Türk NÖl'Osiriirji Dergisi, 2006, Cilt: 16, Sayi: 2, 126-129

Bilateral Kalsifiye KronikSubdural Hematom:

Olgu Sunumu

Bilateral Calcified Chronic Subdural

Hematama: Case Report

ÖZ

Kalsifiye kronik subdural hematom nadir karsilasilan bir hastaliktir. Bu durum,postmenenjitik subdural efüzyonun bir sonucu olarak ve daha az siklikla ven­triküloperitoneal sant operasyonlarinin bir uzun dönem komplikasyonu olarakortaya çikabilir. Bu yazida, biz bilateral kronik subdural hematom nedeni ile 6yil önce opere edilen bilateral kalsifiye kronik subdural hematomlu bir olgusunuyoruz.

ANAHTAR SÖZCÜKLER: BilateraL, Kalsifikasyon, Kronik subdural hematom

ABSTRACT

Calcified chronic subdural hematoma is ararely seen disorder. This condition,can occur as a result of postmeningitic subdural effusion and less frequently asa long-term complication of ventriculoperitoneal shunt operations. In thisreport, we present a case with bilateral calcified chronic subdural hematomawho was operated due to bilateral chronic subdural hematoma 6 years ago.KEY WORDS: Bilateral, Calcified, Chronic subdural hematoma

126

Cem DINC1

A. Celal IPLlKCIOGLU2

ismail LATIFACi3

Azmi TUFAN4

Yüksel NAVRUZ5

1,2,3,4,5 S,B, Okmeydani Egitim veArastirma Hastanesi Nörosirürji

Klinigi Sisli/Istanbul

Gelis Tarihi: 19.10,2005Kabul Tarihi: 08.03,2006

Yazisma adresi:Cem OINÇ

içerenköy Emniyet Çik, Sk,Aydin Kardesler Apt. NoA/16

34752 Kadiköy/IstanbulEv TeL.: 02164692809

Is TeL. : 0212 2217777/1280GSM, : 0532 3874027

E-posta: drcemdinc@yahoo,com

Tiirk Nörosiriirji Dergisi, 2006, CiIt: 16, Sayi: 2, 126-129

GIRIsKalsifiye Kronik Subdural Hematom (KSH),

gelisme mekanizmasi halen tam olarak ortayakonulamamis olan ve bu nedenle tedaviyaklasimlari hakkinda net olarak bir görüs birligisaglanamamis olan bir hastaliktir (10,12,13).Hastalarin bir bölümü asemptomatik seyrederkendiger bir bölümünde kronik basagrisi, hemiparezi,mental retardasyon, epileptik nöbetler ve benzeribelirtiler görülebilir (10,11,14).Cerrahi tedavi karariverilmeden önce hastalar çok dikkatli degerlendiril­meli ve gerekli olmayan bir cerrahi girisimin birfayda saglamayacagi, aksine hastanin klinik olarakdaha da gerilemesine sebep olabilecegi unutulma­malidir. Bizbu yazida basagrisi disinda herhangi birnörolojik bulgu ve belirti göstermeyen ve opereedilmeyerek klinik izleme alinan bir kalsifiye KSHolgusu sunuyoruz.

OLGUSUNUMU

29 yasinda bayan hasta klinigimize son birkaçaydir ortaya çikan ve ara ara siddetlenen basagrisisikayeti ile basvurdu. Hastanin yapilan sistemik venörolojik muayenesinde herhangi bir bulgusaptanmazken, özgeçmisinde basvurudan 6 yil öncebilateral KSHsebebiyle Burr-hole kraniotomi+kapalidrenaj operasyonu hikayesi tespit edildi. Özgesmisve soygeçmisinde sistemik hastalik hikayesi yoktu.Çekilen kranyal Bilgisayarli Tomografide (BT)bilateral kalsifiye yapilar içeren ve merkezinde kistikkomponenti bulunan KSH saptandi (SekilI).Manyetik Rezonans Görüntülemede (MRG) Tlagirlikli kesitlerde hipo-hiperintens, T2 agirliklikesitlerde heterojen hiperintens karakterde bilateralfrontoparietal alanda subdural koleksiyon saptandi(Sekil 2). Hasta, herhangi bir yakinmasi olmadigiiçin son birkaç yildir düzenli takiplerine devametmedigini ifade etmekte idi. Geçirdigioperasyondan sonraki ilk bir yil içinde çekilenkontrol kranyal BTlerde herhangi bir rezidü, nüksya da kalsifikasyon tespit edilmedi. Sonuç olarak,hastanin opere edilmeyerek, yakin klinik izlemealinmasina karar verildi. Basagrisi disindayakinmasi olmayan ve nörolojik defisitibulunmayan hastanin 3. ve 6. ayda çekilen kontrolkranyal BTlerinde anlamli bir fark izlenmedi.

