Bezkrwawe łowy. Fotografia przyrodnicza okiem Ralpha Clevengera

862019 Bezkrwawe łowy Fotografia przyrodnicza okiem Ralpha Clevengera

httpslidepdfcomreaderfullbezkrwawe-lowy-fotografia-przyrodnicza-okiem-ralpha-clevengera 123

Bezkrwawe sup3owyFotografia przyrodniczaokiem Ralpha ClevengeraAutor Ralph A Clevenger

Tsup3umaczenie Michasup3 Lipa

ISBN 978-83-246-2661-8

Tytusup3 oryginasup3u Photographing Nature

A photo workshop from Brooks Institute

Format 200230 stron 320

bull Jaki sprzecirct zabraaelig na wyprawecirc w plener

bull Jaksup1 rolecirc odgrywajsup1 œwiatsup3o i kolor

bull Jak wykorzystaaelig cyfrowsup1 ciemniecirc do uzyskania jeszcze ciekawszych efektoacutew

Bierzesz aparat wychodzisz z domu i juiquest moiquestesz robiaelig zdjecirccia przyrody Ale czy widziasup3eœ

zdjecirccia publikowane w takich czasopismach jak choaeligby bdquoNational Geographicrdquo

Czy chciasup3byœ tworzyaelig roacutewnie wspaniasup3e zapierajsup1ce dech w piersiach kompozycje

Jesteœ o krok od tego Ralph Clevenger autor wielu zdjecircaelig publikowanych w najlepszychmagazynach postanowisup3 podzieliaelig siecirc swoim doœwiadczeniem oraz najwiecirckszymi

tajemnicami bezkrwawych sup3owoacutew

W tej bogato ilustrowanej kolorowymi zdjecircciami ksisup1iquestce znajdziesz szeroki zakres

wiedzy dotyczsup1cej praktycznych oraz teoretycznych aspektoacutew fotografowania przyrody

Dowiesz siecirc jakiego potrzebujesz sprzecirctu - nie tylko aparatu - iquesteby rozpoczsup1aelig przygodecirc

z fotografowaniem natury W trakcie lektury poznasz znaczenie œwiatsup3a oraz koloroacutew

w tym typie fotografii Ponadto dowiesz siecirc jak wykorzystaaelig lampecirc bsup3yskowsup1 doodzwierciedlania swoich odczuaelig oraz rozpoczsup1aelig przygodecirc z wymagajsup1csup1 makrofotografisup1

Ralph porusza roacutewnieiquest tematykecirc zwisup1zansup1 z obroacutebksup1 zdjecircaelig w cyfrowej ciemni oraz

wykorzystaniem techniki HDR w celu uzyskania jeszcze ciekawszych efektoacutew Dziecircki

tej ksisup1iquestce Twoja kolejna sesja w plenerze nie becircdzie juiquest taka sama

bull Odpowiednie zachowanie przy fotografowaniu przyrody

bull Wykorzystanie kryjoacutewek

bull Sprzecirct potrzebny na wyprawecircbull Wykorzystanie œwiatsup3a

bull Zastosowanie ossup3on na obiektyw oraz dyfuzoroacutew

bull Akcentowanie koloroacutew przyrody

bull Podstawy makrofotografii





983092 Nie wszystko jest czarno-białe 983096983096Kolory przyrody 90

Sprzęt 97

Oświetlenie 99

Pytania i odpowiedzi 102

Zadania do wykonania 105

983093 Błysk I wszystko pod kontrolą 983089983088983094Światło w 120 000 sekundy 108

Sprzęt 113

Oświetlenie 116



983094 Makrofotografia 983089983090983092Poszukiwanie kwiatoacutew i ściganie owadoacutew 126

Sprzęt 131

Oświetlenie 132



S P IS T RE Ś C I 7



983095 Fotografowanie

w ogrodzie i w parku 983089983092983090Przyroda na wyciągnięcie ręki 144

Sprzęt 149

Oświetlenie 151



983096 Cuda dzikiej przyrody 983089983094983088Lwy tygrysy i niedźwiedzie 162

Sprzęt 167

Oświetlenie 172



983097 Odrobina zapobiegliwości 983089983096983088Ogrody zoologiczne 182

Sprzęt 189

Oświetlenie 192



983089983088 Ziemia morze i niebo 983090983088983088Szerokie pole widzenia 202

Opowiadanie historii 205

Sprzęt 207

Oświetlenie 210



8 BE Z KRW AW E Ł O W Y



983089983089 Komponowanie obrazu 983090983090983088

Kadr 222Sztuka komponowania zdjęć 225

Sprzęt 229

Oświetlenie 235



983089983090 Na co patrzysz i co widzisz 983090983092983090Własne wyobrażenia 244

Sprzęt 250

Oświetlenie 254



983089983091 W drodze 983090983094983090Podroacuteże samochodem 264

Dzień pracy fotografa 269

Sprzęt 273

Oświetlenie 277



983089983092 Z powrotem w laboratorium 983090983096983094Fotograf w roli laboranta 288

Manipulacja 290

Sprzęt 292

Oświetlenie 299Pytania i odpowiedzi 302


Dodatek Polecane książki i strony internetowe 306

Skorowidz 311




Nie wszystko

jest czarno-białe

4





9 0 BE Z KRW AW E Ł O W Y

Kolory przyrody Kolory mają wielką siłę oddziaływania Czerwony sprawia że nasze serca biją

szybciej zielony uzdrawia niebieski uspokaja żoacutełty daje nadzieję a szary i brą-

