu
alır
.
Hed
ef d
avra
nış
1.2.
2.3.
ve
1.2.
2.4.
ile
hede
f 1.2
.3. v
e 1.
2.4
için
el-
ler
üzer
inde
des
tekl
i poz
isyo
nda
sağa
ve
sola
ağı
rlık
akta
rımın
ın,
deng
enin
, om
uz st
abili
zasy
onun
un (s
abitl
iğin
in) v
e ko
ruyu
cu re
ak-
siyo
nlar
ın (o
tom
atik
tepk
ilerin
) gel
iştir
ilmes
i öne
mlid
ir.
1.2.
3. B
ağım
sız
olar
ak
yüzü
stün
den
sırtü
stün
e dö
ner.
1.2.
3.1.
Yüz
üstü
nden
sırtü
stün
e sa
ğ ta
rafın
dan
bağı
msı
z ol
arak
dön
er.
1.2.
3.2.
Yüz
üstü
nden
sırtü
stün
e so
l ta
rafın
dan
bağı
msı
z ol
arak
dön
er.
1.2.
3.3.
Yüz
üstü
yat
ış p
ozis
yonu
n-da
yken
sağ/
sol t
araf
ında
n dö
nere
k ya
n ya
tış p
ozis
yona
geç
er.
1.2.
4. Y
üzüs
tü p
ozis
-yo
nda
yer d
eğiş
tirir.
1.2.
4.1.
Göv
desi
ni, ö
n ko
lların
ı ve
baca
klar
ını k
ulla
nara
k ge
riye
doğr
u (s
ürün
erek
) yer
değ
iştir
ir.1.
2.4.
2. G
övde
sini
, ön
kolla
rını v
e ba
cakl
arın
ı kul
lana
rak
ileriy
e do
ğ-ru
(sür
üner
ek) y
er d
eğiş
tirir.
1.2.
4.3.
Göv
desi
ni, ö
n ko
lların
ı ve
baca
klar
ını k
ulla
nara
k yö
n de
ğiş-
tirir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
31
Bölüm 2.1. Destekli Oturma2.
Mod
ülün
Adı
2. M
odül
ün A
mac
ı
2. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
otu
rma
pozi
syon
unda
işle
vsel
har
eket
etm
eler
i am
açla
nır.
Des
tekl
i Otu
rma,
Des
teks
iz O
turm
a
OT
UR
MA
2.1.
1. D
este
kli o
turm
a po
zisy
onun
da b
aş
kont
rolü
nü sa
ğlar
.
2.1.
1.1.
Des
tekl
i otu
rma
pozi
syon
unda
baş
ını o
rta h
atta
tuta
r.2.
1.1.
2. D
este
kli o
turm
a po
zisy
onun
da b
aşın
ı sağ
a so
la
çevi
rir.
Hed
ef 2
.1.1
. içi
n dü
zgün
otu
rma
pozi
syon
unun
sağl
anm
ası v
e sü
rdür
ülm
esi i
çin
görs
el, i
şits
el v
e do
kuns
al u
yarıl
ar v
erilm
elid
ir.B
ölüm
2.1
. içi
n de
stek
li ot
urm
a po
zisy
onun
da v
erile
n de
stek
; uy
gula
yıcı
nın
elle
riyle
, kuc
ağın
da d
izle
rinin
ve
kolla
rının
yar
dım
ı ile
ya
da v
ücud
u ile
yap
acağ
ı des
tek
şekl
inde
ola
bile
ceği
gib
i de
ğişi
k bo
ylar
daki
yas
tık, t
op, r
ulo
ya d
a ça
rşaf
gib
i yar
dım
cı
araç
larla
da
olab
ilir.
Böl
üm 2
.1. i
çin
bire
yin
baca
klar
ının
poz
isyo
nu, k
as, k
emik
ve
ekle
mde
ki y
apı v
e iş
lev
bozu
kluğ
una
göre
düz
gün
otur
may
ı ko
layl
aştır
acak
biç
imde
des
tekl
enm
elid
ir. D
este
kli o
turm
a po
zisy
onun
da e
lleriy
le h
er ik
i yan
da v
ücud
unu
dest
ekle
mel
i ve
elle
ri üz
erin
e ağ
ırlık
akt
arm
alıd
ır.H
edef
2.1
.2. i
çin
elle
rin k
ulla
nım
ı, el
-göz
koo
rdin
asyo
nu v
e ba
şın
deği
şik
yönl
ere
çevr
ilmes
i sağ
lanm
alıd
ır.H
edef
2.1
.2.,
2.1.
3. v
e 2.
1.4.
için
otu
rma
pozi
syon
unda
önü
ne
konu
lan
bir r
ulo
ya d
a to
p ya
rdım
ı ile
kor
uyuc
u re
aksi
yonl
ar
geliş
tirilm
elid
ir.H
edef
2.1
.2.,
2.1.
3. v
e 2.
1.4.
için
des
tekl
i otu
rma
pozi
syon
unda
n aş
amal
ı ola
rak
dest
eksi
z ot
urm
a po
zisy
onun
a ge
çme
çalış
mal
arı
dest
ek ti
pi v
e de
rece
si d
eğiş
tirile
rek
yapı
lmal
ıdır.
2.1.
2. D
este
kli o
turm
a po
zisy
onun
da e
llerin
i ve
kol
ların
ı işl
evse
l ku
llanı
r.
2.1.
2.1.
Elle
ri ile
fark
lı yü
ksek
likle
rde
uzat
ılan
nesn
eye
yöne
lir.
2.1.
2.2.
Kol
ları
ile fa
rklı
yönl
ere
uzan
ır.2.
1.2.
3. E
llerin
i orta
hat
ta iş
levs
el
olar
ak k
ulla
nır.
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
32
Bölüm 2.1. Destekli OturmaH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
2.1.
3. K
endi
vüc
ut
kısı
mla
rını k
ulla
nara
k de
stek
li ot
urur
.
2.1.
3.1.
Elle
ri ile
vüc
udun
un ö
nün-
den
dest
ek a
lara
k ot
urur
.2.
1.3.
2. E
lleri
ile v
ücud
unun
yan
la-
rında
n de
stek
ala
rak
otur
ur.
2.1.
3.3.
Elle
ri ile
des
tek
alar
ak y
an
otur
ur.
Böl
üm 2
.1. i
çin
bire
yin
dest
ekli
otur
ma
pozi
syon
unda
müm
kün
oldu
ğunc
a ak
tif o
lmas
ına
dikk
at e
dilm
eli;
günl
ük y
aşan
tısın
da
yapa
bile
ceği
yaş
ı ve
fonk
siyo
nel s
eviy
esin
e uy
gun
aktiv
itele
r (o
yunc
akla
rla o
ynam
a, k
itap
okum
a, re
sim
yap
ma,
yem
ek y
eme
vb.)
seçi
lmel
idir.
2.1.
4. F
arkl
ı yüz
ey-
lerd
e fiz
ikse
l des
tekl
e ot
urur
.
2.1.
4.1.
Har
eket
li ol
may
an y
üzey
-le
rde
vücu
dun
fark
lı bö
lüm
lerin
den
veril
ecek
des
tekl
e po
zisy
onun
u ko
rur.
2.1.
4.2.
Har
eket
li yü
zeyl
erde
vüc
u-du
n fa
rklı
bölü
mle
rinde
n ve
rilec
ek
dest
ekle
poz
isyo
nunu
kor
ur.
2.1.
4.3.
Har
eket
li ol
may
an y
üzey
-le
rde
vücu
dun
fark
lı bö
lüm
lerin
den
veril
ecek
des
tekl
e ya
n ot
uruş
po-
zisy
onun
da g
övde
nin
dik
duru
şunu
ko
rur.
2.1.
4.4.
Har
eket
li yü
zeyl
erde
vüc
u-du
n fa
rklı
bölü
mle
rinde
n ve
rilec
ek
dest
ekle
yan
otu
ruş p
ozis
yonu
nda
gövd
enin
dik
dur
uşun
u ko
rur.
2.1.
4.5.
Vüc
udun
fark
lı bö
lüm
lerin
-de
n ve
rilec
ek d
este
kle
yan
otur
uş
pozi
syon
unda
bir
elin
e ağ
ırlık
ak-
tarır
ken
diğe
r elin
i am
acın
a uy
gun
olar
ak k
ulla
nır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
33
Bölüm 2.2. Desteksiz OturmaBölüm 2.1.H
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
2.2.
1. P
ozis
yona
yer
-le
ştiri
ldiğ
inde
baş
ve
göv
de k
ontro
lünü
sa
ğlar
.
2.2.
1.1.
Yer
leşt
irild
iğin
de b
aşın
ı or
ta h
atta
tuta
r.2.
2.1.
2. Y
erle
ştiri
ldiğ
inde
baş
ını
sağa
ve
sola
çev
irir.
2.2.
1.3.
Yer
leşt
irild
iğin
de g
övde
si-
nin
dik
pozi
syon
unu
koru
r.
Hed
ef 2
.2.1
. iç
in b
ağım
sız
otur
ma
çalış
mal
arı;
bire
yin
yüzü
stü,
ya
n, sı
rtüst
ü ya
da
dest
ekli
otur
ma
pozi
syon
unda
n ak
tif o
turm
a po
-zi
syon
una
gelm
e ça
lışm
alar
ı ile
baş
lam
alıd
ır.H
edef
2.2
.1.,
2.2.
2. v
e 2.
2.3.
için
otu
rma
pozi
syon
unda
, aya
klar
ın
yerle
tem
as e
tmes
i sağ
lanm
alıd
ır.B
ölüm
2.2
. içi
n ot
urm
a iç
in k
ulla
nıla
cak
sand
alye
, kol
tuk,
tabu
re,
sıra
gib
i des
tek
araç
ları;
am
aca
ve b
ireyi
n ba
ğım
sız
otur
may
ı sağ
la-
yabi
lmes
ine
göre
seçi
lmel
idir.
Böl
üm 2
.2. i
çin
bire
yin
gövd
e ko
ntro
lünü
sağl
ayab
ilmes
i içi
n ot
ur-
ma
yüze
yi k
aym
az b
ir m
ater
yalle
kap
lanm
ış o
lmal
ıdır.
Böl
üm 2
.2. i
çin
günl
ük y
aşam
da o
turm
a düz
günl
üğün
ün k
orun
mas
ı iç
in k
ulla
ndığ
ı otu
rma
dest
eği,
yüze
yi v
e bi
çim
i düz
enle
nmel
idir.
B
ölüm
2.2
. içi
n ge
rekl
i dur
umla
rda g
övde
nin
aktif
ve d
oğru
kon
tro-
lünü
n ve
kol
ların
raha
t kul
lanı
mın
ı sağ
laya
cak
otur
ma
yüze
yine
ve
ayak
ların
tem
as a
lanı
na a
dapt
asyo
nlar
(ör
neği
n yü
ksel
tici,
üçge
n ya
stık
vb.
) ekl
enm
elid
ir.
Böl
üm 2
.2. i
çin
otur
ma
pozi
syon
unda
bire
yin
ihtiy
açla
rı ve
yaş
ına
uygu
n ak
tivite
ler (
yem
ek y
eme,
yaz
ı yaz
ma,
giy
inm
e-so
yunm
a) b
e-lir
lenm
eli v
e uy
gula
nmas
ı sağ
lanm
alıd
ır.
2.2.
2. O
turm
a po
zisy
o-nu
nda
deng
esin
i kor
ur.
2.2.
2.1.
Göv
de k
ontro
lünü
kay
-be
tmed
en k
olla
rı ile
fark
lı yö
nler
e uz
anır.
2.2.
2.2.
Çeş
itli y
önle
re g
övde
sini
eğ
ip te
krar
düz
eltir
. 2.
2.2.
3. H
arek
etli
yüze
yler
de o
tur-
ma
pozi
syon
unda
göv
desi
nin
dik
duru
şunu
kor
ur.
2.2.
3. Y
an o
turu
ş poz
is-
yonu
nda
gövd
e ko
ntro
-lü
nü sa
ğlar
.
2.2.
3.1.
Har
eket
li ol
may
an y
üzey
-le
rde
yan
otur
uş p
ozis
yonu
nda
göv-
desi
nin
dik
duru
şunu
kor
ur.
2.2.
3.2.
Yan
otu
ruş p
ozis
yonu
nda
bir e
line
ağırl
ık a
ktar
ırken
diğ
er
elin
i am
aca
uygu
n ol
arak
kul
lanı
r.2.
2.3.
3. H
arek
etli
yüze
yler
de y
an
otur
uş p
ozis
yonu
nda
gövd
esin
in d
ik
duru
şunu
kor
ur.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
34
Bölüm 2.2. Desteksiz OturmaH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
2.2.
4. F
arkl
ı poz
isyo
n-la
rdan
otu
rma
pozi
syo-
nuna
geç
er.
2.2.
4.1.
Sırt
üstü
poz
isyo
nday
ken
sağ/
sol t
araf
tan
otur
ma
pozi
syon
una
gelir
.2.
2.4.
2. Y
üzüs
tü p
ozis
yond
ayke
n sa
ğ/so
l tar
afta
n ot
urm
a po
zisy
onun
a ge
lir.
2.2.
4.3.
Yan
yat
ış p
ozis
yonu
nday
-ke
n sa
ğ/so
l tar
afta
n ot
urm
a po
zis-
yonu
na g
elir.
2.2.
5. D
este
ksiz
otu
rma
pozi
syon
unda
elle
rini
işle
vsel
kul
lanı
r.
2.2.
5.1.
Değ
işik
yüz
eyle
rde
ve y
ük-
sekl
ikle
rde
bağı
msı
z ot
urm
a po
zis-
yonu
alır
.2.
2.5.
