CHÖÔNG 3:

LYÙ THUYEÁT NGÖÔØI TIEÂU DUØNG

I.Ñoä co giaõn

II. Phaân tích haønh vi tieâu duøng caù nhaân

I. Ñoä co giaõn (Heä soá co giaõn)1. Ñoä doácÑoä doác =

Q

P

Q1 Q2

P1

P2

Q

P

Ñoä doác

2. Ñoä co giaõn cuûa caàu đối với giaù:a. Khaùi nieäm:Laø % thay ñoåi saûn löôïng khi thay ñoåi 1 % giaù

Kyù hieäu ep; Ed

Coâng thöùc : ep =

PPQQ

= Q

P

P

Q.

=

Q

P

DoDoc.

1

b. Phöông phaùp tính toaùn

*Phöông phaùp ñoaïn ñöôøng caàu:

I

II

P1

P2

Q1 Q2

21

21

21

21 .PP

PP

QQ

QQep

Tính ep ?Tính TR ?

VD:P Q TR Ep

70605040302010

0102030405060

Tính ep ?Tính TR ?

VD:P Q TR Ep

70605040302010

0102030405060

0600

1000120012001000600

>13>3,6>1,8>1>0,5>0,1

*Phöông phaùp ñieåm:

c

epc = ?

P

P

O A QBB

epc = ?

A B

Epc = Q

P

DocDoQ

P

P

Q.

1.

Taïi ñieåm C: P = OP = ACQ = OA

Ñoä doác =AB

AC

Thay vaøo (1).epc = OA

AB

OA

AC

AC

AB.

Nhaän xeùt:

Di chuyeån ñieåm C sao cho AB = OA khi ñoù ep = 1

Nhöõng ñieåm treân ñieåm C coù AB > OA khi ñoù ep > 1

Nhöõng ñieåm döôùi ñieåm C coù AB < OA khi ñoù ep < 1

ep vaø ñoä doác laø 2 ñaïi löôïng khaùc nhau

ep luoân mang giaù trò aâm (theå hieän quan heä nghòch bieán giöõa giaù vaø sản löôïng trong haøm soá caàu). Ñeå deã daøng so saùnh ta duøng trò tuyeát ñoái.

ep khoâng ñôn vò trính, ta coù theå so saùnh ñoä co giaõn cuûa caàu đối với giaù giöõa hai saûn phaåm khaùc nhau vôùi nhau.

ep theå hieän möùc ñoä nhaïy beùn cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi gia.ù

c. Moái lieân heä giöõa TR vaø epDo ep coù 3 tröôøng hôïp ep > 1; ep = 1; ep < 1 ta xeùt 3 tröôøng hôïp *ep > 1

ep > 1

ep < 1

P1

P2

Q1 Q2

ep > 1 : P TR

ep > : P TR

ep < 1

ep = 1

P1

P2

Q1 Q2

ep< 1

ep < 1 : P TR

ep < : P TR

Q

ep = 1 TR khoâng ñoåi

ep = 1

O A B Q

O BA

ep > 1

ep = 1ep < 1

ep > 1 TRmax ep = 1

ep < 1

Toång quaùt

VD: P = - Q + 20

Xaùc ñònh ep taïi caùc möùc saûn löôïng

Q = 50, 60, 80, 100, 150, 160, 180

Xác định TR tại các mức sản lượng trên.

110

Coâng thöùc: eAB =

eAB > 0 : 2 haøng hoùa thay theáeAB < 0 : 2 haøng hoùa boû sungeAB = 0: 2 haøng hoùa ñoäc laäp(khoâng lieân quan nhau)

APP

BQQ

3. Ñoä co giaõn cheùo

Kyù hieäu: eAB; EXY

4. Ñoä co giaõn theo thu nhaäpKyù hieäu eI

Coâng thöùc: eI =

IIQQ

0 1H2 Thöù caápH2 thieát yeáuH2 thoâng thöôøng H2 xa xó

II. Phaân tích haønh vi tieâu duøng caù nhaân

1.Muïc tieâu:

Ngöôøi tieâu duøng luoân muoán toái ña hoùa höõu duïng, lôïi ích

2. Höõu duïng U (Utility)a.Khaùi nieäm

Höõu duïng laø möùc ñoä thoûa maõn, lôïi ích cuûa ngöôøi tieâu duøng khi tieâu duøng saûn phaåm

b. Toång höõu duïng: TULaø höõu duïng khi tieâu duøng saûn phaåm trong 1 ñôn vò thôøi gian

TU

TU6

5

4

3

2

1

Q1 2 3 4 5

Toång höõu duïng gia taêng khi gia taêng duøng saûn phaåm

Toång höõu duïng ñaït cöïc ñaïi, taïi ñoù goïi laø ñieåm baõo hoøa

Tieáp tuïc gia taêng tieâu duøng saûn phaåm quá ñieåm baõo hoøa, toång höõu duïng khoâng nhöõng khoâng taêng coøn coù xu höôùng giaûm.