zowy wywołują uczucie smutku Spośroacuted wszystkich składnikoacutew obrazu kolor

oddziałuje na nas chyba najmocniej Często plama koloru skłania fotografa do

zatrzymania się i zrobienia zdjęcia Kolor przyciąga wzrok a nasza reakcja na

jego widok jest instynktowna Jest wpisana w nasz moacutezg i stanowi część na-

szych interakcji z otoczeniem (rys 41)Barwy wydają się nieodłącznym elementem przyrody Choć większość

zwierząt widzi je inaczej niż my świat jest pełen koloroacutew Kwiaty rośliny

grzyby owady jaszczurki zachody słońca tęcze a nawet skały mają swoje

kolory Czasem są one zupełnie niewiarygodne jak choćby w przypadku kraski

liliowopierśnej ktoacuterej portret otwiera niniejszy rozdział Jechaliśmy przez po-

gorzelisko po pożarze lasu w Tanzanii kiedy wypatrzyłem tego osobnika po-

lującego na owady Ciemne kolory spalonego drewna stanowiły odpowiednikontrast dla jaskrawego upierzenia kraski Ptak prawie się nas nie bał i pozwolił

nam podejść całkiem blisko Nagle nastroszył pioacuterkahellip pstrykhellip i gotowe

Barwa światła

Źroacutedłem barwy jest światło Słońce emituje fale świetlne o roacuteżnej długości

rejestrowane przez ludzkie oko Podobnie lampa błyskowa ale jej żaroacutewka

emituje trochę więcej światła żoacutełtego i czerwonego przez co światło błyskowe jest nieco cieplejsze W pochmurny dzień światło słoneczne przesącza się przez

chmury ktoacutere składają się z wody więc wydaje się niebieskawe

Barwę światła mierzy się w specjalnej skali temperatury zwanej skalą Kelvina

Fotografowie zapożyczyli ją z fizyki i używają jej do określania intensywności

barw składowych od czerwonej (ciepłej) do niebieskiej (zimnej) Im niższa jest

temperatura barwowa w skali Kelvina tym cieplejsze jest światło i na odwroacutet

Rys 41 Nie były to jedyne żoacutełte liścieosiki unoszone z prądem potoku Rock

Creek ale dzięki zastosowaniu obiek-tywu o długiej ogniskowej i ciasnemukadrowaniu udało mi się umieścić nazdjęciu tylko kilka listkoacutew fragmentskały i wodę Kontrastujące kolory niepozwalają przeoczyć liści Goacutery SierraNevada Kalifornia (Nikon D100 ISO200 obiektyw 70 ndash 200 mm statywekspozycja 2 s przy f16)

Kolor może być potężnym środkiem wyrazu jeśli wiesz jak go używać



ROZDZIAŁ 4 N IE W S Z YS T KO J E S T C Z ARN O 983085BIAŁ E 91




c Rys 42 Barwa światła o zachodzie słońca byłaurzekająca Zbliżała się jesień i tundra otaczającaCamp Denali zaczęła zmieniać kolory Tuż po deszczupromienie zachodzącego słońca oświetliły odległewzgoacuterza Światło było niemal namacalne Park Naro-dowy Denali Alaska (Nikon D2X ISO 200 obiektyw

12 ndash 24 mm statyw ekspozycja 130 s przy f8)

x Rys 43 To jeden z najpiękniejszych zachodoacutewsłońca jakie widziałem Kolory były bardzo intensyw-ne Robiłem zdjęcia wszystkimi obiektywami jakiemiałem i wyproacutebowałem mnoacutestwo wariantoacutew kompo-zycji w ciągu kilku minut podczas ktoacuterych nasyceniebarw było największe W przypadku takich scen niema możliwości powtoacuterzenia zdjęć Salton Sea Kali-

fornia (Nikon F4 ISO 32 obiektyw 20 mm statywfilm Fujichrome Velvia 50 parametry ekspozycji nie-zarejestrowane)




im wyższa jest temperatura barwowa tym światło zimniejsze Na przykład

światło świecy ma temperaturę barwową 1850degK światło żarowe 100-watowej

żaroacutewki około 2900degK czerwone niebo o zachodzie słońca ma temperaturę

barwową około 3500degK światło słoneczne w południe w letni dzień około5400degK temperatura światła przesączającego się przez warstwę chmur sięga

7000degK a światło rozproszone w zacienionym miejscu może mieć temperaturę

8500degK lub nawet wyższą Tak naprawdę nie musisz znać skali Kelvina ale Twoacutej

aparat ją wykorzystuje więc jeśli chcesz w pełni panować nad sprzętem musisz

wiedzieć jak działa jego skala temperatury barwowej W dalszej części tego

rozdziału napiszę o ustawieniach balansu bieli w aparacie (rys 42 i 43)

Czasem można dosłownie zobaczyć barwę światła Kiedy zbliża się wschoacutedlub zachoacuted słońca a w powietrzu unosi się kurz lub para wodna można zoba-

czyć coś co nazywam bdquoroacuteżowym powietrzemrdquo W takich sytuacjach powietrze

jest tak gęste że prawie można go dotknąć To światło sprawia że staje się ono

roacuteżowe Wszystko przybiera ten kolor mdash niebo ludzka skoacutera biała koszulka

i wszystkie inne przedmioty Świat sprawia wrażenie oglądanego przez roacuteżowe

okulary Czasem kolor jest trochę bardziej żoacutełty a czasem trochę bardziej czer-

wony Może należałoby moacutewić o bdquokolorowym powietrzurdquo Tak czy inaczej towspaniałe warunki do robienia zdjęć (rys 44)