TARTISMA

Kalsifiye KSH ilk kez von Rokitansky (16)tarafindan bir otopsi vakasinda tarif edilmis, cerrahiolarak çikartilan ilk kalsifiye KSH olgusu iseGoldhahn (7)tarafindan bildirilmistir.

Dinç: Kalsifiye Kronik Siibdllral Hematom

Sekil 1: Aksiyel ap aksiz BT kesitlerinde bilateralfrontoparietal alanda kalsifikasyon gösteren KSHizlenmekte.

Sekil 2: MRG'de Tl agirlikli kesitlerde hipo-hiperintens,heterojen karakterde bilateral frontaparietal subduralkoleksiyon izlenmekte.

KSH'larin %0.3-2.7'sinde kalsifikasyon ya daosifikasyon bulunabilmesine karsi, büyük veadezyon gösteren osifikasyon ile çok daha nadirkarsilasilir (11,13,15,17).Yayinlanan birçok olgudakalsifiye KSH'un sant operasyonlarina ve menenjitesekonder olarak gelistigi bildirilmistir (8,11,15).Bizhastamizin özgeçmisinde, basvurudan alti yil öncebilateral KSH sebebi ile operasyon geçirmesinindisinda herhangi bir özellik tespit etmedik.Asemptomatik olarak saptanan olgular çok dahanadirdir.

127

Türk Nörosiriirji Dergisi, 2006, Git: 16, Sayi: 2,126-129

Kalsifiye yapilar hematomun parietal ve visseraltabakalarinda bulundugu kadar hematomun içindede bulunabilirler (6). Buna karsi, kalsifikasyongelisme mekanizmasi ve neden tüm KSH'larinkalsifiye olmadigi halen tam olarakaydinlatilamamis bir konudur. Afra'ya (1) göresubdural mesafedeki azalmis sirkülasyon veabsorpsiyon ve vasküler trombozlar kalsifikasyongelisiminden sorumlu olabilirler. McLaurin veMcLaurin (12) tek tarafli kalsifikasyon gelisen birbilateral KSH olgusu bildirmisler ve lokal faktörlerinkalsifikasyon gelismesinde rol oynayabilecegini önesürmüslerdir. Bazi yazarlar da metabolik yatkinliginsorumlu olabilecegini bildirmistir (4,12).

Boyd ve ark. (4) kalsifikasyon gelisebilmesi içinhematomun en az son 3 yildir devam etmesigerektigini bildirmis, buna karsi Bahadir ve Marx (2)3 aylik bir sürenin kalsifikasyon gelisimi için yeterli

oldugunu bildirmistir. Osifikasyon için genellikledaha uzun süre gerekir. Kalsifiye duvar beyinyüzeyini kaplarsa, bu durum "Zirhli Beyin" olaraktanimlanir (3,5,11). Kalsifiye bölüm çok ince dahiolsa, bazen dura ve beyin yüzeyine çok sikiyapisiklik gösterebilir (1). Bizim olgumuzdakalsifikasyonun gelisme mekanizmasi ve ilkuygulanan operasyondan ne kadar süre sonrakalsifikasyon gelistigi belirsiz di.

Çocuk çagda KSH'larda en sik görülensemptomlar mental retardasyon, epileptik ataklar vedavranis bozukluklaridir (12,18). Bazi hastalardailerleyen nörolojik hasar görülmesine karsigenellikle artmis intrakranyal basinca baglisemptomlar yoktur. Bu olgularda baslangiçtakitravma ya da inflamatuar degisikliklere sekonderolarak gelisen atrofi ya da beyin hasarisemptomlarin gelismesinden sorumlu olabilir (11).Buna karsi bazi vakalar ise, rastlantisalolaraksaptanir. Biz olgumuzda, basvuru ve klinik takiplersirasinda basagrisi disinda herhangi bir yakinma venörolojik özellik tespit etmedik.

Direkt kranyografilerde kalsifikasyon görülebilirve BT ve MRG ile de preoperatif dönemdehematomun boyutu, kalsifikasyonun boyutu,kalinligi ve beyin parankimi ile ilgili çok detaylibilgiler elde edilebilir (9).

