2Bouwen aan

Vlaanderen nummer 2 I 2012 jaargang 13 I meI-junI-julI

www.bouwenaanvlaanderen.bevaKTIjdSCHrIFT voor de bouw

vakkatern

met

artevelde torent over gentwinkelen in brugge, Kuurne, wilrijk en HeuleSporten in Zoerselmet bmw naar ZottegemKinderziekenhuis in diest

• Flexibiliteit in ontwerp• Hedendaags plafond• Veelzijdige toepassingsmogelijkheden• Sterke technische kwaliteiten

• Uitstekende akoestiek• Makkelijk demonteerbaar• Onderhoudsvriendelijk• Brandstabiele toepassingen

c L PLAFOND

gesloten voegstaal en aluminium

Behandelkamer - CL 225 - Staal - Full perfo

B L PLAFOND

open voegstaal en aluminium

Zwembad - BL 80 - DuplexCoat staal

X L PLAFOND

Brede lineaire panelenstaal

Kantoor - XL 600U - Staal

WWW.LCC-PLAFONDS.EU

FotograFielaan 49-51 • 2610 antwerpen (wilrijk)t 03.897.13.00 • F 03.897.13.01

iNFO@LCC-PLAFONDS.EU

auditoriagangen

KantorenKlasloKalenlaBoratoria

patientenKamerssportaccomodatie

transportvergaderZalenwinKelcentra

ZwemBaden

duurZame plaFonds in staal en aluminium aangepast aan uw bouwconcept en budget

0512lcc-236x303.indd 1 21/05/12 15:16

ArcelorMittal Construction BelgiumSystems, Solutions and Components for creative Architecture

Arval by ArcelorMittal stelt u een nieuwe oplossing voor zonwering voor. Beeld u in dat

architectuur elk uur van de dag verandert. Vrij om zelf de kleur en vorm te bepalen om zo een spel te creëren tussen licht en schaduw.

Ons uitgebreid productgamma is beschikbaar in verschillende perforatietypes, openingen en vormen.Contacteer nu onze commercieel verant-woordelijke voor de mogelijkheden en prijzen.

ArcelorMittal Construction Belgium NVIndustrieterrein Geel West - Z4 - Lammerdries 8B-2440 Geel. Tel.: 0032 14 56 39 43 > www.arcelormittal.com/arval_belux

transformingtomorrow

Sunstyl - De oplossing voor zonwering

MG Tower / Gent

Artesis Hogeschool / Antwerpen _ ism Polo ArchitectsTui Travel - Jet Air / Zaventem

Rue Haute 139

1000 Bruxelles

T 02 514 04 96

F 02 514 04 93

Raamstraat 13

3500 Hasselt

T 011 22 21 63

F 011 22 93 90

Tervuursevest 362

3000 Leuven

T 016 62 91 71

F 016 62 27 79

triflex_wonen_final_BE.indd 1 29/02/12 W 9 13:24

voorwoordBeste lezer,

Het kan boeiend zijn niet alleen technisch te denken, maar ook

te dromen over bouwen en wonen. Dat bleek nog maar eens op

de viering van vijftien jaar Isolatieraad (CIR), met twee eminente

sprekers: oud-professor Hugo Hens en oud-directeur-generaal

van het WTCB Carlo De Pauw. Hens keek vooral terug naar het

verleden, naar de al afgelegde weg en De Pauw keek naar de toe-

komst, naar de nog af te leggen weg.

Met de nodige ironie besprak Hens concepten die vroeger en in sommige gevallen nu

nog, als goede isolatieoplossingen golden en toch zo werden aangeprezen: van stro en

leem over droog zand en zelfs zeeschelpen. Maar voor recentere producten, waarvan de

degelijkheid objectief is bewezen, maakt hij voorbehoud. “Totale luchtdichtheid is zinvol

in Scandinavië, maar we hoeven dit niet volledig na te volgen. Niet alleen omdat almaar

zwaarder isoleren op zeker ogenblik economisch niet meer optimaal. Maar ook omdat we

op een andere manier willen leven.” Onlangs stond de prof zijn dochter bij in de bouw van

haar woning. “Ze wil een huis waar ze als ze ook al eens de ramen wijd open kan zetten.

En ze houdt van een parketvloer met een tapijtje erop, dan is het niet zinvol om vloerver-

warming aan te leggen.”

De Pauw ging op zijn wanneer ook terug naar het verleden. Als de ingenieur die het idee

had niet vroegtijdig was overleden, dan had het hoogste gebouw ter wereld decennia

lang in België gestaan. Want het Atomium is eigenlijk het alternatief voor een ander plan,

om voor de wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel een toren van ongeveer twee Eif-

feltorens hoog op te trekken.

Het gebouw van de toekomst is voor De Pauw het gebouw van het verleden: de piramide.

Geen massieve verzamelingen steen meer, maar wel piramidevormige woongebouwen.

