Các phương pháp thanh toán quốc tế

Bài tiểu luận Các phƣơng thức thanh toán quốc tế Nhóm 4

GVHD: TS. Bùi Thanh Tráng Page - 1 -

MỤC LỤC

KHÁI NIỆM VÀ CƠ SỞ HÌNH THÀNH THANH TOÁN QT .......................................... - 2 -

1.1 Khái niệm .................................................................................................................... - 2 -

1.2 Cơ sở hình thành thanh toán quốc tế........................................................................... - 2 -

CÁC PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN QUỐC TẾ HIỆN NAY ....................................... - 3 -

2.1 Phƣơng thức thanh toán chuyển tiền (remittance) ...................................................... - 3 -

2.1.1 Khái niệm ............................................................................................................ - 3 -

2.1.2 Quy trình nghiệp vụ ............................................................................................. - 4 -

2.1.3 Nhận xét mức độ rủi ro ........................................................................................ - 7 -

2.2 Phƣơng thức thanh toán nhờ thu ............................................................................ - 7 -

2.2.1 Khái niệm ............................................................................................................. - 7 -

2.2.2 Quy trình nghiệp vụ ........................................................................................... - 14 -

2.2.3 Nhận xét mức độ rủi ro ...................................................................................... - 16 -

2.3 Phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ (hình thức thanh toán qua L/C) ....... - 18 -

2.3.2 Qui trình nghiệp vụ ........................................................................................... - 21 -

2.3.3 Nhận xét mức độ rủi ro ...................................................................................... - 23 -

HƢỚNG DẪN MỞ VÀ ĐIỀU CHỈNH L/C Ở MỘT SỐ NGÂN HÀNG VIỆT NAM….- 25 -

3.1 Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam (Vietcom Bank – VCB) .................................. - 25 -

3.1.1 Quy trình mở LC tại ngân hàng VCB ................................................................ - 25 -

3.1.2 Chỉnh sửa L/C và hủy L/C ................................................................................. - 26 -

3.2 Quy trình mở L/C tại Ngân hàng EXIMBANK ........................................................ - 26 -

3.2.1 Quy trình và cách mở một L/C ...................................................................... - 26 -

3.2.2 Chỉnh sửa L/C và hủy L/C ................................................................................. - 26 -

THANH TOÁN L/C TẠI MỘT CÔNG TY VIỆT NAM THỰC TẾ ................................ - 27 -

4.1 Hình thức mở L/C (ký quỹ 20% tiền mặt/giá trị L/C – vay 80% giá trị L/C) .......... - 27 -

4.2 Hình thức hƣởng thụ L/C .......................................................................................... - 29 -

PHỤ LỤC ........................................................................................................................... - 30 -

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ - 31 -



Phần 1

KHÁI NIỆM VÀ CƠ SỞ HÌNH THÀNH THANH TOÁN

QUỐC TẾ

1.1 Khái niệm

Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hƣởng lợi về

tiền tệ phát sinh trên cơ sở hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân

nƣớc này đối với tổ chức, cá nhân nƣớc khác, hay giữa một quốc gia với tổ chức quốc

tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nƣớc liên quan

1.2 Cơ sở hình thành thanh toán quốc tế

Thật hiếm khi một quốc gia lại tự sản xuất mọi thứ, mọi mặt hàng mà mình cần.

Điều kiện tự nhiên, địa lý, trình độ phát triển và các yếu tố khác của mỗi nƣớc xác

định và năng lực sản xuất của nƣớc đó là khác nhau. Điều này nói lên rằng các quốc

gia luôn phụ thuộc lẫn nhau về rất nhiều loại hàng hóa cần thiết cho sản xuất và tiêu

dùng. Kết quả là một nƣớc sẽ nhập khẩu những hàng hóa với giá rẻ đồng thời xuất

khẩu những hàng hóa có ƣu thế về năng suất lao động nhằm tận dụng những lợi thế so

sánh trong ngoại thƣơng. Từ đó hình thành quan hệ ngoại thƣơng giữa các nƣớc với

nhau và hoạt động thanh toán quốc tế cũng đƣợc phát sinh.

Tóm lại, cơ sở hình thành hoạt động thanh toán quốc tế chính là hoạt động ngoại

thƣơng. Ngày nay, nói đến ngoại thƣơng và nói đến thanh toán quốc tế và ngƣợc lại.



Phần 2

CÁC PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN QUỐC TẾ HIỆN NAY

2.1 Phƣơng thức thanh toán chuyển tiền (remittance)

2.1.1 Khái niệm

Phƣơng thức chuyển tiền là phƣơng thức thanh toán đơn giản nhất, trong đó

khách hàng (ngƣời trả tiền, ngƣời mua, đơn vị nhập khẩu…) yêu cầu ngân hàng phục

vụ mình chuyển một số tiền nhất định cho ngƣời thụ hƣởng (ngƣời bán, đơn vị xuất

khẩu, ngƣời nhận tiền) ở một địa điểm xác định trong một thời gian nhất định.

Đối tượng tham gia:

- Ngƣời chuyển tiền (The Remitter, The Applicant, The Customer): ngƣời mua,

nhà nhập khẩu, ngƣời mắc nợ, ngƣời đầu tƣ, kiều bào chuyển tiền về nƣớc… là ngƣời

yêu cầu ngân hàng chuyển tiền.

Ngân hàng chuyển tiền (The Remitting bank, The Applicant bank): là ngân hàng

nhận ủy thác chuyển tiền của ngƣời chuyển tiền.

Ngƣời thụ hƣởng (The Beneficiary): là ngƣời bán, nhà xuất khẩu, chủ nợ, ngƣời

tiếpnhận vốn đầu tƣ… hoặc một ngƣời nào đó do ngƣời chuyển tiền chỉ định.

Ngân hàng đại lý (The corresponding/Agent bank): là ngân hàng có quan hệ đại

lývới ngân hàng chuyển tiền, thƣờng đặt tại nƣớc của ngƣời thụ hƣởng.

Ngân hàng trả tiền (The Beneficiary bank): là ngân hàng phục vụ ngƣời thụ

hƣởng.

Hình thức chuyển tiền

Việc chuyển tiền có thể đƣợc thực hiện bằng hai hình thức chủ yếu sau đây:

- Hình thức điện báo (T/T Telegraphic Transfer): Ngân hàng chuyển tiền thực hiện

việc chuyển tiền bằng cách điện ra lệnh cho Ngân hàng đại lý ở nƣớc ngoài trả tiền

cho ngƣời thụ hƣởng.



- Hình thức thƣ chuyển tiền (M/T Mail Transfer): Ngân hàng chuyển tiền thực hiện

việc chuyển tiền bằng cách gửi thƣ ra lệnh cho Ngân hàng đại lý ở nƣớc ngoài trả tiền

cho ngƣời thụ hƣởng.

Mỗi hình thức chuyển tiền đều có ƣu nhƣợc điểm riêng. Nổi bật là chuyển tiền

bằng thƣ (M/T) có ƣu điểm là chi phí thấp nhƣng nhƣợc điểm là chậm. Ngƣợc lại,

chuyển tiền bằng điện và bằng SWIFT có ƣu điểm là nhanh nhƣng nhƣợc điểm là phí

chuyển tiền cao. Dù vậy, với sự phát triển của công nghệ thông tin, ngày nay hầu hết

chuyển tiền đều đƣợc thực hiện qua mạng SWIFT vì vừa nhanh, vừa tiện lợi và chi

phí chuyển tiền ở mức hợp lý có thể chấp nhận đƣợc.

2.1.2 Quy trình nghiệp vụ

2.1.2.1 Phương thức trả tiền ngay (Sight payment):

Sơ đồ quy trình thanh toán phƣơng thức chuyển tiền trả ngay

Bước 1: Sau khi kí kết hợp đồng ngoại thƣơng, đơn vị xuất khẩu thực hiện việc cung

ứng hàng hóa, dịch vụ cho đơn vị nhập khẩu đồng thời chuyển giao toàn bộ chứng từ

cho đơn vị nhập khẩu.