Rys 44 W porze suchej kurz unosiłsię nad Rezerwatem Zwierzyny MalaMala w Republice Południowej AfrykiSiedzieliśmy na skalistym wzgoacuterzuobserwując zachoacuted słońca W pew-nej chwili powietrze stało się złociste

i wszystko wokoacuteł także przybrało tębarwę Samotne drzewo jako tematfotografii stanowi oparcie dla wzrokuw tym oceanie koloru (Nikon F4 ISO100 obiektyw 400 mm statyw filmFujichrome 100 parametry ekspozycjiniezarejestrowane)




Barwa przedmiotu

Przedmioty podobnie jak światło mają kolor Kiedy światło pada na jakąś po-

wierzchnię fale o pewnej długości są pochłaniane a inne są odbijane Światłoodbite od przedmiotu niesie informację o jego kolorze Co ciekawe każdy czło-

wiek z osobna i każdy gatunek zwierząt postrzega kolory inaczej Na szczęście

większość z nas jednakowo odbiera najczęściej występujące barwy W fotogra-

fii barwami podstawowymi są czerwona niebieska i zielona natomiast barwa

żoacutełta purpurowa i błękitna są barwami drugorzędowymi Sposoacuteb użycia tych

koloroacutew i komponowania ich na fotografii decyduje o roacuteżnicy między nudną

fotką a zdjęciem zasługującym na konkursowe laury (rys 45)Wzajemne relacje między kolorami ilustruje tak zwane koło barw Widać

na nim ktoacutere kolory harmonizują ze sobą a ktoacutere tworzą kontrasty Taka wie-

dza ułatwia komponowanie zdjęć Barwy harmonizujące sąsiadują ze sobą na

kole Harmonia barw wprowadza do obrazu poczucie roacutewnowagi i pozwala

Rys 45 Zobaczyłem tę scenę kiedyleżałem na brzuchu i fotografowałemkwiaty na pustyni Mojave Nie mogłemuchwycić jednocześnie kwiatu i pszczo-ły ponieważ używałem obiektywu sze-

rokokątnego i owad wychodził zawszezbyt mały i znajdował się nie tam gdziechciałem Połączyłem więc zdjęciekwiatu z inną fotografią pszczoły ktoacuterązrobiłem wcześniej To zdjęcie zdobyłonagrodę w konkursie Naturersquos BestPhotography w 2007 roku (Fotomontażcyfrowy)




połączyć ze sobą wszystkie elementy sceny Z kolei fotografie zawierające kon-

trastowe kolory rzucają się w oczy prezentują temat w śmiały sposoacuteb i zmu-

szają widza do śledzenia wzrokiem kompozycji (rys 46)W naturze kolory są bardzo przydatne Kwiaty wabią nimi owady i ptaki

ktoacutere je zapylają Zwierzęta nęcą nimi potencjalnych partneroacutew używają ich

jako kamuflażu wyrażają za ich pomocą emocje i przestrzegają napastnikoacutew

że są jadowite albo niebezpieczne

Ptaki płazy i owady są wśroacuted zwierząt lądowych mistrzami jeśli mowa

o korzystaniu z koloru Fotografując takie stworzenia zwracaj uwagę na relacje

między ich kolorem a barwą tła Czy te kolory są harmonijne czy kontrastują zesobą W tym drugim przypadku temat głoacutewny będzie się zdecydowanie odci-

nał od tła (rys 47 i 48)

WSKAZOacuteWKA Kolorowe światło pada-

jące na przedmiot o barwie dopeł-

niającej sprawia że kolor przedmiotu

traci nasycenie Kiedy chłodne

niebieskawe światło pada na czer-

wonego lub żoacutełtego owada insekt

wydaje się mniej kolorowy niż jest

w rzeczywistości

Rys 46 Barwy analogiczne sąsiadująze sobą na kole barw Barwy leżącenaprzeciwko siebie są zwane dopełnia-

jącymi

Rys 47 Niektoacuterzy ludzie postrzegają kolor tego kwiatukaktusa jako roacuteżowo-fioletowy Według mnie jest on purpu-rowy i dobrze harmonizuje z czerwonym kolorem biedronkiCzarno-czerwone ubarwienie owada przyciąga wzrok Pu-stynia Mojave Kalifornia (Nikon D100 ISO 200 obiektyw do

zdjęć makro 105 mm aparat trzymany w rękach ekspozycja130 s przy f16)

Rys 48 Piękny purpurowy kolor wiśni dzwonkowatej kontra-stuje zdecydowanie z zielenią na pierwszym planie Kolory teleżą naprzeciwko siebie na kole barw Taki doboacuter barw na zdję-ciu sprawia jest ono wyraziste i przyciąga wzrok Santa Bar-bara Kalifornia (Nikon D100 ISO 200 obiektyw 28 ndash 70 mm

statyw ekspozycja 130 s przy f8)







Sprzęt Aparaty fotograficzne są wyposażone w bardzo użyteczne dające wiele twoacuter-

czych możliwości narzędzie jakim jest regulacja balansu bieli oznaczana skroacute-

tem bdquoWBrdquo od angielskich słoacutew white balance Odpowiednio dobrany balans bielisprawia że przedmioty ktoacutere na zdjęciu powinny być białe rzeczywiście takie są