Nhaän xeùt

c. Höõu duïng bieân: MU (marginal Utility)

KN:Laø höõu duïng gia taêng khi gia taêng tieâu duøng theâm 1 saûn phaåm trong cuøng 1 ñôn vò thôøi gian

Laø phaàn toång höõu duïng gia taêng khi gia taêng tieâu duøng theâm 1 saûn phaåm trong cuøng 1 ñôn vò thôøi gian.

Coâng thöùc tính

MU = TUn – TUn-1

MU = TUi – TUi-1

MU = Q

TU

Q

Q

MU

3

2

1

1 2 3 4 5

MU

Nhaän xeùt:*Höõu duïng bieân luoân giaûm daàn khi gia taêng tieâu duøng saûn phaåm

100

MU

51 2

MU

MU

50

1 2

MU

40

*Tuøy vaøo ñaëc ñieåm sp ñöôøng höõu duïng bieân coù ñoä doác nhieàu hoaëc ít

3. Caân baèng tieâu duøng. a Baèng söï löïa choïnVD: Ngöôøi tieâu duøng coù M = 11ñ; mua 2 sp X vaø Y; Px = 1ñ/sp, Py = 1 ñ/sp

Qx MUx Qy MUy

12345678

3835312823201610

12345678

4036342926231814

Haõy choïn maáy x; maáy y ñeå TU max

1ñ thöù nhaát choïn Y1ñ thöù nhì choïn X1ñ cuoái cuøng choïn YKhi Px = Py

MUx = MUy -> MUx – MUy =

MUx MUy -> MUx – MUy -> O

0

VD2:M = 16ñ; X, Y vôùi Px = 2ñ/sp ;Py 1ñ/ sp

Qx MUx Qy MUy1234567

102948676645034

1234567

55504540353025

Vaãn tìm (X, Y) ? -> TUmax

1ñ thöù nhaát choïn saûn phaåm Y1ñ thöù nhì choïn saûn phaåm X1ñ cuoái cuøng choïn saûn phaåm YKhi Px Py

Py

MUy

Px

MUx

OPy

MUy

Px

MUx

Py

MUy

Px

MUx

oPy

MUy

Px

MUx

b. Caân baèng baèng phöông phaùp hình hoïcb1. Ñöôøng Ñaèng Ích (Ñöôøng Baøng Quan)

•Cô Sôû Hình Thaønh

Ngöôøi tieâu duøng luoân muoán toâi ña hoùa höõu duïng

Saûn phaåm caøng nhieàu höõu duïng caøng cao

A hôn B, B hôn C, nghóa laø A hôn C

VD:

TRÖÔØNG HÔÏP

QUAÀN AÙO

THÖÏCPHAÅM

ABCDEFG

70605040302010

10141925324050

Y

X

U1

KN:

Taäp hôïp caùc ñieåm chæ ra söï phoái hôïp giöõa 2 saûn phaåm X vaø Y vôùi cuøng möùc höõu duïng.

Caùc ñieåm treân ñöôøng ñaúng ích coù möùc höõu duïng nhö nhau

Tyû leä thay theá bieân

YA

YB

Y

A

B

XA XBX

Ñoä doác treân ñöôøng ñaúng ích theå hieän tæ leä thay theá giöõa 2 saûn phaåm X vaø Y goïi laø tæ leä thay theá bieân (MRS)MRS

X

Y

=

Y

X

Baûn ñoà ñöôøng ñaúng ích

U3

U2

U1

Nhaän xeùt:

Caùc ñöôøng ñaúng ích beân phaûi phía treân coù möùc höõu duïng cao hôn caùc ñöôøng beân traùi phía döôùi.

Hai ñöôøng ñaúng ích treân cuøng 1 ñoà thò khoâng theå caét nhau, ñieàu naøy nghóa laø vôùi moïi ñieåm treân ñoà thò. Theå hieän 1 söï phoái hôïp giöõa x vaø y vaø chæ cho ra 1 möùc höõu duïng maø thoâi

b2 Ñöôøng ngaân saùch (ñöôøng thu nhaäp)

Ngöôøi tieâu duøng vôùi thu nhaäp MMua 2 saûn phaåm X, Y vôùi PX, PY

M = PY Y + Px X

Y = XP

P

P

M

Y

X

Y

.