Bước 2: Nếu đồng ý thanh toán, đơn vị nhập khẩu viết lệnh chuyển tiền gởi đến ngân

hàng phục vụ mình (ngân hàng chuyển tiền). Trong đó, phải ghi rõ ràng và đầy đủ nội

dung nhƣ sau:

- Tên và địa chỉ ngƣời yêu cầu chuyển tiền

- Số tài khoản, ngân hàng mở tài khoản

- Số tiền xin chuyển

- Tên và địa chỉ ngƣời thụ hƣởng, số tài khoản ngân hàng, chi nhánh ở đâu

- Lý do chuyển tiền

- Đồng thời kèm theo các chứng từ liên quan: giấy phép nhập khẩu, hợp đồng

mua bán ngoại thƣơng, tờ khai hải quan…

Bước 3: Sau khi kiểm tra, nếu hợp lệ và đầy đủ khả năng thanh toán, ngân hàng

chuyển tiền sẽ trích tài khoản của đơn vị để chuyển tiền đồng thời gởi giấy báo nợ

(giấy đã thanh toán) cho đơn vị nhập khẩu.

Bước 4: Ngân hàng chuyển tiền ra lệnh cho ngân hàng trả tiền ở nƣớc ngoài chuyển

trả cho ngƣời thụ hƣởng (trong trƣờng hợp ngân hàng này có quan hệ đại lý với ngân

hàng trả tiền). Nếu trong trƣờng hợp, ngân hàng trả tiền không có quan hệ đại lý với

ngân hàng chuyển tiền thì sẽ thực hiện việc chuyển tiền thông qua ngân hàng đại lý ở

bƣớc 4(a), 4(b).

Tùy theo yêu cầu của khách hàng, ngân hàng có thể sử dụng các hình thức chuyển

tiền sau đây: chuyển tiền bằng thƣ (Mail Transfer), gọi tắt là M/T, chuyển tiền bằng

điện (Telegraphic Transfer), gọi tắt là T/T, và chuyển tiền qua mạng

Bước 5: Ngân hàng trả tiền sẽ thực hiện việc chuyển tiền cho ngƣời thụ hƣởng và gởi

giấy báo có cho đơn vị.

2.1.2.2 Phương thức trả tiền sau (Deferred payment)

Trong trƣờng hợp mua hàng trả chậm, quy trình thanh toán đƣợc thực hiện

tƣơng tự nhƣ quy trình thanh toán trả tiền ngay nhƣng chỉ khác ở bƣớc 2 về thời điểm

đơn vị nhập khẩu viết lệnh chuyển tiền – là thời điểm đến hạn thanh toán quy định

trong hợp đồng, thông thƣờng là x ngày sau ngày nhận đƣợc hàng.

2.1.2.3 Trả tiền trước (Advanced payment)



Trong phƣơng thức chuyển tiền trả trƣớc, đơn vị xuất khẩu đề nghị đơn vị nhập

khẩu ứng trƣớc một phần hoặc toàn bộ giá trị hợp đồng theo nhƣ thỏa thuận trƣớc khi

giao hàng. Tiền ứng trƣớc có thể coi nhƣ khoản tiền đặt cọc hoặc khoản tín dụng mà

đơn vị nhập khẩu ứng trƣớc cho đơn vị xuất khẩu. Trƣờng hợp này có lợi cho đơn vị

xuất khẩu hơn, tạo sự yên tâm cho đơn vị xuất khẩu thực hiện việc giao hàng và giải

quyết sự thiếu hụt vốn, đồng thời ràng buộc đơn vị nhập khẩu phải nhận hàng và

thanh toán.

Sơ đồ quy trình thanh toán phƣơng thức chuyển tiền trả trƣớc

Bước 1: Dựa trên hợp đồng ngoại thƣơng ký kết, đơn vị nhập khẩu viết lệnh chuyển

tiền gởi đến Ngân hàng phục vụ cho mình (ngân hàng chuyển tiền) yêu cầu ngân hàng

chuyển tiền ứng trƣớc tiền cho đơn vị xuất khẩu. Trong đó, phải ghi rõ ràng và đầy đủ

những nội dung nhƣ sau:

- Tên và địa chỉ ngƣời xin chuyển tiền

- Số tài khoản, Ngân hàng ở tài khoản

- Số tiền xin chuyển

- Tên và địa chỉ ngƣời thụ hƣởng, số tài khoản Ngân hàng, chi nhánh ở đâu

- Lý do chuyển tiền



Bước 2: Sau khi kiểm tra, nếu hợp lệ và đầy đủ khả năng thanh toán. Ngân hàng

chuyển tiền sẻ trích tài khoản của đơn vị để chuyển tiền đồng thời gởi giấy báo nợ

(giấy đã thanh toán) cho đơn vị nhập khẩu.

Bước 3: Ngân hàng chuyển tiền ra lệnh (bằng thƣ hay điện báo) cho Ngân hàng trả

tiển ở nƣớc ngoài chuyển trả cho ngƣời thụ hƣởng (trong trƣờng hợp ngân hàng này

có quan hệ đại lý với ngân hàng trả tiền). Nếu trong trƣờng hợp, ngân hàng trả tiền

không có quan hệ đại lý với ngân hàng chuyển tiền chuyển tiền thì sẽ thực hiện việc

chuyển tiền thông qua ngân hàng đại lý ở bƣớc 3(a), 3(b).

Bước 4: Ngân hàng trả tiền sẽ thực hiện việc chuyển tiền cho ngƣời thụ hƣởng và gởi

giấy báo có cho đơn vị.

Bước 5: Đơn vị xuất khẩu thực hiện việc cung ứng hàng hóa, dịch vụ cho tổ chức

nhập khẩu đồng thời chuyển giao toàn bộ chứng từ cho đơn vị nhập khẩu.

2.1.3 Nhận xét mức độ rủi ro

Trong phƣơng thức chuyển tiền, ngân hàng chỉ là trung tâm thực hiện việc thanh

toán theo ủy nhiệm để hƣởng thủ tục phí (hoa hồng) và không bị ràng buộc gì cả. Việc

trả tiền phụ thuộc vào thiện chí của ngƣời mua do đó nếu dùng phƣơng thức này thì

quyền lợi của đơn vị xuất khẩu không đảm bảo.Vì vậy phƣơng thức này ít đƣợc sử

dụng. Ngƣời ta áp dụng phƣơng thức thanh toán này trong các khoản thanh toán

tƣơng đối nhỏ nhƣ thanh toán các chi phí có liên quan đến xuất nhập khẩu: Chi phí

vận chuyển bảo hiểm, bồi thƣờng thiệt hại, hoặc dùng trong thanh toán phi mậu dịch,

chuyển vốn, chuyển lợi nhuận đầu tƣ về nƣớc.

2.2 Phƣơng thức thanh toán nhờ thu

2.2.1 Khái niệm

Nhờ thu là phƣơng thức thanh toán mà ngƣời bán sau khi hoàn thành nghĩa vụ

giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ sẽ ký phát hối phiếu đòi tiền ngƣời mua. Nhờ ngân

hàng thu hộ số tiền trên tờ hối phiếu đó.

Các bên liên quan



a. Ngƣời ủy nhiệm thu (Principal): là bên ủy quyền cho ngân hàng xử lý nghiệp

vụ nhờ thu. Ngƣời ủy nhiệm chính là ngƣời xuất khẩu/ ngƣời bán.

b. Ngân hàng thu hộ (collection Bank): còn gọi là ngân hàng bên bán, là ngân

hàng phục vụ ngƣời ủy nhiệm chi.

c. Ngân hàng xuất trình (Presenting Bank) là ngân hàng bên mua, là ngân hàng

xuất trình chứng từ cho ngƣời trả tiền, thƣờng là đại lý cho ngân hàng thu hộ.

d. Ngƣời trả tiền (Drawee): là ngƣời đƣợc xuất trình chứng từ theo đúng chỉ thị

ngƣời nhờ thu. Ngƣời trả tiền chính là ngƣời nhập khầu/ ngƣời mua.

Hối phiếu: (B/E-Bill of Echange or Draft)

i/ Định nghĩa

Hối phiếu thƣơng mai là một tờ mệnh lệnh đòi tiền vô điều kiện do ngƣời xuất

khẩu (ngƣời bán, ngƣời cung ứng dịch vụ) ký phát đòi tiền ngƣời nhập khẩu (ngƣời

mua, ngƣời nhận cung ứng) theo yêu cầu ngƣời này phải trả một số tiền nhất định cho

ngƣời hƣởng lợi đƣợc quy định trên hối phiếu, tại một thời điểm nhất định và trong

một thời gian nhất định (có thể trả ngay hoặc trả sau).

ii/ Những bên có liên quan đến tạo lập hối phiếu

Người ký phát hối phiếu (Drawer): ngƣời bán hàng, ngƣời xuất khẩu hàng hóa,

ngƣời cung ứng dịch vụ.

