chính sách tỷ giá ở VN

7/31/2019 chnh sch t gi VN

1/89

trng i hc kinh t quc dn

khoa ngn hng ti chnh

--- ---

BI TP NHM

TI CHNH QuC T ti:

Thc trng vn hnh chnh sch t gi Vit Nam v

cc bin php hon thin

Danh sch nhm 2: 1. CQ500084 Nguyn Nam Anh

2. CQ503141 inh Th Hi Yn3. CQ500896 Nguyn Hong Hip

4. CQ503169 V c Anh

5. CQ500186 Nguyn Th Ngc Bch

6. CQ501055 Th Hng

7. CQ503110 Phm Th Thanh Xun

8. CQ500276 Nguyn Vn Chun

9. CQ506001 SmPhaPhon MANG NO MEK

MC LC:

1


2/89

Trang

L ni u.... 3Chng I: L lun chung v t gi v chnh sch t gi...4

1.1. T gi......4

1.1.1. Khi nim v phn loi.....41.1.1.1. Khi nim....41.1.1.2. Phn loi......4

1.1.2. C s hnh thnh t gi hi oi....61.1.2.1. Thuyt ngang gi vng....61.1.2.2. Thuyt ngang gi sc mua (PPP )....6

1.1.3. Nim yt t gi...81.2. Chnh sch t gi.....9

1.2.1. Khi nim v h thng chnh sch t gi....91.2.2. Cc cng c ca Chnh sch t gi.....101.2.2.1. Nhm cng c trc tip...10

1.2.2.2 Nhm cng c gin tip...111.2.3. Vai tr ca chnh sch t gi ti tng trng kinh t.....111.2.3.1. i vi cn cn thanh ton.......111.2.3.2. Vi lm pht v li xut....111.2.3.3. Vi sn lng v vic lm.......121.2.3.4. i vi u t quc t......121.2.3.5. Vi n nc ngoi.......12

1.2.4. Cc nhn t nh hng n TGH...131.2.4.1. Sc mua ca mi ng tin trong mt cp tin t....131.2.4.2. Cn cn thanh ton quc t......131.2.4.3. Yu t tm l............131.2.4.4. Vai tr qun l ca ngn hng trung ng.......131.2.4.5. Nng sut lao ng...13

1.3. Kinh nghim ca mt s quc gia v chnh sch t gi..141.3.1. Nhm cc nc c ng tin mnh....141.3.2. Nhm cc nc ang chuyn i v c cu kinh t (Ba Lan, Nga, Sc)...141.3.3. Nhm cc nc Chu v khu vc ASEAN....15

Chng II: Thc trng chnh sch t gi Vit Nam172.1. Giai on trc 1989: C nh v a t gi182.2. Thi k 1989-1991 : Th ni t gi.202.3. Thi k 1992-2/1999...212.4. Giai on 1999 n nay: th ni t gi c iu tit23

2.4.1.Giai t thng 2/1999 n thng 12/2002....232.4.2. Giai on t nm 2003 n nm 2006...322.4.3. Giai on t nm 2007 n nay.38

Chng III: Tc ng ca t gi i vi nn kinh t Vit Nam

2


3/89

trong giai on gn y...........533.1.Tc ng n lm pht 533.2.Mc tiu cn bng cn cn thng mi573.2.1.Tc ng chnh sch t gi ti cn bng cn cn thng mi

t 1955 n nay58

3.3. nh hng chnh sch t gi ti XNK trong nhng nm gn y..63*.nh gi nhng thnh tu , hn ch ca chnh sch t gi hin nay.66

Chng IV: Mt s gii php nhm nng cao hiu qu cng tc qun l t gitrong giai on sp ti.....................................70

4.1. S cn thit phi nng cao hiu qu cng tc qun l t gi....704.1.1. Mt s quan im trong lnh vc iu hnh t gi.704.1.2. S cn thit phi nng cao hiu qu cng tc qun l t gi

ca Vit Nam trong thi gian ti...724.2. Mc tiu v nh hng hon thin ca chnh sch t gi734.3. Mt s gii php nhm nng cao hiu qu cng tc qun l t gi

ca Vit Nam trong thi gian ti..744.3.1. Tip tc duy tr ch t gi th ni c s iu tit ca Nh nc...744.3.2. Thc hin chnh sch a ngoi t...764.3.3. Hon thin chnh sch li sut, m bo x l tt mi quan h

gia hai cng c l li sut v t gi......804.3.4. Hon thin chnh sch t gi hi oi trn c s kt hp ng b

vi cc chnh sch qun l v m khc ca Nh nc814.3.5. Hon thin c ch qun l th trng ngoi hi theo nh hng

ca nn kinh t th trng.......834.3.6. Nng cao hiu qu qun l d tr ngoi hi ca NHNN844.3.7. Nhanh chng thc hin cc cng c phong nga ri ro..84

Kt lun.87

3


4/89

LI NI U

T gi hi oi gi mt vai tr c bit quan trng trong i sng kinht ca mi quc gia cng nh cc quan h thng mi quc t thng quavic phn nh tng quan gi tr ng tin ca nhng nc khc nhau. Cng

vi s pht trin mnh m ca thng mi quc t, ngy nay t gi hi oi tr thnh cng c iu tit v m quan trng ca mi quc gia v l v khli hi trong cuc chin tranh thng mi ht sc khc lit trn th gii.

Trong thi gian qua, thc y nn kinh t pht trin, Ngn hng Nhnc Vit Nam nhiu ln thay i phng php iu hnh t gi. T chc gi c nh, ng cng trong mt thi gian kh di, n nay t gihi oi c hnh thnh mt cch khch quan theo tn hiu th trng vc s iu tit ca Nh nc. Thc t chng minh rng, c ch iu hnht gi hi oi hin nay l ph hp vi c im tnh hnh v mc tiu pht

trin kinh t t nc. Tuy nhin, c ch iu hnh t gi mi c th thcs pht huy tc dng cn thit phi c nhng ci cch hn na trong vicqun l t gi hi oi. Lm sao t gi hi oi st hp vi tn hiu thtrng, theo hng iu tit ca Nh nc, khuyn khch xut khu, hn chnhp khu, nng cao uy tn ca ng tin v tin ti mt ng Vit Nam ckh nng chuyn i lun l cu hi c t ra cho khng ch nhng nhhoch nh chnh sch m cn cho tt c chng ta nhng ngi hc vnghin cu kinh t.

ti nghin cu: Thc trng vn hnh chnh sch t gi Vit

Nam v cc bin php hon thin c la chn chnh t nhng yu cu,i hi .

Ni dung ca bi lun ny ch dng li nghin cu vic iu hnh chnh scht gi ca NHTW Vit Nam v mt s gii php nhm nng cao hiu qucng tc qun l t gi hi oi trong thi gian ti. Bn cnh , do hn chv thi gian, thng tin v trnh l lun nn trong qu trnh vit khngtrnh khi nhng sai st nht nh. Chng em rt mong nhn c s hngdn ng gp ca cc thy c, bn b hon thin hn trong vic hc tp

4


5/89

1.1. T gi

1.1.1. Khi

nim vphn loi

1.1.1.1. Khi nim

Trong nn kinh t hng ho hin i, hu ht cc quc gia trn th giiu c ng tin ring khc nhau c v hnh thc ln gi tr v u tham giangy cng tch cc vo i sng kinh t x hi quc t theo trnh phttrin v v th ca quc gia mnh. Trong qu trnh tham gia cc hot ngthng mi, u t, vay mn v trao i quc t... cc nc, cc t chc ,c nhn, cc i tc phi thanh ton vi nhau thng qua cc ng tin cacc bn c chuyn i, tnh ton theo mt tng quan t l nht nh.

V vy, tu thuc vo tng gc nghin cu, xem xt m t gi hioi c th c nh ngha theo hai cch sau:

nh ngha 1: T gi hi oi l gi c ca mt n v tin t nc nyth hin bng mt s n v tin t nc kia.

Theo nh ngha ny, t gi hi oi c coi l gi c ca mt loihng ho c bit- hng ho tin t.

V d: 1 USD = 19.500 VND

nh ngha 2: T gi hi oi l quan h so snh gia hai tin t cahai nc vi nhau m trong thi i ngy nay s so snh l s so snhsc mua ca cc tin t.

1.1.1.2. Phn loi

Trong thc t tu tng ni tng lc khi quan tm n mt kha cnhno ca t ga hi oi ngi ta thng gi n tn n loi t gi . Dovy cn thit phi phn loi t gi hi oi.

Da vo nhng cn c khc nhau ngi ta chia ra nhiu loi t gikhc nhau:

a)Cn c vo phng tin chuyn ngoi hi, t gi c chia ra lmhai loi:

CHNG I: L LUN CHUNG V T GI HI OI

V CHNH SCH T GI.

5


6/89

T gi in hi: l t ga mua bn ngoi hi m ngn hng c trchnhim chuyn ngoi hi bng in( telegraphic transfer -T/T)

T gi th hi: l t gi mua bn ngoi hi m ngn hng c trchnhim chuyn ngoi hi bng th ( mail transfen M/T)

b) Cn c vo ch qun l ngoi hi, t gi hi oi chia ra ccloi

T gi chnh thc: l t gi do nh Nc cng b c hnh thnh trnc s ngang gi vng.

T gi t do l t gi hnh thnh t pht trn th trng do quan hcung cu qui nh .

T gi th ni l t gi hnh thnh t pht trn th trng v nh nckhng can thip vo s hnh thnh v qun l t gi ny.

T gi c nh l t gi khng bin ng trong phm vi thi gian no.

c)Cn c vo phng tin thanh ton quc t, t gi c chia ra cc

loi:

T gi sc l t gi mua bn cc loi sc ngoi t.

T gi hi phiu tr tin ngay l t gi mua bn cc loi hi phiu ck hn bng ngoi t.

T gi chuyn khon l t gi mua bn ngoi hi trong vic chuynkhon ngoi hi khng phi bng tin mt, bng cch chuyn khon quangn hng.

T gi tin mt l t gi mua bn ngoi hi m vic chuyn tr ngoihi bng tin mt.

d)Cn c vo thi im mua bn ngoi hi:

T gi m ca: l t gi vo u gi giao dch hay t gi mau bnngoi hi ca chuyn giao dch u tin trong ngy.

T gi ng ca: l t gi vo cui gi giao dch hay t gi mua bnngoi hi ca chuyn giao dch cui cng trong ngy.

T gi giao nhn ngay: l t gi mua bn ngoi hi m vic giao nhnngoi hi s c thc hin chm nht trong 2 ngy lm vic.

6


7/89

T gi giao nhn c k hn: l t gi mua bn ngoi hi m vic giaonhn ngoi hi s c thc hin theo thi hn nht nh ghi trong hpng(c th l 1,2,3 thng sau).

e)cn c vo nghip v kinh doanh ngoi hi ca ngn hng t gi

chia ra lm hai loi:T gi mua: l t gi m ngn hng mua ngoi hi vo.

T gi bn: l t gi m ngn hng bn ngoi hi ra.

1.1.2. C s hnh thnh t gi hi oi

1.1.2.1. Thuyt ngang gi vng

Trong thi k bn v kim loi, nht l bn v vng (v bc), cc ng

tin quc gia u c so snh, quy i vi nhau trn c s hm lng kimloi (vng) cha ng trong ng tin ca mnh hay do n v ng tin camnh i din. Trong giai on ny, c bit t nm 1870 n thi k ui chin th gii ln th nht, ngi ta xc nh t gi gia cc ng tin

bng cch so snh hm lng vng cha trong mi n v tin t ca tngnc.

V d: Hm lng vng ca mt bng Anh (GBP) l 2,488281 gam vca mt la M l 0,888671 gam. Do , t gi hi oi ca GBP v USDl:

GBP/USD=2,488281/0,888671=2,80

Trong ch bn v vng, t gi hi oi ca mt nc cng nh trnth gii kh n nh v thng ch bin ng theo mc tng gim hm lngvng cha ng trong mi n v tin t.

Do hu qu ca cuc khng hong kinh t th gii sau Chin tranh thgii ln th nht, c bit l do nhng bt li ca ch bn v vng (kimch s pht trin kinh t v giao lu kinh t quc t...) nn phn ln cc

nc t b ch bn v vng vo u nhng nm 30. n nm 1971,cc nc hon ton bi b ch bn v vng.

1.1.2.2. Thuyt ngang gi sc mua ( Purchasing Power Parity - PPP )

Khi t l lm pht ca mt nc tng tng i so vi lm pht camt nc khc, mc cu ng tin nc gim do xut khu gim. Ngoira, ngi tiu dng v cc doanh nghip trong nc c lm pht cao c xu

7


8/89

hng tng nhp khu. Nh vy, c hai lc lng ny to p lc gim ging tin ca nc c lm pht cao.T l lm pht thng khc nhau giacc quc gia, to nn cc kiu mu mu dch quc t iu chnh thch hpv nh hng n t gi hi oi .

Mt trong nhng l thuyt ni ting nht v gy nhiu tranh ci nhttrong ti chnh quc t l thuyt ngang gi sc mua, tp trung vo mi linh lm pht t gi hi oi.

tng cn bn ca thuyt ngang gi sc mua ban u c pht trinbi nh kinh t hc c in David Ricardo vo th k 19. Nhng chnhGustar Cassel, mt nh kinh t ngi Thy in mi l ngi ph bin rngri PPP vo nhng nm 20 ca th k XX. Trong nhng nm ny, rt nhiunc nh c, Hungary, Nga phi tri qua thi k lm pht phi m v scmua ng tin ca cc nc gim rt mnh, b mt gi mnh so vi cc

ng tin n nh nh USD. Lc ny quan nim v thuyt PPP tr nn phbin trc thc trng lch s nh vy. C nhiu hnh thc khc nhau cathuyt PPP.

Theo hnh thc tuyt i, thuyt PPP l s pht trin ca quy lut mtgi. Ni dung c bn ca quy lut mt gi l: nu hai nc cng sn xutmt loi hng ho ging nhau th gi c ca hai loi hng ho ging nhautrn ton th gii v khng ph thuc vo nc no sn xut ra n.

Nh vy, theo quy lut mt gi th nu nh thp ca M c sn xutvi gi 100 USD/tn, cn thp ca Nht c sn xut ra vi gi 10.000

JPY/tn th c ngha l 1 USD = 100 JPY, t gi USD/JPY = 100.Gi s t gi USD/JPY = 50 th iu c ngha: thp ca Nht b t

tng i so vi thp ca M. Khi cu thp ca Nht s gim xung chon khi gi thp ca Nht cn 5000 JPY/tn hoc t gi phi nng lnUSD/JPY = 100 (tc l gim gi ng JPY). Tng t khi t gi l 150JPY/USD th xu hng l cu thp ca Nht tng ti 15.000JPY/tn hoc tgi phi gim xung n 100 JPY/USD (tng gi ng JPY).