2. H
er ik
i elin
i ayr
ı ayr
ı am
aca
yöne
lik k
ulla
nır.
2.2.
5.3.
Her
iki e
lini b
irlik
te a
mac
a yö
nelik
kul
lanı
r.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
35
Bölüm 3.1. Emekleme
3. M
odül
ün A
dı
3. M
odül
ün A
mac
ı
3. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l ye
ters
izliğ
i ol
an b
ireyl
erin
yür
üme
önce
si t
emel
poz
isyo
nlar
ı ve
har
eket
leri
işle
vsel
kul
lanm
alar
ı am
açla
nır.
Emek
lem
e, D
izüs
tü, A
yakt
a D
urm
aya
Geç
iş
YÜ
RÜ
ME
YE
HA
ZIR
LIK
3.1.
1. F
arkl
ı poz
isyo
n-la
rda
ve z
emin
lerd
e em
ekle
me
pozi
syon
una
gelir
.
3.1.
1.1.
Yer
leşt
irild
iğin
de
emek
lem
e po
zisy
onun
u ko
rur.
3.1.
1.2.
Yüz
üstü
poz
isyo
ndan
em
ekle
me
pozi
syon
una
gelir
.3.
1.1.
3. O
turm
a po
zisy
onun
dan
emek
lem
e po
zisy
onun
a ge
lir.
3.1.
1.4.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
n ot
urm
aya
pozi
syon
una
geçe
r.3.
1.1.
5. F
arkl
ı zem
inle
rde
emek
lem
e po
zisy
onun
a ge
lir.
3.1.
1.6.
Far
klı z
emin
lerd
e em
ekle
me
pozi
syon
unu
koru
r.
Hed
ef 3
.1.1
. içi
n em
ekle
me
pozi
syon
u ile
fark
lı po
zisy
onla
r ar
asın
da g
eçiş
yap
abilm
esi ö
nem
lidir.
H
edef
3.1
.1. i
çin
emek
lem
e po
zisy
onun
da d
urab
ilen
bire
yin
duru
ş sür
esin
i artı
rmak
için
bire
y, d
este
k no
ktal
arın
ı iyi
his
setm
e,
öne-
geri
ağırl
ık a
ktar
ma,
den
gesi
ni g
eliş
tirm
e gi
bi a
ktiv
itele
re
yöne
ltilm
elid
ir.H
edef
dav
ranı
ş 3.1
.1.3
. içi
n em
ekle
me
pozi
syon
unda
n ot
urm
aya
geçm
e ça
lışm
ası i
çin
bire
y ih
tiyaç
duy
duğu
nda
kalç
alar
dan,
gö
vded
en, k
olla
rdan
des
tekl
ener
ek o
turm
a po
zisy
onun
a ge
çmes
ine
yard
ımcı
olu
nur.
3.1.
2. E
mek
ler.
3.1.
2.1.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
el
lerin
e ağ
ırlık
akt
arır.
3.1.
2.2.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
di
zler
ine
ağırl
ık a
ktar
ır.3.
1.2.
3. E
mek
lem
e po
zisy
onun
da
elle
rine
ve d
izle
rine
ardı
şık
ağırl
ık
akta
rır.
3.1.
2.4.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
sa
ğ/so
l elin
i işl
evse
l kul
lanı
r.3.
1.2.
5. H
edef
e yö
nelik
resi
prok
al
emek
ler.
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
36
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
3.1.
3. E
mek
lem
eyi
işle
vsel
ola
rak
kulla
nır.
3.1.
3.1.
Far
klı z
emin
lerd
e em
ekle
r.3.
1.3.
2. B
asam
aklı
yüze
yler
i em
ek-
leye
rek
çıka
r.3.
1.3.
3. B
asam
aklı
yüze
yler
i ger
i ge
ri em
ekle
yere
k in
er.
3.1.
3.4.
Far
klı o
rtam
lard
a he
defe
yö
nelik
em
ekle
yere
k ye
r değ
iştir
ir.
3.2.
1. F
arkl
ı poz
isyo
n-la
rdan
diz
üstü
poz
isyo
-nu
na g
elir.
3.2.
1.1.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
n tu
tuna
rak
dizü
stü
pozi
syon
a ge
çer.
3.2.
1.2.
Yer
de o
turm
a po
zisy
onun
-da
n tu
tuna
rak
dizü
stü
pozi
syon
a ge
çer.
3.2.
2. D
izüs
tü p
ozis
-yo
nu iş
levs
el o
lara
k ku
llanı
r.
3.2.
2.1.
Diz
üstü
poz
isyo
na b
ağım
sız
olar
ak g
elir.
3.2.
2.2.
Diz
üstü
poz
isyo
nda
gövd
e,
kalç
a ve
diz
düz
bir
hatta
dur
ur.
3.2.
2.3.
Diz
üstü
poz
isyo
nda
elle
rini
işle
vsel
am
açlı
kulla
nır.
3.2.
2.4.
Diz
üstü
nde
öne
doğr
u re
-si
prok
al h
arek
et e
der.
Hed
ef d
avra
nış
3.2.
2.4.
için
uyg
ulam
a es
nası
nda
bire
yi u
ygun
işit-
sel v
e gö
rsel
uya
ranl
arla
yön
lend
irmel
idir.
Bire
y ha
zır
oldu
ğund
a di
z üs
tü y
ürüm
eye
geçi
lmel
idir.
Kal
çanı
n gö
vde
ile a
ynı h
atta
ol-
mas
ı sağ
lanm
alıd
ır.
Bölüm 3.2. DizüstüBölüm 3.1. Emekleme
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
37
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
3.3.
1. Y
arım
diz
üstü
po-
zisy
ona
gelir
.3.
3.1.
1. E
llerin
den
dest
ek a
lara
k sa
ğ di
züst
ünde
n ya
rım d
izüs
tü p
ozis
yo-
na g
elir.
3.3.
1.2.
Elle
rinde
n de
stek
ala
rak
sol
dizü
stün
den
yarım
diz
üstü
poz
isyo
-na
gel
ir.3.
3.1.
3. E
llerin
den
dest
ek a
lmad
an
sağ
dizü
stün
den
yarım
diz
üstü
po-
zisy
ona
gelir
.3.
3.1.
4. E
llerin
den
dest
ek a
lmad
an
sol d
izüs
tünd
en y
arım
diz
üstü
po-
zisy
ona
gelir
.
Hed
ef d
avra
nış 3
.3.1
.1. v
e 3.
3.1.
2. iç
in d
izüs
tü p
ozis
yond
a bi
r aya
-ğı
nı ö
ne a
lara
k ya
rım d
izüs
tü p
ozis
yona
gel
me
çalış
mal
arın
da b
ire-
yin,
uyg
un şe
kild
e de
stek
alm
asın
a ol
anak
sağl
anm
alıd
ır.
3.3.
2. E
lleri
ve a
yakl
arı
üzer
inde
iler
ler.
3.3.
2.1.
Çöm
elm
e po
zisy
onun
da
elle
rini y
ere
koya
r.3.
3.2.
2. Ç
ömel
me
pozi
syon
unda
el-
ler y
erde
yken
diz
leri
düze
lene
kad
ar
kalç
alar
ını y
erde
n yü
ksel
tir.
3.3.
2.3.
Ayı
yür
üyüş
ü ile
öne
doğ
ru
ilerle
r. 3.
3.2.
4. Y
erde
n ay
akta
dur
may
a ge
çer.
Hed
ef d
avra
nış
3.3.
2.3.
için
ayı
yür
üyüş
ünde
n ka
sıt b
ireyi
n el
leri
ve a
yakl
arı y
erde
, kal
ça y
erde
n yü
ksek
teyk
en a
yrıc
a el
ler v
e ay
ak-
lar e
ş zam
anlı
kulla
nıla
rak
öne
doğr
u ile
rlem
esid
ir.
Bölüm 3.3. Ayakta Durmaya Geçiş
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
38
4. M
odül
ün A
dı
4. M
odül
ün A
mac
ı
4. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
topl
umsa
l ala
nlar
da b
ağım
sız
olar
ak y
ürüm
eler
i am
açla
nır.
Des
tekl
i Aya
kta
Dur
ma,
Des
teks
iz A
yakt
a D
urm
a, D
este
kli Y
ürüm
e, D
este
ksiz
Yür
üme
YÜ
RÜ
ME
4.1.
1. D
este
kli a
yakt
a du
rma
pozi
syon
unda
gö
vde
kont
rolü
nü
sağl
ayar
ak d
ik d
urur
.
4.1.
1.1
.Des
tekl
i aya
kta
duru
ş po
zisy
onun
a ye
rleşt
irild
iğin
de
pozi
syon
unu
koru
r.4.
1.1.
2. D
este
kle,
yük
sek
zem
inde
n ay
akta
dur
ma
pozi
syon
una
geçe
r.4.
1.1.
3. D
este
kle,
alç
ak z
emin
den
ayak
ta d
urm
a po
zisy
onun
a ge
çer.
4.1.
1.4.
Diz
üstü
poz
isyo
ndan
de
stek
le y
arım
diz
üstü
poz
isyo
na
geçe
rek
ayağ
a ka
lkar
.
Böl
üm 4
.1. i
çin
uygu
layı
cı, ç
alış
mal
ar sı
rası
nda
oyun
cak
benz
eri
nesn
eler
ile
görs
el, i
şits
el m
ater
yalle
ri ku
llana
rak
bire
yin
hede
fe
ulaş
mas
ını k
olay
laşt
ırmal
ıdır.
B
ölüm
4.1
. içi
n uy
gun
dest
ek se
çim
i içi
n de
tayl
ı bir
değe
rlend
irme
ve g
özle
m y
apılm
alıd
ır. S
eçile
cek
dest
ek, b
ireyi
n fiz
ikse
l öz
ellik
lerin
e, fo
nksi
yone
l sev
iyes
ine
ve ö
zel i
htiy
açla
rına
uygu
n ol
mal
ıdır.
Seç
ilen
dest
ek v
eya
yard
ım g
erek
li hâ
llerd
e bi
reye
uy
gun
hâle
get
irilm
eli e
klem
e ve
çık
artm
alar
la g
ünlü
k ya
şam
da
kulla
nım
a ol
anak
sağl
amal
ıdır.
Böl
üm 4
.1. i
çin
eğer
bire
y he
rhan
gi b
ir or
tez
ve/v
eya
yard
ımcı
ar
aç k
ulla
nıyo
rsa
bu d
urum
BEP
haz
ırlan
ırken
göz
önü
nde
bulu
ndur
ulm
alıd
ır.4.
1.2.
Des
tekl
i aya
kta
durm
a po
zisy
onun
da
bağı
msı
z ha
reke
t ede
r.
4.1.
2.1.
Elle
rinde
n de
stek
ala
rak
çöm
elip
kal
kar.
4.1.
2.2.
Des
tekl
i aya
kta
duru
ş po
zisy
onun
da h
er ik
i tar
afta
n ön
e,
arka
ya v
e ya
nlar
a ağ
ırlık
akt
arır.
4.1.
2.3.
Elle
rinde
n ya
da
gövd
esin
den
dest
ek a
lara
k fa
rklı
yönl
ere
uzan
ır.4.
1.2.
4. D
este
kli a
yakt
a du
ruş
pozi
syon
unda
elle
rini i
şlev
sel
olar
ak k
ulla
nır.
Hed
efler
Bölüm 4.1. Destekli Ayakta Durma
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
39
Bölüm 4.2. Desteksiz Ayakta Durma Bölüm 4.3. Destekli Yürüme
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
4.1.
2.5.
Far
klı o
rtam
ve
zem
inle
rde
dest
ekli
ayak
ta d
urur
.4.
1.2.
6. D
este
kli a
yakt
a du
ruşt
a ay
akla
rını t
ek te
k ye
rden
kal
dırır
.
4.2.
1. D
este
ksiz
aya
kta
durm
a po
zisy
onun
da
bağı
msı
z ha
reke
t ede
r.
4.2.
1.1.
Eli
bıra
kıld
ıkta
n so
nra
10
sani
ye te
k ba
şına
aya
kta
duru
r.4.
2.1.
2. A
yakt
a du
rurk
en k
ontro
llü
bir ş
ekild
e al
çala
rak
otur
ur.
4.2.
1.3.
Yüz
üstü
dön
üp d
este
ksiz
ay
ağa
kalk
ar.
4.2.
1.4.
Yüz
üstü
ne d
önüp
elle
ri ve
di
zler
i üze
rine
dönü
p de
stek
siz
aya-
ğa k
alka
r.
Böl
üm 4
.2. i
çin
dest
eksi
z yür
üme b
ecer
ilerin
i gel
iştir
mek
için
sana
l ge
rçek
lik, r
obot
ik c
ihaz
lar,
elek
trom
ekan
ik e
kipm
anla
r gib
i tek
no-
lojik
des
tekl
erde
n ya
rarla
nıla
bilir
.
4.3.
1. İk
i elin
den
dest
ek
alar
ak fa
rklı
yönl
ere
hare
ket e
der.
4.3.
1.1.
İki e
linde
n de
stek
ala
rak
yanl
ara
doğr
u ad
ım a
tara
k ağ
ırlık
ak
tarır
.4.
3.1.
2. İk
i elin
den
dest
ek a
lara
k ön
e ar
kaya
adı
m a
tara
k ağ
ırlık
ak-
tarır
.4.
3.1.
3. İk
i elin
den
dest
ek a
lara
k ya
nlar
a do
ğru
sıra
lar/y
ürür
.4.
3.1.
4. İk
i elin
den
dest
ek a
lara
k ön
e ar
kaya
doğ
ru y
ürür
.
Hed
ef 4
.3.1
. ve
4.3.