En als de wereldbevolking en het zeepeil blijven stijgen, zullen we ook meer en meer

aangewezen worden op drijvende steden.

Jammer genoeg kunnen we u in dit nummer van Bouwen aan Vlaanderen daarvan nog

geen voorproefje bieden. Het overwicht ligt deze keer overwegend bij winkel-, kantoor-

en bedrijfsgebouwen. Het valt op dat bedrijfsgebouwen tot in de kleinste details proberen

modelvoorbeelden te zijn van duurzaam bouwen. En van duurzame aanpak, zoals de lo-

kale stroomlevering door windspecialist EnerVest in Erembodegem.

Maar er zijn net zo goed projecten waar beleving en sfeer opnieuw een centrale plaats

krijgen. We belichten hier onder meer het kinderziekenhuis in Diest en het Belgisch pa-

viljoen op de Floriade in Venlo. Een andere vorm van beleving blijft ook in de toekomst

verzekerd, dank zij het nieuwe logistieke gebouw van brouwerij Moortgat in Puurs.

Duvels leesplezier,

Koen Mortelmans

hoofdredacteur van Bouwen aan Vlaanderen

In het bos genezen de kindjes

COLOFONBouwen aan VlaanderenKwartaalvaktijdschrift voor de bouwJaargang 13 • nummer 2 • 2012Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar

veraNtwOOrdeLijke Uitgever

H.B.J.M. LouwersWildlaan 7Postbus 85, 3900 Overpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E info@louwersmediagroep.be

redaCtieadresKoen MortelmansKempenlaan 52160 WommelgemT +32 (0)3 3536066E koen@mortelmans.com

redaCtieErika Claessens, Dave CuypersHenri Gielen, Tim JanssensKoen Mortelmans, Rik NevenBram Souffreau, Senne StarckxMichel Vanden Heede, Bert VerbekeChantal Verrecas, Philip Willaert

BLadmaNagemeNtPhilippe BourdaT +32 (0)9 2209250M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be

adverteNtiesFTP-server van Louwers Mediagroep:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: bavlWachtwoord: gastAdresgegevens:Postbus 85, 3900 Overpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E verkoop@louwersmediagroep.be

seCretariaatManuela Depenbrock

FOtOgraFieMarc Sourbron e.a.

aBONNNemeNtprijs€ 45,00 per jaar excl. BTWABN Amro: 723-5404718-21t.n.v. Louwers Mediagroep BVBAo.v.v. Bouwen aan Vlaanderen.Informatie over abonnementen:T +32 (0)11 605540

adreswijzigiNgeNSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België

OpzeggiNgeNIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schrif-telijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

dOeLgrOepBouwen aan Vlaanderen is een communi-catieplatform dat met name architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installa-teurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.

vOrmgeviNg/art direCtiONLogo Reclame- Ontwerpbureau

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of ver-menigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

19Drinkwater in het licht

15

11 Winkelen langs de ‘kant’ van Brugge

15 Slim gebouw voor TMVW

19 Kinderafdeling AZ Diest in een gestileerd bos

22 Kortrijks Ring Shopping Center heel toegankelijk

25 Artevelde is hoogste Vlaamse kantoortoren

33 Nieuwe wijn in ‘oud’ pakhuis

34 EcoPuur groen in al zijn facetten

36 Moortgat laat zijn bouwduvels los

38 Schelde-Natie zet Ecostore in de zon

41 Bolckmans vertrouwd met logistiiek

42 Journaal

44 Energiezuinig winkelen en werken in Imber

46 Suinpark: wonen in groene rand van Gent

49 Van Langendonck toonbeeld van efficiënte logistiek

53 Zoest bundelt twee sportcomplexen

56 Licht en soberheid troef in AC Tervuren

60 Zottegemse BMW-garage swingt

62 Ikea Wilrijk vergroot, vernieuwd en vergroend

67 Buildtec 2012 in Antwerpen

69 Elkabe kanaliseert al 35 jaar de lucht

InHoud

Turnen, dansen, volleybal en een pintje Zottegem dansend naar BMW

Bouwen aanVlaanderen 2

Bouwen aan

Vlaanderen NUMMER 2 I 2012 JAARGANG 13 I MEI-JUNI-JULI

WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BEVAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW

VA

KT

IJD

SC

HR

IFT

VO

OR

DE

BO

UW

• WW

W.B

OU

WE

NA

AN

VL

AA

ND

ER

EN

.BE

2

20

12 • JA

AR

GA

NG

13 • 3

MA

AN

DE

LIJK

S

vakkatern

vakkatern

met

Artevelde torent over GentWinkelen in Brugge, Kuurne, Wilrijk en HeuleSporten in ZoerselMet BMW naar ZottegemKinderziekenhuis in Diest

