§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

PhÇn I: Lêi më ®Çu

Tríc khi ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, ta ph¶i hiÓu thÕ nµo lµ v¨n ho¸,

thÕ nµo lµ kinh doanh?

V¨n ho¸ hay v¨n minh, xÐt theo nghÜa cña nh©n lo¹i häc vµ nãi chung, lµ

tæng thÓ bao gåm tri thøc, tÝn ngìng, nghÖ thuËt, ®¹o ®øc, luËt ph¸p phong tôc

vµ bÊt cø kh¶ n¨ng vµ thãi quen nµo mµ con ngêi thu nhËn ®îc bíi t c¸ch lµ

thµnh viªn cña x· héi. §iÒu kiÖn v¨n ho¸ trong c¸c x· héi loµi ngêi kh¸c nhau ë

mét chõng mùc cã thÓ kh¶o s¸t ®îc theo nh÷ng nguyªn t¾c chung, lµ ®èi tîng

thÝch hîp ®Ó nghiªn cøu quy luËt t duy vµ hµnh ®éng cña con ngêi.

Vµ kinh doanh ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh ®Çu t tiÒn cña c«ng søc vµo mét lÜnh

vùc nµo ®ã nh»m thu lîi nhuËn.

Mét thêi gian dµi tríc ®©y vµ cho ®Õn c¶ ngµy nay vÉn tån t¹i nhiÒu ý

kiÕn cho r»ng v¨n ho¸ vµ kinh doanh lµ hai lÜnh vùc kh«ng nh÷ng kh¸c biÖt mµ

cßn ®èi lËp nhau trong viÖc ®Þnh híng gi¸ trÞ hµnh vi cña con ngêi. Môc ®Ých

cña kinh doanh lµ lîi nhuËn: cßn v¨n ho¸ thÞ trêng tíi c¸i ®óng, c¸i tèt c¸i ®Ñp

trong quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi, gi÷a con ngêi víi c¸i tù nhiªn vµ c¶

víi b¶n th©n. Lµm sao cã thÓ ®a c¸c nh©n tè v¨n ho¸ vµo trong kinh doanh lµm

sao cã thÓ kªu gäi ®ao ®øc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, n¬i ngù trÞ quy luËt c¹nh

tranh nghiÖt ng· "Kh«n sèng mèng chÕt", "M¹nh ®îc yÕu thua".?

Vµ trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ hiÖn nay ta cã thÓ ®a ra nh÷ng nhËn

thøc chung vÒ v¨n ho¸ vµ kinh doanh nh sau:

Trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi ngµy cay cã thÓ vµ cÇn thiÕt ph¶i ®a c¸c yÕu tè

v¨n ho¸ vµo kinh doanh ®Ó lµm cho kinh doanh trë thµnh kinh doanh cã v¨n ho¸.

Kinh doanh cã v¨n ho¸ kh«ng hÒ lo¹i trõ môc tiªu kiÕm lêi, mµ lµ t¹o ra

mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a s¶n xuÊt, ngêi bu«n b¸n vµ ngêi tiªu dïng ®Ó c¸c bªn

®Òu cã lîi.

Th¬ng m¹i 41A 1

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

V¨n ho¸ nãi chung trong kinh doanh, nã cã t¸c dông nu«i dìng, cñng cè

vµ ph¸t triÓn kinh doanh.

Ngîc l¹i kinh doanh ph¸t triÓn l¹i t¹o ra m«i trêng thuËn lîi cho ph¸t

triÓn v¨n ho¸. Nh÷ng yªu cÇu cña ph¸t triÓn kinh doanh còng lµ nh÷ng "®¬n ®Æt

hµng" cho v¨n ho¸ vµ khoa häc.

Do vËy, ph¶i ng¨n ngõa nh÷ng lèi kinh doanh cã v¨n ho¸ ch¹y theo lîi

nhuËn ®¬n thuÇn, Ých kû h¹i nh©n, bá qua quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng, xem th-

êng ®¹o ®øc vµ nh©n d©n, coi nhÑ c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n.

Theo ®ã ta nhËn thÊy v¨n ho¸ vµ kinh doanh nãi riªng vµ v¨n ho¸ vµ kinh

tÕ nãi chung cã sù g¾n bã t¸c ®éng biÖn chøng víi nhau, kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o ®-

îc nhu cÇu sèng tèi thiÓu cña con ngêi, sau ®ã míi ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho v¨n

ho¸ ph¸t triÓn. Kinh tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã mét nÒn t¶ng v¨n ho¸,

®ång thêi v¨n ho¸ kh«ng chØ ph¶n ¸nh kinh tÕ mµ cßn lµ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn

ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi mèi quan hÖ ®ã sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia d©n téc ®ñ

cã thÓ n¨ng ®éng hiÖu qu¶ cña cã tèc ®é cao chõng nµo quèc gia ®ã ®¹t ®îc sù

ph¸t triÓn kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kinh tÕ vµ v¨n ho¸.

V¨n ho¸ mang tÝnh ®Æc thï cña tõng quèc gia, tõng khu vùc ®îc coi lµ ®i

s©u quý b¸u tÝch luü ®îc qua nhiÒu thÕ hÖ, mang ®Ëm b¶n s¾c cña quèc gia, d©n

téc ®ã. Nhng ®ång thêi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, kÕ thõa vµ gi÷ g×n b¶n s¾c riªng,

nã cßn tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña quèc gia, d©n téc kh¸c, lµm cho v¨n

ho¸ võa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, võa cã tÝnh hiÖn ®¹i, phï hîp víi sù ph¸t triÓn

kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt, lµm cho vai trß cña v¨n

ho¸ trong ho¹t ®éng kinh tÕ cµng ®îc n©ng cao vµ thiÕt thùc, kh¬i dËy mäi tiÒm

n¨ng s¸ng t¹o cña con ngêi, ®em l¹i sù ph¸t triÓn víi tèc ®é cao vµ hµi hoµ c¶ vÒ

kinh tÕ vµ v¨n ho¸.

Nãi tãm l¹i, ®iÒu ta cÇn lµm s¸ng tá lµ cÇn thiÕt thÊy ®îc vai trß cña v¨n

ho¸ víi t c¸ch võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc, vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña ph¸t triÓn

kinh tÕ - x· héi nãi chung vµ cña s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng.

Th¬ng m¹i 41A 2

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

§øng tríc mét thùc tiÔn chung lµ nh vËy th× kinh doanh ViÖt Nam cÇn

ph¶i x¸c ®Þnh t¹o sao chóng ta ph¶i x©y dùng mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a v¨n ho¸

vµ kinh doanh. Chóng ta ph¶i lµm g× vµ nh thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã. §em l¹i

thµnh c«ng cho môc tiªu chung lµ ®Õn n¨m 2020 vÒ b¶n níc ta lµ mét níc c«ng

nghiÖp.

Th¬ng m¹i 41A 3

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

PhÇn II: Néi dung cña ®Ò tµi

I- C¬ së lý luËn chung cho ®Ò tµi.

1- V× sao ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò v¨n ho¸ trong kinh doanh

V¨n ho¸, víi t c¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn do con ngêi s¸ng

t¹o ra, ®¬ng nhiªn nã trë thµnh di s¶n, thµnh tiÒn ®Ò cho bÊt kú qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn nµo tiÕp theo. Nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt ®· s¸ng t¹o ra ®¬ng nhiªn lµ c¬ së

kh«ng thÓ thiÕu ®îc sù ph¸t triÓn ë c¸c giai ®o¹n kÕ tiÕp, lµ vÊn ®Ò kh«ng cßn

ph¶i bµn luËn. VËy cßn l¹i víi t c¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn, v¨n ho¸ cã vai

trß g× ®èi víi kinh doanh.

ë ViÖt Nam tríc khi cã hÖ t tëng cña chñ nghÜa M¸c th©m nhËp vµo thÞ

trêng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng vµ nh÷ng ¶nh hëng cña t tëng Khæng gi¸o,

PhËt gi¸o ®an xen víi nhau.

Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ nµy ®· cã vai trß rÊt lín trong ho¹t ®éng kinh tÕ vµ

kinh doanh mµ dÊu Ên cña nã vÉn cßn ®Ó l¹i cho ®Õn ngµy nay ë c¶ d¹ng vËt

chÊt vµ tinh thÇn, ch¼ng h¹n nh quan niÖm 'Bu«n cã b¹n, b¸n cã phêng". §©y

thùc sù lµ mét ®iÓn h×nh cña v¨n ho¸ trong kinh doanh, ta cã thÓ hiÓu râ bao

hµm c¸c ý nghÜa sau:

- Ph¶i cã mét møc ®é chuyªn m«n ho¸ trong kinh doanh

- Ph¶i cã quan hÖ hîp t¸c bÒn chÆt trªn c¬ së c¸c lîi Ých

- Ph¶i cã sù t«n träng vµ sù b×nh ®¼ng trong kinh doanh

Nh vËy trong qu¸ tr×nh lÞch sö l©u ®êi cña m×nh, chÝnh lµ b¶n s¾c v¨n ho¸

cña d©n téc ®ã vµ cã vai trß rÊt lín trong ho¹t ®éng kinh tÕ vµ kinh doanh.

C¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ tinh thÇn nh»m phôc vô mét nhu cÇu kh«ng kh«ng

thÓ thiÕu ®îc cña con ngêi, nã ®¶m b¶o chÊt lîng cña yÕu tè con ngêi - yÕu tè c¬

b¶n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ

hiÖu qu¶ cña con ngêi trong s¶n xuÊt - kinh doanh

Th¬ng m¹i 41A 4

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Vµ khi ta xem xÐt vai trß cña v¨n ho¸ víi t c¸ch lµ n÷ng tri thøc vµ kiÕn

thøc, lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña tr×nh ®é cao trong sinh ho¹t x· héi

C¸c di chØ v¨n ho¸ cña mét nÒn v¨n minh cæ xa còng cã vai trß t¹o ra

®éng lùc tinh thÇn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh

Trªn ®©y lµ vai trß cña v¨n ho¸ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vµ

®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, chóng ta ph¶i xem ®Õn tÇm quan träng cña viÖc ®a c¸c

yÕu tè v¨n ho¸ cµo s¶n xuÊt kinh doanh.

§a yªu cÇu yÕu tè v¨n ho¸ vµo kinh doanh lµ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy s¶n

xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh con ngêi ®îc

xem lµ yÕu tè trung t©m. Con ngêi lµ con ngêi vËt chÊt vµ con ngêi x· héi mµ sù

ph¸t triÓn vÒ mÆt x· héi phô thuéc vµo viÖc ®a yÕu tè v¨n ho¸ vµo trong ho¹t

®éng c¬ b¶n lµ s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy ®îc thùc hiÖn ®· t¹o ra ®éng lùc

thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thùc chÊt lµ qu¸

tr×nh con ngêi sö dông toµn bé kiÕn thøc ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ míi. B¶n th©n kiÕn

thøc lµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®îc sö dông trong m«i trêng ho¹t ®éng v¨n ho¸. NÕu

kh«ng cã m«i trêng v¨n ho¸ trong s¶n xuÊt - kinh doanh th× kh«ng sö dông ®îc

c¸c tri thøc, kiÕn thøc ®ã vµ ®¬ng nhiªn kh«ng t¹o ra hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kh«ng

thÓ ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh.

Mèi quan hÖ gi÷a tri thøc vµ kinh doanh nh vËy, b¾t buéc c¸c gi¸ trÞ v¨n

ho¸ díi d¹ng tri thøc. KiÕn thøc ph¶i ®îc ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh th× míi

®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn ®îc.

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt - kinh doanh lµ t¹o ra sù ph¸t triÓn hµi

hoµ, lµnh m¹nh cho mçi quèc gia.

Mét nÒn s¶n xuÊt suy cho cïng ®Òu nh»m tho¶ m·n ngµy cµng cao, c¸c

lîi Ých vÊt chÊt vµ tinh thÇn cña con ngêi. §ã võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng c¬

thóc ®Èy hµnh ®éng cña con ngêi. NÕu kh«ng cã t¸c ®éng cña yÕu tè v¨n ho¸ th×

cïng víi viÖc t¹o ra thuËn lîi cã thÓ xÈy ra c¸c hËu qu¶ to lín:

- Quan hÖ kinh doanh mang tÝnh lõa ®¶o, chôp giËt .

Th¬ng m¹i 41A 5

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

- Quan hÖ kinh doanh mang tÝnh bãc lét vµ ®èi kh¸ng

- V× lîi nhuËn con ngêi cã thÓ bÊt chÊp tÊt c¶.

- V× lîi nhuËn con ngêi cã thÓ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Òu c¹n

kiÖt lµm cho m«i trêng sinh th¸i bÞ huû h¹i.

NÕu qu¸ tr×nh kinh doanh chØ c× lîi nhuËn ®¬n thuÇn nh vËy th× vÒ mÆt

kinh tÕ, quèc gia ®ã sÏ ph¸t triÓn lÖch l¹c, nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc Ýt lîi nhuËn

sÏ kh«ng ph¸t triÓn ®îc vµ do vËy sÏ kh«ng thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu cña con

ngêi. VÒ mÆt x· héi, con ngêi sÏ mÊt nh©n c¸ch, ®¹o ®øc x· héi xuèng dèc, téi

¸c gia t¨ng.

ViÖc ®a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo trong kinh doanh lµm cho kinh doanh kÕt

hîp ®îc gi÷a c¸i lîi vµ c¸i ®Ñp, gi÷a c¸c gi¸ trÞ vËt chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn, gióp

cho mçi ngêi vµ céng ®ång d©n téc ®ã cã sù ph¸t triÓn hµi hoµ, lµnh m¹nh.

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt - kinh doanh sÏ t¹ ra søc m¹nh céng

®ång ph¸t triÓn.

Trong s¶n xuÊt kinh doanh trÝ tuÖ cña mçi ngêi sÏ bæ sung cho nhau t¹o

ra trÝ tuÖ tËp thÓ ë mét tr×nh ®é cao vµ hoµn thiÖn.