2. iç
in a
yakt
a du
rma
ile a
ğırlı
k ak
tarm
a ak
tivi-
tele
ri ar
asın
da g
eçiş
ler a
şam
alı o
lara
k ça
lıştır
ılmal
ıdır.
Ağı
rlık
akta
-rım
ı ve y
ürüm
e önc
esi b
ecer
iler k
azan
ılmad
an ad
ımla
ma a
şam
asın
a ge
çilm
emel
idir.
Hed
ef 4
.3.1
. ve
4.3.
2. i
çin
adım
lam
a ön
cesi
nde
ağırl
ığın
den
geli
ve ri
tmik
şeki
lde f
arkl
ı yön
lere
akta
rımı ç
alış
tırılm
alıd
ır. A
dım
lam
a ön
cesi
bec
erile
r ka
zanı
lmad
an a
dım
lam
a aş
amas
ına
geçi
lmem
eli-
dir.
Böl
üm 4
.3. i
çin
deng
enin
sağ
lanm
ası v
e dü
şmen
in ö
nlen
mes
i içi
n ad
ımla
ma s
ırası
nda g
övde
kon
trolü
nün
deva
mlıl
ığı m
utla
ka sa
ğlan
-m
ış o
lmal
ıdır.
Böl
üm 4
.3. i
çin
bağı
msı
z yü
rüm
e iç
in k
ol v
e ba
cak
hare
ketle
rinin
yö
nerg
e ve
kom
ut g
erek
tirm
eden
oto
mat
ik v
e gü
venl
i hâl
e ge
tiril-
mes
i üze
rinde
öne
mle
dur
ulm
alıd
ır.
4.3.
2. T
ek e
linde
n de
s-te
k al
arak
fark
lı yö
nler
e ha
reke
t ede
r.
4.3.
2.1.
Tek
elin
den
dest
ek a
lara
k ya
nlar
a d
oğru
adı
m a
tara
k ağ
ırlık
ak
tarır
.4.
3.2.
2. T
ek e
linde
n de
stek
ala
rak
öne
arka
ya a
dım
ata
rak
ağırl
ık a
k-ta
rır.
Bölüm 4.1.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
40
Bölüm 4.4. Desteksiz YürümeH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
4.3.
2.3.
Tek
elin
den
dest
ek a
lara
k ya
nlar
a do
ğru
sıra
lar/y
ürür
.4.
3.2.
4. T
ek e
linde
n de
stek
ala
rak
öne
arka
ya y
ürür
.
Hed
ef 4
.3.3
. içi
n yü
rüm
e be
ceris
i gün
lük
haya
tın g
erek
sini
mle
rine
uygu
n ol
acak
şek
ilde
geliş
tirilm
eli m
odül
son
unda
bu
bece
riler
in
gerç
ek o
rtam
lard
a gü
venl
i şek
ilde
yapı
lıp y
apıla
mad
ığı d
eğer
len-
diril
mel
idir.
Hed
ef 4
.3.3
. içi
n bi
reyi
n ku
lland
ığı o
rtez
ve y
ardı
mcı
ara
ç ku
llanı
-yo
rsa
Bire
ysel
Eği
tim P
rogr
amı h
azırl
anırk
en g
öz ö
nünd
e bu
lun-
duru
lmal
ıdır.
Hed
ef 4
.3.3
. içi
n bi
reyi
n se
çile
n de
stek
vey
a ya
rdım
a ili
şkin
reak
-si
yonl
arı d
ikka
tle g
özle
mle
nmel
i; ilg
ili a
raç
ve g
erec
in k
ulla
nım
ı gö
rsel
ola
rak
bire
ye v
e ya
kınl
arın
a öğ
retil
mel
idir.
Seç
ilen
dest
ekle
bi
reyi
n gü
nlük
yaş
amın
da g
üven
li şe
kild
e de
stek
li yü
rüm
esi
için
ge
reke
n ön
lem
ler a
lınm
ış o
lmal
ıdır.
Hed
ef 4
.3.3
. içi
n bi
reyi
n de
stek
li yü
rüm
e be
ceris
i, gü
nlük
hay
atın
ge
reks
inim
lerin
e uy
gun
olac
ak şe
kild
e ge
liştir
ilmel
i; m
odül
sonu
n-da
bu
bece
riler
in g
erçe
k or
tam
lard
a gü
venl
i şek
ilde
yapı
lıp y
apıla
-m
adığ
ı biz
zat u
ygul
ayıc
ının
göz
lem
inde
değ
erle
ndiri
lmel
idir.
4.4.
1. V
ücut
ağı
rlığı
nı
akta
rara
k fa
rklı
yönl
ere
adım
ata
r.
4.4.
1.1.
Vüc
ut a
ğırlı
ğını
sağ
tara
fa
akta
rara
k so
l bac
ağı i
le ö
ne/a
rkay
a ad
ım a
tar.
4.4.
1.2.
Vüc
ut a
ğırlı
ğını
sol t
araf
a ak
tara
rak
sağ
baca
ğı il
e ön
e/ar
kaya
ad
ım a
tar.
4.4.
1.3.
Vüc
ut a
ğırlı
ğını
sağ
tara
fa
akta
rara
k so
l bac
ağı i
le y
ana
adım
at
ar.
4.4.
1.4.
Vüc
ut a
ğırlı
ğını
sol t
araf
a ak
tara
rak
sağ
baca
ğı il
e ya
na a
dım
at
ar.
Bölüm 4.3. Destekli Yürüme
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
41
Bölüm 4.4. Desteksiz YürümeH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
4.4.
2. D
enge
sini
ko-
ruya
rak
fark
lı yö
nler
e yü
rür.
4.4.
2.1.
Ard
ışık
adı
mla
rla fa
rklı
yönl
ere
kısa
mes
afe
yürü
r.4.
4.2.
2. A
rdış
ık a
dım
larla
fark
lı yö
nler
e uz
un m
esaf
e yü
rür.
Hed
ef d
avra
nış
4.4.
2.1.
için
kıs
a m
esaf
e yü
rüm
e en
az
5 m
etre
ol-
mal
ıdır.
H
edef
dav
ranı
ş 4.
4.2.
2. iç
in u
zun
mes
afe
yürü
me
en a
z 20
met
re
olm
alıd
ırH
edef
4.4
.2. i
çin
oluş
turu
lan
park
ur: b
ireyi
n ge
lişim
öze
llikl
erin
e uy
gun
fark
lı yö
nler
de y
ürüm
esin
e ol
anak
sağl
amak
üze
re o
luşt
uru-
lan
düze
nekt
ir.
4.4.
3. F
arkl
ı zem
inle
rde
yürü
r.4.
4.3.
1. S
ert z
emin
lerd
e yü
rür.
4.4.
3.2.
Yum
uşak
zem
inle
rde
yürü
r.
4.4.
4. Y
apıla
ndırı
lmış
or
tam
lard
a yü
rür.
4.4.
4.1.
Olu
ştur
ulan
par
kurla
rda
yü-
rür.
4.4.
4.2.
Eng
elle
ri ge
çere
k yü
rür.
Hed
ef d
avra
nış
4.4.
4.2.
içi
n bi
reyd
en 5
-15
cm a
rası
nda
deği
şen
yüks
eklik
teki
eng
elle
rden
geç
erek
des
teks
iz y
ürüm
esi b
ekle
nir.
4.4.
5. Y
ürüy
üş ö
zelli
k-le
rine
göre
yür
ür.
4.4.
5.1.
Top
uk p
arm
ak y
ürüy
üşü
ya-
par.
4.4.
5.2.
Ritm
ik k
ol v
e ba
cak
hare
-ke
tleri
ile d
enge
ve
koor
dina
syon
u sa
ğlay
arak
yür
ür.
4.4.
5.3.
Değ
işik
büy
üklü
k ve
ağı
r-lık
taki
nes
nele
ri te
k/ik
i el
le t
aşıy
a-ra
k yü
rür.
Hed
ef d
avra
nış 4
.4.5
.1. i
çin
topu
k pa
rmak
yür
üyüş
ü: a
dım
ın to
puk
vuru
şu il
e ba
şlay
ıp, t
aban
tem
asın
ın a
rdın
dan
parm
ak it
işi i
le b
ittiğ
i yü
rüyü
şü ta
nım
lar.
Hed
ef d
avra
nış
4.4.
5.2.
için
yür
üme
ritm
ik k
ol v
e ba
cak
hare
ket-
lerin
den
oluş
tuğu
için
eği
tim sı
rası
nda
adım
lam
a ile
birl
ikte
ritm
ik
kol v
e ba
cak
hare
ketle
ri ça
lışılm
alıd
ır.B
ölüm
4.4
. içi
n de
stek
siz y
ürüm
e bec
erile
rini g
eliş
tirm
ek iç
in sa
nal
gerç
eklik
, rob
otik
cih
azla
r, el
ektro
mek
anik
eki
pman
lar g
ibi t
ekno
-lo
jik d
este
kler
den
yara
rlanı
labi
lir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
42
5. M
odül
ün A
dı
5. M
odül
ün A
mac
ı
5. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
iler
i düz
ey m
otor
per
form
ans b
ecer
ileri
göst
erm
eler
i am
açla
nır.
Mer
dive
n İn
ip Ç
ıkm
a, K
aba
Mot
or P
erfo
rman
s
İLE
Rİ D
ÜZ
EY
KA
BA
MO
TOR
BE
CE
RİL
ER
5.1.
1. D
este
kli m
erdi
ven
çıka
r.5.
1.1.
1. H
er ik
i tar
afta
ki tı
rabz
anı
tutu
p sa
ğ ay
ağın
ı üst
bas
amağ
a ko
yar,
sol a
yağı
nı y
anın
a ge
tirer
ek
çıka
r.5.
1.1.
2. H
er ik
i tar
afta
ki tı
rabz
anı
tutu
p so
l aya
ğını
üst
bas
amağ
a ko
yar,
sağ
ayağ
ını y
anın
a ge
tirer
ek
çıka
r.5.
1.1.
3. H
er ik
i tar
afta
ki tı
rabz
anı
tutu
p ay
akla
rını a
rdı a
rdın
a bi
r üst
ba
sam
ağa
yerle
ştire
rek
çıka
r.5.
1.1.
4. B
ir el
iyle
tıra
bzan
ı tut
up
sağ
ayağ
ını ü
st b
asam
ağa
koya
r, so
l aya
ğını
yan
ına
getir
erek
çık
ar.
5.1.
1.5.
Bir
eliy
le tı
rabz
anı t
utup
so
l aya
ğını
üst
bas
amağ
a ko
yar,
sağ
ayağ
ını y
anın
a ge
tirer
ek ç
ıkar
.5.
1.1.
6. B
ir el
iyle
tıra
bzan
ı tut
up
ayak
ların
ı ard
ı ard
ına
bir ü
st
basa
mağ
a ye
rleşt
irere
k çı
kar.
Hed
ef d
avra
nış 5
.1.1
.6.,
5.1.
2.6.
, 5.1
.3.3
ve
5.1.
4.3.
için
gün
lük
ya-
şam
da m
erdi
ven
inm
e/çı
kma a
ktiv
itele
rini r
itmik
ve
sim
etrik
ola
cak
şeki
lde
her i
ki e
kstre
mite
ile
gerç
ekle
ştirm
elid
ir.B
ölüm
5.1
. içi
n m
erdi
ven
çıkm
a ve
inm
e be
ceril
eri g
eliş
tirm
e ça
lış-
mal
arı y
apılı
rken
en
kola
y aş
amad
an b
aşla
nara
k zo
ra d
oğru
iler
leni
r ve
bec
eri ö
ğret
imi i
şlem
bas
amak
ları
(mod
el o
lma,
söze
l ve
fizik
sel
yard
ım) k
ulla
nılm
alıd
ır.B
ölüm
5.1
. içi
n m
erdi
ven
çıkm
a ve
inm
ede
bire
yin
deng
e ve
koo
r-di
nasy
onun
un sa
ğlan
mas
ına
dikk
at e
dilm
elid
ir.B
ölüm
5.1
. içi
n m
erdi
ven
çıkm
a ve
inm
e ça
lışm
alar
ı sıra
sınd
a ya
şa-
nabi
lece
k de
nge
yitim
i ya
da k
aym
a gi
bi d
urum
lara
kar
şı g
üven
lik
tedb
irler
i alın
mal
ıdır.
Böl
üm 5
.1. i
çin
eğer
bire
y or
tez
ve/v
eya
yard
ımcı
ara
ç ku
llanı
yors
a m
erdi
ven
çıkm
a ve
inm
e eğ
itim
i bun
a gö
re d
üzen
lenm
elid
ir.B
ölüm
5.1
. içi
n m
erdi
ven
çıkm
a ve
inm
e eğ
itim
i sıra
sınd
a ku
lla-
nıla
cak
basa
mak
ların
yük
sekl
iği,
geni
şliğ
i ya
da y
üzey
öze
llikl
eri
bire
yin
duru
mun
a uy
gun
olac
ak şe
kild
e se
çilm
elid
ir.B
ölüm
5.1
. içi
n bi
reyi
n ba
sam
akta
çal
ışm
asın
ı kol
ayla
ştıra
cak
gör-
sel v
e iş
itsel
uya
ranl
ar v
e iş
aret
ler k
ulla
nılm
alıd
ır.
Hed
efler
Bölüm 5.1. Merdiven İnip Çıkma
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
43
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
5.1.
2. D
este
kli m
erdi
-ve
n in
er.
5.1.
2.1.
Her
iki t
araf
taki
tıra
bzan
ı tu
tup
sağ
ayağ
ını a
lt ba
sam
ağa
koya
r, so
l aya
ğını
yan
ına
getir
erek
in
er.
5.1.
2.2.