Ñaây laø phöông trình ñöôøng thu nhaäp

Khaûo saùt:X = O Y = : Ñieåm caét truïc tung

: Soá Saûn phaåm Y mua ñöôïc (khi khoâng mua X)

Y = O X = : Ñieåm caát truïc hoaønh : Soá saûn phaåm X mua ñöôïc

(khi khoâng mua Y)

: Heä soá goùc : Tæ giaùDaáu (-) : Theå hieän quan heä nghòch

bieán Giöõa X vaø Y

YP

M

XP

M

Y

X

P

P

Y

X

YP

M

XP

M

KN:

Ñöôøng ngaân saùch laø taäp hôïp caùc ñieåm chæ ra söï phoái hôïp giöõa 2 saûn phaåm X vaø Y vôùi cuøng möùc thu nhaäp

Caùc ñieåm treân ñöôøng ngaân saùch coù möùc thu nhaäp nhö nhau

Thay ñoåi ñöôøng ngaân saùchThay ñoåi do thay ñoåi ngaân saùchGiaû söû ngaân saùch thay ñoåi:Ngaân saùch taêng ( M > 0)

XP

P

P

MMY

Y

X

Y

.2

X = 0 Y2 =

YP

MM

(2)

Soá saûn phaåm Y mua ñöôïc taêng; khi khoâng mua X Heä soá goùc Y1 = heä soá goùc Y2 -> Y1 // Y2

M > 0: Thu nhaäp taêng

Ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån song song phaûi

M < 0: Thu nhaäp giaûm

Ñöôøng Ngaân saùch dòch chuyeån song song sang traùi

+ Thay ñoåi do thay ñoåi giaù 1 saûn phaåm giaû söû Px thay ñoåi; Px giaûm.

)1(.XP

P

P

M

Y

X

Y

)2(.'

XP

P

P

M

Y

X

Y

Y1 =

-> Y2 =

YP

M

XP

M

'

X = 0 -> Y2 = :Ñieåm caát truïc tung khoâng ñoåi

Y = 0 -> X2 = :Soá saûn phaåm X mua taêng (Khi khoâng mua Y)

Y

X

YP

M

XP

M

XP

M'

1 2

PX Ñöôøng ngaân saùch tröôït ra phía ngoaøi PX Ñöôøng ngaân saùch tröôït vaøo phía trong

b3 Toái ña hoùa höõu duïng

Y

X

U4

U2U1

A

B

C

D

EU3

Nhaän xeùt :

Caùc ñieåm caét nhau A, B, D, E höõu duïng chöa toái ña

Caân baèng tieâu duøng taïi ñieåm tieáp xuùc C

Khoâng ñaït höõu duïng U4, do giôùi haïn thu nhaäp

Ñeå ñaït möùc höõu duïng U4 (Cho VD)

-> Ngaân saùch taêng

-> Giaù 1 saûn phaåm giaûm

-> Giaù 2 saûn phaåm giaûm

Lieân heä : Giöõa 2 phöông phaùp toái ña hoùa höõu duïng

Baøi taäp :

1)Khi thu nhaäp taêng leân 10%, khoái löôïng tieâu thuï saûn phaåm X taêng leân 5%, vôùi caùc ñieàu kieän khaùc khoâng ñoåi, thì ta coù theå keát luaän saûn phaåm X laø:

a.Saûn phaåm caáp thaáp

b. Xa xæ phaåm

c. Saûn phaåm thieát yeáu

d. Saûn phaåm ñoäc laäp

2) Giaù saûn phaåm X taêng leân daãn ñeán phaàn chi tieâu cho saûn phaåm X taêng leân, thì heä soá co giaõn cuûa caàu theo giaù saûn phaåm laø:

a.ED > 1

b. ED < 1

c. ED = 0

d. ED = 1

3)Neáu 2 saûn phaåm X vaø Y laø 2 saûn phaåm thay theá thì:

a.EXY > 0

b. EXY < 0

c. EXY = 0

d. EXY = 1

4)Ñöôøng cung cuûa saûn phaåm X dòch chuyeån do:

a.Giaù saûn phaåm X thay ñoåi

b. Thu nhaäp tieâu duøng thay ñoåi

c. Thueá thay ñoåi

d. Giaù saûn phaåm thay theá giaûm

5)Ñöôøng caàu saûn phaåm X dòch chuyeån khi:

a.Giaù saûn phaåm X thay ñoåi

b. Chi phí saûn xuaát saûn phaåm X thay ñoåi

c. Thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu thuï thay ñoåi

d. Caùc caâu treân ñeàu ñuùng

6)Neáu giaù caân baèng saûn phaåm laø P= 15 ñ/SP, chính phuû ñaùnh thueá 3ñ/SP laøm giaù caân baèng taêng leân P= 17ñ/SP, coù theå keát luaän:

a.Caàu co giaõn nhieàu hôn so vôùi cung

b. Caàu co giaõn ít hôn so vôùi cung

c. Caàu co giaõn töông ñöông vôùi cung

d. Taát caû ñeàu sai

7)Khi giaù haøng Y : PY = 4 thì löôïng caàu haøng X : Qx = 10 vaø khi PY = 6 thì Qx = 12, vôùi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, keát luaän X vaø Y laø 2 saûn phaåm:

