TANI VE TEDAVÝTANI VE TEDAVÝ

BÝRÝNCÝ BASAMAKTA

EditörlerNafiz BOZDEMÝRÝsmail Hamdi KARA

TANI VE TEDAVİ

BİRİNCİ BASAMAKTA

Editörler

Prof. Dr. Nafiz BOZDEMİRÇukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Adana

Prof. Dr. İsmail Hamdi KARADüzce Üniversitesi Tıp Fakültesi

Aile Hekimliği Anabilim Dalı Düzce

V

“Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, başarı için, en hakiki mürşit ilimdir,

fendir. “

Mustafa Kemal ATATÜRK

İngiltere’de 1920 yılında yayımlanan Dawson raporu ile sağlık hizmetleri; birinci basamak,

ikinci basamak ve eğitim hastaneleri diye basamaklandırılmıştı. Bu raporun yayımlanmasının

hemen arkasından 1930 yılında koruyucu ve tedavi edici hizmetlerin birlikte verildiği

“Etimesgut İçtimai Hıfzısıhha Numune Dispanseri” açılarak örnek bir uygulama başlatıldı.

Bu uygulama 1946 yılında Milli Sağlık Planı ile yaygınlaştırılmaya çalışıldı. İlçelerde açılan

sağlık merkezleri ile birinci basamak yeni bir bakış açısı kazanmıştır. Sağlık Hizmetlerinin

Sosyalleştirilmesi Yasası’nın 1961 yılında çıkarılması ile Ülkemizde birinci basamağın sağlık

sistemi içindeki yeri ve hukuki statüsü tanımlanmış oldu. Bu yasa ile tanımlanan birinci

basamak sağlık hizmetleri, 17 yıl sonra 1978’de Alma Ata Bildirgesi ile bütün dünyanın

kabul ettiği bir kavram haline geldi.

Aile Hekimliği Tıp Disiplini’nin 1974 Leeuwenhorst ve 2005 WONCA tanımlarıyla

klinik çalışma alanı birinci basamak olarak vurgulanmaktadır.

Bu kitabın hazırlanması ve sunulması aşamasındaki temel felsefe, Aile Hekimliği Tıp

Disiplini’nin klinik çalışma alanında görev yapan klinisyenlere yardımcı olacak bir kaynak

olması idi. Bu kitabın bir diğer özelliği de kitabın yazılmasına tüm Aile Hekimliği Anabilim

Dallarının katılmış olmalarıdır. Ayrıca Türkiye’deki değişik Üniversitelerinin Dahili ve

Cerrahi Tıp Bilimlerinden saygın öğretim üyelerinin katkıları ve özgün çabaları ile ortaya

çıkan özgün bir eserdir. Emeği geçen tüm meslektaşlarımıza bir kez daha teşekkür ederiz.

Yazımıza bu topraklarda yetişen büyük önder Atatürk’ün bilim ve bilimsel düşünceye

önem veren güzel bir sözü ile başladık, yine bu toprakların yetiştirdiği bir diğer filozof ve

mutasavvıf Mevlana’nın “İlimden başka ona yol gösteren yoktur. Canın aydınlığı ilimle

artar” sözü ile son veriyoruz.

Sevgi ve Saygılarımızla,

Prof.Dr.Nafiz BOZDEMİR

Prof.Dr.İsmail Hamdi KARA

07.07.2010

ÖNSÖZ

VI

BÖLÜM EDİTÖRLERİ

Bölüm 4 Pediatri Prof. Dr Bünyamin DİKİCİ

Bölüm 5 Gastroenteroloji Doç. Dr. Abdulvahit YÜKSELEN

Bölüm 6 Hematoloji Prof. Dr. Orhan Ayyıldız

Bölüm 7 Endokrinoloji Prof. Dr. Mithat BAHÇECİ

Bölüm 8 Nefroloji Prof. Dr. Mehmet Emin YILMAZ

Bölüm 9 Kardiyoloji Prof. Dr. Sait ALAN

Bölüm 10 Göğüs Hastalıkları Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT

Bölüm 11 İnfeksiyon Hastalıkları Prof. Dr. Mehmet Faruk GEYİK

Bölüm 12 Nöroloji Prof. Dr. Yakup SARICA

Bölüm 13 Psikiyatri Doç. Dr. Şakir ÖZEN

Bölüm 14 FTR Prof.Dr. Kemal NAS

Bölüm 16 Genel Cerrahi Prof. Dr. Mustafa ALDEMİR

Bölüm 17 Kadın Hastalıkları ve Doğum Prof.Dr.Selma ÇİVİ

Bölüm 18 Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları Doç. Dr. Züleyha ALPER

Bölüm 19 Ortopedi Prof. Dr. Mehmet SUBAŞI

Bölüm 20 Göz Prof. Dr. Nazmi ZENGİN

Bölüm 21 Üroloji Doç. Dr. İ.Atilla ARIDOĞAN

Bölüm 22 Acil Tıp Prof.Dr.Mustafa ALDEMİR

Bölüm 23 Radyoloji Prof. Dr. Aslan BİLİCİ

VII

Prof. Dr. M Alpaslan ACAR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Prof. Dr. Yılmaz AKGÜN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Diyarbakır.

Prof Dr. Varol L AKSUNGUR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Prof. Dr. Zekeriya AKTÜRK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Erzurum

Prof. Dr. Sait ALAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Prof. Dr. Mustafa ALDEMİR Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Prof. Dr. Zuhal ALTAY İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Malatya

Prof. Dr.Ayşe AVCI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi AD, Adana

Prof. Dr. Orhan AYYILDIZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji BD. Diyarbakır

Prof. Dr. Mithat BAHÇECİ Dicle Üniv. Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları AD, Diyarbakır

Prof. Dr.Okay BAŞAK Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Aydın

Prof. Dr. Yıldırım BAYAZIT Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Prof. Dr. Aslan BİLİCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD Diyarbakır,

Prof. Dr. Hacer BOZDEMİR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

YAZARLAR

Prof. Dr. Nafiz BOZDEMİR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Prof. Dr. Mikdat BOZER Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Ankara

Prof. Dr. Ali COŞKUN Sağlık Bakanlığı Keçiören Eğitim Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Klinik Şefi -Ankara

Prof. Dr. Hakan COŞKUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB AD, Bursa

Prof. Dr. Selma ÇİVİ Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD. Konya

Prof. Dr. Meltem DEMİRKIRAN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Prof. Dr Bünyamin DİKİCİ Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Düzce

Prof. Dr. Yüksel ERSOY İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Malatya

Prof. Dr. Mehmet Faruk GEYİK Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Düzce

Prof. Dr. Süleyman GÖRPELİOĞLU Sağlık Bakanlığı Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Klinik Şefi, Ankara

Prof. Dr. Dilek GÜLDAL Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, İzmir

Prof Dr Fuat GÜRKAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Diyarbakır

Prof. Dr. Ayhan KAMANLI Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji AD, Elazığ.

Prof. Dr. İsmail Hamdi KARA Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Düzce;

VIII

Prof. Dr. Aziz KARADEDE Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Prof. Dr. Mehmet KARAKAŞ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Prof. Dr. Hamdi R. MEMİŞOĞLUÇukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Prof. Dr. Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD,. Diyarbakır

Prof. Dr. Ali ÖZEREN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Prof. Dr. Zafer ÖZTEK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD, Ankara

Prof. Dr. Ş. Fatin REEL Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Prof. Dr. Yakup SARICA Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Prof. Dr. Nihat SATAR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Prof. Dr. R. Erol SEZER Cumhriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Sivas

Prof. Dr. Bülent SOYUPAK Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Prof. Dr. Mehmet SUBAŞI Gaziantep Ünv. Tıp Fak. Ortopedi ve Trav. AD, Gaziantep

Prof. Dr. Hüseyin Avni ŞAHİN Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Van

Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

Prof. Dr. Zühtü TANSUĞ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Prof. Dr. Füsun TOPÇU Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

Prof. Dr. Soner UZUN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Prof. Dr.Sıddık ÜLGEN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Prof. Dr. İlhami ÜNLÜOĞLU Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Eskişehir

Prof. Dr. Yusuf YAĞMUR Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD Diyarbakır

Prof. Dr. Hakan YAMAN Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Antalya

Prof. Dr. Mehmet Emin YILMAZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD, Diyarbakır

Prof. Dr. Nazmi ZENGİN Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları AD, Konya

Prof. Dr. Sinan ZEREN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Doç. Dr. Ömer Faruk AKINCI Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi Klinik Şefi, İstanbul.

Doç. Dr. Ersin AKPINAR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Doç. Dr. Behçet AL Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Gaziantep

Doç. Dr. Murat ALADAĞİnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Gastroenteroloji BD, Malatya

IX

Doç. Dr. Züleyha ALPER Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Bursa

Doç. Dr. Ömer ALYAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır

Doç. Dr. İ. Atilla ARIDOĞAN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Doç.Dr.Şenay ARIKAN Atatürk Üniv. Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları BD, Erzurum

Doç. Dr. Fatih AYDOĞAN İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD, İstanbul

Doç. Dr. Şebnem BIÇAKÇI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Doç. Dr. Tiraje CELKAN İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD, İstanbul

Doç.Dr. Erkan CEYLAN Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Şanlı Urfa

Doç. Dr. Ömer ÇAKIR Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kalp Damar Cerrahisi AD, Ankara.

Doç. Dr. Mustafa Kemal ÇELEN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD, Diyarbakır

Doç. Dr. Mustafa ÇELİK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Kahramanmaraş

Doç. Dr. Nezih DAĞDEVİREN Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Edirne

Doç. Dr. Mustafa Fevzi DİKİCİ Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Samsun

Doç. Dr. Yaşar DOĞAN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme BD, Elazığ

Doç. Dr. Şevval, EREN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Cerrahisi AD, Diyarbakır.

Doç. Dr. T. Müge FİLİZ Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Kocaeli

Doç. Dr. Mehmet GENCER Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Şanlı Urfa

Doç. Dr. Sadullah GİRGİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Diyarbakır

Doç Dr. Cahfer GÜLOĞLU Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Doç. Dr. Nurullah GÜNAY Gaziantep Üniversitesi, Acil Tıp AD, Gaziantep

Doç. Dr. Bünyamin IŞIK Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Ankara

Doç. Dr. Kenan İLTÜMÜR Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Doç. Dr. Aydın İNAN Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD- Ankara

Doç. Dr. Ali Kemal KADİROĞLU Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD- Diyarbakır

Doç. Dr. A Filiz KOÇ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Adana

Doç. Dr. M. Cem KOÇKAR Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi,Gastroenteroloji BD, Isparta

Doç.Dr. Ruhuşen KUTLU Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD. Konya

Doç. Dr. Ercan MADENCİ Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Gaziantep.

Doç.Dr.Kamile MARAKOĞLU Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Konya

X

Doç. Dr. M. Mümtaz MAZICIOĞLU Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Kayseri

Doç. Dr. Ertan MERT Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Mersin

Doç. Dr. Selçuk MISTIK Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Kayseri

Doç. Dr. Alis ÖZÇAKIR Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Bursa

Doç. Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD, Diyarbakır.

Doç. Dr. Şakir ÖZENDicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Diyarbakır

Doç. Dr. Cahit ÖZER Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Antakya

Doç. Dr. U. Güney ÖZER Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Kahramanmaraş

Doç.Dr.Kürşad ÖZŞAHİN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Doç. Dr. Esra SAATÇI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Doç. Dr. Dede ŞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD- Diyarbakır

Doç. Dr. Oğuz TEKİN Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Ankara

Doç. Dr. Pınar TOPSEVER Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, İstanbul

Doç. Dr. Alpaslan TUZCU Dicle Üniv. Tıp Fakültesi Endokrinoloji Ve Metabolizma Hastalıkları BD, Diyarbakır

Doç. Dr. E. Zeynep TUZCULAR VURAL Sağlık Bakanlığı Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Doç. Dr. Hasan UÇMAK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Kahramanmaraş.

Doç. Dr. Yeşim UNCU Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Bursa

Doç.Dr. Arzu UZUNER Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, İstanbul

Doç. Dr. Pemra C ÜNALAN Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, İstanbul

Doç. Dr. Füsun YARIŞ Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Samsun

Doç.Dr.Mehmet YAZICI Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır

Doç. Dr. Cuma YILDIRIM Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Gaziantep

Doç. Dr. Aydın YÜCEL Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Doç. Dr. Abdulvahit YÜKSELEN Adnan Menderes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Gastroenteroloji BD, Aydın

Yrd.Doç. Dr. Abdurrahman ABAKAY Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Şerife AKALIN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Denizli,

Yrd.Doç.Dr.Melahat AKDENİZ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Antalya

Yrd. Doç. Dr. Levent AKYILDIZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

XI

Yrd.Doç. Dr. Bülent ALTUNOLUK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni. Tıp Fak., Üroloji AD, Kahramanmaraş

Yrd. Dr Zuhal ARITÜRK ATILGAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. Güngör ATEŞ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

Yrd.Doç. Dr. Mustafa ATEŞ İnönü Üni. Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD, Malatya.

Yrd.Doç. Dr. Mustafa BAŞTÜRK Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Elazığ.

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nuri BOZDEMİR Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Elazığ

Yrd.Doç. Dr. Yaşar BOZKURT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Oğuz CEBESOY Gaziantep Ünv. Tıp Fak. Ortopedi Ve Trav AD. Gaziantep

Yrd.Doç.Dr.Habib ÇİL Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Yrd.Doç.Dr. Sacit ÇOBAN Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Gaziantep

Yrd.Doç.Dr Canan EREN DAĞLI Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD, Kahramanmaraş

Yrd. Doç. Dr. P. Gamze ERTEN BUCAKTEPE. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Diyarbakır.

Yrd.Doç.Dr. Mehmet Sıddık EVSEN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin FİDAN Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anestezi ve Reanimasyon AD, Afyonkarahisar.

Yrd. Doç. Dr. Ercan GEDİK Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Diyarbakır.

Yrd.Doç. Dr. Suhan GÜNAŞTI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Yrd. Doç. Dr. A.Turan ILICA Gata Tıp Fakültesi Radyoloji AD, Ankara

Yrd.Doç.Dr.Yahya İSLAMOĞLU Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Yrd.Doç. Dr. Murat KAPAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. Mehmet KARACAKafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları Ve Doğum AD, Kars

Yrd. Doç. Dr. Celal KATI Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Samsun

Yrd. Doç. Dr. Arzu KAYA Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Elazığ

Yrd. Doç. Dr.Hasan KAYABAŞI Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD- Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. Hürkan KERİMOĞLU Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları AD Konya

Yrd. Doç. Dr. Hatice KURDAK Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Yrd.Doç.Dr. Hanefi OKUR Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Murat ORAK Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. Akın ÖNDER Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Ömer ÖZBULUT Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Afyonkarahisar

XII

Yrd. Doç. Dr.Sevgi ÖZCAN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Yrd. Doç. Dr. Hayrettin. SAĞLAM Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji AD, Afyonkarahisar.