Her
iki t
araf
taki
tıra
bzan
ı tu
tup
sol a
yağı
nı a
lt ba
sam
ağa
ko-
yar,
sağ
ayağ
ını y
anın
a ge
tirer
ek
iner
.5.
1.2.
3. H
er ik
i tar
afta
ki tı
rabz
anı
tutu
p ay
akla
rını a
rdı a
rdın
a bi
r alt
basa
mağ
a ye
rleşt
irere
k in
er.
5.1.
2.4.
Bir
eliy
le tı
rabz
anı t
utup
sa
ğ ay
ağın
ı alt
basa
mağ
a ko
yar,
sol
ayağ
ını y
anın
a ge
tirer
ek in
er.
5.1.
2.5.
Bir
eliy
le tı
rabz
anı t
utup
so
l aya
ğını
alt
basa
mağ
a ko
yar,
sağ
ayağ
ını y
anın
a ge
tirer
ek in
er.
5.1.
2.6.
Bir
eliy
le tı
rabz
anı t
utup
ay
akla
rını a
rdı a
rdın
a bi
r alt
basa
-m
ağa
yerle
ştire
rek
iner
.
Böl
üm 5
.1. i
çin
mer
dive
n çı
kma
ve in
me
bece
risi,
günl
ük h
ayat
ın
gere
ksin
imle
rine
uygu
n ol
acak
şe
kild
e ge
liştir
ilmel
i; m
odül
so
nund
a bu
bec
erile
rin g
erçe
k or
tam
lard
a gü
venl
i şek
ilde
yapı
lıp
yapı
lam
adığ
ı değ
erle
ndiri
lmel
idir.
5.1.
3. D
este
ksiz
mer
di-
ven
iner
.5.
1.3.
1. T
utun
mad
an, s
ağ a
yağı
nı
üst b
asam
ağa
koya
r, so
l aya
ğını
ya
nına
get
irere
k çı
kar.
5.1.
3.2.
Tut
unm
adan
, sol
aya
ğını
üst
ba
sam
ağa
koya
r, sa
ğ ay
ağın
ı get
ire-
rek
çıka
r.5.
1.3.
3. T
utun
mad
an, a
yakl
arın
ı ar
dı a
rdın
a bi
r üst
bas
amağ
a ye
rleş-
tirer
ek ç
ıkar
.
Bölüm 5.1. Merdiven İnip Çıkma
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
44
Bölüm 5.2. Kaba Motor PerformansBölüm 5.1. Merdiven İnip Çıkma
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
5.1.
4. D
este
ksiz
mer
di-
ven
iner
.5.
1.4.
1. T
utun
mad
an, s
ağ a
yağı
nı a
lt ba
sam
ağa
koya
r, so
l aya
ğını
yan
ına
getir
erek
iner
.5.
1.4.
2. T
utun
mad
an, s
ol a
yağı
nı a
lt ba
sam
ağa
koya
r, sa
ğ ay
ağın
ı yan
ına
getir
erek
iner
.5.
1.4.
3. T
utun
mad
an, a
yakl
arın
ı ar
dı a
rdın
a bi
r alt
basa
mağ
a ye
rleş-
tirer
ek in
er.
5.2.
1. F
arkl
ı şek
il ve
bo
yutta
ki n
esne
ler i
le
hazı
rlanm
ış p
arku
r üze
-rin
de y
ürür
.
5.2.
1.1.
İki ç
izgi
ara
sınd
a ön
e, a
r-ka
ya v
e ya
na d
oğru
yür
ür.
5.2.
1.2.
Tek
çiz
gi ü
zerin
de ö
ne v
e ya
na d
oğru
yür
ür.
5.2.
1.3.
Kon
trollü
bir
şeki
lde
hızl
ı yü
rür.
5.2.
1.4.
Hız
lı yü
rürk
en k
omut
a uy
gun
olar
ak a
ni ta
m d
önüş
yap
ar.
5.2.
1.5.
Far
klı ş
ekill
er v
e bo
yutta
ki
nesn
eler
üze
rinde
yür
ür.
Hed
ef d
avra
nış 5
.2.1
.1. i
çin
iki ç
izgi
ara
sınd
a yü
rüm
e ça
lışm
ası y
a-pı
lırke
n, k
olay
dan
zora
doğ
ru il
erle
mek
için
çiz
gile
r ar
ası m
esaf
e gi
dere
k da
raltı
lmal
ıdır.
5.2.
2. Z
ıpla
r.5.
2.2.
1. İk
i aya
k üz
erin
de y
erin
de
zıpl
ar.
5.2.
2.2.
Sağ
aya
k üz
erin
de y
erin
de
zıpl
ar.
5.2.
2.3.
Sol
aya
k üz
erin
de y
erin
de
zıpl
ar.
5.2.
2.4.
Far
klı z
emin
lerd
e zı
plar
.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
45
Bölüm 5.2. Kaba Motor PerformansH
edefl
erA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
5.2.
3. S
ıçra
r.5.
2.3.
1. Ö
ne d
oğru
iki a
yak
üzer
in-
de sı
çray
arak
iler
ler.
5.2.
3.2.
Ark
aya
doğr
u ik
i aya
k üz
e-rin
de sı
çray
arak
iler
ler.
5.2.
3.3.
Öne
doğ
ru sa
ğ ay
ak ü
zerin
-de
sıçr
ayar
ak il
erle
r.5.
2.3.
4. Ö
ne d
oğru
sol a
yak
üzer
in-
de sı
çray
arak
iler
ler.
5.2.
3.5.
Far
klı y
ükse
klik
teki
bas
a-m
akta
n sı
çray
arak
iner
.5.
2.3.
6. F
arkl
ı yük
sekl
ikte
ki e
ngel
-le
ri sı
çray
arak
geç
er.
Hed
ef d
avra
nış
5.2.
3.1.
, 5.2
.3.2
., 5.
2.3.
3. v
e 5.
2.3.
4. iç
in s
ıçra
ma
bece
risi a
rt ar
da e
n az
5 k
ez te
krar
lanm
alıd
ır.B
ölüm
5.2
. içi
n ile
ri dü
zey
kaba
mot
or b
ecer
ileri
geliş
tirm
e ça
lış-
mal
arı y
apılı
rken
en
kola
y aş
amad
an b
aşla
nara
k zo
ra d
oğru
ile
r-le
nir
ve b
ecer
i öğr
etim
i işl
em b
asam
akla
rı (m
odel
olm
a, s
özel
ve
fizik
sel y
ardı
m) k
ulla
nılm
alıd
ır.H
edef
5.2
.3. i
çin
bire
yin
kend
ine
güve
nini
gel
iştir
mek
için
sıçr
ama
çalış
mal
arı s
ırası
nda
önce
tek
elde
n de
stek
ver
ilmel
idir.
Böl
üm 5
.2. i
çin
çizg
i ve
fark
lı şe
kille
rin b
ireyi
n di
kkat
ini ç
ekec
ek
şeki
lde
belir
gin
olm
asın
a öz
en g
öste
rilm
elid
ir.
Hed
ef 5
.2.3
. içi
n sı
çram
a ça
lışm
alar
ı sıra
sınd
a bi
reyi
n gü
venl
iğin
i sa
ğlay
acak
önl
emle
r alın
mal
ıdır.
5.2.
4. E
ğim
li yü
zeyl
er-
de h
arek
et e
der.
5.2.
4.1.
Bire
yin
kulla
ndığ
ı yar
dım
cı
araç
ile
ram
paya
çık
ar.
5.2.
4.2.
Bire
yin
kulla
ndığ
ı yar
dım
cı
araç
ile
ram
pada
n in
er.
5.2.
4.3.
Ram
paya
sağd
an/s
olda
n ya
n çı
kar.
5.2.
4.4.
Ram
pada
n sa
ğdan
/sol
dan
yan
iner
.5.
2.4.
5. R
ampa
ya ç
ıkar
.5.
2.4.
6. R
ampa
dan
iner
. 5.
2.4.
7. R
ampa
ya g
eri g
eri ç
ıkar
.5.
2.4.
8. R
ampa
dan
geri
geri
iner
.
Hed
ef 5
.2.4
. içi
n ra
mpa
inip
çık
ma
çalış
mal
arı s
ırası
nda
yüze
yin
kayg
an o
lmam
asın
a di
kkat
edi
lmel
idir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
46
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
6.1.
1. F
arkl
ı poz
isyo
n-la
rda
nesn
eler
i tut
ar v
e bı
rakı
r.
6.1.
1.1.
Nes
neye
bak
arak
sağ
eliy
le
uzan
ır.6.
1.1.
2. N
esne
ye b
akar
ak so
l eliy
le
uzan
ır.6.
1.1.
3. S
ol e
l bile
ğini
yuk
arı k
aldı
-ra
rak
orta
poz
isyo
nda
nesn
eyi t
utar
.6.
1.1.
4. S
ağ e
l bile
ğini
yuk
arı k
aldı
-ra
rak
orta
poz
isyo
nda
nesn
eyi t
utar
.6.
1.1.
5. S
ol e
liyle
fark
lı di
rsek
açı
-la
rında
nes
neyi
tuta
r.6.
1.1.
6. S
ol e
liyle
fark
lı di
rsek
açı
-la
rında
nes
neyi
iste
mli
bıra
kır.
6.1.
1.7.
Sağ
eliy
le fa
rklı
dirs
ek a
çı-
ların
da n
esne
yi tu
tar.
6.1.
1.8.
Sağ
eliy
le fa
rklı
dirs
ek a
çı-
ların
da n
esne
yi is
tem
li bı
rakı
r.6.
1.1.
9. S
ol e
liyle
fark
lı om
uz y
ük-
sekl
ikle
rinde
nes
neyi
tuta
r.6.
1.1.
10. S
ol e
liyle
fark
lı om
uz y
ük-
sekl
ikle
rinde
nes
neyi
iste
mli
bıra
kır.
Hed
ef 6
.1.1
. içi
n fa
rklı
pozi
syon
lard
an k
aste
dile
n om
uz d
irsek
ve
el b
ileği
dir.
Hed
ef 6
.1.2
. iç
in S
upin
asyo
n: d
irsek
göv
de y
anın
da 9
0° b
ükül
ü ik
en a
vuç
için
in y
ukar
ı bak
tığı p
ozis
yond
ur.
Hed
ef 6
.1.2
. içi
n Pr
onas
yon:
dirs
ek g
övde
yan
ında
90°
bük
ülü
iken
av
uç iç
inin
aşa
ğı b
aktığ
ı poz
isyo
ndur
.H
edef
6.1
.1. v
e 6.
1.4.
için
biri
nci h
edef
te k
aste
dile
n tu
tma/
bıra
kma
aktiv
itele
ri ik
en, 4
. Hed
efte
kas
tedi
len
günl
ük y
aşam
akt
ivite
lerin
-de
tutm
a/bı
rakm
a be
ceril
erin
in k
ulla
nım
ıdır.
Hed
ef 6
.1.1
. içi
n uz
anm
a, tu
tma
ve b
ırakm
a ça
lışm
ası,
deği
şik
bü-
yükl
ük v
e şe
kild
eki c
anlı
renk
li ne
sne
ve o
yunc
akla
r ile
yap
ılma-
lıdır.
B
ölüm
6.1
. içi
n uz
anm
a, tu
tma
ve b
ırakm
a eğ
itim
i mas
a üz
erin
de
yapı
lıyor
sa m
asa
ve sa
ndal
ye b
ireyi
n vü
cut ö
lçül
erin
e uy
gun
olm
a-lı.
B
ölüm
6.1
. içi
n bi
reyi
n ya
ş ve
ihtiy
açla
rına
göre
ilgi
sini
çek
ecek
ne
sne,
ara
ç-ge
reçl
er k
ulla
nılm
alıd
ır.B
ölüm
6.1
. içi
n uz
anm
a, t
utm
a ve
bıra
kma
eğiti
mi u
ygul
anırk
en
önce
likle
en
kola
y aş
amad
an b
aşla
nara
k zo
ra d
oğru
iler
lenm
eli v
e be
ceri
öğre
timi i
şlem
bas
amak
ları
(mod
el o
lma,
gör
sel,
işits
el v
e fiz
ikse
l yar
dım
) kul
lanı
lmal
ıdır.
6. M
odül
ün A
dı
6. M
odül
ün A
mac
ı
6. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l ye
ters
izliğ
i ol
an b
ireyl
erin
elle
rini
yaşı
na v
e ge
lişim
düz
eyle
rine
uygu
n ak
tivite
lerd
e ku
llanm
alar
ı am
açla
nır.
Tutm
a B
ırakm
a, Ç
izim
Bec
erile
ri, E
l Bec
erile
ri ve
El-G
öz K
oord
inas
yonu
İNC
E M
OTO
R B
EC
ER
İLE
RBölüm 6.1. Tutma Bırakma
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
47
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
6.1.
1.11
. Sağ
eliy
le fa
rklı
omuz
yü
ksek
likle
rinde
nes
neyi
tuta
r.6.
1.1.
12. S
ağ e
liyle
fark
lı om
uz
yüks
eklik
lerin
de n
esne
yi is
tem
li bı
rakı
r. 6.
1.1.
13. B
aş p
arm
ağın
ı diğ
er p
ar-
mak
larıy
la k
oord
ine
bir ş
ekild
e ku
llanı
r. 6.
1.4.
14. G
ünlü
k ya
şam
akt
ivite
le-
rinde
her
iki e
lini b
irlik
te iş
levs
el
olar
ak k
ulla
nır.
Böl
üm 6
.1. i
çin
tutm
a eğ
itim
inde
fark
lı tu
tma
tiple
ri ol
an k
uvve
tli,
orta
ve
zayı
f tut
ma
şeki
lleri
uygu
n ne
snel
er k
ulla
nıla
rak
çalış
tırıl-
mal
ıdır.