2012076 BAVL 02.indd 1 14-06-12 16:55

VOORPAGINA:Arteveldetoren in Gent

53 60

70 EnerVest: Elektriciteit lokaal opwekken en verbruiken

73 Netbeheerder Eandis maant aan tot voorzichtig graven

77 Opvallend Belgisch paviljoen op Floriade

79 Trendy terrasafwerking van Renson

81 Ruime interesse voor Brussels vastgoed op Realty 2012

82 Restauratiewerken aan beschermde monumenten

85 Belasting op inverkeerstelling (BIV) gewijzigd

86 ORI-nieuws

88 BVA-nieuws

89 VCB-nieuws

107 Wie doet wat

Dak & Geveltechniek

93 Pre-anodiseren van aluminium

96 Sterk staaltje Hubtexmaatwerk voor spoortunnel Delft

99 FAC-infosessie over Breeam

100 Superslanke profielen in staal

101 Haal meer uit uw ‘vijfde gevel’

102 ‘Historische’ service van Groven+

104 Eigentijds bouwen met hout

Het Colt Totaalconcept, inclusief

• Volledige RWA-installatie • CO-detectie • Branddetectie

Stuwkrachttechniek

• zorgt voor efficiënte rook- en warmteafvoer

• is ook geschikt voor dagelijkse ventilatie

• en kan naadloos in een gebouwontwerp geïntegreerd worden

www.coltinfo.be

De norm voorbij

Het Colt concept CPV voldoet aan alle eisen en normen. Met Computational Fluid Dynamics (CFD) wordt vooraf de werking van het systeem aangetoond. Ook daar waar de norm niet toepasbaar is.

Het concept met visie op brandveiligheidwww.coltinfo.beTel. (015) 28 60 80

Rookafvoerventilatoren

CO-detectie

Kleppenregisters

Stuwkrachtventilator

CFD

Colt Totaalconcept Parkeergarage Ventilatie

BOUWEN AAN VLAANDEREN 11

Tekst: Koen Mortelmans

Van Veemarkt naar V-market

Winkelen langs de 'kant' van BruggeOm de terreinen naast het slachthuis van de vroegere Veemarkt te valoriseren schreef de stad Brugge een stedenbouwkundige wedstrijd

uit. De jury vond het voorstel van Groep Vanhee, gedragen door een ontwerp van Architectenatelier Vyvey & Partners het meest geslaagd.

De nochtans heel eigentijdse architectuur refereert duidelijk naar de vroegere markthal. De invulling van de nieuwbouw heeft ook markt-

halallures, in de vorm van en winkelcentrum. Ook de naam, V-market, combineert een eigentijdse trend met een historische knipoog.

De winkels lijken zich onder één dak te be-

vinden, met centraal een publieke ruimte. Die

is alleen langs de randen overdekt, met een

luifel gedragen door de uitgesproken uitkra-

gende houten spanten van de handelsruim-

ten. De lage dakhelling en de grote overspan-

ning, versterken het markthal-karakter nog

meer. Langs het binnengebied zijn de winkels

helemaal opengemaakt met etalages, zodat

verkoopruimte en parkeerplaatsen in elkaar

opgaan. Het geheel sluit, onder meer door de

schaalgrootte van de circulatiezones, perfect

aan op het bestaande stratenpatroon van de

omgeving.

Omgekeerd hebben verschillende bestaande

handelsruimtes in de omgeving zich ook

aangepast aan de komst van V-market. Zo

anticipeerde Colruyt al door zijn uitbreiding

in een gelijkaardige architecturaal concept

uit te werken. De kop van de twee extra win-

kelruimten aan Matrassenkoning komt uit op

het centrale plein van V-market en legt daar-

mee de gevraagde link naar de St-Pieters-

kaai. Het Architectenatelier coördineert ook

deze werken. "Kortom, V-market versterkt

het bestaande commerciële karakter van

de Sint-Pieterskaai. De inplanting vlakbij de

ringvaart, net buiten het stadscentrum, voor-

komt verkeersoverlast in de stad. De schaal-

grootte van de winkels, van 800 tot 3.000

m2, is opgelegd door het stadsbestuur. De hal

mag geen afbreuk doen aan de concurren-

tiepositie van de voornamelijk veel kleinere

winkels in het oude stadscentrum." ➡

ETTP ROESELARE - ARCHIUM Architectuurbureau

Benieuwd hoe wij u kunnen helpen?Contacteer ons dan nu voor een vrijblijvend verkennend gesprek.

BEEUWSAERT CONSTRUCT BVBA/SPRL

Nijverheidslaan 3B-8880 Ledegem

T +32 (0)56 43 18 43F +32 (0)56 41 28 48

info@beeuwsaert-construct.bewww.beeuwsaert-construct.be

Beeuwsaert Construct is een familiaal bouwbedrijf, gespecialiseerd in completebedrijfsgebouwen . Wij trekken onze gebouwen zowel in metaal- als betonelementen opgecombineerd met houten gelamelleerde liggers.

Hoe maken wij het verschil?Met onze eigen studiedienst, een ervaren tekenafdeling en onderlegde bouwploegen.