Yrd. Doç. Dr. Abidin ŞEHİTOĞULLARI Dicle Üni. Tıp Fakültesi, Göğüs Cerrahisi AD,Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Yaşar ŞEN Fırat Üniv. Tıp Fak. Pediatrik Endokrinoloji BD, Elazığ

Yrd. Doç. Dr. Senem ŞENTÜRK Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. A. Çetin TANRIKULU Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD, Kars.

Yrd. Doç. Dr.Ebru TEKBAŞ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Yrd. Doç. Dr. Alpaslan TERZİ Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Şanlı Urfa

Yrd. Doç. Dr. Banu TURGUT ÖZTÜRK Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları AD Konya

Yrd. Doç. Dr. Yücel YAVUZ Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlk Ve Acil Yardım AD, Afyonkarahisar

Yrd. Doç. Dr. Celal YAVUZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kalp Damar Cerrahisi AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr. Fahrettin YILDIZ Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Şanlı Urfa

Yrd. Doç. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Elazığ

Yrd. Doç. Dr. Tekin YILDIZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

Yrd. Doç. Dr.Ayşegül YOLGA TAHİROĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi AD, Adana

Yrd. Doç. Dr. Yusuf YÜRÜMEZ Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlk Ve Acil Yardım AD, Afyonkarahisar

Öğr. Gör. Uz. Dr. Çiğdem GEREKLİOĞLU Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Adana

Uz.Dr. Özlem ABAKAY Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Cerrahisi AD, Diyarbakır.

Uz.Dr. M. Ata AKIL Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Uz. Dr. Mehmet AKMAN Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, İstanbul

Uz. Dr. Mehmet Beşir AKPINAR Çorlu Asker Hastanesi, Kalp Damar Cerrahisi Kliniği-Tekirdağ

Uz.Dr. Yusuf Ali ALTUNCI Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Diyarbakır

Uz. Dr. Mustafa ARI Batman Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniği, Batman

Uz. Dr. Zülfü ARIKANOĞLU Diyarbakır Devlet Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği, Diyarbakır.

Uz.Dr. Arkun AYTUTULDU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Uz. Dr. İlhami BEYAZTAŞ Acıpayam Devlet Hastanesi, Acıpayam- Denizli.

Uz.Dr. Zihni BİLİK Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Uz. Dr. Bilge ÇAĞATAY YAZAR Diyarbakır Devlet Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği, Diyarbakır.

Uz. Dr. Bülent DEVECİ Diyarbakır Devlet Hastanesi, Kardiyoloji Kliniği, Diyarbakır.

XIII

Uz. Dr. Murat DURDU Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana Hastanesi, Adana

Uz.Dr. Bilge FETTAHLIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Uz. Dr. Işık GÖNENÇ Sağlık Bakanlığı Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul

Uz.Dr.Mustafa IŞIK Gaziantep Ünv. Tıp Fak. Ortopedi Ve Trav. AD, Gaziantep

Uz.Dr. Mustafa İÇER Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD, Diyarbakır

Uz.Dr. Volkan İZOL Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Uz.Dr. Serap KARAMAN İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD, İstanbul

Uz.Dr. İlyas KAYA Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Uz. Dr. İsa KILIÇASLAN Bayındır Hastanesi Acil Servis, Ankara

Uz. Dr. Behice KURTARAN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Adana

Uz. Dr. Muhammed KUVEL Diyarbakır Devlet Hastanesi, Üroloji Kliniği, Diyarbakır.

Uz.Dr. Mehmet KÜÇÜKÖNER Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Diyarbakır

Uz. Dr. Yunus NAZLI Devlet Hastanesi, Kalp Damar Cerrahisi Kliniği, Diyarbakır

Uz. Dr. Faik OKUR TÜTAV Şifa Hastanesi, Kalp Damar Cerrahisi Kliniği, İzmir.

Uz. Dr. Mehmet ORUCU Özel Tekden Hastanesi, Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Kliniği, Denizli

Uz.Dr. Seyfettin ÖRGEN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Diyarbakır.

Uz.Dr. Onur ÖZBİLEN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Uz. Dr. Yavuz ÖZÇELİK Özel Medline Hastanesi, İç Hastalıkları Kliniği, Diyarbakır.

Uz.Dr. Ayhan ÖZHASENEKLER Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Uz.Dr. Özgür ÖZKUL Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum AD, Diyarbakır.

Uz.Dr. Emin SARIOĞLU Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Uz.Dr. Cem ŞAH BSK, Metropark Hastanesi Üroloji Kliniği, Adana

Uz.Dr. Mahmut. TAŞ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Uz. Dr. Mehmet TOKSÖZ Diyarbakır Devlet Hastanesi, Diyarbakır.

Uz.Dr. Kenan YILDIZ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD, Adana

Uz. Dr. Zülfükar YILMAZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD- Diyarbakır

Uz.Dr. Bülent YILMAZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Diyarbakır.

Dr. Levent AKYILDIZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır

XIV

Dr. Metin ATEŞÇELİK Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Elazığ

Dr. Habibe BEŞLER İNCİ Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Ankara

Dr. Mehmet BEZGİNCAN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Elazığ

Dr. Rojbin CEYLAN TEKİN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, Diyarbakır.

Dr. Ali İhsan ÇARKANAT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD, Diyarbakır.

Dr. Bahar ÇELİKBAĞ Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Elazığ

Dr. Mahcube ÇUBUKÇU Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Samsun

Dr.Recep.DURSUN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD, Diyarbakır.

Dr. Alper EKEN Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Adana

Dr. Arif Ahmet GÜNDOĞDU Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Samsun

Dr. Hilal HOCAGİL Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Ankara

Dr. Metin.KAPLAN Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Ve Reanimasyon AD, Diyarbakır.

Dr. Ali Fuad KARA Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır.

Dr. Günseli KARACA Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Elazığ

Dr. Murat KAYA Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Şanlı Urfa

Dr. Abdullah OĞUZ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Diyarbakır

Dr. İrfan ŞENCAN Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD, Ankara

Dr. H. Murat UĞURLU Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, Diyarbakır

Dr. Arafe YILDIRIM Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR AD, Elazığ

Dr. Suat ZENGİN Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD Gaziantep

Bilim Uzmanı Özgür ÖZDEMİR Akdeniz Üniversitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu, Antalya

Bilim Uzmanı Diyetisyen Neşe TOKTAŞ Akdeniz Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Antalya

XV

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1 Aile Hekimliği Aile Hekimi ve Aile Hekimliği: Tanımlar .................................................................................... 2Türkiye’de Aile Hekimliği ........................................................................................................... 9Dünyada Aile Hekimliği .............................................................................................................. 17Ailenin Sağlık Üzerindeki Etkileri ............................................................................................... 19Biyopsikososyal Hekimlik ........................................................................................................... 22Aile Yönelimli Birincil Bakım ..................................................................................................... 25Birinci Basamakta Kanıta Dayalı Tıp .......................................................................................... 32Aile Hekimliğinde Sürekli Tıp Eğitimi ........................................................................................ 37Aile Hekimliğinde Kalite ve Kalite İyileştirme ........................................................................... 41

BÖLÜM 2 Aile Hekimliği UygulamalarıKoruyucu Sağlık Hizmetleri ........................................................................................................ 47Genel Bağışıklama Prensipleri ..................................................................................................... 56Hekim Hasta İletişimi .................................................................................................................. 79Kötü Haber Verme ....................................................................................................................... 82Hasta Eğitimi ............................................................................................................................... 85Aile Hekimliğinde Klinik Akıl Yürütme ve Tanısal Yaklaşım .................................................... 87Düşük Prevalans Hekimliği ......................................................................................................... 95Aile Ağacı Genogram .................................................................................................................. 98Periyodik Sağlık Muayenesi ........................................................................................................ 101Aile Hekimliğinde Fonksiyonel (İşlevsel) Sağlık Durumu Değerlendirmesi .............................. 106Aile Hekimliğinde Cinsel Sorunlar .............................................................................................. 113Aile İçi Şiddet .............................................................................................................................. 120Adölesan Bireye Yaklaşım ........................................................................................................... 131Yaşlılık ve Bakım ......................................................................................................................... 135Aile Hekimliği Uygulamasında Sigara Müdahalesi .................................................................... 139Birinci Basamakta Aile Planlaması .............................................................................................. 151Vajinal Smear Alınması ................................................................................................................ 155Rahim İçi Araç Uygulaması ......................................................................................................... 157Küretaj Prensipleri ....................................................................................................................... 162Risk Yönetimi ve Malpraktis ....................................................................................................... 164Kırsal Hekimlik ............................................................................................................................ 170Paraziter Hastalıklar ..................................................................................................................... 173Alternatif Tıp................................................................................................................................ 188Aile Hekimliği ve Aile Terapisi ................................................................................................... 190Birinci Basamakta İlaç Kullanımı ................................................................................................ 192Akılcı Antibiyotik Kullanımı ....................................................................................................... 209Elektrokardiyogram ve Değerlendirme ........................................................................................ 211Aile Hekimliğinde Beslenme ....................................................................................................... 214Birinci Basamakta Obeziteye Yaklaşım ....................................................................................... 229Birinci Basamak Spor Hekimliği ................................................................................................. 232

XVI

BÖLÜM 3 Aile Hekimliği YönetimiAile Hekimliğinde Poliklinik Yönetimi ....................................................................................... 244Hasta Kayıtları ............................................................................................................................. 245Birinci Basamakta Anket ............................................................................................................. 249Tıbbi Kayıtların İstatistik Programlarına Aktarılması ve Kullanılması ....................................... 251Aile Hekimliğinde Bilişim Teknolojisinin Kullanımı .................................................................. 252

BÖLÜM 4 PediatriYenidoğan Sarılıkları ................................................................................................................... 256Yenidoğan Aşıları ......................................................................................................................... 259Ateşli Çocuğa Yaklaşım ............................................................................................................... 261Boy Kısalığı ................................................................................................................................. 263Obezite ......................................................................................................................................... 266Stridor ve Dispne - Ayırıcı Tanı ................................................................................................... 268Pediatrik Hematoloji .................................................................................................................... 270Akut İshal ..................................................................................................................................... 279

BÖLÜM 5 GastroenterolojiAkut Diyare .................................................................................................................................. 284Kronik Diyare .............................................................................................................................. 285İrritable Barsak Sendromu ........................................................................................................... 286Konstipasyon ve Fekal İmpakşın ................................................................................................. 287Kolonun Divertiküler Hastalığı .................................................................................................... 288Anorektal Hastalıklar ................................................................................................................... 289Gastrointestinal Kanama .............................................................................................................. 291Dispepsi ve Peptik Ülser Hastalığı .............................................................................................. 300Özofagus Hastalıkları ................................................................................................................... 305Akut Pankreatit ............................................................................................................................ 312Karaciğer Enzim Yüksekliklerinin Ayırıcı Tanısı ........................................................................ 316Non Alkolik Steatohepatit (Nash), Alkolik Karaciğer Hastalığı, Karaciğer Yetmezliği ve Karaciğer Sirozu .......................................................................................................................... 318Asit ............................................................................................................................................... 320Ülseratif Kolit-Crohn’s Hastalığı ................................................................................................. 321Laktoz İntoleransı ........................................................................................................................ 322Giardiazis ..................................................................................................................................... 323

BÖLÜM 6 HematolojiHematopoez ve Eritropoez ........................................................................................................... 326Anemiler ve Polisitemiler ............................................................................................................ 326Trombositoz ve Esansiyel Trombositemi ..................................................................................... 332Tromboz - Kanama ...................................................................................................................... 332Normal Hemostaz ........................................................................................................................ 333Trombosit Hastalıkları ................................................................................................................. 335

XVII

Kronik Refrakter Trombositopeni ................................................................................................ 338Koagulasyon Hastalıkları ............................................................................................................. 341Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DİK) .............................................................................. 343Karaciğer Hastalıklarında Koagülopati ........................................................................................ 345Lenfomalar ................................................................................................................................... 346

Hodgkin Lenfomalar ................................................................................................................. 346Non - Hodgkin Lenfomalar ....................................................................................................... 347

Lösemiler ..................................................................................................................................... 359Kronik Lösemiler ...................................................................................................................... 359Kronik Myelositik Lösemi ........................................................................................................ 359Kronik Lenfositik Lösemi ......................................................................................................... 361Akut Lösemiler ......................................................................................................................... 365Akut Lenfoblastik Lösemi ........................................................................................................ 367Akut Myeloblastik Lösemi ....................................................................................................... 369

Plazma Hücre Hastalıkları ........................................................................................................... 372Multiple Myeloma .................................................................................................................... 372

BÖLÜM 7 EndokrinolojiHiperlipidemiler ........................................................................................................................... 378Obezite ......................................................................................................................................... 381Hipoglisemi .................................................................................................................................. 383Diyabetes Mellitus ....................................................................................................................... 387Tiroid Hastalıklarında Tanı ve Tedavi .......................................................................................... 402Hipofiz Hastalıkları ...................................................................................................................... 429Cushing Sendromu ....................................................................................................................... 439Adrenal Cushing Sendromu ......................................................................................................... 441Primer Hipoaldosteronizm ........................................................................................................... 442Mineralokortikoid Fazlalığı ......................................................................................................... 445 Primer Hiperaldosteronism .......................................................................................................... 445Diabetes İnsipidus ....................................................................................................................... 450Uygunsuz ADH Sendromu (SIAD) ............................................................................................. 451

BÖLÜM 8 NefrolojiÜriner Sistem İnfeksiyonları: Kadınlar ........................................................................................ 456Üriner Sistem İnfeksiyonları: Çocuklar ....................................................................................... 462Alt Urogenital İnfeksiyonlar: Erkekler ....................................................................................... 463Üst Üriner Sistem İnfeksiyonları: Kadınlar ve Erkekler .............................................................. 466Cinsel Temas İle Geçen Hastalıklar ............................................................................................. 469Benign Prostat Hipertrofisi (BPH) ............................................................................................... 474 Hematüri ...................................................................................................................................... 475Ürolitiazis ..................................................................................................................................... 477Akut Skrotal Ağrı ve Skrotal Kitleler .......................................................................................... 479Böbrek Yetmezlikleri ................................................................................................................... 481

A. Akut Böbrek Yetmezliği ...................................................................................................... 481

XVIII

B. Kronik Böbrek Yetmezliği ................................................................................................... 488C. Diyaliz Uygulamaları ........................................................................................................... 492

Proteinüri, Nefrotik Sendrom ve Nefritik Sendrom ..................................................................... 494Diyabetik Nefropati ..................................................................................................................... 499Kistik Böbrek Hastalıkları ........................................................................................................... 502Üriner İnkontinans ....................................................................................................................... 504