Böl
üm 6
.1. i
çin
elde
ve
kold
a ka
s to
nusu
artm
ış is
e ön
celik
le to
-nu
sun
regü
le e
dilm
eli,
daha
son
ra tu
tma
ve b
ırakm
a ça
lışılm
alar
ı ya
pılm
alıd
ır.
Böl
üm 6
.1. i
çin
eğiti
mle
r sıra
sınd
a vüc
ut d
üzgü
nlüğ
üne d
ikka
t edi
l-m
elid
ir.B
ölüm
6.1
. içi
n tu
tma e
ğitim
i sıra
sınd
a duy
u uy
arıs
ı sağ
lam
ak am
a-cı
yla
fark
lı yü
zeyl
er il
e ka
plan
mış
(ha
lı, y
ün, p
elüş
, zım
para
, ku-
maş
vb.
) ara
ç ge
reçl
erin
kul
lanı
lmas
ı öne
mlid
ir.
Böl
üm 6
.1.
için
tut
ma
ve b
ırakm
a m
odül
ü, k
aba
mot
or g
eliş
im
prog
ram
ının
tüm
mod
ülle
ri ile
birl
ikte
uyg
ulan
abili
r.
6.2.
1. T
emel
çiz
im ç
a-lış
mal
arın
ı yap
ar.
6.2.
1.1.
Ras
tgel
e ka
rala
ma
yapa
r.6.
2.1.
2. K
alem
i ve/
veya
boy
ayı u
y-gu
n şe
kild
e tu
tar.
6.2.
1.3.
Tem
el ç
izgi
leri
çize
r. 6.
2.1.
4. K
esik
çiz
gile
rle v
erile
n şe
k-lin
üze
rinde
n gi
dere
k ta
mam
lar.
6.2.
1.5.
Çiz
ilen
basi
t geo
met
rik şe
-ki
lleri
kopy
a ed
er.
6.2.
1.6.
Bas
it bi
r res
min
eks
ik k
ıs-
mın
ı çiz
erek
tam
amla
r.6.
2.1.
7. İk
i boy
utlu
çiz
imle
r yap
ar.
Hed
ef d
avra
nış
6.2.
1.2.
için
çiz
ilen
dike
y/ya
tay
çizg
iler 3
0 °
fazl
a sa
pmam
alıd
ır.B
ölüm
6.2
. içi
n en
az
dest
ekli
otur
ma
pozi
syon
una
gelm
iş b
ireyl
er-
de u
ygul
anır.
Böl
üm 6
.2. i
çin
üst e
kstre
mite
ince
mot
or b
ecer
ilerin
i gel
iştir
mek
iç
in s
anal
ger
çekl
ik, r
obot
ik c
ihaz
lar,
elek
trom
ekan
ik e
kipm
anla
r gi
bi te
knol
ojik
des
tekl
erde
n ya
rarla
nıla
bilir
.B
ölüm
6.2
. içi
n çi
zim
bec
erile
ri m
odül
ü 36
ayı
nı d
oldu
rmuş
bire
y-le
re u
ygul
anır.
Hed
ef d
avra
nış 6
.2.1
.1. i
çin
başl
angı
çta k
alem
ile s
erbe
st k
aral
ama-
lar y
apılm
alıd
ır.B
ölüm
6.2
. içi
n çi
zim
çal
ışm
alar
ında
bire
yin
kale
mi b
aş, i
şare
t ve
orta
par
mağ
ı ile
tutm
ası g
erek
tiği ö
ğret
ilmel
i ve
kale
mi t
utm
a be
-ce
risi k
azan
dırıl
mal
ıdır.
Bölüm 6.1. Tutma Bırakma Bölüm 6.2. Çizim Becerileri
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
48
Hed
efler
Bölüm 6.2. Çizim Becerileri Bölüm 6.3.A
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
Böl
üm 6
.2.
için
çiz
im ç
alış
mas
ına
başl
arke
n da
ha k
olay
ola
cağı
iç
in p
arla
k re
nkli,
kıs
a bo
ylu
ve d
aha
kalın
boy
a ka
lem
leri
kulla
-nı
lmal
ıdır.
B
ölüm
6.2
. iç
in ç
izim
çal
ışm
alar
ı ya
pılır
ken
bire
yin
el t
erci
hi
önem
lidir.
El t
erci
hi b
elirl
enm
emiş
bire
yler
de h
er ik
i el i
le ç
izim
ya
pıla
bilir
. Dah
a so
nra
bire
y ka
lem
i tut
ma
ve ç
izim
akt
ivite
sini
ter-
cih
ettiğ
i eli
ile y
apm
alıd
ır.
Böl
üm 6
.2. i
çin
çizi
m ç
alış
mal
arı
yapı
lırke
n en
kol
ay a
şam
adan
ba
şlan
arak
zor
a do
ğru
ilerle
nir v
e be
ceri
öğre
timi i
şlem
bas
amak
la-
rı (m
odel
olm
a, sö
zel v
e fiz
ikse
l yar
dım
) kul
lanı
lır.
Böl
üm 6
.2. i
çin
başl
angı
çta
kale
m il
e ka
rala
ma
bece
risin
den
baş-
lana
rak
daha
son
ra d
ikey
, yat
ay, e
ğik
ve b
elirl
i şek
iller
çiz
mes
i is-
tenm
elid
ir.B
ölüm
6.2
. içi
n ka
lem
tutm
a ye
tene
ği ta
m g
eliş
mem
iş b
ireyl
erde
ka
lınla
ştırı
lmış
kal
emle
r kul
lanı
lmal
ı vey
a uy
gun
mod
ifika
syon
lar
yapı
lmal
ıdır.
6.2.
2. B
oyam
a ya
par.
6.2.
2.1.
Sın
ırlı a
lanl
arı b
oyar
.6.
2.2.
2. F
arkl
ı kol
açı
ların
da b
oya-
ma
yapa
r.6.
2.2.
3. İk
i ve
üç b
oyut
lu ç
izim
leri
boya
r.
6.3.
1. E
l göz
koo
rdin
as-
yon
bece
riler
ini g
erçe
k-le
ştiri
r.
6.3.
1.1.
Far
klı b
üyük
lükt
eki n
esne
-le
ri ku
tuya
ata
r. 6.
3.1.
2. F
arkl
ı büy
üklü
ktek
i nes
ne-
leri
kutu
dan
alır.
6.3.
1.3.
Nes
nele
ri ya
n ya
na d
izer
.6.
3.1.
4. N
esne
leri
üst ü
ste
dize
r.6.
3.1.
5. Y
oğur
ma
mad
dele
ri ile
bas
it ür
ünle
r yap
ar.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
49
Hed
efler
Bölüm 6.3. El Becerileri ve El-Göz KoordinasyonuA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
6.3.
1.6.
Çub
ukla
rı de
likli
taht
aya
taka
r.6.
3.1.
7. K
âğıt
yırta
r.6.
3.1.
8. K
itap
sayf
alar
ını ç
eviri
r. 6.
3.1.
9. S
ınırl
ı ala
nlar
ı boy
ar.
6.3.
1.10
. Çiz
gile
rin ü
zerin
den
ka-
lem
le ta
kip
eder
.6.
3.1.
11. K
âğıt
katla
r.6.
3.1.
12. P
arça
-büt
ün il
işki
si k
ura-
rak
nesn
eler
i birl
eştir
ir.
Hed
ef d
avra
nış 6
.3.1
.10.
için
çiz
giyi
en
az 1
0 cm
taki
p ed
er.
6.3.
2. G
ünlü
k ya
şam
ak
tivite
lerin
e ha
zırlı
k be
ceril
erin
i ger
çekl
eş-
tirir.
6.3.
2.1.
Mak
aray
a ip
sara
r.6.
3.2.
2. D
elik
li ne
snel
eri i
pe d
izer
.6.
3.2.
3. T
elef
on tu
şlar
ına
basa
r.6.
3.2.
4. F
erm
uar a
çar.
6.3.
2.5.
Fer
mua
r kap
atır.
6.3.
2.6.
Mus
luk
açar
.6.
3.2.
7. M
uslu
k ka
patır
.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
50
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
7.1.
1. G
özle
ri aç
ık ik
en
vücu
dunu
n fa
rkın
da
olur
.
7.1.
1.1.
Göz
leri
açık
iken
vüc
ut
pozi
syon
unun
fark
ında
olu
r.7.
1.1.
2. G
özle
ri aç
ık ik
en h
arek
et
ettir
ilen
vücu
t böl
ümle
rinin
fark
ın-
da o
lur.
7.1.
1.3.
Göz
leri
açık
iken
vüc
ut
hare
ketle
rinin
biç
im v
e yö
nünü
n fa
rkın
da o
lur.
Böl
üm 7
.1. i
çin
üst e
kstre
mite
ince
mot
or b
ecer
ilerin
i gel
iştir
mek
iç
in s
anal
ger
çekl
ik, r
obot
ik c
ihaz
lar,
elek
trom
ekan
ik e
kipm
anla
r gi
bi te
knol
ojik
des
tekl
erde
n ya
rarla
nıla
bilir
.H
edef
7.1
.1. v
e 7.
1.2.
için
bire
yin
vücu
t far
kınd
alığ
ını a
rttıra
cak,
ge
lişim
düz
eyin
e uy
gun
aktiv
itele
r (z
ıpla
ma,
itm
e, ç
ekm
e vb
.) ve
oy
unla
r (se
k se
k, h
alat
yar
ışı,
el a
raba
sı o
lma
vb.)
terc
ih e
dile
bilir
.H
edef
dav
ranı
ş 7.1
.3.1
. içi
n bi
reyi
n ge
lişim
sel d
üzey
ine
uygu
n yü
-zü
stü
durm
a, e
mek
lem
e po
zisy
onla
rını i
çere
n ak
tivite
ler
(yüz
üstü
sc
oote
r’a
binm
e, e
mek
leye
rek
tırm
anm
a ve
ya e
ngel
geç
me
vb.)
se-
çile
bilir
. 7.
1.2.
Göz
leri
kapa
lı ik
en v
ücud
unun
fark
ın-
da o
lur.
7.1.
2.1.
Göz
leri
kapa
lı ik
en v
ücut
po
zisy
onun
un fa
rkın
da o
lur.
7.1.
2.2.
Göz
ler k
apal
ı ike
n ha
reke
t et
tirile
n vü
cut b
ölüm
lerin
in fa
rkın
-da
olu
r. 7.
1.2.
3. G
özle
r kap
alı v
ücut
har
e-ke
tlerin
in b
içim
ve
yönü
nün
fark
ın-
da o
lur.
7.1.
3. D
irenç
gös
tere
n ak
tivite
lerd
e vü
cudu
nu
kulla
nır.
7.1.
3.1.
Değ
işik
poz
isyo
nlar
da v
ü-cu
t böl
ümle
ri üz
erin
e uy
gun
ağırl
ık
akta
rır.
7. M
odül
ün A
dı
7. M
odül
ün A
mac
ı
7. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
gün
lük
yaşa
m ak
tivite
lerin
de in
tero
sept
if ve
ekst
eros
eptif
duy
usal
uya
ranl
ara
ve ç
evre
ye u
ygun
ada
ptif
ceva
p ve
rmel
eri a
maç
lanı
r.
Prop
riose
ptif
Sist
em, V
estib
üler
Sis
tem
, Tak
til S
iste
m, G
örse
l Alg
ı
DU
YU
AL
GI M
OTO
R/D
UY
USA
L İŞ
LE
ML
EM
E B
EC
ER
İLE
Rİ
Bölüm 7.1. Proprioseptif Sistem
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
51
Hed
efler
Bölüm 7.1. Proprioseptif Sistem Bölüm 7.2. Vestibüler Sistem H
edef
Dav
ranı
şlar
Açı
klam
alar
7.1.
3.2.
Ağı
r ve
büyü
k ne
snel
eri e
lle-
riyle
iter
.7.
1.3.
3. A
ğır v
e bü
yük
nesn
eler
i aya
k-la
rıyla
iter
.7.
1.3.
4. A
ğır v
e bü
yük
nesn
eler
i çek
er.
7.1.
3.5.
Gös
teril
en y
ere
(duv
ar b
arı,
ip m
erdi
ven,
tırm
anm
a du
varı
vb.)
tırm
anır.
7.1.
3.6.
Gös
teril
en y
erde
n (d
uvar
bar
ı, ip
mer
dive
n, tı
rman
ma
duva
rı vb
.) aş
ağı i
ner.
7.1.
3.7.
Tra
mbo
linde
yay
lanı
r/zıp
lar.
7.1.
3.8.
Dire
nçli
bant
larla
ve
elas
tik
ekip
man
larla
yap
ılan
aktiv
itele
rde
vücu
dunu
kul
lanı
r.
7.2.
1. F
arkl
ı poz
isyo
n-la
rda
orta
m, z
emin
ve
uyar
an d
eğiş
iklik
lerin
e uy
um sa
ğlar
.
7.2.
1.1.
Sırt
üstü
poz
isyo
nda
orta
m, z
e-m
in v
e uy
aran
değ
işik
likle
rine
uyum
sa
ğlar
.7.
2.1.
2. Y
üzüs
tü p
ozis
yond
a or
tam
, ze
min
ve
uyar
an d
eğiş
iklik
lerin
e uy
um sa
ğlar
. 7.
2.1.
3. F
arkl
ı otu
rma
pozi
syon
ların
da
orta
m, z
emin
ve
uyar
an d
eğiş
iklik
leri-
ne u
yum
sağl
ar.
7.2.
1.4.
Em
ekle
me
pozi
syon
unda
or-
tam
, zem
in v
e uy
aran
değ
işik
likle
rine
uyum
sağl
ar.
7.2.