Van a tot z, van ruwbouw tot piekfijn afgewerkt bedrijfsgebouw... U kunt bij ons terecht!

Even ruimte* nodig?

*ruimte variërend van opslag- en productiehallen totsupermarkten en restaurants

www.deboer.com/evenruimtenodig

De Boer Tenten N.V. | Industrieterrein Kanaal-Noord 1303, 3960 Bree

T: 089/46.07.99 | F: 089/47.26.31 | E: evenruimtenodig@deboer.com

BIM?Tekla! 3D CAD Tekenaars

CalculatorenWerkvoorbereidersProjectleiders

StudiebureausConstructiebedrijvenBuig- en vlechtcentralesAannemers

In-situ en prefabbetonUtiliteitsbouwWoningbouwCiviele bouw

www.construsoft.com

BIM software voor de uitvoerende bouw

Bouweninvlaanderen1b.indd 1 21-2-2012 21:28:49

BOUWEN AAN VLAANDEREN 13

TECHniSCHE FiCHEOpdrachtgever: Retail Estates, Ternat

Ontwerp: Architectenatelier Vyvey & Partners,

Nieuwpoort

Hoofdaannemer: Beeuwsaert Construct, Ledegem

Rookluiken: Colt, Mechelen

Start werken: september 2011

Overname winkels door huurders: 1 mei 2012

Opening eerste winkel: 20 juni 2012

Investering: 6 miljoen euro

Rookluiken en neeRlaatbaaR RookscheRmcolt (mechelen) leverde de rook- en verluchtingsluiken in het dak en een scherm om het gebouw in geval van brand te compartimenteren en zo de verspreiding van de rook te beperken. “We hebben zelf berekend hoeveel rookluiken het winkelcentrum zou nodig hebben,” vertelt projectverantwoordelijke nico luytens. het bleek voldoende om twaalf euro co luiken van 1.926 op 1.237 mm aan te brengen. “maar de meetkundige oppervlakte is slechts een relatief gegeven. Van tel is de aerodynamisch nuttige oppervlakte. We konden hier standaard kleppenverluchters kiezen, omdat er in de winkelomgeving langs de a12 geen specifieke akoestische eisen waren. De bediening gebeurt met perslucht. Dergelijke luiken leverde we ook al aan onder meer aldi, brico en lidl. het is eigenlijk een standaardoplossing voor winkelmagazijnen.”het rookscherm is een vast scherm dat het gebouw in twee zones opdeelt. De mogelijkheid tot compartimentering was een eis van de brandweer en een voorwaarde om aan de belgische normering te voldoen.

Breed gammacolt international is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en installatie van duurzame systemen voor een comfortabel en gezond binnenklimaat en een veilige omgeving. het programma van colt is breed. Zowel voor de industrie als voor de utiliteitsbouw biedt het bedrijf complete oplossingen voor klimatisatie, zonwering en brandveiligheid. colt is van oudsher actief in natuurlijke ventilatie, de meest energiezuinige methode, maar ontwikkelt ook voortdurend nieuwe systemen, zoals klimaatsystemen op basis van warmtepomptechniek, adiabatische koeling voor industriehallen, technieken voor energieopslag, gebruik maken van zonne-energie, warmte- en rookafvoer …

Geen Recht-op-Recht"Een speciaal project, vooral omdat er nau-

welijks recht-op-recht lijnen in voorkomen,"

blikt aannemer Jeroen Beeuwsaert (Beeuw-

saert Construct) terug. "Hout geeft visueel

de toon aan, maar we hebben bijvoorbeeld

ook cellenbeton gebruikt, voor de brand-

wanden tussen de modules. De buitenge-

vels hebben we opgetrokken in metalen

bardageplaten, geïsoleerd met rotswol." Het

dak kreeg een dichting in pvc en een 14 cm

dikke isolatielaag in PIR. Delen ervan zijn

uitgevoerd als groendak. Dit bevordert het

uitzicht vanuit de het penthousekantoor, dat

één van de huurders gebruikt. Behalve het

groen dak zorgt ook een open bufferbekken

voor de opvang van het regenwater. De win-

kels gebruiken het regenwater in hun sani-

tair. Het overtollige regenwater komt uitein-

delijk in de vaart terecht.

Toen Beeuwsaert de werken aanvatte wa-

ren de meeste huurders nog niet bekend.

"We hebben dan ook heel wat aanpassingen

moeten uitvoeren tijdens de werken zelf,

terwijl de datum dat de huurders hun winkel-

ruimte in gebruik zouden nemen al vastlag.

