MESEČNI BILTEN ZA SRBIJU

DECEMBAR 2018. godine

Beograd, 5. januar 2019. godine

Odeljenje za monitoring klime i klimatske prognoze Sektor Nacionalnog centra za klimatske promene, razvoj klimatskih modela i ocenu rizika

elementarnih nepogoda web: http://www.hidmet.gov.rs

mail: office@hidmet.gov.rs

Republički hidrometeorološki zavod Srbije Kneza Višeslava 66

11000 Beograd Republika Srbija

Decembarska temperatura vazduha i količine padavina u domenu prosečnih

vrednosti. Hladan talas na području Negotina. Na GM Zrenjanin 16.

decembra prevaziđen apsoltni maksimum visine snežnog pokrivača

Pregled sinoptičke situacije*

Česti talasi vlažnog i hladnog vazduha, povremeno kiša i značajan snežni pokrivač od

sredine meseca u većem delu zemlјe

Početkom meseca se uspostavilo zonalno strujanje na zadnjoj strani visinskog ciklona sa

centrom iznad Ukrajine i u narednim danima do 5. decembra se održavalo, uz kratkotrajna

skretanja uslovlјena brzim prolaskom talasa hladnog i vlažnog vazduha, uz izmeštanje i

popunjavanje pomenutog ciklona dalјe na sever. U prizemlјu se održavalo polјe povišenog

vazdušnog pritiska do 3. decembra kada je prošao topli atmosferski front u sklopu ciklona sa

juga Skandinavije, a narednog dana i hladni. Vreme je bilo promenlјivo, od 3. decembra sa

kišom, a na planinama sa snegom.

Zatim, u periodu od 5. do 8. decembra jača uticaj grebena iz Zapadnog Sredozemlјa, iznad

Srbije severno pa severozapadno visinsko strujanje, a u prizemlјu polјe povišenog vazdušnog

pritiska. Vreme je bilo promenlјivo oblačno i uglavnom suvo.

Preko Srbije 8. decembra prelazi osa grebena dalјe na istok uz istovremeno

ednostiprodublјavanje doline preko Alpa i zapada Balkana na periferiji visinskog ciklona sa

centrom u Severnom moru pa strujanje skreće na jugozapadno. U narednim danima do 13.

decembra Srbija se nalazila na periferiji pomenutog ciklona, koji se preko Baltičkog mora

premeštao ka Crnom moru, pa nas je prešla serija talasa hladnog i vlažnog vazduha, a 13.

decembra je došlo i do formiranja novog centra visinskog ciklona iznad Nemačke koji u

danima do 16. decembra uticao na strujanje iznad Srbije. U prizemlјu anticiklonalno polјe

narušavano frontalnim sistemima 8, 9, 10, 14 i 15. decembra. U danima od 8. do 11. decembra

vreme je bilo promenlјivo oblačno sa kišom, na planinama sa snegom, potom do 14.

decembra pretežno sunčano, a od 14. decembra hladno i oblačno sa snegom.

U periodu od 17. decembra na visini otvaranje nove doline preko Severnog Jadrana, Italije i

Tirenskog mora, a krajem dana i zatvaranje ciklonske cirkulacije u Srednjem Jadranu

razvijene po svim nivoima, što je iznad Srbije uslovilo jugozapadno-južno strujanje.

Narednog dana ciklon se premestio preko juga Balkana u oblast Egejskog mora, uz

istovremeno jačanje uticaja grebena na visini sa zapada, a u prizemlјu anticiklonalnog polјa.

19. Decembra (krajem druge dekade) se osa grebena premestila dalјe na istok i uspostavilo se

jugozapadno visinsko strujanje na prednjoj strani doline sa osom preko Srednje Evrope, Alpa

i Apeninskog poluostrva pa se u narednim danima do 22. decembra pomenuta dolina izmestila

dalјe na istok preko Srbije, dok se u prizemlјu tokom celog perioda održavao anticiklon.

Vreme od 17. do 21. decembra je bilo oblačno, hladno, povremeno sa snegom, a 21. decembra

sa kišom koja se ledila na tlu.

Zatim je u danima do 27. decembra preko Srbije prešla serija talasa hladnog i vlažnog

vazduha u sklopu ciklona sa severa kontinenta. Polјe povišenog vazdušnog pritiska u

prizemlјu dominiralo je u većini dana osim 24. decembra kada je preko Srbije prešao topli a

potom i hladni atmosferski front. Vreme u danima do 27. decembra je bilo oblačno i

uglavnom suvo, osim 24. decembra kada je u većini mesta padala kiša a na planinama sneg.

Do kratkotrajnog porasta geopotencijala došlo je 27. decembra, uspostavilo se severozapadno

strujanje, a u prizemlјu se održavalo polјe povišenog pritiska. Došlo je do delimičnog

razvedravanja.

Od 28. decembra do kraja meseca usledila je nova serija hladnog i vlažnog vazduha u sklopu

ciklona sa severa kontinenta, a u prizemlјu je anticiklonalno polјe narušavano serijom

atmosferskih frontova. Vreme je bilo oblačno, kišovito, u planinskim predelima sa snegom.