BÖLÜM 9 KardiyolojiAteroskleroz ve İskemik Kalp Hastalıkları .................................................................................. 508Kronik Kararlı Anjina Pektoris .................................................................................................... 509Kararsız Anjina Pektoris .............................................................................................................. 510 Akut Myokart İnfarktüsü ............................................................................................................. 512Dislipidemi ................................................................................................................................... 515Hipertansiyon ............................................................................................................................... 517Kalp Yetersizliği ........................................................................................................................... 521Akut Akciğer Ödemi .................................................................................................................... 524Romatizmal Kalp Hastalıkları ...................................................................................................... 526Mitral Valv Prolapsusu ................................................................................................................. 529İnfektif Endokardit ....................................................................................................................... 531Aritmiler ....................................................................................................................................... 534Senkop.......................................................................................................................................... 538Perikarditler .................................................................................................................................. 540

BÖLÜM 10 Göğüs HastalıklarıKronik Öksürük ........................................................................................................................... 544Hemoptizi ..................................................................................................................................... 547Solunum Fonksiyon Testleri ........................................................................................................ 549Astım ............................................................................................................................................ 554Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ............................................................................................ 557Bronşektazi .................................................................................................................................. 561Pnömoniler ................................................................................................................................... 565Tüberküloz ................................................................................................................................... 572Plevral Sıvılara Yaklaşım ............................................................................................................. 581Sarkoidoz ..................................................................................................................................... 583Wegener Granülomatozisi ............................................................................................................ 587Obstrüktif Uyku Apne Sendromu ................................................................................................ 589Mekanik Ventilatörler ve Oksijen Tedavisi .................................................................................. 593

BÖLÜM 11 İnfeksiyon HastalıklarıAteş .............................................................................................................................................. 598Akılcı Antibiyotik Seçimi ............................................................................................................ 600Sıtma ............................................................................................................................................ 602Akut Viral Hepatitler .................................................................................................................... 605Nedeni Bilinmeyen Ateş .............................................................................................................. 610

XIX

Akut Bakteriyel Menenjit ............................................................................................................ 613AIDS ............................................................................................................................................ 615Mikrobiyolojik İncelemeler İçin Örnek Alma Kuralları .............................................................. 618Gram Boyama .............................................................................................................................. 619

BÖLÜM 12 NörolojiBilinç Bozuklukları ve Koma ...................................................................................................... 622Vertigo ve Dizines ........................................................................................................................ 626Diplopi ......................................................................................................................................... 630Disfaji ........................................................................................................................................... 631Başağrıları .................................................................................................................................... 632Serebrovasküler Hastalıklar ......................................................................................................... 639Demans ........................................................................................................................................ 644Epilepsiler .................................................................................................................................... 650Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonları ............................................................................................ 658Multipl Skleroz ............................................................................................................................ 661Parkinson Hastalığı ...................................................................................................................... 663Tremorlar ..................................................................................................................................... 665Omurilik Hastalıkları ................................................................................................................... 667Motor Nöron Hastalıkları ............................................................................................................. 671Nöropatiler ................................................................................................................................... 675Miyastenia Gravis ........................................................................................................................ 681

BÖLÜM 13 PsikiyatriPsikiyatri Konuları Hakkında Genel Bilgiler ............................................................................... 686Anksiyete Bozuklukları ............................................................................................................... 686Duygudurum Bozuklukları .......................................................................................................... 694Somatoform Bozukluklar ............................................................................................................. 698Yeme Bozuklukları....................................................................................................................... 704Uyku Bozuklukları ....................................................................................................................... 706Alkol-Madde Kullanımına İlişkin Bozukluklar ........................................................................... 708Şizofreni ve Diğer Psikozlar ........................................................................................................ 714Psikiyatride Kullanılan Bazı Ölçekler ......................................................................................... 719Çocukluk Çağı Ruhsal Sorunları ................................................................................................. 732

BÖLÜM 14 FTRBoyun Problemleri ....................................................................................................................... 772Omuz Problemleri ........................................................................................................................ 774Bel Ağrıları ................................................................................................................................... 777Kalça Ağrıları ............................................................................................................................... 780Diz Ağrıları .................................................................................................................................. 783Ayak ve Ayak Bilek Problemleri .................................................................................................. 789Dirsek, El Bileği ve El Ağrıları .................................................................................................... 794Tuzak Nöropatileri ....................................................................................................................... 802

XX

Lomber Disk Hernisi .................................................................................................................... 806Yumuşak Doku Romatizmaları : Fibromiyalji Sendromu ........................................................... 809Myofasial Agrı Sendromu ............................................................................................................ 814Kronik Yorgunluk Sendromu ....................................................................................................... 817Osteoporoz ................................................................................................................................... 819Reaktif Artritler ............................................................................................................................ 822Spondiloartritler ........................................................................................................................... 824Raynoud Fenomeni ...................................................................................................................... 832Dev Hücreli Arterit/ Polimiyalji Romatika .................................................................................. 837Skleroderma ................................................................................................................................. 842Sistemik Lupus Eritematozus ...................................................................................................... 847İlaçlara Bağlı Lupus ..................................................................................................................... 852Romatoid Artrit ve Tedavisi ......................................................................................................... 855Kristal Artropatiler ....................................................................................................................... 860Osteoartrit (OA) ........................................................................................................................... 863

BÖLÜM 15 DermatolojiBakteriyel İnfeksiyonlar ............................................................................................................... 870Viral İnfeksiyonlar ....................................................................................................................... 872Paraziter İnfestasyonlar ................................................................................................................ 877Yüzeyel Mantar İnfeksiyonları .................................................................................................... 880Sık Karşılaşılan Vezikülobüllöz Hastalıklar ................................................................................ 883Ekzema ......................................................................................................................................... 886Ürtiker .......................................................................................................................................... 889Akne Vulgaris .............................................................................................................................. 891Melanoma .................................................................................................................................... 893Behçet Hastalığı .......................................................................................................................... 895Kutanöz Layşmanyazis ................................................................................................................ 897

BÖLÜM 16 Genel CerrahiYara Bakımı ................................................................................................................................ 900Tiroid Hastalıkları ........................................................................................................................ 905Meme Hastalıkları ........................................................................................................................ 910Karaciğer Hastalıkları .................................................................................................................. 913Safra Kesesi ve Hastalıkları ......................................................................................................... 917Pankreas Hastalıkları ................................................................................................................... 922Dalak Hastalıkları ........................................................................................................................ 924Karın Ağrılı Hastaya Yaklaşım .................................................................................................... 928Jinekoloji ve Obstetrikte Akut Batın ............................................................................................ 935Akut Mezenterik İskemi .............................................................................................................. 938Barsak Obstrüksiyonları ............................................................................................................... 942Karın Duvarı Fıtıkları .................................................................................................................. 945Kolorektal Kanserler .................................................................................................................... 947Anorektal Bölgenin Acil Hastalıkları ........................................................................................... 950

XXI

BÖLÜM 17 Kadın Hastalıkları ve DoğumKonsepsiyon Öncesi Bakım ......................................................................................................... 955Kronik Hastalıklar ........................................................................................................................ 958Gebelikteki Aktivite ve Alışkanlıklar ........................................................................................... 959Rh Uygunsuzluğu......................................................................................................................... 960Konjenital Hastalıkların Prenatal Dönemde Tanısı ...................................................................... 961Alfa-Feto Protein (AFP) .............................................................................................................. 962Fetal İyilik Halinin Değerlendirilmesi ......................................................................................... 963Gebelikte Bulantı ve Kusmalar .................................................................................................... 964Gebelikte Diabetes Mellitus ......................................................................................................... 965Gebelik ve Hipertansiyon (Pre-Eklampsi, Eklampsi) ................................................................. 966Birinci Trimester Kanamaları ..................................................................................................... 968Geç Dönem Antepartum Kanamalar ............................................................................................ 970İntrauterin Gelişimin Kısıtlanması (İUGR) ................................................................................. 972Preterm Eylem ............................................................................................................................. 974Erken Membran Rüptürü (EMR) ................................................................................................. 975Postterm Gebelikler ..................................................................................................................... 977Doğum Fizyolojisi ....................................................................................................................... 978Operatif Doğumlar ....................................................................................................................... 980Amniyotik Sıvı Anormallikleri .................................................................................................... 981Doğum Eylemi İndüksiyonu ........................................................................................................ 982Doğum Anestezisi ........................................................................................................................ 983Vaginal Doğum ............................................................................................................................ 984Makadi Doğum ............................................................................................................................ 987Epizyotomi (Perineotomi) ............................................................................................................ 988Omuz Distosisi ............................................................................................................................. 989Puerperium ................................................................................................................................... 989Postpartum Kanama ..................................................................................................................... 990Puerperal Ateş .............................................................................................................................. 991Kontraseptifler ............................................................................................................................. 991Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) ................................................................................... 994Bartolin Bezi ................................................................................................................................ 1003Pelvik Ağrı ................................................................................................................................... 1004Endometriyal Patolojiler .............................................................................................................. 1004Uterus Korpusunun Premalign ve Malign Hastalıkları ................................................................ 1008Endometriozis .............................................................................................................................. 1009Adenomiyozis .............................................................................................................................. 1010Overin Benign Hastalıkları .......................................................................................................... 1010Pediyatrik Jinekoloji .................................................................................................................... 1012Anormal Vajinal Kanamalar......................................................................................................... 1013Amenore ....................................................................................................................................... 1014Dismenore .................................................................................................................................... 1016Premenstrüel Sendrom (PMS) ..................................................................................................... 1017Genital Kanserlerde Tarama Testleri ............................................................................................ 1018

XXII

Menopoz ...................................................................................................................................... 1020 Osteoporoz ................................................................................................................................... 1023İnfertilite ...................................................................................................................................... 1026Ektopik Gebelik (Dış Gebelik) .................................................................................................... 1026Kronik Pelvik Ağrı (KPA) ............................................................................................................ 1028Cinsel Taciz .................................................................................................................................. 1029

BÖLÜM 18 Kulak-Burun-Boğaz HastalıklarıKBB’de Muayene ........................................................................................................................ 1032Kulak Hastalıkları ........................................................................................................................ 1035Burun Hastalıkları ........................................................................................................................ 1037Ağız ve Dil Hastalıkları ............................................................................................................... 1040Boğaz Hastalıkları ........................................................................................................................ 1040Temporomandibuler Eklem (TME) ........................................................................................ 1042

BÖLÜM 19 OrtopediEl, Bilek ve Dirsek Eklemi Problemleri ...................................................................................... 1046Kalça Problemleri ........................................................................................................................ 1048Diz Problemleri ............................................................................................................................ 1050Ayak ve Ayak Bileği Problemleri ................................................................................................. 1051Kırıklar ......................................................................................................................................... 1052Kemik Tümörleri.......................................................................................................................... 1054Septik Artrit .................................................................................................................................. 1056Osteomiyelit ................................................................................................................................. 1056

BÖLÜM 20 GözGözün Muayenesi ........................................................................................................................ 1060Kırmızı Göz ................................................................................................................................. 1062Göz Yaralanmaları ........................................................................................................................ 1067Kornea .......................................................................................................................................... 1070Lens .............................................................................................................................................. 1073Retina ........................................................................................................................................... 1074Optik Sinir Hastalıkları ................................................................................................................ 1079Şaşılık ........................................................................................................................................... 1082Göz Kapağı, Gözyaşı Sistemi ve Orbita Hastalıkları ................................................................... 1083

BÖLÜM 21 ÜrolojiGenitoüriner Yolun Bakteriyel Enfeksiyonları ............................................................................ 1096Hematüri ...................................................................................................................................... 1105Üriner Sistem Taş Hastalıklarına Yaklaşım .................................................................................. 1106Selim Prostat Hiperplazisi (BPH) ................................................................................................ 1111Prostat Kanseri ............................................................................................................................. 1114Mesane Kanseri ............................................................................................................................ 1117

XXIII

Skrotal Kitleler ............................................................................................................................. 1118Ürolojik Travmalar ....................................................................................................................... 1122

BÖLÜM 22 Acil TıpAcilde Hasta-Hekim İlişkisi ......................................................................................................... 1129Temel Yaşam Desteği ................................................................................................................... 1132Şok ............................................................................................................................................... 1135Hipertansif Aciller ........................................................................................................................ 1138Göğüs Ağrılı Hastaya Yaklaşım ................................................................................................... 1141Komadaki Hastaya Yaklaşım ....................................................................................................... 1146Ostrüktif Akciğer Hastalıklarında Acil Yaklaşımlar .................................................................... 1148Aort Diseksiyonu ......................................................................................................................... 1149Akut Arter Tıkanıklığı .................................................................................................................. 1153Derin Ven Trombozu ve Pulmoner Emboli .................................................................................. 1157Ürolojik Aciller ............................................................................................................................ 1162Psikiyatrik Aciller ........................................................................................................................ 1164Acillerde Radyolojik İncelemeler ................................................................................................ 1172Acilde Ağrı Tedavisi .................................................................................................................... 1174Ev Kazaları ................................................................................................................................... 1177Multipl Travmalı Hastaya Yaklaşım ............................................................................................ 1180Kafa Travmalı Hastaya Yaklaşım ................................................................................................. 1183Toraks Travmaları ........................................................................................................................ 1188Kalp Yaralanmaları ...................................................................................................................... 1189Karın Travmaları .......................................................................................................................... 1193Genitoüriner Travmalar ................................................................................................................ 1196Hipotermi ve Donuklar ................................................................................................................ 1199Haşlanma ve Alev Yanıkları ......................................................................................................... 1201Elektrik Yanıkları ......................................................................................................................... 1205Torasentez .................................................................................................................................... 1207Parasentez .................................................................................................................................... 1208Santral Venöz Katater Uygulamaları............................................................................................ 1210Zehirlenmeler ............................................................................................................................... 1214Hayvan Isırmalarında ve Böcek Sokmalarında İlk Yardım ......................................................... 1217

BÖLÜM 23 RadyolojiRadyolojide Tanı Yöntemleri ....................................................................................................... 1222Baş-Boyun Radyolojisi ................................................................................................................ 1223Kalp ve Ana Damarların Görüntülenmesi .................................................................................... 1226Toraks Radyolojisi ....................................................................................................................... 1227Meme Radyolojisi ........................................................................................................................ 1229Abdominal Radyoloji ................................................................................................................... 1230Kas-İskelet Sistemi ...................................................................................................................... 1239

AİLE HEKİMLİĞİ

Aile Hekimliği

BÖLÜM 1

KONULARAile Hekimi ve Aile Hekimliği: TanımlarTürkiye’de Aile HekimliğiDünyada Aile HekimliğiAilenin Sağlık Üzerindeki EtkileriBiyopsikososyal HekimlikAile Yönelimli Birincil Bakım Birinci Basamakta Kanıta Dayalı TıpAile Hekimliğinde Sürekli Tıp EğitimiAile Hekimliğinde Kalite ve Kalite İyileştirme

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

2

AİLE HEKİMLİĞİNDE TANIMLAR, KAVRAMLAR VE TÜRKİYE’YE ÖZGÜ DURUMLAR Prof. Dr. Süleyman GÖRPELİOĞLU

Her sağlık sisteminin 2 temel amacı vardır. Bunlardan birincisi hastalıkların nedenleri, ta-kipleri, tedavi ve sağlığın en üst düzeye çıka-rılması hakkındaki en ileri bilgileri uygulamaya koyarak, toplumun sağlığını optimize etmek; ikinci ve en az bunun kadar önemli olanı ise toplum genelinde ve alt gruplarda, sağlık hizmet sunumuna ulaşma ve sağlığın optimal düzeyde sürdürülebilme yeteneğindeki farklılıkların or-tadan kaldırılmasıdır.