1.5.
Diz
üstü
poz
isyo
nund
a or
tam
, ze
min
ve
uyar
an d
eğiş
iklik
lerin
e uy
um sa
ğlar
.
Hed
ef 7
.2.1
. içi
n m
otor
açı
dan
uyum
sağ
lam
a: b
ireyi
n ge
lişim
dü
zeyi
ne u
ygun
düz
eltm
e, d
enge
ve
koru
yucu
rea
ksiy
onla
rı çı
-ka
rtmas
ı bek
leni
r.H
edef
7.2
.1. i
çin
duyu
sal v
e da
vran
ışsa
l uyu
m sa
ğlam
a: V
estib
ü-le
r hi
pers
ensi
tif v
e hi
pose
nsiti
f ce
vap
serg
ilem
iyor
olm
ası b
ek-
leni
r.H
edef
7.2
.1. i
çin
orta
m, u
yara
n ve
zem
in d
eğiş
ikliğ
i içi
n ru
lo,
salın
cak,
yum
uşak
zem
in, e
ğim
li ze
min
vb.
kul
lanı
labi
lir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
52
Hed
efler
Bölüm 7.2. Vestibüler Sistem Bölüm 7.3. Taktil Sistem
Hed
ef D
avra
nışl
arA
çıkl
amal
ar
7.2.
1.6.
Aya
kta
durm
a po
zisy
onun
da
gözl
er k
apal
ı ike
n de
nges
ini k
orur
. 7.
2.1.
7. R
otas
yone
l uya
rılar
a uy
um
sağl
ar.
7.2.
1.8.
Far
klı s
alın
cak
tiple
rinde
sa
llanı
rken
işits
el, g
örse
l ve
fizik
-se
l uya
rılar
a uy
gun
bede
nsel
tepk
i ve
rir.
Hed
ef d
avra
nış 7
.2.1
.7. i
çin
rota
syon
el u
yarı
verm
ek iç
in b
irey
ken-
di e
trafın
da v
eya
salın
cakt
a dö
ndür
üleb
ilir.
Dön
me
sonr
ası
veya
dö
nmen
in h
emen
ark
asın
dan
seçi
len
aktiv
iteye
uyu
m s
ağla
mas
ı be
klen
ir.
7.3.
1. T
aktil
(dok
unsa
l) uy
aran
lara
uyg
un te
pki
verir
.
7.3.
1.1.
Göz
leri
açık
iken
dok
unu-
lan
vücu
t böl
ümün
ü gö
ster
ir/sö
yler
.7.
3.1.
2. G
özle
ri ka
palı
iken
dok
unu-
lan
vücu
t böl
ümün
ü gö
ster
ir/sö
yler
.7.
3.1.
3. F
arkl
ı dok
u ve
ya ö
zelli
ktek
i ne
snel
ere
uygu
n dü
zeyd
e te
pkiy
le
doku
nur.
7.3.
1.4.
Nes
nele
ri gö
zler
açı
k ik
en
doku
nara
k ta
nır.
7.3.
1.5.
Nes
nele
ri gö
zler
kap
alı i
ken
doku
nara
k ta
nır.
7.3.
1.6.
Far
klı d
okud
aki z
emin
lerd
e yü
rürk
en u
ygun
tepk
i ver
ir.
Hed
ef d
avra
nış 7
.3.1
.3. i
çin
uygu
n ol
may
an te
pki d
üzey
i iki
şeki
lde
görü
lebi
lir. B
unla
r;a.
Hip
osen
sitif
Cev
ap (A
zalm
ış D
uyar
lılık
): Ta
ktil
hipo
sens
itivi
tesi
ol
an b
ireyl
er; f
arkl
ı dok
udak
i yap
ılara
aşı
rı do
kunm
a is
teği
gös
te-
rebi
lirle
r, ar
tmış
takt
il uy
aran
lard
an ra
hats
ız o
lmay
abili
rler.
Örn
e-ği
n or
al h
ipos
ensi
tivite
si o
lan
bir b
irey,
sür
ekli
olar
ak a
ğzın
a ob
je
alm
ayı t
erci
h ed
er.
b. H
iper
sens
itif C
evap
(Aş
ırı D
uyar
lılık
): T
aktil
hip
erse
nsiti
vite
si
olan
bire
yler
diğ
erle
rinin
fark
etm
ediğ
i tak
til u
yara
nlar
dan
raha
tsız
ol
abili
rler
ve a
rtmış
tepk
i gös
tere
bilir
. Örn
eğin
bire
y uz
atıla
n bi
r pe
lüş o
yunc
ağa
doku
nmak
iste
mez
.
7.3.
2. G
özle
ri ka
palı
iken
takt
il uy
aran
ları
ayırt
ede
r.
7.3.
2.1.
Far
klı y
üzey
leri
olan
nes
ne-
leri
göst
erir/
söyl
er.
7.3.
2.2.
Nes
nele
ri ıs
ıların
a gö
re d
o-ku
nara
k ay
ırt e
der.
7.3.
2.3.
Nes
nele
ri tit
reşi
mle
rine
göre
ayı
rt ed
er.
7.3.
2.4.
Nes
nele
ri ağ
ırlık
ların
a gö
re
ayırt
ede
r.
Hed
ef 7
.3.2
. içi
n bi
reye
göz
leri
açık
ken
tanı
tılır.
Eği
tim g
özle
r ka-
palı
olar
ak sü
rdür
ülür
.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
53
Hed
efler
Bölüm 7.4. Görsel AlgıA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
7.4.
1. G
öste
rilen
uya
ra-
na o
dakl
anır.
7.4.
1.1.
Göz
tem
ası k
urar
.7.
4.1.
2. F
arkl
ı şek
ildek
i gör
sel u
ya-
rana
dik
katle
bak
ar.
7.4.
1.3.
Far
klı r
enkt
eki g
örse
l uya
-ra
na d
ikka
tle b
akar
. 7.
4.1.
4. Y
akın
mes
afed
eki g
örse
l uy
aran
a di
kkat
le b
akar
.7.
4.1.
5. U
zak
mes
afed
eki g
örse
l uy
aran
a di
kkat
le b
akar
.
Hed
ef d
avra
nış 7
.4.4
.1. i
çin
mer
dive
n in
me,
enge
le ça
rpm
adan
üze
-rin
den
geçm
e, u
zatıl
an n
esne
yi u
ygun
hız
, kuv
vet v
e ha
reke
t pat
er-
ni il
e ka
vram
a vb
. akt
ivite
leri
kulla
nıla
bilir
.
7.4.
2. G
örse
l uya
ranı
iz
ler.
7.4.
2.1.
Har
eket
li gö
rsel
uya
ranı
baş
ha
reke
tleri
ile u
ygun
şeki
lde
taki
p ed
er.
7.4.
2.2.
Har
eket
li gö
rsel
uya
ranı
gö
z ha
reke
tleri
ile u
ygun
şeki
lde
taki
p ed
er.
7.4.
3. G
örse
l uya
ranı
ay
ırt e
der.
7.4.
3.1.
Işık
lı uy
aran
ı ayı
rt ed
er.
7.4.
3.2.
Zıt
renk
teki
uya
ranı
ayı
rt ed
er.
7.4.
3.3.
Far
klı r
enkt
eki u
yara
nı a
yırt
eder
.7.
4.3.
4. Ü
st ü
ste
çizi
lmiş
şeki
lleri
ayırt
ede
r.7.
4.3.
5. N
esne
lerin
ve
şeki
llerin
gö
rsel
fark
lılık
ların
ı ayı
rt ed
er.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
54
Hed
efler
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
8.1.
1. E
v iç
inde
bağ
ım-
sız
hare
ket e
der.
8.1.
1.1.
Kap
ı kol
unu
gövd
esin
den
dest
ek a
lara
k aç
ar.
8.1.
1.2.
Kap
ı kol
unu
gövd
esin
den
dest
ek a
lara
k ka
patır
.8.
1.1.
3. K
apı k
olun
u ik
i elin
i kul
la-
nara
k aç
ar.
8.1.
1.4.
Kap
ı kol
unu
iki e
lini k
ulla
-na
rak
kapa
tır.
8.1.
1.5.
Kap
ı kol
unu
tek
elin
i kul
la-
nara
k aç
ar.
8.1.
1.6.
Kap
ı kol
unu
tek
elin
i kul
la-
nara
k ka
patır
.8.
1.1.
7. Ç
evirm
eli k
apı k
olun
u çe
vi-
rere
k aç
ar.
8.1.
1.8.
Sür
gülü
dol
ap a
çar.
8.1.
1.9.
Sür
gülü
dol
ap k
apat
ır.8.
1.1.
10. Ç
ekm
ece
açar
.8.
1.1.
11. Ç
ekm
ece
kapa
tır.
8.1.
1.12
. Dol
ap a
çar.
8.1.
1.13
. Dol
ap k
apat
ır.
Bire
yin
bölü
m 8
.1.d
e ye
r ala
n he
def v
e he
def d
avra
nışl
arı b
ağım
-sı
z ol
arak
baş
arm
ası b
ekle
nir.
Her
hang
i yür
üteç
, kan
edye
n, tr
ipod
gi
bi k
endi
ne y
ardı
m a
leti
kulla
nmas
ı hâl
inde
ilgi
li he
def d
avra
nış-
ları
bağı
msı
z ol
arak
ger
çekl
eştir
mes
i kab
ul e
dilir
. Değ
erle
ndirm
e-de
hed
ef d
avra
nışl
arı g
özle
mle
yece
k or
tam
ın o
lmam
ası d
urum
unda
ai
lede
n bi
lgi a
lınab
ilir.
8. M
odül
ün A
dı
8. M
odül
ün A
mac
ı
8. M
odül
deki
Böl
ümle
r
Bed
ense
l yet
ersi
zliğ
i ola
n bi
reyl
erin
gün
lük
yaşa
mda
ev
için
de b
ağım
sız
hare
ket e
tmel
eri,
giyi
nme/
soyu
nma,
ye
me/
içm
e ak
tivite
lerin
i bağ
ımsı
z ya
pmal
arı a
maç
lanı
r.
Ev İç
i Bağ
ımsı
zlık
, Kiş
isel
Bak
ım A
ktiv
itele
ri, S
oyun
ma,
Giy
inm
e, G
iysi
Apa
ratı
Açm
a/K
apam
a, Y
emek
Yem
e ve
İçm
e Akt
ivite
leri
GÜ
NL
ÜK
YA
ŞAM
AK
TİV
İTE
LE
Rİ
Bölüm 8.1. Ev İçi Bağımsızlık
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
55
Hed
efler
Bölüm 8.2. Kişisel Bakım Aktiviteleri Bölüm 8.3. SoyunmaA
çıkl
amal
arH
edef
Dav
ranı
şlar
8.2.
1. K
işis
el b
akım
ak
tivite
lerin
i ger
çekl
eş-
tirir.
8.2.
1.1.
Yuk
arı-a
şağı
har
eket
ede
n m
uslu
ğu a
çar.
8.2.
1.2.
Yuk
arı-a
şağı
har
eket
ede
n m
uslu
ğu k
apat
ır.8.
2.1.
3. D
öner
baş
lıklı
mus
luğu
aç
ar.
8.2.
1.4.
Dön
er b
aşlık
lı m
uslu
ğu
kapa
tır.
8.2.
1.5.
Elle
rini y
ıkar
.8.
2.1.
6. E
llerin
i kur
ular
.8.
2.1.
7.Y
üzün
ü yı
kar.
8.2.
1.8.
Yüz
ünü
kuru
lar.
8.2.
1.9.
Diş
lerin
i fırç
alar
.8.
2.1.
10. S
açın
ı tar
ar.
8.3.
1. G
iysi
lerin
i çık
a-rır
.8.
3.1.
1. Ç
orap
ların
ı çık
arır.
8.
3.1.
2. P
anto
lon
çıka
rır.
8.3.
1.3.
Kaz
ağın
ı çık
arır.
8.
3.1.
4. T
işör
tünü
çık
arır.
8.
3.1.
5. E
teği
ni ç
ıkar
ır.
8.3.
1.6.
Hırk
asın
ı çık
arır.
8.
3.1.
7. C
eket
ini ç
ıkar
ır.
8.3.
1.8.
Yel
eğin
i çık
arır.
8.3.
1.9.
Süv
eter
ini ç
ıkar
ır.
8.3.
1.10
. Mon
t/pal
to/k
aban
ını ç
ıka-
rır.
Böl
üm 8
.3. i
çin
soyu
nma
ve g
iyin
me
aktiv
itele
rinin
öğr
etim
inde
bi
reyi
n m
ahre
miy
eti d
ikka
te a
lınar
ak g
erek
li dü
zenl
emel
er y
apıl-
mal
ıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
56
Hed
efler
Bölüm 8.3. Soyunma Bölüm 8.4. GiyinmeH
edef
Dav
ranı
şlar
Açı
klam
alar
8.3.
1.11
. Aya
kkab
ı/bot
/çiz
mes
ini ç
ıkar
ır.
8.3.
1.12
. Şap
kası
nı ç
ıkar
ır.
8.3.
1.13
. Eld
iven
ini ç
ıkar
ır.8.
3.1.
14. A
tkıs
ını ç
ıkar
ır.8.
3.1.
15. A
tletin
i çık
arır.
8.
3.1.
16. İ
ç ça
maş
ırını
çık
arır.
8.3.
1.17
. Kül
otlu
çor
ap ç
ıkar
ır.8.
3.1.
18. E
lbis
e çı
karır
.
Hed
ef d
avra
nış
8.3.