Sù kÕt hîp ®ã lµ nÐt ®Ñp v¨n ho¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ chÝnh nã

t¹o ra søc m¹nh cña tËp thÓ, cña céng ®ång.

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt - kinh doanh sÏ t¹o ra søc sèng cña

s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ trêng coi ®ã lµ thµnh c«ng cña doanh

nghiÖp.

Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh»m ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cô thÓ

cña con ngêi vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô

Nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®ã ngoµi yªu cÇu vÒ sè lîng vµ chÊt

lîng nhÊt ®Þnh cßn ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu vÒ tÝnh thÈm mü tÝnh tiÖn lîi khi sö

dông. nh÷ng yªu cÇu vÒ sè lîng, chÊt lîng c«ng dông, gi¸ c¶ ë bÊt kú ®©u, ai

tiªu dïng còng ®ßi hái c¬ b¶n gièng nhau. Nh÷ng yªu cÇu vÒ thÈm mü vµ tÝnh

tiÖn lîi nh mÇu s¾c, kiÓu d¸ng, kÝch thíc bao gãi, c¸ch sö dông... th× tuú thuéc

Th¬ng m¹i 41A 6

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

vµo løa tuæi, d©n téc, t«n gi¸o, giíi tÝnh, khu vùc ca trï, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng-

êi tiªu dïng cã ®ßi hái vÒ v¨n ho¸ tiªu dïng. C¸c s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô

nµo ®¸p øng ®îc c¸c ®ßi hái ®ã lµ ®¸p øng v¨n minh tiªu dïng vµ sÏ cã søc sèng

trªn thÞ trêng. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i g¾n liÒn víi c¸c yÕu

tè v¨n ho¸, th«ng qua viÖc tiÕp cËn c¸c yÕu tè v¨n ho¸ mµ chän läc vµ vËt chÊt

ho¸ chóng trong s¶n phÈm cña m×nh cho phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng.

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt - kinh doanh sÏ chèng ®îc t×nh tr¹ng

v« tr¸ch nhiÖm.

ChØ khi nµo b¶n th©n ngêi kinh doanh cã v¨n ho¸ tiÕn hµnh ho¹t ®éng

kinh doanh trong m«i trêng cã v¨n ho¸ th× anh ta míi hiÓu ®îc hËu qu¶ cña viÖc

chay theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn, míi hiÓu ®îc ngêi tiªu dïng chÝnh lµ ©n nh©n, lµ

ngêi ®em l¹i lîi nhuËn. §iÒu ®ã cho thÊy ph¶i ®a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo kinh

doanh vµ c¶ trong tiªu dïng, t¹o ra m«i trêng v¨n ho¸ trong c¶ hai lÜnh vùc nµy.

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo trong s¶n xuÊt - kinh doanh lµ t¹o ®iÒu kiÖn

cho t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶

kinh doanh.

C¸c yÕu tè v¨n ho¸ lµ mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña ®êi sèng

con ngêi, nh nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt kh¸c

§a c¸c yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt - kinh doanh tõ viÖc thiÕt kÕ n¬i lµm

viÖc, c¸c thiÕt bÞ vµ dông cô lµm viÖc sÏ gi¶m bít ®îc tÇn suÊt cña nh÷ng c¨ng

th¼ng. §Æc biÖt da c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng v¨n ho¸ vµo tríc giê lµm viÖc cã thÓ

t¹o ra sù hng phÊn lao ®éng, vµo thêi gian nghØ ng¬i vµ cuèi giê lµm viÖc cã thÓ

nhanh chãng xo¸ ®i sù c¨ng th¼ng vµ mÖt mái vÒ t©m lý gióp cho con ngêi

nhanh chãng phôc håi søc lùc h¬n.

Lµ mét nhµ kinh doanh, hiÓu ®îc vai trß vµ t©m quan träng cña viÖc ®a

yÕu tè v¨n ho¸ vµo s¶n xuÊt kinh doanh tøc lµ hä ®îc bæ sung thªm hµnh trang

kiÕn thøc trªn th¬ng trêng hay nãi c¸ch kh¸c v¨n ho¸ vµ kinh doanh víi môc

tiªu lµm cho "kinh tÕ sÏ b¾t rÔ trong v¨n ho¸"

Th¬ng m¹i 41A 7

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

2- Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ v¨n ho¸ vµ kinh doanh

a- Quan hÖ: Gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh tÕ trong ph¸t triÓn

§Ò chøng minh thÊy mèi quan hÖ bÒn chÆt gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh doanh,

kinh nghiÖm thùc tÕ cña hµng lo¹t c¸c níc trªn thÕ giíi trong nh÷ng thËp kû qua

cho thÊy: "Hai môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ ®îc ®Æt ra mµ t¸ch rêi nhau m«i trêng

v¨n ho¸ th× kÕt qu¶ thu ®îc sÏ rÊt khËp khiÔng, mÊt c©n ®èi c¶ vÒ kinh tÕ lÉn v¨n

ho¸, ®ång thêi tiÒm n¨ng s¸ng t¹o sÏ mçi d©n téc sÏ bÞ suy yÕu ®i rÊt nhiÒu".

Qu¶ lµ nh vËy, v¨n ho¸ vµ kinh tÕ lµ hai mÆt cã quan hÖ mËt thiÕt víi

nhau, quy ®Þnh vµ t¸c ®éng lÉn nhau trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mäi quèc gia

NÒn kinh tÕ ViÖt Nam h«m nay còng ®· cã mét bíc tiÕn ®¸ng kÓ so víi

thêi kú tríc ®©y khi cßn thùc hiÖn nÒn kinh tÕ theo lèi hµnh chÝnh quan liªu, bao

cÊp. Nguyªn nh©n thµnh c«ng thùc ra kh«ng chØ do thóc ®Èy c¶ c¸c nh©n tè

kinh tÕ ®¬n thuÇn (Nh cã thªm vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ, thÞ trêng) mµ tríc hÕt

lµ nhê ®æi míi t duy trªn c¬ së lµm sèng l¹i bµi häc "lÊy d©n lµm gèc" ®Æt con

ngêi vµo vÞ trÝ trung t©m cña mäi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, kh¬i

dËy vµ nh©n lªn c¸c tiÒm n¨ng cña mäi tÇng líp nh©n d©n b¾t nguån tõ nh÷ng

gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, §iÒu ®ã cã nghÜa r»ng

chÝnh v¨n ho¸ ®· lµ mét ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña

®Êt níc ta trong qu¸ tr×nh ®æi míi hiÖn nay.

Kinh nghiÖm thùc tÕ cña ViÖt Nam vµ cña thÕ giíi cho thÊy. Kinh tÕ

kh«ng thÓ ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ l©u bÒn nÕu thiÕu nÒn t¶ng v¨n ho¸ vµ v¨n

ho¸ kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm thô ®éng cña kinh tÕ, mµ cã mét søc m¹nh tinh thÇn

lín lao t¸c ®éng ngîc l¹i ®èi víi kinh tÕ. ChØ cã trªn c¬ së míi quan hÖ hµi hoµ,

hîp lý ng÷a kinh tÕ vµ v¨n ho¸ th× mçi quèc gia míi mong ®¹t tíi sù ph¸t triÓn

n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ vµ chÊt lîng vÒ mäi mÆt cña ®êi sèng.

b- Vai trß vµ viÖc ®a c¸c nh©n tè v¨n ho¸ vµo trong kinh doanh

VÒ nhËn thøc lý luËn, nhiÒu ngêi cã thÓ dÔ dµng ®ång ý víi quan ®iÓm kÓ

trªn vÒ vai trß cña v¨n ho¸ trong ph¸t triÓn. Song trong thùc tÕ, cÇn lµm g× vµ

Th¬ng m¹i 41A 8

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ®a yÕu

tè v¨n ho¸ vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh (bao gåm 3 néi dung chñ yÕu: s¶n

xuÊt tiÕp thÞ, qu¶n lý tµi chÝnh, vèn lµ nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ, sinh ®éng trong

mäi nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i th× vÊn ®Ò l¹i kh«ng ®¬n gi¶n chót nµo.

Nãi ®Õn kinh doanh, tríc hÕt lµ nãi ®Õn viÖc ®Çu t cho s¶n xuÊt, bu«n b¸n,

vµ ph©n phèi c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. Kh«ng thu ®îc

lîi nhuËn kÓ tõ ®ã võa thùc hiÖn tµi ®Çu t, võa ®¶m b¶o lîi Ých thiÕt thùc cho

ngêi qu¶n lý vµ ngêi lao ®éng th× kinh doanh kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Nh-

ng kiÕm lêi b»ng c¸ch nµo th× l¹i cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: Nh thùc tÕ cña nÒn

kinh tÕ thÞ trêng ®· ph¸t triÓn l©u n¨m ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi, còng nh nÒn

kinh tÕ thÞ trêng cßn non trÎ ë ViÖt Nam cho thÊy

- Cã c¸ch kiÕm lêi b»ng c¸ch khai th¸c bõa b·i c¸c tµi nguyªn thiªn

nhiªn, g©y « nhiÔm m«i trêng vµ ph¶i sã sù c©n b»ng sinh th¸i.

- Cã c¸ch kiÒm lêi b»ng c¸ch bãc lét cña møc søc lao ®éng cña ngêi lµm

c«ng, khiÕn cho ngêi nµy chØ ®ñ tån t¹i víi mét møc sèng tèi thiÓu.

- L¹i cã c¸ch kiÕm lêi b»ng viÖc lµm hµng gi¶, bu«n lËu, trèn thuÕ, lõa

®¶o, ®Çu c¬, Ých kû h¹i nh©n ®èi víi c¶ trong níc.

- Nhng còng cã c¸ch kiÕm lêi b»ng nhanh nh¹y n¾m b¾t th«ng tin ra søc

c¶i tiÕn kü thuËt vµ c«ng nghÖ, tiÕt kiÖm, nguyªn liÖu, quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn

®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña ngêi lµm c«ng, båi dìng vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng

s¸ng t¹o cña hä trong viÖc t¹o ra nh÷ng hµng rµo, dÞch vô vµ chÊt lîng tèt, h×nh

thøc ®Ñp vµ gi¸ c¶ hîp lý ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, gi÷ ®îc ch÷ tÝn víi ngêi tiªu

dïng vµ b¹n hµng trong vµ ngoµi níc.

Râ rµng 3 c¸ch kiÕm lêi ®Çu tiªn lµ nh÷ng biÓu hiÖn tåi tÖ cña lêi kinh

doanh chôp giËt, thiÕu v¨n ho¸, v« ®¹o ®øc, ph¶n tù nhiªn vµ kh«ng tån t¹i l©u

bÒn, do sù thiÓn cËn sai lÇm cña b¶n th©n nh÷ng c¸ch ®ã vµ do sù ph©n ®«i cña

x· héi.

Th¬ng m¹i 41A 9

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Cßn c¸ch kiÕm lêi th× kh«ng thÓ hiÖn nh÷ng mÆt u viÖt cña ph¬ng thøc

kinh doanh vµ v¨n ho¸. Nã ®¶m b¶o kÕt hîp ®îc c¶ c¸i ®óng, c¸i ®Ñp - vèn lµ

nh÷ng gi¸ trÞ cèt lâi cña v¨n ho¸ - víi c¸i lîi vµ môc ®Ých trùc tiÕp cña kinh

doanh.

c- V¨n ho¸ vµ triÕt lý kinh doanh

ë NhËt B¶n, mét níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn vµo bËc nhÊt trªn

thÕ giíi, ngêi ta rÊt ®Ò cao triÕt lý: "Cuéc sèng h¹nh phóc kh«ng g× kh¸c h¬n lµ

s¸ng t¹o tèi ®a... S¸ng t¹o ra 3 lo¹i gi¸ trÞ:

Gi¸ trÞ cña c¸i ®Ñp, gi¸ trÞ cña c¸i lîi, giãa trÞ cña c¸i thiÖn. ë ViÖt Nam:

Tuy nÒn kinh tÕ thÞ trêng cßn s¬ khai víi kh«ng Ýt c¸c hiÖn tîng tiªu cùc trong

bu«n b¸n, gi¸o dÞch hïn vèn... Nhng cµng ngµy cã thªm nhiÒu nhµ kinh doanh

biÕt suy nghÜ vµ hµnh ®éng v× môc tiªu d©n giÇu níc m¹nh x· héi cång b»ng v¨n

minh, trong ®ã cã h¹nh phóc cña b¶n th©n vµ gia ®×nh m×nh.

d- V¨n ho¸ vµ c¸i "t©m" cña nhµ doanh nghiÖp

ViÖc ®a nh©n tè v¨n ho¸ vµo kinh doanh cã thµnh c«ng hay kh«ng phô

thuéc thuéc vµo ®iÒu kiÖn. Trong ®ã ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh lµ con ngêi, bao gåm

tÊt c¶ mäi ngêi trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu thô c¸c hµng ho¸

vµ dÞch vô lµm ra, nhng tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ ngêi tiªu dïng, ngêi qu¶n lý

doanh nghiÖp.

L©u nay, mét sè nhµ kinh tÕ häc Ph¬ng T©y thêng cho r»ng: kinh doanh

lµ kinh doanh, lîi nhuËn lµ môc tiªu tèi thîng. §Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a, nhµ

doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mäi biÖn ph¸p vµ thñ do¹n, kÓ c¶ nh÷ng thñ ®o¹n

xÊu xa vµ tµn ¸c. Kh«ng thÓ h« hµo ®¹o ®øc trong kinh doanh. kh«ng thÓ nãi ®Õn

c¸i t©m cña nhµ doanh nghiÖp.

Nhng ë c¸c níc Ph¬ng §«ng, vèn cã truyÒn thèng t«n träng c¸c gi¸ trÞ

v¨n ho¸, ®¹o ®øc, nhiÒu nhµ doanh nghiÖp næi tiÕng l¹i quan niÖm võa ph¶i ®Ò

cao yÕu tè trÝ tuÖ, võa ph¶i hÕt søc coi träng nh©n tè ®¹o ®øc, tøc "c¸i t©m" con

ngêi trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, bu«n b¸n vµ dÞch vô.