Người trả tiền hối phiếu (Drawee) là ngƣời mà hối phiếu gởi đến cho họ, đó là

ngƣời mua, ngƣời nhập khẩu, ngƣời nhận cung ứng hoặc ngƣời thứ 3 do sự chỉ

định của ngƣời trả tiền hối phiếu. Ngƣời thứ 3 này thƣờng là ngân hàng (ngân

hàng chấp nhận- Confirming Bank hoặc ngân hàng mở tín dụng Issuing

Bank...)

Người hưởng lợi hối phiếu (Beneficiary): trƣớc tiên là ngƣời ký phát hối phiếu,

sau nữa là một ngƣời nào đó do họ chỉ định. Theo pháp luật quản lý ngoại hối

của nƣớc ta, ngƣời hƣởng lợi này là các Ngân hàng kinh doanh ngoại hối đƣơc

Ngân hàng Nhà nƣớc cấp giấy phép.

iii/ Đặc điểm của hối phiếu:



Tính trừu tượng: trong hối phiếu không ghi nội dung của quan hệ tín dụng,

nguyên nhân phát sinh ra hối phiếu.

Tính bắt buộc: Ngƣời bị ký phát bắt buộc phải trả tiền theo nội dung của hối

phiếu. Ngƣời bị ký phát không dƣợc viện bất kỳ lý do nào giữa mình và ngƣời

ký phát hoặc với các ngƣời ký ký hậu để từ chối thanh toán hối phiếu.

Tính lưu thông: hối phiếu có thể đƣợc chuyển nhƣợng một hoặc nhiều lần

trong thời hạn của nó (thông thƣờng 1 năm kể từ ngày đƣợc ký chấp nhận).

iv/ Chức năng của hối phiếu:

Phƣơng tiện thanh toán: giúp ngƣời bán đòi tiền ngƣời mua, giúp ngƣời mua

trả tiền nợ cho ngƣời bán.

Phƣơng tiện đảm bảo: hối phiếu là chứng từ có giá, có thể mua bán, cầm cố,

thế chấp...

Cung cấp tín dụng: ví hối phiếu là chứng từ có giá, nên nó có thể là công cụ

hữu hiệu trong cung ứng các tín dụng thƣơng mại, tín dụng ngân hàng.

v/ Thành lập hối phiếu:

Hình thức hối phiếu: Theo ULB 1930 _ Uniform Law for Bills of Exchange

Hối phiếu đƣợc lập thành 2 bản. Có thể viết tay, đánh máy in sẳn...

Để thuận tiện cho việc thanh toán, các ngân hàng thƣờng có mẫu in sẵn và

cung cấp cho khách hàng.

Ngôn ngữ tạo lập hối phiếu: bằng 1 thứ tiếng

Hối phiếu có thể thành lập 2 hay nhiều bản (thƣờng là 2 bản) có giá trị ngang

nhau.

Nội dung của hối phiếu:Theo ULB 1930 _ Uniform Law for Bills of Exchange

Nội dung bắt buộc:

Tiêu đề (Bills of Exchange/ Exchange or Draft)

Ghi rõ địa điểm, thời gian nộp phiếu

Mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện

Một số tiền nhất định (bằng số và bằng chữ)



Thời hạn trả tiền: trả ngay, trả sau.

Địa điểm trả tiền

Ngƣời hƣởng lợi

Ngƣời trả tiền hối phiếu

Ngƣời ký phát hối phiếu và ký tên

Các nội dung không thể thiếu nhƣng có thể thay thế đƣợc:

Nơi thanh toán: nếu thiếu địa chỉ này nhƣng có địa chỉ của ngƣời bị ký phát thì

địa chỉ đó đƣợc coi là địa điểm thanh toán.

Nơi ký phát: nếu thiếu thì địa chỉ của ngƣời ký phát đƣợc xem nhƣ là địa điểm

ký phát.

Các nội dung không nhất thiết phải có trong hối phiếu:

Chỉ thị về thời hạn thanh toán: nếu không đƣợc đề cập trong hối phiếu thì sẽ

đƣợc hiểu là hối phiếu trả ngay.

Ngoài ra trên hối phiếu còn có ghi các thông tin khác: số, ngày của L/C, ngân

hàng phát hành L/C.

vi/ Phân loại hối phiếu

Căn cứ vào thời gian trả tiền: chia làm 2 loại:

Hối phiếu trả tiền ngay (Sight Bill) là loại hối phiếu mà khi nhìn thấy hối

phiếu, ngƣời trả tiền phải thanh toán ngay số tiền ghi trên hối phiếu cho ngƣời

hƣởng lợi.

Hối phiếu có kỳ hạn (Usance Bill) là loại hối phiếu chỉ đƣợc thanh toán sau

một số ngày nhất định kể từ ngày ký phát hối phiếu hoặc kể từ ngày nhìn thấy

hối phiếu.

Căn cứ vào chứng từ kèm theo: đƣợc chia làm 2 loại

Hối phiếu trơn (Clean Bill) là loại hối phiếu mà việc thanh toán không kèm

theo điều kiện có liên quan đến việc trao chứng từ hàng hóa hay không.



Hối phiếu kèm theo chứng từ (Documentary Bill): là loại hối phiếu khi gởi đến

ngƣời trả tiền có kèm theo các chứng từ hàng hóa và nếu ngƣời trả tiền thanh

toán hối phiếu thì ngân hàng mới giao chứng từ hàng hóa (Delivery of

Documents against payment- D/P), hoặc ngƣời trả tiền chấp nhận thì ngân

hàng mới giao chứng từ hàng hóa (Delivery of Documents against acceptance-

D/A)

Căn cứ vào tính chất chuyển nhượng của hối phiếu:

Hối phiếu đích danh (Nominal Bill): loại hối phiếu ghi rõ tên ngƣời hƣởng lợi.

Hối phiếu này không đƣợc chuyển nhƣợng bằng thủ tục ký hậu.

Hối phiếu trả cho người cầm phiếu (Bearer Bill): tức là loại hối phiếu vô danh

(No-nominal Bill), trên hối phiếu không ghi tên ngƣời hƣởng lợi, mà chỉ ghi

“pay to bearer” (trả cho ngƣời cầm phiếu) hoặc không ghi gì cả. Đối với loại

hối phiếu này, ai cầm đƣợc nó sẽ trở thành ngƣời hƣởng lợi, không cần phải ký

hậu.

Hối phiếu theo lệnh (Order Bill): là loại hối phiếu ghi rõ: Pay to the order of

...) trả theo lệnh của ngƣời hƣởng lợi) muốn chuyển nhƣợng hối phiếu này,

ngƣời hƣởng lợi phải ký hậu. Hối phiếu theo lệnh đƣợc sử dụng rộng rãi trong

thanh toán quốc tế.

Căn cứ vào người ký phát hối phiếu:

Hối phiếu thương mại: do ngƣời xuất khẩu ký phát

Hối phiếu Ngân hàng: do ngân hàng phát hành dùng để chuyển tiền giữa các

ngân hàng.

vii/ Các nghiệp vụ có liên quan đến lưu thông hối phiếu:

Chấp nhận hối phiếu (Acceptance)

Ghi rõ “chấp nhận” (Accepted hoặc Acceptance...)

Chữ ký, ghi tên của ngƣời chấp nhận.

Điều kiện chấp nhận:

Theo UB thì chỉ có chấp nhận vô điều kiện.



Theo BEA (Bill of Exchange Act 1882) có:

Chấp nhận vô điều kiện (General Acceptance)

Chấp nhận có bảo lƣu (Qualisied acceptance)

Chấp nhận có điều kiện (Conditional Acceptance)

Chấp nhận một phần (Partial acceptance).

Ex “Accepted for 150 only, John Brown).

Chấp nhận trả tiền tại một địa phƣơng nhất định (local acceptance)

Ex: “Accepted, payable at A Bank. Td and there only, John Brown”.