Ülkemizde gerek aile hekimliği uygulamala-rı ve gerekse sağlık sisteminin finansmanı ko-nularında bir kavram karmaşası yaşanmaktadır. Bu karmaşanın başlıca sebebi bu konularla ilgili olarak Türkçe’ye uygun tanımların yapılmamış olmamasıdır. Örneğin, İngilizce’de “primary health care” olarak tarif edilen bir durum Türk-çe kaynaklarda hem “Temel Sağlık Hizmetleri” hem de “Birincil Sağlık Bakımı” olarak kulla-nılmıştır. Birbirinden oldukça farklı durumlar için aynı tanımların ya da aynı durum için farklı açıklamaların kullanılıyor olması kimi zaman yanlış uygulamalara sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle öncelikle kavramlar üzerinde uzlaş-mak gerekir.

GENEL BİLGİLER19.Yüzyılın ikinci yarısında mikroskobun

geliştirilmesi, anestezinin tıbbın kullanımına girmesi, sanayi ve teknolojinin ilerlemesi ve bilgilerin daha hızlı yayılması gibi nedenlerle hızlanan tıptaki bilgi artışı beraberinde ihtisas-laşmayı getirmiş; tıp bilimleri aynı diğer bilim dallarında olduğu gibi ilerlemesini daha fazla derinleştirme ve daha fazla bilgi prensibi üzeri-ne oturtmuştur. 20. yüzyıla gelindiğinde bu de-rinleşme iyice hızlanmış ve derinliğin daha da kuvvetlenmesini sağlamak uğruna hastalar gün geçtikçe daha küçük parçalar halinde incelenme-ye başlamıştır. Belki de tıp alanındaki bilgilerin artmasının kaçınılmaz bir sonucu olarak ortaya çıkan bu durum, hastaların önceleri tedavi şekil-

lerine göre (cerrahi-dahiliye), daha sonraları ise yaşa (pediatri-geriatri), cinse (kadın hastalıkla-rı), hastalığın tuttuğu organlara göre (nefroloji, kardiyoloji vb.) ayrılmasına neden olmuştur. Günümüzde bu bölünme artık hastalıkların bul-guları düzeyine inmiş ve örneğin sadece ağrı üzerinde ihtisaslaşmış bir hekim grubu ortaya çıkmıştır.

Gelişen teknoloji ve bilimin tıbba uyarlan-masının getirdiği bu parçalanmanın sonucunda hasta ile hekim arasındaki ilişki, hastalık ile he-kim arasındaki bir ilişkiye dönüşmüş, hastanın bir bütün olarak sorumluluğunu hiçbir hekim al-mamaya başlamıştır. Bu durumda bir hasta için farklı uzmanlık dalları tarafından önerilen tedavi seçeneklerini koordine ederek hasta için en uy-gun şemayı çıkarmak imkansız hale gelmiş, bu iş genellikle hastanın kendisine terk edilmiştir. Tabii ki bunun sonucunda tedaviyi tam olarak uygulamadığı için bir türlü iyileşmeyen, defalar-ca hekime başvurmak zorunda kalan ve başvur-duğu hekimlere de çok fazla güveni olmayan bir hasta topluluğu oluşmuştur.

Hastalarla sağlıkçılar arasındaki ilişkile-rin bozulmasına neden olan bu durum ilk kez 1923 yılında Amerikalı bir hekim olan Francis Peabody tarafından ortaya konmuş; fakat o dö-nemdeki bilimsel hırs, gerçeklerin görülmesini engelleyerek Peabody’nin bu deklarasyonunun dikkate alınmamasına neden olmuştur1.

1950’li yıllara gelene kadar tüm dünyada her konuda görüş ve felsefe değişimine neden olan çok büyük olaylar olmuştur. Bunların en önem-lileri tabii ki dünya savaşlarıdır. İki kez savaşan dünya devletleri sonunda barış içinde yaşamanın değerini anlayarak 1945 yılında Birleşmiş Mil-letler Örgütü’nü ve buna bağlı olarak da 1948 yı-lında Dünya Sağlık Örgütü’nü (DSÖ) kurdular. Bu dönemde tüm dünyanın yaşadığı ekonomik çöküntü, her konuda olduğu gibi sağlık konu-sunda da sınırlı kaynakların verimli kullanımını gündeme getirdi2. Bunu sağlamak için de sağlık örgütlenmeleri için yeni prensipler geliştirildi. Bu prensiplerden bazıları;

Herkese gereksindiği hizmet götürülmeli, •Örgütün işletme maliyeti ülke kaynaklarını •aşmamalı, Kullanılan teknoloji ülke olanaklarına uygun •

İndeks

1043

İNDEKS

A

Abakteriyel 1105Abdominal epilepsi 929Abdominal travma 915, 1194Abdominoperineal rezeksiyon 948Abetalipoproteinemia 379Abortus 125, 158, 404, 409, 659,

957, 960, 994, 995, 997, 999ACE inhibitörleri 116, 447, 449, 486,

489, 499, 514, 520, 523, 845, 890

Açık çökme kırıkları 1186Açık kırık 1053Açık kolesistektomi 921Ackerman 191ACTH uyarı testi 430Addison hastalığı 1015Addison krizi 929Adenomatöz Polipozis Koli (APC)

gen mutasyonu 947Adenozis 911Adezyonlar 942, 943, 1028Adinamik İleus 942Adjuvan tedavi 895, 912, 1140Adrenal adenoma 439Adrenalektomi 441, 442, 443, 449Adrenal hemoraji 443Adrenal karsinoma 445Adrenocorticotrophic Hormon 430Adrenoleukodystrophy 442Adult hipotiroidi 907Advice 169Advise 168Afektif bozukluk 1168Afibrinojenemi 334AFP 69, 917, 961, 962, 1011, 1018Afterload 521, 1136Ağırlık 18, 23, 103, 223, 224, 225,

261, 266, 379, 394, 410, 550, 567, 568, 635, 669, 694, 704, 726, 736, 779, 790, 791, 867, 972, 973, 1017, 1028, 1039, 1053, 1119

Agreed Plan 168, 169ağrısız 278, 289, 426, 428, 468, 469,

475, 476, 477, 481, 668, 823, 839, 848, 897, 908, 930, 932, 970, 971, 979, 996, 998, 1046, 1047, 1077, 1078, 1080, 1084, 1086, 1092, 1103, 1117, 1119, 1121

Ağrısız hematüri 468, 477, 1117Ağrısız skrotal kitleler 480Ağrı tedavisi 1177AIDS 52, 175, 179, 278, 336, 347,

348, 356, 385, 597, 615, 616, 617, 618, 644, 649, 1002, 1097

Aile doktorları 12, 208, 252Aile hekimi 1, 7, 10, 11Aile Hekimi Eğiticisi Kursu 10

Aile hekimliği dergisi 11Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik 12Aile hekimliği merkezi 10, 11, 12,

98, 208Aile hekimliğinde eğitici eğitimi

kursu 11Aile Hekimliğinde Güncel

Yaklaşımlar 15Aile Hekimliğinin Gelişimi 19Aile hekimliği pilot uygulaması

hakkında yönetmelik 9, 13, 17

Aile hekimliği türkiye modeli 13, 19Aile hekimliği uygulama merkezleri

10Aile hekimliği uzmanlık 11, 13, 15,

17Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi

Çekirdek Müfredatı Oluşturma Çalıştayı 13

Aile Hekimliği Uzmanlık Müfredatı 11

Aile Hekimliği Uzmanlık Tezi Ödül-leri 15

Aile içi şiddet 30, 121, 122, 123, 124, 125, 691, 759, 955

Aile Planlaması 13, 45, 53, 56, 155, 161, 163, 993

Aile psikolojisi 190, 191Aile Tabibi 9Aile terapisi 20, 27, 191, 713Ailevi akdeniz ateşi 929Ailevi guatr 908Aile Yaşam Döngüsü 25Airway 594, 1136, 1180, 1181, 1184Akalküloz kolesistit 921Akciğer Absesi 1228Akciğer infarktüsü 929Akciğer kanseri 139, 140, 165, 439,

1011, 1060, 1228Akinetik Mutizm 625Akılcı İlaç Kullanımı 192, 208Akrep sokmaları 1217Akromegali 117, 388, 434, 436, 798,

864Aksiller lenf nodul diseksiyonu 912aksiyon tremoru 665, 666Aksonal 394, 669, 676, 680, 791,

1224Aktif dinleme 1169Aktif karbon 1216aktive protein C rezistansı 1154, 1158Akut akciğer ödemi 519Akut anal fissür 950Akut apandisit 478, 935, 1027Akut Arter Tıkanıklığı 1127Akut atak 312Akut Diyare 283Akut gastrit 929Akut hepatit 608, 929Akut hiperlipoproteinemi 929Akut immün 337

Akut intermittent porfiri 929Akut karın 923, 931, 933, 936, 942,

1011Akut karın ağrısı 936, 942Akut kolesistit 478, 918, 919, 920,

921, 928, 931, 1233Akut Koroner Sendrom 1140Akut lösemi 332, 365, 370Akut mezenterik iskemi 929, 938,

939, 940Akut mide dilatasyonu 929Akut miyokard infarktüsü 524, 1142Akut Otitis Media 1036, 1037Akut pankreatit 312, 313, 315, 398,

923, 929, 933Akut pulmoner emboli 1160Akut salpenjit 929Akut Sistit 1100Akut Skrotal Ağrı 455, 479Akut SMA Oklüzyonu 939Akut tiroidit 908Akut tubuler nekroz 313, 456, 482,

968Akut ülser hecmesi 929Akut Yaralanma 239Albendazol 175, 916Albuminositolojik dissosiasyon 678Aldosteron 431, 445, 446, 447, 448,

449, 484, 503, 603Aldosteronoma 388aldosteron sentaz (CYP11B2) 447Alemtuzumab 363, 364Alerjik rinit 195, 1036Alev Yanıkları 1128Alfa 2 plazmin 334, 343Alfa blokör 475, 520Alfuzosin 1113Alkalen fosfataz 53, 277, 362, 409,

426, 781, 821, 923, 1024, 1194

Alkolik nöropati 679Alkol yoksunluğu 710ALP 933Alprazolam 196ALT 187Altın saatler 1180Alt lop pnömonileri 929Alt tipleri 317, 843, 1167Alzheimer Hastalığı 493, 645, 664Amasti 910Amebisidal ilaçlar 914Amenore-oligomenore 433Amfizematöz 461, 920, 1098, 1233Amfizematöz kolesistit 920Amilaz 313, 581, 940, 1194Amiloidoz 285, 410, 489, 495, 499,

508, 563, 676, 797, 799, 803, 839, 858, 926

Amilorid 449, 520Aminoglutetimid 442Amip absesi 913Ampisilin 196, 263, 464, 534, 944

1044

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

Amyotrofik lateral skleroz 117, 305, 632

Anaplastik kanser 421, 909Anjiyoödem 201, 523, 889, 890Anne bakımında ihmal 166Anorektal abse 290Anterior disk deplasmanı 1042Anterior rezeksiyon 948Anterior rinoskopi 1038Anterior spinal arter sendromu 670Antidiüretik hormon 750Antifosfolipid antikor sendromu 443,

1158Antifungal 372, 426, 473, 881, 882Antihistamin 890, 891Antimon bileşikleri 178Antiplatelet tedavi 511Antisosyal kişilik 738, 740, 743, 759,

1168Antitrombin III 333, 344, 970, 1154,

1158Anyon değiştirici reçineler 380Aort anevrizması 136, 294, 778, 934,

1150, 1226, 1229Aort darlığı 236, 523, 537, 539Aort Diseksiyonu 514, 1127, 1142Aort koarktasyonu 518, 532, 1150Apallik Sendrom 625Apendisit 165Apolipoprotein A1-CIII eksikliği 378APTT 968, 1013Aralıklı doğum 53Arginin testi 430Arı sokmaları 1217Arteria tirodea ima 905Arteriyel travma 1154Aşağı anterior rezeksiyon 948Ascaris Lumricoides 933Aseptik menenjit 659, 873Aşil 669, 789, 790, 792, 826, 830,

1052Asistan Karnesi 11Aşılama 50, 57, 59, 66, 69, 75, 76,

78, 134, 246, 259, 260, 960Aşılama takvimi 49, 50AST 314Astım bronşiale 1148Atelektazi 564, 1227Ateli 795, 910Ateroemboli 939Aterosklerosis obliterans 1154Ateroskleroz 378, 507, 508, 648, 789,

833, 834, 849, 1154, 1155, 1226

Atipik Parkinsonizm 664Atopik 554, 870, 871, 878, 886, 887,

888Atriyal fibrilasyon 535, 536, 642Atriyal taşikardiler 535Atropin 535, 1177, 1215Auralı 634, 637Aurasız 635, 637Auriküler Hematom 1035Automated Auditory Brainstem Re-

sponse 1033Avasküler nekroz 777, 782, 783,

1240Ayakta direk batın grafisi 944

B

B12 vitamin eksikliği 505BACH dinle 165Bağışıklama 49, 56, 57, 58, 68, 69,

70, 79, 138Bakteriyel endokardit 939Bakteriyel enfeksiyon 425Bakteriyel menenjit 600, 614, 734Bakteriyemi 1098Band ligasyonu 289, 299Bartter sendromu 982Basedow Graves Hastalığı 906Baş geriye çene öne manevrası 1133Basit kosta fraktürleri 1188Basit pnömotoraks 1188Battle sign 1186BBT 634, 641, 645, 647, 648, 1185,

1186, 1187BCG 50Beck triadı 1180bedensel etkinlik (physical activity)

232Behçet hastalığı 662, 676, 895, 896,

1077Bel çevresi 381Bence Jones proteini 374Benign Prostat Hiperplazisi 474, 485,

486Benzodiazepin intoksikasyonu 1147Betabloker 410Beta human chorionic gonadotropin

(bhcg) 936Bevacizumab 949Beyin absesi 914Beyin Ölümü 625, 626Bifosfonatlar 821Biguanidler 390Bilateral Adrenal Hiperplazi 442, 447Bilateral makronoduler hiperplazi

441Bilgilendirilmiş onam 166, 169, 1030Bilinç bozukluğu 622, 626, 641, 658Biliyer kolik 918Biliyer litotripsi 920Biperidin 1169Bire-bir tutoryal eğitim 11Birincil koruma 49Birleşik ağrı 930Bishop&Levin 191Biyopsikososyal model 746Blumberg 933Blummer rafı 933Böbrek kistleri 493Böbrek Taşları 504Böbrek yaralanmaları 1122Boerhaave Sendromu 929Boğmaca 57, 58, 59, 67, 68, 72, 260,

