Bioloska Psihologija-predavanje 5 (1)

7/23/2019 Bioloska Psihologija-predavanje 5 (1)

http://slidepdf.com/reader/full/bioloska-psihologija-predavanje-5-1 1/20

Moždana oštećenja

kod ljudi

Doc.dr.Elvis Vardo



Moždana oštećenja kod ljudi

Svrha proučavanja moždanih oštećenja kod ljudi:

Unapređivanje razumijevanja funkcionisanja zdravog

ljudskog mozga

Razvoj učinkovitih tretmana



.





.



Uzroci moždanih oštećenja

Tumori mozga

Cerebrovaskularni poremećaji

Zatvorene povrede glave Infekcije mozga

Neurotoksini

Genetski uzorci




Tumori mozga

Tumor ili neoplazma je masa ćelija koje rastu nezavisno odostatka tijela (rak)

Meningeom – tumor koji raste između ovojnica (meningi) –

oko 20% moždanih tumora Infiltrativni tumor – tumor koji raste difuzno kroz okolna tkiva

Metastatski tumori – koji nastaje u jednom organu i širi se nadruge

Benigni (dobroćudni) tumor – može se hirurški odstraniti, uzmali rizik daljeg rasta

Maligni (zloćudni) tumor – koji može nastaviti rasti čak i nakonpokušaja hirurškog odstranjivanja



.





Uzroci moždanih oštećenja Cerebrovaskularni poremećaji – moždani udar ili inzult je

iznenadni cerebrovaskularni poremećaj koji uzrokuje moždanooštećenje.

Dvije vrste cerebrovaskularnih poremećaja dovode do udara:

Cerebralna hemoragija – krvarenje u mozgu, nastaje usljedpuknuća krvne žile u mozgu, pri čemu krv ističe u okolno nervnotkivo i oštećuje ga. Uobičajeni uzrok je prsnuće aneurizme

(proširenje stijenke krvnog suda u obliku balona) Cerebralna ishemija – prekid opskrbljivanja krvlju jednog dijela

mozga. Uzroci ishemije su tromboza (formiranje čepa/tromba kojisprečava protok krvi na mjestu nastanka), embolija (začepljenjekrvnog suda nastalo pomjeranjem tromba u manji krvni sud) iarterioskleroza (zadebljanje stijenki krvnih sudova i njihovo

sužavanje). Moždani udar je treći uzorčnik smrti i najčešći uzork invaliditeta

kod odraslih

Većinu moždanih oštećenja vezanih uz moždani udar izazivapretjerano otpuštanje glutamata-važna brza reakcija





Uzroci moždanih oštećenja Zatvorene povrede glave – moždana oštećenja izazvana

udarcima koji ne penetriraju u lobanju.

Udarce u glavu treba oprezno tretirati, posebno ako se javezbunjenost, senzomotoričke smetnje ili gubitak svijesti.

Kontuzije su zatvorene povrede glave koje uključuju oštećenjemoždanog sistema cirkulacije, što uzorkuje unutrašnje

krvarenje iz čega se razvija hematom (lokalizovana nakupinazgrušane krvi-modrica).

Tvrdoća lobanje (uz udarce) je najčešći uzrok nastankakontuzija, koje se često javljaju na strani mozga suprotnojonoj na koju je djelovao udarac (contre-coup povrede)

Potres mozga-poremećaj svijesti nakon udarca u glavu

Bokserska demencija- zbog izlaganja ponovljenim potresimamozga



Bokserska demencija






Infekcije mozga – nastaje upala koja se naziva encefalitis.Dvije vrste moždanih infekcija:

Bakterijske infekcije – posljedica su apscesi/nakupine gnojau mozgu. Upala moždanih ovojnica-meningitis.

Sifilis – bakterijska infekcija, faza latencije može trajati višegodina, dovodi do sindroma ludila i demencije – progresivna

paraliza. Virusne infekcije

neurotropne (napadaju isključivo nervno tkivo; bjesnilo-prenosi se ugrizom nosioca virusa (pas, mačka, miševi,šišmiši); učinci su smrtonosni ukoliko se na vrijeme (unutarmjesec dana) ne prevenira)

pantropne (napadaju nervno tkivo uz dr. tkiva) – virusiherpesa i zaušnjaka








Neurotoksini Nervni sistem se može oštetiti zbog izloženosti brojnim

otrovnim hemijskim tvarima koje mogu doći u NS (živa, olovo)izazivajući toksičnu psihozu

To ponekad mogu učiniti i lijekovi za tretman neurološkihporemećaja (tardivna diskinezija-motorički poremećaj)

Povremeno (“rekreativno”) uzimanje droga može izazvatioštećenje mozga

Postoje i endogeni neurotoksini (iz samog organizma) – tijeloproizvodi antitijela koja mogu uzrokovati različite poremećajenpr multipla skleroza – antitijela napadaju mijelin u vlastitomorganizmu

Prikaz simptoma tardivne diskinezije-video




Genetski uzroci

Downov sindrom – posljedica dodatnog hromozoma u 21

paru hromozoma (ljudi imaju 23 para hromozoma), javlja

se kod 0,15% novorođenčadi

Karakterističan je vanjski izgled, usporen intelektualni

razvoj i brojni zdravstveni problemi

Fenilketonurija

Huntingtonova bolest




Programirana smrt ćelije

Nervne (a i druge ćelije) koje postaju suvišne ili nefunkcionalne,same odumiru

“samoubistvo” ćelija nastaje zbog aktivacije ćelijskog genetskogprograma za samoubistvo koji se naziva apoptoza (programirana

smrt ćelije) Neuroni umiru na dva načina: aktivno tj apoptozom i pasivno (od

povrede) tj nekrozom

Kod nekroze popratna pojava je i pojava upale, čega nema kodapoptoze

Kod nekroze odmiranje neurona može nastupiti relativno brzo (nprnakon moždanog udara pogođeno tkivo odumire za nekoliko sati), aokolne ćelije umiru usljed apoptoze i po nekoliko dana – traže senačin da se to spriječi (uspjeh na lab životinjama)

Documents

Bioloska Psihologija-predavanje 5 (1)