Chấp nhận trả tiền vào một thời gian nào đó.

Ex: “Accepnted, payable at six month’s date, John Brown”.

Chấp nhận trả tiền cho một ngƣời

viii/ Ký hậu hối phiếu (Endorsement)

Các loại ký hậu thông dụng:

Ký hậu để trắng (bank endorsement) ngƣời ký hậu chỉ ký tên.

Ký hậu theo lệnh hay ký hậu đặc biệt (order endorsement – speacial

endorsement). Ex: “Pay to the order John Brown:...

Ký hậu hạn chế (Restrictive endorsement). Ex: “Pay to John Brown only”.

Ký hậu phiếu miễn truy đòi (Without resource endorsement)

Ký hậu có điều kiện (conditional endorsement). Ex: “pay to my daughter Mary

Smith, when she finish college”.

ix/ Bảo lãnh hối phiếu (Aval)

Là sự cam kết của ngƣời thứ 3 trả tiền cho ngƣời đƣợc hƣởng lợi hối phiếu khi

đến hạn trả tiền.

Thông thƣờng ngƣời bảo lãnh là ngân hàng lớn có uy tín, ngƣời bảo lãnh có thể ký

ở mặt trƣớc hoặc mặt sau của hối phiếu và ghi Good as Aval hoặc “Receipt of Aval”.

x/ Kháng nghị

Trƣờng hợp đến hạn nhƣng hối phiếu không đƣợc trả tiền, ngƣời hiện tại hƣởng

lợi của hối phiếu có quyền kháng nghị ngƣời trả tiền trƣớc pháp luật.



xi/ Chiết khấu hối phiếu:

Là nghiệp vụ cho vay của ngân hàng nếu hồi phiếu chƣa đến hạn trả tiền mà ngƣời

đƣợc hƣởng lợi hối phiếu cần bán để lấy tiền. Ngân hàng sẽ mua với một giá thấp hơn

số tiền ghi trên tờ hối phiếu đó, số tiền chênh lệch đƣợc gọi là lợi tức chiết khấu.

Phân loại phương thức nhờ thu

i/ Nhờ thu phiếu trơn (clean collection):

Nhờ thu phiếu trơn là phƣơng thức mà ngƣời bán nhờ ngân hàng thu hộ số tiền ghi

trên hối phiếu ở ngƣời mua nhƣng không kèm theo điều kiện gì cả.

ii/ Nhờ thu kèm chứng từ (Documentary collection)

Là phƣơng thức mà ngƣời bán sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng, lập bộ

chứng từ thanh toán nhờ thu (chứng từ gởi hàng và hồi phiếu) và nhờ ngân hàng thu

hộ số tiền ghi trên hối phiếu đó với điều kiện là ngƣời mua trả tiền hoặc cấp nhận trả tiền

thì ngân hàng mới trao toàn bộ chứng từ gởi hàng cho ngƣời mua để họ nhận hàng.

Tùy theo điều kiện trả tiền người ta chia phương thức này ra làm các loại:

- D/P: Delivery against payment- nhờ thu theo hình thức thanh toán theo chứng từ

gồm:

D/P at sight: thanh toán trả tiền ngay, khi nhận đƣợc thanh toán nhờ thu của

khách hàng (ngƣời mua) thanh toán viên của ngân hàng giao chứng từ cho

khách hàng, yêu cầu khách hàng ký nhận

D/P at X days sight ( Delivery of documents against payment of a draft drawn

payable at a future date- thanh toán hối phiếu có thời hạn, nhận đƣợc chứng từ

nhờ thu theo hình thức này, thanh toán viên thông báo khách hàng đến chấp

nhận hối phiếu có thời hạn.Chứng từ chỉ đƣợc giao khi B/E đã đƣợc chấp nhận

và đƣợc thanh toán (khách hàng có thể ký quỹ 100 % trị giá B/E để đƣợc nhận

ngay chứng từ hoặc thanh toán vào ngày đáo hạn để nhận chứng từ ).

- D/A_ Delivery of Documentary against Acceptance- nhờ thu chấp nhận thanh toán

giao chứng từ- gọi ngắn là nhờ thu trả chậm (khi khách hàng có cam kết trả tiền bằng



văn bản hoặc ký chấp nhận thanh toán B/E vào ngày đáo hạn, thì thanh toán viên của

ngân hàng giao chứng từ cho khách)

- D/OT_ Delivery of documents on other terms and conditions- Giao chứng từ theo

các điều kiện khác gồm:

Thanh toán từng phần (Partial payment) nhận đƣợc bộ chứng từ thanh toán

theo hình thức này, thanh toán viên thông báo đến khách hàng và yêu cầu

khách hàng:

Thanh toán để giao phần chứng từ nhờ thu theo D/P at sight

Chấp nhận thanh toán để giao phần chứng từ nhờ thu theo D/A

- Giao chứng từ khi có giấy hứa trả tiền (Delivery of documents againts Promissory

notes)

Giao chứng từ khi có Thƣ cam kết trả tiền (Delivery of documents against

letters of undertaking to pay).

Giao chứng từ khi có Biên lai tín thác (Delivery of documents against a signed

trust receipt)

2.2.2 Quy trình nghiệp vụ

Sơ đồ quy trình nghiệp vụ

2.2.2.1 Nhờ thu phiếu trơn – Clean collection

Ngân hàng bên bán Ngân hàng bên mua

Ngƣời mua Ngƣời bán

(2) (7)

(3)

(6)

(4) (5)

(1)

Hợp đồng XNK



1. Ngƣời bán giao hàng, lập bộ chứng từ gởi thẳng cho ngƣời mua

2. Ngƣời bán ký hối phiếu đòi tiền ngƣời mua và nhờ ngân hàng thu hộ tiền của

hối phiếu đó

3. Ngân hàng bên bán chuyển hối phiếu đó cho ngân hàng bên mua và nhờ ngân

hàng này thu hộ tiền ở ngƣời mua

4. Ngân hàng bên mua chuyển hối phiếu cho ngƣời mua và yêu cầu trả tiền

5. Ngƣời mua trả tiền hoặc từ chối trả tiền, điều này phụ thuộc hoàn toàn vào

thiện chí của họ, có thể chia thành 3 trƣờng hợp:

Ngƣời mua chiếm dụng hàng của ngƣời bán và không trả tiền

Ngƣời mua từ chối thanh toán và không nhận hàng, ngƣời bán phải xử lý:

- Thƣơng lƣợng để giảm giá cho ngƣời mua

- Bán cho ngƣời khác

- Vận chuyển về hoặc bỏ đi

Ngƣời mua đồng ý trả tiền, thông thƣờng thì sau khi nhận hàng ngƣời mua mới

đồng ý trả tiền.

6. Ngân hàng bên mua chuyển tiền hoặc trả lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho

ngân hàng bên bán.

7. Ngân hàng bên bán chuyển tiền hoặc hoàn lại toàn bộ hối phiếu bị từ chối trả

tiền cho ngƣời bán.

2.2.2.2 Nhờ thu kèm chứng từ

1. Ngƣời bán giao hàng

2. Ngƣời bán lập chứng từ thanh toán trong đó bao gồm bộ chứng từ gởi hàng và

nhờ ngân hàng thu hộ tiền ghi trên tờ hối phiếu đó ở ngƣời mua.

3. Ngân hàng bên bán chuyển bộ chứng từ thanh toán cho ngân hàng bên mua và

nhờ ngân hàng này thu hộ tiền của ngƣời mua

4. Ngân hàng bên mua yêu cầu ngƣời mua trả toàn bộ tiển ghi trên tờ hối phiếu để

nhận chứng từ, nếu ngƣời mua trả tiền mới trao chứng từ gửi hàng cho họ để

nhận hàng, nếu không thì cầm giữ chứng từ lại và báo cho ngân hàng bên bán

biết.



5. Ngƣởi mua trả tiền hoặc từ chối trả tiền có thể chia thành 2 trƣờng hợp:

Từ chối thanh toán và không nhận hàng. Ngƣời bán xử ký tƣơng tự nhƣ

phần Clean collection

Ngƣời mua đồng ý trả tiền:

- Nếu D/P: ngƣời mua phải trả tiền để nhận chứng từ đi lấy hàng

- Nếu D/A: thì ngƣời mua chấp nhận hối phiếu, đến thời hạn quy định sẽ

trã tiền, để đƣợc nhận chứng từ đi lấy hàng.