Trn c s quy lut mt gi, thuyt PPP pht biu rng: T gi bt kgia hai ng tin ca hai nc s bng t s mc gi ca hai nc ti

cng thi im.V d: Thp Nht tng gi 11.000 JPY/tn, thp M vn gi 100

USD/tn, t gi c l 100 JPY/USD, th lc thuyt PPP ni rng t gi sc iu chnh theo hng gim gi ng JPY, tc l bng 110 JPY/USD.Vic vn dng thuyt PPP ch cung cp cho ta mt hng dn lu di v svn ng ca t gi.

8


9/89

Tuy nhin, trong ngn hn n khng c hon ho, thm ch cn bsai lch ng k v th trng l khng hon ho, tn ti chi ph vn chuyn,

bo him, thanh ton, thng tin v nhiu hng ro thng mi khc, do ,thuyt PPP tuyt i him khi thy trong thc t, nhng thuyt PPP tngi li kh ph bin.

Thuyt PPP tng i c duy tr, d cho sc mua ca ng tinkhng ging nhau mi ni, thay i mc gi c gia hai quc gia c hpth bi s bin ng ca t gi, do , quan h PPP c duy tr khng thayi. Nu nc A c t l lm pht bng 0% v nc B c t l lm pht bng10% th ng tin ca nc B phi gim gi 10% so vi ng tin ca ncA. S bin ng ca t gi s duy tr t l gi c gia hai nc trc v saukhi lm pht xy ra l khng thay i.

Nu thuyt PPP tng i hot ng, c hiu lc ngay lp tc v chnh

xc, th chnh sch tin t s khng c tc dng ci thin cn cn thngmi. Bt c s thay i no trong cc mc gi c gia hai nc do thay imc cung ng tin s c hp th ngay lp tc bi s thay i ca t gi.Trong thc t thuyt PPP tng i c nh hng tng i ti s bin ngca t gi, nhng xy ra chm hn. Xu hng l r rng nhng nhiu yu tc th lm mo m quan h ny trong ngn hn. Mt trong nhng nguynnhn ch yu l do trong giai on ngn hn i vi c th trng trong ncv th trng quc t th gi c hng ho c coi nh l c nh. Trong khi t gi trao i th c iu chnh thng xuyn do s cp nht thng tinv do s thay i ca chnh sch kinh t. iu c ngha, s thay i ca

t gi to ra s sai lch ln v ko di so vi thuyt PPP.1.1.3. Nim yt t gi

Theo tp qun kinh doanh tin t ca ngn hng, t gi hi oi thngc yt gi nh sau:

USD/DEM = 1,4125/1,4175

USD/VND = 15.300/15.500

Trong cng thc trn, ng USD ng trc gi l ng tin yt gi v

l mt n v tin t. VND ng sau gi l ng tin nh gi v l mt sn v tin t v thng xuyn thay i ph thuc vo thi gi ca tin ytgi.

T gi ng trc 15.300 l t gi mua la tr bng VND ca ngnhng, c gi l t gi mua vo ca ngn hng (BID RATE).

9


10/89

T gi ng sau 15.500 l t gi bn la thu bng VND ca ngnhng, gi l t gi bn ra ca ngn hng (ASK RATE). T gi ASK thngln hn t gi BID. Chnh lch gia chng gi l SPREAD, cn c gi lli nhun (cha np thu) ca ngn hng trong giao dch mua bn ngoi hi.

Trong giao dch ngoi hi, khch hng thng c th ly tn th cacc nc cng nghip pht trin thay cho tn tin t ca nc v tr tinnh gi. V d: thay v c USD/DEM ngi ta c t giUSD/FrankFurt, USD/FRF l t gi USD Paris...

m bo tnh nhanh gn, cc t gi thng khng c c y m ch c nhng con s thng bin ng, l nhng con s cui. V d:USD/DEM = 1,7015 ch c c cc s l sau du phy. Cc s ny chialm hai nhm s. Hai s thp phn u tin c l S (Figure), hai s ktip c l im (Point). T gi trn c l la, mc bng mt, by

mi s, mi lm im. Cch c im c th dng phn s mt phnt thay v c 25, ba phn t thay v c 75.

Phng php yt gi ngoi t: C hai phng php yt gi ngoi t lyt gi trc tip v yt gi gin tip.

Nu xt gc th trng tin t quc t, trn th gii hin nay chc hai ng tin quc gia: USD, GBP v hai tin t quc t: SDR, EURO(trc y l ECU) l dng cch yt gi trc tip (Certain quotation), cctin t cn li dng cch yt gi gin tip (incertain quotation):

V d: USD/DEM, GBP/FRF, SDR/FRF, SDR/FRF

C ngha l gi ca USD, GBP hay ca SDR, EURO c th hintrc tip ra bn ngoi, cn cc tin t khc nh DEM, FRF, VND... mi thhin gin tip ra bn ngoi. V d: USD/VND = 15.000

Tc l gi ca mt USD bng 15.000 VND, cn gi ca mt VNDcha th hin trc tip ra bn ngoi; mun xc nh ta lm php chia nhsau:

1 VND = 1/15000 0,00007 USD

Nu xt gc th trng tin t quc gia, th nc Anh v nc Mdng cch yt gi gin tip th hin gi c ngoi hi, cn cc quc giakhc li dng cch yt gi trc tip th hin gi c ngoi hi.

10


11/89

1.2. Chnh sch t gi

1.2.1. Khi nim v h thng chnh sch t gi

Chnh sch t gi l tng th cc nguyn tc cng c bin php cnh nc iu chnh t gi ca mt quc gia trong mt thi k nht nhnhm t mc tiu nh trong chin lc pht trin ca quc gia .

qun l v iu hnh t gi NHTW thng s dng cc chnh schch yu sau:

- Chnh sch chit khu: khi NHTW nng cao li sut chit khu lmli sut trn th trng tng, lm cc ngun vn ngn hn trn th trngquc t chy vo nc mnh thu li tc cao lm du s cng thng cacu vt cung ngoi hi do lm t gi gim xung v ngc li.

- Chnh sch hi oi: khi t gi ln cao NHTW bn ngoi hi ra thtrng ko t gi tt xung v ngc li. Tuy nhin NHTW phi c d trngoi hi ln, nu cn cn thanh ton thiu ht thng xuyn th kh c ngoi hi thc hin phng php ny.

- Ph gi tin t: l s nng cao mt cch chnh thc TGH hay l vicnh nc h thp sc mua ng tin nc mnh so vi ngoi t lm ymnh xut khu hn ch nhp khu ci thin cn cn thng mi lm t gi

bt cng thng.

- Nng gi tin t: l vic Nh nc chnh thc nng gi n v tin tnc mnh so vi ngoi t lm cho t gi gim xung.

1.2.2. Cc cng c ca Chnh sch t gi

1.2.2.1. Nhm cng c trc tip

NHTW thng qua vic mua bn ng ni t nhm duy tr mt t gi cnh hay gy nh hng lm cho t gi thay i t ti mt mc nht nhtheo mc tiu ra. Hot ng can thip trc tip ca ngn hng trungng to ra hiu ng thay i cung tin c th to ra p lc lm pht haythiu pht khng mong mun cho nn kinh t v vy i km hot ng canthip ny ca NHTW th phi s dng thm nghip v th trng m hpth lng d cung hay b sung phn thiu ht tin t lu thng.

Nghip v th trng m ngoi t c thc hin thng qua vicNHTW tham gia mua bn ngoi t trn th trng ngoi t. Mt nghip vmua ngoi t trn th trng ca NHTW lm gim cung ngoi t do lm

11


12/89

tng t gi hi oi v ngc li. Do y l cng c c tc ng mnh lnt gi hi oi.

Nghip v th trng m ni t l vic NHTW mua bn c chng t cgi. Tuy nhin n ch tc ng gin tip n t gi m li c tc ng trc

tip n cc bin s kinh t v m khc (li sut, gi c). N c dng phihp vi nghip v th trng m ngoi t kh i s tng, gim cung nit do nghip v th trng m gy ra.

Ngoi ra Chnh ph c th s dng bin php can thip hnh chnh nhbin php kt hi, quy nh hn ch i tng c mua ngoi t, quy nhhn ch mc ch s dng ngoi t, quy nh hn ch s lng mua ngoi t,quy nh hn ch thi gian mua ngoi t, nhm gim cu ngoi t, hn chu c v gi cho t gi n nh.

1.2.2.2 Nhm cng c gin tip

Li sut ti chit khu l cng c hiu qu nht. C ch tc ng n tgi hi oi ca n nh sau: Khi li sut chit khu thay i ko theo s thayi cng chiu ca li sut trn th trng. T tc ng n xu hngdch chuyn ca dng vn quc t lm thay i ti khon vn hoc t nhtlm cho ngi s hu vn trong nc chuyn i ng vn ca mnh sangng tin c li sut cao hn thu li v lm thay i t gi hi oi. Cth li sut tng dn n xu hng l mt dng vn vay ngn hn trn thtrng th gii s vo trong nc v ngi s hu vn ngoi t trongnc s c xu hng chuyn ng ngoi t ca mnh sang ni t thu lisut cao hn do t gi s gim (ni t tng) v ngc li mun tng t gis gim li sut ti chit khu.

Mun gim t gi hi oi th Chnh Ph c th quy nh mc thuquan cao, quy nh hn ngch v thc hin tr gi cho nhng mt hng xutkhu chin lc. V ngc li s lm tng t gi hi oi.

Ngoi ra Chnh Ph c th s dng mt s bin php khc nh iuchnh t l d tr bt buc bng ngoi t viNHTW, quy nh mc li sut

trn km hp dn i vi tin gi bng ngoi t. Mc ch l phng nga riro t gi, hn ch u c ngoi t, lm gim p lc ln t gi khi cung cumt cn i.

1.2.3. Vai tr ca chnh sch t gi ti tng trng kinh t

1.2.3.1. i vi cn cn thanh ton

12


13/89

T gi gia ng ni t v ngoi t l quan trng i vi mt qucgia v trc tin n tc ng trc tip ti gi c hng xut nhp khu cachnh quc gia . Khi TGH tng (ng ni t xung gi) s lm tng gitrong nc ca hng nhp khu v gim gi ngoi nc ca hng xut khuca nc , ci thin sc cnh tranh quc t ca hng trong nc. Ccngun lc s c thu ht vo nhng ngnh sn xut m gi y c th cnhtranh hiu qu hn so vi hng nhp khu v cng vo ngnh xut khu mgi y c th c hiu qu hn trn cc th trng quc t. Kt qu l xutkhu tng nhp khu gim lm cn cn thanh ton c ci thin.

1.2.3.2. Vi lm pht v li sut

Khi cc yu t khc khng i TGH tng lm tng gi cc mt hngnhp khu tnh bng ni t. Cc h gia nh,cc nh sn xut s dng uvo nhp khu phi tiu dng hng nhp khu vi mc gi tng cng t l

ph gi. Kt qu mc gi chung trong nn kinh t tr nn cao hn c bit lnn kinh t nh, m ca vi th gii bn ngoi c xut khu v nhp khuchim t l cao so vi GDP. Nu TGH tip tc c s gia tng lin tc quacc nm c ngha l lm pht tng. Nu li sut tng mc va phi cth kim sot s kch thch tng trng nhng nu lm pht tng qu cao stc ng lm li xut tng lm gim u t nh hng khng tt n isng kinh t.

1.2.3.3. Vi sn lng v vic lm

i vi cc lnh vc sn xut ch yu da trn ngun lc trong nc

th khi TGH tng, s tng gi hng nhp khu s gip tng kh nng cnhtranh cho cc lnh vc ny gip pht trin sn xut t to thm cng nvic lm gim tht nghip, sn lng quc gia c th tng ln v ngc li.

1.2.3.4. i vi u t quc t

- u t trc tip: TGH tc ng ti gi tr phn vn m nh u tnc ngoi u t hoc gp vn lin doanh. Vn ngoi t hoc t liu snxut c a vo nc s ti thng c chuyn i ra ng ni t theot gi chnh thc. Bn cnh t gi cn c tc ng ti chi ph sn xut vhiu qu cc hot ng u t nc ngoi. Do s thay i TGH c nh

hng nht nh ti hnh vi ca cc nh u t nc ngoi trong vic quytnh c u t vo nc s ti hay khng.

- u t gin tip: l loi hnh u t thng qua hot ng tn dngquc t cng nh vic mua bn cc loi chng khon c gi trn th trng.

13


14/89

Trong mt th gii c s lun chuyn vn quc t t do khi TGHtng tng li tc t khon vay bng ngoi t ln hn li sut trong nc s

xy ra hin tng lung vn chy ra nc ngoi v ngc li TGH gimlung vn s vo trong nc.

Nh vy mun to mi trng u t n nh nhm pht trin kinh ti hi cc quc gia xy dng v iu chnh mt chnh sch t gi n nhhp l gim mc ri ro trong lnh vc u t v thu ht vn u t ncngoi.

1.2.3.5. Vi n nc ngoi

Cc khon vay n nc ngoi thng c tnh theo n v tin t

nc hoc nhng ng tin mnh nn khi TGH tng ln cng ngngha vi s tng ln ca gnh nng n nc ngoi. Ngy nay khi s lunchuyn vn quc t ngy cng t do th cc nc c bit cc nc ang

pht trin cng cn phi thn trng hn trong chnh sch t gi m botng trng v kh nng tr n nc ngoi.

1.2.4. Cc nhn t nh hng n TGH

1.2.4.1. Sc mua ca mi ng tin trong mt cp tin t

Do t gi c xc nh da trn quan h cung cu v ngoi hi vnguyn tc mt gi nn khi sc mua ca ng ni t tng ln s lm t gigim xung v ngc li

1.2.4.2. Cn cn thanh ton quc t

y l yu t cc k quan trng trong nhng yu t kinh t tc ngn t gi. nh gi chung c tnh cht truyn thng i vi s bin ngca TGH, cc nh kinh t u cho rng lng hng ha xut nhp khu vdch v quc gia l nhng nhn t c bn ng sau lng tng gi TGH.

Tnh trng ca cn cn thanh ton tc ng n cung cu v ngoi hi

do vy, tc ng trc tip n TGH.1.2.4.3. Yu t tm l

Da vo s phn on t cc s kin kinh t, chnh tr ca mt ncv tnh hnh th gii, c chnh tr v kin t c lin quan cc nh kinh doanhngoi hi bao gm cc ngn hng thng mi, cc doanh nghip v k cngi u c ty theo s phn on m hnh ng.

14


15/89

Yu t tm l nh hng mt cch ht sc nhy cm i vi thtrng ti chnh, trong c th trng hi oi. Tuy nhin nhng bin ngny bao gi cng mang tnh cht ngn hn, xc lp mt v th ngn hn.

1.2.4.4. Vai tr qun l ca ngn hng trung ng

Ch t gi m phn ng cc nc vn hnh l th ni c qun ldo vai tr can thip ca nh nc gi v tr quan trng. NHTW t binmnh thnh mt b phn ca th trng, quyn cht vi th trng, lc vi tcch ngi mua lc khc l t cch ngi bn, nhm tc ng v pha cunghay cu ca qu ngoi hi th trng nhm cho ra mt t gi ph hp nh ca chnh sch tin t. Tuy nhin iu kin vt cht c th can thip lthc lc v tim nng quc gia biu hin bng qu ngoi t bnh n gi, baogm ngoi t d tr quc gia.