Na ogoacuteł kiedy biały kolor jest faktycznie biały pozostałe barwy także są oddane

naturalnie Nasze oczy i moacutezg dostosowują sposoacuteb widzenia do panujących wa-

runkoacutew mdash kartkę papieru zawsze postrzegamy jako białą niezależnie od tego

czy patrzymy na nią w świetle słońca w cieniu czy przy sztucznym oświetleniu

W aparacie musimy jednak ustawić odpowiedni balans bieli żeby biały kolor był

prawidłowo reprodukowany w świetle o roacuteżnej temperaturze barwowej (rys 49)

c Rys 49 Ta pardwa dopiero zaczę-ła zmieniać upierzenie na zimowe Tylkobiała pierś zdradzała obecność ptakawśroacuted zarośli tundry Rośliny sięgałynam niemal do pasa kiedy pardwa wy-skoczyła z ukrycia zaledwie kilka kro-koacutew przed nami Przez chwilę stała nie-ruchomo po czym zniknęła w gęstwiniePark Narodowy Denali Alaska (NikonD2X ISO 200 obiektyw 200 ndash 400 mmstatyw ekspozycja 1400 s przy f4)

Rys 410A ndash 410F Ta seria zdjęć przedstawiających świstaka została zrobiona z roacuteżnymi ustawieniami balansu bieli Zwierzęnie siedziałoby spokojnie podczas gdy ja zmieniałbym ustawienia więc wprowadziłem zmiany dopiero podczas obroacutebki plikoacutewRAW w komputerze nadając zdjęciom taką temperaturę barwową jaką miałyby po zastosowaniu predefiniowanych ustawień ba-lansu bieli w moim Nikonie D2X Niektoacutere roacuteżnice są bardzo subtelne a celem modyfikowania balansu bieli jest zmuszenie aparatudo zarejestrowania obrazu odpowiadającego temu co widzą nasze oczy Jeżeli robisz zdjęcia w formacie RAW możesz regulowaćbalans bieli w czasie obroacutebki komputerowej Jeśli jednak wolisz fotografować w formacie JPEG musisz zadbać o odpowiednie

ustawienie tego parametru już w aparacie Park Narodowy Sekwoi Kalifornia (Nikon D2X ISO 320 obiektyw 70 ndash 200 mm sta-tyw ekspozycja 1400 s przy f32)

Po naciśnięciu przycisku regulacji balansu bieli otrzymujemy kilka opcji do wyboru Oproacutecz automatycznego balansu bieli

możemy wybrać jedno z ustawień predefiniowanych oznaczonych ikonkami żaroacutewki wolframowej świetloacutewki fluorescen-

cyjnej słońca błyskawicy (symbolizującej światło błyskowe) chmury oraz domu rzucającego cień Poza tym możliwa jest ma-

nualna regulacja tego parametru Rzeczywista temperatura barwowa poszczegoacutelnych ustawień predefiniowanych powinna

być podana w instrukcji obsługi aparatu (rys 410A ndash 410F)




Czy nie lepiej byłoby zawsze używać automatycznego balansu bieli Można tak

robić i prawdopodobnie w większości przypadkoacutew będzie to dobre rozwiązanie

Jednak w większości aparatoacutew zakres automatycznej regulacji temperatury bar-

wowej nie przekracza 3000 ndash 7000degK a zakres temperatury światła widzialnego

jest o wiele większy Regulacja automatyczna odbywa się na podstawie pomiaru

światła odbitego od obiektu a nie światła padającego Tymczasem światło odbite

zawiera wiele innych barw szczegoacutelnie jeśli powierzchnia odbijająca jest bardzo

kolorowa Aparat widzi te wszystkie kolory i na tej podstawie proacutebuje się tak wy-

regulować żeby biel wyglądała jak biel Czasem ten system działa a czasem nie

Osobiście w większości przypadkoacutew wolę sam regulować balans bieli Przecież

chcę żeby aparat robił zdjęcia w taki sposoacuteb w jaki ja je widzę a nie po swojemu

Większość lustrzanek cyfrowych oferuje kilka sposoboacutew regulowania tem-

peratury barwowej Można wpisać konkretną wartość liczbową wybrać jedno

z ustawień predefiniowanych albo wyregulować ją na podstawie pomiaru Ten

ostatni sposoacuteb wymaga na ogoacuteł sfotografowania białej kartki ale inne białe

rzeczy też się do tego nadają Przedmiot służący do pomiaru temperatury barwo-

wej należy umieścić w świetle w ktoacuterym robione będzie zdjęcie docelowe i sfo-

tografować Jeżeli zamierzasz zrobić zdjęcie kwiatu rosnącego w zacienionym

miejscu kartka musi leżeć obok tego kwiatu oświetlona tym samym światłem

Jeżeli chcesz sfotografować zalany światłem słonecznym krajobraz kartka musi

być oświetlona przez słońce Wykadruj zdjęcie tak aby biała powierzchnia wy-

pełniała cały kadr naciśnij odpowiedni przycisk i będziesz miał pewność że Twoacutej

aparat ma odpowiednio ustawiony balans bieli Kiedy światło się zmieni wykonaj

tą czynność ponownie Nie musisz niczego kupować mdash wystarczy kartka białego

papieru Ja używam dostępnych na rynku kart WhiBal (firmy PictureFlow LLC) lub

jednej z plastikowych bdquociepłych kartrdquo firmy Vortex Media (rys 411 i 412)