- Nếu là D/OT thì ngƣời mua xuất trình Giấy hứa trả tiền, Thƣ cam kết trả

tiền, Biên lai tín thác do chính ngƣời mua lập, để đƣơc nhận chứng từ đi

lấy hàng.

6. Ngân hàng bên mua chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho

ngân hàng bên bán.

7. Ngân hàng bên bán chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho

ngƣời bán.


2.2.3.1 Nhờ thu phiếu trơn – Clean collection

Nhược điểm: không đảm bảo quyền lợi của ngƣời bán, vì việc thanh toán hoàn

toàn phụ thuộc vào ý muốn của ngƣời mua , tốc độ thanh toán chậm và ngân hàng chỉ

đóng vay trò ngƣời trung gian đơn thuần mà thôi.

Trường hợp áp dụng:

- Hai bên mua bán tin cậy lẫn nhau hoặc hai bên cùng chung nội bộ công ty với

nhau

- Dùng để thanh toán cƣớc phí vận tải, bảo hiểm, hoa hồng, lợi tức...

2.2.3.2 Nhờ thu kèm chứng từ

Bảo đảm hơn phƣơng thức nhờ thu phiếu trơn vì ngân hàng đã thay mặt ngƣời bán

khống chế chứng từ. Tuy vậy vẫn gây bất lợi cho ngƣời bán:



- Ngƣời mua có thể từ chối không nhận chứng từ ví lý do nào đó nhƣ: thị hiếu

thay đổi, giá thành hạ...Tuy quyền sở hữu hàng hóa vẫn thuộc ngƣời bán, song

hàng đã gởi đi rồi giải quyết tiêu thụ ra sao?

- Thời gian thu tiền về còn quá chậm, nên vốn của ngƣời bán vẫn ứ đọng.

Những điểm cần lưu ý khi sử dụng phương thức nhờ thu:

Các bên phải tuân theo “Quy tắc thống nhất về nhờ thu: (URC 522- The Uniform

Rules for Collection, ICC Pub No 522, 1995 Revison), có hiệu lực từ 1/1/1996.

Theo URC 522, để tiến hàng phƣơng thức nhờ thu bên bán phải lập chỉ thị nhờ

thu (Collection Instruction) gởi cho ngân hàng ủy thác. Các ngân hàng tham gia

nghiệp vụ nhờ thu chỉ đƣợc thực hiện theo đúng chỉ thị, với nội dung phù hợp URC

đƣợc dẫn chiếu. Chỉ thị nhờ thu là văn bản pháp lý điều chỉnh quan hệ giữa ngân hàng

với bên nhờ thu. Trong chỉ thị nhờ thu cần nêu rõ những nội dung sau đây:

1. Các chi tiết về ngân hàng gởi nhờ thu, gồm tên đầy đủ, địa chỉ, số điện tín

SWIFT, số telex, số điện thoại, số fax và số tham chiếu chứng từ.

2. Các chi tiết về ngƣời ủy nhiệm thu, gồm: tên, địa chỉ, số điện tín, số telex,số

điện thoại, số fax và số tài khoản.

3. Các chi tiết về ngƣời trả tiền, gồm: tên đầy đủ, địa chỉ, số tài khoản, số điện

thoại, số fax, số fax, telex.

4. Chi tiết về ngân hàng xuất trình chứng từ: tên đầy đủ, địa chỉ, số điện tín

SWIFT, số telex, số điện thoại, số fax.

5. Số tiền và loại tiền nhờ thu

6. Danh mục chứng từ, số lƣợng của từng lọai chứng từ.

7. Điều khoản nhờ thu và điều khoản chuyển giao chứng từ.

8. Phí nhờ thu

9. Lãi suất phải thu (nếu có), ghi rõ kỳ hạn tính lãi là 360 hay 365 ngày.

10. Các chỉ thị trong trƣờng hợp từ chối thanh toán, từ chối chấp nhận

Khi lập hối phiếu đòi người mua cần lưu ý : chính ngƣời mua là ngƣời trả tiền



chứ không phải ngân hàng, vì vậy hối phiếu phải ghi tên ngƣời trả tiền là ngƣời mua

với đầy đủ chi tiết.

2.3 Phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ (hình thức thanh toán qua L/C)

2.3.1 Khái niệm

Tín dụng thƣ là một văn bản , do một ngân hàng lập , trên cơ sở yêu cầu của

khách hàng ; trong đó ngân hàng này cam kết trả tiền cho ngƣời hƣởng lợi, nếu họ

xuất trình đầy đủ bộ chứng từ phù hợp với nội dung tín dụng thƣ.

Phân loại

Phân loại theo loại hình (Types): thƣ tín dụng đƣợc phân thành 2 loại chính:

+ Thư tín dụng không thể hủy ngang (Irrevocable L/C) là loại thƣ tín dụng mà trong

thời hạn hiệu lực của nó, ngân hàng mở (tức ngân hàng của ngƣời mua) hoặc ngƣời

mua không có quyền hủy bỏ hay sửa đổi nội dung thƣ tín dụng nếu không có sự đồng

ý của ngƣời xuất khẩu (ngƣời bán).

+ Thư tín dụng có thể hủy ngang (Revocable L/C) là loại thƣ tín dụng mà ngân hàng

mở có thể sửa đổi hoặc hủy bỏ vào bất cứ lúc nào mà không cần sự chấp thuận của

ngƣời bán.

Phân loại theo phương thức sử dụng (Uses)

+ Thư tín dụng không hủy ngang, có xác nhận (Irrevocable Confirmed L/C) là loại thƣ

tín dụng không hủy ngang đƣợc một ngân hàng khác có uy tín đảm bảo trả tiền cho

ngƣời thụ hƣởng, theo yêu cầu của ngân hàng mở thƣ tín dụng đó.Trong trƣờng hợp

ngân hàng mở không thanh toán đƣợc thì ngân hàng xác nhận sẽ thanh toán cho ngƣời

thụ hƣởng.

+ Thư tín dụng không hủy ngang, không xác nhận (Irrevocable Unconfirmed L/C) là

loại thƣ tín dụng không hủy ngang ngƣời xuất khẩu có đƣợc thanh toán hay không

phụ thuộc vào ngân hàng nƣớc ngoài.

+ Thư tín dụng không hủy ngang, miễn truy đòi (Irrevocable without recourse L/C) là

loại thƣ tín dụng không hủy ngang khi đã thanh toán cho ngƣời thụ hƣởng thì ngân

hàng không đƣợc quyền đòi lại tiền trong bất kỳ tình huống nào.



+ Thư tín dụng chuyển nhượng (Irrevocable Transferable L/C ): là loại thƣ tín dụng

không hủy ngang, ngƣời hƣởng thứ nhất có quyền yêu cầu ngân hàng chuyển nhƣợng,

chuyển nhƣợng một phần hay toàn bộ giá trị của thƣ tín dụng cho một hay nhiều

ngƣời thụ hƣởng thứ hai.Việc chuyển nhƣợng chỉ đƣợc thực hiện một lần.

+ Thư tín dụng giáp lưng ( Back to Back L/C ) : là loại thƣ tín dụng đƣợc mở ra trên

cơ sở một thƣ tín dụng đã mở ra trƣớc đó. Loại thƣ tín dụng này thừơng đƣợc sử dụng

trong mua bán hàng qua trung gian.

+ Thư tín dụng tuần hoàn ( Revolving L/C ): là loại thƣ tín dụng mà sau khi đã sử

dụng hết giá trị của nó hoặc đã hết thời gian hiệu lực, lại tự động có giá trị hiệu lực

nhƣ cũ và đƣợc tiếp tục sử dụng sau một thời gian nhất định. Thƣ tín dụng tuần hoàn

cần đƣợc chỉ rõ, ngày hết hạn hiệu lực cuối cùng, số lần tuần hoàn và giá trị tối thiểu

mỗi lần đó. Đồng thời cũng nói rõ , số dƣ của hạn ngạch L/C dùng chƣa hết lần trƣớc

có đƣợc hay không đƣợc cộng dồn vào hạn ngạch L/C sử dụng lần kế tiếp.