Th¬ng m¹i 41A 10

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Theo quan niÖn nµy tríc hÕt c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã

tµi n¨ng. Tµi n¨ng trong viÖc b¾t c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ vËn

dông s¸ng t¹o vµo quy tr×nh s¶n xuÊt lµm cho hµm lîng trÝ tuÖ trong mçi ®¬n vÞ

s¶n phÈm ngµy cµng cao ®ång thêi sù tiªu hao n¨ng lîng, nguyªn liÖu gi¶m. Tµi

n¨ng trong viÖc t×m hiÓu ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng thÞ trêng, dù b¸o ®îc chiÒu híng

thay ®æi cña cung - cÇu, tõ ®ã cã thÓ ®i tríc, ®ãn ®Çu trong viÖc v¹ch kÕ ho¹ch

hµnh ®éng cña doanh nghiÖp. Tµi n¨ng trong qu¶n lý tµi chÝnh ®Ò mçi ®ång vèn

bá ra ®Òu mang l¹i hiÖu qu¶ mµ kh«ng ®Ó xÈy ra l·ng phÝ, thÊt tho¸t.

Nh÷ng tµi n¨ng ph¶i ®i ®«i víi ®¹o ®øc, v× ®¹o ®øc lµ nÒn t¶ng nh©n c¸ch

lµm cho tµi n¨ng cña nhµ doanh nghiÖp ®îc nh©n lªn.

Tiªu chuÈn hµng ®Çu vÒ ®¹o ®øc cña nhµ doanh nghiÖp lµ tÝnh trung thùc.

Trung thùc trong viÖc chÊp hµng luËt ph¸p Nhµ níc ®Ó kh«ng ®i vµo con ®êng

trèn thuÕ, lËu thuÕ, bu«n b¸n nh÷ng ®å quèc cÊm, hoÆc tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô

cã h¹i cho thuÇn phong mü tôc cña d©n téc nh du lÞch t×nh tôc (sex tour) ch¼ng

h¹n. §èi víi nh÷ng kÎ kh«ng l¬ng thiÖn, cã thÓ con ®êng ®ã lµ ®Ó "h¸i" ra tiÒn,

nhng còng lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó ®i tíi nhµ tï vµ sù ph¸ s¶n.

Trung thùc trong giao tiÕp víi b¹n hµng vµ ngêi tiªu dïng ®Ó ®¶m b¶o

chÊt lîng hµng ho¸ ®óng nh nh÷ng ®iÒu giíi thiÖu vµ qu¶ng c¸o. Kh«ng thÓ

dïng c¸i bãng bÈy hµo nho¸ng bÒ ngoµi ®Ó che ®Ëy c¸i gi¶ dèi, thËm chÝ c¸i ®éc

h¹i bªn trong miÔn sao thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn.

Cïng víi tÝnh trung thùc ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu trong ®¹o ®øc cña nhµ

doanh nghiÖp cã v¨n ho¸ lµ th¸i ®é t«n träng cuéc sèng, phÈm gi¸ vµ quyÒn lîi

chÝnh ®¸ng cña nh÷ng ngêi céng sù vµ nh÷ng ngêi díi quyÒn. Trong thêi ®¹i

ngµy nay bÊt cø 1 doanh nghiÖp nµo còng chØ cã thÓ thµnh c«ng vµ thµnh c«ng

l©u bÒn nÕu nhµ qu¶n lý biÕt khëi ®éng vµ ph¸t huy ®îc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, ý

thøc tù gi¸c, niÒm say mª s¸ng t¹o cña ®éi ngò viªn chøc vµ nh÷ng ngêi lao

®éng trùc tiÕp b»ng c¸ch ®èi xö víi hä nh nh÷ng con ngêi h¬n n÷a nh÷ng ngêi

anh em g¾n bã víi nhau trong mét céng ®ång.

Th¬ng m¹i 41A 11

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

TÝnh trung thùc, th¸i ®é t«n träng con ngêi vµ nhiÒu ®øc tÝnh quan träng

n÷a cña Nhµ níc khã cã thÓ chØ do ph¸p luËt hay bÊt cø mét chØ thÞ, mÖnh lÖnh

nµo t¹o ra ®îc. Nh÷ng ®øc tÝnh ®ã cÇn ®îc gieo mÇm, vun xíi, båi ®¾p, rnµ

luyÖn suèt ®êi tõ trong gia ®×nh, trêng häc vµ ngoµi x· héi.

Tãm l¹i ë nhiÒu níc trong khu vùc chóng ta triÕt lý kinh doanh cña nh÷ng

con ngêi cã lý tëng ®Òu mang nÐt dung nhan b¶n s¾c. V× nã dùa trªn nh÷ng

quan niÖm ®óng ®¾n vÒ h¹nh phóc cña c¸ nh©n kh«ng t¸ch dêi mµ g¾n bã mËt

thiÕt víi h¹nh phóc cña céng ®éng, ph¶i ch¨ng ®ã lµ sù kÕt tinh nh÷ng gi¸ trÞ

v¨n ho¸ trong kinh doanh.

3- N©ng cao v¨n ho¸ trong ph¸t triÓn kinh doanh hµng tiªu dïng

Kh«ng thÓ cã sù ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã ®îc mét tiÒm n¨ng v¨n ho¸. v¨n

ho¸ lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh vËn ®éng c¸c quan hÖ x· héi trong ®ã cã quan hÖ

kinh tÕ lµ nÒn t¶ng, song v¨n ho¸ kh«ng chØ lµ kÕt qu¶ thuÇn tuý cña c¸c quan hÖ

kinh tÕ mµ cßn lµ céng sù cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ.

XÐt vµo thùc tiÔn níc ta ®Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc bªn

c¹nh sù ®æi míi vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, chuyÓn tõ kinh tÕ tËp trung quan

liªusang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, chóng ta ph¶i x©y

dùng ®îc mét nÒn v¨n ho¸ t¬ng xøng. Nãi mét c¸ch cô thÓ, ®Ó ®Èy m¹nh c¸c

ho¹t ®éng kinh doanh, chóng ta ph¶i cã mét nÒn v¨n ho¸ kinh doanh. Tøc lµ cã

®Çy ®ñ nh÷ng quan ®iÓm, nhËn thøc, t duy nh÷ng kiÕn thøc v¨n ho¸ vµ ®¹o lý vÒ

sù kinh doanh, ®¸p øng ®îc nh÷ng ®ßi hái thùc tÕ.

§Ó n©ng cao v¨n ho¸ trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ lao ®éng hµng tiªu

dïng, ta cÇn tËp trung vµo nh÷ng c«ng viÖc sau:

a- Lùa chän ph¬ng thøc kinh doanh cã v¨n ho¸

Kinh doanh ph¶i cã v¨n ho¸. Tríc hÕt lµ x¸c ®Þnh ph¬ng híng c¸i g× cã

lîi cho kinh tÕ vµ v¨n ho¸ th× lµm. NÕu cã ¶nh hëng xÊu ®Õn thuÇn phong mü tôc

th× dï c¬ lîi nhuËn nµy còng kh«ng lµm kÓ c¶ qu¶ng c¸o).

Th¬ng m¹i 41A 12

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

NÒn kinh tÕ níc nµo còng vËy cã mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ dÞch vô mÆc

dï lîi nhuËn thu ®îc Ýt h¬n c¸c lÜnh vùc nhng bï l¹i cã ý nghÜa v¨n ho¸, x· héi

cao bëi vËy kh«ng thÓ kh«ng lµm. Nhµ níc còng nh c¸c tæ chøc kinh tÕ cÇn cã

c¸c biÖn ph¸p riªng ®Ó hç trî vµ khuyÕn khÝch ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc kinh tÕ ®ã.

ë ®©y chóng ta kh«ng ®Æt duy nhÊt môc ®Ých lîi nhuËn lªn cao nhÊt, ph¶i

tÝnh ®Õn nh÷ng lîi Ých vÒ v¨n ho¸ - x· héi. Trªn thùc tÕ vÒ nh÷ng hµng ho¸ phôc

vô vui ch¬i, gi¶i trÝ, thëng thøc nghÖ thuËt... ®Òu cã ®ãng gãp vµo viÖc n©ng cao

®êi sèng v¨n ho¸.

NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp lín trong thêi kú ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸,

hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc sÏ cÇn ph¶i ®Õn sù hîp t¸c cña níc ngoµi nhng còng cÇn

ph¶i cã sù tÝnh to¸n, chän lùa kü, kh«ng thÓ v× lîi Ých kinh tÕ tríc m¾t mµ tõ bá

nh÷ng chuÈn mùc vÒ v¨n ho¸ ®¹o ®øc dÉn ®Õn viÖc du nhËp v¨n ho¸ vµ lèi sèng

kh«ng lµnh m¹nh vµo níc m×nh.

b- Ph¸t triÓn vµ b¶o trî nh÷ng hµng ho¸ cã b¶n s¨c v¨n ho¸ d©n téc

Tríc hÕt, cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn vµ b¶o trî nh÷ng hµng néi ho¸

cã tÝnh truyÒn thèng.

Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ lµ mét híng ®óng cÇn ®îc khuyÕn

khÝch.

c- Híng dÉn tiªu dïng vµ x©y dùng tËp qu¸n tiªu dïng cã v¨n ho¸

Trong lÜnh vùc nµy sù híng dÉn vµ ®Þnh híng tiªu dïng lµ nhiÖm vô lín.

Chóng ta cÇn ph¶i cã sù chØ ®¹o, tæ chøc, híng dÉn ph©n c¸ch cã v¨n ho¸ trong

¨n, mÆc, ë, trang trÝ néi thÊt, x©y dùng c¶nh quan, trong chÕ t¹o vµ sö dông hµng

c«ng nghiÖp ®èi víi nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng trong ®êi sèng cña con ngêi.

d- Giao lu kinh tÕ ®i ®èi víi giao lu v¨n ho¸

Quan hÖ quèc tÕ trong kinh doanh kh«ng chØ cã viÖc tiÕp nhËn ®Çu t vµ

chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ò råi s¶n phÈm trªn thÞ trêng mang nh·n hiÖu níc kh¸c.

Th¬ng m¹i 41A 13

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Quan hÖ quèc tÕ cßn nh»m môc ®Ých giao lu v¨n ho¸ vµ n©ng cao v¨n ho¸

th«ng qua ®ã kh«ng chØ t×m kiÕm thÞ trêng cho c¸c hµng ho¸ mµ cßn ®Ó giíi

thiÖu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña d©n téc.

NÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam vµ nÒn v¨n ho¸ ®a d©n téc. §ã còng lµ mét u thÕ

cña ViÖt Nam khi héi nhËp víi céng ®ång thÕ giíi. C¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ

giíi nh×n thÊy ë ViÖt Nam nh÷ng sù ®ång c¶m vÒ v¨n ho¸ gÇn gòi víi hä. cÇn

lµm thÕ nµo cho nh÷ng sù giao lu kinh tÕ sÏ më ®êng cho nh÷ng sù giao lu v¨n

ho¸ vµ ngîc l¹i nh÷ng sù giao lu v¨n ho¸ l¹i thóc ®Èy sù giao lu kinh tÕ.

e- Gi¸o dôc v¨n ho¸ cho nh÷ng ngêi lµm kinh tÕ

Ngoµi luËt lÖ, chÝnh s¸ch, m«i trêng ®Çu t... Sù ph¸t triÓn kinh tÕ tuú thuéc

rÊt nhiÒu vµo nh÷ng nhËn thøc vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ®éi ngò nh÷ng ngêi lµm

kinh tÕ.

C¸c nhµ kinh doanh lµ nh÷ng ngêi cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc réng r·i víi c¸c

céng ®ång ngêi kh¸c nhau cã tËp qu¸n tiªu dïng vµ v¨n ho¸ kh¸c nhau. nÕu hä

cã tr×nh ®é v¨n ho¸ (kh«ng chØ lµ b»ng cÊp chuyªn m«n) hä sÏ cã nhiÒu c¬ héi

®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã v¨n ho¸, h¹n chÕ rÊt nhiÒu sù ph¸t triÓn

kinh tÕ kh«ng v¨n ho¸.

Ngêi cã v¨n ho¸, hiÓu biÕt lÞch sö truyÒn thèng d©n téc m×nh. HiÓu biÕt

v¨n ho¸ cao d©n téc kh¸c, l¹i cã nh©n b¶n, ch¾c ch¾c sÏ cã phong c¸ch giao tiÕp

vµ øng xö cao ®Ñp tá vÎ lµ søc hót kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh giao lu quèc tÕ, vÞ

sù ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n ho¸.

Ph¶i b»ng c¸ch biÖn ph¸p gi¸o dôc, ®µo t¹o kiÕn thøc v¨n ho¸ cho c¸c nhµ

kinh doanh ®Ó gióp hä n©ng cao nhËn thøc vµ hµnh ®éng. Ph¶i th«ng qua c¸c ch-

¬ng tr×nh v¨n häc nghÖ thuËt... ®Ó gi¸o dôc nh÷ng ngêi lµm kinh tÕ nhÊt lµ

nh÷ng ngêi chñ chèt, còng nh nh÷ng ngêi tiªu dïng. ChÝ cã trªn mét nÒn t¶ng

v¨n ho¸ cao, chóng ta míi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng viÖc kinh doanh, më

®êng cho sù t¨ng trëng kinh tÕ víi viÖc n©ng cao kh«ng ngõng ®êi sèng vËt chÊt,

Th¬ng m¹i 41A 14

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

v¨n ho¸ tinh thÇn cña con ngêi, chóng ta míi cã thÓ t¹o ra ®îc sù æn ®Þnh vµ

ph¸t triÓn cña x· héi, híng tíi c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

4- §¹o ®øc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña

Nhµ níc

a- Quan niÖm vÒ ®¹o ®øc vµ ®¹o ®øc kinh doanh

- §¹o ®øc: Cã rÊt nhiÒu c¸c quan niÖm vÒ ®¹o ®øc tùu chung cã mét sè

quan ®iÓm chñ yÕu sau:

Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa c¸ nh©n: chØ c¸c hµnh vi ho¹t ®éng v× lîi

Ých l©u dµi cña c¸ nh©n con ngêi th× míi lµ hµnh ®éng cã ®¹o ®øc.