Dergelijke flexibiliteit is eigen aan dit soort

opdrachten." ❚

Partners for the Future

www.cordeel.eu

BOUWEN AAN VLAANDEREN 15

Tekst: Bert Verbeke

Compact, transparant en slim gebouw voor TMVW

“In een eerste fase sloopten we de oude

werkplaatsen en garages, nadien bouwden

we een nieuwe werkplaats voor kolken-

zuigers. Het nieuwe kantoorgebouw – van

5.000 m2 - heeft een compact volume met

vier bouwlagen. De eerste twee bouwlagen,

waarvan de eerste zich onder het maaiveld

bevindt, reserveerden we voor onder meer

parkeergelegenheid voor 160 wagens. Mobi-

liteit is een belangrijk thema bij TMVW. Me-

dewerkers kunnen geen gebruik maken van

bedrijfswagens, 40% van het personeel komt

te voet of met de fiets naar het werk. Om mo-

gelijke overlast voor de buurt te weren, koos

TMVW voor een parking op het eigen ter-

rein, fietsers beschikken er over een ruime

fietsparking. De bovenste twee bouwlagen

bestaan uit landschapskantoren en enkele in-

dividuele kantoren, een meeting center met

tien vergaderzalen en een auditorium voor

honderd personen. ➡

“Voor ons bureau was het ontwerpproces van de nieuwe TMVW kantoren in Gent zeer interessant en leerrijk. TMVW staat voor de

Tussengemeentelijke Maatschappij van Vlaanderen voor Waterbedeling. De definitieve plannen realiseerden we niet zonder slag of stoot,

tussentijds vonden er heel wat aanpassingen plaats. Samen met TMVW zochten we vooral naar slimme en rationele oplossingen die de

kwaliteit en de leefbaarheid van het gebouw, en de omgeving verhoogden. Onderdelen van dit programma waren onder meer een compact

volume, grote vrije overspanningen, een evenwichtige materiaalkeuze, het creëren van atria om de lichtinval te verhogen, doorgedreven

isolatie, zonwering om het daglicht te temperen en het gebruik van de boorgat-energie-opslag. Op die manier creëerden wij een innova-

tief gebouw dat flexibel inspeelt op de behoeften van de gebruikers,” opent Donald Desmet van Signum+ Architects, dat instond voor

het ontwerp van het gebouw.

Cegelec is an integrated internationalgroup providing technological services tocompanies, public and local authorities.

Cegelec has annual revenues of around2.8 billion euros and employs 25,000 people in some 30 countriesaround the world.

Cegelec is active on the complete servicecycle to the client, from design toinstallation and maintenance, working withits own specialised teams.

Cegelec provides technological servicesand solutions in the following sectors:

Energy, ElectricityAutomation, Instrumentation and ControlInformation and Communication TechnologiesHVAC, MechanicsMaintenance and Services.

Boulevard de la Woluwedal 60B-1200 Bruxelles - BrusselPhone: +32 (0)2 775 90 20

Rue de l’industrie 17B-7321 BernissartPhone: +32 (0)69 59 00 80

Rue Santos Dumont 3B-6041 GosseliesPhone: +32 (0)71 60 65 11

Industrielaan 27 bus 8 B- 9320 Erembodegem Phone: +32 (0)53 84 14 41

Interleuvenlaan 27AB-3001 LeuvenPhone: +32 (0)16 24 02 11

Anzegemseweg 28B-8790 WaregemPhone: +32 (0)56 62 58 00

Avenue Robert Schuman 32 B-1400 Nivelles Phone: +32 (0)67 89 48 20

Baarbeek 8B-2070 ZwijndrechtPhone: +32 (0)3 800 51 00

Contacts

www.cegelec.be

Your partner in technology!

� ���������������������� ������������������������������������

BOUWEN AAN VLAANDEREN 17

PARTiCiPAnT AAn HET WOORDCegelec – HVAC en elektriciteitCegelec voerde de installatiewerken voor de verwarming, ventilatie, airconditioning en elektriciteit uit. “Op piek-

momenten waren tot dertig van onze monteurs op de bouwplaats actief,” getuigt business development manager

Wim Devolder. “Qua omvang is dit voor Cegelec een klassiek project. Het etaleert opnieuw dat we een totaal pakket

met verschillende technische installaties aanbieden. Het TMVW-project springt er ook uit omdat het de eerste keer

is dat in België het Slimline-vloerconcept is toegepast.”

Cegelec, een 100%-dochter van de beursgenoteerde groep Vinci, telt in België acht vestigingen en circa 1.600 me-

dewerkers. Cegelec werkt ook al mee aan onder meer het Navo-hoofdkwartier in Evere (Brussel), Résidence Palace

(Europese zone, Brussel), het nieuwe hoofdkantoor van de politie in Brugge, het Vlaams Administratief Centrum in

Gent en de gevangenissen van Beveren en Dendermonde.

Het meeting center is door middel van een

gedifferentieerde toegangscontrole ook bui-

ten de werktijden te gebruiken.”

eneRGetisch concept“Het compacte ontwerp is ingegeven zowel

vanuit budgettair oogvlak maar evenzeer

vanuit een energetisch concept. Hoewel de

footprint slechts 43 x 60 meter bedraagt,

heeft het gebouw toch een zeer open karak-

ter. Dat heeft onder meer te maken met een

aantal grote uitgesneden atria in het vier-

kante ontwerp. Op die manier genieten alle

kantoorruimtes van recht-

streeks invallend daglicht.