261, 562, 564Bortezomib 376

Boszormanyi-Nagy & Spark 191Botulizm 683Bowen 191, 192BPH 455, 474, 475, 485, 1095, 1111,

1112, 1113, 1115BPPV 627, 628Bradikinezi 648, 663, 665Breast 165Breathing 1136Bromokriptin 434, 834Bronşiektazi 1227Brusella 178, 659, 1120BT kolonografi 1222, 1235BT sistografi 1123Budd-Chiari sendromu 929Büllöz pemfigoid 873Bupropion 145, 956Burn-out 1131Bursit 240, 774, 775, 777, 780, 783,

785, 788, 789, 790, 791, 794, 795, 858, 1046

Bütüncül yaklaşım 3, 132Büyüme grafiği 54Büyüme hormonu 265, 383, 429,

431, 436, 967, 972, 978

C

CA19.9 924Cabergoline 434, 438Canlı bakteri aşıları 50Carney kompleksi 435Casoni 916CD3 362CD5 366CD22 354, 366CD38 361CD79a 366Çekal volvulus 944Centor kriterleri 211, 1040Çevresel Nedenler 239, 751Charting 167Chilblain 1200Chimeric gen 447Chlorambusil 354, 358Chordoma 431Chvostek 907Çift kontrastlı kolon tetkiki 1235Cinsel Ağrı 119Cinsel işlev bozukluğu 113, 116, 119,

711, 712Cinsel İsteksizlik 118Cinsel kimlik bozukluğu 701Cinsel Öykü 113, 114Clomiphene 430Clomiphene testi 430Clostridium perfringens 920c-myc 356, 424, 947Çocukluk Çağının Progresif Bulber

Felci 674Çökme kırıkları 1186Colon 165, 949Çölyak blokaj 923Çölyak hastalığı 264, 273, 407, 885Communication 167, 1132

İndeks

1045

Compassion 167Competence 161, 167Computed tomografi venografi 1159Connecticut olayı 164Conn sendromu 445, 446, 448Consumption 705Cooper ligamanları 910Course on Teaching the Teachers 11,

12Cowden sendromu 911COX2 geni 947Creutzfeldt-Jakob hastalığı 644CRH Testi 440Crohn hastalığı 286, 296, 298, 300,

321, 459, 585, 931, 943, 1029, 1234

Cullen 312, 313, 932Culling 925Cuma gecesi felaketi 166Cushing sendromu 381, 440, 1023Cushing triadı 1184Cyclin-dependent kinaz mutasyonu

432Cyclofosfamid 846Cylin D1 432Cytarabin 372

D

Dalak apseleri 926Dalak hastalıkları 928Dalak kisti 926Dalak torsiyonu 929Dalak travması 926Dapson 276, 680, 884, 885, 890DASH diyeti 519Dava 79, 164, 165, 166, 168, 170D-dimer 344, 968, 1158, 1159, 1161Deafferantasyon Ağrısı 1175DeBakey 1149, 1150Debridman 951, 1035, 1036, 1039,

1124Defans 321, 778, 926, 933, 939, 940,

943, 1193Değerlendirme bozuklukları 1168Dejeneratif Eklem Artriti 1042Dekolman plasenta 964, 975, 982Dekstran 1157, 1201Delici travma 1123Deliryum 645, 710, 712, 1170Delivery 988, 1004, 1136Demiyelinizan 661, 676, 677Derin ven trombozu 343, 610, 641,

1158Deri Yaralanmaları 240Dermatit 152, 330, 616, 758, 870,

872, 873, 878, 879, 880, 881, 882, 886, 887, 888, 892, 1037

Dermatitis herpetiformis 874, 878Dermografizm 889, 890Dermoid tümör 937Deselerasyon hasarı 1122Desmopressin 275, 276, 342, 451,

491, 982Devic hastalığı 661

Dexametasone 432Dexamethasone supreyon testi 440Dexfenfluramin 382Diabetes insipitus 450Diabetik Amiotrofi 394Diafragma perforasyonu 914Diagnostik Laparoskopi 935Diastazis rekti 946Diazepam 303, 306, 710, 1166, 1185Difenhidramin 116, 891, 956, 1169Diffüz aksiyonal yaralanma 1186Diffüz beyin hasarı 1186Diffüz large cell lenfoma 356Diffüz multinodüler guatr 908Difteri 58, 66, 74, 78, 79, 102, 134,

632, 960, 1041DİK 343Dilaltı nikotin tableti 142, 143Dimerkaptosüksinik asit 1098Diplopi 621, 630, 656direkt immünofloresan test 884Direkt immünofloresan test 884Disfaji 307, 308, 311, 362, 395, 540,

632, 663, 674, 684, 875, 909, 915, 1041

Disfibrinojenemi 334, 345Dishormonojenik guatr 908Disk hernileri 801Dislipidemi 216, 393, 491, 502, 519Distal simetrik nöropati 394Distonik 666, 667Distribütif şok 1137Divertikülitis 288Divertikülozis 288, 300Diyabetes mellitus 135, 194, 333Diyabetik ayak 389, 395, 396Diyabetik ketoasidoz 168Diyabetik Nefropati 455Diyabetik nöropati 394, 679Doksazosin 475, 1113Doku plazminojen aktivatörü 514Donma fenomeni 663Donuklar 900Dopamin 142, 143, 145, 433, 434,

484, 485, 523, 648, 663, 664, 667, 695, 715, 739, 742, 941, 1015, 1016, 1017, 1147, 1162

Dopamin agonistleri 433, 648, 667Down sendromu 65, 259, 271, 277,

278, 369, 388, 403, 1085Doymuş potasyum iyodür 906Dr. Behçet Uz 9Droperidol 637DSM-IV tanı ölçütleri 645Duke Kriterleri 533Dukes evreleme 948Duktal Ektazi 911Duktal karsinoma insituda (DCI) 912Dupuytren 797, 802, 1047Düşük molekül ağırlıklı heparin 571,

956, 1159Düşük prevalans 94, 97

E

Echinococcus Granulosus 184, 915E.coli 601, 991, 1098, 1099, 1100Efüzyonlu Otitis Media 1037Eğitici Eğitimi 10, 11, 208Eğitimi Çekirdek Müfredatı 11, 13Eğitimi Kursu 11, 13Eğitim yöntemleri 11, 12Ehlers-Danlos sendromu 1150Eklampsi 1140Ekokardiyografi 236, 526, 530, 533,

539, 688, 849, 1161, 1190, 1192

Ekstravazasyon 1122, 1124, 1164, 1198

Ektopik ACTH sendromu 439Ektopik gebelik 154, 930, 935, 936,

1011, 1026, 1027, 1028, 1174, 1238

Ektopik tiroid dokusu 905Elektrik Yanıkları 1128ELİSA 281, 323, 998, 1161Elliptositoz 926Embolektomi 940, 941, 1155, 1157,

1162Empati 1169Empty sella 431Enalaprilat 1139Endemik 76, 102, 179, 316, 404, 405,

414, 515, 604, 897, 908Endemik guatr 405, 414, 908Endometrit 929Endoskopik retrograd pankrea-

tikografi 916Endoskopik stent 944Enflamasyonlu organ perforasyonu

930Enkrustasyon 1107Entamoeba Histolytica 174Enterotoksin 285Epididimit 465, 480, 1104, 1121,

1163Epikondilit 794, 795, 816, 1046Epistaksis 1039, 1182Epstein 191, 499, 535, 606, 678, 761,

856, 1132EQuiP 253Erektil disfonksiyon 119, 394Ergo 434Erickson 191erişkinin sıkıntılı solunum sendromu

(ARDS) 1135Eritema multiforme 499, 873, 874,

881, 1063Eritroklasis 925Eritropoetin 326, 327, 331, 365, 491,

539, 595, 973Eritropoez 325Eritropoezis 326Erken kolesistektomi 921Esansiyel 189, 195, 332, 447, 490,

517, 637, 666Esmolol 1139, 1140, 1152

1046

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

Etanol Hipoglisemisi 386Ethmoidal 1038 947, 1048Ev Kazaları 1127, 1179Evlilik Terapisi 192Extraction 1136Ezetimib 517

F

Faktitiyöz (Yapay) Hipoglisemi 384Faktör II 276, 334, 345Faktör V leiden 333, 1158Faktör V leiden gen mutasyonu 1158Faktör XI eksikliği 334Familial Adenomatöz Polipozis 947Familial Defektif Apolipoprotein

B-100 378Familial glukokortikoid yetersizliği

442Fanconi sendromu 369Farenjit 195, 426, 471, 600, 616, 818,

1040Farklılaşmamış rahatsızlık 96Fekal İmpakşın 283Felty sendromu 925, 926Femoral herniler 945Fenfluramin 382, 738Fenitoin 116, 199, 398, 639, 654Fenoldopam 1139Fentanil 983, 1176Fentermin 382Feokromositoma 439, 1150Festinasyon 663Fibrinojen 343, 344, 345, 346, 371,

496, 971, 972, 1155Fibroadenom 910Fibrokistik hastalık 910Fibrom 562, 917, 1011, 1055Fibromüsküler displazi 939Finasteride 505Fisher’in bir buçuk sendromu 631Fish eye disease 379Fizyolojik guatr 908Flail chest 1188Flebotom 897Floro-deoksi-glukoz pozitron emisyon

tomografi (FDG- PET) 934Fludarabin 354, 358, 363, 364, 365Fludrokortizon 442, 448, 490Flumazenil 1147Fluorodeoxiuridine 949Fokal Benign Amyotrofi 672fokal nodüler hiperplazi (FNH) 916Folat eksikliği 330Foliküler lenfoma 347, 357Folliküler Karsinom 420Fonksiyonel Durum 108, 111Foramen magnum sendromu 669Fosfolipaz A2 598, 599, 947Fotosensitif 887Fournier gangreni 1164Fox 932Francis Peabody 2, 9Friedreich ataksisi 388, 670

Frigyalı Şapkası 918Frontotemporal 644Frostbite 1201FSH 429Furosemid 116, 320, 413, 485, 1147

G

G6PD eksikliği 256, 327, 926Galaktore 118, 433, 434Galaktosel 911Gamma Knife Radyocerrahi 439Ganglion 256, 411, 628, 664, 684,

779, 805, 1078, 1079Gastrik inhibitör polipeptid (GIP)

441Gastrik ülser 709, 931Gastrokolik ligaman 925Gastroparezi 309, 384Gastrosplenik ligaman 924Gaucher 926, 927Gaz-gaita çıkaramama 942G-CSF 326, 372, 376, 561Gebelik testi 66, 194, 756, 893, 933,

1013, 1136Geçiş Dönemi Eğitimi 13Geleneksel SOAP 168Geleneksel yöntemler 54, 151, 992Gelişimsel kalça displazisi 783, 1240Genel peritonit 930, 933Genel Pratisyenlik 12Genel Pratisyenlik Koleji 9Genel Sağlık Uzmanlığı 9Genel Sistemler Teorisi 190General Practice 3, 8, 11, 12, 15, 17,

24, 38, 39, 43, 98, 112, 245, 253

Genetik faktörler 229, 361, 402, 814, 922, 1023

Genişletilmiş SOAP 168Gentamisin 195, 263, 467, 533, 534,

1069Geribildirim 55, 56, 80Geyik boynuzu 525, 1106, 1108GGT 187, 316, 319, 709, 933GHRH ölçümü 437Giardia intestinalis 934Gilbert 24, 257, 765, 946Gitelman sendromu 445Gıda zehirlenmesi 930, 931, 932Glasgow koma skalası 624, 1184Gleason 1114, 1115Glikoz-6-fosfat-dehidrogenaz 885Glioma 407, 431, 1034Glob vezikale 505, 1163Glomerulonefritler ve Nefritik send-

rom 497Glossit 1040Glottik (Lingual) tiroid 905Glukagonoma 388Glukokortikoid supresible hiperaldos-

teronizm 445, 446Gluten hipersentivitesi 884Glutensiz diyet 885GNRH testi 430

Göğüs Ağrılı Hastaya Yaklaşım 1127Golf çukuru 1102Gonore 204, 464, 470, 471, 974, 994,

1003görev suiistimali - ihmali 166Gossypol 442Göz hareketleri 625, 626, 630, 631,

1062, 1079Graff folikülü rüptürü 929Gram boyama 619, 913, 976, 1056Granulopoezis 925Grey-Turner 312, 932Grynfeltt-Lesshaf üçgeni 946Gs-α mutasyonu 432Guillain Barre Sendromu 677Gümüş sülfadiazine 1204

H

Hachinski İskemik Skalası 647Hafif kognitif bozukluk (MCI) 644Hafif zincir 373Hairy cell lösemi 926, 927Haley 191Haloperidol 200, 629, 1169Hashimato tiroiditi 908Haşlanma yanıkları 1178Hasta-hekim ilişkisi 31, 1129Hastalıkların evreleri 49hava kemik aralığı 1033Hava-sıvı seviyeleri 288, 934, 1234HCV 317, 493, 497, 605, 606, 607,

608, 609, 678, 712, 1002Heimlich manevrası 269, 1134Heister valvleri 918Hemanjiom 911, 926, 1092, 1232Hematosel 1118, 1125Hematüri 457, 460, 475, 476, 480,

504, 532, 587, 1095, 1106, 1117, 1122, 1124, 1162, 1236

Hemobilia 293Hemodiyaliz Endikasyonları 492,

493Hemofili A ve B 273, 341Hemofilus 58, 59, 68, 72, 105, 205,

260, 261, 338, 531Hemolitik anemi 272, 327, 330, 336,

339, 343, 344, 347, 362, 364, 365, 516, 849, 850, 927, 960, 1012

Hemolitik üremik sendrom 274, 932, 933, 967

Hemorajik 312, 314, 332, 339, 343, 431, 447, 460, 514, 581, 639, 641, 643, 647, 885, 932, 1010, 1032, 1039, 1041, 1067, 1105, 1141, 1145, 1184, 1189, 1197, 1200, 1201, 1223, 1225

Hemoroid 291, 293, 295, 300Hemotimpanium 1186Hemotoraks 581, 584, 1172, 1180,

1182, 1188, 1192Henoch-Schönlein purpurası 485,

499, 929, 932Heparin 200, 334, 336, 340, 344,

İndeks

1047

443, 511, 514, 643, 956, 958, 1159

Hepatik arter embolizasyonu 949Hepatik arter infüzyon kemoterapisi

949Hepatik arter ligasyonu 949Hepatik yetmezlik 345Hepatoblastom 917Hepatomegali 178, 238, 248, 317,

346, 409, 522, 527, 528, 607, 914, 932

Hepatoselüler karsinom 1231Herediter 271, 277, 328, 329, 330,

331, 333, 336, 339, 450, 562, 671, 672, 676, 679, 680, 911, 927, 947, 1074, 1078

Herediter meme kanseri 911Herediter nonpolipozis kolon kanseri

947Herediter sferositoz 328, 931Heredodejeneratif Parkinsonizm 664Herniasyon 431, 625, 1060, 1147,