1.2.
için
pan
tolo
n/et
ek ç
ıkar
ma
ve g
iym
e ak
tivite
leri
çalış
ırken
last
ikli
pant
olon
la/e
tekl
e öğ
retim
e ba
ş-la
yara
k, d
aha
sonr
a fe
rmua
r ve
düğm
eli p
anto
lon/
etek
ile
ça-
lışılm
alıd
ır.H
edef
dav
ranı
ş 8.
3.1.
10 i
çin
mon
t, pa
lto v
e ka
ban
çıka
rma
giym
e ak
tivite
leri
benz
er ö
zelli
kler
gös
terd
iğin
den
hede
f dav
-ra
nış
olar
ak b
ir ar
ada
ele
alın
mış
tır.
Öğr
etim
sür
eci
bire
yin
kulla
ndığ
ı giy
siye
gör
e pl
anla
nmal
ıdır.
8.4.
1. G
iysi
lerin
i giy
er.
8.4.
1.1.
Çor
apla
rını g
iyer
.8.
4.1.
2. P
anto
lonu
nu g
iyer
.8.
4.1.
3. K
azağ
ını g
iyer
. 8.
4.1.
4. T
işör
tünü
giy
er.
8.4.
1.5.
Ete
ğini
giy
er.
8.4.
1.6.
Hırk
asın
ı giy
er.
8.4.
1.7.
Cek
etin
i giy
er.
8.4.
1.8.
Yel
eğin
i giy
er.
8.4.
1.9.
Süv
eter
ini g
iyer
.8.
4.1.
10. M
ont/p
alto
/kab
anın
ı giy
er.
8.4.
1.11
. Aya
kkab
ı/bot
/çiz
mes
ini g
iyer
.8.
4.1.
12. Ş
apka
sını
giy
er.
8.4.
1.13
. Eld
iven
ini g
iyer
.8.
4.1.
14. A
tkıs
ını g
iyer
.8.
4.1.
15. A
tletin
i giy
er.
8.4.
1.16
. İç
çam
aşırı
nı g
iyer
.8.
4.1.
17. K
ülot
lu ç
orap
giy
er.
8.4.
1.18
. Elb
ise
giye
r.
Böl
üm 8
.4. i
çin
giyi
nme
aktiv
itele
rinin
edi
nim
i, ak
ıcılı
ğı, k
a-lıc
ılığı
ve
gene
llene
bilir
liğin
in s
ağla
nabi
lmes
i iç
in a
ile i
le i
ş bi
rliği
yap
ılmal
ıdır.
Böl
üm 8
.4. i
çin
giyi
nme
aktiv
itele
rinin
edi
nim
i, ak
ıcılı
ğı, k
a-lıc
ılığı
ve
gene
llene
bilir
liğin
in s
ağla
nabi
lmes
i iç
in a
ile i
le i
ş bi
rliği
yap
ılmal
ıdır.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
57
Hed
efler
Bölüm 8.5. Giysi Aparatı Açma/Kapama Bölüm 8.6. Yemek Yeme ve İçme Aktivitleri
Açı
klam
alar
Hed
ef D
avra
nışl
ar
8.5.
1. G
iysi
lerin
deki
ap
arat
ları
açar
.8.
5.1.
1. Ç
ıtçıt
açar
. 8.
5.1.
2. C
ırt c
ırt a
çar.
8.5.
1.3.
Fer
mua
r aça
r.8.
5.1.
4. D
üğm
e aç
ar.
8.5.
1.5.
Kop
ça a
çar.
8.5.
1.6.
Klip
s aça
r.8.
5.1.
7. B
ağcı
k çö
zer.
8.5.
2. G
iysi
lerin
deki
ap
arat
ları
kapa
tır.
8.5.
2.1.
Çıtç
ıt ka
patır
.8.
5.2.
2. C
ırt c
ırt k
apat
ır.8.
5.2.
3. F
erm
uar k
apat
ır.
8.5.
2.4.
Düğ
me
kapa
tır.
8.5.
2.5.
Kop
ça k
apat
ır.8.
5.2.
6. K
lips k
apat
ır.8.
5.2.
7. B
ağcı
k ba
ğlar
.
8.6.
1. Ç
atal
/kaş
ık/b
ıçak
ku
llana
rak
yem
ek y
er.
8.6.
1.1.
Par
mak
ların
ı kul
lana
-ra
k ye
mek
yer
.8.
6.1.
2. Ç
atal
kul
lana
rak
ye-
mek
yer
.8.
6.1.
3. K
aşık
kul
lana
rak
yem
ek y
er.
8.6.
1.4.
Çat
al v
e bı
çağı
bir-
likte
kul
lana
rak
yem
ek y
er.
Böl
üm 8
.6. i
çin
bire
yin
geliş
im d
üzey
ine
uygu
n be
slen
me
pozi
syon
u sa
ğ-la
nmal
ıdır.
Böl
üm 8
.6. i
çin
bire
yin
geliş
im d
üzey
ine
uygu
n be
slen
me
pozi
syon
u sa
ğ-la
nmal
ıdır.
Böl
üm 8
.6. i
çin
fark
lı kı
vam
lard
a yi
yece
k ve
içec
ek s
eçim
i bire
ye ö
zgü
sağl
anm
alıd
ır.B
ölüm
8.6
. içi
n or
al h
assa
siye
t, or
al m
otor
pro
blem
ler g
özle
nen
bire
yler
de
oral
mot
or u
yarıl
arda
n ya
rarla
nılm
ası g
öz ö
nünd
e bu
lund
urul
mal
ıdır.
Böl
üm 8
.6. i
çin
yem
ek y
eme
aktiv
itele
rini ç
alış
ılırk
en b
ireyi
n eğ
itim
mer
-ke
zine
gel
diği
zam
an d
ilim
i göz
önü
nde
bulu
ndur
ular
ak ö
ğret
im p
lanl
an-
mal
ıdır.
Böl
üm 8
.6. i
çin
yem
ek y
eme
aktiv
itele
rinin
öğr
etim
ine
bire
yin
sevd
iği y
i-ye
cek-
içec
ekle
rle b
aşla
nara
k ve
kul
lanı
laca
k m
ater
yalle
rde
bire
ye s
eçe-
nek
sunu
lara
k bi
reyi
n gü
düle
nmes
i sağ
lanm
alıd
ır.
8.6.
2. P
ipet
/bar
dak/
şişe
/ku
tuda
n sı
vı iç
er.
8.6.
2.1.
Pip
et k
ulla
nara
k sıv
ı iç
er.
8.6.
2.2.
Bar
dakt
an sı
vı iç
er.
8.6.
2.3.
Şiş
eden
sıvı
içer
.8.
6.2.
4. K
utud
an sı
vı iç
er.
58
ek
le
r
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
59
ÖL
ÇÜ
T B
AĞ
IML
I TE
ST (Ö
BT
)
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__Ö
ğret
men
in A
dı:_
____
____
____
____
____
____
____
__
Eği
tim-Ö
ğret
im Y
ılı: _
____
____
____
_/__
____
____
____
__Ta
rih
:
Mod
ül A
dı: _
____
____
____
____
____
____
Böl
üm N
o:__
____
____
İlk
değ.
: ___
_/__
__/_
___
Ara
değ
.: _
___/
____
/___
_
Son
değ.
: ___
_/__
__/_
___
EK
-1
Hed
ef D
avra
nışl
ar
1. 3. 6.2. 5.4. 7.
Mat
erya
ller/
Soru
lar
Yön
erge
Ölç
ütE
vet/H
ayır
İlk
değ.
Ara
değ
.So
n de
ğ.
değ.
: Değ
erle
ndirm
e
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
60
KO
NT
RO
L L
İST
ESİ
Hed
ef D
avra
nışl
ar
1. 8.3. 10.
6. 13.
15.
2. 9.5. 12.
4. 11.
7. 14.
Mat
erya
ller/
Soru
lar
İlk
değ.
Eve
t (+)
/Hay
ır (-
)A
ra d
eğ.
Eve
t (+)
/Hay
ır (-
)So
n de
ğ.E
vet (
+)/H
ayır
(-)
Açı
klam
alar
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__Ö
ğret
men
in A
dı:_
____
____
____
____
____
____
____
__
Eği
tim-Ö
ğret
im Y
ılı: _
____
____
____
_/__
____
____
____
__Ta
rih
:
Mod
ül A
dı: _
____
____
____
____
____
____
Böl
üm N
o:__
____
____
İlk
değ.
: ___
_/__
__/_
___
Ara
değ
.: _
___/
____
/___
_
Son
değ.
: ___
_/__
__/_
___
EK
-2
değ.
: Değ
erle
ndirm
e
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
61
DE
RE
CE
Lİ P
UA
NL
AM
A A
NA
HTA
RI
Perf
orm
ans D
üzey
i ve
Tanı
mla
mal
ar
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__
Eği
time
Baş
lam
a ve
Biti
ş Tar
ihi
: ___
_/__
__/_
___
Değ
erle
ndir
me
Tari
hi: _
___/
____
/___
_
Mod
ül -
Böl
üm İs
mi
: ___
_/__
__/_
___
Hed
ef/H
edef
Dav
ranı
ş:
Ölç
ütle
rYe
ters
iz (3
)O
rta
(2)
İyi (
1)
Not
: Ölç
ülec
ek b
ecer
iye
göre
3, 4
, 5’li
haz
ırlan
abili
r.
EK
-3
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
62
PER
FOR
MA
NS
KAY
IT F
OR
MU
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
Öğr
etm
enin
Adı
: ___
____
____
____
____
____
____
__
Ön
Değ
erle
ndir
me
Tari
hi: _
___/
____
/___
_So
n D
eğer
lend
irme
Tarih
i: _
___/
____
/___
_
Son
Son
Son
Son
Son
Son
Son
Son
Ön
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
x
xx
xx
x
xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
++
+
++
+
++
++
+
++
++
++
++
++
+xx
xx
xx
xx
xx
xx
xx
x
+
Ön
Ön
Ön
Ön
Ön
Ön
ÖnDeğ
erle
ndir
me
Böl
üm 1
.1
Hed
ef 1
.1.1
Hed
ef 2
.1.1
Hed
ef 3
.1.1
Hed
ef 1
.1.2
Hed
ef 2
.1.2
Hed
ef 3
.1.2
Hed
ef 1
.1.3
Hed
ef 3
.1.3
Böl
üm 3
.1
Böl
üm 2
.1
Hed
efler
Böl
ümle
rH
edef
Dav
ranı
ş Num
aras
ı
Not
: Per
form
ans K
ayıt
Form
u; h
er m
odül
için
öğr
etim
süre
cini
n ba
şınd
a ve
sonu
nda
ayrı
ayrı
dold
urul
ur.
x: U
laşı
lmas
ı hed
eflen
en h
edef
dav
ranı
ş
+: U
laşı
lan
hede
f dav
ranı
ş
12
34
56
78
910
1112
1314
15
EK
-4
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
63
Modül 1
(Modül Adı)Modül 2
(Modül Adı)
BE
P G
EL
İŞİM
İ İZ
LE
ME
ÖZ
ET
FOR
MU
Mod
ülde
Ye
r Ala
n B
ölüm
ler
Mod
ülle
rG
erçe
kleş
tirdi
ği
Hed
ef
Dav
ranı
şlar
BE
P’te
Ye
r al
an
Hed
efler
Öğr
etilm
esi
Hed
eflen
en H
edef
D
avra
nışl
ar
Çal
ışıla
n H
edef
D
avra
nışl
ar
Ula
şıla
may
an
Hed
ef
Dav
ranı
şlar
Ula
şıla
mam
a N
eden
leri
Öne
rile
r
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__Ö
ğret
men
in A
dı:_
____
____
____
____
____
____
____
__
Eği
tim-Ö
ğret
im Y
ılı: _
____
____
____
_/__
____
____
____
__
Ön
Değ
erle
ndir
me
Tari
hi: _
___/
____
/___
_So
n D
eğer
lend
irm
e Ta
rihi
: ___
_/__
__/_
___
EK
-5
Not
: BEP
Gel
işim
i İzl
eme
Öze
t For
mu;
BEP
uyg
ulan
mas
ı sür
ecin
de, ö
ğret
im sı
rası
nda
ve ö
ğret
im so
nund
a ya
pıla
n de
ğerle
ndirm
eler
den
elde
edi
-le
n ve
riler
den
hare
ketle
dol
duru
lur.
Bir
sonr
aki e
ğitim
-öğr
etim
yılı
nda
yapı
laca
k ka
ba d
eğer
lem
eler
için
bu
form
da y
er a
lan
veril
er d
ikka
te a
lınır.
Böl
üm 1
.1
(Böl
üm
Adı
)
Hed
ef 1
.1.1
Hed
ef 1
.1.2
Hed
ef 1
.1.3
Hed
ef 1
.1.4
Böl
üm 1
.2
(Böl
üm
Adı
)
Hed
ef 1
.2.1
Hed
ef 1
.2.2
Böl
üm 2
.1
(Böl
üm
Adı
)
Hed
ef 2
.1.1
Hed
ef 2
.1.2
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
64
POR
TFO
LYO
KO
NT
RO
L L
İST
ESİ
Öze
l Öğr
etim
Kur
umu
Reh
berl
ik v
e Ara
ştır
ma
Mer
kezi
(RA
M)
Açı
klam
aA
çıkl
ama
Çal
ışm
alar
/Ürü
nler
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__Ta
rihi
: ___
_/__
__/_
___
Eği
tim-Ö
ğret
im Y
ılı: _
____
____
____
_/__
____
____
____
__M
odül
ün A
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
Bu
form
, bire
yler
in h
erha
ngi b
ir m
odül
ü ta
mam
ladı
ktan
sonr
a vey
a eği
tim v
e öğr
etim
yılı
sonu
nda h
azırl
adık
ları
portf
olyo
ları
RA
M’a
gön
deril
med
en
önce
por
tfoly
o iç
eriğ
ini k
ontro
l etm
ek a
mac
ıyla
haz
ırlan
mış
tır. A
yrıc
a eğ
itim
öğr
etim
süre
cini
n ba
şınd
a, h
azırl
anac
ak p
ortfo
lyol
arın
içer
iğin
e ne
lerin
ko
nulm
ası g
erek
tiğin
e yö
nelik
bilg
i ver
mes
i am
acıy
la h
azırl
anm
ıştır
. Por
tfoly
o te
slim
edi
lirke
n aş
ağıd
aki ü
rünl
er/ç
alış
mal
ar ö
ncel
ikle
öze
l öğr
etim
ku
rum
u ta
rafın
dan
kont
rol e
dile
cek,
dos
ya R
AM
’a g
eldi
ğind
e is
e R
AM
tara
fında
n ko
ntro
l edi
lere
k ilg
ili sü
tunl
ar d
oldu
rula
cakt
ır.