+ Thư tín dụng thanh toán dần ( Deferred L/C ) : là loại thƣ tín dụng mà ngân hàng

mở sẽ thanh tóan dần dần trị giá thƣ tín dụng cho ngƣời hƣởng lợi theo tiến

trìnhhoàn thành nghĩa vụ chuyển giao hàng hóa của họ đối với bên mua . Loại thƣ tín

dụng này thích ứng với các hợp đồng giaohàng nhiều lần.

+ Thư tín dụng có điều khoản đỏ ( Red clause L/C ): là loại thƣ tín dụng có một điều

khoản đặc biệt, thể hiện ở chỗ: ngƣời yêu cầu mở cho phép ngƣời thụ hƣởng đƣợc

nhận một số tiền nhất định trong tổng số tiền của thƣ tín dụng đã mở, ngay cả khi

ngƣời này còn chƣa thực hiện nghĩa vụ chyển giao hàng hóa cho ngƣời mua.

+ Thư tín dụng dự phòng ( Standby L/C ) : là loại thƣ tín dụng đƣợc phát hành với

mục đích bồi hoàn những thiệt hại cho ngƣời thụ hƣởng nếu ngƣời mở vi phạm những

điều khoản đã cam kết. Do vậy tín dụng thƣ này không nhằm mục đích thanh toán

nhƣ thƣ tín dụng bình thƣờng .

Những nội dung chủ yếu trong thư tín dụng

Thông thƣờng một L/C đƣợc lập trên cơ sở của những thoả thuận trƣớc giữa các

bên liên quan. Những cơ sở này thƣờng là hợp đồng, bản ghi nhớ, bản thoả thuận…

Phổ biến nhất là căn cứ theo hợp đồng. Mặc dù theo thông lệ quốc tế thì tính pháp lý



của L/C cao hơn cả hợp đồng nhƣng trong thực tế tại Việt nam, các doanh nghiệp hầu

hết đều ký kết hợp đồng (hoặc hợp đồng nguyên tắc và sau đó dựa vào các nội dung

từ hợp đồng này để yêu cầu ngân hàng lập và phát hành L/C có nội dung tƣơng tự nhƣ

tinh thần hợp đồng.

Những nội dung trong L/C

• Loại L/C (Form of Documentary Credit)

• Số hiệu của thƣ tín dụng L/C (Documentary credit Number)

• Ngày mở L/C (Date of Issue)

• Ngày và nơi hết hạn hiệu lực (Date and Place of expiry).

• Tên và địa chỉ của các bên liên quan đến phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ:

- Ngân hàng phát hành (Issuing Bank).

- Ngừời làm đơn (Applicant)

- Ngƣời thụ hƣởng (Beneficiary)

- Ngân hàng thông báo (Advising bank)

- Ngân hàng thanh toán (nếu có)

- Ngân hàng xác nhận (nếu có)

• Số tiền và đơn vị tiền (Amount,Currency Code )

• Thời hạn trả tiền của L/C (Date of paying)

• Thời hạn giao hàng (Date of Shiment)

• Những nội dung liên quan đến hàng hóa: tên hàng, số lƣợng trọng lƣợng, gía cả, qui

cách, phẩm chất, bao bì, ký mã hiệu.

• Những nội dung về vận chuyển giao nhận hàng hóa nhƣ điều kiện cơ sở về giao

hàng ( FOB, CIF…. ); nơi gửi hàng, nơi giao hàng; cách vận chuyển; cách giao hàng.

• Các chứng từ mà ngƣời hƣởng lợi phải xuất trình: Thông thƣờng bộ

chứng từ gồm có:

- Hối phiếu thƣơng mại (Commercial Bill of Exchange )

- Hóa đơn thƣơng mại (Commercial Invoice )

- Vận đơn (Bill of Lading)

- Chứng nhận bảo hiểm (Insurance Policy )



- Chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin )

- Chứng nhận trọng lƣợng, chất lƣợng (Certificate of quantity; quality)

- Phiếu chi tiết đóng gói (Packing list)

- Chứng nhận kiểm nghiệm (Inspection Certificate).

• Cam kết thanh toán của ngân hàng phát hành.

2.3.2 Qui trình nghiệp vụ

1. Nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu ký kết hợp đồng thƣơng mại, với điều khỏan

thanh toán theo phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ.

2. Sau đó ngƣời nhập khẩu làm đơn gửi đến ngân hàng của mình xin mở thƣ tín dụng

cho ngƣời xuất khẩu hƣởng.

Căn cứ vào đơn xin mở thƣ tín dụng, ngân hàng mở thƣ tín dụng sẽ lập một thƣ tín

dụng không hủy ngang, bao gồm tất cả những chỉ dẫn cho ngƣời bán liên quan đến

việc vận chuyển hàng.

3. Căn cứ nội dung đơn xin mở tín dụng thƣ, nếu đáp ứng yêu cầu, ngân hàng phát

hành sẽ phát hành thƣ tín dụng và thông qua ngân hàng đại lý của mình ở nƣớc nhà

xuất khẩu, thông báo về việc mở thƣ tín dụng và chuyển bản chính của thƣ tín dụng

cho ngƣời xuất khẩu.

4. Khi nhận đƣợc thông báo về việc mở thƣ tín dụng và bức tín dụng thƣ, ngân hàng

thông báo sẽ thông báo và chuyển giao thƣ tín dụng cho nhà xuất khẩu.

5. Ngƣời xuất khẩu sau khi xem xét cẩn thận các điều khoản ghi trong thƣ tín dụng, sẽ

ký hợp đồng vận tải đảm bảo hàng sẽ đƣợc chuyển đến đúng thời hạn. Nếu ngƣời xuất

khẩu không đồng ý với bất kỳ một điều kiện nào thì phải thông báo ngay cho ngƣời

mua biết để kịp thời điều chỉnh.

6. Sau khi chuyển giao hàng hóa, nhà xuất khẩu lập bộ chứng từ thanh toán theo qui

định của tín dụng thƣ; thông qua ngân hàng thông báo, xuất trình cho ngân hàng phát

hành để yêu cầu đƣợc thanh toán tiền. Nếu tín dụng thƣ cho phép thƣơng lƣợng tại

ngân hàng khác thì nhà xuất khẩu có thể xuất trình bộ chứng từ thanh toán cho một



ngân hàng đƣợc chỉ định thanh toán hoặc chấp nhận hay chiết khấu đƣợc xác định

trong tín dụng thƣ

7. Ngân hàng phát hành kiểm tra bộ chứng từ thanh toán, nếu thấy phù hợpvới qui

định của tín dụng thƣ thì trả tiền ( hoặc chấp nhận hay chiết khấu).Nếu thấy không

phù hợp, ngân hàng từ chối và gởi trả lại toàn bộ chứngtừ cho nhà xuất khẩu. Thời

gian kiểm tra bộ chứng từ theo qui định là 7 ngày làm việc nếu quá thời hạn trên ngân

hàng phát hành phải thanh toáncho ngƣời xuất khẩu.

8. Ngân hàng phát hành giao lại bộ chứng từ cho nhà nhập khẩu và yêu cầu thanh

toán.

9. Nhà nhập khẩu kiểm tra toàn bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp với những điều qui

định trong tín dụng thƣ , thì hoàn trả tiền cho ngân hàng ;nếu thấy không phù hợp có

quyền từ chối trả tiền cho ngân hàng.

Qui trình sửa đổi, chỉnh sửa L/C

Những nguyên tắc cần lƣu ý khi chỉnh sửa L/C:

- Chỉ điều chỉnh chứng từ khi thật sự cần thiết và nếu không điều chỉnh có thể ảnh

hƣởng xấu đến hoạt động kinh doanh, giao nhận hàng hoá liên quan.

− Song song với việc phát hiện và điều chỉnh chứng từ là công tác kiểm tra và rà soát

lại toàn bộ các chứng từ trong bộ chứng từ liên quan, kiểm tra lại L/C liên quan xem

có cần những tu chỉnh cho phù hợp, đồng bộ hay không.

− Mọi tu chỉnh phải phù hợp và tuân thủ quy định của UCP 600 và các quy định pháp

lý khác liên quan.