1184, 1191Herpes virus 373, 610Herpes zoster 372, 676, 874, 929,

1065, 1142Hidralazin 308, 385, 680, 852, 853,

956, 1140Hidrokortizon 200, 432Hidroksiüre 330, 331, 332Hidrosel 278, 466, 480, 481, 945,

946, 1104, 1118, 1119, 1120, 1121

Hiperbarik oksijen 670, 1036, 1078, 1201

Hiperfibrinojenemi 1154Hiperglisemik nonketotik hiperosmo-

lar koma 397Hiperhomosisteinemi 642, 1154,

1158Hiperkalsemi 201, 278, 373, 374,

436, 444, 450, 493Hiperkoagübilite 939Hiperkolesterolemi 100, 380, 495,

496, 515Hiperlipidemi 134, 216, 230, 231,

236, 318, 319, 378, 379, 389, 489, 495, 515, 922, 958, 1077

Hiperparatiroidi 301, 827, 929Hiperpigmentasyon 431, 439, 848,

873, 887Hiperprolaktinemi 433, 1014, 1015,

1016Hipertansif Aciller 519, 1127, 1138Hipertansif ensefalopati 518, 519,

1139Hipertansif kriz 524Hipertiroidizm 388, 672, 905, 908Hipertrigliseridemi 495, 515, 1142Hipertrofik skar 904Hipobetalipoproteinemia 379Hipofiz adenomu 435, 1014, 1015Hipofiz bezi 429Hipoglisemi 176, 216, 227, 238, 383,

384, 385, 386, 387, 390, 397, 398, 399, 430, 443, 538, 628, 645, 702, 709, 710, 734, 814, 972, 973, 974, 1167, 1199

Hipoglisemi koması 397Hipokalsemi 314, 487, 907Hiponatremi 199, 206, 320, 412, 413,

451, 484, 489, 710, 964, 974, 1210

Hipoparatiroidizm 907Hipopituitarizm 271, 434Hipotermi 412, 413, 678, 704, 712,

747, 972, 974, 1199, 1215Hipotiroidi 271, 407, 410, 411, 433,

443, 452, 524, 1015, 1016, 1147

Hipotiroidizm 118, 258, 265, 267, 379, 427, 428, 834, 1014

hipovolemik şok 323, 429, 1189, 1202

Hirschsprung hastalığı 944Histerosalpingografi 1026Hızlı donma 1200Homosistinüria 333Horizontal 630, 631, 643Howard Liddle 190Howship-Romberg bulgusu 946HTLV-1 virüsü 348

I, İ

İatrojenik reaksiyonlar 166ICPC-2 14, 96, 253ICPC-2-R 14İdiopatik adrenal atrofi 442İdiyopatik hiperprolaktinemi 434İdrar ekstravazasyonu 1122, 1197IgA 286IGF-1 265, 383, 393, 406, 434, 435,

436, 437, 438, 817IGFBP-3 265IgG 180, 257, 302, 316, 340, 355,

361, 362, 373, 374, 410, 533, 562, 607, 661, 662, 850, 874, 883, 884, 998, 1001

IgM 607İğne aspirasyonu 165İhmal edilmiş kırık 166İkincil koruma 49, 50, 1179IL-6 598İlaca bağlı dizines 627İlaçla koruma 49İlaç tedavisinde ihmal 166İleit 929İleostomi 944İletim tipi işitme kaybı 1032, 1033,

1036İleus 227, 280, 313, 942, 1234İma eden sorular 81İmatinib 360, 371İmmersion Ayağı 1200İmmünoterapi 425, 895, 949İmpedans plethismografi 1159İnaktive bakteri aşıları 50İnce barsak obstrüksiyonu 942

İnce iğne aspirasyon biyopsisi 417, 428

İndirekt hemaglütinasyon testi 916İndirekt immünofloresan test 883İndolent 348, 350, 359, 374İndometazin 451, 600, 638, 823, 829,

830, 982İnfant 673İnfeksiyöz mononukleoz 926İnfektif endokardit profilaksisi 526,

527, 528İnferior mezenterik arter (İMA) 938İnferior Petrosal Sinus Örneklemesi

440İnferior tiroidal arter 905İnfluenzae 205, 262, 601, 613, 614,

615, 927İnfrared fotokoagülasyon 289İnguinofemoral herni 945İnhaler nikotin 142, 143, 144İnme 516İnsidans 120, 369, 398, 413, 499,

565, 583, 650, 919, 921, 1111İnsidans hızları 164İnsidantoloma 440İnspeksiyon 402, 1032, 1182İnsulinoma 385İnsulin tolerans testi 431İntestinal anjina 939İntracerebral basınç 1184İntraduktal Papillom 911İntrakardiyak şant 939İntrakranial kanama 1172İntraserebral hematom 1187İntravenöz pyelografi 1106İntravenöz ürografi 1122, 1164İnvaginasyon 72, 929, 932, 942, 943İnvaziv girişim 510İrinotecan 949İrritabl kolon hastalığı 921İskemik kolit 281, 285, 288, 931İskemik orşit 946Islak pansuman 870İşlevsellik Ölçütleri 107ISO 41İştahsızlık 443, 496, 704, 838İstirahat tremoru 663, 664, 666İstismar 121, 123, 125, 126, 744,

754, 755, 756, 757, 1029, 1170

İyatrojenik 439, 525, 664, 916, 1123, 1154, 1189, 1196

İyi beslenme 49İyileştirici Sağlık Hizmetleri 47İyot 163İzometrik 666, 779, 785

J

JCI 41Jeneralize peritonit 914Jigantizm 434, 435Jinekomasti 204, 206, 433, 449, 674,

1119Jüvenil hipotiroidi 907

1048

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

K

Kabakulak 1120Kabakulak orşiti 466Kabızlık 204, 206, 286, 748, 1176Kaburga kırıkları 929Kadranektomi 912Kafa içi basınç artışı 669, 1146Kafa tabanı kırıkları 1186Kafa travması 235, 238, 433, 452,

627, 641, 652, 710, 740, 1014, 1146, 1177, 1180, 1184, 1194, 1205, 1223

Kafein 116, 195, 224, 284, 309, 456, 535, 635, 638, 708, 959, 1018, 1024, 1025, 1165, 1175

Kalın barsak obstrüksiyonu 942Kallman sendromu 431Kalp yetersizliği 437, 509, 518, 521,

522, 527, 528Kalsiyum glukonat 907Kanıta Dayalı Tıp 1, 32, 34, 35, 37Kanıt piramidi 34Kanserleşme 904Karaciğer absesi 913Karaciğerde yağlanma 318Kararsız angina 509Karbamazepin 201, 654, 697, 956Kardiak tamponad 1180Kardiyojenik şok 1136, 1154Karın duvarı hematomu 929Karın içi abseler 929Karpal tünel 774, 803, 833, 834, 835,

836, 838, 1046Karsinoembriyonik antijen (CEA)

948Karsinoid tümörler 435Karsinoma in situ 1119Kas Yaralanmaları 240Kauda konus sendromu 669KDT 32Kehr belirtisi 927Keloid 874, 904Kemik metastazı 1115Kemik sintigrafisi 423, 781, 799Kemoprofilaksi 104, 106Kemoterapi 227, 228, 350, 352, 353,

356, 357, 358, 360, 375, 376, 422, 425, 580, 895, 912, 949, 1015, 1028, 1053, 1054, 1092, 1116, 1118, 1119, 1211, 1231

Kennedy Hastalığı 674Kesede ampiyem 934Ketamin 983, 1176, 1177Keton cisimleri 399Kiesselbach pleksusu 1039Kinetik 666Kişilik bozuklukları 1018Kist 787Kistadenokarsinoma 915Kist hidatik 916, 1011, 1231Kist rüptürü 916KİT 347Kitle 354

Kızamıkçık 50, 58, 59, 62, 64, 66, 68, 69, 74, 78, 260, 955

Klinefelter sendromu 278, 369, 388, 911

Klodikasyo 1156Klonazepam 687, 688, 956, 1166Klorakin 914Klordiyazepoksit 1166Klorpropamid 389, 397, 452, 1216Kocher 921Kodein 636, 638, 1016, 1175Koledokolityazis 1233Kolelitiazis 272, 918Kolesintigrafi 920Kolesistit 182, 478, 875, 918, 919,

920, 921, 928, 930, 931, 1022, 1029, 1173, 1233, 1238, 1239

Kolesistostomi 921Kolesteatoma 1036Kolesterol taşları 918Kolik ağrı 476Kolinerjik 1215Kollateral ligament 1050Koloni 277Kolon kanseri 287, 288, 469, 947,

949, 1011, 1019Kolonoskopik dekompresyon 945Kolostomi 944, 951Kompleman fiksasyon testi 472, 916Konfüzyon 199, 201, 206, 303, 313,

387, 413, 493, 569, 575, 622, 645, 647, 648, 650, 653, 656, 664, 669, 711, 712, 849, 1135, 1139, 1148, 1224

Konjenital adrenal hiperplazi 442, 445

Konjenital aort stenozu 1150Konjestif splenomegali 345, 925Konküzyon 1186Konstipasyon 230, 286, 287, 289,

395, 411, 412, 648, 661, 663, 684, 724, 750, 875, 907

Kontraktür 782Kontüzyon 239, 668, 1188, 1191,

1192Konvansiyonel radyoloji 1222Köpek ısırmaları 1217Kortikal laserasyon 1122Kortizol 265, 383, 413, 430, 431,

432, 439, 440, 441, 442, 444, 446, 447, 448, 449, 450, 695, 817, 1015

Kortizon 449, 888, 890, 891, 972, 985

Kostman sendromu 369Kostokondrit 1142Kötü beslenme 51, 330, 973Kraniofarengioma 431Kraniyofasiyal travma 1225K-ras 947Kreatin fosfokinaz 1143Kredilendirme 38, 40Kretenizm 972Kriyoablasyon 949

Kronik bakteriyel 464, 1101Kronik otitis eksterna 1035Kronik pankreatit 285, 312, 923Kronik Sistit 459Kronik Viral Enfeksiyonlar 660Kronik Yaralanma 239Ksantogranülomatöz 1099Ksantoma 378Kserotik 887Kübital 795, 804, 1046Kulak kepçesi 1032, 1035kurşun zehirlenmesi 271Kussmaul solunumu 399Kutanöz Layşmanyazis 869

L

Labetolol 520, 1139, 1140Laktik asidoz koması 397Lanreotide 438Laparaskopi 1012Laparoskopik kolesistektomi 921Larengotrakeobronşit 1041Larinks ödemi 1203LATS (long-acting tiroid stimulatör)

906Leeuwenhorst 8, 17, 18Leimyom 311Leishmania 177, 897Lenfatik drenaj 905Lenfosarkom 909Lenfositer hipofizit 431Lepraya bağlı nöropati 679Leprechaunizm 388Leptin 229, 381Lesitin 378Levodopa 664, 665, 853Lewy Cisimcikli Demans 648Lhermitte belirtisi 661, 670LH-RH Agonistleri 1116Libido kaybı 406, 433, 661, 724, 726,

747Liddle sendromu 445Lidokain 466Li - fraumeni sendromu 911Likorise 445Lipaz 313, 382, 399, 516, 933, 1021Lipoatrofik diyabet 388Lipom 917, 1052, 1234Lipoproteinler 516Lipoprotein Lipaz Eksikliği 378Listen to BACH 165Lobüler karsinoma insitu 912Lokalize peritonit 914, 930Lokal Yara Eksplorasyonu 1194Lökositoz 174, 176, 290, 292, 413,

426, 457, 464, 540, 563, 588, 600, 776, 823, 857, 858, 916, 919, 920, 923, 926, 937, 943, 976, 1098, 1099, 1101, 1105, 1149, 1151

Lomber ponksiyon 262, 625, 638, 645, 658

Loop recorder 539Lorazepam 202, 654, 1169

İndeks

1049

LR 34, 129, 644, 818, 823, 832, 888, 1110, 1217

Ludwig von Bertalanffy 190Lugol solüsyonu 906Lynch II (HNPCC) 911

M

Mafenide Sülfat 1204Magnetik resonance (MR) venografi

1159Magnezyum sitrat 1216Magnezyum sülfat 936, 975, 1140Major arteriyel tıkanma 939Major emboli 939Makroskopik hematüri 503, 1112,

1123, 1162, 1164, 1196, 1197Makulopati 391, 392, 1076Malign hipertansiyon 475, 499, 519,

1138Malpractice insurence 164Malpraktis 164, 165Malpraktis sigortaları 164Malt lenfoma 354Mamografi 912, 1222, 1229, 1230Mamosomatotrop adenoma 435Mani 696Mannitol 284, 484, 485, 1066, 1147,

1182, 1183, 1185, 1206Mantle cell lenfoma 348, 362Manyetik rezonans görüntüleme 265,

407, 588, 645, 789, 806, 1235Marburg variantı 661Marfan sendromu 235, 530, 820,

1150Mastit 911Mastodini 911Mastoidit 1032, 1036McCune Albright sendromu 435Median sternotomi 1189, 1190, 1192Mediastinal Lezyonlar 1229Mediastinal tiroid 905Medical error 164Medical malpractice 164Medikal malpraktis 164Megakaryopoezis 925Mekanik barsak tıkanması 929Mekanizmalar 284, 286, 484, 622,

630, 639, 699, 700, 702, 833, 892, 978

Meme Ağrısı 911Meme koruyucu cerrahi (MKC) 912Memenin Yağ Nekrozu 911Meme-over kanseri sendromu 911MEN-1 geni 432Menapoz 910Meniere hastalığı 1035Meningokok 50, 57, 78, 338Menisküs 786Meperidin 636, 983, 1163, 1176,

1215Mesane kanseri 1029, 1117Mesane rüptürü 1195Mesane tümörü 1106, 1117, 1164Mesane yaralanmaları 1123

Mesaneye reimplantasyon 1123Metamizol sodyum 202Metformin 389, 401Methimazole 906Metilprednizolon 589, 637, 1183Metirapon 442Metoprolol 203, 520, 524, 1145Metranidazol 322, 914, 944, 1000Meyerson belirtisi 663Mezenterik venöz trombozis (MVT)

939Mezenter lenfadenit 929Mezotelyoma 1229Midazolam 1177Mide karsinomu 921Migren 152, 623, 632, 633, 634, 635,

636, 637, 638, 641, 652, 835, 849, 931, 1029, 1224

Migren atağı 634, 931Mikroalbuminüri 216, 389, 393, 489,

500Mikroprolaktinoma 432Mikroskopik hematüri 457, 464, 476,

477, 1103, 1106, 1196, 1197Miksödem 403, 406, 412, 413, 428,

481, 632, 799, 802, 907, 1086Mikst tip işitme kaybı 1035Millis ve Willard Raporu 13Minör arteriyel tıkanma 939Mirizzi Sendromu 919Mitral stenoz 525, 526, 547, 548, 642Mitral valv prolapsusu 529, 829Mitral yetmezliği 530Mittel-schmerz 929Miyelit 661Miyeloid metaplazi 926Miyofasial Ağrı ve Fonksiyon

