Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ClostridiumİnfeksiyonlarıveLaboratuvarTeşhisi
• Clostridiumtürleri,doğadaveözellikletopraktayaygın
olarakbulunananaerobikveyamikroaerofiliksporlu
mikroorganizmalardır
• İnsanvehayvanlarınsindirimsistemindeflorabakterisi
olaraktabulunanbumikroorganizmalar,birçokhayvan
türündesinir,sindirim,kasveiçorganlarıetkileyen
toksinlerivevegeta@fformlarıylahastalıkoluştururlar
• Clostridiumtürleri,tazekültürlerdeGrampozi@fboyanan,
sporluçomaklardır
• Sporlar;basilinmerkezinde(central),ucayakın(sub-terminal)ve
uçta(terminal)olarakyerleşebilirler
• Sporlarınşekliovalveyayuvarlakolabilir.Sporunçapıbasilin
çapındanbüyükolduğundanbakterilimon,raket,tokmak
şeklindegörülür
• Hareketlitürlerperitrikflagellayasahip@r
• C.perfingenshariçhareketlidirlervekapsüloluşturmazlar
• Çoğuzorunluanaerob’turveoksijendeğişikderecelerdetoksiketkiyapar
• Üremeleriiçin%2-10CO2’liortamlar
uygundurvebuortamjariçinde@cari
katalizörlerilesağlanabilir
• Besiyerinekanveserumilavesiüremeyi
kolaylaşUrır.37°C’deüremektedirler
Clos:ridialetkenlerinnedenolduğuinfeksiyonlar
Grup Türler Konakçı Klinik tablo
N ö r o t o k s i k Klostridialar
C.botulinum İnsan, sığır, tavuk Botulizm
C.tetani İnsan, at, diğer Tetanoz H i s t o t o k s i k Klostridialar
C.novyi Koyun, buzağı, sığır İnfeksiyöz Nekrotik Hepatitis
Koyun Büyük Baş Hastalığı C.haemolyticum Sığır, koyun, domuz İnfeksiyöz İkter Hemoglobinüri
C.chauvoei Sığır, koyun Yanıkara C.septicum Koyun Bradzot
Koyun, diğer Malignant ödem
C.histolyticum İnsan Gazlı Gangren C.sordelii Koyun, sığır, at Abomasitis, myositis, ölüm
Enterotoksemik/ E n t e r o p a t o j e n i k Klostridialar
C.perfiringens Tip A İnsan Gazlı gangren, gıda zehilenmesi
C.perfiringens Tip B Kuzu Dizanteri Dana, kuzu Nekrotik enteritis
C.perfiringens Tip C Kuzu , dana , domuz yavrusu
Hemorajik enterotoksemi
Koyun Enterotoksemi C.perfiringens Tip D Koyun Enterotoksemi (Yumuşak böbrek
hastalığı)
C.perfiringens Tip E Buzağı, kuzu Enterotoksemi
C.perfiringens Tip F İnsan Nekrotik enteritis
Diğer Klostridialar C.difficile İnsan, tavşan Antibiyotik kullanımına bağlı kolitis
C.argentinense Botulizm (deneysel)
C.spiroforme Tavşan İshal C.butyricum Botulizm, tip E
C.baratii Botulizm, tip F
ÖnemliClostridialtürler,toksinleriveoluşturduklarıkliniktablolar
Tür Toksinler Klinik tablo C.botulinum Nörotoksin Botulizm C.argentinense* Nörotoksin Botulizm (deneysel C.tetani Nörotoksin, tetanolizin Tetanoz C.perfiringens Alfa, beta, epsilon, Iota, enterotoksin,
delta, theta, kapa, lambda, mu, nu, neuraminidaz
Enterotoksemi, ölüm, mypnekrozis, gıda kaynaklı ishal
C.difficile Toksin A ve B, CDT Antibiyotik kullanımına bağlı kolitis
C.sordelii Alfa, beta, hemolizin Ölüm C.novyi/C.haemolyticum Alfa, beta, gamma, delta, epsilon Ölüm C.chauvoei/C.septicum Alfa, beta, gamma, delta Ölüm C.histolyticum Alfa, beta, gamma, delta, epsilon Nekroz C.spiroforme Iota Tavşanlarda daire C.butyricum Nörotoksin Botulizm, tip E C.baratii Nörotoksin Botulizm, tip F * C.botulinum :pG