Jeżeli robisz zdjęcia w formacie JPEG i chcesz uzyskać jak najwyższą jakość mu-

sisz pamiętać o odpowiednim ustawieniu balansu bieli już podczas fotografowania

Sproacutebuj określić temperaturę barwową światła w sposoacuteb ktoacutery opisałem powyżej

Korygowanie koloroacutew w pliku JPEG na etapie obroacutebki komputerowej nie jest do-

brym pomysłem Każda modyfikacja obrazu zapisanego w tym formacie skutkuje

bowiem obniżeniem jakości więc warto od razu postarać się o odpowiedni wygląd

zdjęcia Jeżeli robisz zdjęcia w formacie RAW możesz rozwiązać problemy z ba-

lansem bieli podczas pracy przy komputerze Oczywiście w ten sposoacuteb dodajemy

sobie kolejne zadanie do wykonania w czasie obroacutebki komputerowej

c Rys 411 To zdjęcie zrobiłem ustawiając balans bieli naświatło dzienne Wodospad był oświetlony kilkoma promieniamisłońca i dzięki takiemu ustawieniu kolor wody jest neutralny Tozdjęcie odzwierciedla rzeczywistość ale nie jest zbyt oryginalnePark Stanowy Limekiln Big Sur Kalifornia (Nikon D100 ISO200 obiektyw 28 ndash 70 mm statyw ekspozycja 15 s przy f8)

z Rys 412 Bez przestawiania staty-wu i zmieniania parametroacutew ekspozycjizdjęcia z rys 411 ustawiłem balans bielina światło żarowe Teraz mi się podo-

ba Woda wygląda zupełnie inaczeja kolorystyka zdjęcia lepiej oddaje toco czułem kiedy stałem w tym zimnymstrumieniu Park Stanowy Limekiln BigSur Kalifornia (Nikon D100 ISO 200obiektyw 28 ndash 70 mm statyw ekspozy-cja 15 s przy f8)



ROZDZIAŁ 4 N IE W S Z YS T KO J E S T C Z ARN O 983085BIAŁ E 9 9

Rys 413

Kiedy pasażerowie siedzącyna końcu autobusu podnieśli rweteskierowca zahamował i zapytał o cochodzi Ktoś krzyknął bdquoTęczerdquo Przezcały ranek przetaczały się nad namigwałtowne ulewy W jednej chwili padałdeszcz a w następnej świeciło słońceWysiedliśmy z autobusu i zobaczyliśmydwie tęcze na tle ciemnych chmurW takich sytuacjach należy naświetlać

na jasne obszary chmur i zostawić po-zostałe elementy kompozycji ciemnePark Narodowy Denali Alaska (NikonD200 ISO 200 obiektyw 12 ndash 24 mmaparat trzymany w rękach ekspozycja1500 s przy f8)

OświetleniePogoda jest prawdopodobnie najważniejszym czynnikiem w fotografii przy-

rodniczej Wpływa na wszystko mdash na fotografa na jego sprzęt na fotogra-

fowany obiekt na krajobraz a przede wszystkim na światło Kiedy światło

przechodzi przez kurz deszcz i chmury jego kolor ulega zmianie Im bardziejdramatyczna pogoda tym bardziej ekscytujące światło a kiedy do tego foto-

grafujemy wczesnym rankiem albo poacuteźnym popołudniem kolory mogą być

naprawdę niesamowite

Promienie światła przebijają się przez szybko przesuwające się chmury ujaw-

niając rzeźbę pobliskich wzgoacuterz po czym nagle pojawia się tęcza Chmury się

przesuwają światło oświetla coś innego a Ty czekasz aż promień padnie dokład-

nie w to miejsce o ktoacutere Ci chodzihellip Pstryk Musisz zawsze być gotowy (rys 413)




Zanim przejdę do kolejnych zagadnień chciałbym podkreślić że jeśli nie znasz

dobrze swojego sprzętu i nie masz opanowanej techniki albo jeśli nie jesteś przygo-

towany na trudne warunki pogodowe nie wykorzystasz szansy uchwycenia niezwy-kłego światła To jedna z najważniejszych lekcji jakich udzielam moim studentom

podczas zajęć plenerowych Kiedy są zmarznięci i przemoczeni tracą cierpliwość

i nie potrafią zrobić dobrego zdjęcia Łatwo się wtedy poddają Kiedy ich aparaty

zamakają na deszczu albo baterie rozładowują się z zimna rezygnują Jeśli sam nie

będziesz przygotowany i nie przygotujesz odpowiednio sprzętu poddasz się i nie

będziesz miał dobrych zdjęć A przyroda rzadko daje nam drugą szansę

Bardzo lubię robić zdjęcia kiedy przejaśnia się po burzy Deszcz przestaje padaća chmury zaczynają się rozstępować Połączenie chmur słońca deszczu i wiatru

tworzy bardzo niezwykłe i roacuteżnorodne oświetlenie Tęcza na tle czarnych burzo-

wych chmur pasma deszczu podświetlone przez słońce promienie światła pada-

jące na powierzchnię morza mdash to wszystko jest bardzo podniecające i inspirujące

W Kalifornii takie burze zdarzają się w zimie Na Alasce występują w lecie i są bardziej

dramatyczne W klimacie bardziej tropikalnym światło i pogoda są zupełnie inne

Wiele osoacuteb podroacuteżuje w porze suchej ponieważ nie chce zmoknąć albo dlatego żew takich miejscach jak Afryka drogi są przejezdne tylko kiedy są suche Lubię jeździć

do wschodniej Afryki na przełomie pory suchej i deszczowej żeby mieć możliwość

fotografowania po oczyszczających burzach kiedy po niebie przetaczają się jeszcze

ciężkie chmury a promienie słońca powoli przebijają się przez nie tworząc niezwy-

kłe efekty Dobrze wiem że na każdym takim wyjeździe będę musiał kilka razy wy-

kopywać samochoacuted z błota ale ten wysiłek się opłaca (rys 414 i 415)