Bozukluğu Sendromu (MAFS) 1043

Miyoglobin 1143, 1206Miyokard infarktüsü 340, 521, 524,

536, 537, 538, 595, 642, 862, 930, 1141, 1142, 1143, 1144

Miyokard iskemisi 508, 1226Miyokard Perfüzyon sintigrafisi 509MMSE 645, 647Modifiye radikal mastektomi (MRM)

912Mondor Hastalığı 911Monoklonal protein 374Mononöropati multipleks 675Morfin 314, 478, 511, 636, 712, 983,

1140, 1145, 1163, 1175, 1204, 1215

Mortalite 136, 179, 297, 398, 400, 413, 541, 565, 613, 657, 678, 850, 938, 944, 949, 966, 1098, 1164

Motor Nöron Hastalıkları 621, 671MPO 366MR ürografi 1236MTHFR gen mutasyonu 333Muir - Torre sendromu 911Multiorgan Disfonksiyon Sendromu

(MODS) 1135multipl endokrin neoplazi (MEN)

909Multipl skleroz 505, 631, 666, 1224Murphy bulgusu 930Mutlak Tonsillektomi Endikasyonları

1041Myastenia gravis 306, 632Myastenik Kriz 682Mycosis fungoides 881Myelofibrozis 332, 926Myeloma hücreleri 373Myotonik distrofi 1073

N

Naloksan 712, 1147Napier&Whitaker 191Narkotik zehirlenmeleri 929Nazal Egzama 1037Nefrojenik Diabetes İnsipitus 450Nefrolitotomi 1109Nefrostomi 478, 1100, 1107, 1109,

1116, 1123Nefrotik sendrom 320, 402, 481, 484,

495, 496, 497, 499, 515, 928Nekrotizan enterokolit 929, 975nekrotizan yumuşak doku

enfeksiyonları 950Nelson sendromu 441Nemlendiriciler 888Neoadjuvan kemoterapi 912Neonatarum 994, 995Neoplastik karaciğer kistleri 915Nifedipin 203, 308, 520, 835, 936Nikardipin 1139Nikolskiy belirtisi 883, 884Nikotin flasteri 143, 144, 145, 149Nikotin içeren ilaçlar 143, 149Nikotin sakızı 142, 144Nikotin spreyi 142Nikotin yoksunluğu 142Nistagmus 627, 628, 631, 643, 661,

669, 709, 711, 1215Nitrofurazon 1204Nitrogliserin 306, 525, 1140, 1145Nitroprussid 525, 643, 1139, 1140,

1152NNH 34NNT 34Nodülokistik 892Non-Hodgkin lenfoma 927Non-insulinoma pankreatik hipog-

lisemi sendromu (NIPHS) 384

Nonoklüziv mezenterik iskemi 939Nonreflex kusma 931non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar

1175Nörokardiyojenik senkop 538Nöromiyelitis optika 661Nöropatiler 394, 621, 680, 801Nöropeptit Y 230, 381, 791Nortriptilin 142, 956Nosiseptif Ağrı 1175

1050

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

Nummuler 887Nyhus 946

O

Obezite 131, 229, 231, 238, 239, 333, 377, 379, 381, 382, 383, 385, 412, 864, 959, 1005, 1158

Objective 168, 169Obstruktif şok 1137Octreatide 437Odyometri 1033Oftalmopleji 630, 631, 643, 1084,

1091Ogilvie sendromu 942, 945OKİT 359OKİT veya AKİT 359Oksalat 1108Oksitosin kullanımı 166Olabilirlik oranı 34Olekranon 795, 1046Oligospermi 433, 674Omega-3 yağ asitleri 380Omurilik Hastalıkları 621, 667Opinion 168, 169, 560, 605, 823Options 161, 168, 169, 708orak hücreli anemi 328, 331, 476,

931, 961, 1106Oral kolesistografi 920Oral rehidratasyon solusyonu 284Organize olmamış rahatsızlık 96Orlistat 382ORS 281Orşiektomi 1116Orşiopeksi 1120Orşit 428, 471, 479, 585, 946, 1120,

1121, 1163, 1237Ortalama eritrosit hacmi 271Oskültasyon 530Östaki tüpü disfonksiyonu 1036Osteomyelit 601, 658, 778, 1036Otitis eksterna 1032, 1035, 1036Otitis Media 1036, 1037Otoakustik Emisyonlar (OAE) 1033Otoimmun hipoglisemi 384Otoimmun Poliglanduler Sendrom

443otoimmun regülator gende (AIRE)

443Otomatize İşitsel Beyinsapı Cevabı

1033Otonefrektomi 1104Otore 623Ovarian kist içine kanamalar 938Over torsiyonu 929Oxytetracycline 1204Özofagus-mide-duodenum tetkiki

1234Özofagus yaralanması 1189

P

p53 mutasyonu 355, 432, 1018PAI-1 333, 1022Palatal 666, 681

Palpasyon 151, 402, 423, 811, 919, 933, 993, 1032, 1034

Panik atak 538, 687, 1142, 1165Pankreas kanseri 709, 924, 1011,

1154Pankreatit 227, 281, 285, 301, 312,

313, 314, 315, 320, 398, 399, 516, 581, 582, 583, 709, 918, 921, 923, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 944, 1022, 1137

Papaverin 940, 941Papiller kanser 909Parafililer 116Paralitik ileus 412, 1173, 1234Parasentez 315, 320, 1208, 1210Parasetamol 195, 1175Parenkim laserasyonu 1122Parkinson hastalığı 117, 287, 305,

648, 663, 714Parkinsoniyen 663Parmak topuk testi 933Paryetal ağrı 929PAS 366Pastil nikotin 142Patella 778, 1051PCL 618, 1050Peabody 2, 9, 17, 761Pegvisomant 438Pelviperitonit 935, 995Pemfigus 873, 881, 883, 884Pemfigus vulgaris 883Penetran karın travmaları 1193Penil fraktür 1124Penis kontüzyonu 1124Penis yaralanmaları 1124Pentamidin 385, 388Pentavalan 102, 105Peptik ülser 124, 139, 197, 202, 292,

294, 300, 301, 514, 517, 747, 921, 928, 931, 1159

Perforan ağrı 930Perforasyon 158, 163, 174, 175, 228,

288, 294, 297, 303, 304, 306, 308, 504, 534, 919, 920, 921, 939, 940, 941, 942, 944, 945, 947, 1034, 1036, 1039, 1173, 1216, 1239

Performans Testleri ve Diğer Ölçüm-ler 236

Pergolid Mesilat 434Perianal apseler 950Perikardit 487, 493, 514, 540, 849,

850, 929, 1141, 1142Perirenal hematom 1122Periton diyalizi 394, 490, 492, 494,

502, 581, 679Peritonsiller Abse (Quinsy) 1041Perküsyon 932Perkütan 288, 314, 340, 917, 926,

940, 1099, 1110, 1157, 1198, 1231

Perkutan aspirasyon 913Perkütan iğne biyopsisi 917

Pernio 584, 585Perthes 781, 783, 864, 1049Petit üçgeni 946PET (Positron emission tomography)

948Phlegmasia cerulea dolens 1155PIAA 165Pigment taşları 918Pilonidal sinüs apseleri 950Pilor stenozu 931Pioglitazon 390Piromani 1168Pitting 829, 925Pituitary tumour transforming gene

432Piyelonefrit 450, 457, 459, 461, 467,

468, 475, 932, 1098, 1099, 1102

Piyonefroz 1100Plasma renin aktivitesi 446Plazma Hücreli Mastit 911Plazminojen 343, 344, 345, 514,

1022, 1145, 1157Plazmositom 373Plevral efüzyon 362, 576, 581, 914Plevral sıvı 566, 581, 582, 583, 587,

588, 1207, 1227, 1228, 1229Plörezi 550, 572, 574, 581, 582, 583,

857, 875Plörit 848, 850, 1142Pneumatosis intestinalis 940Pnomokok 102, 105, 658Pnömoni 194, 452, 487, 563, 565,

566, 567, 568, 569, 571, 601, 710, 851, 1142, 1227, 1228

Pnömotoraks 452, 537, 550, 555, 557, 563, 574, 584, 929, 964, 1142, 1172, 1180, 1181, 1182, 1188, 1189, 1194, 1195, 1208, 1213, 1227

Poliarteritis nodoza 676, 929, 1065Polidaktili 1048Polijenik Hiperkolesterolemi 378Polikistik böbrek 450, 475, 476, 488,

489, 496, 502, 503, 982, 1106Polikistik karaciğer hastalığı 914Polimasti 910Polinöropati 435, 669, 676, 677, 679,

680Poliomyelit 58, 69, 102, 105, 632,

674, 791Polistemi 256, 331Politeli 910Polivalan 102, 104Polivalan pnömokok aşısı 927Polymyxin-B 1204Porselen safra kesesi 922Portal hipertansiyon 320, 504, 915,

921, 926, 1234Posterior Rinoskopi 1034Postkolesistektomi sendromu 921Post Mİ angina 1144Postpolio Sendromu 674Postprandial/reaktif hipoglisemi 383

İndeks

1051

Posttravmatik stres bozukluğu 124, 1170

Postural 201, 294, 395, 399, 443, 663, 666, 973

Potasyum hidroksit incelemesi 887Povidon iyot 163Prader-Willi sendromu 381, 388Preeksitasyon sendromlar 535Preload 521Preproliferatif Retinopati 391Primer anastomoz 944Primer başağrıları 633, 635Primer dalak tümörleri 927Primer Hemostaz 333, 334Primer Hiperaldosteronizm 445Primer hipersplenizm 927Primer kronik kolesistit 919Primer lateral skleroz 671Primer peritonit 929Primer progresif 661Prion Hastalıkları 660Profilaksisi 161, 371Prognatizm 435Progresif Bulber Felci 674Progresif relapsing 661Progresif supranükleer felç (Steele

– Richardson- Olzewski - sendromu) 631

Prolaktinoma 118, 433Proliferatif Retinopati 391Pro-opiomelanocortin 430Propiltiourasil 318, 409, 906Propranolol 204, 408, 426, 520, 637,

690, 906, 1140, 1166Prosedürleri ihmal etmek 166Prostat hastalıkları 945Prostatit 1101Prostat Kanseri 1095Prostetik kapak endokarditi 531Protein C 970Protein S 333Protrombin gen mutasyonu 333PSA 475Pseudoaldosteronizm 445Pseudo-Cushing sendromu 440Pseudomastoidit 1036Psikofizyolojik dizines 627Psikosomatik Ağrı 1175Psödodemans 649PTCA 511, 1144Pulitzer ışık üçgeni 1032Pulmoner emboli 487, 514, 521, 547,

1159Pulmoner hipertansiyon 382, 522,

529, 530, 585, 595, 844, 848, 1142, 1161

Pulmoner kontüzyon 1188Pulmoner ödem 176, 493, 512, 521,

524, 525, 526, 559, 603, 712, 1136, 1192

Purivatkinaz yetersizliği 926Pyleflebit 913Pyojenik karaciğer absesi 913

Q

Quinogolide 434

R

Rabson-mendenhall sendromu 388Raccoon eyes 1186Radyasyon miyelopatisi 670Radyoaktif iyot (RAİ) 906Radyofrekans ablasyon 535, 536,

537, 949Randomize kontrollü deney 33RANEY klipsleri 1183Ras mutasyonu 432Raund ligament ağrısı 937Reaktif Ağrı 1175REAL klasifikasyonu 351Rebound tendernens 933Reçineler 516Recovery pozisyonu 1135Reflex kusma 931Reflü Özafajit 1142Rejenerasyon 301, 319, 900, 989,

1081, 1231Rektal tuşe 138, 287, 289, 474, 950,

1101Rektum kanseri 947Rekürren Akut Otitis Media 1037Rekurren (inferior) laringeal sinir 905Renal eksplorasyon 1123Renal hücreli karsinom 1236Renal kanama 1122Renal kolik 476, 477, 478, 860, 875,

1106, 1175Reninoma 445Renkli Dopler Ultrasonografi 1174Reparasyon 900Resüssitasyon torakotomisi 1190Retansiyon 395, 661, 669, 684, 699,

701, 875, 1112, 1115, 1117, 1215

Retrograd sistografi 1123Retrograd üretrografi 1124Retroperitoneal abseler 934Retroperitoneal kanama 1196Rezeksiyon 310, 311, 315, 330, 356,

418, 565, 654, 785, 908, 917, 918, 922, 923, 924, 944, 945, 948, 949, 1004, 1006, 1118, 1189

Riedel tiroiditi 428Rijidite 262, 663Rijidite duyarlılığı 933Rimonabant 143Rinne testi 1032, 1033Risk faktörü 24, 78, 100, 106, 123,

185, 214, 230, 231, 248, 476, 554, 852, 853, 1024, 1025, 1110, 1123, 1143, 1144

Risk yönetimi 164, 165Rituximab 276RKD 34Rokitansky-Ashoff sinüsleri 920Roma II kriterleri 286

Romatizmal ateş 209, 526, 532, 611, 828, 829, 928

Romatizmal Kalp Hastalıkları 507Romatoid Artrit 207, 562, 787, 834,

855, 860, 864, 1042Rosiglitazon 390Rubeosis iridis 391, 392

S

Safra kanalı adenomu 917Safra kesesi kanseri 921Safra kesesi taşları 918Safra yolu obstrüksiyonları 1232Sağ hemikolektomi 297, 948Sakkadik 630Saman nezlesi 554, 886, 1038Şankr 469, 470, 996Santral Diabetes İnsipitus 450Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonları

621Santral venöz katater 941Sarkoidoz 179, 431, 442, 450, 477,

486, 499, 550, 562, 583, 584, 585, 588, 610, 611, 799, 1064, 1065, 1077, 1088, 1107, 1228

Schwanghanz kateteri 1211Sekonder hemostaz 333, 334Sekonder hiperlipidemiler 379Sekonder iyileşme 901Sekonder kronik kolesistit 920Sekonder progresif 661Sekretuvar diyare 284Selegiline 142Selektif serotonin reuptake inhibitör-

leri 1166Selim Prostat Hiperplazisi 1095Semmes-Weinstein Monofilamentleri

396Septisemi 913Serebellar 625, 643, 666, 667, 1147Seroproflaksi 49Servikal spondilotik miyelopati 668Ses kısıklığı 409, 414, 526, 681, 907Sesli mail sistemleri 166Sezary sendromu 362Sferositoz 256, 926Sfinkter koruyucu cerrahi 948Sheehan Sendromu 990Sibutramin 230, 382Sigara bağımlılığı 149Sigmoidoskopi 288, 948Sigmoid volvulus 944Siklik Cushing Sendromu 440Siklofosfamid 342, 363, 365, 460,