- §¹o ®øc kinh doanh: §¹o ®øc kinh doanh chÝnh lµ ®¹o ®øc ®îc vËn

dông vµo trong qu¸ tr×nh, trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.

Tuy nhiªn kinh doanh lµ ho¹t ®éng g¾n liÒn víi c¸c lîi Ých kinh tÕ, do vËy

khÝa c¹nh thÓ hiÖn trong øng xö vÒ ®¹o ®øc kh«ng hoµn toµn gièng c¸c ho¹t

®éng kh¸c.

b- Ph¹m vi cña ®¹o ®øc kinh doanh

- Ph¹m vi x· héi: VÊn ®Ò thÓ chÕ x· héi, chuÈn mùc gi¸ trÞ cña thÓ chÕ

®è, quyÒn vµ nghÜa vô cña con ngêi trong ho¹t ®éng kinh doanh

- Ph¹m vi nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp

C¸c nhµ cung øng, kh¸ch hµng, ngêi bá vèn kinh doanh

- Ph¹m vi doanh nghiÖp

§èi víi doanh nghiÖp ®¹o ®øc kinh doanh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ngêi lao

®éng trong doanh nghiÖp bao gåm quyÒn vµ nghÜa vô trong lao ®éng. C¸c quan

hÖ vµ lîi Ých kinh tÕ cña hä trong lµm viÖc, trong kinh doanh

- Trong ph¹m vi c¸ nh©n

Lßng trung thùc, thiÖn chÝ, quan hÖ chñ thî ngêi qu¶n lý vµ nghÜa vô qu¶n

lý

c- C¸c chuÈm mùc ®¹o ®øc

- Gi¸ trÞ ®¹o ®øc

Th¬ng m¹i 41A 15

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

- QuyÒn vµ nghÜa vô

- Sù quan t©m

d- Thùc hiÖn thÓ chÕ ®¹o ®øc trong kinh doanh

Trong thùc tÕ kinh doanh, ®Î ®iÒu chØnh c¸c hµnh vi theo c¸c chuÈn mùc

®¹o ®øc th× vÊn ®Ò ®¹o ®øc cÇn ph¶i ®îc thÓ chÕ ho¸. Qua ®ã mµ kiÓm so¸t vµ

chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh

Néi dung cña viÖc thÓ chÕ ho¸ vÒ ®¹o ®øc thêng bao gåm:

- Trong ph¹m vi x· héi

T¨ng cêng ph¹m vi kiÓm so¸t cña luËt ph¸p

X©y dùng nh÷ng quy íc, quy t¾c chung ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng - kinh

doanh.

X©y dùng c¸c nhãm b¶o vÖ ®¹o ®øc trªn ph¹m vi x· héi

X©y dùng c¸c nhãm b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi tiªu dïng

- Trong pham vi doanh nghiÖp

Thµnh lËp bé phËn chuyªn qu¶n lý vÒ ®¹o ®øc, bé phËn nµy lµm nhiÖm vô

nghiªn cøu ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, quy t¾c, vÒ thÓ chÕ vÒ ®¹o ®øc ¸p dông trong

mét tæ chøc kinh doanh. Ban nµy cñng cè vai trß nh mét ban t vÊn cho l·nh ®¹o

doanh nghiÖp vÒ ph¬ng diÖn ®¹o ®øc kinh doanh.

X©y dùng c¸c quy chÕ, kiÓm tra ®¹o ®øc trong kinh doanh. §ã lµ xÐt xö vi

ph¹m c¸c quy t¾c ®¹o ®øc trong doanh nghiÖp.

Gi¸o dôc ®¹o ®øc trong kinh doanh: §ã lµ viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh

gi¸o dôc vÒ ®¹o ®øc trong doanh nghiÖp qua c¸c h×nh thøc kh¸c nhau: phæ biÕn

c¸c quy chÕ vµ quy t¾c ®¹o ®øc, më c¸c líp båi dìng vÒ nhËn thøc vµ qu¶n lý

viÖc thùc hiÖn c¸c quy t¾c ®¹o ®øc.v.v...

Nãi chung, xuÊt ph¸t tõ viÖc nh×n nhËn ra vai trß vµ tÇm quan träng cña

nh©n tè v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng kinh doanh, ®Ó tõ ®ã thÊy ®îc r»ng viÖc cÇn

ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Nã lµm c¬

së cho ta cã tÝnh x¸c ®Þnh ®îc. VËy t¹i sao chóng ta ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ

Th¬ng m¹i 41A 16

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

bÒn chÆt gi÷a v¨n ho¸ vµ kinh doanh? Tr¶ lêi ®îc c©u hái chóng ta ph¶i lµm g×

vµ lµm nh thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nµy.

Qua viÖc x©y dùng mèi quan hÖ ®ã, chóng ta cßn ®ång thêi ph¶i n©ng cao

dÇn yÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh. Môc ®Ých nãi chung lµ t¹o ra nh÷ng c¬ së

lý luËn ®øng ®Çu x¸c thùc cho nhµ kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp, tùu chung c¶

nh©n viªn kinh tÕ.

II- M«i trêng v¨n ho¸ trong kinh doanh ë ViÖt Nam

1- M«i trêng v¨n ho¸ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n

hiÖn nay

a- Xu thÕ kÕt hîp t¨ng trëng kinh tÕ víi v¨n ho¸

NhËn thøc cai trß cña v¨n ho¸ trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c

nhµ qu¶n lý vµ c¸c chÝnh kh¸ch xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn hai mÆt.

- Mét lµ, sù xuÊt hiÖn cña c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh ®èi víi kinh tÕ thÞ tr-

êng tù do

- Hai lµ, sù xuÊt hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i trong lÜnh vùc kinh tÕ vµ x·

héi, do t¨ng trëng kinh tÕ t¸ch rêi v¨n ho¸

Sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia, kh«ng chØ ®¬n thuÇn phô thuéc vµo møc

®é t¨ng trëng kinh tÕ víi c¸c chØ tiªu ®Þnh lîng (GNP, GDP theo ®Çu ngêi...) mµ

cßn phô thuéc vµo chÊt lîng cuéc sèng, dùa vµo sù giÇu cã c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh

thÇn.

Xu thÕ kÕt hîp t¨ng trëng kinh tÕ víi v¨n ho¸ ®ang vµ sÏ diÔn ra trong bèi

c¶nh hîp t¸c vµ ®Êu tranh v× sù ph¸t triÓn, xu thÕ tuy ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu

ë c¸c quèc gia vµ khu vùc, nhng ngµy cµng trë thµnh th¸ch thøc sèng cßn ®èi

víi c¸c hÖ thèng chÝnh trÞ ®¬ng ®¹i.

Trong xu thÕ nµy cã c¶ thêi c¬ lín vµ th¸ch thøc lín. §èi víi mçi d©n téc,

c¸c di s¶n vËt chÊt vµ tinh thÇn còng chøa ®ùng hai kh¶ n¨ng. Nã cã thÓ gãp vµo

viÖc n©ng c¸nh bay lªn, nhng còng cã thÓ trãi buéc, k×m h·m l¹i tuú theo tÇm

vãc cña hÖ thèng chÝnh trÞ vµ trÝ tuÖ d©n téc.

Th¬ng m¹i 41A 17

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

b- Lµm g× cho d©n téc ta ph¸t triÓn theo xu thÕ kÕt hîp t¨ng trëng kinh

tÕ víi v¨n ho¸

- §a nh©n tè v¨n ho¸ vµo qu¸ tr×nh kh«i phôc vµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n

xuÊt x· héi

Níc ta ®ang cã nhu cÇu t¨ng trëng kinh tÕ m¹nh. Dã ®ã, kh«i phôc vµ

ph¸t triÓn lùc läng s¶n xuÊt cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ lµ kh©u quyÕt ®Þnh

Nhng sù t¨ng lªn vÒ cña c¶i vËt chÊt cã mang ý nghÜa ph¸t triÓn kh«ng tuú

thuéc vµo tÝnh chñ ®éng ®a v¨n ho¸ vµo c«ng cuéc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn lùc l-

îng s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn tÝnh chñ ®éng nµy ®ang trë thµnh cÊp b¸ch

- ViÖc triÓn khai c¬ chÕ thÞ trêng kh«ng ®iÒu chØnh tèt nªn nã ®ang thóc

®Èy c¶ hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc trong mäi lùc lîng s¶n xuÊt mäi nguån lùc.

Muèn ®a nh©n tè v¨n ho¸ hoµ vµo båi dìng vµ khai th¸c c¸c lùc lîng s¶n

xuÊt cña ®Êt níc cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p thiÕt thùc.

- Lùa chän vµ ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta

chuÈn bÞ tiÕn vµo giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.

- §èi víi ph¬ng thøc vµ ph¬ng ph¸p, qu¶n lý Nhµ níc vµ qu¶n lý kinh

doanh theo híng ®éng lùc trùc tiÕp bao gåm c¶ lîi Ých kinh tÕ vµ lîi nhuËn, lîi

Ých bé phËn vµ lîi Ých quèc gia.

- TiÕn hµnh c¶i c¸ch hÖ thèng gi¸o dôc, ®µo t¹o trªn c¬ së m¹nh d¹n lµm

thÝ ®iÓm ®æi míi ®ång bé vÒ gi¸o tr×nh, gi¸o viªn...

- X©y dùng kÕ ho¹ch ho¸ hîp t¸c quèc tÕ ®µo t¹o, tríc hÕt ®èi víi ®éi ngò

gi¸o viªn, ®éi ngò qu¶n lý, dÇn dÇn h×nh thµnh ®éi ngò cã tr×nh ®é cao víi tÊm

lßng v× d©n, v× níc.

- §Ó cïng tham gia trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ biÕn ®æi

c¬ cÊu x· héi - d©n c.

- Tõng bíc ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ n©ng cao

tÇm vãc vµ hiÖu qu¶ cña nã.

Th¬ng m¹i 41A 18

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

B¶n chÊt chÝnh trÞ - nh©n v¨n cña hÖ thèng chÝnh trÞ ph¶i ®îc thÓ hiÖn

ngµy cµng ®Çy ®ñ trong ®¶ng cÇm quyÒn - Nhµ níc ph¸p quyÒn c¸c ®oµn thÓ x·

héi. §ã lµ kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp lín gi÷a v¨n ho¸ víi kinh tÕ vµ chÝnh trÞ.

Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu trªn ®©y ®i vµo cuècèng sÏ t¹o ra khu«n kh«t

cña mét m«i trêng cña sù ph¸t triÓn. M«i trêng v¨n ho¸ - kinh tÕ chÝnh trÞ.

§èi víi c¸c níc Ph¬ng §«ng, m«i trêng nµy cßn lµ sù héi tô c¸c gi¸ trÞ

cña nÒn v¨n ho¸ mçi níc.

Trong m«i trêng v¨n ho¸ nµy, nÒn kinh tÕ thÞ trêng sÏ v¬n tíi tÇm cao

míi. Trªn tÇm cao Êy, ®éng lùc vµ môc tiªu g¾n liÒn nhau vµ ®¹t ®Õn ®é cung

m·n.

2- Nh©n tè v¨n ho¸ trong níc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt

Nam

a- HiÖn tîng ®æi míi ë ViÖt Nam vµ nh©n tè v¨n ho¸ ®· thÓ hiÖn trong

®ã nh thÕ nµo.

C«ng viÖc ®æi míi trong lÜnh vùc kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· cã thµnh c«ng

bíc ®Çu, mÆc dï t×nh huèng ®æi míi lµ rÊt khã kh¨n. Khi xÐt nguyªn nh©n ®a tíi

cuéc ®æi míi, th× vai trß cña v¨n ho¸ ®· cã g× víi t c¸ch võa lµ môc tiªu, võa lµ

®éng lùc vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi? §ã lµ c©u hái kh«ng thÓ

l¶ng tr¸nh, vµ còng lµ rÊt khã tr¶ lêi.

V¨n ho¸, víi hµm nghÜa lµ c¸i tinh hoa tiÒm Èn trong con ngêi vµ céng

®ång ViÖt Nam ®· tá ra cã vai trß lµ môc tiªu ®éng lùc vµ tiªu chuÈn ®Þnh híng

cho cuéc ®æi míi .

ViÖt Nam ®· cã thÓ tõ bíc ®Çu gi¶i tho¸t khái m« h×nh cò, nay liÖu cßn

®ñ søc vµo quü ®¹o míi vµ ph¸t triÓn nhanh bÒn v÷ng. Kh«ng" cã thÓ lµm ®îc

thËm chÝ lµm h¬n bíc ph¸t triÓn ®· qua cña c¸c con rång (µ kh«ng! Víi ®Þnh h-

íng x· héi chñ nghÜa, cã thÓ thùc hiÖn ®îc ý tëng lµm cho v¨n ho¸ cã vai trß võa

lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña kinh tÕ - x· héi kh«ng?

b- KhÝa c¹nh v¨n ho¸ trong x©y dùng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý lao ®éng

Th¬ng m¹i 41A 19

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Qu¶n lý kinh tÕ x· héi bao giê còng dùa vµo quyÒn uy, víi 3 lo¹i quyÒn

uy c¬ b¶n: QuyÒn uy cña trÝ tuÖ. Qu¶n lý lu«n ®ång thêi sö dông 3 lo¹i quyÒn uy

®ã mµ trong lÞch cã lóc vÞ trÝ cña 3 quyÒn nµy thay ®æi. Sù thÞnh suy cña mét

nÒn kinh tÕ, mét doanh nghiÖp ... nãi ®Õn cïng cã céi nguån gèc trÝ tuÖ, tríc hÕt

lµ trÝ tuÖ ®éi ngò ngêi lao ®éng, qu¶n lý.