1.2.4.5. Nng sut lao ng

Nu nng sut lao ng trong nc c s gia tng s lm cho mc gitng i c xu hng st gim lm ng ngoi t c xu hng gim hayng ni t ln gi lm t gi gim xung.

1.3. Kinh nghim ca mt s quc gia v chnh sch t gi

Hin nay trn th gii, cc quc gia nhn chung u s dng chnh sch thni c qun l nhng mc qun l hay th ni l khc nhau cc qucgia khc nhau.

1.3.1. Nhm cc nc c ng tin mnh

Nhng nc ny gn nh t do ngoi hi v thng nht mt t gi duynht cho tt c cc hot ng c lin quan. Cc nc ny c kh nng d trngoi t ca NHTW di do, c th trng ngoi hi pht trin mc cao, cc cng c gin tip m NHTW s dng rt phong ph, a dng v ctnh cht h tr nhau. in hnh nhm ny l M.

Th trng tin t, ngoi hi ca M l th trng pht trin v honchnh vo loi nht th gii, ngh thut iu chnh t gi ca h cng t n

hon ho v c nh hng ton cu. Chnh sch ng -la yu, ri t dochnh l yu t kch thch xut khu ca M, thc y tng trng to ranhiu nhu cu vic lm, gp phn gii quyt nn tht nghip vn vn l lngnh mt mi e do vi siu cng quc kinh t th gii. V di hn, chnhsch ny t nguy c gy tng mnh lm pht v s lm tng li sut v kchthch cc nh u t nc ngoi to ra hng t -la cho M trang tri ccthm ht trong ngn sch v ti khon vng lai.

15


16/89

1.3.2. Nhm cc nc ang chuyn i v c cu kinh t (Ba Lan,Nga, Sc)

Cc nc trong nhm ny u gn ng tin vi mt s ngoi t nhtnh (Ba Lan vi 5 ng tin USD, DEN, GBP, FRF, CHF; CH Sc vi 2

ng tin DEM, USD) t gi c cng b hng ngy vi mc dao ngcho php. NHTW s can thip khi t gi ra ngoi bin dao ng. Tronggiai on chuyn sang nn kinh t th trng, d tr ngoi t thp, th trnghi oi v ni t cha pht trin th c ch trn t ra l mt im ta tngi chc chn cho NHTW trong vic kim sot chnh sch t gi. Chng tas xem xt trng hp ca nc Nga.

Trc cuc khng hong T8/1998, ch trng thc hin liu phpsc ci t nn kinh t, Chnh ph Nga p dng c ch t gi th nihon ton cng vi kh nhiu chnh sch t do ho trong giai on 91-95.

Nhng t ph gi v cn c gp phn to ra s tt dc ti 3000 ln cang Rp so vi USD, lm tng lm pht trong nc. c tnh n nm1995, tng gi tr USD bng tin mt lu hnh quy i gi tr so vi ngRp vt qu 3 ln, Nga l quc gia tm c duy nht trong lch s phthuc qu nhiu vo ng tin ca mt quc gia khc. Ngy 6-7-1995, Chnh

ph Nga a ra h thng hnh lang hi oi nhm to tin cho qu trnhc nh t gi ng tin ny.

Nm 1998, sau khi thay i mnh gi ng Rp theo t l mi1/1000 t gi ng Rp gim xung cn mt con s, Chnh Ph Nga

quyt nh thc hin chnh sch c nh t gi mc 6.2 R/USD. Song vinhng bin ng qu ln v gi c mt s mt hng ch cht trn th trngquc t gy nn khng hong tin t T8/1998, h thng Ngn hng rivo tnh trng mt kh nng thanh ton, khong 1/3 ngn hng b ph sn,gn 160 t USD n nc ngoi khng c kh nng tr...Ngy 9/9/1998, Nga buc phi t b mc tiu bin t gi v chuyn sang h thng t gihi oi th ni, do th trng quyt nh, NHTW ch c nhim v ngnchn s dao ng qu nhiu ca t ga. T7/2004, NHTW Nga quyt nhchuyn sang h thng mi, t ga c xc nh trn c s t gi bnh qunca ng Rp so vi USD v .

Bi hc rt ra y l:

+ C ch iu hnh TGH cn c t trong mi quan h vi lisut v lm pht, ph hp vi tng thi k nht nh, phi hp song songvi chnh sch kinh t trn tt c ngnh lnh vc khc.

+ S ph gi v cn c ng tin quc gia trong thi k chuyni v chnh sch th ni khin ng tin ni t b mt gi nghim trng, lm

16


17/89

pht gia tng kh kim sot lm tho chy dng vn u t nc ngoi,gim tc tng trng.

+ C ch TGH th ni nu c t trong bin dao ng nhtnh c th thnh cng v thch hp vi cng cuc ci cch kinh t- x hi.

1.3.3. Nhm cc nc Chu v khu vc ASEANCc nc ASEAN a s u th ni TGH, khng quy nh gii hn

vi cc NHTM. a s cc nc ny c th trng hi oi pht trin, thtrng chng khon c tc tng trng cao, mc d tr ngoi t ln iu kin tin ti t do hon ton, NHTW c sc cng nh cc cngc can thip trong trng hp cn thit.

Trung Quc l nn kinh t c tc tng trng mnh v hng u Chu , T4/1994 Chnh Ph nc ny chnh thc cng b thc hinchnh sch TGH th ni c qun l: t gi ng NDT c dao ngtrong mt bin hp v NHTW c th iu chnh t gi mc tiu trn c scc bin php kim sot cht ch vn vo ra ca Chnh ph. iu ny khngnhng lm n nh tin t m cn to c lng tin ca nhn dn thng quavic a ng tin n gn gi tr thc ca n. T12/1996, NDT c chnhthc chuyn i trong cc giao dch trn ti khon vng lai sau khi c nnh mc 8.27 NDT/USD( bin dao ng 0.125% ). Ch t gi miny bin Trung Quc thnh khu vc an ton, thu ht u t rt mnh kc trong thi k khng hong khu vc, thay th M tr thnh nc thu htFDI ln nht th gii, d tr ngoi t ch xp sau Nht Bn. Vai tr ca ng

NDT ngy cng c cng c v nng cao trn khu vc v th gii.Ngy 31/7/2005, Trung Quc tuyn b TGH ng NDT cn c

vo gi ngoi t gm USD, Euro, yn Nht v ng won Hn Quc.NHTW Trung Quc mi y tng gi NDT 2% nhm lm du tnh trngmt cn bng trong mu dch i ngoi ca Trung Quc, m rng kch cutrong nc cng nh nng cao mc cnh tranh ca doanh nghip trn trngquc t, nng cao hiu qu tn dng vn nc ngoiNgi pht ngn

NHTW Trung Quc cho bit: hin nay khu qun l ngoi t ca nc ny c ni lng dn dn, vic xy dng th trng ngoi t khng ngng

tng cng, cc cuc ci cch tin t thu c tin trin thc cht, kimsot v m thu c thnh qu ni bt, kinh t quc dn tip tc duy tr tng trng n nh.V vy Trung Quc chn thi im ny thc hin cicch t gi.

Kt lun

17


18/89


19/89


20/89

ny c xc nh bng cch chn ra 34 n v hng ha cng loi, thngdng nht, ti cng mt thi im ti th v c tham kho thm gi c mt s tnh khc qui i ra tng gi c ca 34 mt hng theo hai loitin ca 2 nc.)

Sau , khi Vit Nam c quan h ngoi thng vi Lin X, t gigia VND v ng Rp (SUR) c tnh cho nh t gi gia CNY v SUR c t trc. 1 SUR = 0.5 CNY1 SUR = 735 VND.

T gi hi oi trong giai on ny c gi c nh trong mt thigian di.

Mt c trng na ca t gi trong giai on ny l a t gi tc lvic tn ti song song nhiu loi t gi: t gi chnh thc, phi mu dch, ktton ni b.

- T gi chnh thc: (cn gi l t gi mu dch) l t gi do ngn hngnh nc cng b v dng thanh ton mu dch vi Lin X v cc ncXHCN khc. y l t gi dng trong thanh ton c lin quan n mua, bnhng ha, dch v vt cht gia cc nc trong phe XHCN.

- T gi phi mu dch: l t gi dng trong thanh ton chi tr hng hahoc dch v vt cht khng mang tnh thng mi . Nh: chi v ngoi giao,o to, hi tho, hi ngh

- T gi kt ton ni b: c tnh trn c s t gi chnh thc cngthm h s phn trm nhm b l cho cc n v xut khu. T gi ny

khng cng b ra ngoi m ch p dng trong thanh ton ni b. N thot lyt gi mu dch nhm b p nhng khon thua l trong kinh doanh xutnhp khu ca cc doanh nghip nh nc. y thc cht l mt hnh thc

b l c tnh cht bao cp thng qua t gi.

c) Tc ng n nn kinh t

Thc ra trong giai on ny do quan h thng mi u t ca VitNam v khi SEV l quan h hng i hng, mang nng tnh cht vin tr,vic di chuyn, chuyn giao v ngoi t l khng c nn vic quy nh t gihi oi gia VND v cc ngoi t khc ch mang tnh hch ton.

Quan h v cung cu ngoi hi trn th trng khng c phn nhng n trong t gi. Biu hin r nht ca tnh trng ny l vic tn timt th trng ch en vi mt t gi khc xa t gi chnh thc.

Nm T gi chnh thc T gi th trng t do

20


21/89

1985 15 115

1986 80 425

1987 368 1.270

1988 3.000 5.000

1989 3.900 4.750

Do ng tin Vit Nam c nh gi qu cao so vi cc ng tin tdo chuyn i nn:

- Cn cn thng mi b thm ht nng, xut khu g p nhiu bt li

trong khi nh p khu th c li v thng xuyn tng ln. Hu qu l hng nib hng ngoi chn p, sn xut trong nc b nh n.

- Nh nc phi p dng t gi kt ton ni b b l cho cc n vsn xut hng xut kht nhng cha p ng c nhu cu v cha bp chi ph sn xut.

- Cn cn thanh ton b bi chi, d tr ngoi t b gim st, phn ngca chnh ph lc ny l tng cng qun l ngoi hi, bo h mu dch vkim sot hng nhp khu. Nhng t ny sinh tnh trng khan him vtt, hng ha, nguyn vt liu cn thit khin cho tc tng trng chmli, sn xut trong nc tr tr, nh n li cng tr nn ti t, sc p lm

pht tng vt.

2.2. Thi k 1989-1991 : Th ni t gi

a) Bi cnh kinh t.

ng u, Lin X sp , quan h ngoi thng c bao cp vi ccth trng truyn thng b gin on, khin chng ta phi chuyn sang bun

bn vi khu vc thanh ton bng ng -la M.

Qu trnh i mi kinh t thc s din ra mnh m bt u t nm1989. Chnh ph cam kt v thc thi chin lc n nh ha nn kinh t - tichnh tin t, trong vn t gi c coi l khu t ph, c vai trcc k quan trng i vi qu trnh ci cch, chuyn i c ch v m cakinh t.

b) Chnh sch tgi.

21


22/89

Ngh nh 53/HBT ra i, qui nh v vic tch h thng Ngn hngVit Nam t mt cp thnh hai cp, bao gm ngn hng nh nc thc hinchc nng qun l v m v h thng ngn hng thng mi thc hin chcnng kinh doanh tin t v tn dng. T gi mua bn ca cc ngn hng c

php da trn c s t gi chnh thc do NHNN cng b cng tr 5%.

Qu trnh xa b ch t gi kt ton ni b din ta cng lc vi viciu chnh gim gi mnh ni t (khng khc g th ni). (Bng di)

gim bt chnh lch t gi nhm tin ti iu hnh t gi da chyu vo quan h cung cu trn th trng, nh nc thng qua chnh scht gi linh hot hn iu chnh t gi chnh thc theo t gi trn th trngt do sao cho mc chnh lch nh hn 20%. Kt qu l mc chnh lch tgi c thu hp.

NmT gi ngn hng(bnh qun)

T gi th trngt do (bnh qun)

1989 3.900 4.750

1990 5.133 5.610

1991 9.274 9.546

1992 11.179 11.334

c) Tc ng n nn kinh t.

Kim ngch xut khu tng. Nm 1990 tng 18,8% ; 1991: 48,63%.

ng Vit Nam lin tc b mt gi so vi la M lm gi c hngnhp khu tng nhanh. Chi ph u vo cho qu trnh sn xut tng ln liu kin thc y lm pht. T l lm pht ca nc ta tng tr li: t

34,7% nm 1989 ln 67,5% trong hai nm 1990 v 1991.2.3. Thi k 1992-2/1999

a) Bi cnh kinh t.

Th trng vi cc nc XHCN c b thu hp mt cch ng k.

22


23/89

V phng din thanh ton quc t, Vit Nam ng trc mt tnh thv cng kh khn. Bn cnh h thng thanh ton a bin b tan r, tt ccc nc CNXH u ng lot chuyn i ng tin thanh ton vi Vit

Nam bng ngoi t t do chuyn i (ch yu l USD). Vic chuyn ing tin thanh ton c nh hng ln n kh nng thanh ton ca Vit

Nam bng ngoi t v trc , hu ht ngun thu ngoi t ca Vi t Namu bng ng Rp chuyn nhng, ch c mt lng nh bng ngoi t tdo chuyn i.

iu dn n cn cn vng lai v cn cn thng mi thm htln, nhp khu gp 3 ln xut khu. s thiu ht trong cn cn thng mic b p bng cc khon vin tr, cho vay ca cc nc CNXH m chyu l Lin X.

Nm 1997, cuc khng hong ti chnh tin t ng Nam bng n

buc cc nc ny phi tin hnh ph gi mnh ng ni t v Vit Namcng khng nm ngoi xu hng .

b) Chnh sch tgi.

-Thi k 1992-1994: t gi chnh thc hnh thnh trn c s u thuti trung tm giao dch ngoi t.

Trong thi gian ny, NHNN ngh vi chnh ph thnh l p Qu iuha ngoi t ti NHNN c th can thip vo th trng ngoi hi nhm nnh t gi. Chnh ph y quyn cho Thng c c ton quyn iu hnhqu mt cch linh hot.

C th ni, vic thnh l p qu ngoi t ti NHNN lm du nhngbin ng tht thng ca t gi trn th trng. NHNN s dng qu mtcch rt linh hot v hiu qu. Qu to cho NHNN mt ngun lc thc s can thip nhm n nh t gi, p ng nhu cu thit yu ca nn kinh t vngoi t.

Thng 9/1991 ngn hng nh nc thnh lp mt trung tm giaodch ngoi t ti thnh ph H Ch Minh v thng 11/1991, mt trung tmgiao dch th hai H Ni cng ra i.

i tng tham gia giao dch trn cc trung tm ny l cc ngn hngc php kinh doanh ngoi t, cc t chc XNK kinh doanh trc tip vinc ngoi v NHNN. Ngoi ra cc ngn hng c php tp hp cc yucu mua bn ngoi t ca khch hng khng trc tip mua bn ti trung tm.