C.perfringenstoksin:plerininnedenolduğukliniktablolar
Toksin Tipi Konakçı Hastalık
A İnsan Gazlı gangren, gıda kaynaklı tablolar, ishal Kuzu, sığır, keçi at, köpek, diğer Enterotoksemi Kanatlı Nekrotk enterit At İntesitinal infeksiyonlar Primatlar, insan ve çeşitli hayvanlar Akut gastrik dilatasyon
B Kuzu Dizanteri Koyun, keçi, kobay Enterotoksemi
C İnsan Darmbrand ve pig-bel Koyunlarda Struck Kuzu ve domuzlarda Enterotoksemi Kanatlılarda Nekrotik enterit
D Koyun Enterotoksemi Kuzu Yumuşak böbrek hastalığı
E Buzağı, domuz Enteroksemi Kuzu Dizanteri Tavşan Enteritis
Epidemiyoloji
• Klostridialinfeksiyonlar,– dışarıdansindirimyoluile– yarainfeksiyonu– endojenkaynaklıoluşabilir
Tetanoz• Akutseyirliöldürücübirintoksikasyon• İnsan,at,ruminant
• Genelolaraktopraktabulunur.Japonya,KanadaBrezilyaveABD’deyapılançalışmalarda%30-42oranındaizole
edilmiş@r
• İnfeksiyon,topraktaveyadışkıdabulunansporlarınbütünlüğübozulmuşdokudangirmesiileoluşur
• Neonatalseyirgenellikleçokciddiseyrederveoldukçaöldürücüdür
Botulismus• C.botulinum
• Ciddiseyirliveöldürücüpotansiyelesahip
• C.botulinum@pCveDevcilhayvanlardagörülenbotulizmvakalarındaensıkrastlanan@plerdir
• Hastalık,genelolaraksukuşları,sığır,at,koyun,mink,tavukveçi_likbalıklarındagörülür
• Botulizm,
– meralarasaçılanveyaaltlıkolarakkullanılansilolanmışkanatlıaltlıklarınınyenilmesi
– kötükalitelibalyasap,silajveyarodentkarkasıiçerenyemlerintüke@lmesiyleoluşabilir
• Botulizm,hayvanlardafarklışekillerdeortayaçıkmaktadır
– gıdakaynaklıoluşanformudur
– yaralardanetkeningirmesivebubölgedeüremesi
• Ayrıcadahasıklıklayenidoğanlardaveerişkinlerde
etkeninbağırsaklardakolonizasyonuveoluşantoksinin
bağırsaklardanemilmesisonrasındaoluşantoksiko-
infeksiyözbotulizmdegörülmektedir
Yanıkara• C. chauvoei • Koyun ve sığırlarda akut seyirli ve tüm dünyada yaygın • Hastalık en çok yaz ve sonbahar aylarında görülür • Hastalık; – yem ve su ile sindirim yolundan – ağızdaki ve doğum esnasında oluşan yaralardan – koyunlarda kırkım, kastrasyon, koç yaralanması gibi
durumlarda ortaya çıkar – Hangi yolla alınırsa alınsın etkenin kaslara ulaşması
gerekir
• Sığırlarda,hastalıksıklıkla3aylıkile2yılyaşındakihayvanlardagörülür.Hastalıkbenzeryaşgrubundakikoyunlarıdaetkiler
• Koyunlardainfeksiyondahaçokderiyaralanmalarıileekzojenkaynaklıdır
• Hemsığırlardahemdekoyunlarda,kaslardaüreyenbakterilertara`ndanoluşturulanekzotoksinler,gengrenözselüli@sevemyosi@snedenolurvegenelliklekısasüredeölümortayaçıkar
• Myokardialvediaframa@klezyonlar,önbirbulguolmadananiölümlerenedenolabilir
MalignantÖdemveGazlıGangren
• C.sep@cum Malignantödem
• C.perfringens@pA Gazlıgangren
• İlaveolarakC.novyi@pA,C.chauvoeiveC.sordellii
• Malignantödem(bradzot)vegazlıgangren,yumuşakdokularda
oluşannekrozlakarekterizebirinfeksiyonudur
• Malignantödemgençkoyunlarda,abomasummukozasındayangı
ilekarekterizeakutseyirlitoksemikveöldürücübirhastalıkUr.