*Odsek za vazduhoplovnu meteorološku prognozu

Temperatura vazduha

Srednja mesečna temperatura vazduha

Srednja decembarska temperatura vazduha je bila u intervalu od -4,1ºС na Kopaoniku do 3.3

ºС u Beogradu (Slika 1).

Odstupanje srednje mesečne temperature vazduha od normale1 za referentni period 1981–

2010. bilo je od -0,7ºS na Kopaoniku do 0,9ºS u Loznici (Slika 2).

Srednja temperatura vazduha je, prema metodi percentila2, u celoj Srbiji tokom decembra bila

u kategoriji normalno (Slika 3).

1 Pod pojmom normala podrazumeva se klimatološka standardna normala, tj. srednja vrednost klimatskog

elementa izračunata za period od 1. januara 1981. do 31. decembra 2010. 2 n-ti percentil neke veličine je ona vrednost posmatrane veličine ispod koje se nalazi n procenata podataka

prethodno poređanih u rastući niz

Slika 2. Prostorna raspodela odstupanja

srednje mesečne temperature (С) tokom

decembra 2018. godine

Slika 1. Prostorna raspodela srednje mesečne

temperature u (°С) tokom decembra 2018.

godine

Tokom većeg dela meseca srednja dnevna temperatura vazduha u Beogradu je, prema metodi

percentila, bila u kategorijama toplo i normalno, dok je u kategoriji hladno bila sredinom

meseca (Slika 4).

Slike 3. Prostorna raspodela srednje temperature

odredjene metodom percentila u toku decembra

2018. godine

Slika 4. Mesečni hod srednje dnevne temperature vazduha u Beogradu u toku decembra 2018. godine

Maksimalna temperatura vazduha

Srednja maksimalna temperatura vazduha tokom decembra bila je u intervalu od -1,0ºС na

Kopaoniku do 6,8ºС u Valјevu.

Prema metodi percentila srednja mesečna maksimalna temperatura vazduha bila je u

kategorijama normalno u većem delu zemlјe, dok je u kategoriji hladno bila na Kopaoniku.

Najviša maksimalna dnevna temperatura vazduha od 16,7ºС zabeležena je 24. decembra u

Loznici.

Tokom decembra 2018. godine u Negotinu je registrovan talas hladnoće3 koji je počeo 29.

novembra a završio se 3. decembra. Na teritoriji Srbije tokom decembra nije bilo pojave

toplotnog talasa.

Na području Srbije tokom decembra registrovani su ledeni dani4. U nižim krajevima broj

ledenih dana je u intervalu od jedan koliko je zabeleženo u Banatskom Karlovcu, Loznici,

Valјevu, Kruševcu, Kragujevcu i Nišu, do sedam ledenih dana u Novom Sadu. U planinskim

predelima je zabeleženo od 8 ledenih dana u Sjenici do 17 na Crnom Vrhu.

Mesečni hod maksimalne dnevne temperature vazduha u Beogradu, Loznici i na Kopaoniku,

tokom decembra 2018. godine, prikazan je na slikama 5, 6 i 7.

3 Talas hladnoće је, prema metodi percentila, period tokom koga je minimalna dnevna temperatura vazduha u

domenu veoma hladno i ekstremno hladno pet i više dana 4 Ledeni dan je po definiciji dan sa maksimalnom dnevnom temperaturom vazduha nižom od 0°С

Slika 5. Mesečni hod maksimalne dnevne temperature vazduha u Beogradu u toku decembra 2018. godine

Slika 6. Mesečni hod maksimalne dnevne temperature vazduha u Loznici u toku decembra 2018. godine

Slika 7. Mesečni hod maksimalne dnevne temperature vazduha na Kopaoniku u toku decembra 2018. godine

Minimalna temperatura vazduha

Srednja minimalna temperatura vazduha je tokom decembra bila u intervalu od -7,1ºС na

Kopaoniku do 0,8ºС u Beogradu.

Prema metodi percentila srednja mesečna minimalna temperatura vazduha je bila u kategoriji

normalno na teritoriji Srbije.

Najniža minimalna dnevna temperatura vazduha zabeležena je 17. decembra u Novom Sadu i

iznosila je -16,3ºС.

U celoj zemlјi su zabeleženi mrazni dani5. Broj mraznih dana u nižim predelima je bio u

intervalu od 12 koliko je zabeleženo u Beogradu do 25 u Požegi, dok je na planinama broj

mraznih dana bio u intervalu od 27 na Crnom Vrhu i Zlatiboru do 30 dana na Kopaoniku. Na

Sjenici je registrovano osam dana sa jakim mrazom6, a na Kopaoniku šest.

Mesečni hod minimalne dnevne temperature vazduha u Beogradu, Novom Sadu i na

Kopaoniku tokom decembra 2018. godine, prikazan je na slikama 8, 9 i 10.