Trung tm hot ng theo nguyn tc u gi t thp n cao hocngc li t c cn bng cung cu v ngoi t.

23


24/89

T gi chnh thc ca ng Vit Nam c xc nh c cn c vo tgi ng ca ti cc phin giao dch cc trung tm theo nguyn tc t gimua vo khng c vt qu 0.5% so vi t gi n nh ti phin giao dchtrc.

Vic thnh lp hai trung tm giao dch ngoi t l bc ngot u tinca h thng ngn hng trong qu trnh i mi thc s theo hng thtrng. Thng qua hot ng ca hai trung tm, vi vai tr l ngi t chcv iu hnh, NHNN kp thi nm bt cung cu ngoi t trn th trng iu hnh chnh sch tin t cng nh t gi ph hp v i tn hiu thtrng.

Nm T gi chnh thc

1992 10.718

1993 10.840

1994 11.003

-Thi k 1995-1999: t gi c hnh thnh trn c s t gi lin ngnhng.

Thnh l p th trng ngoi t lin ngn hng (20/10/1994). C qui mln hn, hot ng linh hot hn nn t gi hi oi ngy cng phn nh y hn quan h cung cu th trng. Qua th trng lin ngn hng, ngnhng nh nc nm bt du hiu th trng v t gi hi oi, cng b t gichnh thc hng ngy v bin giao dch cho cc ngn hng thng mi.

T thng 7/1997, do chu nh hng ca cuc khng hong ti chnhtin t Chu , ng Vit Nam chu p lc gim gi mnh khin cho thtrng ngoi hi ri vo tnh trng u c, tch tr ngoi t, cu ngoi tlun ln hn cung. Trong hai nm 1997-1998, nh nc ba ln ch ng

iu chnh t gi VND/USD, ng thi ni rng bin giao dch gia ccngn hng thng mi vi cc khch hng trn th trng ngoi t.

Nm T gi chnh thc

1995 11.021

24


25/89

1996 11.040

1997 11.175

1998 12.985

1999 14.016

c) Tc ng n nn kinh t.

Cui giai on, trong thi k xy ra khng hong ti chnh khu vc,t gi tng ln do iu chnh ca chnh ph l tng cao sc cnh tranh cahng ha Vit Nam.

Vic t gi ca Vit Nam khng tng qu nhanh nh ca cc nckhc trong khu vc c tc ng tch cc v khng to tm l hoang mangcho ngi dn, khng gy ra mt sc p ln ln n nc ngoi v hn chthit hi cho nhp khu.

2.4. Giai on 1999 n nay: th ni c iu tit

2.4.1.Giai t thng 2/1999 n thng 12/2002

a) Bi cnh kinh ty l thi k u chuyn i t c ch qun l nn kinh t k hoch

ha tp trung bao cp, sang c ch th trng nh hng XHCN. Ch tgi linh hot nhng vn c s kim sot ca nh nc(hng ngy NHNNcng b t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hngca VND/USD trn cc phng tin thng tin i chng, thay cho vic cng

b t gi chnh thc v t gi nnh qun mua vo,bn ra trn cc th trngngoi t lin ngn hng). Trn thc t c th trng ngoi t ch en nhhng khng nh n nn kinh t.

Nu thanh ton bng cc ng tin khc EUR, JPY, GBP phi tnht gi cho suy ra t t gi VND/USD.

b) Chnh sch t gi

L gi i ngoi ca ng ni t trong bi cnh ton cu ho nn kinht, t gi lun c nh hng su rng ti tt c cc lnh vc kinh t chnhtr x hi ca mt quc gia. Chnh v vy, trong cc giai on d tr ngoi

25


26/89

t thp, tm l sng bi ngoi t th hin nn la ho cao, s n nh cang ni t cha c c s vng chc th vic thc thi mt ch t gi hioi c tnh cht hnh chnh v tng i n nh l mt phng thc hiuqu. Tuy nhin, vic qun l t gi hi oi mt cch hnh chnh lm chogi i ngoi ca ng ni t khng phn nh ng thc lc ca nn kinh tlun gn vi nhng tc ng tiu cc c hu. C th l nu ng ni t bt trn gi tr th hiu qu kinh t ca mt quc gia trn th trng quc t

b bp mo, cn cn thng mi khng c iu kin cn bng, k vng phgi v cc tm l gm gi, u c ngoi t xut hin. Nhng vn , nlt n, chnh l cc nhn t cn tr vic qun l lnh mnh v gy ra nhng

bt n i vi mi trng kinh t. Chnh v th, vic theo ui mt c chiu tit t gi phn nh ng gi tr ca ng ni t lun l mc tiu caqun l v m. Vit Nam cng khng nm ngoi qu o kinh t . S rai ca Quyt nh s 64/1999/Q - NHNN7 ngy 25/2/1999 l s khi u

cho c ch iu tit t gi trn c s th trng. lm r vn ny, i hi phi phn tch nhng im mi ca

Quyt nh s 64/1999/Q - NHNN7 ngy 25/2/1999 trong mi quan h vic ch iu tit t gi trc .

Vic iu tit t gi giai on trc khi c Quyt nh 64/1999/Q -NHNN7 tun theo Quyt nh 205 Q - NH7 ca Thng c NHNN, banhnh ngy 20/9/1994. C th l: NHNN cng b hng ngy t gi chnh thcca ng Vit Nam vi mt s ngoi t trn cc phng tin thng tin ichng. T gi ny c cc t chc tn dng c giy php kinh doanh ngoi

t dng lm c s xc nh t gi giao dch trong mt bin nht nh.Nh vy, t gi chnh thc do NHNN quy nh v cng b khng cha

ng ni dung kinh t m ch mang tnh hnh chnh. Kt qu l t gi giaodch ngoi t thc t trn th trng c t chc hu nh tch ri t gi chnhthc cc mc ti a cho php. NHNN, do , ng thi phi cng bcc t gi thc t mua v bn bnh qun hng ngy ca cc giao dch ngoit pht sinh v t gi chnh thc.

Tnh hnh chnh ca t gi chnh thc trong giai on ny c th

hin r nt hn thng qua phn ng ca th trng i vi cc t iu chnhtng bin v gim t gi chnh thc ca NHNN. Tt c cc t iu chnhu c chung mt xu th din bin l s gim n mc ti a cho php cat gi VND. iu c ngha l t gi chnh thc khng phn nh nggi tr ca ng ni t trn th trng, nn khi c c hi, t gi lin tcgim n mc ti a c php. S m rng bin giao ng trong thigian qua thc s l mt cuc kim nghim hiu qu i vi t gi chnh thc

26


27/89

do NHNN cng b. Ch khi t gi chnh thc c iu chnh ng bng tgi th trng lin ngn hng, mc t gi chnh thc cng vi bin giaong ti a cho php vo ngy 7/8/1998, t gi giao dch thc t mi giaong tng i n nh trong khung cho php (thp hn trn) so vi t gichnh thc. iu khng nh rng t gi chnh thc lc ny phn no

phn nh c tnh hnh th trng ngoi t c t chc.

Nm 1999

Mc d t gi chnh thc c ly ng bng t gi giao dch trnth trng lin ngn hng ngy 7/8/1998 v ngay sau , t gi giao dchthc t giao ng tng i n nh trong khung cho php, nhng cng ch l s iu chnh t gi chnh thc trn c s th trng c tnh thiim. Ch khi Quyt nh 64/1999/Q - NHNN ra i, t gi do NHNNcng b hng ngy mi thc s c hnh thnh trn c s th trng. Theo

Quyt nh ny, NHNN cng b t gi giao dch bnh qun hng ngy trnc s t gi thc t bnh qun hnh thnh th trng ngoi t lin ngnhng ca ngy giao dch gn nht. Nh vy, c s php l cho vic iu titt gi ca NHNN trn c s th trng c xc lp. Di c ch ny, tgi c cng b thc s phn nh trung thc tnh hnh th trng ngoi tca ngy giao dch gn nht trc . Tuy nhin, c ch iu hnh t gimi khng c ngha l t gi hon ton do th trng xc nh. Vi Quytnh s 65/1999/Q -NHNN (c hiu lc t ngy 26/2/1999) vai tr chng kim sot t gi ca NHNN cng c khng nh. Theo Quytnh ny, t gi giao dch trn th trng c t chc hng ngy b khng ch

trong bin l 0,1% so vi t gi bnh qun do NHNN cng b. Vic cngb bin giao ng t gi trong bi cnh hin nay l hon ton hp l vbin giao ng 0,1% cng khng phi l qu nh.

Tm li, nm 1999 t gi lun n nh v c bn ph hp vi cung cungoi t trn th trng v mc tiu qun l ca NHNN. Giao dch mua bnngoi t gia ngn hng v doanh nghip cng nh cc giao dch trn thtrng ngoi t lin ngn hng si ng hn nm trc.

Nhu cu ngoi t cho sn xut kinh doanh c bn c p ng y

. NHNN mua c mt s lng ng k ngoi t tng d tr ngoit nh nc v b sung ngoi t cho qu kinh doanh. C th ni, vic imi c ch qun l t gi theo Quyt nh s 64/1999/Q - NHNN7 ngy25/2/1999 l mt bc i ng n v ph hp vi yu cu ca nn kinh tcng nh cng tc iu hnh chnh sch tin t. NHNN chm dt viccng b t gi chnh thc theo li hnh chnh nh trc y, chuyn sangcng b t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng.

27


28/89

Nm 2000

Nhng thng u nm 2000 tnh trng st ngoi t bc pht. c ngoi t thanh ton hoc tr n vay nc ngoi, phn ln cc doanhnghip phi mua gom t nhiu ngn hng hoc phi nhn n vay ngoi t,

thm ch c doanh nghip phi mua ngoi t vi gi cao vt trn t giNHNN cng b t 100 200 VND/USD. H thng ngn hng thng mi,c bit l ngn hng thng mi quc doanh rt kh khn trong vic xoayx ngoi t cung ng cho doanh nghip. c ngun cung, mt sngn hng hot ng ch o v ngoi t (nh ngn hng Ngoi Thng,ngn hng Cng Thng...) nng t gi mua ngang bng t gi bn, thmch nng t gi mua bn tin mt ngang bng vi gi chuyn khon, bntrc ngoi t chp nhn l kinh doanh ngoi t nhng cng khng p ngc hu ht nhu cu ca khch hng. Do kim ngch xut nhp khu 8 thngu nm 2000 tng so vi cng k nm 1999 nn xt v s lng, doanh smua bn ngoi t gia ngn hng vi khch hng c tng (6 thng u nm2000 tng 12,7% so vi cng k nm 1999) nhng khng cn i, cc ngnhng thng mi bn ra nhiu hn mua vo, ngun cung ca ngn hng lunnh hn nhu cu ca doanh nghip. Tnh trng mt cn i cung cu ngoi tth hin r nt nht trong thng 7, thng 8 nm 2000, nhiu ngn hng

phi trng ch vo ngun ngoi t can thip ca NHNN.

Thit hi khc cng nhn thy r hn i vi cc chnh sch v m caNh nc. Chnh sch tin t b ph v. Trn li sut cho vay khch hngkhng c tc dng ng k bi hu nh cc ngn hng u cho vay vi li

sut thp hn t nht t 0,15 - 0,4%/thng i vi VND v 1,0 1,7%/nmi vi USD, c bit sau khi NHNN cng b iu hnh li sut c bn thmc li sut cho vay trung bnh vn thp hn nhiu so vi trn quy nh theoquy nh mi. Chnh sch t gi dng nh ch l im ta duy nht ccngn hng ly lm cn c iu chnh t gi mua vo, bn ra sao cho csc hp dn, sc cnh tranh cao nht nhm li ko c khch hng.

Trong mi trng cung cu ngoi t tng i cn bng ca nm 1999,mi ngn hng thng mi s hot ng bnh thng trn c s ni dung tiQuyt nh s 65/1999/Q - NH7 ca NHNN v xc nh t gi giao dch

gia VND/USD v t gi gia cc ngoi t khc so vi USD. Tuy nhin viiu kin cung cu ngoi t mt cn bng xy ra trong nm 2000, quytnh ny tr thnh cng c c lc cho cc ngn hng, c bit l ngnhng nc ngoi, li dng trit nhm cnh tranh mua c ngoi t. Ngaytrong nhng ngy u ca hin tng khan him ngoi t, cc ngn hng

pht trin rt mnh nghip v giao dch c k hn nhm mua c ngoi t.Do bin dao ng ca t gi giao dch c k hn so vi t gi giao ngay

28


29/89

rt rng to c hi cho cc ngn hng nhanh chn y t gi ln cao trongcuc cnh tranh mua ngoi t. Nu t gi giao ngay ngy 30/6/00 l 14.094VND/USD, th t gi giao dch c k hn mt thng ti a l 14.176VND/USD, chnh lch 82 ng/USD. Chnh v vy, cc ngn hng sdng giao dch c k hn cnh tranh.

Nh vy, cc ngn hng vn tun theo quy nh qun l ngoi hi lxc nh t gi ca cc loi ngoi t khc USD da theo t gi trn thtrng tin t quc t. Tuy nhin, NHNN khng quy nh c s xc nh tgi gia VND v cc ngoi t khc USD da trn t gi VND/USD NHNNcng b v t gi gia USD so vi cc ngoi t khc theo th trng tin tquc t, m cho php cc ngn hng thng mi t quy nh. Do , ccngn hng thng mi li dng k h ny t ra mt t gi tho thungia VND vi ngoi t khc USD, chng hn gia VND v EUR ng nghavi vic ngn hng thng mi y t gi giao ngay VND/USD cao hnmc trn quy nh ca NHNN.

Nm 2001

C th nhn thy rng, th trng ngoi t nhng thng u nm 2001ang bin i theo chiu hng tch cc hn nhiu so vi din bin cngthng ngoi t nm 2000. Nu nh nm 2000 cc ngn hng thng mi laovo cuc chy ua tng li sut huy ng la M thu ht tit kim ngoit em gi nc ngoi kim chnh lch li sut th nhng thng u nm2001, cc ngn hng thng mi li ng lot iu chnh gim li sut huy

ng v cho vay ngoi t. Khi u l cc ngn hng ln nh ngn hngNgoi Thng, ngn hng Cng Thng, ngn hng ACB, tip theo huht cc ngn hng iu chnh gim li sut ngoi t ca mnh theo. Gny, ngn hng Ngoi Thng mt ln na li iu chnh gim 0,05% khn mt nm so vi ln iu chnh trc. Hin nay li sut cc k hn huyng k hn mt nm gim gn 1% so vi cui nm 2000. ng thi ny khin cho xu hng a chung gi tit kim ngoi t ca dn chng gimdn, cc doanh nghip c xu hng vay ngoi t thay v ch vay tin ngnh trc y. ng Vit Nam ang c t trong mt tng quan hp lhn so vi ngoi t cho thy tnh trng la ho ti sn c ca cc ngn

hng thng mi ang gim dn.T gi bnh qun USD/VND trn th trng ngoi t lin ngn hng do

NHNN cng b tng chm, mc tng so vi cui nm 2000 l 0,26% vtrong nhiu ngy thng 3/2001 t gi trn th trng lin ngn hng cchiu hng gim dn, trung bnh 1 2 ng/ngy. Cc ngn hng thngmi cng khng cho gi mua bng gi bn, tin mt bng chuyn khon

29


30/89

nh nhng thi im cng thng cung cu ngoi t nm trc tuy rng vnt gi bn kch trn 0,1% bin c php. Gi trn th trng ch encng gim tng ng, ch cn mc 14.600 14.620 ng/USD do khngcn hin tng t mua gom ngoi t gm gi ca doanh nghip v dnc nh nm trc. Vic mua ngoi t theo gi vt trn gim v ch tptrung vo mt s nhng doanh nghip nhp khu hng tiu dng.