Not
: Bu
form
iki a
det d
oldu
rula
cakt
ır. B
iri il
gili
özel
öğr
etim
kur
umun
da d
iğer
i ise
RA
M’d
a ka
yıt a
ltınd
a tu
tula
cakt
ır.
Bire
yin
BEP
’i
BÖ
P (B
ireys
el Ö
ğret
im P
rogr
amı)
BEP
Gel
işim
i İzl
eme
Öze
t For
mu
(2 A
det)
Perf
orm
ans K
ayıt
Form
ları
BÖ
P Ö
rneğ
i
Gel
işim
İzle
me
Kay
ıt Fo
rmu
Örn
eği
Gel
işim
i İzl
eme
Gra
fik Ö
rneğ
i
Ölç
me A
raçl
arı (
Sına
vlar
) Örn
eği
Öğr
etim
Sür
ecin
de Y
apılm
ış Ö
dev
Örn
ekle
ri
Öğr
etim
Sür
ecin
de B
irey
Tara
fında
n Ya
pılm
ış
Çal
ışm
a Yap
rağı
Örn
ekle
riB
irey
Çal
ışm
alar
ını İ
çere
n Se
s Kay
ıt, V
ideo
Ö
rnek
leri
(Aile
den
İzin
Alın
dığı
Tak
dird
e K
onul
abile
cek)
EK
-6
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
65
POR
TFO
LYO
DE
RE
CE
Lİ P
UA
NL
AM
A A
NA
HTA
RI
İçerik Hedeflerin Gerçekleşme Durumu
Ort
a (2
)G
eliş
tirilm
eli (
1)İy
i (3)
Çok
İyi (
4)
AÇ
IKL
AM
A: B
u ar
aç, ö
ğret
im y
ılı iç
eris
inde
bire
yler
imiz
in il
gili
mod
ül v
eya
mod
ülle
re g
öre
hazı
rlam
ış o
lduk
ları
çeşi
tli ü
rünl
er il
e öğ
retim
ve
geliş
imin
e yö
nelik
öğr
etm
enle
r tar
afın
dan
uygu
lana
n çe
şitli
ölç
me
araç
ların
ın b
ir ar
ada
yer a
ldığ
ı por
tfoly
olar
ı değ
erle
ndirm
ek a
mac
ıyla
haz
ırlan
-m
ıştır
. Haz
ırlan
an b
irey
portf
olyo
ların
ın p
uanl
anm
asın
da a
şağı
daki
her
bir
ölçü
tü a
yrı a
yrı i
ncel
eyer
ek p
uanl
andı
rınız
.
EK
-7
Portf
olyo
içer
isin
deki
B
ölüm
1, B
ölüm
2 v
e B
ölüm
3
kaps
amın
da o
lmas
ı ger
eken
ça
lışm
alar
ın h
emen
hem
en
hiç
biri
yokt
ur. S
adec
e bi
reyi
n B
EP’i
bulu
nmak
tadı
r. B
ireyi
n ge
lişim
ini g
öste
ren
kayı
t for
mu
ve/v
eya
geliş
im g
rafik
leri
de y
er
alm
amak
tadı
r.
Portf
olyo
içer
isin
deki
Böl
üm
1 ka
psam
ında
ki b
ireyi
n B
EP
ve P
erfo
rman
s Kay
ıt Fo
rmu
bulu
nmak
tadı
r. B
ölüm
2
ve B
ölüm
3 k
apsa
mın
daki
ol
mas
ı ger
eken
çal
ışm
alar
yer
al
mam
akta
dır.B
ireyi
n ge
lişim
ini
göst
eren
kay
ıt fo
rmu
ve/v
eya
geliş
im g
rafik
leri
kısm
en
var a
ncak
çok
yüz
eyse
l bilg
i ve
rmek
tedi
r.
Portf
olyo
içer
isin
deki
B
ölüm
1, B
ölüm
2 v
e B
ölüm
3
kaps
amın
da o
lmas
ı ger
eken
ça
lışm
alar
ın ö
nem
li bi
r kıs
mı
bulu
nmak
tadı
r.Örn
ek ü
rünl
er
perf
orm
ans k
ayıt
form
unda
ki
bilg
ilerle
örtü
şmek
te b
ireyi
n ge
lişim
ini g
öste
ren
kayı
t for
mu
ve/v
eya
geliş
im g
rafik
leri
yer
alm
akta
dır.
Portf
olyo
içer
isin
deki
B
ölüm
1, B
ölüm
2 v
e B
ölüm
3
kaps
amın
da o
lmas
ı ge
reke
n ça
lışm
alar
ın ta
mam
ı bu
lunm
akta
dır.Ö
rnek
ürü
nler
pe
rfor
man
s kay
ıt fo
rmun
daki
bi
lgile
rle ö
rtüşm
ekte
ve
bire
yin
geliş
imin
i gös
tere
n ka
yıt f
orm
u ve
/vey
a ge
lişim
gra
fikle
ri ye
r al
mak
tadı
r.
Portf
olyo
içer
isin
deki
ürü
nler
, fo
rmla
r, pe
rfor
man
s kay
ıt fo
rmu
bakı
ldığ
ında
öğr
etim
önc
esi
belir
lene
n he
defle
rin h
içbi
rine
ulaş
ılmam
ış v
eya
sade
ce b
ir ve
ya ik
i tan
esin
e ul
aşıld
ığı
görü
lmek
tedi
r.
Portf
olyo
içer
isin
deki
ürü
nler
e,
form
lara
, per
form
ans k
ayıt
form
una
vb. b
akıld
ığın
da
öğre
tim ö
nces
i bel
irlen
en
hede
flerd
en y
akla
şık
yarıs
ına
ulaş
ıldığ
ı gör
ülm
ekte
dir.
Portf
olyo
içer
isin
deki
ürü
nler
e,
form
lara
, per
form
ans k
ayıt
form
una
vb. b
akıld
ığın
da
öğre
tim ö
nces
i bel
irlen
en
hede
flerin
öne
mli
bir k
ısm
ına
ulaş
ıldığ
ı gör
ülm
ekte
dir.
Portf
olyo
içer
isin
deki
ürü
nler
e,
perf
orm
ans k
ayıt
form
ların
a vb
. bak
ıldığ
ında
öğr
etim
önc
esi
belir
lene
n he
defle
re ta
m o
lara
k ul
aşıld
ığı g
örül
mek
tedi
r.
Bir
eyin
Adı
ve
Soya
dı: _
____
____
____
____
____
____
____
__D
eğer
lend
irm
e Ta
rihi
: ___
_/__
__/_
___
Eği
time
Baş
lam
a Ta
rihi
: ___
____
____
___/
____
____
____
____
Mod
ülün
Adı
: ___
____
____
____
____
____
____
____
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
66
Ölçme Araçları Gelişimi Rapor Etme Ürün Çeşitliliği Düzen
Ort
a (2
)G
eliş
tirilm
eli (
1)İy
i (3)
Çok
İyi (
4)
Portf
olyo
içer
isin
e ör
nek
olar
ak
konu
lan
ölçm
e ar
açla
rı bi
reyi
n he
defle
riyle
ve
mod
ülle
rdek
i he
def d
avra
nışl
arla
gen
el
olar
ak ö
rtüşm
emek
tedi
r. Ay
rıca
tekn
ik (s
ahip
olm
ası g
erek
en
özel
likle
r ve
çeşi
ti) v
e ni
telik
(iç
erik
) ola
rak
geliş
tirilm
esi
gere
kmek
tedi
r.
Portf
olyo
içer
isin
de ö
rnek
ola
rak
konu
lan
ölçm
e ar
açla
rı bi
reyi
n he
defle
riyle
ve
mod
ülle
rdek
i he
def d
avra
nışl
arla
gen
el
olar
ak ö
rtüşm
ekte
dir.
Anc
ak
nite
lik (i
çerik
ola
rak)
ola
rak
geliş
tirilm
esi g
erek
mek
tedi
r
Portf
olyo
içer
isin
e ör
nek
olar
ak
konu
lan
ölçm
e ar
açla
rı bi
reyi
n he
defle
riyle
ve
mod
ülle
rdek
i he
def d
avra
nışl
arla
örtü
şmek
le
birli
kte
tekn
ik (s
ahip
olm
ası
gere
ken
özel
likle
r ve
çeşi
ti)
olar
ak b
iraz
daha
gel
iştir
ilmes
i ge
reki
r.
Portf
olyo
içer
isin
e ör
nek
olar
ak
konu
lan
ölçm
e ar
açla
rı bi
reyi
n he
defle
riyle
ve
mod
ülle
rdek
i he
def d
avra
nışl
arı ö
lçec
ek
şeki
lde
kaps
amı g
eniş
, sor
u sa
yısı
, tek
nik
vb. a
çıla
rdan
uy
gun
hazı
rlanm
ıştır
.
Portf
olyo
içer
isin
de b
ireyi
n ge
lişim
süre
cini
yan
sıta
n hi
çbir
araç
bul
unm
amak
tadı
r.
Portf
olyo
içer
isin
de su
nula
n ör
nek
kayı
t çiz
elge
leri/
grafi
kler
bi
reyi
n ge
lişim
süre
cini
ya
nsıtm
amak
tadı
r. Ya
da
hede
flerle
tam
ola
rak
ilişk
ili
deği
ldir.
Portf
olyo
içer
isin
de su
nula
n ör
nek
kayı
t çiz
elge
leri/
grafi
kler
bi
reyi
n ge
lişim
süre
cini
gen
el
olar
ak y
ansı
tmak
la b
irlik
te
ayrın
tılı b
ilgi v
erm
emek
tedi
r.
Portf
olyo
içer
isin
de su
nula
n ör
nek
kayı
t çiz
elge
leri/
grafi
kler
bi
reyi
n pe
rfor
man
sı h
akkı
nda
ayrın
tılı b
ilgile
r ver
mek
tedi
r.
Portf
olyo
içer
isin
de b
ireyi
n he
defle
rine
yöne
lik o
lara
k ya
pıla
n ça
lışm
alar
dan
sade
ce b
ir tü
rde
örne
kler
ver
ilmiş
tir.
Portf
olyo
içer
isin
de b
ireyi
n he
defle
rine
yöne
lik o
lara
k ya
pıla
n ça
lışm
alar
dan
iki-ü
ç tü
rde
örne
kler
de
bulu
nmak
tadı
r.
Portf
olyo
içer
isin
de b
ireyi
n he
defle
rine
yöne
lik o
lara
k ya
pıla
n ça
lışm
alar
dan
iki-
üç
türd
e ör
nekl
er d
e bu
lunm
akta
dır.
Türe
özg
ü ör
nekl
erin
sayı
sı d
a ye
terli
düz
eyde
dir.
Portf
olyo
içer
isin
de b
ireyi
n he
defle
rine
yöne
lik o
lara
k ya
pıla
n ça
lışm
alar
dan
(sın
av
örne
kler
i, ça
lışm
a ya
prak
ları,
vi
deol
ar, s
es k
ayıtl
arı,
ödev
ler,
etki
nlik
ler)
çeş
itli ö
rnek
ler
sunu
lmuş
tur.
Sunu
lan
örne
kler
he
m sa
yıca
yet
erli
hem
de
nite
lik o
lara
k bi
reyi
n fa
rklı
özel
likle
rini y
ansı
tmak
tadı
r.
Portf
olyo
içer
isin
deki
bel
gele
r, ür
ünle
r; B
ölüm
1, B
ölüm
2,
Böl
üm 3
’e u
ygun
olm
adan
ra
stge
le d
osya
lanm
ıştır
. Dos
ya
oldu
kça
düze
nsiz
gör
ülm
ekte
dir.
Portf
olyo
içer
isin
deki
bel
gele
r, ür
ünle
r; B
ölüm
1’ e
uyg
un a
ncak
di
ğer b
ölüm
ler k
arm
aşık
ola
rak
dosy
alan
mış
tır.
Portf
olyo
içer
isin
deki
bel
gele
r, ür
ünle
r; B
ölüm
1 v
e B
ölüm
2
‘ye
göre
uyg
un d
osya
lanm
ış v
e ge
nel o
lara
k dü
zenl
idir.
Portf
olyo
içer
isin
deki
bel
gele
r, ür
ünle
r; B
ölüm
1, B
ölüm
2,
Böl
üm 3
’e u
ygun
ola
rak
dosy
alan
mış
tır. D
osya
düz
en
olar
ak o
lduk
ça iy
idir.
Bedensel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı
67
Gel
iştir
ilmel
i (1)
AçıklamaO
rta
(2)
İyi (
3)Ç
ok İy
i (4)
Dos
yanı
n G
üçlü
Yön
leri:
Dos
yanı
n G
eliş
tirilm
esi
Ger
eken
Yön
leri:
BEDENSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLER İÇİN DESTEK EĞİTİM PROGRAMI