Ngµy nay trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng: ThiÕt chÕ Nhµ níc ph¸p quyÒn

vµ më réng ph©n c«ng hîp t¸c ®ua tranh quèc tÕ, l¹i cµng cÇn trÝ tuÖ. Cô thÓ lµ

cÇn ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã tµi, ®øc, t©m huyÕt - gäi t¾t lµ nh©n tµi trong qu¶n

lý.

Mét vÊn ®Ò gai gãc cña v¨n ho¸ qu¶n lý lµ vÊn ®Ò "gi¶i quan liªu, tham

nhòng". Trong qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta hiÑn nay ®· vµ ®ang cã hiÖn tîng nhiÒu

c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ l¹m dông chøc quyÒn t tói: Tõ viªn chøc, gi¸m ®èc, qu¶n

dèc... T×nh h×nh qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta ®ang cã mét ®Æc trng: Méi tµi s¶n nÕu

lµ cña c«ng th× lËp tøc bÞ bßn rót, tr¸i l¹i nÕu lµ tµi s¶n t th× ®¬ng nhiªn cã chñ

tøc lµ khi ngêi qu¶n lý kh«ng ®ång thêi lµ lµ chñ së h÷u th× tham nhòng lµ ®Þnh

mÖnh; §ã lµ kÕt luËn sai c¨n b¶n.

Tuy nhiªn chóng ta ph¶i thõa nhËn r»ng kh«ng thÓ trong thêi gian ng¾n

c¶i c¸ch ngay bé m¸y vµ c¸n bé. Ph¶i t×m kh©u then chèt. Tõ ®ã võa ®¶m b¶o

yªu cÇu tríc m¾t tèt h¬n, võa tõng bíc x©y dùng l¹i c¶ ®éi ngò vµ c¶i c¸ch bé

m¸y. Theo kinh nghiÖm nhiÒu níc, cÇn tËp trung vµo viÖc ®æi míi x©y dùng l¹i

®éi ngò c¸n bé ë mÊy kh©u quyÕt ®Þnh trªn mÆt trËn kinh tÕ lµ nhµ l·nh ®¹o vµ

c¸c chuyªn gia tham mu, t vÊn, nhÊt lµ ë cÊp vÜ m«: C¸n bé qu¶n lý kinh doanh

ë nh÷ng vÞ trÝ quan träng.

3- §¹o ®øc kinh doanh ë ViÖt Nam

Thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ sau 10 n¨m ë ViÖt Nam ®· x¸c nhËn r»ng, bªn

c¹nh nh÷ng thµnh tùu quan träng ®· giµnh ®îc vÒ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ

thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chóng ta

®· gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n vµ tån t¹i do nh÷ng thÊt b¹i vèn cã cña kinh tÕ thÞ

Th¬ng m¹i 41A 20

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

trêng s¬ khai g©y ra vµ do nh÷ng yÕu kÐm cña chóng ta trong qu¸ tr×nh thùc

hiÖn. Trong nh÷ng khã kh¨n tån t¹i ®ã, cÇn nhÊn m¹nh r»ng: nh÷ng yÕu tè sai

lÖch trong ®¹o ®øc kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp, nhµ kinh doanh, c¬

quan qu¶n lý vµ ngêi lao ®éng: Kinh doanh theo ®óng chuÈn mùc ®¹o ®øc kinh

doanh chÝnh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng bÒn v÷ng trong kinh doanh.

ChÝnh v× vËy mµ chóng ta cÇn biÕt muèn kinh doanh thµnh c«ng, sím h¹n

chÕ ®îc nh÷ng tæn thÊt vµ thiÖt h¹i cho c¶ nhµ kinh tÕ, vµ ngêi tiªu dïng vµ c¶

x· héi th× cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng ®óng c¸c chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc x©y dùng, ®Ó

tõ c¸c chuÈn mùc chung ®ã mµ x©y dùng ®ao ®øc kinh doanh cho sinh viªn ®¹i

häc vµ mäi ngêi. ViÖc x©y dùng ®¹o ®øc kinh doanh ë ViÖt Nam ph¶i ®¶m b¶o

thóc ®Èy kinh doanh ph¸t triÓn ®Ó d©n giÇu níc m¹nh, c«ng b»ng v¨n minh, an

ninh quèc phßng vµ sù bÒn v÷ng sinh th¸i. §èi víi kh¸ch hµng ë ViÖt Nam vµ

quèc tÕ, gi÷ "TÝn" lµ chuÈm mùc cao nhÊt cña ®¹o ®øc kinh doanh nhµ kinh

doanh ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi kinh doanh t¹i ViÖt Nam ph¶i x©y dùng ch÷

tÝn víi kh¸ch trong vµ ngoµi níc. Khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng

theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa th× tiªu chuÈn c¬ b¶n nhÊt vÒ ®¹o ®øc kinh

doanh ë ViÖt Nam lµ ®¹o ®øc kinh doanh x· héi chñ nghÜa

§Ó ®¸nh gi¸ ta dùa vµo mét sè tiªu chuÈn sau:

- Thùc hiÖn ®Çy ®ñ chñ quyÒn cña m×nh trong toµn bé qu¸ tr×nh kinh

doanh vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt

- Trong kinh doanh ph¶i quyÕt ®Þnh ®øng ®¾n 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña

1 doanh nghiÖp lµ s¶n xuÊt c¸i g×, nh thÕ nµo vµ cho ai?

- Ph¶i sö dông nguån lùc mét c¸ch ®µy ®ñ, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ ®em l¹i

lîi Ých tèi ®a cho doanh nghiÖp...

- X©y dùng c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c b×nh ®¼ng trong kinh doanh, ph¸t

triÓn c¹nh tranh lµnh m¹nh trong céng ®ång kinh doanh, gi÷a c¸c thµnh phÇn

kinh tÕ víi nhau, c¹nh tranh ®Ó thóc ®Èy nhau ph¸t triÓn, kh«ng cã c¹nh tranh

kh«ng cã ph¸t triÓn buéc ph¶i c¹nh tranh theo ph¸p luËt.

Th¬ng m¹i 41A 21

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

- Trong kinh doanh, tríc hÕt ph¶i b¶o ®¶m ch÷ tÝn cña m×nh

- C¸c nhµ kinh doanh ph¶i biÕt lÊy tiªu chuÈn n¨ng suÊt, chÊt lîng, gi¸

thµnh, lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ ®Ó ®¸nh gi¸ thµnh c«ng, thÊt b¹i cña m×nh

§Ó x©y dùng vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh

trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ

nghÜa th× chóng ta cÇn ®Çy ®ñ cho c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nh häc sinh phæ

th«ng, sinh viªn c¸c trêng ®¹i häc, c«ng nh©n, viªn chøc Nhµ níc ...

Thø hai, ph¶i vËn dông tiªu chuÈn ®ao ®øc kinh doanh vµo viÖc gi¶ng d¹y

nh÷ng m«n khoa häc chuyªn ngµnh cho phï hîp.

Thø ba, ph¶i ®a c¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh vµo trong c¸c v¨n b¶n

ph¸p lý trong c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é cña Nhµ níc, ngµnh, trong ®iÒu lÖ vµ

néi quy ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.

Thø t, tæ chøc thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc kinh doanh trong lÜnh vùc

cña ®êi sèng - x· héi

Thø n¨m, tiÕn hµnh kiÓm tra, ®¸nh gi¸, khen thëng vµ xö ph¹t ®óng møc

víi nh÷ng ngëi, tæ chøc lµm tèt kh«ng vi ph¹m

Thø s¸u, TiÕn tíi ph¶i x©y dùng mét trung t©m quèc gia nghiªn cøu vµ t

vÊn vÒ ®¹o ®øc kinh doanh vµ tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ò ®¹o ®øc kinh

doanh, mçi doanh nghiÖp cÇn cã c¸n bé ®ñ tiªu chuÈn thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o

dôc vµ qu¶n lý ®¹o ®øc kinh doanh

4- V¨n ho¸ kinh doanh ë níc ta, thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p, vËn

dông yÕu tè v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng kinh doanh

Tríc 1986: ViÖt Nam lµ mét x· héi lµm ruéng, lµm vên, nÒn v¨n ho¸

truyÒn thèng cã sù ph¸t triÓn u tiªn cña c¸c quan hÖ ®¹o ®øc, d luËn x· héi trong

thÞ trêng ngêi lµm ruéng vµ ngêi lµm quan

Sau 1986: Chóng ta b¾t ®Çu ®æi míi t duy vµ tríc hÕt t duy kinh tÕ: chÕ ®é

2 thÞ trêng thµnh 1 + 2 cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng chñ nghÜa x·

héi. Nh©n c¸ch nhµ doanh nghiÖp b¾t ®Çu ®îc më réng. Sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n-

Th¬ng m¹i 41A 22

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

íc lµ mét c¸i mèc thùc sù quan träng trong viÖc gi¶i phãng nh©n c¸ch nhµ doanh

nghiÖp

Tríc hÕt ph¶i nãi r»ng vÒ mÆt yÕu otã: n¨ng lùc kinh doanh cña ngêi ViÖt

rÊt nhiÒu tiÒm Èn bëi sù th«ng minh, nhanh nh¹y, cÇn cï dòng c¶m do nÒn v¨n

ho¸ truyÒn thèng t¹o nªn.

Song vÒ mÆt c¬ chÕ nÒn v¨n ho¸ truyÒn thèng kh«ng träng th¬ng nghiÖp,

kh«ng cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng c¸ nh©n, cè g¾ng gi÷ g×n tÝnh thèng nhÊt cña

céng ®ång, do ®ã c¸c yÕu tè doanh nghiÖp tiÒm Èn kh«ng ph¸t triÓn ®îc. Vµ thêi

kú ¸p dông nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp lµ thêi kú cã kho¶ng trèng

vÒ kinh doanh ®· diªn ra trong x· héi.

Nh÷ng ®iÓm thuËn lîi cho ta lµ:

Kh¸t väng lµm giÇu b»ng kinh doanh lµ mét hiÖn tîng míi ë tÇng líp

thanh niªn. Tuy nhiªn chóng ta vÉn cha x¸c lËp ®îc nh÷ng c¬ së h¹ tÇng lµm

xuÊt hiÖn c¸c khuynh híng, c¸c b¶n lÜnh kinh doanh cã v¨n ho¸.

ViÖc kinh doanh phÇn lín ë mèi giai ®o¹n ®Çu chñ yÕu phôc vô cho lîi

Ých c¸ nh©n cña C«ng ty. NhiÒu C«ng ty cha tÝnh to¸n tíi lµm ¨n l©u dµi, bu«n

b¸n tö tÕ. Hä t×m mäi c¸ch chiÕm dông vèn lÉn nhau vµ ®Æc biÖt chiÕm dông vèn

Nhµ níc b»ng c¸c thñ ®o¹n thÕ chÊp nh÷ng tµi s¶n, s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ cña

m×nh. Kh«ng Ýt doanh nghiÖp Nhµ níc cã ®ñ vèn l¹i kh«ng tæ chøc ®îc kinh

doanh lín, lµm ¨n thua lç.

Trong khi c¬ së h¹ tÇng, truyÒn thèng kinh doanh, mÆt hµng s¶n xuÊt, vèn

liÕng míi ë thêi kú s¬ khai chóng ta ®· më cöa tiÕp thÞ kinh doanh c¸c nÒn kinh

doanh cã kh¶ n¨ng trªn thÕ giíi.

§øng trªn thùc tr¹ng ®ã: chóng ta ®a ra mét sè gi¶i ph¸p sau.

CÇn ph¶i qu¸n triÖt mét nguyªn lý trong kinh doanh cã v¨n ho¸ lµ s¶n

xuÊt lµm n¶y sinh nhu cÇu

B¶n chÊt cña v¨n ho¸ kinh doanh lµ g¾n víi v¨n ho¸ ®¹o ®øc

V¨n ho¸ ®¹o ®øc lµ ph¶n ¸nh lîi Ých cña céng ®ång

Th¬ng m¹i 41A 23

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

V¨n ho¸ kinh doanh kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c môc tiªu cña v¨n ho¸ chÝnh

trÞ. V¨n ho¸ chÝnh trÞ ë níc ta x¸c lËp mét hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch

nh»m ®¶o b¶o cho c¸c c¬ së kinh doanh thµnh c«ng vÒ mÆt kü thuËt, kinh tÕ,

®ång thêi Nhµ níc lµm chñ ®îc thÞ trêng, t¹o ra c¸c c¬ héi ngang nhau mäi

thµnh phÇn kinh doanh.

ë ViÖt Nam hiÖn nay c¶ hai vÊn ®Ò: vèn kinh doanh vµ thÞ trêng luËt ph¸p

trong kinh doanh ®Òu lµ yªu cÇu nhøc nhèi ngang nhau

§Ó cho v¨n ho¸ b¸m rÔ vµo trong lÜnh vùc kinh doanh cÇn ph¶i x¸c lËp

b¶n chÊt x· héi cña nÒn v¨n ho¸ x· héi

§Ó x¸c lËp ®îc mét tr×nh ®é x· héi míi trong v¨n ho¸ kinh doanh, chóng

ta cÇn cã 1 ý tëng vÒ mét nÒn v¨n ho¸ chÊt lîng.

HiÖn nay kinh doanh nghiªm tóc, bu«n b¸n tö tÕ ë níc ta cßn lµ c«ng viÖc

khã kh¨n. Chóng ta míi b¾t ®Çu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ v× thÕ kinh doanh

hiÖn ®¹i còng chØ míi b¾t ®Çu. §Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH- H§H ë níc ta nÒn

kinh doanh ë níc ta ph¶i ph¸t triÓn tríc mét bíc ®Ó t¹o ra mét qu¸ tr×nh chuyÓn

giao c«ng nghÖ thÝch hîp, mét thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng tiÒn tÖ víi nh÷ng

nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng míi. ViÖc lao ®éng gän nhÑ, n¨ng ®éng lµ xu h-

íng cña thêi ®¹i, song nã vÉn ph¶i tu©n thñ viÖc x¸c lËp hÖ thèng gi¸ trÞ trong

kinh doanh. V× thÕ gi¶i ph¸p ®a v¨n ho¸ vµo kinh doanh kh«ng chØ lµm cho néi

lùc lao ®éng ph¸t triÓn mµ c¶ v¨n ho¸ còng ph¸t triÓn h¬n.