850, 1117Sindaktili 1048Sinyal ortalamalı EKG 539Siper Ayağı 1200Sipple sendromu 909Siroz 117, 319, 445, 606, 608, 609,

925, 926Sistektomi 1118Sistematik derleme 34Sistemik inflamatuvar Cevap Send-

1052

Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi

romu (SIRS) 1135Sistemik lupus eritamatozus 929Sistemik yaklaşım 1146Sistolitotripsi 1110Sistometri 505Sistosarkoma Filloides 911Sistoskopi 464, 475, 476, 1029, 1100,

1112Şizofreni 690, 699, 701, 714, 715,

716, 717, 718, 719, 759, 849Sıvı kısıtlama testi 451Skleroderma 285, 306, 308, 843, 844,

845Skolosidal ajanlar 916Skrotal elevasyon 466, 1120, 1121,

1124, 1163Skrotum yaralanmaları 1124SLE 1164SOAP 168Soğuk ısırığı 1200Sol hemikolektomi 948Solunum Fonksiyon Testi (SFT) 564Sol ventrikül hipertrofisi 514, 527,

528Somatostatinoma 388Somnolans 196, 487Sonografik Murphy 1173Sorbitol 284, 285, 287, 391, 393,

394, 395, 1216Spastik kolon 809Spastik paraparezi 662, 668Speck&Attneave 191Spence uzantısı 910Spermatosel 481, 1118, 1121Spinal Müsküler Atrofi 673, 674Spiroket Enfeksiyonları 659Spironolakton 206, 449, 520, 523Splenektomi 276, 331, 337, 338, 341,

355, 364, 365, 925, 926, 927Splenik arter 924Splenik ven 926, 927Splenik ven trombozu 926, 927Splenokolik ligaman 925Splenorenal ligaman 925Splenozis 926Spontan dalak rüptürleri 929Spontan pnömotoraks 574, 929, 1142Sporadik guatr 908SSS tutulumu 278Statinler 516Status Asthmaticus 1149Staz 624Steatore 286, 923Steinglass 191Stenon kanalı 1034Stenozan papillit 921Stereotaktik radyocerrahi 437Sternum fraktürleri 1192Stevens-Johnson sendromu 885, 1088Strangülasyon 942, 944, 946Streptokinaz 1145, 1157Striktür 472, 475, 1234Struma lymphomatoza 908Struma ovari 905

Stupor 622ST yükselmesi 509, 513, 1141, 1143,

1144Subakut bakteriyel endokardit 849,

858Subakut kombine dejenerasyon 662,

679Subakut tiroidit 410, 414, 426, 908Subaraknoid kanama 452, 525, 639,

1224Subdural hematom 641, 664, 756,

1225Subdural kanama 1225Subgaleal hematom 1186Subjective 168Subkapsüler hematom 1122, 1172,

1197Subklinik Cushing Sendromu 440Subperikondriyal hematom 1035Süperior laringeal sinir 905Superior tiroidal arter 905Superior tiroid venleri 905Suramin 442Süt-protein intoleransı 929SWL 1109Synacthen 430, 431, 444

T

T3 402, 403, 405, 408, 409, 410, 413, 428, 747, 906, 1018

T4 402, 403, 405, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 418, 422, 428, 430, 677, 906, 984, 1018

Tabes dorsalis 117, 306, 632, 670, 929

Tamm-Horsfall 1096Tamsulosin 1113Tangier hastalığı 378Tansiyon pnömotoraks 537, 1182,

1194Tarama testleri 101, 138, 955, 1043,

1215Tarsal tünel 789, 805Taşikardi 198, 205, 206, 207, 313,

380, 521, 536, 537, 653, 724, 849, 1139, 1150, 1180

Tc-99m heksa metil propilen amine oksime (HMPAO) 935

Teflon enjeksiyonu 907Teknesyum 99 sestamibi sintigrafileri

1143Tendinit 240, 774, 775, 776, 777,

780, 788, 794, 828, 1051Tendon Yaralanmaları 240Tenesmus 174, 928Tenya Saginata 934Teratojenik 339, 958Teratom 562, 982, 987, 1011, 1012Terazosin 465, 505, 1113Terbutalin 207, 936Terminal Plak 681Tersiyer iyileşme 900Testiküler rüptür 1125Testis atrofisi 946

Testis torsiyonu 479, 480, 932, 1125, 1163, 1174

Tetanoz profilaksisi 1066, 1182, 1183, 1203, 1206

Tetik parmak 797Tiamin 654, 965, 1147, 1171Tiazid 395, 523, 956Tietz Sendromu 911Timpanik membran 1032, 1035, 1186Tip A insulin direnci 388Tip II sendromu 909Tirofiban 511Tiroglossal kanal kisti 905Tiroidit 405, 426, 427Tiroid krizi 409, 907Tiroid nodülleri 413, 414Tiroid Stimulating Hormon 429Toksik adenom 415, 907Toksik multinoduler guatr 906Toksik nodüler guatr 906Tonsillektomi Endikasyonları 1041Tonsillit 932Toplam kalite yönetimi 41, 87Torakal Travma 1227Toraks Travmaları 1127Torasentez 1128, 1207, 1208Torasik aort anevrizması 1150Torus 1052Tragus 1032Trakea basısı 907Trakeobronşit 1142Trakeostomi 268, 907Transdermal nikotin 142, 143, 144Transrektal USG 1101Transsfenoidal cerrahi 434, 437Transtorasik ekokardiografi 1151Travma bakımı 166Travmatik Artrit 1042Tremor 198, 202, 207, 383, 397, 403,

406, 408, 409, 648, 656, 661, 662, 664, 665, 666, 667, 676, 699, 711, 713, 905, 1017, 1166, 1171, 1176, 1215

Trendelenburg 780, 781, 1049, 1211, 1212

TRH eksikliği 430TRH testi 430, 433Triaj 1131Trigeminal Nevralji 639Triküspit Darlığı 528Triküspit Yetersizliği 528Trimetafan 1139Triticum Vulgare Sulu ekstresi 1204Trofozoit 174, 602, 913Tromboembolektomi 941, 1157Tromboendarterektomi 941Trombolitik tedavi 514, 1143, 1145,

1157Trombopoetin 326, 345Trombositopeni 178, 187, 275, 276,

278, 319, 331, 335, 336, 337, 339, 340, 341, 344, 347, 362, 364, 365, 370, 532, 579, 585, 656, 850, 917, 927, 962, 967,

İndeks

1053

981, 997, 1001, 1159, 1208Trombositopenik purpura 275, 333,

927, 967Trombositoz 325, 331, 332, 588, 858Tromboz 325, 333, 334, 340, 343,

344, 486, 940, 941, 1154, 1156

Troponin I 541, 1144, 1146, 1192Trousseau 343, 907TSE 41TSH-sekrete eden tümor 430Tüberküloz 58, 68, 178, 457, 465,

468, 476, 541, 543, 544, 547, 548, 559, 562, 564, 572, 593, 611, 659, 926, 1104, 1149, 1228, 1234, 1236

Tunika albuginea 1124TUR-B 1118Tuz yükleme testi 446

U

Üçüncü derecede AV blok 537UEMO 3, 8, 18Ülseratif kolit 174, 284, 285, 286,

291, 828, 922, 931, 943Ultrasonografik Murphy 934Uluslararası Prostat Semptom skoru

1111, 1112Umblikal herni 411, 946Unstabil angina pektoris 1141Üreaz 479, 1107Üreteral stent 1123Üreterokalikostomi 1123Üreteroüreterostomi 1123Üreter Taşı 1163Üreter yaralanmaları 1123Üretra kanamaları 1122Üretra onarımı 1124Üretra yaralanmaları 1197Üretroplasti 1124Ürik asit 348, 371, 479, 487, 709,

1107, 1108Üriner taş 929Üriner Tüberküloz 468Ürokinaz 496, 1157, 1162Ürolojik Travma 1125Ursodeoksikolik asit 920Ürtiker 184, 408, 603, 848, 881, 889,

890, 891Ürtikeryal 889, 890Uterus rüptürü 937, 983Uygunsuz ADH Sendromu 377Uzamış vegetatif durum 625

V

Vajinal kanama 936, 937, 938, 1238Valsalva manevrası 1032, 1121Varenicline 145, 146Varikosel 480, 1121Vasco da Gama hareketi 10, 16Vasküler demans 647Vaskülit 486, 585, 587, 588, 623,

658, 789, 840, 841, 849, 857,

858, 889, 890, 939Vazomotor Rinit 1038Vazovagal senkop 628VdGM 10, 16venenata 893Venöz ultrasonografi 1158Ventilasyon-perfüzyon scan 1161Ventilasyon tüpü 1037Ventriküler Taşiaritmiler 536Vertigo ve Dizines 621Vertikal 627, 630, 631, 643, 664, 951,

973, 981, 982, 1002Vestibulum nasi 1034Vezikoenterik fistül 1100Vezikoüreteral reflü 463, 1235, 1236,

1237VII eksikliği 334Virchow triadı 1157Visüel Analog Skala (VAS) 1174Vokal kord felci 907Volvulus 930, 944

W

Waldenströms makroglobulinemisi 1154

Warfarin 166, 303, 526, 535, 941, 958, 1159

Weakland 191Weber testi 1032Wernicke ensefalopatisi 645, 964,

1147, 1171Wharton kanalı 1034Whipple ameliyatı 924Whipple triadı 385WHO klasifikasyonu 369WHO sınıflaması 226Willard Raporu 3, 13, 18Wolfram sendromu 388WONCA 4, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 15,

16, 18, 24, 25, 32, 96, 107, 108, 110, 111, 112, 172, 253

WONCA Europe 8, 10, 15, 16Wood lambası 941

X

XII eksikliği 343

Y

Yansıyan ağrı 788, 814, 815, 929, 1040, 1052, 1175

Yaranın açılması 904Yararlılık 149Yaşam boyu öğrenme programı 14Yaşam kalitesi 29, 106, 111Yaşam tarzı 35, 80, 81, 101, 102, 111,

114, 122, 382, 813Yaşla ilişkili unutkanlık 644Yaygın anksiyete bozukluğu 702Yaygın damar içi pıhtılaşması (DİC)

1135Yelken göğüs 1180, 1182Yeniden sertifikalandırma 38, 40Yetersiz devir 166

Yüksek ateş 57, 238, 268, 409, 467, 565, 818, 870, 885, 907, 931, 1040, 1090, 1091, 1108, 1148, 1186, 1217

Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) 10Yüksek sedimantasyon 178Yürütme ve Hakem Kurulları 12

Z

Zarar için gerekli sayı 34Zehirlenmeler 185, 493, 623, 1177,

1178, 1214, 1217

Diğerleri

5-fluorouracil 4425-Fluorouracil/Leucovorin 9495-Fluorouracil/Levamizol 9496 P bulgusu 11559’lar kuralı 120211 betahidroksisteroid dehidrogenaz

43911β hidroksilaz (CYP11B1) 44714. WONCA Avrupa 2008 Konferansı

1517p delesyonu 362, 94717 α hidroksilaz eksikliği 44918-glucoronid 44618-hidroksikortizol 446, 44718 oxo-kortizol 44612547 sayılı kararı 10

Nafiz BOZDEMÝR, Ýçel'in Gülnar ilçesinde 1953 yýlýnda doðdu. Ýlk öðrenimi Gülnar, orta öðrenimi Antakya ve týp eðitimini de Ankara Hacettepe ve Samsun Ondokuzmayýs Üniversitelerin'de tamamlayarak 1979 da Týp Doktoru, 1982'de Halk Saðlýðý Uzmaný oldu.

Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Halk Saðlýðý Anabilim Dalýnda 1989 yýlýnda Yardýmcý Doçent ve 1992 yýlýnda Doçent ünvaný kazandý.

Ç.Ü.Týp Fakültesi Aile Hekimliði Anabilim Dalý Baþkaný olarak 1993 yýlýnda görevlendirildi. Aile hekimliði alanýnda Ýngiltere Aberdeen Üniversitesi, Exeter Üniversitesi ve University College and Middlesex

School of Medicine'nin aile hekimliði bölümlerinde 1994 yýlýnda çalýþmalar yaptý. Ayrýca Royal College of General Practice'te aile hekimliðinde mezuniyet sonrasý eðitim programý ve uygulamalarýný 1994 yýlýnda inceledi Bir yýl süre ile Saðlýk Bakanlýðýna aile hekimliði konusunda danýþmanlýk görevini yürüttü. WONCA Region Europe ve EURACT üyeliðine 1996 yýlýnda kabul edildi. 12 Ocak 1997 tarihinde yapýlan EURACT Executive Board toplantýsýnda EURACT Council üyeliðine seçildi. Bu görevini bir yýl sürdürdü. Amerika Birleþik Devletleri Pittsburgh Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði ve Klinik Epidemiyoloji Bölümünde, Aile hekimliði mezuniyet öncesi, mezuniyet sonrasý eðitimi ve Aile Hekimliði Uygulamalarýný 1998 yýlýnda inceledi.

Profesör kadrosuna 28.04.1999 da atandý. Ç.Ü.Diþhekimliði Fakültesi Dekaný olarak 2002-2005 Yýllarý arasý görev yaptý.Halen Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði Anabilim Dalý Baþkaný olarak çalýþmaktadýr. Halk Saðlýðý ve Aile Hekimliði konularýnda Türkçe ve Ýngilizce olarak 300'ün üzerinde makale ve bildirisi bulunmaktadýr. Evli ve bir çocuk babasýdýr.

Ýsmail Hamdi KARA, 1965 Balýkesir doðumlu olup, 1988 yýlýnda ÝÜ Cerrahpaþa Týp Fakültesi'ni bitirdikten sonra 1988–1995 yýllarý arasýnda Soma SSK Hastanesi'nde pratisyen hekim olarak görev yapmýþtýr. Nisan 1995 TUS sýnavý ile Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði AD'ný kazanarak, 1995–1998 yýllarý arasýnda aile hekimliði uzmanlýk eðitimini tamamlamýþtýr. Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi Eðitim ve Araþtýrma Hastanesinde 1999–2000 yýllarý arasýnda aile hekimliði uzmaný, 2000–2002 yýllarý arasýnda Yard. Doç. olarak çalýþmýþtýr. 2001 yýlýnda, Aile Hekimliði AD Baþkanlýðýna atanmýþtýr. 2002 yýlýnda Aile Hekimliði

doçenti, 2008 yýlýnda Düzce Üniversitesinde Prof. olan Dr. KARA, halen ayný üniversitede Anabilim Dalý Baþkaný olarak görevini sürdürmektedir. Konuralp Týp Dergisi'nin kurucusu ve editörü olan Dr. KARA'nýn, SCI'de yayýmlanmýþ 35 makalesi mevcut olup uluslar arasý indekslerde (SCI) çalýþmalarýna yapýlan atýflarýn sayýsý 235' tir.

9 786053 970903

ISBN: 978-605-397-090-3