Bilgi Teknolojisinin Temel Kavramları

Güvenlik, Telif Hakları ve Hukuk

Güvenlik• Güvenlik• Dosyaların taşınabilir kayıt ortamlarına

yedeklenmesi• Elektrik kesintisinde veri kaybı• Dosyaların dışarıdan erişilmesinin engellenmesi• Gizlilik Hakkı• Bilgisayarın korunması ve şifrelenmesi

GüvenlikTeknolojinin gelişmesiyle yeni bir tehlike,

bilgi güvenliği.Bilginin kaybolma riski çalınma riski kadar

önemlidir.Güvenlik programları belli bir noktaya kadar

güvenliği sağlarlar.Ancak tam bir güvenlikten söz etmek

mümkün değildir.

YedeklemeBilgisayar donanım ve bilgi kaybı sorunlarına

karşı bilgilerimizi yedeklemeliyiz.Bilgilerin önemine ve üzerindeki değişiklik

sıklığına göre belirli aralıklarla yedekler güncellenmeli.

CD, DVD, taşınabilir kayıt ortamlarına yedek alınabilir.

Elektrik KesintileriÜzerinde çalıştığımız ve henüz kayıt

yapmadığımız bilgilerimiz güvende değildir.Elektrik kesintileri ve dalgalanmaları

dosyalara, yazılımlara ve bilgisayar donanımına zarar verebilmektedir.

Kesintisiz güç kaynakları (UPS) sınırlı bir süre bilgisayara güç beslemesi yapar.

Kaliteli UPS’ler aynı zamanda elektrik dalgalanmalarına karşı da güvenlik sağlar.

Dizüstü bilgisayarlar bu açıdan avantajlıdır.

Erişimin EngellenmesiGüvenlik duvarı izinsiz erişimleri engellemek

için en üst seviyede önlemdir.Anti virüs programları.Önemli bilgilerin ağ ve internet üzerinde

paylaşıma açılmaması.

Gizlilik HakkıBilgilerin gizliliği kanunla korunmaktadır.Ağır cezalar getirilmiştir.Başkalarına ait bilgilerin ele geçirilmesi,

farklı alanlarda kullanılması veya üçüncü şahıslara verilmesi cezai yaptırımları içermektedir.

Bilgi hırsızları özellikle internet bankacılığı ve kredi kartı bilgilerini hedef almaktadır.

Kişisel bilgilerin internet ortamına verilmemeli, banka ve kredi kartı bilgilerinin her sitede kullanılmamasına dikkat edilmelidir.

Korunma ve ŞifrelemeDosyaların, kendi programlarınca

şifrelenmesiDosya ve klasörlerin özel programlarla

şifrelenmesiİşletim sistemi kullanıcısının ve dosyalarının

şifrelenmesiBilgisayarın açılışında bios’tan şifrelenmesi

Bilgisayar Virüsleri• Virüslerin tanımı ve çeşitleri• Bilgisayar sistemlerine bulaşması• Dosya indirmedeki tehlikeler• Korunma

Malware“Malicious software” 'in kısaltılmasıdır. Kötü niyetli

yazılım anlamına gelmektedir.Çeşitleri:

VirüslerSolucanlar (Worms): Ağ yoluyla bulaşırlar. Günümüzde en

popüler solucanlar e-mail yoluyla yayılırlar. En önemli özellikleri hızlı bir şekilde çoğalabilmeleridir.

Truva Atları (Trojan Horses)Spam: Sizin rızanız olmadan size veya sizin vasıtanızla

tanıdıklarınıza gönderilen ve yasal olmayan elektronik postalardır.

Adware: Reklam içeren yazılımlar, istenmeyen reklamlarSpyware: Casus yazılımlar

Virüslerin tanımıVirüsler aslında birer bilgisayar

programlarıdır.Bilgisayarın çalışmasını engelleyecek, verileri

kaydedecek, bozacak veya silecek ya da kendilerini internet üzerinden diğer bilgisayarlara yayarak yavaşlamalarına veya başka sorunlara neden olacak şekilde tasarlanmış yazılımlardır.

Virüslerin çeşitleriDosyalara bulaşan virüsler:

Genellikle .com ve .exe uzantılı dosyaların kaynak koduna kendilerinin bir kopyasını eklerler. Sys, drv, bin, ovl, ovy, dll uzantılı dosyalara da bulaşan virüsler vardır.

Boot virüsleri: Sabit disklerin en başında yer alan ilk sektöre (Master Boot Sector) ve disk bölümlerinin (partition) boot sektörlerine bulaşırlar.

Virüslerin çeşitleriMacro virüsler: Microsoft Word ve Excel

gibi yaygın kullanılan uygulama yazılımlarının macro dilleri kullanılarak yazılır. Macrolar veri dosyalarında kaydedildiği için virüslü belge açıldığında virüsün makro kodu çalışmaya başlar.

Trojan horse (truva atı): Bilgisayarınızda arka planda çalışan ve zamanı geldiğinde aktif hale gelerek sisteminize zarar veren yazılımlardır. Sabit diski formatlamak, dosyaları silmek ya da sistemi çökertmek gibi çok zararlı işler yaparlar.

Bilgisayar Sistemlerine BulaşmasıGenellikle internet üzerinden, e-posta yoluyla

veya taşınabilir bellekler vasıtasıyla bir ortamdan diğer ortama bulaşırlar.

Bulaştıkları ortamda otomatik olarak çalışabilecekleri gibi bulaştıkları dosyanın çalıştırılması sonucu da aktif hale gelebilirler.

Günümüzde en yaygın bulaşma yöntemi flash diskler vasıtasıyla olmaktadır.

KorunmaAnti virüs yazılımı kullanarakGüvenlik duvarı kullanarakGüncelleme ve yamaları yükleyerekDüzenli yedek alarak Ağ üzerinden dosya paylaşımını

sınırlandırarakSadece güvenilir sitelerden dosya

indirerek Flash bellekleri sadece güvenilir

bilgisayarlara takarak

Telif Hakkı

Telif HakkıBuluş sahibinin buluş konusu ürününü belirli

bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır.

Bu hakkı gösteren belgeye patent denir.Telif yasalarının amacı, buluş yapmayı,

yenilikleri ve yaratıcı fikri faaliyetleri teşvik etmek için gerekli olan korumayı ve buluşlarla elde edilen teknik çözümlerin sanayide uygulanmasını sağlamaktır.

Yazılım, Telif Hakkı ve KopyalamaBilgisayar yazılımları da telif hakları

kapsamına girer.4110 sayılı Yasa’yla 5846 sayılı Fikir ve

Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), Türk Ceza Kanun (TCK), Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri gereğince «Korsan yazılım kullanılması, kopyalanması, sanal ya da gerçek ortamda dağıtılması veya satışa sunulması» suçtur, cezası vardır.

Ücretsiz ve Kamuya açık yazılımlar bu kapsam dışındadır.

Verilerin Kanunla KorunmasıTürk Ceza Kanunu’nun 525. maddesinin (d)

bendinde kişisel bilgilerin korunması hakkında gerekli bilgiler verilmiş olup bilgisayarımızda bulunan özel bilgilerimizin başkaları tarafından kopyalanması, silinmesi veya bozulması durumunda bu işlemi yapan kişilere cezai işlemlerin uygulanacağı belirtilmiştir.