McLaurin ve McLaurin (12) 6 olgunun cerrahiolarak tedavi edildigi serilerinden elde ettikleripostoperatif sonuçlara göre, kalsifiye KSH'un

128

Diiiç: Kalsifiye Kronik SlIbdlirnl Hematom

çikartilmasinin gerekli olmadigini ve bir yararibulunmadigini bildirmislerdir. Buna karsi Watts (18)ilerleyen nörolojik hasar ve artmis intrakranyalbasinç belirtileri gösteren olgularda cerrahi tedaviyiönermektedir. Iplikçioglu ve ark (10) da cerrahitedavi uyguladiklari, osifiye KSH'u bulunan 13 yaserkek olguda, postoperatif dönemde nörolojikhasarda iyilesme olmamasina karsi epileptikataklarin kontrol altina alindigini bildirmistir. Bizimolgumuzda da nörolojik defisit ve epileptik atakhikayesi mevcut olmamasi, basagrisi disinda biryakinmasi bulunmamasi sebepleri ile, hastayauygulanacak herhangi bir cerrahi girisimin klinikkötülesmeye neden olabilecegi kanisi ile yakin klinikizleme almaya kara verdik.

, Niwa ve ark (13) rastlanhsal olarak saptananasemptomatik bir olguda, kalsifiye KSH'un cerrahiolarak basariyla çikarhldigini, ancak postoperatif 3.ayda hematomun, 10. ayda da hematomun içindekalsifikasyonun tekrar olustugunu bildirmistir.Sonuç olarak, kalsifiye KSH nadir karsilasilan birhastaliktir ve cerrahi tedaviden yarar görecek

hastalar çok dikkatli seçilmelidir. Hastaliginbaslangicinda olusan beyin hasari ve atrofinin,cerrahi tedavi sonuçlarinin basarisiz olmasina neden

olabilecek en önemli faktör oldugu akildatutulmalidir.

KAYNAKLAR

i. Afra D: Ossification of subdural hematama: Report of twocases. J Neurosurg. 18:393-7, 1961

2. Bahadir AR, Marx P: On a case report of calcified and ossifiedsubdural hematomas. Neurochirurgia. 10(6):224-228, 1967

3. Birkner R, Lagemann K: Extensive calcification inpachymeningitis haemorrhagica interna and subduralhematoma: On a case of encased brain. Fortschr Geb

Rontgenstr Nuklearmed. 105(3):367-81, 1966

4. Boyd DA, Merrel JP: Calcified subdural hematoma. J NervMent Dis. 98:609-617, 1943

5. Debois V, Lombaert A: Calcified chronic subdural hematoma.

Surg Neurol. 14(6):455-498, 1980

6. Dyke CG, Davidoff LM: Chronic subdural hematoma: Aroentgenographic and pneumencephalographic study. BullNeurol Inst NY. 7:112-147, 1938

7. Goldhahh R: Uber ein grosso-es, operativ entferntes,verkaklktes, intra-kranielles Hamatom. Dtsch Z Chir. 224:323­331, 1930

8. He XS, Zhang X: Giant caIcified chronic subdural haematoma:a long term complication of shunted hydrocephalus. J NeurolNeurosurg Psychiatry. 76(3):367, 2005

9. Imaizumi S, Onurna T, Kameyama M, Naganuma H:Organized chronic subdural hematoma requiring craniotomy­five case reports. Neurol Med Chir. 41(1):19-24, 2001

Türk Nörosirürji Dergisi, 2006, Git: 16, Sayi: 2,126-129

10. Iplikeioglu AC, Akkas 0, Sungur R: Ossified emonie subduralhematoma: ease report. J Trauma. 31(2):272-275, 1991

ii. Ludwig B, Nix W, Lanksch W: Computed tomography of the"arinored brain". Neuroradiology. 25(1):39-43, 1983

12. MeLaunn RL, MeLaurin KS: Calcified subdural hematomas in

childhood. J Neurosurg. 24(3):648-655, 1966

13. Niwa J, Nakamura T, Fujishige M, Hashi K: Removal of a largeasymptomatie ealcified chronie subdural hematoma. SurgNeurol. 30(2):135-139, 1988

14. Sgaramella E, Sotgiu S, Miragliotta G, Fotios Kalfas Crotti FM:"Matrioska head": Case report of ealcified ehronie subduralhematoma. J Neurosurg Sei. 46(1):28-31, 2002

Dinç: Kalsifiye Kronik Subdural Hematani

15. Spadaro A, Rotondo M, Di Celmo D, Simpatieo S, Parlato e,Zotta De, Albanese v: Bilateral ealeified emonie subdural

hematoma: Further pathogenetie and clinical eonsideration onthe so-ealled "armoredbrain". J Neurosurg Sei. 31(2):49-52,1987

16. von Rokitansky c: Handbuch der pathologischen anatomie.eilt: 2. Vienna: Braunmuller und Seidel, 1844: 717

17. Waga S, Sakakura M, Fujimoto K: Calcified subduralhematoma in the elderly. Surg Neurol. 11(1):51-52, 1979

18. Watts c: The management of intraeranial ealcified subduralhematomas. Surg Neurol. 6(4):247-250, 1976

129