Dat is zeker geen onbe-

langrijk gegeven, vermits

verlichting circa 40% van

alle energie opslorpt.”

slimline-VloeR“Het nieuwe gebouw van

TMVW – bestemd voor

circa 250 medewerkers

- is het eerste kantoor-

complex in België met van

een Slimline-vloer, gepro-

duceerd door Cordeel.

Het systeem combineert

een plafond, installatie-

ruimte en topvloer dank-

zij een geprefabriceerde

betonnen, 80 mm dikke

plafondplaat waarin staal-

profielen zijn opgenomen.

In de plafondplaat lopen

leidingen voor het ver-

warmen of koelen van

de ruimte. Het systeem

bespaart 40 tot 50 cm in

hoogte per verdieping: dit

laat toe om zeven verdie-

pingen te realiseren waar

anders slechts plaats zou

zijn voor zes.”

ontWeRpVRijheiD“Dankzij het Slimline systeem konden binnen

de staalconstructie overspanningen komen

van meer dan zestien meter, wat ons veel

ontwerp- en gebruiksvrijheid opleverde. De

overspanning liet bovendien toe om de leidin-

gen van de technische installaties voor koe-

ling en verwarming, in de totale dikte – 720

mm – van de vloer te integreren. Het Slimline

systeem past op die manier perfect in het

cradle-to-cradle concept. Via ‘open zones’

met uitneembare tegels aan de bovenzijde

kan men installaties wijzigen en de functie

van het gebouw aanpassen. Alle wanden zijn

verplaatsbaar zodat, indien nodig,er een her-

indeling van de bestaande ruimte kan komen.

Dit multifunctionele karakter zorgt voor een

verlengde levensduur van het gebouw.”

booRGat-eneRGie-opslaG“Voor verwarming en koeling pasten we de

BEO-techniek – ‘boorgat-energie-opslag’ –

toe. Concreet gaat het om 32 boorgaten tot

op een diepte van 140 meter. In de winter ont-

trekt het gebouw warmte aan de bodem. Tij-

dens de zomermaanden vindt er een koeling

plaats door de warmte uit het gebouw naar

de bodem te sturen. Daarmee kunnen we

75% van de energiebehoefte invullen. Voor

de resterende 25% maakt TMVW gebruik

van klassieke verwarmingssystemen, die ook

eventuele piekverbruiken kunnen opvangen.

De terugverdientijd van het verwarmingssys-

teem is negen jaar. Op het dak plaatsten we

zonnepanelen, goed voor 170 kWp. Dankzij

de compactheid van het gebouw en een ver-

regaande isolatiegraad van de gebouwschil

beschikt het gebouw over een K-peil van 24.”

mechanische Ventilatie“Alle vergaderzalen centraliseerden we op

één plaats waardoor een efficiënt beheer

van de ventilatie mogelijk werd. Het gebouw

kreeg een mechanische ventilatie met een

hygiënisch ventilatiedebiet. Ruimtes wor-

den warmer of kouder door het inblazen van

lucht. Om de zontoetreding te beperken op-

teerden we voor een metalen zonnewering

met vaste horizontale lamellen die dichter of

verder van elkaar staan, afhankelijk van de

oriëntatie.”

inteGRatie in De buuRt“TMVW vond het cruciaal om het gebouw

zoveel als mogelijk te integreren in de buurt.

Daarom kozen we voor een opengewerkt vo-

lume om het contact met de omgeving te be-

houden en niet te functioneren als een mas-

sieve bouwblok. Het plein voor de kantoren

is voorzien van het nodige groen en functio-

neert als een publieke ruimte,” besluit Donald

Desmet.

TECHniSCHE FiCHEArchitect: Signum+ Architects, Gent

Hoofdaannemer: Cordeel, Temse

HVAC: Cegelec, Brussel

Buitenschrijnwerk: Hermans, Tienen

Start werken: februari 2011

Einde werken: mei 2012

www.ar-te.be

www.stabo.be

AR-TE en STABO werken samen aan innovatieve en duurzame concepten voor ziekenhuizen

in Vlaanderen

UZ Leuven

UZ Leuven

ZOL Campus St. Jan Genk

AZ Diest

BOUWEN AAN VLAANDEREN 19

Tekst: Henri GielenFoto’s: Jim Van Loo

Kinderafdeling AZ Diest in een gestileerd bos

Op de site van het Algemeen Ziekenhuis

Diest trekt een kleurrijk volume bovenop

een gelijkvloerse dwarsvleugel onmiddel-

lijk de aandacht van de bezoeker. Het is de

nieuwe pediatrieafdeling, een ontwerp van

architectenvennootschap Ar-Te, in samen-

werking met ingenieursbureau Stabo.