Tuy khng d tha nh nm 1999, nhng nhn chung st ngoi t gim. Cung ngoi t ca cc ngn hng di do hn do cc doanh nghipkhng cn t tng gm gi ngoi t trn ti khon na, hn na cn stVND vo thi im ngay trc v sau Tt nguyn n cng buc nhiudoanh nghip phi bn bt lng ngoi t m h u c sut nm 2000.ng thi, s can thip ca NHNN mnh m hn, vic Thng c

NHNN cng b s bn can thip cho mi nhu cu nhp khu cc mt hngthit yu ca nn kinh t c tc dng nh mt liu thuc trn an tinh thnca cc doanh nghip v c ngn hng thng mi. Cu ngoi t khng cnqu cng nh trc do cc doanh nghip khng cn x mua gom ngoi tm c tm l khi no n hn thanh ton mi xin mua ca ngn hng trnh b l do t gi ang c xu hng xung. Cc ngn hng cng khngduy tr trng thi ngoi t dng ln m ch mt lng thch hp nhmm bo cn i c nhu cu khch hng ca mnh.

Tt c nhng ng thi trn cho thy th trng ngoi t ang chuynmnh theo hng tch cc, cung cu ngoi t chc chn s gim cng thngv nhiu chuyn gia mnh dn d on l t gi USD/VND s ch ng

hoc gim nh m khng tng t nh nm 2000.S d c nhng thay i trn l do cc chnh sch can thip th trng

tin t ca NHNN bt u pht huy tc dng cng vi nhng thay ikhch quan trn th trng tin t quc t. Vic NHNN hai ln lin tc iuchnh tng t l d tr bt buc t 5% ln 7% v ln 12% cng nh vic Ccd tr lin bang M (Fed) ct gim li sut ch o xung cn 6% ri 5,5% khin cho cc ngn hng ang phi au u vi bi ton li nhun. m bo an ton v c li, vic cc ngn hng gim li sut huy ng l mttt yu khch quan m cc chuyn gia phn tch u d on c. Hin nay

v trong thi gian ti, cc ngn hng s phi ch trng hn n vic ymnh tn dng ch khng th trng ch vo vic hng li tin gi ncngoi nh trc y d rng y vn v tip tc l ngun thu li nhun lncho ngn hng.

Nh vy, trong 4 thng u nm, t gi gia VND v USD tng in nh. n ht thng 4/2001, t gi bnh qun lin ngn hng ch tng

30


31/89

0,34% so vi u nm 2001, mc tng ny ca t gi USD/VND thtrng t do H Ni v Thnh ph H Ch Minh cng ch t 0,27 n 0,38.

Nguyn nhn ch yu lm cho t gi thi k ny n nh l do mc thm htcn cn thng mi 4 thng u nm 2001 ch l 134 triu USD, gim ngk (49,63%) so vi cng k nm ngoi ( mc 266 triu USD), trong khi lng kiu hi v trong 4 thng ny l 575 triu USD, tng 5% so vi cngk nm 2000, gip ci thin cn cn vng lai v cung cu ngoi t trn thtrng. Tnh hnh t gi tng i n nh trong 4 thng u nm gp

phn h tr cc doanh nghip xut nhp khu, c bit phc v Tt nguynn.

Ring t sau thng 5/2001, t gi trn th trng t do c thay i rnt. Ch t 1/5/2001 n 30/6/2001, t gi bnh qun lin ngn hng tng1,9% (gp hn 5 ln so vi c 4 thng u nm 2001). T gi USD/VND ticc ngn hng thng mi cng tng tng ng v lun mc kch trn. C

bit mt s ngn hng thng mi c phn v chi nhnh ngn hng NgoiThng TP HCM lun t gi mua bn chuyn khon, tin mt bng nhaunhm thu ht cc ngun ngoi t. Mc gim gi k trn ca ng Vit Naml ph hp vi xu hng ln gi ca ng la M trn th trng quc t,cng nh tnh hnh cung cu ngoi t Vit Nam. Trong thng 5/2001, thmht cn cn thng mi tng ln mc 130 triu USD, xp x vi mc thmht ca c 4 thng u nm, trong khi , lng kiu hi chuyn v nc lic gim so vi cc thng trc khong 16%, khng gip b p c thmht cn cn thng mi v gp phn to cng thng cung cu ngoi t. Bn

cnh , t l kt hi gim t 50% xung cn 40% c p dng t thng5/2001 lm gim ngun cung ngoi t. Trong khi , s lo ngi gi dutrn th gii tng do Irc thng bo ngng xut khu du phn i quytnh ca Lin hip quc v thay i gia hn chnh sch i du ly lngthc khin nhiu doanh nghip nhp khu xng du c biu hin tch trngoi t, tng cu ngoi t trn th trng.

T gi trn th trng chnh thc tng ko theo s tng gi la Mtrn th trng t do, n cui thng 6/2001 t gi trn th trng t do cH Ni v TP H Ch Minh u vt mc14.900 VND/USD.

Din bin t gi USD trong nm 2000 v na u nm 2001

Tong

nm 20001/01 2/01 3/01 4/01 5/01 6/01

31


32/89

T gi lin ngn hng

Tng so vi thng trc

14.022 14.501

14.534

33

14.558

24

14.573

15

14.595

22

14.696

101

14.865

169

T gi th trng t do

Tng so vi thng trc

14.160-14.540

14.630

90

14.680

50

14.730

50

14.790

60

14.910

120

15.050

140

(Ngun VN Express (nm 2000, thi im cui nm, n v VND))

Th trng ngoi t nhng thng cui nm 2001: nhu cu ngoi t tngcao hn do quy lut nhu cu nhp khu nguyn liu ca doanh nghip tngcao vo cc thng cui nm, c nhiu d n ln i vo giai on gii ngnnh d n Nam Cn Sn, d n xy dng nh my nhit in Ph M...Trong khi , tng trng xut khu b nhiu sc p kh c th t s tngcao. V vy, m bo th trng ngoi t khng b sc p, vn quantrng l kim sot cht ch vic nhp khu, hn ch thp nht nhu cu sdng ngoi t nhp khu nhng mt hng khng thit yu, tng cngcng tc chng bun lu, hn ch nn chy mu ngoi t, ng thi p dngnhiu bin php tng cng xut khu, khuyn khch u t nc ngoi tothm ngun ngoi t. Mt bin php cng khng km phn quan trng l

phi c chnh sch t gi ph hp, diu chnh t gi mc hp l khuyn

khch xut khu, hn ch nhp khu m bo hot ng bnh thng ca ccdoanh nghip, hn ch tnh trng gm gi ngoi t do tm l s t gi tnglin tc.

Nm 2002

Trong 5 thng u nm 2002, NHNN Vit Nam vn tip tc thc hinc ch iu hnh li sut c bn ng Vit Nam, mc li sut c bn ccng b trong cc thng ny l 0,6%/thng. Cn li sut ngoi t c t

do ho t thng 6/2001, nn bm st din bin ca th trng quc t. Tronggiai on ny, Cc d tr lin bang M (FED) vn gi nguyn mc li sutUSD, n nh mc 1,75%/nm t u nm 2001 cho n u thng11/2002. T 6/11/2002 FED ct gim li sut xung cn 1,75%/nm. Do li sut USD nc ta trong sut 10 thng u nm v ngay c hai thngcui nm sau khi FED ct gim ti 50 im li sut ca mnh cng n nh

32


33/89

v ng mc thp; 2,0% - 2,2%/nm i vi li sut huy ng vn v2,75% - 5,0%/nm i vi li sut cho vay.

Trc yu cu khch quan ca thc tin, t ngy 1/6/2002, NHNNquyt nh chuyn sang c ch li sut tho thun ng Vit Nam ca cc

T chc tn dng i vi khch hng. Theo , cc T chc tn dng cch ng tho thun li sut i vi khch hng trn c s cung cu vn, lisut c bn do NHNN cng b ch c tnh cht tham kho. NHNN vn tiptc iu hnh v thc hin li sut ti chit khu v li sut ti cp vn ivi cc T chc tn dng.

T ngy 1/7/2002, NHNN quyt nh ni rng bin quy nh t gica cc T chc tn dng trong giao dch mua bn ngoi t i vi khchhng ln 0,25% so vi mc 0,10% trc i vi nghip v giao ngay;ln 0,50% so vi mc 0,40% ca nghip v giao dch k hn 30 ngy;

ln 2,5% so vi mc 2,35% ca nghip v giao dch k hn trn 90 ngy...Vic iu chnh tng ny p ng c yu cu ca cc T chc tn dngcng nh cc doanh nghip c nhu cu mua bn ngoi t vi cc ngn hng,khng b g b trong khun kh cht hp nh trc y.

Th trng vn phn ng rt tch cc v s thay i ny, v n gimdn nhng quy nh mang tnh cht hnh chnh can thip vo quyn t chkinh doanh ca cc T chc tn dng, nhn t ch lc trn th trng. ngthi s thay i cho php tin ti t do ho th trng giao dch ngoi hi

ph hp vi thng l quc t, nht l Vit Nam ang tin ti thc hin y

cc ni dung ca Hip nh thng mi Vit M, gia nhp WTO...Ngy 13/9/2002, Thng c NHNN ban hnh quyt nh s958/2002/Q - NHNN v qun l ngoi hi i vi vic mua bn chngkhon ca t chc c nhn nc ngoi ti Trung tm giao dch chng khon.T thng 10/2002, Thng c NHNN ban hnh quy nh mi v trngthi ngoi t i vi cc NHTM. Theo t l s d ngoi t so vi vn tc ca cc NHTM trc y quy nh l 15%, th nay tng ln 30%;

phng php tnh cng thay i, khng ch tnh i vi la M (USD), mcn c tnh chung gp cc loi ngoi t khc... l nhng thay i vqun l ngoi hi mang tnh rt tch cc, tho g kh khn v kinh doanhngoi hi, to iu kin cho cc NHTM ch ng p ng nhu cu ngoi tcho cc doanh nghip thc hin cc hp ng nhp khu.

Mt im mi khc na l u thng 10/2002, NHNN chp thuncho hai doanh nghip trong nc th im u t vn ngoi t ra nc ngoi.y l bin php quan trng lm tng nhu cu vay vn ngoi t ca cc

33


34/89

doanh nghip t cc NHTM trong nc, khuyn khch h thu ht vn ngoit trong dn vo ngn hng.

Cng t u thng 9/2002, Chnh ph c ch trng, NHNN sai Thng t s 02/2000 v vic khuyn khch ngi Vit Nam nc

ngoi chuyn tin v nc. Theo , NHNN cho php cc T chc tn dnglm i l cho cc t chc kinh t v T chc tn dng khc c nhn chitr ngoi t khng phi xin php NHNN, m ch cn gi bn sao hp ngi l cho chi nhnh NHNN tnh, thnh ph. Quy nh mi to iu kin mrng i tng c lm dch v chi tr ngoi hi, trong c c cc

NHTM c lm i l cho cc cng ty dch v kiu hi v vn ny.Ngy 4/12/2002, Thng c NHNN quyt nh tng li sut tin gi ngoi tca cc T chc tn dng v Kho bc nh nc t 1,2%/nm ln1,35%/nm,cao hn li sut ca FED, c tc ng tch cc v vic tng li sut huy ngvn USD, thu ht ngoi t t x hi vo h thng ngn hng.

Cng vi vic thay i ni trn, NHNN vn duy tr v vn hnh chiu qu hot ng ca th trng ngoi t lin ngn hng, thc hin nghipv Swap trong giao dch hon i ngoi t ly vn ni t gia NHTM v

NHNN.

Vi tng th cc bin php ni trn, th trng ngoi hi nc ta trongnm 2002 tng i n nh, t gi bin ng khng nhiu. Trong sut cnm 2002 t gi VND/USD ch tng 2,0%, trong thng 12 thng cui nmch xoay quanh mc 15.400 VND/USD.

2.4.2. Giai on t nm 2003 n nm 2006

a) Bi cnh kinh t

C ch qun l ca nh nc ta vn l c ch th trng c nh hngXHCN, nc ta chun b k kt vo gia nhp WTO, v vy i hi phitun th cc thng l quc t IMF, t do ha ti khon vng lai.

Quc hi ph chun php lnh Ngoi hi c hiu lc t 01/6/2006.Ch t gi c nh hng linh hot c s kim sot ca nh nc- T gi

cng b trn th trng lin ngn hng cng vi bin giao dch do nhnc cng b trong tng thi k

Ch t gi tng i n nh nhng USD tip tc mt gi mnh sovi cc ng tin ch cht khc.

b) Chnh sch t gi

34


35/89

K t ngy 8/12/2004, Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN caThng c NHNN iu chnh giao dch hi oi ca cc t chc tn dng(TCTD) c php hot ng ngoi hi chnh thc c hiu lc thi hnhv thay th Quyt nh s 17/1998/Q-NHNN7 v Quy ch giao dch hioi nm 1998. Vi nhng im i mi c bn v t duy qun l ca

NHNN trong vic thc hin cc giao dch hi oi v nhm thc y s phttrin th trng ngoi hi VN, vic a vo thc thi Quyt nh mi nychc chn s lm cho th trng ngoi hi VN c bc pht trin vt bc cv cht lng v quy m. Th trng ngoi hi s ng o, si ng hn,linh hot, thng thong hn, t ch hn v cng an ton hn.

Tnh vo thi im ngy 30 thng 9 nm 2006, mt la i c16051 ng, tng 137 im, tng ng 0,86% so vi u nm (15914). Ccnm trc y, t l trt gi ca tin ng so vi la nh sau: nm 2005 l0,86%; nm 2004 l 0,84%; nm 2003 l 1,56. Trong nm 2006, mc thpnht t c l 15901 vo ngy 14 thng 3 nm 2006, mc cao nht tc l 16056 vo ngy 29 thng 9. Mc 16056 t c cng cao hn ti60 im so vi ngy xy ra hin tng t gi trn th trng t do t mctrao i 17200 (ngy mng 9 thng 5 nm 2006).

Theo d on ca cc tp on ti chnh ln nh HSBC, DeutscheBank v Citigroup, t gi USD/VND cui nm 2006 s vo khong 16050

16100, tc l tin ng s mt gi so vi ng la vo khong 1% sovi u nm.

Trc khi i vo phn tch, d on bin ng t gi, chng ta s cng nhnli cc ch s kinh t V m ca Vit Nam nhng nm qua.Theo s liu t Tng cc thng k, tc tng trng GDP ca Vit

Nam nm 2004 v 2005, tc tng trng t ln lt l 7,7% v 8,4%,nm 2006 l 7,8%.

