WWW.PHARMACY.BG.AC.RS/BOTANIKA

5 CARSTAVA ORGANIZAMA NA PLANETI ZEMLJICarstvo Monera (jednoelijski, prokariotski organizmi bakterije i modrozelene alge) Eukariotski organizmi2. Carstvo Protista (jednoelijski organizmi)3. Carstvo Plantae4. Carstvo Animalia 5. Carstvo Fungi

Ukupan broj organskih vrsta na planeti Zemlji, od nastanka ivota do danas, je od 5 do 80 miliona vrsta. Do danas je opisamo samo oko 1.5 milion vrsta, od toga oko 1 milion ivotinjskih i oko 0.5 miliona biljnih.

Celokupno znanje o biljkama se naziva BOTANIKA ili nauka o biljkama i ona obuhvata sledee disciplineMorfologija - citologija - histologija- anatomija - organografijaFiziologija biljaka (fitofiziologija)Sistematika biljakaGeobotanika - ekologija biljaka (fitoekologija)- floristika geobotanika- istorijska geobotanika (istorijska geografija biljaka)

CITOLOGIJA je nauka o eliji, odnosno o njenoj grai, razviu i ivotnim aktivnostima

BILJNA ELIJA

112344551,2,3 sekundarni elijski zidprimarni elijski zidsredinja lamela5532elijski zid ima mehaniku, zatitnu i transportnu funkcijuGraa ELIJSKOG ZIDAelijski zid ima veoma sloenu strukturu od celuloze, hemiceluloze, pektina (primarni zid), lignina, suberina... (sekundarni zid)

Graa sekundarnog elijskog zida (svetlosni mikroskop) Graa primarnog elijskog zida sa debelim slojem kutikule na povrini (SEM)

APOPLASTSIMPLASTU vieelijskom organizmu zidovi svih elija ine jedinstvenu,celinu koja se zove apoplast. Apoplast je slobodno propustljiv za vodu i rastvorene supstance. U vieelijskom organizmu protoplasti, velikog broja elija u jednom tkivu,su povezani plazmodezmama, odnosno citoplazmatinim nitima, tako da ine jedinstvenu celinu koja se zove simplast

PLASTIDI organele prisutne samo u biljnim elijamaPlastidi nastaju od proplastida i imaju sopstvenu DNK i ribozome Hloroplasti, fotosintetiki aktivni plastidi, sadre od pigmenata: modrozeleni hlorifil A I utozeleni hlorofil B, i njihov odnos kod viih biljaka je 3:1, i karotenoide - narandastocrvene I ute pigmente. Kod algi postoji 4 vrste hlorofila A, B, C, D

2. Hromoplasti, fotosintetiki neaktivni plastidi, sadre crvene pigmente karotene I veinom ukaste ksantofile

3. Leukoplasti, fotosintetiki neaktivni plastidi, bezbojni.

Amiloplasti, leukoplasti sa skrobom; Ejaloplasti, leukoplasti sa masnim uljima i Proteinoplasti, leukoplasti sa rezervnim proteinima.

(statoliti)(proplastidi)RAZLIITI TIPOVI PLASTIDA(etioplasti)

GRAA HLOROPLASTASTROMA (MATRIKS)DVOJNA MEMBRANATILAKOIDI (SPLJOTENE VREASTE STRUKTURE)GRANA (STUBICI TILAKOIDA)

FOTOSINTEZA, konverzija svetlosne energijei izgradnja organskih jedinjenjaHLOROPLASTIHLOROPLASTO2H2O iz korenaCO2 stromaeer Grana tilakoida6H2O + 6CO2 ----------------- C6H12O6 + 6O2

Capsicum annum paprika, zelene od prisustva hloroplasta, crvene od prisustva hromoplasta

Daucus carota - argarepa, hromoplasti u parenhimskim elijama korena

Amiloplasti, leukoplasti sa skrobom

VAKUOLE - organele prisutne samo u biljnim elijamaVakuole imaju jednoslojnu membranu tonoplastelijski sok vakuole sadri u najveoj koliini vodu i razliite organske i neorganske materije, sadri brojne hidrolitike enzime pa ako ima ulogu lizozomalnog sistema biljkeTeni sadraj vakuole, kao i rezervni produkti metabolizma koji se u njoj nakupljaju, eeri, aminokiseline i drugo, doprinose odravanju visokog sadraja osmotskog potencijala, odnosno odravanju visokog turgora u eliji.

Teni sadraj vakuole, kao i rezervni produkti metabolizma koji se u njoj nakupljaju, eeri, aminokiseline i drugo, doprinose odravanju visokog sadraja osmotskog potencijala, odnosno odravanju visokog turgora u eliji.elije u plazmoliziranom stanjuelije u turgescentnom stanjuRazlikujemo tri razliita stepena propustljivosti u okviru ive elije:Potpuna propustljivost elijskog zidaSelektivna propustljivost plazmaleme koja omoguuje prolazak nekih materija u citoplazmuSelektivna propustljivost tonoplasta koja omoguuje nekim materijama koje su ule u citoplazmu da uu i u vakuolu

KRISTALI KALCIJUM OKSALATA

Koren upija H2O i mineraleListovi uzimaju CO2 a Oslobaaju O2U listovima se stvaraju eeriFloem provodi eere od listovaKsilem provodi vodu sa mineralima iz korenaTranspiracija preko listovaKoren uzima O2 a oslobaa CO2DOBRO DRVO IVOTA

Biljni metaboliti znaaj za farmacijuBiljke sadre raznovrsne organske supstance kao proizvode primarnog i sekundarnog metabolizma. Produkti primarnog metabolizma (ugljeni hidrati, proteini i lipidi) ukljueni su u rast i razvie svakog biljnog organizma.

Transformacijom primarnih metabolita nastaju sekundarni metaboliti, hemijski veoma raznovrsna jedinjenja koja imaju ulogu u fnkcionisanju biljnog organizma, ali pojedini imaju i farmakoloko dejstvo.

Sekundarni metaboliti:Alkaloidi, Saponozidi, Tanini, Terpenoidi....

Ugljeni hidratiMonosaharidi (pentoze, heksoze) Disaharidi (saharoza)PolisaharidiSkrob (amiloza i amilopektin)Celuloza HemicelulozaHeteropolisaharidiPektiniGumeSluzi

LipidiMasti i uljaVosak, kutin i i suberinFosfolipidiSteroidi

Aminokiseline i proteiniEsencijalne aminokiselineStrukturni proteiniEnzimiToksini (lektini)

Nukleinske kiselineDNARNA

TerpenoidiEtarska uljaSmolePoliterpeni (kauuk, gutaperka)Ostali terpeni (saponini, karotenoidi)

Fenolna jedinjenjaLigninTaniniFlavonoidi Pigmenti

HeterozidiAlkaloidi

Viscum album, svea ili osuena herba se u obliku razliitih preparata koristi u terapiji hipertenzije i u prevenciji ateroskeroze

Potentilla sp., srenjak, rizom izvor tanina

Berberis vulgaris, imirika, kora stabla izvor alkaloida

Agave spp., agave, listovi izvor saponozida