Podczas takich burz światło jest bardzo kontrastowe Jasne obszary sąsiadują

z ciemnymi Fotografuję w trybie manualnym i naświetlam zdjęcia na jaśniejsze

obszary Tak naświetlone fotografie wyglądają bardziej realistycznie Sprawdź na

podglądzie w aparacie czy zdjęcie nie jest prześwietlone Tylko najjaśniejsze ob-

szary obrazu mogą być nieco za jasne

Jeżeli poświęcisz trochę czasu na obserwowanie światła i koloru oraz tego jak

się przeobrażają w zależności od poacuter roku i pogody nauczysz się intuicyjnie wy-

czuwać takie zmiany

v Rys 414 Byłem z grupą studentoacutew na wybrzeżu Big Sur Mieliśmy nadzieję że udanam się sfotografować zachoacuted słońca nad oceanem Chmury były grube i gęste i wy-dawało się że będziemy musieli odejść z kwitkiem więc większość osoacuteb zrezygnowała

i wroacuteciła do obozu Kilkoro z nas jednak się nie poddało Kiedy warstwa chmur nagle sięrozstąpiła a promienie światła przebiły się przez wyłom potwierdziło się to co zawszepowtarzam moim studentom nigdy nie należy się poddawać kiedy czeka się na pięknyzachoacuted słońca Po kilku minutach było po wszystkim Kalifornia (Nikon D2X ISO 100obiektyw 200 ndash 400 mm statyw ekspozycja 1400 s przy f56)




c Rys 415 Akacje podświetlone promieniami słońcaprzechodzącymi przez chmury wiszące nad rezerwa-tem Maasai Mara w Kenii Poprosiłem przewodnikażeby tak ustawił samochoacuted by drzewa nie zachodziły nasiebie po czym zaczęło się długie oczekiwanie Światłozmieniało się z minuty na minutę Najważniejsza jestcierpliwość (Nikon F4 ISO 32 obiektyw 80 ndash 200 mm

worek z piaskiem jako stabilizator film Fujichrome Velvia50 parametry ekspozycji niezarejestrowane)




Pytania i odpowiedzi

Co mają na myśli fotografowie moacutewiąc o bdquomagicznej godzinierdquo

Większość osoacuteb rozumie pod tym pojęciem godzinę po wschodzie słońca

i godzinę przed jego zachodem kiedy kolor i jakość światła pozwala robić

niezwykle piękne fotografie Osobiście nazywam ten czas bdquomagicznymi godzinami rdquo

ponieważ według mnie z tego cudownego światła można korzystać przez dwie

godziny rano i nawet przez trzy godziny poacuteźnym popołudniem Istnieje ogromna

roacuteżnica między jakością bezpośrednio padającego z goacutery światła słonecznegoa światła rozproszonego na niebie kiedy słońce znajduje się poniżej linii horyzontu

i wszystko bardzo miękko i delikatnie oświetlone jest przez jarzące się niebo Sta-

ram się robić zdjęcia w momencie zmiany oświetlenia na zmierzchowe (rys 416)

x Rys 416 Tuż po zachodzie słońcaniebo nad tą rybacką wioską w Ko-staryce rozbłysło kolorami Chmuryoświetlały malowniczy krajobraz od-bitym światłem bdquoRoacuteżowe powietrzerdquo

stało się niemal namacalne Wysokipunkt widzenia daje lepsze wyobrażenieo fotografowanym miejscu (Nikon D2XISO 100 obiektyw 12 ndash 24 mm statywekspozycja 125 s przy f4)




z Rys 417 Świt tuż przed wscho-dem słońca Widok z pokładu statkubdquoNautilus Explorerrdquo ktoacuterym płynąłemna wyspę Guadelupe aby fotografowaćrekiny Czyste niebo nad oceanem mie-niło się wspaniałymi żywymi koloramiNawet jeśli zamierzasz tylko sfotografo-wać tło musisz umieścić na zdjęciu jakiśmotyw głoacutewny W tym przypadku tema-tem zdjęcia jest księżyc choć jest nie-mal niewidoczny (Nikon D2X ISO 200obiektyw 12 ndash 24 mm aparat trzymanyw rękach ekspozycja 125 s przy f4)

c Rys 418 Starzy żeglarze mawiająże czerwone niebo o wschodzie słońcanie wroacuteży niczego dobrego Poprosiłemkapitana żeby wysadził mnie na wyspieSanta Rosa przed wschodem słońcabym moacutegł zrobić to zdjęcie ze statywuPokład łodzi nie jest dość stabilny żebydało się z niego zrobić ostre zdjęciew tak słabym świetle Park NarodowyChannel Islands Kalifornia (NikonD100 ISO 200 obiektyw 14 mm sta-tyw ekspozycja 120 s przy f4)