− Các chứng từ có nguồn gốc xuất phát từ đâu cần đƣợc trả về chính nơi phát hành để

tu sửa, điều chỉnh. Chỉ chấp nhận chứng từ mới đƣợc điều chỉnh khi nó đã đảm bảo

đúng các nội dung nhƣ yêu cầu và đƣợc chính bên phát hành điều chỉnh hay phát hành

lại.

− Việc điều chỉnh và các nội dung điều chỉnh nên có các văn bản trao đổi, thông báo,

thoả thuận… thống nhất giữa các bên liên quan.



− Việc điều chỉnh là do lỗi chủ quan, khách quan… của bên nào, phát sinh trong hoàn

cảnh nào cần đƣợc thể hiện rõ trong các văn bản trao đổi chính thức để có thể tính

toán và phân chia các chi phí liên quan cho các bên chịu trách nhiệm gánh chịu.


Ƣu điểm

- Phƣơng thức thanh toán thƣ tín dụng đã chuyển trách nhiệm thanh toán từ nhà nhập

khẩu sang ngân hàng bảo đảm nhà xuất khẩu giao hàng và nhận tiền hàng an toàn,

nhanh chóng, nhà nhập khẩu nhận đƣợc hóa đơn vận chuyển hàng đúng hạn.

- Thanh toán bằng L/C là một phƣơng thức tƣơng đối an toàn cho cả nhà nhập khẩu

và nhà xuất khẩu và giải quyết đƣợc mâu thuẫn không tín nhiệm giữa hai bên thông

qua ngân hàng phát hành và ngân hàng của bên thụ hƣởng.

- Đây là phƣơng thức thanh toán khá an toàn đƣợc sử dụng rộng rãi trong thanh toán

quốc tế.

Nhược điểm

- L/ C đƣợc thành lập dựa trên cơ sở hợp đồng cơ sở nhƣng khi đã hình thành rồi thì

L/C lại độc lập hoàn toàn với hợp đồng cơ sở. Ngân hàng phát hành, Ngân hàng thanh

toán, Ngân hàng xác nhận chỉ thực hiện theo lệnh của L/C, không cần biết nội dung

của hợp đồng cơ sở, do đó nếu làm sai L/C sẽ gây thiệt hại rất lớn cho nhà xuất khẩu

lẫn nhà nhập khẩu.

Rủi ro khi áp dụng

+ Đối với nhà nhập khẩu: đƣợc đảm bảo về việc chuyển hàng, nhƣng phụ thuộc vào

việc cung cấp hàng của ngƣời bán.

Làm thủ tục soạn và nộp đơn yêu cầu phát hành thƣ tín dụng. Cần điền các

thông tin theo mẫu chuẩn quốc tế (Standafo, Standaci) nên chỉ phải điền nội dung cần

thiết vào chỗ trống và xóa đi những thông tin không cần thiết.

Để bảo đảm tính chính xác của đơn và sau này là thƣ tín dụng (L/C), nhà nhập

khẩu phải dựa trên cơ sở các nội dung của Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế để lập

đơn, tránh mọi sự sai khác.



+ Đặc biệt lƣu ý đối với nhà xuất khẩu (ngƣời thụ hƣởng trong L/C): rủi ro ít nhất,

ngân háng phát hành (và ngân hàng xác nhận nếu có) sẽ có trách nhiệm thanh toán

tiền hàng nếu bộ chứng từ phù hợp với nội dung trong L/C.

Cần phải kiểm tra kỹ lƣỡng thƣ tín dụng. Bởi vì nếu có sự không phù hợp giữa

L/C và hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế mà nhà xuất khẩu không phát hiện ra

đƣợc mà cứ tiếp tục giao hàng thì nhà xuất khẩu sẽ khó đòi đƣợc tiền hoặc ngƣợc lại

nếu từ chối giao hàng thì vi phạm hợp đồng.

Cơ sở để kiểm tra L/C: là hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế (hợp đồng cơ sở).

L/C phải phù hợp với hợp đồng cơ sở và không đƣợc trái với các nội dung của hợp

đồng cơ sở. Đối với các hợp đồng có các sửa đổi, bổ sung thì cần cẩn trọng kiểm tra

nội dung của hợp đồng gốc và hợp đồng sửa đổi, bổ sung.

Nội dung của L/C: cần kiểm tra kỹ lƣỡng các nội dung sau: số tiền của L/C;

ngày hết hạn hiệu lực của L/C; địa điểm hết hạn hiệu lực của L/C; loại L/C (thông

thƣờng là thƣ tín dụng không hủy ngang (Đối với nhà xuất khẩu thì nên chọn L/C

không hủy ngang cùng với điều kiện miễn truy đòi và nếu đƣợc xác nhận thì càng

tốt)); thời hạn giao hàng; cách thức giao hàng; cách vận tải; chứng từ thƣơng mại; hóa

đơn; vận đơn; đơn bảo hiểm.

Khi phát hiện ra nội dung của L/C không phù hợp với hợp đồng cơ sở hoặc trái

với luật áp dụng hoặc không có khả năng thực hiện, nhà xuất khẩu phải yêu cầu nhà

nhập khẩu làm thủ tục sửa đổi, bổ sung L/C. Trong trƣờng hợp sự sai sót trong L/C

không quá nghiêm trọng thì nhà xuất khẩu và ngân hàng có thể phối hợp tìm hƣớng

giải quyết nhƣ nhà xuất khẩu soạn thƣ bảo đảm chịu trách nhiệm về bộ chứng từ

thanh toán gửi ngân hàng phát hành L/C, hoặc thông qua đại diện của nhà nhập khẩu

xin chấp nhận thanh toán và gửi ngân hàng phát hành L/C… hoặc chuyển sang

phƣơng thức thanh toán khác nhƣ phƣơng thức nhờ thu hoặc đòi và hoàn trả tiền bằng

điện…

Nói tóm lại L/C với nội dung phù hợp với hợp đồng cơ sở và không trái luật áp

dụng sẽ bảo đảm quyền lợi cho cả nhà nhập khẩu và nhà xuất khẩu.



Phần 3

HƢỚNG DẪN MỞ L/C VÀ ĐIỀU CHỈNH L/C Ở MỘT SỐ CÁC

NGÂN HÀNG TẠI VIỆT NAM

3.1 Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam (Vietcom Bank – VCB)

3.1.1 Quy trình mở LC tại ngân hàng VCB

+ Bước 1:Doanh nghiệp phải mở ngay 1 tài khoản ngoại tệ của VCB.Để đảm bảo điều

kiện mở đƣợc LC tại ngân hàng, doanh nghiệp phải cung cấp đƣợc cho ngân hàng

những loại giấy tờ cơ bản sau:

Giấy phép đăng ký kinh doanh

Quyết định thành lập công ty

Quyết định bổ nhiệm Kế Toán Trƣởng.

Báo cáo tài chính năm gần nhất của doanh nghiệp (Có khi còn yêu cầu báo cáo

tài chính của cả quý nếu có trình phƣơng án kinh doanh).

+ Bước 2: Doanh nghiệp làm đơn xin mở L/C tại trụ sở ngân hàng của VCB theo mẫu

của ngân hàng yêu cầu. Bộ hồ sơ cơ bản cần xuất trình cho ngân hàng khi yêu cầu mở

L/C gồm:

Hợp đồng buôn bán ngoại thƣơng (Bản sao).

Hợp đồng mua bán ngoại tệ.

Đơn xin mở L/C theo mẫu của ngân hàng VCB.

Bản cam kết tự lo ngoại tệ nếu Ngân Hàng gặp khó khăn về tài chính.

Ngoài ra phải cung cấp các loại giấy phép khác nhƣ: Invoice, CO, CQ,….và cả

giấy phép nhập khẩu(nếu có).

Sau khi cung cấp đầy đủ hồ sơ theo yêu cầu của ngân hàng, doanh nghiệp sẽ tiến

hành ký quỹ L/C theo quy định của ngân hàng. Hiện nay vẫn tồn tại 3 hình thức ký

quỹ: 100%; dƣới 100% và không phải ký quỹ. Tùy vào tình hình của các Doanh

nghiệp, các ngân hàng sẽ áp dụng các biện pháp ký quỹ khác nhau. Tuy nhiên hiện

nay đang trong giai đoạn khó khăn tài chính, Ngân hàng VCB thƣờng áp dụng biện



pháp ký quỹ 100%... Chỉ có 1 vài doanh nghiệp lớn thì đƣợc áp dụng ký quỹ 70%,

chứ chƣa bao giờ áp dụng biện pháp không ký quỹ.