Xut nhp khu: Trong 9 thng u nm 2006, tng mc lu chuynngoi thng t 62,15 t la, tng 21,6% so vi cng k nm 2005, trong xut khu t 29,4 t la, tng 24,2%; nhp khu t 32,75 t la, tng19,3%. Tr gi nhp siu ca 9 thng t 3,4 t la. Nm 2004 v 2005,thm ht cn cn thng mi t ln lt l 5,45 t la v 4,65 t la.

Trong cc mt hng xut khu, tr gi du th 9 thng t 6,47 t la,tng ng 12,5 triu tn, chim t trng ln nht trong tng tr gi xutkhu vi 22%. Nm 2005, tng gi tr xut khu du th t 7,39 t la(tng ng 18,8 triu tn), chim 23% tng gi tr xut khu.

35


36/89

u t trc tip nc ngoi (FDI), ODA v kiu hi: 9 thng unm, c 580 d n u t nc ngoi c cp giy php vi tng vn ngk 3,85 t USD. Nu tnh c s d n c cp b sung, tng vn u ttrc tip nc ngoi vo Vit Nam t u nm n nay t 5,15 t USD.

Theo s liu mi cng b ca Tng cc Thng k, quy m ca cc dn FDI c cp php trong 9 thng u nm 2006 tng mnh so vi cngk nm ngoi, t mc trung bnh 4,6 triu USD/d n ln 6,6 triu USD.

Nm 2005, Vit Nam thu ht c tng cng 5,8 t la ngun vn FDI,t mc k lc so vi 8 nm trc . Theo s liu t B k hoch v ut, nm 2005, Vit Nam nhn c 3,4 t la ngun vn ODA, cao hnmc 2,8 t la ca nm 2004. Lng kiu hi tng mnh trong nm2005, t 4 t la, tng 25% so vi nm 2004. Nhng chnh sch ca chnh

ph nhm khuyn khch nhng ngi Vit Nam nc ngoi u t trongnc t ra c hiu qu. Lng kiu hi c chuyn v lin tc tng nggp mt vai tr quan trng, lm tng lng cung ng la trn th trngv gp phn lm tng ngun d tr ngoi hi.

Chnh sch t gi hi oi trong nc ph thuc mt phn khng nht chnh sch t gi hi oi ca cc i th cnh tranh l cc nc Chu khc nht l Trung Quc. Nhng nm va qua, ng la mt gi nhiuso vi cc ng tin ch lc khc nh Euro v Bng Anh. Tuy nhin, ccnc Chu , vi s can thip t chnh ph, kim ch s tng gi cang tin nc mnh so vi la nhm tng tnh cnh tranh v Vit nam

36


37/89

khng phi l ngoi l. iu ny gii thch ti sao nhng nm u th k 21,t l lm pht ca Vit Nam thp nhng t l trt gi ca tin ng li cao.

Tuy vy, theo di bin ng ng tin ca cc nc Chu t unm 2006 ta thy a s gi tr ng tin cc nc ny khng cn gim mang tng gi so vi ng la. ng Nhn dn t, bin ng rt t saungy chnh ph Trung Quc t b chnh sch t gi c nh, cng tng2,03% tnh t u nm. y l mt mc bin ng rt ng k bi trongvng 6 nm, mc tng gi ny ch l 2,55%. Di p lc t M, cng vimc tiu tng cht lng tng trng ca chnh ph Trung Quc, ng Nhndn t c d on l s cn tip tc tng gi so vi ng la vo cuinm 2006 v nhng nm tip theo.

Nhn bng bin ng cc ng tin ca cc i tc l nhng i thcnh tranh ca Vit Nam, ta thy hu nh tt c cc ng tin ny u tnggi hoc c xu hng tng gi so vi ng la. Ngoi tr ng Yn Nht,

nhm trnh tnh trng suy thoi nn kinh t, chnh ph Nht tc ngmnh m n chnh sch t gi nhng nm qua. Tuy nhin, vi s phc hinn kinh t hin nay, trin vng tng li sut ng Yn, ng Yn c don s tng gi mnh so vi ng la trong nm 2007, thay v b gim ginh nhng nm va qua.

Nh vy, trong khi chnh sch t gi hi oi ca NHNN ph thuckhng nh vo chnh sch t gi ca cc i th cnh tranh th vic gi trng tin ca cc nc ny tng so vi ng la s lm gim ng k plc nh trt gi tin ng ca chnh ph Vit Nam.

Bin ng cc ng tin so vi la M

Nu ch xt trong giai on u nm 2000 n cui thng 8 nm 2006,da vo ch s gi, sc mua ca tin ng gim 33,5%, sc mua cang la gim 20,68%, trong khi , gi tr tin ng gim so ving la l 14,16%. Nh vy, nhn vo cc ch s trn ta thy nhn nhtrn khng tht s chnh xc. Mt khc, cng trong cng mt giai on ny,tin ng mt gi nhiu so vi cc ng tin ca cc i tc thng miln, c th l gim 45% gi tr so vi ng Euro, 34% so ving Bng,

37


38/89

18,85% so vi ng Nhn dn t, 33% so vi ng la c, 21% so ving la Singapour, 34,8% so vi ng Won ca Hn Quc. Nu tnh trt gi ca tin ng theo mt r tin t gm cc i tc thng mi lnth mc ca n khng nh.

Tuy nhin, bin ng ca t gi khng phi ch ph thuc vo cc sliu ca qu kh, nu nhng nm ti, t l lm pht ca Vit Nam vn lunduy tr mc cao nh nhng nm gn y th p lc tc ng ln tin ngs rt ln

S l khng y nu ch da vo lm pht tnh ton bin ng t

gi. Chng hn nh nm 2005, gi tr ng Euro b gim 10% so vi ngla trong khi mc lm pht M li cao hn khu vc ng Euro. Nhvy, v d ny chng t rng ngoi yu t lm pht, bin ng ca t gicn ph thuc vo yu t khc. y, chnh l bin ng v cung cu giatin ng v la.

Nm 2006 c d on l kh quan trong xut khu, 9 thng unm kim ngch xut khu tng 24,2% so vi cng k nm trc, trong khi, tc tng nhp khu ch t 19,3%. Tc tng xut khu cao hn tc tng nhp khu lm gim ng k mc thm ht cn cn thng mi 9thng u nm.

Trin vng Vit Nam ra nhp t chc thng mi th gii WTO vocui nm nay cng c ha hn l mt c hi ln cho Vit Nam gim mcthm ht cn cn thng mi. S tham gia ca cc cng ty nc ngoi tiVit Nam s khin cho s cnh tranh ca cc hng ho trong nc i vicc hng ho nhp khu tng, bn cnh , hng ho ca Vit Nam s cnhiu c hi tham gia th trng th gii hn. Bn cnh nhng thun li v

38


39/89

xut khu, vic ra nhp t chc thng mi th gii c d on s thu htthm nhng lung vn u t nc ngoi ln.

Ngoi ra cng phi k ti s tham gia ca cc qu u t vo thtrng ti chnh Vit Nam. S tham gia ca cc qu ny cn tng i nhnhng n vn ha hn nhiu vi s m ca mnh m hn ca Vit Nam saukhi gia nhp WTO. S tham gia ca cc qu s lm tng lng cung latrn th trng.

u t trn th trng chng khon l mt loi hnh u t mi m Vit Nam nm 2006, th trng ny thu ht c rt nhiu s tham gia cangi dn. Trung tm giao dch chng khon Thnh ph H Ch Minh hot ng hn 6 nm, hin ang c 49 cng ty nim yt, vi tng gi tr thtrng 50 nghn t ng. y l mt bc tin ln, bi th trng chngkhon Vit Nam khi ra i ch c vn vn 2 cng ty nim yt l REE vSAM vi tng vn 270 t ng. S pht trin ca th trng chng khon

cng ng ngha vi nhu cu tin ng tng cao, thay v tch tr ti snbng ng la, cc nh u t th c hitrn th trng chng khon.

Mt yu t khng th khng k ti l li sut. Mc d chnhlch v li sut gia tin ng v ng la dn b thu hp nhng vi chnh lch vo khong 3,5% - 4,0% hin nay, chc hn vn hp dn mt

b phn khng nh cc nh u t gi tin ng.

D tr ngoi hi:

Tnh n thi im thng 3 nm 2006, lng d tr ngoi hi ca VitNam theo d on vo khong 10 t la, tng ng vi 12 tun nhpkhu. Mc d lng d tr ca Vit Nam tng ng k trong nhng nmgn y nhng vn cn nh so vi cc nc khc trong khu vc. Tuy vy,vic tng ngun d tr ngoi hi khng qu cp bch bi lng cung v lahin nay trn th trng th gii rt ln. Nu nh trong cuc khng hong tichnh Chu nm 1997, cc nc gp rt nhiu kh khn trong vic huyng ng la, th vo thi im hin nay, vi lng cung v la di dotrn th trng th gii, vic huy ng ng la s d dng hn nhiu.

39


40/89

N nc ngoi ca Vit Nam nm 2005 l 17,4 t la, chim 33%GDP. T l ny l tng i nh so vi mc trung bnh trn th gii. Bncnh , t l n ngn hn ch chim 3,8% trn tng s n. Nh vy, vi t ld tr ngoi t hin nay, chnh ph hon ton c th p ng nhu cu rt vnnu c.

2.4.3. Giai on t nm 2007 n nay

a) Bi cnh kinh t

Vit Nam tr thnh thnh vin th 150 ca t chc thng mi th giiWTO.

Nn kinh t Vit Nam i mt vi nhng kh khn so lm pht 2 cons tr li t cui nm 2007, n ht nm 2008 tng trng GDP gim mnh.

Chnh ph p dng 8 gii php kim ch lm pht

Nm 2008-2009 nh hng ca khng hong ti chnh ton cu nnsn xut v xut khu gin st. Chnh ph phi a ra gi kch cu , trong c gi h tr li sut 4% i vi cc n v sn xut lu thng hng ha kch thch sn xut pht trin.

Qu IV nm 2008, cn st gi vng trn th gii tng mnh, gi vng Vit Nam cao hn th gii.

40


41/89

b) Chnh sch t gi

Trong giai on ny NHNN p dng ch t gi n nh linh hot,ckim sot ca Nh nc, nhiu ln thay i bin giao dch.

NHNN mt mt ni lng chnh sch ngoi t ph hp vi cc thng

l quc t, mt khc phi tm mi bin php n nh t gi, kim sot vicmua bn ngoi t trn th trng h tr cc Doanh nghip xut nhp khuv n nh nn kinh t, phng chng nh hng ca suy gim ti chnh toncu.

USD ngy cng mt gi tr , v vy gi tr ca VND b gim st rtnhiu gy kh khn cho cc doanh nghip nhp khu v thanh ton quc t

NHNN Vit Nam iu chnh t gi lin ngn hng, Chnh ph tngcng kim sot kinh doanh ngoi t.

C th l

Nm 2007

T cui nm 2006, nn kinh t Vit Nam ni ln vi nhiu s kincng nh nhiu thay i y ha hn v mt nn kinh t th trng bc uhi nhp. Nm 2007 l nm u tin Vit Nam tr thnh thnh vin chnhthc ca WTO v thc hin cam kt PNTR (Permanent Normal TradeRelations - Quy ch Thng mi bnh thng vnh vin) vi Hoa K. Gianhp WTO mang ti nhng c hi v thch thc mi cho Vit Nam khi hinhp kinh t quc t: th trng xut khu m rng, cc ro cn thng miVit Nam vi cc nc thnh vin WTO c d b hoc hn ch. c bittrong nm 2007, lng vn u t trc tip nc ngoi tng vt, t 20,3 tUSD (nm 2006 l 12 t USD), vn u t gin tip khong 5,3 t USD, vnODA cam kt ti tr 5,4 t USD, v kiu hi cng xp x 8 t USD. Nm2007 cng l nm m m ca nn kinh t M khi ng USD xung ginghim trng, s suy thoi ca nn kinh t ln nht th gii ny nh hngti nhiu nn kinh t khc, trong c Vit Nam. C th ni thc trng tgi ca Vit Nam t sau khi gia nhp WTO c nhng din bin phc tp

hn so vi thi gian trc.Dng vn u t nc ngoi vo nhiu s gy kh khn trong vic

kim sot khi lng tin v kim ch lm pht, mt lng tng cung USDtrn th trng s gia tng p lc nng gi ng ni t. i mt vi s thayi ca nn kinh t, cng vi s linh hot trong cc chnh sch tin t v tikha, NHTW c nhng bin php can thip vo chnh sch t gi.

41


42/89

Tnh ti thng 6/2007, NHNN tng cung VND hn 110% so vinm 2006, v tng tng cng 135% tnh t cui nm 2005, nhm mua lilng ngoi t, mc ch gi VND yu nng cao nng lc cnh tranh vgi c ca hng xut khu.

Bn cnh , thc hin chnh sch t gi linh hot, ni rng bin tgi t 0,25% ln 0,5% vo u nm, v ti 12/12/2007 tip tc ni rng

bin ln 0,75%. T gi thng 1 l 1USD = 16.080VND v ti cui nmt gi mc 1USD = 16.164VND.

Mt trong nhng kt qu kh quan ca cc bin php trn l gi cho tgi danh ngha dao ng nh v c xu hng gim (tc VND ch ln ginh) trong bi cnh lm pht gia tng gp phn tch cc trong n nh lisut VND v n nh th trng tin t. Li sut th trng lin ngn hngmc d c bin ng mnh trong vi ngy gia thng 11, song nhn chungmt bng li sut trong nm n nh: li sut huy ng v cho vay ca cc tchc tn dng vn gi c n nh v c xu hng gim nh so vi cuinm 2006. c tnh c nm huy ng vn ca cc t chc tn dng tng39,6% so vi nm 2006, cao hn tc tng 33,1% ca nm 2006, tn dngc nm c tnh tng 37,8% cao hn nhiu so vi tc tng 22,8% canm 2006.

Mt khc tc ng ca ni rng bin t gi cng lm cho cc ngnhng, doanh nghip v nh u t c c s ch ng v linh hot hntrong tnh ton hiu qu u t, lm cho t gi st vi iu kin th trng

hn, h tr kh khn cho cc doanh nghip xut khu, ng thi hn chdoanh nghip nhp khu.

Bn cnh , t gi thc thp hn t gi danh ngha trn th trngcng khuyn khch xut khu, kim sot nhp khu. Mt t gi thc thphn kt hp vi s a dng ca cc sn phm tn dng gip cho vay ut m rng, cc doanh nghip va v nh c iu kin thun li tip cnngun vn vay pht trin sn xut, to cng n vic lm, gim t l thtnghip gp phn n nh x hi, cho vay pht trin nng nghip nng thn,h tr h sn xut kinh doanh kh khn cng c m rng gp phn tch

cc thc hin mc tiu xa i gim ngho.Tuy nhin, trong nm 2007, nn kinh t ton cu chu nhiu nh hng

bi nhng bin ng ln v gi hng ho, ch yu l do gi nguyn, nhinliu, nng sn, thc phm tng cao lin tc. Nhng bin ng tht thngca gi du th, gi vng cng vi du hiu suy thoi kinh t Hoa K, ng

42


43/89

USD mt gi nhanh so vi cc ngoi t mnh khc tc ng khng tt vlan ta ti nhiu nn kinh t.