§øng tríc mét hiÖn tr¹ng nh vËy

Chóng ta cÇn vËn dông yÕu tè v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng kinh doanh ë níc

ta

5- X©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ th¬ng trêng

Nãi ®Õn kinh doanh lµ nãi tíi mét lÜnh vùc rÊt lín, qu¸ lín cho nªn trong

®Ò tµi nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn mét mÆt cña kinh doanh lµ th¬ng m¹i, bu«n b¸n,

tøc lµ kinh doanh trong bu«n b¸n. B¶n th©n vÊn ®Ò nµy còng kh«ng ph¶i lµ nhá

v× nã lµ mét ngµnh khoa häc, mét nghÒ nghiÖp, mét hÖ thèng nh÷ng thao t¸c

Th¬ng m¹i 41A 24

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

trong giao tiÕp x· héi cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn lu th«ng, ph©n phèi, dÕn lîi

nhuËn, lç l·i, ®Õn tiªu dïng. Em giíi h¹n trong vÊn ®Ò giao tiÕp x· héi, trong

bu«n b¸n mµ th«i.

Tríc hÕt, ai còng thÊy ®©y lµ mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n, quen thuéc, cã tÝnh

c¸ch thêng ngµy. V× ai còng mua, ai còng b¸n, ai còng cã cung, cã cÇu, ai còng

cÇn ®Õn c¸c hµng ho¸ trong ho¹t ®éng hµng ngµy. Mµ ®· cÇn ®Õn hµng ho¸ th×

cã b¸n, cã mua, ch¼ng cã g× l¹ c¶. Nhng ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p, víi

bao nhiªu mµng líi r¾t rèi, ch»ng chÞt nhau. NhiÒu nhµ t tëng vµ nhµ v¨n ®· ph¶i

chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy. "Hìi «i" Mäi c¸c ®Òu ®¾t khi ngêi ta kh«ng cÇn ®Õn

nh÷ng c¸i ®ã. Vµ ®ã chÝnh lµ c¸i lµm nªn mét ngêi bu«n b¸n tèt. Nh vËy bu«n

b¸n trªn th¬ng trêng chóng ta ngµy nay th× sao, mét th¬ng thêng cña n¨m thµnh

phÇn kinh tÕ mµ kinh tÕ quèc doanh tøc x· héi chñ nghÜa lµ chñ ®¹o. Ta cø dÕn

mét cöa hµng mËu dÞch quèc doanh, ®i mét vßng ë Hµng Ngang, hµng ®µo, vµo

mét hiÖu t¹p ho¸ hay mét s¹p t¹p ho¸ ngåi trªn lÒ ®êng th× ® sÏ thÊy râ ®iÒu nµy.

Chç th× mét gi¸, chç th× mÆc c¶, chç th× ®on ®¶ niÒm në, chç th× chau mµy, chau

mÆt, thËm chÝ cã khi c·i v·, th¸ch ®è, hç xîc. Còng cã ngêi nghÜ r»ng vµo mét

cña hµng t nh©n th× ®îc ®ãn tiÕp tèt h¬n mét cöa hµng mËu dÞch quèc doanh v×

mËu dÞch quèc doanh lµ "cöa quyÒn" lµ "¨n l¬ng". §iÒu ®ã kh«ng ph¶i kh«ng

cã. Nhng cã cöa hµng mËu dÞch quèc doanh l¹i t¬i cêi, kh«ng nÒn hµ phôc vô

kh¸ch, trong khi ®ã cã cöa hµng t nh©n l¹i hái kh«ng thÌm nãi, mua "më hµng"

buæi s¸ng mµ kh«ng lÊy lµ "nguy"...

Nhng dï cã bao nhiªu biÓu hiÖn phøc t¹p ai còng thÊy r»ng c¬ chÕ kinh tÕ

thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc, râ rµng tõng bíc ®· ®¸p øng nh÷ng yªu

cÇu mua b¸n cña nh©n d©n, n©ng cao thªm mét bíc søc mua vµ søc sèng. §·

h×nh thµnh tõng bíc mét nÒn v¨n ho¸ th¬ng trêng ph¶n ¸nh mét sù phån vinh

kinh tÕ vµ mét nÒn v¨n ho¸ giao tiÕp th¬ng m¹i bu«n b¸n ngµy cµng tiÕn bé.

Th¬ng m¹i 41A 25

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

V¨n ho¸ lµ v×, ngoµi khÝa c¹nh kinh tÕ cña sù bu«n b¸n, hay nãi mét c¸ch

kh¸c râ rµng h¬n, bªn c¹nh khÝa c¹nh kinh tÕ cßn cã sù giao tiÕp vµ øng xö gi÷a

con ngêi vµ con ngêi, cßn cã mét quan hÖ gi÷a ngêi trong viÖc mua b¸n.

Cã thÓ nãi mét "triÕt lý th¬ng trêng" còng cã mét triÕt lý vÒ ph¸t triÓn nh

nhµ triÕt häc M¸c - XÝt Francois Perroux ®· nãi: "TriÕt lý" cã thÓ hiÖn trong

quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong viÖc mua b¸n trong ®ã cã:

- VÊn ®Ò ®ao ®øc hay khÝa c¹nh ®øc häc cña bu«n b¸n: L¬ng thiÖn, thùc

thµ, cïng b¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ do lao ®éng lµm ra, kh«ng gian lËn, lõa ®¶o, lµm cña

gi¶, hµng gi¶, t«n träng kh¸ch hµng theo nguyªn t¾c hai bªn cïng cã

lîi.

- VÊn ®Ò xö sù trong giao tiÕp: LÞch sù, nh· nhÆn, lÔ ®é, bao dung, biÕt

t«n träng quyÒn lîi cña nhau

- VÊn ®Ò hiÓu biÕt guång m¸y cña sù bu«n b¸n, cña thÞ trêng vµ th¬ng tr-

êng: s¶n xuÊt, gi¸ c¶, chÊt lîng hµng ho¸ lu th«ng ph©n phèi, tiÒn tÖ.

- Tinh thÇn tu©n theo luËt ph¸p trong mua b¸n

Mét nÒn v¨n ho¸ th¬ng trêng víi nh÷ng yÕu tè nh trªn ®· h×nh thµnh mét

c¸ch tù nhiªn trªn c¬ së mèi quan hÖ gi÷a cung cÇu, gi÷a lîi Ých cña nhau trong

x· héi, gi÷a lîi Ých cña c¸ nh©n (ngêi mua vµ ngêi b¸n) vµ lîi Ých cña x· héi, cña

Nhµ níc, gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.

DÇn dÇn th¬ng trêng tõng bíc ®îc ®a vµo ®Þnh híng vµ v¨n ho¸ th¬ng tr-

êng ®· ®îc n©ng thµnh mét khoa häc ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn, phôc

vô lu th«ng, ph©n phèi. §· cã nh÷ng trêng th¬ng m¹i (trung cÊp, ®¹i häc) ®Ó ®µo

t¹o nh÷ng ngêi n¾m v÷ng khoa häc vÒ v¨n ho¸ th¬ng trêng, biÕt lµm ¨n, bu«n

b¸n mét c¸ch cã khoa häc vµ cã nghÖ thuËt.

Trong mua b¸n, dï díi h×nh thøc nµo (quèc doanh hay t nh©n) th¬ng tr-

êng ®· trë thµnh mét "vßng kinh tÕ khÐp kÝn (Ciruit Ðconomique) diÔn ra nh sau

gi÷a c¸c yÕu tè cã t¬ng quan vµ t¬ng t¸c:

Th¬ng trêng

Th¬ng m¹i 41A 26

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

N¬i s¶n xuÊt N¬i s¶n xuÊt

Th¬ng trêng

Tøc lµ n¬i s¶n xuÊt cung cÊp hµng ho¸ cho th¬ng trêng, th¬ng trêng l¹i

t¸c ®éng trë l¹i n¬i s¶n xuÊt, n¬i s¶n xuÊt nu«i dìng l¹i thêng trêng, vµ cø thÕ...

Vßng kinh tÕ khÐp kÝn nµy cña th¬ng trêng lµ mét sù vËn hµnh tù ph¸t võa

cã tÝnh ®Þnh híng, trªn c¬ së cung ®¸p øng nhu cÇu vµ cÇu t¸c ®éng trë l¹i cung

theo mét vßng trßn èc vµ t¸c dông lµ ®Èy m¹nh tiÕn bé kinh tÕ, tõ s¶n xuÊt dÕn

tiªu dïng, ®Èy m¹nh sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt níc nãi chung (kinh tÕ, x· héi, v¨n

ho¸). V¨n ho¸ giao tiÕp trong thêng trêng víi nh÷ng yÕu tè cña nã nh ®· nãi

trªn, ®· trë thµnh mét ®éng lùc cña thêng trêng, cña kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. ChØ

cÇn trôc trÆc trong mét kh©u nµo ®ã, do thiÕu v¨n ho¸, th× sÏ nÈy sinh nh÷ng

vÊn ®Ò trong th¬ng trêng vµ tõ ®ã cã t¸c h¹i nhÊt ®Þnh ®Õn kinh tÕ, ®Õn s¶n xuÊt

vµ cuèi cïng ®Õn ph¸t triÓn. VÝ dô thiÕu mÆt ®øc trong th¬ng têng, hµng ho¸

kÐm phÈm chÊt do lµm nhanh, lµm Èu; t¨ng gi¸ mét c¸ch tuú tiÖn v× lîi nhuËn

riªng t; lµm hµng gi¶... ®· ¶nh hëng xÊu ®Õn viÖc mua vµ tõ ®ã ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn

s¶n xuÊt, ®Õn viÖc b¸n. HoÆc b¸n hµng rÎ v× lËu thuÕ, v× nhËp lËu th× b¸n ®îc

nhiÒu nhng l¹i lµm tæn thÊt ®Õn ng©n quü Nhµ níc vµ cuèi cïng ¶nh hëng ®Ðn

kinh tÕ cña ®Êt níc, ®Õn ph¸t triÓn, më mang.... HoÆc cöa quyÒn, chÑt gi¸ khi

b¸n, sÏ lµm lîi cho bän ®Çu t, trôc lîi, lµm h¹i ®Õn ngêi tiªu dïng, lµm gi¶m søc

mua...

Nãi tãm l¹i, v¨n ho¸ th¬ng trêng nh»m môc ®Ých ®a l¹i lîi Ých thùc tÕ cho

c¶ hai bªn mua vµ b¸n, trªn tinh thÇn th¶o thuËn, dùa trªn ®¹o ®øc (l¬ng thiÖn,

thËt thµ, gi÷ ®îc lßng tin), trªn sù lÞch thiÖp, sù hÊp dÉn nhau trªn tinh thÇn t«n

träng chÊt lîng vµ ®Þnh lîng cña hµng ho¸. V¨n ho¸ th¬ng trêng lµ mét ®éng lùc

cña ph¸t triÓn, nã gi¶i phãng c¸c tiÒm n¨ng s¸ng t¹o, s¶n xuÊt, gi¶i phãng cung

Th¬ng m¹i 41A 27

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

vµ cÇu, gi¶i phãng nh÷ng nhu cÇu cña con ngêi vÒ mÆt sinh sèng, sinh ho¹t. Nã

sÏ gióp cho x· héi ngµy cµng giÇu thªm, cã thªm thu nhËp, bít ®ãi, lµm viÖc,

ngêi mua còng ph¶i cã tiÒm tiÒn, do ®ã ph¶i lao ®éng, lµm viÖc, ngêi b¸n còng

cã thu ho¹ch chÝnh ®¸ng. Gi¸ c¶ sÏ ®îc hîp lý ho¸ mét phÇn do sù chØ ®¹o cña

Nhµ níc qua th¬ng trêng quèc doanh, mét mÆt do t¨ng s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh

vµ chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm. v¨n ho¸ th¬ng trêng sÏ ®¹t ®îc mét møc ý thøc cao; sÏ

trë thµnh "t¸c ®éng cña mét tù do ®èi víi mét tù do", (mét ý cña Fichte) tøc tù

do b¸n, tù do mua vµ hai phÝa ®· gÆp nhau trong mét giao tiÕp song ph¬ng lµnh

m¹nh, l¬ng thiÖn, tho¶i m¸i, kh«ng ai lµm h¹i ®Õn ai. Nã yªu cÇu mét v¨n ho¸

øng xö, nh÷ng tri thøc giao tiÕp, nh÷ng hiÓu biÕt vÒ t©m lý, thÞ hiÕu nhøng c¸ch

giíi thiÖu, qu¶ng c¸o ®Ó thu hót kh¸ch hµng...

ë ®©y cÇn ph¶i nãi ngay r»ng sù xuÊt hiÖn cña c¸c siªu thÞ ®· nªu lªn mét

m« h×nh míi vÒ v¨n ho¸ th¬ng trêng. ë ®©y ®· gi¶i quyÕt ®îc mét ®iÒu rÊt c¬

b¶n mµ ngêi ta thêng gäi lµ "sù vËn hµng cña thÞ trêng: sù ®Þnh gi¸ do sù c©n

b»ng gi÷a cÇu vµ cung. "Siªu thÞ vµ v¨n ho¸ th¬ng trêng ë tr×nh ®é cao nhÊt"

hiÖn nay v×:

- Nã lµ mét biÓu hiÖn ®øc häc cña th¬ng trêng

- Nã lµ tinh thÇn lµm chñ vÒ c¶ hai phÝa mua vµ b¸n

- ViÖc sö dông c¸c khoa häc vµ kü thuËt ë tr×nh ®é cao, vi tÝnh ho¸ viÖc

mua b¸n

- Nã cã mét tæ chøc khoa häc

Tríc hÕt lµ vÒ mÆt ®¹o ®øc häc. Siªu thÞ cña Nhµ níc lµ ®Ó phôc vô nh©n

d©n ë møc cao nhÊt cho nªn ®ßi hái ph¶i cã cña thËt, kh«ng cã cña gi¶, kh«ng

cã gian lËn, cña nµo gi¸ nÊy, sßng ph¼ng, kh«ng b¾t chÑt, kh«ng cöa quyÒn.