• C.sep@cumdoğadaoldukçayaygın
• Topraktavesindirimsistemindebulunurlar
• Hastalıksonbaharaylarındaveözelliklekarbonhidratyönündenyüksekrasyonlabeslenenlerdedahasıkortayaçıkar
• Etkeninsindirimsistemyoluilealınmasısonrasındaşekillenenbradzot,etkeninabomasumyangısınavetoksemisonrasındaaniölümgörülür
• Etkenderideoluşanyaralanmalardanvücudagirersemalignantödemoluşur
• Gazlıgangrenhasarlıkasdokusundayaygınbakteriyelinvazyonilekarekterizedir
İnfeksiyözNekro:kHepa::s
• C.novyiTipB(C.oedema@ens)
• İnfeksiyöznekro@khepa@@s,koyunlardakaraciğernekrozlarıilekarekterizeakutseyirlitoksemikbirinfeksiyondur
• Bumikroorganizmalaroluşturduklarıtoksin@plerinegöreA,BveColmaküzere3gruptaincelenmektedir
• DahaöncekiyıllardaTipDolaraktanımlanansuşlar,C.haemoli@cumolarakisimlendirilmiş@r
• C.novyiçevredevebağırsaklardayaygınolarakbulunanetkenlerarasındadır.
• Buetkenikifarklıtablodahastalıkoluşturur.Birincisikoyunvesığırlardainfeksiyöznekro:khepa::sveikincisikoyunlardabüyükbaşhastalığıdır
• İnfeksiyöznekro@khepa@@ste,sindirimyoluilealınanetkenlerinkaraciğereulaşmasıveüremesonrasındaoluşantoksinlerinoluşturduğulezyonlardikka@çeker
• Karaciğerparazitlerininetkisiyleoluşankaraciğerhasarı,C.novyi’ninüremesiiçinuygunbirortamsağlamaktadır.Buformdaherhangibirklinikbelir@ortayaçıkmadan
hayvanlardaaniölümgörülür
• Koyunlardabüyükbaşhastalığıolaraktanımlananklinik
formda,özelliklebaştaşekillenenyaralanmalardanbölgeyegirenetkeninüremesivetoksinlerisonrasındaoluşanödemdikkatçeker
İnfeksiyözİkterohemoglobinüri
• C.haemoly@cum
• Buhastalık,koyun,sığırbaştaolmaküzerekeçivedomuzlarda
dagörülebilenyüksekateş,hemoglobinüriveikterile
karekterizebirhastalıkUr
• Etkeninbetatoksini(lesi@naz)patogenezdeoldukçaönemlidir
vevegeta@fbakterilertara`ndanoluşturulur
• Butoksinhemkaraciğerdenekrozoluştururhemde
damarlardakanhücrelerininhemolizinenedenolmaktadır
• Hastalıkdahaçokyazvesonbaharaylarındagörülürvesindirimyoluilealınanetkenkanyoluilekaraciğereulaşır
• Karaciğereyerleşenparazitlerilehastalığınçıkışıarasındabirilişkivardır
• Etkilenhayvanlardayüksekateş,durgunluk,dışkıkanveidrardakırmızırenkdikka@çeker
• Mukozmembranlardasarılıkgörülürvegebehayvanlardayavruatmagörülür
• Mortaliteyüksek@rve%90-95’ekadarçıkar
C.sordelliiinfekiyonu
• Malignantödem
• Sığırlardavegenelliklegençkoyunlarda(4-10ha_alıkyaşta)abomasumdagazveülserlerle
karekterizetablolardanveaniölümle
seyredenvakalardanizoleedilmektedir
Enterotoksemi• C.perfringens
• Klostridialentorotoksemiler,koyun,kuzu,dana,domuz
yavrularıveenderolaraktaylarıetkileyenakutseyirlive
yüksekdüzeydeöldürücüintoksikasyonlardır
• HayvanlardabuhastalıklaraC.perfringens@pB,CveDenderolarakda@pAveE’ninekzotoksinlerinedenolur
• Toksinoluşturmaözellikledikkatealınarakyapılan
@plendirmeyegörebeş@pi(A-E)bulunmaktadır
C.perfringenstoksinleri
• Letal(majör)toksinler
– alfatoksin,C.perfringens@pA,B,C,DveE– iotasadece@pE
– betatoksinTipBveC
– epsilon@pBveDtara`ndansentezlenmektedir.
• Patojeniteileilgilidiğer(minör)toksinler
– teta(hemolizin),kapa(kolegenaz),mu(hyalurinidaz)venu(DNAse)dokuhasarıileilişkilidir.