“Onze opdracht bestond erin een kinderafde-

ling te ontwerpen die speelsheid uitstraalt,

drempels wegneemt en de patiëntjes op hun

gemak stelt," zegt ingenieur-architect Stef

Wevers (Ar-Te). “Buiten hebben we de afde-

ling een eigen accent gegeven met verticale

stroken volgens een speels motief en in op-

vallend vrolijke kleuren. Binnenin zijn deze

kleuren doorgetrokken en zijn de wanden

gedecoreerd als een gestileerd, levendig die-

renbos. Zo slapen de patiëntjes niet in een

genummerde kamer, maar in het ‘hol’ van

een vos, het ‘nest’ van een vogeltje, het ‘huis’

van een slak,… telkens met een aangepaste

muurdecoratie in de kamer.”

De nieuwbouw bestaat uit één bouwlaag van

bijna 900 vierkante meter (circa 24 bij 42

meter) en is opgetrokken bovenop het plat

dak van een gelijkvloerse vleugel. Ingenieur-

architect Joy Bottu (Ar-Te): “Alle ziekenhuis-

kamers, de kantoren, de dienstkeuken en de

speelruimte bevinden zich langs de buiten-

gevel. Zo halen we zoveel mogelijk daglicht

binnen en realiseren we interactie met de

buitenomgeving. ➡

T +32 9 221 89 21 of bezoek ons op www.beddeleem.be

BEDDELEEM

AFBOUW

SYSTEEMWANDEN KLIMAATPLAFONDS

MEUBILAIR

NAZARETH - BRUSSEL - PARIJS

It’s in our systemSINDS 1950

BOUWEN AAN VLAANDEREN 21

TECHniSCHE FiCHEOpdrachtgever: AZ Diest

Architect: Ar-Te (Leuven)

Studies algemene technieken en stabiliteit:

Stabo (Leuven)

Hoofdaannemer: Execon (Lummen)

Begin werken: april 2011

Einde werken: januari 2012

Kostprijs: 1,9 miljoen euro (excl. BTW en honoraria)

Om te voorkomen dat de rest van de afdeling

te donker werd, hebben we de gang, het 'bos-

pad' doorgetrokken naar de gevel en kozen

we voor een open relatie tussen speelruimte

en gang.”

uitDaGinG “Bouwen bovenop een bestaande structuur,

die niet ontworpen was voor een extra bouw-

laag, was een grote uitdaging,” weet ingeni-

eur Jürgen Dekeyrel, projectleider stabiliteit

bij Stabo. "Door toepassing van een lichte

constructie met staal en hout was het moge-

lijk om af te steunen op het beperkte aantal

steunpunten van de skeletbouw van het ge-

lijkvloers. Om de vijf meter hebben we drie

bestaande kolommen doorgetrokken naar

boven. Hierop bevinden zich stalen liggers,

met een zwaluwstaartvloer. Zo bekwamen we

tussen de bestaande en de nieuwe bouwlaag

een technische kruipruimte van bijna één

meter hoog. Op de kop van de liggers zijn

stalen kolommen gemonteerd, die de gela-

melleerde houten dakspanten van gevel tot

gevel dragen.

De studietermijn voor Ar-Te en Stabo bedroeg

amper vier maanden. De uitvoeringstermijn

was navenant: in nauwelijks negen maanden

tijd was de nieuwbouw instapklaar. ❚

22 BOUWEN AAN VLAANDEREN

Tekst: Henri GielenFoto’s: Jaspers-Eyers Architects

Gebruikersvriendelijke toegang voor Kortrijks Ring Shopping Center Het ‘Ring Shopping Center Kortrijk Noord’ is in 2005 intern volledig vernieuwd. Daarbij kreeg het ook drie opvallende stalen inkomportie-

ken. De eigenaar greep het vertrek van een belangrijke huurder aan om ook de zuidkant van het winkelcentrum verder op te waarderen,

met een bijkomende inkomportiek en een gebruiksvriendelijkere inrichting van een deel van de parking, vooral voor voetgangers en fietsers.

Het winkelcentrum aan de Ringlaan in Kuur-

ne is ca. 35.000 m2 groot op twee niveaus.

De ingang aan de zuidkant was in 2005 niet

mee vernieuwd omdat hij paalde aan de le-

veringszone van de grote discountwinkel, die

langs die kant gevestigd was. Het vertrek van

dit winkelbedrijf bood de mogelijkheid om

niet alleen de ingang en de winkelruimte te

vernieuwen, maar ook de toegangszone met

de parking.

Architect Bruno Poelman (Jaspers-Eyers Ar-

chitects): “Aan de bestaande zuidingang van

het winkelcentrum hebben we een voorbouw

toegevoegd, een gelijkaardige stalen inkom-

portiek met ingebouwde verlichting, gla-

zen luifel, automatische toegangsdeuren en

nooddeuren. Dat ging gepaard met het ver-

nieuwen van de bevloering van de winkelga-

lerij op het onderste niveau over een lengte

van ongeveer 60 meter. De nieuwe vloer in

Italiaanse tegels (circa 600 m2), dubbel ver-

lijmd op het vrijgemaakte en afgeschuurde

gepolierd beton, eindigt bij een eveneens

nieuwe panoramische lift die op micropalen

is gefundeerd.”