+ Bước3 :Doanh nghiệp soạn 3 bản Draft L/C theo mẫu của Ngân hàng phát hành

Bản thứ nhất gửi cho Ngân hàng phát hành xem có phù hợp với L/C sẽ phát

hành của Ngân hàng hay không.

Bản thứ 2 sẽ gửi cho nhà xuất khẩu, để họ gửi cho phía Ngân hàng của họ xem

xét là với mẫu L/C đƣợc mở nhƣ vậy có thể thực hiện đƣợc việc thông báo và

trả số tiền bên Ngân hàng phát hành chuyển cho nhà xuất khẩu hay không.

Nếu nhà xuất khẩu đồng ý thì yêu cầu nhà xuất khẩu ký xác nhận vào bản Draft và

chuyển lại cho nhà nhập khẩu. Nhà nhập khẩu đến Ngân hàng phát hành tiến hành mở L/C.

Nếu nhà xuất khẩu không đồng ý thì 2 bên có thể thỏa thuận về các điều không

đồng ý, chỉnh sửa Draft cho phù hợp lại và sau đó tiến hành mở L/C. Một bản Doanh

nghiệp sẽ giữ lại làm bản lƣu.

3.1.2 Chỉnh sửa L/C

Khi có yêu cầu chỉnh sửa L/C thì Doanh nghiệp xuất trình thƣ yêu cầu sửa L/C

theo mẫu của ngân hàng VCB, kèm theo văn bản thỏa thuận giữa nhà xuất khẩu và

nhập khẩu (nếu có).

3.2 Quy trình mở L/C tại Ngân hàng EXIMBANK

3.2.1 Quy trình và cách mở một L/C

Về cơ bản cũng gồm 3 bƣớc giống nhƣ khi mở L/C bên Ngân hàng VCB nhƣ trên,

tuy nhiên ta cần chú ý 1 số điểm nhƣ sau:Về khâu ký quỹ L/C thì riêng ngân hàng

EXIMBANK không áp dụng hình thức không ký quỹ. Nghĩa là không ƣu tiên cho bất

kỳ doanh nghiệp nào cả.

3.2.2 Chỉnh sửa L/C

Doanh nghiệp muốn chỉnh L/C phải có yêu cầu theo mẫu của ngân hàng

EXIMBANK.



Phần 4

THANH TOÁN L/C TẠI MỘT CÔNG TY VIỆT NAM THỰC TẾ

4.1 Hình thức mở L/C (ký quỹ 20% tiền mặt/giá trị L/C – vay 80% giá trị L/C)

Ngƣời bán: CENTRAL GREEN ENERGY CO., LTD

Ngƣời mua: Công ty Cổ Phần Thƣơng Mại Lâm Cƣờng (Việt Nam)

Ngân hàng mở L/C: Ngân Hàng Thƣơng Mại Cổ Phần Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi

Nhánh Vĩnh Lộc.

Tên hàng nhập: Dầu hóa dẻo cao su

Số lƣợng: 123,09 tấn

Tổng số tiền: 55.348,65USD

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ vay:

Hồ sơ gồm có:

- Báo cáo tài chính của quý gần nhất

- Bảng cân đối tài khoản của quý gần nhất

- Báo cáo tồn kho của quý gần nhất

- Giấy phép đăng ký kinh doanh

- Hợp đồng ngoại thƣơng

- Phải có tài sản thế chấp (nếu là bất động sản) bao gồm:

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

- Hồ sơ của ngƣời đứng tên

- Hợp đồng vay

- Giấy đề nghị vay vốn

- Phƣơng án trả nợ vay

- Cam kết trả nợ đôla ( chứng minh công ty có nguồn Đô để trả)

Bước 2: Sau khi ngân hàng duyệt cho vay sẽ tiến hành mở L/C.



Bước 3: Công ty nhập sẽ cung cấp thông tin liên quan cho Ngân hàng nhƣ tên ngƣời

thụ hƣởng, ngân hàng thụ hƣởng, ngày hiệu lực, ngày hết hạn, ngày ship hàng, giá trị

của L/C…

Ngân hàng gửi bản nháp L/C cho bên công ty ngƣời mua xem và chỉnh sửa. Nếu

không có gì thay đổi sẽ ra bản L/C gốc.

Trên bản L/C gốc gồm có:

- Số L/C

- Ngày, tháng, năm và nơi hết hạn L/C.

- Ngân hàng của ngƣời thụ hƣởng

- Đơn vị đăng ký mở L/C

- Ngƣời thụ hƣởng

- Số tiền thanh toán

- Tín dụng có giá trị với Ngân hàng

- Giá trị bản dự thảo

- Giao hàng từng phần: cho phép

- Truyền tải: cho phép

- Ngày tháng giao hàng

- Mô tả hàng hóa

- Chứng từ đƣợc yêu cầu

- Điều kiện thêm…

Bƣớc 4: Bên mua hàng tiến hành nhập hàng từ nƣớc ngoài tại cảng quy định.

Bƣớc 5: Đồng thời mang chứng từ lên Ngân Hàng, làm thủ tục vay để Ngân hàng

chuyển tiền qua bên thụ hƣởng L/C.

Thủ tục gồm có:

Giấy nhận nợ

Giấy đề nghị rút vốn vay

Bộ chứng từ yêu cầu gồm:

Invoice ( 3 bản gốc)



Packing List (3 bản gốc)

C/O ( 1 bản gốc)

Bill of Lading

4.2 Hình thức hƣởng thụ L/C

Ngƣời bán: Công ty TNHH Sản Xuất – CB Nông Sản DOU SHENG (Việt Nam)

Ngƣời mua : BONTOUT SA (Pháp)

Ngân hàng ngƣời bán: Vietcombank

Tên hàng xuất : Nấm Mèo

Số lƣợng: 9,000 kg

Bƣớc 1: Ngƣời bán xác nhận giá, số lƣợng, ngày giao hàng cho bên ngƣời mua.

Bƣớc 2: Bên ngƣời mua cung cấp thông tin mở L/C dƣới dạng bản dự thảo cho ngân

hàng ngƣời thụ hƣởng (Vietcombank) và ngƣời thụ hƣởng (Công ty TNHH Sản Xuất

– CB Nông Sản DOU SHENG) biết để xem xét lại. Nếu không có gì chỉnh sửa thì bên

Ngân Hàng mở L/C sẽ tiến hành ra L/C gốc.

Bƣớc 3: Bên hƣởng thụ L/C sẽ tiến hành các công việc cần thiết:

- Chuẩn bị hàng xuất

- Chuẩn bị bộ chúng từ yêu cầu ghi trong L/C

+ Tờ khai hải quan

+ Invoice

+ Packing List

+ C/O

+ Bill of Lading.

- Giao hàng theo yêu cầu

Bƣớc 4: Đƣa bộ chứng từ lên Ngân Hàng Vietcombank và tiến hành rút tiền.



PHỤ LỤC

Hối phiếu minh họa



TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đoàn Thị Hồng Vân, 2011. Quản trị xuất nhập khẩu. Tp. Hồ Chí Minh: Nhà

xuất bản Tổng hợp.

2. Trần Hoàng Ngân, 2009. Tài liệu hướng dẫn học tập Thanh Toán Quốc Tế.

Tp.Hồ Chí Minh: Đại học mở.

3. Nguyễn Văn Tiến, 2009. Giáo trình thanh toán quốc tế và tài trợ ngoại

thương. Hà Nội: NXB Thống Kê.

4. Ngân hàng ngoại thƣơng Việt Nam. Danh sách biểu

mẫu.<http://www.vietcombank.com.vn/Corp/FormsFee/Forms.aspx>[Ngày

truy cập: 18 tháng 4 năm 2013]

5. Ngân hàng Thƣơng Mại Cổ Phấn Á Châu. Thanh toán quốc tế.

<http://www.acb.com.vn/khdn/khdn.htm>. [Ngày truy cập: 17 tháng 4 năm 2013]

http://www.acb.com.vn/khdn/khdn.htm