Kolory obserwowane podczas magicznej godziny ciągle się zmieniają w za-

leżności od tego co się dzieje na niebie Weźmy na przykład wschoacuted słońca

Zanim wzniesie się ono ponad horyzont całe światło jakie do nas dociera jestodbite od nieba Jeżeli nie ma chmur kolory wahają się od dość chłodnych nad

naszymi głowami po ciepłe tuż nad horyzontem Jeśli jednak niebo jest za-

chmurzone możemy zobaczyć piękny kolorowy wschoacuted słońca Chmury odbi-

jają ciepłe światło i oświetlają nim cały krajobraz delikatnie wypełniając cienie

Kiedy słońce wynurza się zza horyzontu wszystko ulega zmianie Światło staje

się bardziej ukierunkowane tworzy długie cienie a kolory stają się bardziej

neutralne Podczas wschodu słońca ta zmiana może zachodzić bardzo szybko(rys 417 i 418)

Zachoacuted słońca zwykle trwa dłużej niż wschoacuted jakby słońce nie chciało jesz-

cze kłaść się spać Na godzinę przed zachodem barwa światła zaczyna się ocie-

plać a cienie się wydłużają i wypełniają przymglonym światłem Kiedy patrzysz

pod słońce faktury i kształty stają się bardzo wyraźne Pejzażyści uwielbiają

ten typ oświetlenia Kiedy słońce chowa się za horyzontem światło traci kieru-

nek cienie zanikają a kolory ulegają ociepleniu albo ochłodzeniu w zależnościod stanu powietrza Smog kurz wybuch oddalonego o tysiące kilometroacutew

wulkanu wysoka wilgotność mdash to wszystko wpływa na barwę i fakturę światła

w magicznej godzinie




Skoro temperatura barwowa światła w cieniu roacuteżni się od temperatury

światła w nasłonecznionym miejscu dlaczego widzę kolory tak samo

Ludzki moacutezg potrafi świetnie neutralizować światło żeby obserwowane

przedmioty wyglądały normalnie bez względu na temperaturę barwową

światła Możesz się o tym przekonać spoglądając na kartkę białego papieru

w świetle słonecznym a następnie w świetle sztucznym Papier wygląda tak

samo a przecież dobrze wiesz że te dwa rodzaje światła mają roacuteżną tempera-

turę barwową bo przed chwilą o tym przeczytałeś Aparat fotograficzny nie ma

moacutezgu ktoacutery by neutralizował barwę światła Dla niego światło w cieniu klifu jest

chłodniejsze niż bezpośrednie światło słoneczne ponieważ jest odbite od niebie-

skiego nieba (rys 419 i 420)

Światło rozproszone przez chmury jest roacutewnież chłodniejsze ponieważ prze-sącza się przez wodę będącą głoacutewnym składnikiem obłokoacutew Nawet światło

w dżungli lub lesie jest chłodniejsze niż bezpośrednie światło słoneczne ale jest

bardziej zielone niż niebieskie ze względu na liście roślin

Fotografie zrobione w takim otoczeniu nie będą wyglądały zbyt naturalnie

ponieważ aparat nie potrafi interpretować barw On je tylko rejestruje Musisz od-

powiednio manipulować ustawieniami balansu bieli żeby kolory zostały oddane

na zdjęciu w taki sam sposoacuteb w jaki Ty je postrzegasz

Wyregulowałem balans bieli w aparacie Dlaczego mimo to

kolory nie wyglądają tak jak powinny

Aparat prawdopodobnie nie zarejestruje dokładnie takich koloroacutew jakie

zapamiętałeś ale mogą one być zbliżone W wielu aparatach predefinio-

wane ustawienia balansu bieli można nieco skorygować ocieplając albo ochła-

dzając barwy Sproacutebuj zmieniać te ustawienia dopoacuteki nie osiągniesz pożądanegoefektu W instrukcji obsługi aparatu (tak musisz ją przeczytać) powinno być napi-

sane jak bardzo można podwyższyć albo obniżyć temperaturę barwową każdego

z ustawień Innym rozwiązaniem jest ręczne ustawianie balansu bieli mdash wykorzy-

stuje się do tego przedmiot w kolorze ktoacutery nie jest czysto biały Na przykład jeśli

sproacutebujesz ustawić go na bardzo sprane niebieskie dżinsy kolory na zdjęciach

będą nieco cieplejsze niż w rzeczywistości

c Rys 419 Kolory tych osik i skał zmieniały się bardzo wyraźnie w ciągu kilkugodzin podczas ktoacuterych je fotografowałem Bezpośrednie światło słoneczne tworzygłębokie cienie ociepla barwy i zostawia odblaski na liściach Bishop Kalifornia (Ni-kon D300 ISO 200 obiektyw 28 ndash 70 mm statyw ekspozycja 11250 s przy f63)

z Rys 420 Roacuteżnica między zdję-ciem 419 a tym jest zdumiewającaSłońce schowało się za goacuterami a ka-nion pogrążył się w cieniu Tylko nie-

bieskie niebo oświetlało jego wnętrzeświatłem odbitym Osobiście przy tegotypu scenach wolę takie właśnie mięk-kie światło Błękitny odcień skał stanowidopełnienie dla żoacutełtej barwy drzewChłodne światło naprawdę sprawiło żeobraz nabrał charakteru Warto było po-czekać Bishop Kalifornia (Nikon D300ISO 200 obiektyw 28 ndash 70 mm statywekspozycja 140 s przy f56)




Kolejnym elementem tej układanki jest monitor stanowiący pomost między

aparatem a odbitką Jeżeli monitor nie jest odpowiednio wyregulowany pod

względem jasności i koloroacutew podczas komputerowej obroacutebki zdjęć będzieszpodejmował błędne decyzje dotyczące barw i ekspozycji Dobrze skalibrowany

monitor jest niezbędny jeśli chcesz mieć pewność że praca włożona w regulo-

wanie aparatu nie poacutejdzie na marne i wywołane zdjęcia będą odzwierciedlały

to co widziałeś w wizjerze (rys 421)