Die lift was de moeilijkste klus van deze aan-

neming, weet project manager Kris Vande-

nabeele van hoofdaannemer De Coene Con-

struct. “Op die plaats was er voordien een

soort 'leefkuil' in beton. Met meer dan hon-

derd kernboringen hebben we de betonvloer,

die zo maar eventjes 1,40 meter dik was,

losgemaakt en met een kleine kraan eruit ge-

haald. We hebben een bronbemaling moeten

installeren om de put droog te houden bij het

boren van de micropalen en de kernboringen.

Deze werken hebben we ’s nachts uitgevoerd

omdat het winkelcentrum tijdens de hele

duur van de werken open bleef. Alleen de zui-

dingang was een bepaalde tijd afgesloten, om

veiligheidsredenen.”

BOUWEN AAN VLAANDEREN 23

bloembakken in teRRasVoRmVolgens de plannen zou de vroegere dis-

countwinkel van circa dertig bij zestig meter,

vooraan in de galerij, verbouwd worden tot

zes kleinere winkels, plus een horecazaak

met terras op de leveringszone buiten. Om-

dat deze ruimten nog niet volledig verhuurd

zijn, is dit deel van de werken voorlopig uit-

gesteld. “We hebben wel alle technische lei-

dingen binnengebracht via het plafond van

de winkelgalerij en nieuwe riolering gelegd,”

zegt Kris Vandenabeele. “Alles is dus klaar

voor gelijk welke bestemming deze shopping-

ruimte zal krijgen. Ook hebben we de aan

het plafond opgehangen afvoerbuizen van

de winkels in het eerste shoppinggedeelte

gerenoveerd en aangesloten op een nieuwe

pompinstallatie.”

De zuidelijke buitengevel is op het gelijk-

grondse niveau vernieuwd met rode pare-

mentsteen aan het inkomportiek, zoals de

overige inkomzones, en de rest met man-

gaankleurige parementsteen, die aan de

westzijde doorloopt tot aan de hoogspan-

ningscabines (in totaal zowat 650 m2). De

oude hoogspanningscabine is ontmanteld en

vervangen door twee nieuwe: een voor Elec-

TECHniSCHE FiCHEOpdrachtgever: Vastgoedinvestering Kortrijk- Ring

Shopping Center, Brussel

Beheerder: Devimo Consult, Brussel

Project manager: AG Real Estate, Brussel

Architect: Jaspers-Eyers Architects, Brussel

Studies stabiliteit: Ingenieursbureau G. Derveaux,

Gent

Studies technieken: VK Engineering, Brussel

Hoofdaannemer: De Coene Construct, Kortrijk

Begin werken: mei 2011

Einde werken: maart 2012

Kostprijs: 2.218.000 euro, excl. BTW en honoraria

trabel en een voor het winkelcentrum zelf. De

indienststelling mocht de continue werking

van het winkelcentrum niet belemmeren.

Om esthetische redenen zijn ze even hoog

opgetrokken als het onderste winkelniveau

en uitgevoerd in dezelfde parementsteen. Ze

staan deels op de vroegere containerzone,

die daarvoor een eind opgeschoven is. Tus-

sen het met geprofileerde stalen platen af-

gesloten nieuwe containerpark (circa 130 m2)

en de hoogspanningscabines is een nieuwe

stalen noodtrap voor de verdieping van het

winkelcentrum gebouwd.

De Coene Construct heeft de hellende zuid-

kant van de parking over een oppervlakte van

ongeveer 1.500 m2 heraangelegd en uitgerust

met een nieuwe riolering. Opvallend is vooral

de aantrekkelijke bloembakkenpartij, aange-

legd op de plaats van de vroegere aarden hel-

ling. Bruno Poelman: “Ze bestaat uit beton-

nen stapelblokken die aan de buitenkant zijn

bekleed met dezelfde parementsteen als de

onderste verdieping van het winkelcentrum.

Ze zijn afgedekt met betonnen dekstenen.

Het geheel van circa 120 vierkante meter is

gecompartimenteerd in zes handvertand uit-

gemetselde bakken, die in terrasvorm aflopen

met de helling van de parking. Dat is minder

monolitisch, ziet er luchtiger uit en behoudt

maximaal het uitzicht op de hoofdingang

(mee dankzij de lage begroeiing in de bloem-

bakken). Het bood tevens de mogelijkheid om

aan de benedenkant enigszins afgeschermd

zes parkeerplaatsen voor mindervaliden aan

te leggen. Nu wordt er gewerkt aan een plan

voor de volledige vernieuwing van de in to-

taal ongeveer 50.000 vierkante meter grote

parking, die in de toekomst gratis zal blijven

voor de bezoekers van het winkelcentrum. ❚