a.Boå sung nhau

b. Thay theá cho nhau

c. Vöøa thay theá, vöøa boå sung

d. Khoâng lieân quan

8)Neáu muïc tieâu cuûa coâng ty laø toái ña hoùa doanh thu, vaø caàu veà saûn phaåm cuûa coâng ty taïi möùc giaù hieän coù laø co giaõn nhieàu, coâng ty seõ:

a.Taêng giaù

b. Giaûm giaù

c. Taêng löôïng baùn

d. Giöõ giaù nhö cuõ

Duøng thoâng tin sau traû lôøi caâu 9, 10, 11P = Qs + 5 P = -1/2 QD + 209) Giaù caân baèng vaø saûn löôïng caân baèng laø:

a.Q = 5 vaø P = 10

b. Q = 10 vaø P = 15

c. Q = 8 vaø P = 16

d. Q = 20 vaø P = 10

10)Neáu chính phuû aán ñònh möùc giaù P =18 vaø seõ mua heát löôïng saûn phaåm thöøa thì chính phuû caàn chi bao nhieâu tieàn?

a.108

b. 162

c. 180

d. Taát caû ñeàu sai

11)Muoán giaù caân baèng P = 18, thì haøm cung môùi coù daïng:

a.P = Qs + 14

b. P = Qs – 14

c. P = Qs + 13

d. Taát caû ñeàu sai

12) Gía traàn (giaù toái ña) luoân daãn tôùi:

a.Söï gia nhaäp ngaønh

b. Söï dö cung

c. Söï caân baèng thò tröôøng

d. Söï thieáu huït haøng hoùa

13)Ñöôøng caàu theo giaù cuûa boät giaët OMO chuyeån dòch sang phaûi laø do:

a.Giaù boät giaët OMO giaûm

b. Giaù hoùa chaát nguyeân lieäu giaûm

c. Giaù cuûa caùc loïai boät giaët khaùc giaûm

d. Giaù caùc loïai boät giaët khaùc taêng

14)Trong tröôøng hôïp naøo sau ñaây laøm dòch chuyeån ñöôøng caàu TV SONY veà beân phaûi:

1. Thu nhaäp daân chuùng taêng2. Giaù TV Panasonic taêng3. Giaù TV SONY giaûm

a. Tröôøng hôïp 1 vaø 3b. Tröôøng hôïp 1 vaø 2d. Tröôøng hôïp 2 vaø 3c. Tröôøng hôïp 1 + 2 + 3

• So sánh độ co giãn của cung Evà cầu đối với giá ta thấy

a. Công thức giống nhaub. Thể hiện mức độ nhạy bén của

người sản xuất hoặc của người tiêu dùng đối với giá

c. a và bd. Khác nhau hoàn toàn

• Giá cân bằng tăng 10%. Tại điểm cân bằng ep = - 1,5 ; es = 2. Vậy lượng dư thừa là bao nhiêu %

• a. 35• b. 0,5• c. 5• d. Tất cả đều sai

Thòt heo Qd = 1200 – 7P Qs = 900 + 5P

Caâu 1: Xaùc ñònh Pe, Qe ?

Caâu 2: Chính phuû ñaùnh thueá, giaù luùc naøy laø 30

* Tính giaù vaø saûn löôïng caân baèng môùi ?

* Thueá treân 1 ñ/v saûn phaåm ?* Thueá moãi beân gaùnh chòu

treân 1 sp?

Caâu 3: Tính thay ñoåi (thaëng dö tieâu duøng, thaëng dö saûn xuaát, ngaân saùch chính phu) ?

BaiTập BaiTập Cửa hàng hoa tươi: Mỗi ngày bán 500 bó với

P=10(1000/bó)• Vẽ điểm cân bằng.• Cửa hàng phát hiện 50 bó hỏng.

Vậy có thể định giá bao nhiêu nếu EP=0,5 tại P=10.

• TU=(X-2)Y• M= 200.000 Px= 1000

Py=1000

1. Hàm số trên thể hiện đường gì, dạng gì? tai sao?

2. (X, Y) ? Để TU tối đa3. Nếu Px = 2000. Tìm lại (X, Y)4. Nếu Px = 2000, Py = 2000, M =

400000. Tìm lại X,Y. Cho nhận xét.

• TU = X.Y• Px = 10 đ/sp Py = 5 đ/sp

1. Nếu người tiêu dùng đạt hữu dụng 450 đvhd cá nhân này cần bao nhiêu tiền.

2. Nếu chỉ cần đạt 200 đvhd. Cá nhân này tiết kiệm được bao nhiêu tiền