Najlepszą metodą kalibrowania monitora jest wykorzystanie specjalnego

oprogramowania i sprzętu Ja używam kalibratora ColorMunki Photo W bdquoDo-

datkurdquo znajdziesz adresy stron internetowych innych firm produkujących takieurządzenia Ponieważ kalibratory nie są tanie sprawdź czy ktoacuteryś z Twoich

znajomych nie ma takiego urządzenia i czy nie zgodziłby się skalibrować Two-

jego monitora

Zadania do wykonania Wykonując to zadanie nauczysz się rozwiązywać problem koloroacutew ktoacutere nazdjęciu wyglądają inaczej niż w rzeczywistości Bardzo dobrym tematem do

tego typu ćwiczeń są kwiaty

1 Włoacuteż do wazonu wiązkę białych czerwonych i żoacutełtych kwiatoacutew z zielo-

nymi liśćmi Ustaw kompozycję na jednolitym tle w taki sposoacuteb aby słońce

oświetlało rośliny od przodu Jeżeli chcesz możesz rozproszyć światło za po-

mocą dyfuzora żeby kwiaty wyglądały ładnie Powinny wypełniać cały kadr

2 Ustaw automatyczny balans bieli i zroacuteb zdjęcie Następnie wykonaj zdję-cie z balansem bieli dla światła słonecznego (Czasem łatwiej zauważyć

roacuteżnice kolorystyczne kiedy na zdjęciu znajduje się fragment białej kartki

albo czyjaś twarz)

3 Jeżeli Twoacutej aparat oferuje możliwość korygowania ustawień predefinio-

wanych zroacuteb serię zdjęć z roacuteżnymi wartościami korekt dla światła słonecz-

nego a następnie dla światła w cieniu oraz w zachmurzony dzień Możesz

też sproacutebować skorygować pozostałe ustawienia predefiniowane4 Wyświetl zdjęcia na komputerze i wybierz tę kombinację ktoacutera będzie Ci

najbardziej odpowiadała Jeżeli Twoacutej aparat umożliwia zapisanie wprowa-

dzonych korekt zroacuteb to

Rys 421 Słońce było wysokoi oświetlało gejzer od przodu Zależałomi na tym żeby kłęby pary były na zdję-ciu białe z lekko niebieskim odcieniemponieważ w naturze para była białaa mnie było chłodno Mogłem wyregu-lować balans bieli indywidualnie alezamiast tego wprowadziłem niewielkąkorektę do domyślnego ustawienia dla

światła słonecznego Park NarodowyYellowstone Wyoming (Nikon D100ISO 200 obiektyw 16 mm statyw eks-pozycja 1320 s przy f16)






Sprzęt 97

Oświetlenie 99




Sprzęt 113

Oświetlenie 116




Sprzęt 131

Oświetlenie 132








Sprzęt 149

Oświetlenie 151




Sprzęt 167

Oświetlenie 172




Sprzęt 189

Oświetlenie 192





Sprzęt 207

Oświetlenie 210








Sprzęt 229

Oświetlenie 235




Sprzęt 250

Oświetlenie 254





Sprzęt 273

Oświetlenie 277




Manipulacja 290

Sprzęt 292




Skorowidz 311




Nie wszystko

jest czarno-białe

4




















Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)












Sprzęt 97

Oświetlenie 99




Sprzęt 113

Oświetlenie 116




Sprzęt 131

Oświetlenie 132








Sprzęt 149

Oświetlenie 151




Sprzęt 167

Oświetlenie 172




Sprzęt 189

Oświetlenie 192





Sprzęt 207

Oświetlenie 210








Sprzęt 229

Oświetlenie 235




Sprzęt 250

Oświetlenie 254





Sprzęt 273

Oświetlenie 277




Manipulacja 290

Sprzęt 292




Skorowidz 311




Nie wszystko

jest czarno-białe

4




















Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)













Sprzęt 149

Oświetlenie 151




Sprzęt 167

Oświetlenie 172




Sprzęt 189

Oświetlenie 192





Sprzęt 207

Oświetlenie 210








Sprzęt 229

Oświetlenie 235




Sprzęt 250

Oświetlenie 254





Sprzęt 273

Oświetlenie 277




Manipulacja 290

Sprzęt 292




Skorowidz 311




Nie wszystko

jest czarno-białe

4




















Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)













Sprzęt 229

Oświetlenie 235




Sprzęt 250

Oświetlenie 254





Sprzęt 273

Oświetlenie 277




Manipulacja 290

Sprzęt 292




Skorowidz 311




Nie wszystko

jest czarno-białe

4




















Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)











Nie wszystko

jest czarno-białe

4




















Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)




























Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)


























Barwa światła














































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)











































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)








































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)

































Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)












Barwa przedmiotu


































w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)





























w rzeczywistości


jącymi








































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)












































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)









































































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)





















































Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)












Rys 413








































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)




































































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)



































































































jego monitora









albo czyjaś twarz)






























































































jego monitora









albo czyjaś twarz)















































































jego monitora









albo czyjaś twarz)

























































jego monitora









albo czyjaś twarz)






















jego monitora









albo czyjaś twarz)









Documents

Bezkrwawe łowy. Fotografia przyrodnicza okiem Ralpha Clevengera