Slika 8. Mesečni hod minimalne dnevne temperature vazduha u Beogradu u toku decembra 2018. godine

5 Mrazni dan je po definiciji dan sa minimalnom dnevnom temperaturom vazduha manjom od 0°С 6 Dan sa jakim mrazom је po definiciji dan sa minimalnom dnevnom temperaturom vazduha od –10°С i niže

Slika 9. Mesečni hod minimalne dnevne temperature vazduha u Novom Sadu u toku decembra 2018. godine

Slika 10. Mesečni hod minimalne dnevne temperature vazduha na Kopaoniku u toku decembra 2018. godine

PADAVINE

Registrovana količina padavina je tokom decembra bila u intervalu od 24,2 mm na Paliću do

81,8 mm u Loznici (Slika 11).

Ukupna količina padavina je u odnosu na normalu za referentni period 1981-2010. bila od

55% na Paliću do 160% u Leskovcu (Slika 12).

Prema metodi percentila količina padavina je u većem delu Srbije bila u kategoriji normalno,

dok je u kategoriji kišno bilo u Loznici, Smederevskoj Palanci, Požegi, Leskovcu i Vranju

(Slika 13).

Slika 11. Prostorna raspodela količine padavina u

milimetrima sa 28 GMS

Slika 12. Prostorna mesečna raspodela količine

padavina u procentima od normale za referentni

period 1981–2010.

Slika 13. Mesečna količina padavina određena metodom percentila

Dnevni maksimum količine padavina zabeležen je 15. decembra u Zrenjaninu kada je

registrovana količina padavina od 30,4 mm.

Broj dana sa padavinama je u decembru bio u intervalu od 7 dana u Negotinu do 19 dana na

Crnom Vrhu i u Kuršumliji. U većem delu Srbije zabeleženo je od jednog do četiri dana sa

padavinama više od prosečnog broja za decembar.

Na slici 19 prikazana je ocena temperature vazduha i količine padavina u Srbiji za decembar

prema raspodeli tercila u odnosu na referentni period 1981-2010. Može se uočiti da je

decembar 2018. godine sa količinom padavina i temperaturom vazduha u domenu prosečnih

vrednosti.

Slika 14. Ocena temperature vazduha i količine padavina za decembar u Srbiji prema pripadajućim tercilima u

odnosu na referentni period 1981-2010.

Snežni pokrivač je osmotren u celoj zemlјi tokom decembra. Broj dana sa snežnim

pokrivačem je bio od 8 u Kragujevcu, Velikom Gradištu, Kralјevu, Ćupriji,Somboru i Paliću

do 17 u Zaječaru, dok je u brdsko planinskim krajevima zabeleženo od 27 dana na Crnom

Vrhu i Zlatiboru do 31 dan na Kopaoniku. U većem delu zemlјe broj dana sa snežnim

pokrivačem je za 1 do 5 dana veći od decembarskog proseka.

Maksimalna visina snežnog pokrivača izmerena je na Crnom Vrhu 17. i 19. decembra i

iznosila je 49 cm. U Zrenjaninu je 16. decembra sa izmerenih 47 cm snega, prevaziđen

dotadašnji apsolutni maksim visine snežnog pokrivača registrovan 10. decembra 2012. godine

koji je iznosio je 46 cm.

Dnevne i kumulativne količine padavina u Beogradu, Zrenjaninu, i na Kopaoniku prikazane

su na slikama 15, 16 i 17.

Slika 15.

Slika 16.

Slika 17.

OBLAČNOST, VEDRI I TMURNI DANI

Osmotrena oblačnost je u Srbiji bila oko proseka za decembar. Srednja decembarska

oblačnost je bila u intervalu od 7/10 u Negotinu, Beogradu, Loznici, Sremskoj Mitrovici i

Paliću do 9/10 u Požegi (Slike 18 i 19).

Slika 18. Prosečna dnevna oblačnost u Beogradu

Slika 19. Prosečna dnevna oblačnost u Požegi

U Požegi tokom decembra nije bilo vedrih dana, dok je najveći broj zabeležen u Loznici,

Kruševcu, Ćupriji i Dimitrovgradu, 3 dana.

Broj tmurnih dana u decembru je bio u intervalu od 12 na Paliću do 22 u Požegi u nižim

predelima, a na planinama od 13 na Sjenici do 20 na Crnom Vrhu. Broj tmurnih dana je u

većem delu zemlјe za jedan do šest dana veći od proseka za decembar.

TRAJANјE SIJANјA SUNCA (OSUNČAVANјE)

Osunčavanje je tokom decembra bilo u intervalu od 33,5 časova u Nišu do 63,1 časova u

Negotinu (Slika 24).

Trajanje sijanja sunca tokom decembra je bilo od 61% na Crnom Vrhu do 132% u Kuršumliji

u odnosu na normalu za referentni period 1981-2010. (Slika 25).

Napomena: Klimatska analiza meteoroloških elemenata urađena je na osnovu preliminarnih

podataka sa 28 Glavnih meteoroloških stanica

Slika 24. Osunčavanje u časovima u toku

decembra 2018. godine

Slika 25. Osunčavanje u procentima od

normale tokom decembra 2018. godine