Beş Aşamalı Mesleki Rehberlik ve Danışmanlık Süreci

Doç. Dr. Tuncay Ergeneergene@hacettepe.edu.tr

İş Danışmanlığı Aşamaları1. Basamak: İlişki kurma2. Basamak: Problemin belirlenmesi3. Basamak: Amaç oluşturma4. Basamak: Danışma Müdahalesi5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma veya Sevk

İş Danışmanlığı Aşamaları1. Basamak: İlişki Oluşturma

2. Basamak: Problemi Belirleme

3. Basamak: Amaç Oluşturma

4. Basamak: Danışma Müdahalesi

5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma veya Sevk

1. Basamak: İlişki Kurma• Etkili İlişkinin Özellikleri

– Empati• Sözel olmayan iletişim• Sözel iletişim

– Saydamlık• Danışmanın tutarlılığı• Açıklık ve kendini açma• İlişkinin şimdi ve buradalığı

– Koşulsuz kabul– Danışana karşı saygı

2. Basamak: Problemi Belirleme1. Kimlik bilgilerinin toplanması

• Ad Soyad, adres, ,üniversite, eğitim ve çalışma hayatı hikayesi2. Danışan tarafından sunulan problem

• Neden şimdi. Bir olaydan sonra mı ortaya çıktı3. Danışanın dış görünüşü, giyimi, bakımı:

• Fiziksel görünüm, giyim, bakım• Gözle İletişimi ve beden dili• Genel beden durumu ve duruşu• Kişisel alışkanlıkları• Genel etkinlik düzeyi• İşbirliği ve danışmaya katılma düzeyi

2. Basamak: Problemi Belirleme3. Sağlık durumu

• Engel durumu• Madde bağımlığı• Sınırlayıcı sağlık koşulları (Renk körlüğü, alerji)

4. Aile bilgisi• Ailenin şu anki ve geçmişteki durumu

5. Sosyal ve gelişimsel durumu• Kültürel ve dini geçmiş• Sosyal etkileşimler• Geçmiş problemler hakkında bilgi verme

2. Basamak: Problemi Belirleme6. Yaşam rolleri– Halihazır çalışma rolü– Ev Hanımı– Eş– Ebeveyin– Ağabey

2. Basamak: Problemi Belirleme7. Mesleki Karar Üzerinde Etkisi Bulunan Unsurlar– Yetenek düzeyi, akademik yetenek ve yeterlilik eksikliği– İlgi düzeyindeki sınırlılıklar– Düşük benlik algısı– Mesleki kimlik– Bilgi işleme becerileri– Yeterli bilgi ve eğitimden yoksunluk– Mesleki olgunluk düzeyi– Sınırlılıklar

2. Basamak: Problemi Belirleme8. Mesleki Gelişimi Etkileyen Problemler– Hatalı iş uyumuna neden olan davranışlar– İş psikopatolojisi– İş ile ilgili hastalıklar– Çarpıtılmış iş ile ilgili inançlar– Yaşam sırasında karşılaşılan problemler

3. Basamak: Amaç Oluşturma• Her hangi bir etkinlik gibi danışmanında bir amacı olmalıdır.• Psikolojik danışmanın uygulamalar sırasında odaklandığı

alanlar:• Danışan• Psikolojik danışma süreci• Danışanın sahip olduğu problemler• Psikolojik danışmadan beklenen sonuçlar

• Amaç belirleme sürecinde danışan ve danışmanın değerleri, inançları, yaşam biçimi kısaca dünya görüşü danışma amaçlarını belirleyen unsurlardır.

Danışmada Amaç Oluşturmanın İşlevleri

• Amaçların motive edici bir etkisi vardır.• Amaçların eğitsel bir işlevi vardır.• Amaçların psikolojik danışmada bir

değerlendirme işlevi vardır.• Amaçların müdahale değerlendirici bir işlevi

vardır.

Süreç ve Sonuç Amaçları• Süreç (Process) Amaçları– Raport kurma– Tehdit edici olmayan ortam oluşturma– Uygun empati kurma– Danışana karşı koşulsuz kabul ve saygı gösterme

• Sonuç (Outcome) Amaçları– Danışanın kendine saygı düzeyini yükseltme– Gelecek altı haftalık süre boyunca danışanın kendisini

cesaretlendirici ifadelerini % 50 oranında artırmak.

Süreç ve Sonuç Amaçları

• Süreç amaçları tüm danışanlar için genellikle aynıdır.

• Sonuç amaçları danışandan danışana değişiklik gösterebilmektedir.

Sonuca İlişkin Amaç Oluşturmanın Üç Temel Özelliği

• Bir değişimi vurgular• Davranış değişiminin hangi koşullarda

oluşacağını belirtir• Değişim düzeyi ve miktarı hakkında bilgi verir.

Amaç Oluşturmada Karşılaşılan Güçlükler

• Danışmandan kaynaklanan• Danışandan kaynaklanan• Çalışma koşulları ve ortamdan kaynaklanan• İçinde bulunulan toplumsal koşullardan

kaynaklanan

Amaç Oluşturma

• Amaç oluşturmanın danışanlar üzerindeki etkisi

• Çocuklarla amaç oluşturma• Varoluşsal ve Manevi amaçlar oluşturma• Amaç oluşturmada direnç

4. Basamak: Danışma Müdahalesi

• Bilişsel• Duyuşsal• Davranışsal• Sistemik, müdahale yaklaşımları

5. Basamak: Değerlendirme, Sonlandırma ve Sevk

• Sonlandırmanın kuramsal belirleyicileri• Sonlandırmanın Pratik belirleyicileri• Danışan veya danışmanın sonlandırması ne anlama gelmektedir?• Erken sonlandırma• Sonlandırma raporu

– Gelişimin belirlenmesi– Gelişimin özetlenmesi– Değişimin genellenmesi– İzleme çalışması

• Sevk Süreci• Sonlandırma ve sonlandırma engelleri

AB SORUMLULUK REDDİ

Bu yayın Avrupa Birliği’nin desteğiyle hazırlanmıştır. Bu yayının içeriği sadece Cambridge Education liderliğindeki WYG Türkiye, LSN, WYG International ve Project Group konsorsiyumunun sorumluluğundadır ve hiç bir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu Projenin Sözleşme Makamı

Merkezi Finans ve İhale Birimi’dir.