• Enterotoksin
– TipA,CveDdebulunmaktadır
C.perfringenstoksinleri
C.perfringens Alfatoksin
Betatoksin
Epsilontoksin
Iotatoksin
Enterotoksin
TipA + - - - +
TipB + + + - -
TipC + + - - +
TipD + - + - +
TipE + - - + -
Enterotoksemi
• Alfatoksin
– Bubirlesi@nazdır(fosfolipaz),hücre
membranlarınaetkiederekhücreölümüneve
yıkımlanmasınanedenolur
– Alfatoksintüm@plertara`ndansentezlenir
• Betatoksin– Letalözelliktaşırvenekrozanedenolur– Çevreselkoşullaraoldukçaduyarlıdırvetripsinleetkisinikaybeder
– C.perfringensTipBveTipC’ninhastalıkoluşturmasındaenönemlitoksindir
– Betatoksinözellikle@pBnedenlienterotoksemilerdeenönemlifaktördürvebu@plegörülenenterotoksimelerözellikleyenidoğanlardahastalıkoluşturmaktadır
– Busondurum,yenidoğanlarınan@tripsinfaktöriçerenkolostrumlabeslenmesiileaçıklanmaktadır
• Epsilontoksin
– Enterotoksinvenörotoksin– Tripsin gibi bir proteaz tara`ndanbağırsaklardaak@f formadönüşür
– Bağırsak permeabilitesini arUrır ve tüm kan damarlarınendotelindehasaranedenolur
– C.perfringens Tip D tara`ndan sentezlenen epsilon toksinietkisi ile oluşan yumuşak böbrek hastalığı, neonatalkuzularda genellikle görülmez. Bunun nedeni, bu toksinin
tripsinleak@veolmasıvekolostrumunan@tripsinözelliği ileaçıklanmaktadır
• Iotatoksin
– Butoksindeprotoksinolaraksalınırve
C.perfiringens@pEvediğertürlerden
C.spiroformeveC.difficiletara`ndandasalınır.
– ButoksininetkisitamolarakanlaşılamamışUr
• C.perfringenstopraktaoldukçayaygınbulunanpatojenikbirbakteridir
• Ayrıca,insanvehayvanlarınbağırsaklarındabulunur.
• TipBveE,bağırsaklardayaşamayadahaiyiadapte
olmuşlardır
• Bakterininvegeta@fformlarıçevreselkoşullara
duyarlıiken,sporlarıbirkaçaycanlılığı
sürdürmektedirler
• Kötüye@ş@rmekoşullarıveçevreselfaktörler,hayvanlardaenterotoksemivakalarınınartmasınanedenolur
• Bufaktörlerarasındayemlemedeanideğişiklikleryapılması
(genelliklezengindiyetleregeçişte),fazlayedirme,oburluk,yüksekproteinveenerjizengindiyetlerlebeslemesayılabilir
• Yukarıdasayılanfaktörler,bağırsaklardaperistal@ğinazalmasına
vekarbonhidratlarınyetersizsindirimisonucundaC.perfringens’inaşırıüremesiiçinuygunbirortamsağlar
• NormalolarakhayvanlarınkalınbağırsaklarındafloradabulunanC.perfringens’inaşırıüremesisonrasındafazlamiktardasentezlenentoksinlerinincebağırsaklaraulaşmasıveburadan
emilmesisonrasındaenterotoksemişekillenir
• C.perfringensnedenlikliniktablolarhayvanlardaözellikleTipB,TipCve@pDtara`ndanoluşturulur.
• TipBtara`ndanoluşturulankuzudizanterisi,erkenyaşlardaözellikledekolostrumalanilkha_alardakihayvanlardaaniden
başlayanölümlerlekarekterizedir.Hastalıktamortalite
%30’larakadarulaşırvedünyadabelirlibölgelerdedahasık
görülür.
• C.perfiringens@pCileoluşaninfeksiyon,koyunlardastruckolaraktanımlanırveakutseyirlibirenterotoksemidir.
• Ye@şkinkoyunlardagörülürvebelirlicoğrafyalardadominanir.
• Butablodadailavebirbulguolmaksızınanidengörülenölümler
dikka@çeker
• Yumuşakböbrekhastalığı,TipDtara`ndanoluşturulurvetümdünyadaoldukçayaygıngörülenbirinfeksiyondur
• Aşırıbeslenenkoyunlardadahafazlagörülürveözellikleyükseknişastakonsantrasyonubuhastalıkiçinhazırlayıcıfaktörlerarasındadır
• Etkilenenhayvanlar,3-12ha_alıkyaştadırvekuzularınaniölümüdikka@çeker.Dikkatliyapılangözlemlerde,hayvanlardadurgunluk,opistotonusvekasılmalargörülür
• Hastalıktanetkilenendahabüyükyaştakikoyunlardahastalıkbirkaçgünsürervehayvanlardaishalvedengesizlikgörülür
Yumuşakböbrekhastalığındabeyindekanama
Kontrol
Teşhis• Klinikvenekropsi• İzolasyonveiden@fikasyon
– Etkilenendokulardandokuörnekleri,içorganlarvebağırsakiçerialınmalıdır.