Tinh thÇn lµm chñ vÒ c¶ hai phÝa biÓu hiÖn ë chç mét gi¸. Nhµ níc ph¶i

tÝnh to¸n tÊt c¶ vÒ mäi lo¹i hµng ho¸ (phæ dông cao cÊp, hiÕm) vµ ®a ra mét gi¸

æn ®Þnh, hîp lý, tuú theo lo¹i hµng vµ "tói tiÒn" ngêi tiªu thô, theo mét chÝnh

Th¬ng m¹i 41A 28

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

s¸ch nhÊt ®Þnh. Ngêi mua thÊy cÇn th× cø thÕ mµ mua theo mét "khÕ íc x· héi"

dùa vµo lßng tin lÉn nhau.

Khoa häc vµ kü thuËt ®· ®îc sö dông vµo viÖc mua b¸n. ViÖc tÝnh tiÒn,

thu tiÒn ®îc vi tÝnh ho¸, rÊt ®¬n gi¶n, nhanh chãng, chÝnh x¸c, thuËn tiÖn. Hai

bªn mua b¸n ®Òu nh×n thÊy gi¸ c¶ qua mµn huúnh quang vµ cø thÕ tr¶ tiÒn vµ thu

tiÒn. Cã ca - mª - ra kh¾p n¬i ®Ó kiÓm so¸t sù ra vµo, ®i l¹i cña kh¸ch, tr¸nh ®îc

mÊt m¸t, gian lËn mét c¸ch tinh tÕ, lÞch sù, kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng lÊy c¾p

kh«ng ph¶i kh«ng thÓ xÈy ra khi nh©n viªn kiÓm so¸t rÊt Ýt.

Cã tæ chøc khoa häc v× ngêi mua cã thÓ tù do ®i cïng kh¾p n¬i, xem

hµng, chän hµng, lÊy ra råi ®Ó l¹i cuèi cïng chän ®óng c¸i m×nh thÝch vµ ra tr¶

tiÒn t¹i cöa ra.

§¬ng nhiªn, chóng ta cÇn ph¶i cã mét thêi gian dµi, mét sè vèn rÊt lín vµ

mét tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh cao th× míi cã nhiÒu siªu thÞ cho c¸c ®« thÞ vµ

c¸c vïng miÒn. Trong khi ®ã viÖc bu«n b¸n theo nÒ nÕp hiÖn hµnh (®èi víi n¨m

thµnh phÇn kinh tÕ) vÉn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh. Chóng ta cÇn tiÕp tôc x©y dùng

mét nÒn v¨n ho¸ th¬ng trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, lµm cho nh©n v¨n

x· héi chñ nghÜa, lÊy xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, d©n giÇu níc m¹nh, x· héi c«ng

b»ng v¨n minh, lµm môc tiªu cao nhÊt. V¨n ho¸ th¬ng trêng sÏ t¸c ®éng ®Õn

c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ gi÷a mua vµ b¸n. Ngîc l¹i, c«ng nghiÖp ho¸ vµ

hiÖn ®¹i ho¸ sÏ n©ng cao chÊt lîng cña v¨n ho¸ th¬ng trêng, n©ng cao vai trß chñ

®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc b»ng søc s¶n xuÊt, tèc ®é ph¸t triÓn vµ tinh thÇn khoa

häc cña nã. Nh÷ng ®iÒu mµ ta gäi lµ tÝch luü, dù tr÷, tung ra, ®a hµng ®Õn tËn

ngêi d©n, kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ ... nh÷ng ®iÒu mµ c¸c nhµ kinh tÕ häc thÕ giíi

gäi lµ "®ãng côc" (coagulaion), tÝch tr÷ vµ dù tr÷ s¶n phÈm hµng ho¸, (stockge)

chèng sù manh món, t¶n m¹n cña th¬ng trêng (atomicitÐ) ®¶m b¶o sù ®ång ®Òu

bÒ mÆt cña hµng ho¸ (homogÐnitÐ)... chØ cã c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ th-

¬ng trêng, v¨n ho¸ trong mua vµ b¸n, cã lîi cho d©n, cho níc. Kh«ng nªn nghÜ

r»ng ®©y lµ viÖc "lu©n lý ho¸" th¬ng trêng, mét viÖc lµm mang tÝnh ¶o ¶nh, l·ng

Th¬ng m¹i 41A 29

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

m¹n, qu¸ xa thùc tÕ. Ngay trong x· héi t b¶n, ngêi ta còng thùc hiÖn ®îc nh÷ng

®iÒu chØnh quan träng dùa vµo ®iÒu mµ ngêi ta gäi lµ viÖc "lu©n lý ho¸" th¬ng tr-

êng, mét viÖc lµm mang tÝnh ¶o ¶nh, l·ng m¹n, qu¸ xa thùc tÕ. Ngay trong x·

héi t b¶n, ngêi ta còng thùc hiÖn ®îc nh÷ng ®iÒu chØnh quan träng dùa vµo ®iÒu

mµ ngêi ta gäi lµ "®øc häc trong Marketing" ®· xuÊt b¶n thµnh s¸ch), cã lÏ nµo

chóng ta l¹i kh«ng lµm ®îc?

X©y dùng v¨n ho¸ th¬ng trêng lµ mét c«ng viÖc to lín cña toµn x· héi

trong ®ã Nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ quèc doanh v¬n lªn ®ãng vai trß

g¬ng mÉu vµ híng dÉn, kinh tÕ t nh©n lµ mét lùc lîng quan träng mµ sù tiÕp

nhËn v¨n ho¸ th¬ng trêng mét c¸ch tù nguyÖn, sÏ cã t¸c dông kh«ng nhá ®èi víi

ph¸t triÓn. §¬ng nhiªn võa ph¶i x©y dùng võa ph¶i ®Êu tranh l©u dµi, gian khæ

míi h¹n chÕ ®îc nh÷ng mÆt tiªu cùc, mÆt thiÕu v¨n ho¸ trong th¬ng trêng hiÖn

nay.

6- Hµnh trang mµ mçi ngêi cÇn cã khi bíc vµo con ®êng lËp nghiÖp.

B¶n th©n lµ mét sinh viªn kinh tÕ, t¬ng lai lµ mét ngêi lµm kinh tÕ vËy

kh«ng riªng g× em! ®Æt ra c©u hái lµ.

Ngêi thanh niªn b¾t ®Çu lËp nghiÖp ë tuæi nµo ®Ó cho sù b¾t ®µu Êy hä cÇn

chuÈn bÞ nh÷ng hµnh trang g×, ai lµ ngêi chuÈn bÞ hµnh trang cho hä trong suèt

cuéc hµnh tr×nh.

Tµi kho¶n thø nhÊt: nh©n c¸ch

Mçi ®øa trÎ khi ®îc sinh ra vµ nu«i dìng: nã sÏ ®îc sèng trong mét m«i

trêng cã sù gi¸o dôc hoµn chØnh, cã sù d¹y dç chu ®¸o hay nãi c¸ch kh¸c lµ

sèng trong méi m«i trêng v¨n ho¸ sÏ h×nh thµnh theo th¸ng n¨m nh©n c¸ch cña

chóng.

Tµi kho¶n thø hai: TrÝ tuÖ, thÓ lùc

Tµi kho¶n thø ba: Sù giÇu cã vËt chÊt

Th¬ng m¹i 41A 30

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Tµi kho¶n thø 3 chØ lµ hÖ qu¶ cña hai tµi kho¶n tríc. ChØ khi nã lµ hÖ qu¶

cña hai tµi kho¶n tríc, sù giÇu cã nµy mçi bªn v÷ng vµ l¬ng thiÖn, ngîc l¹i còng

cã thÓ nã v× l¬ng thiÖn mµ bÒn v÷ng.

§èi víi mét nhµ kinh doanh th× v×.

- Kinh doanh ®óng ph¸p luËt vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt

- Coi lµ mét ®iÒu bÞ sØ nhôc, bÞ xóc ph¹m nÕu chÊt lîng s¶n phÈm (phôc

vô nhu cÇu vËt chÊt lÉn tinh thÇn) cña m×nh kÐm h¬n s¶n phÈm cïng lo¹i cña ng-

êi kh¸c, thËm chÝ kÐm h¬n nh÷ng g× ®· ghi trªn bao b× qu¶ng c¸o.

- Coi hîp ®ång kinh tÕ lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh "kû luËt......"

- B»ng viÖc b¶o ®¶m chÊt lîng s¶n phÈm, kû luËt hîp ®ång vµ viÖc ®æi

míi thiÕt bÞ kinh tÕ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó mét mÆt më réng thÞ trêng, mÆt

kh¸c thu ®îc chªnh lÖch vµ ®Ých thùc, lîi nhuËn do ®ã thu ®îc t¨ng lªn c¶ vÒ sè

lîng t¬ng ®èi lÉn tuyÖt ®èi mét c¸ch lµnh m¹nh.

- Coi viÖc lµm « nhiÔm m«i trêng lµ nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ tha thø v× mÊt

nh©n ®øc cha cÇn ®Õn sù c¶nh c¸o cña ph¸p luËt.

- Coi viÖc ch¨m sãc ngêi lao ®éng, coi träng nh©n tµi, lµm viÖc thiÖn x·

héi lµ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm thiªng liªng cña m×nh

- Cã nguån th«ng tin nh¹y bÐn, ®Çy ®ñ vµ cã ®ñ tr×nh ®é dù b¸o chÝnh

x¸c, Ýt ra còng gÇn chÝnh x¸c vÒ diÔn biÕn thÞ trêng, thÞ trêng ®îc cung vµ cÇu,

thÞ hiÕu...

- NÕu lµ nhµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu hoÆc c¸c dÞch vô

kh¸c cã liªn quan ®Õn níc ngoµi th× chÝ Ýt còng ph¶i hiÓu ®îc phÇn nµo c¬ b¶n

lÞch sö v¨n ho¸, phong tôc, tËp qu¸n, thÞ hiÕu, luËt ph¸p cña níc ®ã ®Ó cã c¸ch

øng xö v¨n ho¸ vµ t«n träng luËt ph¸p níc hä.

- C¸c ý khÈu hiÖu "kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ" nhng kh¸ch hµng cha ch¾c ®·

l¬ng thiÖn.

Nãi tãm l¹i cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ - x· héi díi sù l·nh d¹o

cña §¶ng CSVB, ph¸p luËt sÏ ®îc hoµn chØnh dÇn vµ kû c¬ng phÐp níc ngµy

Th¬ng m¹i 41A 31

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

cµng chÆt chÏ, qu¸ tr×nh n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc ®µo t¹o kÓ c¶ c¸c ph¬ng

tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, qu¸ tr×nh n©ng cao gi¶i trÝ... nÒn v¨n ho¸ nÒn v¨n ho¸

truyÒn thèng d©n téc v¨n ho¸ sÏ th©m nhËp vµo ®êi sèng kinh tÕ vµo ho¹t ®éng

kinh doanh cña tõng c¸ nh©n doanh nghiÖp.

III- V¨n ho¸ trªn con ®êng héi nhËp.

Sù héi nhËp vµ giao thoa cña c¸c nÒn v¨n ho¸ ®ang ®Æt ra biÕt bao vÊn ®Ò

vÒ m«i trêng kinh doanh mµ chóng ta cã thÓ nhËn thÊy sau ®©y:

• Sù bÊt ®ång vÒ ng«n ng÷

• Sù chªnh lÖch kh¸ xa vÒ tr×nh ®é tiÕng Anh phæ cËp cña ViÖt Nam víi

c¸c níc trong khu vùc ASEAN

• Sù kh¸c biÖt vÒ ý thøc hÖ

• Sù kh¸c biÖt vÒ t«n gi¸o

• Sù kh¸c biÖt vÒ c¸c th«ng lÖ vµ tËp qu¸n kinh doanh

• Sù l¹c hËu vÒ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng nh hÖ thèng giao th«ng, vÒ c«ng

nghÖ thong tin cña ViÖt Nam so víi c¸c níc trong khu vùc

• Sù thiÕu thèn ®éi ngò c¸n bé cã kh¶ n¨ng thÝch øng mét c¸ch mau lÑ

vµ kh«n ngoan víi kiÓu lµm ¨n cña c¸c níc khu vùc

§Ó vît qua nh÷ng trë ng¹i nµy, khai th¸c tèt m«i trêng v¨n ho¸, chóng ta

cÇn xóc tiÕn mét sè c«ng viÖc sau ®©y:

- Häc tËp mét c¸ch nghiªm tóc c¸c nÒn v¨n ho¸ mµ chóng ta cã quan hÖ

lµm ¨n bu«n b¸n trong ®ã: møc ®é n«ng s©u cña viÖc häc tËp nµy lµ tuú thuéc

nh÷ng yªu cÇu cña c«ng cuéc kinh doanh ®ßi hái. Song bÊt luËn trêng hîp nµo,

tríc khi th©m nhËp bµo mét thÞ trêng cña mét khu vùc, mét quèc gia nµo ®ã,

chóng ta còng ph¶i chuÈn vÞ kü vÒ c¸c khÝa c¹nh cña m«i trêng kinh doanh, mµ

v¨n ho¸ lµ mét kh¸i niÖm liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c m«i trêng cßn l¹i.