Tng kim ngch xut nhp khu hng ho trong nm 2007 t 111,2 tUSD, tng 31,3% so vi nm 2006, trong xut khu t 48,56 t USD,

tng 21,9% so vi nm 2006, vt 3,8% k hoch nm v nhp khu l 62,7t USD, tng xp x 40%, cao gp gn 2 ln tc tng xut khu.

Khong cch rt ln v tc tng ca nhp khu so vi xut khu y nhp siu ln mt mc cao nht t trc n nay (14,12 t USD), gp2,8 ln ca nhp siu nm 2006 (l 5,06 t USD) v gp 12,4 ln ca nhpsiu nm 2001 (l 1,12 t USD).

Bn cnh , mt tri ca chnh sch th trng m ca NHNN cng em li nhiu thch thc.

V nguyn tc, do lng tin trong lu thng tng, nn trnh huqu lm pht, NHNN phi tin hnh mt giao dch trn th trng m bngcch bn cc chng khon ht bt tin t lu thng tng ng vilng VND bm vo. Tuy nhin, iu ny ch kh thi nu nh nn kinh ttrong nc hp th c lng vn ngoi a vo u t pht trin sn xutkinh doanh, to ra thm ca ci cho x hi, khi dng vn c lu thng th

NHNN s d dng ht tin ng v. Th nhng trn thc t, lng FDI giingn trong nm 2007 ch hn 40%.

Bn cnh , cui nm 2006 ti cui nm 2007, USD mt gi mnhtrn th trng th gii, li sut ca n lin tc gim, Vit Nam li lin tctheo chnh sch duy tr VND yu, cng vi vic gia nhp WTO u nm2007 th y l c hi tuyt vi cho cc qu u c ti chnh huy ng vnvi li sut thp u c vo Vit Nam. Thc t cho thy nm 2007 thtrng chng khon Vit Nam nng ln nhanh chng, dng vn u t cacc nh u t khng c a vo u t thc s m chy lng vng t tingi ny sang ngi khc ri quay tr li ti nh u c vi gi tr tng lngp nhiu ln. iu ny gy cn tr cho qu trnh ht VND v ca NHNN.Doanh nghip sau khi huy ng vn li tip tc u t vo th trng chngkhon, do s tin u t vo sn xut kinh doanh to ra thm ca ci cho

x hi cng gim ng k. Kt qu l con s lm pht nm 2007 ln ti12.63%, vi ch s tng GDP l 8,9% - ngha l v thc cht chng ta tngtrng m.

Nm 2008.

Nm 2008, tng trng kinh t ton cu st gim ng k, cc nn kinht pht trin u ri vo suy thoi. Din bin phc tp ca kinh t th gii

43


44/89

khin cho kinh t Vit Nam gp nhiu thch thc. C th ni cha bao gitnh hnh t gi Vit Nam li bin ng nng lnh vi cng mnhm nh trong nm 2008.

Giai on 1 (1/1/2008 25/3/2008): T gi VND/USD gim

u nm 2008, t gi dao dng quanh mc 16.000 16.200VND/USD, n gia thng 3/2008, t gi gim xung cn 15.400VND/USD. Vy nguyn nhn l do u?

T cui nm 2007, lm pht mc 12,63%, ch s gi tiu dngthng 1/2008 tng 2,38% so vi thng 12/2007 v tng 14,11% so vi thng1/2007. NHNN phi gp rt thc hin mt lot cc bin php nhm kim chlm pht.

Ngy 30/1/2008, NHNN thng bo iu chnh cc li sut: li sut cbn t 8,25%/nm ln 8,75%/nm, li sut ti chit khu t 4,5%/nm tngln 6%/nm

Ngy 13/2/2008, NHNN thng bo pht hnh tn phiu bng VND, vngy 17/3/2008 thc hin di hnh thc bt buc i vi cc NHTM vitng gi tr tn phiu pht hnh l 20.300 t ng, k hn 364 ngy, li sut7,8%/nm. ng thi NHNN cng khng thc hin vic mua USD vonhm hn ch bm tin ra lu thng.

Cng thi im trn th trng th gii gi USD vn tip tc st gim,Cc d tr lin bang M (FED) vn tip tc ct gim li sut c bn. Ngi

dn khng cn gi USD nh trc m chuyn qua nm gi vng hoc VND gi tit kim hng li sut cao. Hot ng carry trade (kinh doanh chnhlch t gi v li sut) ca gii u t v u c nc ngoi a vo Vit

Nam mt lng ngoi t ln. S tin ny c i ra VND hng chnhlch li sut thng qua gi tit kim hoc u t vo tri phiu chnh ph.Mt lng kiu hi cng c chuyn v Vit Nam nhm hng chnh lchli sut v chuyn cho ngi thn nhn dp Tt. Cc NHTM phi cu cu

NHNN mua bt ngoi t khai thng dng chy USD, ng thi chy uali sut gay gt nhm thu ht lng VND tin mua tn phiu bt bucca NHNN. Cc doanh nghip nhp khu th khng th bn USD v l nng.

Hu qu ca cc bin php trn l dng VND b chn li, gy ra hintng khan him tin mt, tha USD gia cc ngn hng, gi USD gim lintc, mc gim ti 1,8%. Mc d gim gi USD l ph hp trong iu kinlm pht trong nc v th gii tng cao, th nhng trc tnh hnh ny, h thng ngn hng khng ri vo tnh trng mt thanh khon, nhng vntheo ch trng tng gi VND v kim ch lm pht, ngy 10/3/2008,

44


45/89

NHNN quyt nh ni rng bin t gi t ln . Bn cnh, NHNN cng tung ra th trng 33.000 t ng vay ngn hn, gp 1,5 lns lng tin nh rt v qua tn phiu bt buc, lm cho lm pht tngnhanh hn nhng thng sau nh hng ti t gi.

Giai on 2 (26/3/2008 16/7/2008): T gi tng vi tc chngmt to cn st USD trn c th trng lin ngn hng ln th trng t do

Trong giai on ny t gi tng dn u: Gi USD/VND tng kch trn

cui thng 3, tnh n cui thng 5 gi USD/VND tng 1,02% sovi thng trc ; v c bit trung tun gia thng 6, cn st USD bngn ln 19.400VND/USD, trn th trng ch en ln ti 19.800VND/USD.

Lm pht tng cao c th coi l nguyn nhn khi u cho s ochiu t ngt ca t gi giai on ny. Ch s CPI thng 3 ln ti 9,16%,

lm pht thng 5 tip tc tng 3,91%, cao nht k t u nm, y ch s gitiu dng CPI ln ti 15,96%. Tm l lo s VND mt gi bt u xut hin.Mc d NHNN nng li sut c bn ln 12%/nm vo thng 5 nhng vicp dng trn li sut li lm cho cc NHTM khng th y li sut ln. Chs gi tiu dng 15,96% gp gn 2,5 ln li sut tit kim (1,2%/thng) lmcho li sut thc m. Do khng th thu ht tin t trong lu thng vtrong bi cnh lm pht cao, ngi dn mun nm gi tin mua hng hahn l gi tit kim ngn hng.

Bn cnh , nh u t nc ngoi bt u rt vn khi Vit Nam khi

lo ngi v tnh hnh kinh t Vit Nam v do tnh hnh thanh khon yu trnth trng th gii y nhu cu USD chuyn vn v nc ln cao. Cungngoi t thp do NHNN khng cho php vay ngoi t i vi doanh nghipxut khu, di p lc thm ht cn cn thng mi (7,2 t USD trong 3thng t thng 4 n thng 6), nhu cu mua ngoi t tr n ca doanhnghip tng cao li cng y t gi tng vt. c bit trong thi gian ny tgi chnh lch gia th trng chnh thc v th trng t do tng rt cao, clc ln n 2.500VND/USD chng r s qun l vic thu i ngoi t v s

phi hp gia NHNN vi cc ngnh cha c tt, iu ny li cng lmcho vic iu hnh chnh sch t gi ca NHNN phc tp thm gp bi.

Ngy 27/6, NHNN tip tc ni rng bin dao ng t gi ln 2%.Giai on 3 (17/7/2008 15/10/2008): T gi gim mnh v dn i

vo bnh n

Trong thng 7, chnh lch li sut gia th trng ngoi t lin ngnhng v th trng t do khng qu cch bit, gi USD trn th trng t do li xung di 17.000 ng. T gi bnh qun lin ngn hng thng 8 n

45


46/89

nh quanh mc 16.490VND/USD, t gi th trng t do cng n nhquanh mc 16.580 16.610VND/USD.

Nguyn nhn l do nhn thy tnh trng st USD ang mc bong, ln u tin trong lch s NHNN cng b d tr ngoi hi quc gia

20,7 t USD khi cc thng tin trn th trng cho rng USD ang tr nnkhan him. ng thi giai on ny NHNN thc hin kim sot cht cc il thu i ngoi t (cm mua bn ngoi t trn th trng t do khng ngk vi cc NHTM), cm mua bn USD thng qua ngoi t khc lch bin, cm nhp khu vng v cho php xut khu vng, bn ngoi t can thipth trng thng qua cc NHTM ln.

T gi VND/USD trong thng 9/2008 khng c s bin ng nhiu,ch c gia tng mnh t 16.620 ln 16.740 (ngy 15/9 n ngy 19/9), sau gim xung ch cn 16.630 VND/USD trong ngy 24/9. Nguyn nhn ch

yu do nh hng ca cuc khng hong ti chnh ti M: ngy 15/9, tpon ti chnh Lehman Brothers ln th t nc M, c thi gian hot ng158 nm, chnh thc tuyn b ph sn; v ti 16/9, khi FED c s ngh ca B Ti chnh nc ny ng Ngn hng New York chi 85 tUSD cu AIG, mt trong nhng tp on bo him ln nht th gii c gitr ti sn khong mt nghn t USD v c 116.000 nhn vin ti hn 100quc gia.

S 4.6. Din bin t gi USD/VND nm 2008

Ngun:BIDV

Giai on 4 (16/10/2008 30/12/2008): T gi USD tng tr li

46


47/89

T gi USD/VDN tng t ngt tr li t mc 16.600 ln mc caonht l 16.998 sau gim nh. Giao dch nm trong bin t gi. Sau khi

NHNN tng bin t gi t ln vo ngy 7/11/2008 th t gitng ln mc 17.440VNDUSD.

S tng t gi giai on ny do nh hng ca nhiu yu t:Cuc khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu tc ng i

vi nc ta lm cho xut khu gim, nhp khu tng, nh hng ti vic tiuth sn phm trong nc lm cho kinh t suy gim.

Tnh chung c nm 2008, kim ngch hng ho xut khu c tnh t62,9 t USD, tng 29,5% so vi nm 2007, trong khu vc c vn u tnc ngoi (k c du th) t 34,9 t USD, tng 25,7%, chim 49,7% tngkim ngch xut khu; khu vc kinh t trong nc t 28 t USD, tng34,7%, chim 50,3%.

Trong tng kim ngch hng ho xut khu nm 2008, nhm hng cngnghip nng v khong sn chim t trng 31%, nhm hng nng sn chim16,3%.

Nhn chung, kim ngch xut khu nm 2008 ca cc loi hng ho utng so vi nm 2007, ch yu do gi trn th trng th gii tng.

S 4.7. Tnh hnh 8 mt hng xut khu trn 2 t USD nm 2008

Ngun: cafef.vn

Ring v kim ngch hng ho nhp khu c tnh t 80,4 t USD,tng 28,3% so vi nm 2007, bao gm khu vc kinh t trong nc t 51,8t USD, tng 26,5%; khu vc c vn u t nc ngoi t 28,6 t USD,tng 31,7%.

47


48/89

Nu loi tr yu t tng gi ca mt s mt hng th kim ngch nhpkhu nm 2008 ch tng 21,4% so vi nm 2007.

S 4.8. Kim ngch hng ha nhp khu

Ngun: cafef.vn

Nhn chung, cc mt hng nhp khu ch lc nhm p ng nhu cupht trin sn xut trong nc u tng so vi nm 2007.

Ngoi ra, dng tin ra ca khi ngoi t tng ln do cc nh u t ymnh bn rng chng khon vo khong gia thng 10 thng 11, trong

bn tri phiu 700 triu USD, c phiu 100 triu USD. Trong khi , cu

USD trn th trng t do tng cao bi khi NHNN khng cho php nhpkhu vng th hin tng nhp lu vng tng, lm tng cu USD. Hn na,trn th gii lc ny USD ln gi sau khi Chnh ph M can thip vo thtrng ti chnh ngn chn khng hong, do VND cng phi c iuchnh cho ph hp.

Vo cui nm, NHNN bn hn 1 t USD cho cc NHTM nhm png nhu cu nhp khu mt s mt hng thit yu.

Nhn chung chnh sch t gi ca Vit Nam trong nm 2008 kh hp lv kp thi. Trong nm 2008 c nhiu kin cho rng Vit Nam s ph gi

ni t v kch bn khng hong kinh t 1997 1998 Thi Lan s lp li Vit Nam. Tuy nhin kt thc nm 2008 Vit Nam vn kim sot c tgi VND/USD khng qu cao v khng bin ng nhiu. NHNN iuchnh t gi bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng ngy25/12/2008 l 16.989VND/USD, khng cao nh d bo trc .

48


49/89

Tuy nhin chnh sch gim gi VND cng khng trnh khi mt s riro nht nh:

Th nht, nhiu doanh nghip Vit Nam vay USD t cc ngn hngtrong v ngoi nc, gnh nng t gi ln khon n tng ln, ri ro khng tr

c n v ngn hng phi chu thm cc khon n xu.Th hai, gi ni t gim lm hng nhp khu tr nn t hn, m trong

khi c nhiu sn phm trong nc khng th sn xut do phi nhp khu,kt qu l nn kinh t s nhp khu lm pht t bn ngoi khi VND gimgi.

Th ba, t gi VND/USD c th b tng qu mc khi ngi trong ncv cc nh u t nc ngoi mt nim tin vo kh nng qun l cung tinca c quan iu hnh chnh sch tin t. Khi ngi dn v cc doanhnghip ua nhau mua vng v ngoi t khi ng ni t mt gi, trong n lc

bo ton ti sn, ngi ta c th chp nhn bt k mc gi no min l muac ngoi t.

Nm 2009

Cui nm 2008 u 2009, kinh t th gii vn trong thi k suy thoimnh tc ng ti cung cu ngoi t ca Vit Nam. Nu nh nm 2007

2008 t gi USD/VND bin ng gn vi t l lm pht, th nm 2009 tgi ny tng mnh do tnh trng thm ht cn cn thanh ton.