– HistotoksikklostridialinfeksiyonlarınerkenteşhisindeFATönemliavantajlarsağlamaktadır.Ticariolarakfloresceinişaretlispesifikkonjugatlar,C.chouvei,C.sep@cum,C.novyi,
C.sordelliiiçinkullanılmaktadır.
– Materyallerölühayvanlardanalınmışsa,bağırsaklardanormalfloradabulunanvekolayüreyebilenC.perfringens@pAve
C.sep@cumizolasyonudikkatledeğerlendirilmelidir.
• Denemehayvanınainokulasyon– İzolasyon– Toksinvarlığınısaptamak– Toksinnötralizasyontestleri
• Seroloji• Molekülerteknikler
LaboratuvarMuayenesi• Etkenleranaerobolduklarıiçinçevreyeduyarlıdırlar
• Buyüzdenörneklercanlıveyayeniölmüşhayvanlardanalınmalıdır
• Aksitak@rdefloradabulunanetkenler(C.perfringens,C.sep.cum)sonuçlarıyanılUr
• Örnekleranaerobiktaşıyıcıortamlaraalınmalıvelaboratuvardahemenekimişlemleriyapılmalıdır
• Örnekolarak;etkilenendokular,içorganlarvebarsakiçeriğialınmalıdır
• Bakteriyoskopi• Alınanmateryaldenboyamalaryapılır• Gram pozi@f, sporlu çomakların görülmesişüpheelrir
Clostridiumchauvoei
C.botulinum
C.tetani
Kültür
• Tazehazırlanankanlıagar,thioglikolatvepişmişetmediumsıklıklakullanılanortamlardır
• VitaminKvemayaöze@üremeyikolaylaşUrır• Anaerobortamdainkübeedilirler
• BiyokimyasalTestolarakkatalazveoksidaznega@_irler
• Fermenta@fözelliktedirler
HayvanDeneyi
• Toksinvarlığıveizolasyonamaçlıyapılır• 5-10gmateryal10mlFTSilesüspanseedilirvesantrifüjyapılır.Üstsıvı1mlolacakşekildefareninbacakkasınainoküleedilir.Faredeşekillenenölümütakibeniçorganlardanizolasyonveiden@fikasyonyapılır
ToksinNötralizasyonTes:
• Toksinvarlığısaptandıktansonrafarelereinokuleedilentoksiniçerensüspansiyon,herbir@carian@toksinle(öz.enterotoksmilerdeC.perfringensA-Ean@toksinleri)karışUrılarakfarelereİVyadaİDolarakverilir.Ölmeyenan@toksingrububarsakiçeriğindebulunantoksin@pinigösterir
SağalWm• Enterotoksemilerde,vakalarakutseyirliolduğundantedavişansıoldukça
düşüktür
• Histotoksikklostridialarınnedenolduğuinfeksiyonlardaözellikledegazlı
gangrenvebasillerhemoglobinüride,penisilinvegenişspektrumlu
an@biyo@klererkendönemdekullanılmasıtedavideetkindirler
• Yanıkaragörülenbirsürüde,tümsığırlaran@biyo@kiletedaviedilmesi
yararlısonuçlarvermektedir
• Tetanozdayüksekdozdapenisilinveyagenişspektrumluan@biyo@klerin
vean@toksinverilmesiilesemptomo@ktedavisi;botulismustaan@toksin
verilmesiyararlıdır
KorumaveKontrol
• Maternalbağışıklık– Doğumdan2-12ha_asüreyle
• Aşılar– İnak@faşılar(toksoid,anakültür)
• Çi_likhayvanlarındatetanozunkontrolündetoksoidaşılarkullanılır.Tekdozolarakuygulanır
• Yaralanmalardayaranıntemizlenmesivean@sep@kleyıkanmasıyararlıolur.Yaralananhayvanaşılanmışsaan@toksinuygulanır.3ha_asüreylekorur
• HistotoksikveenterotoksikClostridiumlariçin
aşılamalarkorumavekontroldevazgeçilmezbir
işlemdir
• Sahadakombineaşılarkullanılmaktadır.İlkdoz3-4
aylıkhayvanlarayapılırve3-4ha_asonratekrarlanır.
heryıltekrarlanmasıkorumaiçinyeterliolmaktadır
• Gebehayvanlaradoğumdanbirayönceaşıyapılması
yenidoğanlarımaternalbağışıklıklakorumadaetkindir
Aşılamaprogramı
• İşletmedekihastalıklarınbelirlenmesi• Clostridialinfeksiyonlarınizlenmesi• İşletmedekibakım-idarekoşulları• İlkaşılamazamanınınbelirlenmesi• İkinciaşılama• Tekraraşılamalar