Th¬ng m¹i 41A 32

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

- C¸c C«ng ty cÇn ®Çu t thÝch ®¸ng cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng, cÇn

am hiÓu vµ n¾m ch¾c c¸c yÕu tè cña m«i trêng Marketing quèc tÕ vµ trong níc,

nh÷ng yÕu tè kiÓm so¸t ®îc vµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc trong viÖc

®Ò ra chñ tr¬ng, chiÕn lîc kinh doanh cho ®¬n vÞ m×nh. C¸c m«i trêng

Marketing trong níc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c m«i trêng Marketing quèc tÕ lu«n lu«n

vËn ®éng vµ thay ®æi. Do vËy cÇn ph¶i theo dâi, b¸m s¸t thÞ trêng, n¾m b¾t

nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ së thÝch, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng ®Ó cã nh÷ng biÖn

ph¸p ®èi phã kÞp thêi vµ linh ho¹t. Xa h¬n n÷a, cÇn n¾m b¾t ®îc nh÷ng trµo lu

v¨n ho¸, sù vËn ®éng cña mèt, nh÷ng sù thay ®æi trong c¬ cÊu nhu cÇu.

- CÇn ph¶i biÕt mét c¸ch cÆn kÏ kh¸ch hµng cña C«ng ty lµ ai, hä lµ ngêi

Mü, NhËt, ngêi Trung Quèc hay ngêi Hµn Quèc, ngêi Ph¸p hay ngêi

Singapore.v.v... Mçi lo¹i kh¸ch hµng ®ã sÏ cã mét m« tÝp v¨n ho¸ kh¸c nhau,

thÓ hiÖn ra ë nh÷ng së thÝch, nh÷ng thãi quen trong tiªu dïng s¶n phÈm vµ dÞch

vô, ë nh÷ng nghi thøc ngo¹i giao hay ë nh÷ng kiÓu giao tiÕp thêng gÆp. HiÓu

biÕt con ngêi "v¨n ho¸: cña hä lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó hiÓu con ngêi

"kinh doanh" cña hä.

V¨n ho¸ lµ biÓu thÞ cña nh÷ng truyÒn thèng, nh÷ng tÝn ngìng, nh÷ng

phong tôc tËp qu¸n, nh÷ng gi¸ trÞ vµ nh÷ng chuÈn mùc mµ x· héi cïng chia sÎ:

v¨n ho¸ mang tÝnh chñ quan, song n¨ng ®éng vµ tÝch tô vµ cã thÓ häc ®îc. v¨n

ho¸ ¶nh hëng ®Õn hµng vi cña con ngêi th«ng qua suy nghÜ, giao tiÕp vµ tiªu

dïng. MÆc dï v¨n ho¸ thiÕu nÐt phæ th«ng, nh÷ng còng cã nh÷ng nÐt ®Æc trng vµ

kh¸c nhau gi÷a c¸c d©n téc. Kh«ng nªn cho r»ng v¨n ho¸ cña níc nµy lµ cao

siªu h¬n v¨n ho¸ cña níc kh¸c, ch¼ng h¹n nh kÕt luËn mét c¸ch vò ®o¸n r»ng

"v¨n ho¸ cña ta cao h¬n v¨n ho¸ cña Trung Quèc" lµ lµm chóng ta chñ quan

trong viÖc t×m hiÓu cÆn kÏ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸. Mçi nÒn v¨n ho¸ cã nh÷ng gi¸ trÞ

riªng, nh÷ng chuÈn mùc riªng mµ c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ cÇn ph¶i hiÓu râ,

nÕu muèn ®i s©u th©m nhËp thÞ trêng mét c¸ch th¾ng lîi.

Th¬ng m¹i 41A 33

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

V× c¸c ho¹t ®éng kinh doanh diÕn ra trong mét nÒn v¨n ho¸ cô thÓ, nªn kÕ

ho¹ch kinh doanh cña mét C«ng ty chØ cã thÓ cã hiÖu qu¶ vµ thÝch hîp khi phï

hîp víi nÒn v¨n ho¸ níc ®ã. Chóng ta nªn hiÓu r»ng, nh÷ng ngêi tiªu dïng

kh«ng cã nghÜa vô ph¶i tu©n thñ nh÷ng tiªu chuÈn v¨n ho¸ cña níc m×nh: vµ hä

còng cã ý ®Þnh ®iÒu chØnh ®Ó thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ cña ngo¹i bang. §iÒu

quan träng h¬n lµ ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng g× mµ ngêi ra nghÜ h¬n lµ nh÷ng g×

ngêi ta nãi. Do sù kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ vµ ng«n ng÷ trªn thÕ giíi, c¸c C«ng ty

cÇn ®iÒu chØnh c¸ch tiÕp cËn cña m×nh ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh doanh ë

mçi níc kh¸c nhau ë m«i trêng kinh doanh níc ngoµi. KÕ ho¹ch vµ chiÕn lîc

kinh doanh ¸p dông thµnh c«ng ë nÒn v¨n ho¸ nµy, cã thÓ sÏ kh«ng thµnh c«ng

ë nÒn v¨n ho¸ kh¸c. V× vËy, cã thÓ C«ng ty ph¶i ®iÒu chØnh cho phï hîp víi m«i

trêng míi.

SÏ rÊt cÇn thiÕt lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt tríc khi cã ý ®Þnh th©m nhËp vµo

mét thÞ trêng míi lµ sù häc tËp mét c¸ch nghiªm tóc c¸c nÒn v¨n ho¸ mµ m×nh

sÏ vµo lµm ¨n trong ®ã. Sù häc tËp nµy nªn ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã bµi b¶n vµ

theo mét trËt tù u tiªn, tuú theo nh÷ng yªu cÇu cña kÕ ho¹ch kinh doanh ®Æt ra.

Song bÊt luËn nh thÕ nµo c¸c C«ng ty ph¶i xóc tiÕn c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-

êng, n¾m v÷ng c¸c yÕu tè cña m«i trêng kinh doanh, trong ®ã cã m«i trêng v¨n

ho¸, ®Ó tiÕp theo ®Êy cã thÓ ®i s©u nghiªn cøu kh¸ch hµng nh lµ nghiªn cøu mét

"con ngêi v¨n ho¸" tríc khi nghiªn cøu "con ngêi kinh doanh cña anh ta.

Nãi tãm l¹i v¨n ho¸ kh«ng ph¶i lµ di tÝch kh« cøng cña qu¸ khø. V¨n, ho¸

n¾m chÝnh trong lßng cña sù ph¸t triÓn. C¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ quyÕt ®Þnh nh÷ng u

®iÓm mµ x· héi ®Æt ra ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi trong t¬ng lai: kh«ng cã

v¨n ho¸, kinh doanh vÉn ho¹t ®éng nh÷ng ®iÒu ®ã kh«ng dÉn ®Õn ph¸t triÓn bÒn

v÷ng. Kh«ng cã ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c ho¹t ®éng sÏ ph¸ s¶n. V¨n ho¸ vµ kinh

doanh cÇn cã nhau vµ khi ®ã c¶ hai sÏ ph¸t triÓn. NhËn thøc ®îc ý nghÜa, mèi

lªn hÖ vµ tÇm quan träng nµy, ®Æc biÖt nÕu kh«ng cã viÖc kinh doanh cã v¨n ho¸

cho c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh ®iÒu nµy ®Æt ra thùctiÔn cho chóng ta lµ vËy trong

Th¬ng m¹i 41A 34

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

bèi c¶nh hiÖn nay, trong giai ®o¹n s¬ khai cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, biÕt ®îc søc

m¹nh cña v¨n ho¸, th× viÖc thÊy râ ®îc hiÖn tr¹ng còng nh yªu cÇu cÊp b¸ch cña

vÊn ®Ò lµ rÊt râ rµng. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh nãi chung vµ

kinh doanh th¬ng m¹i nãi riªng. Chóng ta cÇn ph¶i tríc tiªn ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch

x¸c thùc ®Ó ph¸t triÓn yÕu tè v¨n ho¸, cÇn gi¸o dôc vµ n©ng cao yÕu tè v¨n ho¸

trong c¸c c¸ nh©n, chñ thÓ nÒn kinh tÕ, ph¶i x©y dùng mét m«i trêng v¨n ho¸

kinh doanh chung cho c¸c nhµ kinh doanh, ®ã lµ x©y dùng v¨n ho¸ th¬ng trêng,

chØ ra râ môc ®Ých vµ c¸ch thøc x©y dùng. Kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ã, chóng ta

®ang trªn con ®êng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi víi ph¬ng

ch©m, hoµ nhËp chø kh«ng hoµ tan, vËy chóng ta ph¶i biÕt tËn dông, khai th¸c vµ

ph¸t huy yÕu tè v¨n ho¸ nh thÕ nµo trong kinh doanh, khi ®· nhËn thøc râ vµ

thùc hiÖn, vËn dông tèt ch¾c ch¾c chóng ta sÏ thµnh c«ng trªn con ®êng héi

nhËp, cã thÓ coi v¨n ho¸ lµ vò khÝ c¹nh tranh s¾c bÐn trªn th¬ng trêng.

Th¬ng m¹i 41A 35

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

PhÇn III- KÕt luËn chung

Tùu chung cña ®Ò tµi nµy lµ nh»m môc ®Ých thÊy râ mèi quan hÖ gi÷a v¨n

ho¸ vµ kinh doanh, thÊy râ vai trß vµ tÇm quan träng cña yÕu tè v¨n ho¸ trong

kinh doanh. Kh¼ng ®Þnh v¨n ho¸ mµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña

ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung, cña s¶n xuÊt - kinh doanh nãi riªng.

Víi chóng ta, n»m trong c¸i n«i v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i th× trong qu¸ tr×nh

héi nhËp vµ hîp t¸c quèc tÕ th× viÖc kinh doanh thÓ hiÖn v¨n ho¸ truyÒn thèng

c¨n b¶n còng nh hiÖn ®¹i lµ hÕt søc quan träng trong bèi c¶nh c«ng cuéc ®æi

míi toµn diÖn ®êi sèng - x· héi hiÖn nay. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· vµ lu«n

kh¼ng ®Þnh v¨n ho¸ lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi, lµ sù kÕt tinh nh÷ng gi¸ trÞ

tèt ®Ñp nhÊt trong quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, víi x· héi vµ víi thiªn nhiªn. V¨n

ho¸ võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, võa lµ môc tiªu cña

chóng ta trong qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang nÒn

kinh tÕ dùa trªn c¬ chÕ thÞ trêng cã sù tham gia ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, chóng ta

thùc sù thÊy r»ng v¨n ho¸ cÇn thiÕt ph¶i ®ãng gãp vai trß ®iÒu tiÕt tinh thÇn, ph¶i

gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc khai th¸c nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, h¹n chÕ c¸c nh©n tè

tiªu cùc cña mèi quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ trong x· héi. V¨n ho¸ gi÷ vai trß gãp

phÇn h×nh thµnh mét con ®êng ph¸t triÓn, phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña d©n

téc vµ xu híng ph¸t triÓn cña thÕ giíi.

- NÒn kinh tÕ thÞ trêng cña chóng ta võa chím në. CÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh

gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸, giao lu v¨n ho¸, t¹o lËp m«i trêng v¨n ho¸ trong ho¹t

®éng kinh doanh.

Tuy nhiªn v¨n ho¸ vµ kinh doanh lµ hai ph¹m trï réng lín, mang tÝnh

phøc t¹p vµ lµ vÊn ®Ò quan t©m lín cña c¸c quèc gia chÝnh v× vËy cÇn ph¶i cã sù

liªn kÕt, héi th¶o gi÷a chuyªn gia nh©n lo¹i häc, c¸c nhµ nghiªn cøu v¨n ho¸ vµ

c¸c chuyªn gia kinh tÕ. CÇn nghiªn cøu toµn diÖn h¬n hai ph¹m trï nµy trong

bèi c¶nh sinh ®éng cña kinh tÕ thÕ giíi.

Th¬ng m¹i 41A 36

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Tµi liÖu tham kh¶o

1- V¨n ho¸ vµ kinh doanh - GS.TS. Ph¹m Xu©n Nam

2- M«i trêng kinh doanh vµ ®¹o ®øc kinh doanh - Trêng §¹i häc KTQD

3- V¨n ho¸ tiªu dïng

4- V¨n ho¸ trong ph¸t triÓn vµ toµn cÇu ho¸

5- Thêi b¸o kinh tÕ

6- T¹p chÝ th¬ng m¹i

Th¬ng m¹i 41A 37

§Ò ¸n m«n häc NguyÔn Anh DiÖn

Môc lôc

PhÇn I: lêi nãi ®Çu.............................................................................................1

PhÇn II: Néi dung ®Ò tµi...................................................................................4

I- C¬ së lý luËn cho ®Ò tµi...........................................................................4

1- V× sao ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò v¨n ho¸ trong kinh doanh ..................4

2- Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ v¨n ho¸ vµ kinh doanh ...............................8

3- N©ng cao v¨n ho¸ trong ph¸t triÓn kinh doanh hµng tiªu dïng.........12

4- §¹o ®øc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ

níc .........................................................................................................15

II- M«i trêng v¨n ho¸ trong kinh doanh ë ViÖt Nam ...............................17

1- M«i trêng v¨n ho¸ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n

hiÖn nay..................................................................................................17

2- Nh©n tè v¨n ho¸ trong níc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt

Nam .......................................................................................................19

3- §¹o ®øc kinh doanh ë ViÖt Nam ......................................................21

4- v¨n ho¸ kinh doanh ë níc ta thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p, vËn dông

yÕu tè trong ho¹t ®éng kinh doanh ........................................................23

5- X©y dùng nÒn v¨n ho¸ thÞ trêng ........................................................25

6- Hµnh trang mµ mçi ngêi cÇn cã khi bíc vµo con ®êng lËp nghiÖp. . .31

III- V¨n ho¸ trªn con ®êng héi nhËp.........................................................33

PhÇn III: KÕt luËn chung.................................................................................37

Tµi liÖu tham kh¶o............................................................................................38

Th¬ng m¹i 41A 38