Bng 4.6. Cn cn thanh ton ca Vit Nam giai on 2007 2009

n v: triu USD

Nm 2007 2008 2009

Qu1 Qu2 Qu3

Cn cn ti khon vng lai(khng k vng)

Thng mi

Kiu hi

-5.692 -7.966 121 -2.442

-3.544

-9.000

-10.042

-208

-2.597

-3.528

49


50/89

Khc

6.180

6.804

1.488

1.469

1.243

-

2.812

-

4.728

-

1.159

-

1.314

-

1.259Cn cn ti khon ti chnh

(k c vng)

C bn

Chnh thc

T nhn (FDI, FPI, tn dngthng mi)

Khng c bn

Ti sn nc ngoi rng cangn hng thng mi

Vng

Sai s v thiu st

15.891

8.439

-964

-306

1.446

14.917

11.449

1.211

1.840

3.013

2.045

993

322

470

484

12.872

10.456

889

1.370

2.529

974

-3.010

-2.175

-2.146

-1.567

2.623

677

-688

-265

1.500

-1.300 -2.740 2.530 70 0

-349

-947

-4.017

-1.951

-3.067

Cn cn tng th 10.199

473

-843

2.748

-2.098

Ngun: Ngn hng Nh nc v Qu Tin t Quc t.

Nhn vo Bng 4.6. cho thy: Cn cn thng mi lin tc m, trongbi cnh suy thoi kinh t lng kiu hi v FDI, FPI vo Vit Nam nm

50


51/89

2009 gim mnh. iu ny lm gim mnh ngun cung ngoi t trn thtrng.

Chnh sch kch cu ca Chnh ph i km ni lng chnh sch tin tlm yu ng VND mt cch tng i so vi USD do cung tin ng tng

ln, bn cnh ngun vn kch cu c s dng ngun d tr ngoi hitrong bi cnh ngun thu gim mnh c th lm tng t gi.

Bn cnh , gi tr xut khu hin chim ti 70% GDP ca Vit Nam,do t gi l cng c quan trng cho mc ch h tr xut khu kchthch tng trng.

Ngoi ra, so vi cc ng tin khc trong khu vc cng c xu hngmt gi so vi USD (chng hn Rupee ca n mt gi 18%, Rupiah caIndonesia mt gi 14%, Peso ca Philipinnes mt gi 13%), vic tng t gis gip Vit Nam tip tc duy tr sc cnh tranh vi nhng nc ny.

Cng vi gi kch cu ca Chnh ph, ngy 24/3/2009, NHNN ni

rng bin t gi t ln khi u cho s tng t gi c nm2009. Yu t tm l k vng bt u xut hin: lo s lm pht tng cao tvic kch thch kinh t tng trng v s mt gi VND trong thi gian tidn n tnh trng gm gi USD lm cng thng thm cung cu ngoi t.

Trong 3 qu u nm 2009, s thiu ht USD cng vi nn u c tchtr lm cho th trng ngoi t c nhng din bin cng thng, t gi chnhlch gia th trng chnh thc v phi chnh thc c lc ln ti 2.000 ng.

S 4.7. Tnh hnh t gi USD/VND 2008 - 2009

51


52/89

Ngun: Global Financial Data, Ngn hng Nh nc v tng hp caTrng Fulbright.

Ngy 25/11/2009, cng vi quyt nh tng li sut c bn t 7% ln8% ca NHNN, t gi lin ngn hng c ni rng ln 5,5%, ng thi

bin t gi mi cho giao dch mua bn giao ngay cng c thu hp v3% so vi 5% nh trc.

S iu chnh ln ny l cn thit ko t gi th trng chnh thcgn hn vi th trng t do lm gim cc giao dch ngoi lung, gii ta

bt cc yu t k vng, gim bt tnh trng la ha trong nn kinh t, gipgim p lc tng gi hng nhp khu khi t gi mc hp l hn, v a tgi VND/USD bm st hn vi cc ng thi ca t gi chung trn th gii.

Nhn chung, kim ngch xut khu c nm ln 57,1 t USD, gim 8,9%

so vi nm 2008 v nhp khu l 69,95 t USD, gim 13,3%. Nh vy, tngkim ngch xut nhp khu c nc nm 2009 l 127,05 t USD, gim 11,4%so vi nm 2008, cn cn thng mi hng ho thm ht 12,85 t USD,

bng 22,6% xut khu. Trong , xut khu ca khu vc c vn u t trctip nc ngoi (FDI) t 24,18 t USD, chim 42,3% kim ngch xut khuca c nc v nhp khu l 26,07 t USD, gim 6,5% so vi nm 2008.

S 4.8. Kim ngch xut nhp khu v cn cn thng mi nm

2009

Ngun: http://www.customs.gov.vn

52


53/89

Nhn chung thc trng iu hnh chnh sch t gi nm 2009 kh thnhcng, m bo s n nh th trng ngoi hi. Tuy nhin vn cn mt s

bt cp nht nh:

t iu chnh t gi thng 11/2009 cng lm xi mn nim tin vo

chnh sch v trc NHNN tuyn b rng nht thit s khng ph ging tin, trong khi thc cht bnh qun 9 thng u nm 2009, t giUSD/VND tng 9,08% so vi cng k nm 2008.

S khng thng nht trong iu chnh chnh sch, s thiu minh bchthng tin (d tr, cn cn thanh ton) to ra nhng k vng mo m, toc hi cho u c gm gi ngoi t lm cho tnh hnh thm cng thng.

Bn cnh , vn thiu nhng cng c phng nga ri ro dn n qunl th trng ngoi hi c nhng hn ch nht nh trong vic chuyn i tint, kim sot chnh lch k hn.

Mt khc, vic h gi ng ni t cng lm chi ph vn ca cc doanhnghip vay vn bng ngoi t s tng cao, v tng th n nc ngoi cng s

b nh hng. Do n nh t gi mc ph hp l rt quan trng iuchnh cn bng cn cn thanh ton.

Nm 2010.

T u nm, t gi VND/USD gim nh v tip tc dao ng quanhmc 18.479 VND/USD cho n gia thng 2/2010. Nguyn nhn l dongun cung USD thi k ny tng. Trong FDI thc hin thng 1 tng

33,3%, vn h tr pht trin chnh thc ODA do nm trc k kt t mck lc, vn u t gin tip FPI tng mnh khi cc nh u t nc ngoilin tc mua rng trn th trng chng khon (FPI trong 2 qu u nm t350 triu USD), kiu hi v ngun thu t khch quc t n Vit Nam giatng tr li (thng 1 tng 20,4%), kim ngch xut khu chuyn t tngtrng m sang tng trng dng.

Ngy 11/02, NHNN iu chnh tng t gi bnh qun lin ngn hngln 3%, t mc 17.941 VND/USD ln mc 18.544 VND/USD.

Sang ti qu 3, NHNN li tip tc mt t iu chnh t gi na vo

ngy 18/8, t gi c iu chnh t mc 18.544 VND/USD ln mc 18.932VND/USD, tng gn 2,1%, bin t gi gi nguyn mc 3%. Sau c 2t iu chnh, USD tng 5,46% so vi VND trong khi ngng an ton l6% (l mc chnh lch li sut USD v VND).

iu chnh t gi ln ny l hnh ng kp thi ca NHNN trc cciu kin v m hin ti:

53


54/89

Nhp siu 4 thng u nm mc cao (4,7 t USD) trong bi cnh cncn thanh ton tng th nm 2009 thm ht 8,8 t USD ang tip tc gysc p n th trng ngoi hi v t gi.

Tnh n ht thng 8/2010, tng tr gi xut nhp khu hng ho ca c

nc t gn 98,33 t USD, tng 23,6% so vi cng k nm 2009. Ringxut khu l 45,4 t USD, tng 22,1%; trong tr gi xut khu ca khuvc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi l 20,87 t USD, tng41,4% so vi cng k mt nm trc . V nhp khu l 52,93 t USD,tng 25% so vi cng k nm 2009; trong , tr gi nhp khu ca doanhnghip c vn u t trc tip nc ngoi l 22,5t USD, tng 44,5% so vicng k mt nm trc .

Thm ht thng mi ca c nc trong 8 thng u nm 2010 ln7,53 t USD v bng 16,6% kim ngch xut khu c nc.

Hn na, tng gi USD so vi VND ln ny l hon ton ph hptrong bi cnh chng ta gi t gi ny n nh kh lu. Thc t lm phtca Vit Nam trong 3 nm 2007 2009 l trn 40%, trong khi lm pht caM ch khong trn di 20% cng thi k, trong khi t gi chnh thcVND/USD c thay i mt ln nm 2009 nhng dng nh khng ng kkhin cho VND b nh gi qu cao so vi USD gy bt li cho nn kinh t.Vi t gi hin nay th hng ha Vit Nam kh c th cnh tranh c vihng Trung Quc, do VND c nh gi cao hn 15% so vi USD, trongkhi ng CNY ang c nh gi thp hn 30% so vi USD.

iu chnh t gi mang li mt s kt qu kh quan:t iu chnh ny din ra khi sc p lm pht dng nh ang gim

bt, ch s gi tiu dng CPI gim trong qu 2 so vi mc trung bnh minm (CPI thng 4 tng 0,14%; thng 5 tng 0,27%; thng 6 tng 0,22% thphn rt nhiu so vi cng k nm trc: CPI thng 6/2009 tng 2,68%), vth tc ng ca iu chnh t gi i vi gia tng lm pht c gim thiu.

iu chnh t gi thu hp chnh lch gia t gi chnh thc vi tgi trn th trng t do, ngha l gip ci thin d tr ngoi hi ca Vit

Nam do khng phi tng bn USD theo t gi thp, gim bt k vng u c

v c hot ng bun bn vn v ngoi t lng vng kim li da trn chnhlch gia hai t gi.

ng thi cng gip doanh nghip trong hch ton kt qu kinh doanh,trnh phi hp l ha cc khon mua USD trn th trng t do cao hn gichnh thc

54


55/89

Ngoi ra cng gip cc ngn hng ci thin ngun vn ngoi t, hnch xu hng chnh lch cao gia mc tng huy ng v cho vay tn dng

bng ngoi t, v t ci thin tnh thanh khon ngoi t khi m li suthuy ng USD ca cc ngn hng ua nhau tng nh trc k hn Thng t13 sp thi hnh.

Tuy nhin, iu chnh t gi ln hai ny cng em li nhng thch thcmi khi cc khon n USD hin nay n hn, p lc ny sinh v ri rokhng ch i vi cc doanh nghip khng c ngun thu ngoi t m cn gytr ngi i vi c mc tiu n nh v m ca Chnh ph.

Theo TS. L Xun Ngha, trong thi gian ti, c bit l qu IV/2010,din bin t gi USD s kh phc tp, bi cung cu ngoi t c mt s thayi nht nh do: nhp siu cao hn gp i cng k v cn tip tc tng;nhu cu vay ngoi t ang c xu hng gim do li sut VND gim nh,

trong khi li sut ngoi t tng ln; cc hp ng vay o hn khin doanhnghip phi gom USD tr n... ng Ngha cng lp lun rng, vi mc lmpht cao (CPI thng 9/2010 tng 1,31% so vi thng 8/2010), m VND angtrong xu hng mt gi so vi USD, th thm ch VND ang c nh gicao hn so vi gi tr thc.

Chng III: TC NG CA T GI I VI NN KINH TVIT NAM TRONG GIAI ON GN Y

3.1.Tc ng n lm pht

Vi cc yu t khc khng thay i, khi ph gi ni t, lm chogi hng ha nhp khu tnh bng ni t tng. Gi hng ha nhp khutng lm cho mt bng gi c chung ca nn kinh t tng, tc gy lm

pht. T gi tng cng mnh v t trng hng nhp khu cng ln tht l lm pht cng cao.

Ngc li , khi nng gi ni t, lm cho gi hng ha nhp khutnh bng ni t gim,to p lc gim pht.

Phn tch nguyn nhn ca mc lm pht cao ca VN t nm 2007 tr liy:

Nm

T l tng trngGDP

T l lm pht(%)

T gi VND/USD

55


56/89

2007 8,48 12,63 16,003

2008 6,18 23 17,486

2009 5,32 6,9 18,479

Nhn vo bng trn, chng ta thy t l lm pht trong ba nm gn ylun l vn c quan tm hng u vi mc tiu n nh kinh t. DVit Nam ang thc hin phi hp nhiu bin php kim ch lm phtnhng d bo nm nay mc lm pht s con s 10%.

Ngoi mt s nguyn nhn ni ti nh thin tai, u t trn lan mt scng trnh cng khng hiu qu, nguyn nhn chnh l do bt cp trong nhhng chnh sch i ng, c th l chnh sch t gi. nh hng chnhsch t gi khng ph hp so vi bin ng ca kinh t th gii dn n ktqu l:1. Lng cung tin tng t bin, 2. Chi ph u vo ca sn xuttrong nc tng cao. y l hai nguyn nhn ch yu dn ti lm pht caoti Vit Nam. Mt s vn lin quan ti t gi v lm pht:

- Neo t gi cng nhc vi ng USD dn n cung tin tng mnh

Kinh t Vit Nam tr, c nh gi c nhiu tim nng v trinvng v c hi u t do vy sau khi gia nhp WTO, lng vn u tnc ngoi vo Vit Nam tng t bin (nm 2007 ti 23,7 t USD, 2008: 13,4 t USD, 2009: 12,3 t USD, Ngun: SBV, IMF, WB). V nguyn tckhi lung vn nc ngoi u t vo Vit Nam tng, Vit Nam ng(VN) s ln gi to ra im cn bng. Tuy nhin, vi chin lc phttrin da vo xut khu, NHNN Vit Nam pht hnh VN mua li lngngoi t ny vi mc ch km t gi ca VN vi ng la M (USD)thp hn im cn bng nhm nng cao tnh cnh tranh ca hng xut khuv gi c. Gi VN yu c th coi l mt hnh thc tr gi cho hng xutkhu v pht huy trong nhng iu kin kinh t th gii nht nh. Tuynhin, mt tri th nht ca chnh sch ny l do phi tung VN ra mua li

lng ngoi t chy vo, lng cung tin ca Vit Nam t nm 2005 ngia 6/ 2007 tng tng cng 135%. y l mc tng rt ln mc d NHNN c n lc ht li mt phn cung tin.

- Neo t gi vi USD ang mt gi trn ton cu khin chi ph u voca sn xut trong nc tng

56


57/89

Cng trong vi nm gn y, do thm ht thng mi khng l ng USDca M mt gi so vi nhng ng ngoi t mnh khc. Nghin cu chothy ch tnh t nm 2006 n 6/2007 ng USD mt gi trung bnhkhong 15% so vi cc ng ngoi t mnh khc nh Euro, Yn Nht, BngAnh, v ng Nhn dn t Trung Quc.

Bng so snh gi tr ng USD vi mt s ng tin khc:

Do v neo t gi, VN cng gim trung bnh 15% so vi cc ngoi tmnh khc. Chnh sch VND yu mc d c th thc y xut khu nhngng thi li gp phn nhp khu lm pht vo Vit Nam. L do l snxut ti Vit Nam hin nay ph thuc rt ln vo cc nguyn vt liu

Documents

chính sách tỷ giá ở VN